Yüksekö¤retimde Bilgi Yönetimi Yeterlili¤i Ö¤renci ve

Yüksekö¤retimde Bilgi Yönetimi Yeterlili¤i Ö¤renci ve Akademik Personel Ölçekleri: Geçerlik veGüvenirlik Çal›flmalar› Student and Academic Staff Surveys of Knowledge Management Capabilities in Higher Education: Validity and Reliability Studies

F. fiehkar Fayda-K›n›k1 , Münevver Çetin2

1‹stanbul Teknik Üniversitesi, Yabanc› Diller Yüksekokulu, ‹stanbul2Marmara Üniversitesi, Atatürk E¤itim Fakültesi, E¤itim Bilimleri Bölümü, ‹stanbul

İDİD

Bu araflt›rman›n amac›, ‹stanbul ili ba¤lam›nda devlet üniversitelerindebilgi yönetimi yeterliliklerini, lisans ö¤rencileri ve akademik personelaç›s›ndan incelemek için Yüksekö¤retimde Bilgi Yönetimi YeterlilikleriÖ¤renci Ölçe¤i (YBYÖÖ) ile Yüksekö¤retimde Bilgi Yönetimi Yeterli-likleri Akademik Personel Ölçe¤i’ni (YBYAPÖ) gelifltirmektir. Bu arafl-t›rmada, nicel araflt›rma deseni uygulanm›flt›r. Araflt›rma örneklemi,2017–2018 ve 2018–2019 akademik y›llar›nda ‹stanbul ilinde devlet üni-versitelerinde ö¤renim görmekte olan 512 lisans ö¤rencisi ve tam zaman-l› olarak görev yapan 300 akademisyenden oluflmaktad›r. Ölçeklerin ge-lifltirilmesi sürecinde, ölçek geçerli¤i için do¤rulay›c› faktör analizi (DFA)yap›lm›fl; test-tekrar test güvenirli¤i için, efllefltirilmifl gruplar t testi vePearson korelasyon analizleri uygulanm›fl; iç tutarl›¤›n›n test edilmesineyönelik her bir alt boyut için Cronbach alfa katsay›lar› hesaplanm›flt›r.Araflt›rman›n sonucunda; teknoloji, örgütsel yap› ve örgütsel kültür bo-yutlar› bilgi yönetimi alt yap› yeterliliklerini; bilginin edinimi, bilginindönüfltürülmesi, bilginin kullan›m› ve bilginin korunmas› boyutlar› isebilgi yönetimi süreç yeterliliklerini ölçen, toplamda 7 boyuttan oluflan 43maddelik 5’li Likert tipi YBYÖÖ ve 50 maddelik 5’li Likert tipi YBYA-PÖ gelifltirilmifltir.

Anahtar sözcükler: Bilgi yönetimi, bilgi yönetimi yeterlili¤i ölçe¤i, yük-sekö¤retim.

Adopting a quantitative research design, this study aimed to developStudent Survey of Knowledge Management Capabilities in HigherEducation (SSKMCHE) and Academic Staff Survey of KnowledgeManagement Capabilities in Higher Education (ASKMCHE) to measurethe knowledge management capabilities in state universities from the per-spectives of both students and academics. The participants were 512 under-graduate students and 300 academics working full-time in state universitiesin Istanbul during the academic years of 2017–2018 and 2018–2019. Theexplanatory factor analysis (EFA) was performed to determine the validityof the surveys, and the Pearson correlation analyses and matched-pair t-tests were performed to find out the reliability of the surveys, and Cronbachalpha coefficients were calculated for each sub-dimension to test their inter-nal consistency. At the end of the study, 43-item 5-point Likert-type scaleof SSKMCHE and 50-item 5-point Likert-type scale of ASKMCHE weredeveloped, which measure 7 dimensions: technology, organizational struc-ture, and organizational culture as the dimensions of knowledge manage-ment infrastructure capabilities, and knowledge acquisition, knowledgeconversion, knowledge application, and knowledge protection as thedimensions of knowledge management process capabilities.

Keywords: Higher education, knowledge management, scale of knowledgemanagement capabilities.

‹letiflim / Correspondence:

Ö¤r. Gör. Dr. F. fiehkar Fayda-K›n›k‹stanbul Teknik Üniversitesi, Yabanc›Diller Yüksekokulu, ‹stanbule-posta: [email protected]

Yüksekö¤retim Dergisi / Journal of Higher Education (Turkey), 11(3), 682–704. © 2021 DeomedGelifl tarihi / Received: Temmuz / July 16, 2019; Kabul tarihi / Accepted: Ekim / October 17, 2020Bu makalenin at›f künyesi / How to cite this article: Fayda-K›n›k, F. fi., & Çetin, M. (2021). Yüksekö¤retimde bilgi yönetimiyeterlili¤i ö¤renci ve akademik personel ölçekleri: Geçerlik ve güvenirlik çal›flmalar›. Yüksekö¤retim Dergisi, 11(3), 682–704. doi:10.2399/yod.20.592325

Bu çal›flma Prof. Dr. Münevver Çetin dan›flmanl›¤›nda F. fiehkar Fayda-K›n›k’›n Marmara Üniversitesi E¤itim Bilimleri Enstitüsündehaz›rlad›¤› “Yüksekö¤retimde Bilgi Yönetimi: Örgütsel Bir Model Önerisi” bafll›kl› doktora tezinden üretilmifltir.

Özet Abstract

ORCID ID: F. fi. Fayda-K›n›k 0000-0001-6563-4504; M. Çetin 0000-0002-1203-9098

YY irmi birinci yüzy›l, bilgi olgusunun en karmafl›k flekliy-le öne ç›kt›¤› bir dönemdir. Bilgi ça¤› olarak adland›r›-lan bu dönem, bilgi ekonomisinin geliflmesi ve bilgi

toplumlar›n›n belirginleflmesi fleklinde gözlemlenebilen bir pa-radigmay› yans›tmaktad›r. Kushwaha ve Pandey (2016), bilgiekonomisini bilgi ile nitelendirilen; bilginin elde edildi¤i, pay-lafl›ld›¤› ve saklanabildi¤i ölçüde geliflme ve baflar› sa¤lanan bir

ekonomi olarak tan›mlamaktad›r. Bu sebeple, bilgi, sosyal veekonomik refah› sa¤layan bafll›ca faktör haline gelmifltir (Druc-ker, 1993, s. 6). Bilgi ekonomisi, bilgi toplumlar›n›n oluflmas›-n›n önünü açm›fl ve bu e¤ilim, örgütlerin yönetimi bak›m›ndanda de¤erlendirilmesi gereken stratejik bir durum ortaya ç›kar-m›flt›r. Çünkü, bilgi, örgüt baflar›s› aç›s›ndan, bir varl›k olarak,de¤eri ay›rt edilmeye bafllanan bir kavramd›r (Guidice, Heames

Ampirik Araflt›rma / Original Empirical Researchwww.yuksekogretim.org

https://orcid.org/0000-0001-6563-4504

https://orcid.org/0000-0002-1203-9098

Cilt / Volume 11 | Say› / Issue 3 | Aral›k / December 2021

Yüksekö¤retimde Bilgi Yönetimi Yeterlili¤i Ö¤renci ve Akademik Personel Ölçekleri

683

ve Wang, 2009; Levy, 2011). Bu bak›mdan bilgi yönetimi, ör-gütler için göz ard› edilemez bir önem tafl›maktad›r. Bilgi ça¤›n-da örgütler; bilgiyi elde edilebildi¤i, paylaflabildi¤i ve saklayabil-di¤i sürece baflar›ya ulaflmaktad›r. Bir baflka deyiflle, örgütlerbilgiyi yönetebildikleri ölçüde örgütsel etkilili¤i art›rabilmekte-dir (Zheng, 2005, s. 23).

Bilgi, bilgi ça¤›n›n temel kayna¤› oldu¤u için bilgi yönetimi(knowledge management) ve uygulama becerisi (know-how), ör-gütler için koflulsuz bir zorunluluktur. 21. yüzy›l örgütleri, en-formasyon ile bilgiyi en iyi kullanan ve paydafllar› için sürdürü-lebilir de¤er katan örgütlerdir (Sallis ve Jones, 2002, s. 101). Budurum bilgi yönetiminin, yönetim bilminde ilginin ve güvenir-li¤inin artt›¤› bir yönetim arac› olmas›na sebep olmufltur (Cran-field ve Taylor, 2008). 21. yüzy›l›n bilgiye dayal› toplumu, bilgiüretimini en önemli etkinlik haline getirmifltir. Bilgi üretimiartt›kça, bilginin geleneksel üretim alanlar› da de¤iflmifl ve yenialanlar ortaya ç›km›flt›r. Yaflam boyu e¤itime olan gereksinim,örgütler ve bireyler için bilgi üretimini temel unsur haline ge-tirmifltir (Kende, Noszkay ve Seres, 2007).

Bilgi yönetimi ilkeleri, örgütler için ne bildiklerini bilmeyitan›mlamaktad›r. Tüm örgütler, do¤al olarak bilgileri depolar,bilgiye ulafl›r ve bir flekilde bilgiyi da¤›t›r. Bu ba¤lamda de¤erliolan, bilgi sermayesinin (knowledge capital) etkili kullan›m›n›n,ürün ve hizmetlerle paylafl›lmas›d›r (Milam, 2001, s. 2). Bilgi,belirli bir anlam› tafl›mak amac›yla birbirine ba¤l› olan enfor-masyon olarak tan›mlanabilir. Bu ba¤lamda, örgütün önemlibilgi kaynaklar›n› belirleyebilmesi ve problem çözmede bu kay-naklar› nesnel olarak kullanabilmesi konusundaki örgütsel ye-terli¤i; rekabeti art›racak, özgüveni teflvik edecek ve örgütüüretkenli¤e yöneltecektir (Hameed ve Badii, 2012). Sanayi top-lumundan bugünün bilgi toplumuna geçiflte, birçok örgüt, bil-gi yönetimini sürdürülebilir rekabet avantaj› yaratmada ana un-sur olarak görmektedir (Nonaka ve Takeuchi, 2004, s. 3). Çün-kü bilgi yönetimi, entelektüel sermayeyi (intellectual capital), ge-rekli enformasyon ve iletiflim teknolojilerini yönetim strateji veyöntemleri ile bütünlefltirerek güçlendirebilir (Stylianou, 2015).Bilgi yönetimi, en temel anlam›yla, veri ve enformasyonun ka-rar alma sürecinde kullan›m› ve paylafl›lmas› yöntemiyle örgü-tün iyilefltirilmesine yönelik olarak gerçeklefltirilen uygulamalarbütünüdür (Petrides ve Nodine, 2003, s. 2).

“Bilgiyi yönetme” kavram›, ilk kez 1986 y›l›nda Amerikal›bilim adam› Karl M. Wiig taraf›ndan ‹sviçre’de uluslararas› birkonferansta kullan›lm›flt›r (Sedziuviene ve Vveinhardt, 2009).1980’lerin sonlar›na do¤ru ortaya ç›kan bilgi yönetimi kavram›,flirketlerde verimlili¤in art›r›lmas› aç›s›ndan ilgi görmüfl ve bil-gi yönetimi dan›flmanl›klar› oluflturulmufl ve araflt›r›lm›flt›r.2000’li y›llardan itibaren ise e¤itim örgütlerinde bilgi yönetimiaraflt›rma ve uygulamalar›na odaklan›lm›flt›r (Dalkir, 2011, s.

17). Bilgi yönetimi uygulamalar›, kuram ve uygulama ba¤la-m›nda öncelikle ifl sektöründe ortaya ç›km›fl, zamanla e¤itim ör-gütlerinde de yayg›n hale gelmifltir. Bu süreçte, bilgi kullan›m›ve bilgiye eriflimle ilgili örgütlerde ortaya ç›kan sorunlar› çöz-mek amac›yla çeflitli modeller önerilmifltir (Davenport, 1997;Friedman ve Hoffman, 2001). Önerilen modellerde bilgi türle-ri, bilgi yönetimi süreçleri, bilgi yönetimi yeterlilikleri, bilgi yö-netimi strateji ve uygulamalar› gibi konular esas al›nm›fl; baz›modellerde ise bilgi ak›fl› örgüt hiyerarflisi içinde modellenmifl-tir. Tüm modellerde, bak›fl aç›lar› farkl› olsa da ortak nokta, bil-ginin örgütsel aç›dan yönetimini tan›mlayabilmek, bilgi yöneti-mini etkileyen faktörleri ortaya ç›karmak ve etkin hale getirebi-lecek kanallar›n aç›lmas›n› sa¤lamakt›r.

Bilgi, bir örgütün en de¤erli kayna¤›d›r ve etkili yönetil-melidir (Bhusry ve Ranjan, 2012; Cheng, 2013; Forcadell veGuadamillas, 2002; Nonaka ve Takechui, 1995; Turner,Zimmerman ve Allen, 2012). Bilgi yönetimi, bir örgüt için,sürdürülebilir rekabet avantaj› sa¤layan bilgi de¤erini olufltur-mada en önemli yönetim stratejisidir (Wen, 2009). Bir örgü-tün bilgi de¤erini oluflturma becerisi, örgütsel bilgiyi ve çevreetkileflimiyle gelen bilgiyi analiz edip yönetebilme yeterlili¤i-dir. Barutçugil (2002) bilgi yönetiminin; bireyler, tak›mlar veörgütün bütünü için geçerli oldu¤unu belirtmekte, bilgininsistematik olarak örgüt çap›nda tüm düzeylerde yarat›lmas›-n›n, paylafl›lmas›n›n ve uygulanmas›n›n önemli oldu¤unu vur-gulamaktad›r (s. 50).

Küreselleflme ve rekabet ortam›nda bilginin h›zl› yay›l›m›e¤itim örgütlerini de etkilemekte; bilginin teknolojiyle birlikteh›zl› yay›l›m› e¤itim örgütlerini amaçlar›n› gerçeklefltirebilmekiçin neyi bilmeye gereksinim duyduklar›n› ve bu bilgileri nas›lelde edeceklerini daha iyi analiz etmeye zorlamaktad›r (Cheng,2015, s. 1). Entelektüel sermaye, birçok iflin gizli varl›¤›d›r vee¤itim örgütleri aç›s›ndan da bilgi yönetimi, örgütlerin rekabetgücünü art›rmada gerekli bilginin edinilmesini sa¤lar (Lyman,2001). Bu sebeple, bilgi yönetimi, e¤itim örgütleri taraf›ndan dakullan›labilmektedir. E¤itim örgütlerinde bilgi yönetimi, bilgi-nin örgütte daha kapsaml›, daha bütünlefltirici ve daha yans›t›c›bir flekilde anlafl›lmas›n› sa¤layacakt›r (Petrides ve Nguyen,2008, s. 2476).

Bilgi yönetimi ekonomisi aç›s›ndan, enformasyon ve bilgiürünlerini üretme ve tüketme becerisi, bilgi yönetimi alan›n›kapitalist döngü (capitalist cycle) içinde flekillendirmektedir. Buba¤lamda, e¤itim örgütlerinin en üst düzeyi olan üniversitelerinözel sektöre ait davran›fl ve de¤erlere yaklaflmas›, akademik ka-pitalizm teorisini (academic capitalism theory) güçlendirmekte veyüksekö¤retim kurumlar›nda ifl stratejilerinin uygulanaca¤› f›r-satlar› art›rmaktad›r (Metcalfe, 2006, s. 4–8). Akademik kapita-lizm teorisi, yüksekö¤retim kurumlar›n›n yeni ekonomiyle bü-

Yüksekö¤retim Dergisi | Journal of Higher Education (Turkey)

F. fiehkar Fayda-K›n›k ve Münevver Çetin

684

tünleflme sürecini aç›klayan bir teoridir. Bu teori, üniversitelerid›fl güçlerin yönetti¤i “flirketleflmifl” (corporatized) kurumlar ola-rak görmez. Aksine; akademisyenler, ö¤renciler, yöneticiler gi-bi aktörlerin çeflitli bilgi kaynaklar›n› kullanarak, yeni ekono-miyle yüksekö¤retim kurumlar›n› birbirine ba¤layan uygun bil-gi halkalar› (circuits of knowledge) yaratt›klar› kurumlar olarakgörür (Slaughter ve Rhodas, 2004, s. 17–18).

Yüksekö¤retim kurumlar›, bilgiyi üretme deneyimine sahipbirçok alanda uzmanlarla donat›lm›fl kurumlard›r. Yüksekö¤re-timin modernizasyonu üniversitelerin, hesap verilebilirlik, etki-lilik ve verimlilik gereksinimlerini daha iyi karfl›layabilecek fle-kilde mevcut enformasyonun ve bilginin saklanmas›n›, yöneti-mini ve kullan›m›n› zorunlu k›lmaktad›r (Pircher ve Pausits,2011). Yüksekö¤retim kurumlar›, kendi süreç ve etkinliklerindebilgiyi üretir ve bilgiyi uygular. Üniversitelerin say›s›n›n her ge-çen gün artmas›, bilgi yönetimine olan gereksinimi ortaya ç›-karm›flt›r. Yüksekö¤retimde bilgi yönetimi; üretilen bilgininkontrolünün keflfedilmesi, filitrelenmesi (filtering), saklanmas›(encapsulation) ve örgütün gereksinimlerine göre kullan›lma sü-reçlerini kapsamaktad›r. Bilgi yönetiminin kalitesi, üniversitele-rin bu süreçleri nas›l uygulayabildi¤i ile ilgilidir (Bhusry, Ran-jan ve Nagar, 2012). Bir örgütün bilgisi, sadece bireysel bilginintoplam›na de¤il, ayn› zamanda yüksekö¤retim kurumlar›ndatoplanan bilgi, deneyim ve a¤ sistemleriyle bütünlenen örgütselbilgiye dayal›d›r. Örgütsel bilgi, hiyerarflik ve ifllevsel anlamdaetkileflimin geniflletilmesi, güçlerin fleffaflaflt›r›lmas› ve ö¤ren-meden elde edilen deneyimlerin art›r›lmas› bak›m›ndan üniver-siteler için önemli bir güçlüktür (Pircher ve Pausits, 2011).

Bilgi ekonomisi, bilgi olgusunun ve dolay›s›yla bilgi yöneti-minin öneminin artmas›na ve özellikle e¤itim örgütlerinde bil-gi yönetimi araflt›rmalar›n›n yo¤unlaflmas›na sebep olmufltur.Çünkü bilgi ekonomisi paradigmas›, tüm örgütleri etkiledi¤i gi-bi yüksekö¤retim kurumlar›n› da etkilemifltir. Matzler ve Abfal-ter (2013, s. 139), üniversitenin amac›n›, araflt›rma ve ö¤retimarac›l›¤›yla bilim ve/veya toplumun ilerlemesini sa¤lamak ola-rak ifade etmifltir. Araflt›rma ve ö¤retim süreçleri, do¤as›ndabilgiyi bar›nd›r›r, bilgiden beslenir ve bilgi ile gerçeklefltirilebi-lir. Stylianou (2015), bilginin üretildi¤i üniversitelerin topluma›fl›k tutabilmesi için, öncelikle kendi kurumlar›nda bilgi yöneti-mi yeterlili¤inin üst düzeyde olmas› gerekti¤ini savunmufltur.Bu çerçeveden bak›ld›¤›nda, yüksekö¤retim düzeyinde bilgi yö-netiminin etkin hale getirilebilmesi, toplumsal geliflime katk›sa¤layacakt›r.

Bilgi yönetimi, e¤itim bilimleri aç›s›ndan yeni bir konudurve bu alanda yap›lacak tüm araflt›rmalar alanyaz›na katk› sa¤la-yacakt›r. Mevcut bilgi yönetimi literatüründe, yüksekö¤retimkurumlar›nda bilgi yönetimini inceleyen araflt›rma say›s› olduk-ça azd›r (Laoufi, Mouhim, Megder, Cherkaoui ve Mammass,

2011). Bu sebeple, yüksekö¤retimde bilgi yönetimi yeterlilikle-rini ölçen ölçekler gelifltirmeyi amaçlayan bu araflt›rman›n, ulu-sal ve uluslararas› araflt›rmalar aç›s›ndan önemi büyüktür. Bilgiyönetimi literatürü incelendi¤inde, yap›lan araflt›rmalar üçgrupta toplanabilir: fiirket ba¤lam›nda yürütülen araflt›rmalar(Appleyard, 1996; Becerra-Fernandez ve Sabherwal, 2001; Bi-erly ve Chakrabarti, 1996; Davenport, 1999; Gold, Malhotra veSegars, 2001; Hansen, 1999; Simonin, 1997; Szulanski, 1996;Zander ve Kogut, 1995), e¤itim örgütlerinde bilgi yönetimiaraflt›rmalar› (Akçakaza, 2009; Alm›fl, 2010; Awang, 2009; Avc›,2014; Ayral, 2007; Balkar, 2012; Çelebi, 2013; Edge, 2005; Er-do¤an, 2010; Erten, 2006; Glickman, 2005; Hartman, 2007;Karakoç, 2010; K›l›ç, 2007; Kocada¤, 2010; Li, 2007; McGlo-ughlin, 2016; Murato¤lu, 2005; Niehoff, 2010; Özsar›kam›fl,2009; Sakarya, 2006; fiahin, 2010; Tan, 2006; Üzüm, 2009; Yi-¤it, 2013) ve yüksekö¤retimde bilgi yönetimi araflt›rmalar› (Bi-loslavo ve Trnavcevic, 2007; Chumjit, 2012; Coukos-Semmel,2002; Cranfield, 2011; Hewitt, 2016; Hossain, 2015; Jack,2004; Keeley, 2004; Lee, 2007; McCarthy, 2006; Ringhand,2009; Rowley, 2000; Stylianou, 2015; Sunalai, 2015; Tippins,2003; Ünal, 2007; Veer Ramjeawon ve Rowley, 2017).

Türkiye’de e¤itim örgütlerinde bilgi yönetimi konusundayap›lm›fl olan mevcut araflt›rmalar›n say›s› az olmakla beraberbu araflt›rmalar›n ço¤u ilkö¤retim ve ortaö¤retim kurumlar›nayöneliktir. Türkiye’de yüksekö¤retimde bilgi yönetimini ince-leyen araflt›rma say›s› ise oldukça s›n›rl›d›r. Bilindi¤i gibi, üni-versitelerin di¤er e¤itim örgütlerinden fark›, bilim ve toplumiçin bilgi üretme ifllevlerinin de bulunmas›d›r. Yüksekö¤retimkurumlar›nda, özellikle üretilen akademik bilginin etkin flekildeyönetilemedi¤i durumlarda, bilimsel ve toplumsal geliflimolumsuz yönde etkilenecektir. Kurulacak olan yeni bilgi yöne-tim sistemleriyle üniversitelerin üretti¤i sistematik ve kolektifbilgilerin; ö¤renciler, akademik personel, yüksekö¤retim yöne-ticileri ve çevre aç›s›ndan paylafl›m› ve kullan›m› daha etkin ha-le gelebilecektir.

Son zamanlarda küreselleflme ile birlikte yüksekö¤retim bir-çok bask› ve de¤iflimle yüz yüze gelmektedir. Tüm bu de¤iflim-leri anlamak ve olumlu flekilde yönetebilmek, entelektüel ser-mayenin etkili yönetimini gerektirmektedir. Bu sebeple, bilgiyönetimi, üniversiteler için asla kaçamayacaklar› ve karfl›lamala-r› gereken bir gereksinimdir (Laoufi vd., 2011). Bilgi örgütleri(knowledge organizations) olarak üniversiteler, etkileflimde bu-lunduklar› iç ve d›fl çevreye yan›t verecek flekilde kendi enfor-masyon ve bilgi yönetimlerini iyilefltirmek gereksinimindedirler(Pircher ve Pausits, 2011). Bu gereksinim, yüksekö¤retim ku-rumlar›nda bilgi yönetimi araflt›rmalar›n›n yap›lmas›, bilgi yö-netimi alt yap› yeterliliklerinin tespit edilip iyilefltirilmesi, bilgiyönetimi süreç yeterliliklerinin gelifltirilmesi ve her kurumun



685

kendine özgü koflullar›n› dikkate alarak örgütsel faktörlerinanaliz edilmesi ile karfl›lanabilir.

Bu araflt›rman›n amac›, ‹stanbul ili ba¤lam›nda devlet üni-versitelerinde bilgi yönetimi yeterliliklerini lisans ö¤rencileri veakademik personel aç›s›ndan incelemek amac›yla Yüksekö¤re-timde Bilgi Yönetimi Yeterlilikleri Ö¤renci Ölçe¤i (YBYÖÖ)ile Yüksekö¤retimde Bilgi Yönetimi Yeterlilikleri AkademikPersonel Ölçe¤i’ni (YBYAPÖ) gelifltirmektir.

Yöntem Araflt›rma Modeli

Bu araflt›rmada, YBYÖÖ ile YBYAPÖ’yü gelifltirmekamac›yla nicel araflt›rma deseni uygulanm›flt›r. Araflt›rma mo-deli �� fiekil 1’de gösterilmifltir. fiekilde görüldü¤ü gibi, YBYÖ-Ö ve YBYAPÖ için, yüksekö¤retimde bilgi yönetimi yeterlilik-leri, teknoloji, örgütsel yap› ve örgütsel kültür boyutlar›nda altyap› yeterlilikleri olarak ve bilginin edinimi, bilginin dönüfltü-rülmesi, bilginin kullan›m› ve bilginin korunmas› boyutlar›ndasüreç yeterlilikleri olarak modellenmifltir.

Araflt›rma Evreni ve Örneklemi

Araflt›rman›n evreni 2017–2018 ve 2018–2019 akademik y›l-lar›nda ‹stanbul ilinde devlet üniversitelerinde okuyan lisans ö¤-rencileri ile tam zamanl› olarak görev yapan akademik personel-den oluflmaktad›r. Yüksekö¤retimde bilgi yönetimi yeterlilikle-ri, alt yap› ve süreç yeterlilikleri aç›s›ndan, hem lisans ö¤rencile-ri hem de akademik personel olmak üzere iki düzeyde incelen-mifltir. Yüksekö¤retim Kurulu bilgi yönetim sistemi istatistikle-rine göre; 2017–2018 akademik y›l›nda, ‹stanbul ilinde hizmetveren 10 adet devlet üniversitesinde 181.420 lisans ö¤rencisi ve16.644 ö¤retim eleman› araflt›rma evrenini oluflturmaktad›r(Yüksekö¤retim Bilgi Yönetim Sistemi, 2017).

Nicel araflt›rma örnekleminin belirlenmesinde, lisans ö¤-rencileri için olas›l›kl› örnekleme (probability sampling) türündenküme örnekleme (cluster sampling) yöntemi kullan›lm›flt›r. Kü-me örnekleme, araflt›rma evreninde tek tek elemanlar›n seçi-miyle de¤il, kümelerin seçimiyle gerçeklefltirilir (Karasar, 2006,s. 114). Bu araflt›rmada da lisans ö¤rencileri fakülte bünyesindeseçilmiflitr. Akademik personel için ise yine olas›l›kl› örnekleme(probability sampling) türünden basit seçkisiz örnekleme (simplerandom sampling) yöntemi uygulanm›flt›r. Araflt›rma örneklemi-ni, 512 lisans ö¤rencisi ve 300 akademisyen oluflturmaktad›r.

YYBÖÖ’nün yap› geçerli¤ine yönelik 512 ö¤rencinin görü-flüne baflvurulmufltur. Bu ö¤rencilerden 214’ü (%41.80) kad›n,298’i (%58.20) ise erkektir. Ayr›ca, görüfllerine baflvurulan ö¤-rencilerin 148’i (%28.91) haz›rl›k s›n›f›nda, 79’u (%15.43) 1. s›-n›fta, 83’ü (%16.21) 2. s›n›fta, 127’si (%14.65) 3. s›n›fta ve sonolarak 75’i (%41.80) 4. s›n›fta ö¤renimlerine devam etmektedir.YBYÖÖ’nün test-tekrar test güvenirli¤i ve ölçüt geçerli¤ine yö-nelik 50 üniversite ö¤rencisinin görüfllerine baflvurulmufltur.Görüfllerine baflvurulan ö¤rencilerin 16’s› (%32) kad›n, 34’ü(%68) ise erkektir. Ayr›ca, ö¤rencilerin 16’s› (%32) 18–20 yaflaral›¤›nda, 23’ü (%46) 21–22 yafl aral›¤›nda olup 11’i (%22) 23yafl ve üzerindedir. Ö¤rencilerin 17’si (%34) haz›rl›k s›n›flar›n-da, 12’si (%24) 1. s›n›fta, 13’ü (%26) 2. s›n›fta ö¤renimlerine de-vam etmekte olup 4’ü (%8) ö¤renimlerine 3. s›n›fta devam et-mektedir ve son olarak 4’ü (%8) ö¤renimlerine 4. s›n›fta devametmektedir.

YBYAPÖ’nün yap› geçerli¤ine yönelik 300 akademik perso-nelin görüflü al›nm›flt›r. Araflt›rmaya kat›lan akademik persone-lin 168’i (%56) kad›n, 132’si (%44) ise erkektir. Akademik per-sonelin çal›flt›klar› üniversitedeki k›dem düzeylerine göre da¤›-l›mlar› ise flu flekildedir; akademisyenlerin 53’ü (%17.67) 1–5 y›laral›¤›nda, 68’i (%22.67) 6–10 y›l aral›¤›nda, 74’ü (%24.67)

�� fiekil 1. Araflt›rma modeli.



686

11–15 y›l aras›nda, 51’i (%17) 16–20 aras›nda k›deme sahip olupson olarak 54’ü (%18) 21 y›l ve üzerinde k›deme sahiptir.YBYAPÖ’nün test-tekrar test güvenirli¤i ve ölçüt geçerli¤ininbelirlenmesi amac›yla 47 ö¤retim eleman›ndan oluflan bir çal›fl-ma grubu oluflturularak ölçme araçlar› kendilerine da¤›t›lm›fl vegörüflleri al›nm›flt›r. Test-tekrar test güvenirli¤i ile ölçüt geçer-li¤inin belirlenmesine yönelik uygulamalara kat›lan ö¤retim ele-manlar›n›n 35’i (%74.5) kad›n, 12’si (%25.5) ise erkeklerdenoluflmaktad›r. Ö¤retim elemanlar›n›n yafl da¤›l›m› incelendi¤in-de; 6’s›n›n (%12.8) 25–30 yafl aral›¤›nda, 20’sinin (%42.6)31–35 yafl aral›¤›nda, 3’ünün (%6.4) 36–40 yafl aral›¤›nda, 5’inin(%10.6) 41–45 yafl aral›¤›nda oldu¤u ve son olarak 13’ünün(%27.7) 46 yafl ve üzerinde oldu¤u görülmektedir. Ö¤retim ele-manlar›n›n 16’s› (%34) lisans düzeyinde, 20’si (%42.6) yükseklisans düzeyinde ö¤renime sahip olup son olarak 11’i (%23.4)doktora düzeyinde ö¤renime sahiptir. Son olarak, görüfllerinebaflvurulan ö¤retim elemanlar›n›n 8’i (%17) 1–5 y›l aral›¤›nda,18’i (%38.3) 6–10 y›l aras›nda, 8’i (%17) 11–15 y›l aral›¤›nda,4’ü (%8.5) 16–20 y›l aral›¤›nda k›deme sahip olup ve son olarak,9’u (%19.1) ise 21 y›l ve üzerinde k›deme sahiptir.

Ölçek Gelifltirme Süreci

YBYÖÖ ve YBYAPÖ gelifltirilme sürecinde, bilgi yönetimiliteratüründeki bilgi yönetimi modellerinin kapsaml› araflt›r›l-mas› yap›lm›fl ve Türkiye’deki yüksekö¤retim ba¤lam›na en uy-gun olan model olarak Bilgi Yönetimi Yeterlilikleri Modeli(The Framework of Knowledge Management Capabilities) (Goldvd., 2001) temel al›nm›flt›r. YBYÖÖ ve YBYAPÖ, bu modeldeyer alan alt boyutlara göre yap›land›r›lm›flt›r. Bu modelde, bilgiyönetimi yeterlilikleri iki ana boyutta incelenmektedir: (i) BilgiYönetimi Alt Yap› Yeterlilikleri (Knowledge Infrastructure Capabi-lity) ve (ii) Bilgi Yönetimi Süreç Yeterlilikleri (Knowledge ProcessCapability). Gold ve di¤erleri (2001), bilgi yönetimi alt yap› ye-terliliklerini; teknoloji (technology), örgütsel yap› (organizationalstructure) ve örgütsel kültür (organizational culture) olarak; bilgiyönetimi süreç yeterliliklerini de, bilginin edinimi (acquisition),bilginin dönüfltürülmesi (conversion), bilginin kullan›m› (applica-tion) ve bilginin korunmas› (protection) olarak tan›mlamaktad›r.YBYÖÖ ve YBYAPÖ’nün boyutland›rma süreci sonunda, ilgilialanyaz›n taranm›fl, muadil ölçekler incelenmifl, Türkiye’de dev-let üniversitelerinde okuyan lisans ö¤rencisi ve çal›flan akademikpersonel ba¤lam› göz önünde tutularak belirlenen boyutlar› öl-çecek madde havuzu oluflturulmufltur. Buna göre her biri 8–12madde içeren, 7 boyut için toplam 70 madde belirlenmifltir. Herbir boyut için madde numaralar› ve referans al›nan kaynaklar ��

Tablo 1 ve 2’de gösterilmifltir.

�� Tablo 1’de görüldü¤ü üzere; 8 madde teknoloji, 10 mad-de örgütsel yap›, 12 madde örgütsel kültür, 11 madde bilgininedinimi, 9 madde bilginin dönüfltürülmesi, 10 madde bilginin

kullan›m› ve 10 madde bilginin korunmas› boyutlar›n› ölçecekflekilde yap›land›r›lm›flt›r.

�� Tablo 2’de görüldü¤ü üzere; 9 madde teknoloji, 10 mad-de örgütsel yap›, 12 madde örgütsel kültür, 10 madde bilgininedinimi, 9 madde bilginin dönüfltürülmesi, 10 madde bilgininkullan›m› ve 10 madde bilginin korunmas› boyutlar›n› ölçecekflekilde yap›land›r›lm›flt›r.

YBYÖÖ ve YBYAPÖ için oluflturulan madde havuzu, üçüprofesör ve ikisi doktor unvan›na sahip, alandan uzmanlar tara-f›ndan incelenmifltir. Uzman görüflünün al›nmas›yla ölçek mad-delerinde gerekli düzenlemeler yap›larak kapsam geçerlili¤i sa¤-lanm›flt›r. Türkçe dil yeterlili¤i bak›m›ndan iki uzman taraf›ndanincelemesi yap›ld›ktan sonra, YBYÖÖ deneme formu örneklemgrubu olan 10 lisans ö¤rencisine sunulmufl ve YBYAPÖ denemeformu örneklem grubu olan 10 ö¤retim eleman›na sunulmufl;al›nan geri bildirimler neticesinde, pilot uygulama için son hali-ne getirilmifltir. Bu çerçevede, hem YBYÖÖ hem de YBYAPÖiçin ölçek maddeleri; Kesinlikle kat›lm›yorum (1), Kat›lm›yorum(2), Karars›z›m (3), Kat›l›yorum (4), Kesinlikle kat›l›yorum (5)olmak üzere 5’li Likert türüne göre yap›land›r›lm›flt›r.

Ölçeklerin gelifltirilmesi sürecinde do¤rulay›c› faktör analizi(DFA) kullan›lm›flt›r. Çok say›da madde ile yap›lan ölçümlerde,bu maddelerin ölçme arac›n›n psikometrik ölçüm özelliklerininiyilefltirilmesi amac›yla araflt›rmac› maddelerin birkaç›n› elimineetmesi gerekebilir (Jarvis, MacKenzie ve Podsakoff, 2003). Bumaddelerin ölçme araçlar›ndan ç›kart›lmas› genellikle “ölçekar›nd›rma” olarak adland›r›l›r (Frohlich, 2002). Baz› araflt›rmac›-lar, test ar›nd›rma sürecinde hangi maddelerin elimine edilmesigerekti¤i ile ilgili kabul görmüfl, nesnel yarg›sal ölçütlerin henüzolmad›¤›n› belirtmektedir (ör. Hardesty ve Bearden, 2004). Ni-tekim bu süreç do¤ru yönetilemezse, maddelerin elimine edil-mesi, ölçme araçlar›n›n tafl›d›klar› ölçüm özelliklerini bozabilirve ölçme araçlar›n›n psikometrik niteliklerini düflürebilir.

Gerçeklefltirilen bu çal›flmada, 70 madde ile gerçeklefltirilenilk DFA analizleri sonucunda model veri uyumlar›n›n istenendüzeyde ç›kmamas› sebebiyle model veri uyumunun iyilefltiril-mesi için “ölçek ar›nd›rma” sürecine geçilmifl ve maddeler tekerteker at›lm›flt›r. Madde at›m› sürecinde afla¤›daki ölçütler dikka-te al›nm›flt›r:

Her alt boyut için en az 5 maddenin kalmas›Maddenin ölçme arac›nda kalabilmesi için ba¤l› oldu¤u altboyutta .60 ve üzerinde faktör yükü almas›Maddelerin at›lmas› sonucunda ölçe¤in iç tutarl›¤›n›n kabuledilebilir düzey olan .70’in alt›na düflmemesi‹statistiksel süreçlerin haricinde, her bir maddenin nitel ola-rak içeri¤inin incelenerek kuramsal gereklili¤i ile ilgili yar-g›ya var›lmas›



687

Gerçeklefltirilen bu de¤erlendirmeye iliflkin dikkate al›naneflik de¤erleri �� Tablo 3’te yer almaktad›r. Bu tabloda yer alaneflik de¤erlere uygun olarak, YBYÖÖ ve YBYAPÖ için DFAsüreçleri gerçeklefltirilmifltir.

Verilerin Toplanmas›

Nicel veri toplama araçlar› ile veri toplama sürecinde ön-celikle, YBYÖÖ ve YBYAPÖ için araflt›rma evreni olan ‹stan-bul ili devlet üniversiteleri rektörlüklerinden gerekli izinleral›nm›flt›r. Ayr›ca, ölçekler için Marmara Üniversitesi SosyalBilimler Enstitüsünden Etik Kurul onay› al›nm›flt›r.

Nicel veriler pilot ve test-tekrar test olmak üzere 2 aflama-da toplanm›flt›r. Her bir aflama için SurveyMonkey adl› çevi-rimiçi elektronik platform kullan›lm›flt›r. Ölçekler, araflt›rma-c› taraf›ndan, ö¤renci ve akademik personel için ayr› ayr› çe-virimiçi platforma yap›land›r›lm›flt›r. Oluflturulan çevirimiçiba¤lant›lar› �� Tablo 4’te gösterilmifltir. Bu taboda görüldü-¤ü üzere, YBYÖÖ ve YBYAPÖ için, 3 aflamal› yap›land›rma

gerçeklefltirilmifltir. Test-tekrar test uygulamalar›nda her ikiölçek için de Z1 ve Z2 kodlu ikifler farkl› yap›land›rma gerçek-lefltirilmifltir. Test-tekrar test uygulamas› ba¤lam›nda, 2 haftaarayla uygulanan Z1 ve Z2 ölçekleri, kat›l›mc›lardan istenenrumuzlar ile efllefltirilmifltir.

YBYÖÖ ve YBYAPÖ’nün her aflamas› için oluflturulanba¤lant›lar, araflt›rman›n amaç ve kapsam›n› anlatan k›sa birgirifl yaz›s› sonuna eklenip kat›l›mc›larla paylafl›lm›flt›r. Herbir kat›l›mc›n›n ölçeklere ay›rd›¤› ortalama süreler �� Tablo5’te gösterilmifltir. Bu tabloda, çevirimiçi platformdan eldeedilen ortalama cevaplama süresi görülmektedir. Buna göre,YBYÖÖ pilot uygulamadaki ö¤renci bafl› ortalama cevaplamasüresi 7 dakika, test-tekrar test Z1 uygulamas›ndaki ortalamasüre 11 dakika, Z2’de ise 6 dakika olarak hesaplanm›flt›r.YBYAPÖ pilot uygulamadaki akademik personel ortalamacevaplama süresi 9 dakika, test-tekrar test Z1 uygulamas›nda-ki ortalama süre 13 dakika, Z2’de ise 7 dakika olarak hesap-lanm›flt›r.

�� Tablo 1. Yüksekö¤retimde Bilgi Yönetimi Yeterlilikleri Ö¤renci Ölçe¤i (YBYÖÖ) boyutlar› ve yararlan›lan kaynaklar.

Ölçek boyutlar› Madde no Kaynaklar

Bilgi yönetimi Teknoloji M1, M2, M3, M4, M5, M6, M7, M8 Argyns ve Schon, 1978; Brelade ve Harman, 2003; Cho, alt yap› yeterlilikleri 2011; Chumjit, 2012; Coukos-Semmel, 2002; Çetin ve K›n›k,

2017; Dalkir, 2011; Gold vd., 2001; Hsieh, 2007; O’Dell ve Grayson, 1998

Örgütsel yap› M9 (ters madde), M10, M11, M12, Cho, 2011; Çetin ve K›n›k, 2017; Dalkir, 2011; Gold vd.,M13, M14, M15, M16, M17, M18 2001; Hsieh, 2007; McGlouglin, 2016; O’Dell ve Grayson,

1998; Omona, Van Der Weide ve Lubega, 2010; Senge, Kleiner, Roberts, Ross ve Smith, 1994; Steiger, 2013

Örgütsel kültür M19, M20, M21, M22, M23, M24, Bennet ve Bennet, 2004; Brelade ve Harman, 2003; M25, M26, M27, M28, M29, M30 Cheng, 2015; Cho, 2011; Coukos-Semmel, 2002; Çetin ve

K›n›k, 2017; Dalkir, 2011; De Long, 1997; Denison, 1990; Gold vd., 2001; Hsieh, 2007; Kayworth ve Leidner, 2003; Madge, 2012; O’Dell ve Grayson, 1998

Bilgi yönetimi Bilginin edinimi M31, M32, M33, M34, M35, M36, Alavi ve Leidner, 2001; Allard, 2004; Cho, 2011; Dalkir,süreç yeterlilikleri M37, M38, M39, M40, M41 2011; Dhamdhere, 2015; Gold vd., 2001; Milton, 2007;

Nonaka ve Takeuchi, 1995; Wenger ve Snyder, 2000; Wickramasinghe ve Von Lubitz, 2007

Bilginin dönüfltürülmesi M42, M43, M44, M45, M46, M47, Alavi ve Leidner, 2001; Ammann, 2009; Bhatt, 2000; M48, M49, M50 Cho, 2011; Dalkir, 2011; Gold vd., 2001; Nonaka, 1994;

Nonaka ve Takeuchi, 1995; Park, 2006; Sanchez, 2005; Wenger ve Snyder, 2000; Wickramasinghe ve Von Lubitz, 2007

Bilginin kullan›m› M51, M52, M53, M54, M55, M56, Alavi ve Leidner, 2001; Biloslavo ve Trnavcevic, 2007;M57, M58, M59, M60 Bhatt, 2000; Cho, 2011; Dalkir, 2011; Farkas ve Kiraly, 2009;

Gold vd., 2001; Kinyata, 2004; Nonaka ve Takeuchi, 1995; Sanchez, 2005; Wenger ve Snyder, 2000; Wickramasinghe ve Von Lubitz, 2007; Zack, 1999

Bilginin korunmas› M61, M62, M63, M64, M65, M66, Alavi ve Leidner, 2001; Cho, 2011; Dalkir, 2011; Desouza, 2006;M67, M68, M69, M70 Dhamdhere, 2015; Farkas ve Kiraly, 2009; Gold vd., 2001;




688

Verilerin Analizi

Verilerin çözümlenmesi sürecinde do¤rulay›c› faktör ana-lizinin gerçeklefltirilmesi için MPLUS 6 program› kullan›l-m›flt›r. Di¤er analizlerin gerçeklefltirilmesi için ise SPSS 21program› kullan›lm›flt›r. Do¤rulay›c› faktör analizi (DFA),gözlemlenen de¤iflkenler (ör. madde puanlar›) ve gizli de¤ifl-kenler veya faktörler aras›ndaki iliflkiler hakk›nda ön varsa-y›mlara dayal› hipotezleri test etmek için kullan›lan ve genel-likle ölçme araçlar›n› gelifltirmek ve yap› geçerlili¤ini incele-

�� Tablo 2. Yüksekö¤retimde Bilgi Yönetimi Yeterlilikleri Akademik Personel Ölçe¤i (YBYAPÖ) boyutlar› ve yararlan›lan kaynaklar.

Ölçek boyutlar› Madde no Kaynaklar

Bilgi yönetimi Teknoloji M1, M2, M3, M4, M5, M6, M7, M8, M9 Argyns ve Schon, 1978; Brelade ve Harman, 2003; alt yap› yeterlilikleri Cho, 2011; Chumjit, 2012; Coukos-Semmel, 2002; Çetin ve

K›n›k, 2017; Dalkir, 2011; Gold vd., 2001; Hsieh, 2007; O’Dell ve Grayson, 1998

Örgütsel yap› M10 (ters madde), M11, M12, M13, Cho, 2011; Çetin ve K›n›k, 2017; Dalkir, 2011; Gold vd., M14, M15, M16, M17, M18, M19 2001; Hsieh, 2007; McGlouglin, 2016; O’Dell ve Grayson,

1998; Omona vd., 2010; Senge vd., 1994; Steiger, 2013

Örgütsel kültür M20, M21, M22, M23, M24, M25, Bennet ve Bennet, 2004; Brelade ve Harman, 2003; M26, M27, M28, M29, M30, M31 Cheng, 2015; Cho, 2011; Coukos-Semmel, 2002; Çetin ve K›n›k,

2017; Dalkir, 2011; De Long, 1997; Denison, 1990; Gold vd., 2001; Hsieh, 2007; Kayworth ve Leidner, 2003; Madge, 2012; O’Dell ve Grayson, 1998

Bilgi yönetimi Bilginin edinimi M32, M33, M34, M35, M36, M37, Alavi ve Leidner, 2001; Allard, 2004; Cho, 2011; Dalkir, süreç yeterlilikleri M35, M36, M37, M38, M39, M40, M41 2011; Dhamdhere, 2015; Gold vd., 2001; Milton, 2007;


Bilginin dönüfltürülmesi M42, M43, M44, M45, M46, M47, Alavi ve Leidner, 2001; Ammann, 2009; Bhatt, 2000; M48, M49, M50 Cho, 2011; Dalkir, 2011; Gold vd., 2001; Nonaka, 1994;

Nonaka ve Takeuchi, 1995; Park, 2006; Sanchez, 2005; Wenger ve Snyder, 2000; Wickramasinghe ve Von Lubitz, 2007

Bilginin kullan›m› M51, M52, M53, M54, M55, M56, Alavi ve Leidner, 2001; Biloslavo ve Trnavcevic, 2007; M57, M58, M59, M60 Bhatt, 2000; Cho, 2011; Dalkir, 2011; Farkas ve Kiraly, 2009;

Gold vd., 2001; Kinyata, 2004; Nonaka ve Takeuchi, 1995; Sanchez, 2005; Wenger ve Snyder, 2000; Wickramasinghe ve Von Lubitz, 2007; Zack, 1999

Bilginin korunmas› M61, M62, M63, M64, M65, M66, Alavi ve Leidner, 2001; Cho, 2011; Dalkir, 2011; Desouza, 2006;M67, M68, M69, M70 Dhamdhere, 2015; Farkas ve Kiraly, 2009; Gold vd., 2001;


�� Tablo 3. DFA de¤erlendirmesinde kullan›lan eflik de¤erler (Büyüköz-türk, 2015).

Uyum indeksi Mükemmel uyum Kabul edilebilir uyum

χχ22/Sd 0 ≤ χ2/Sd ≤ 3 3 ≤ χ2/Sd ≤ 5

RMSEA .00 ≤ RMSEA ≤ .05 .05 ≤ RMSEA ≤ .08

SRMR .00 ≤ SRMR ≤ .05 .05 ≤ SRMR ≤ .08

CFI .95 ≤ CFI ≤ 1.00 .90 ≤ CFI ≤ .95

�� Tablo 4. YBYÖÖ ve YBYAPÖ çevirimiçi ba¤lant›lar›.

Ölçek ad› Uygulama aflamas› Çevirimiçi ba¤lant›s›

YBYÖÖ Pilot uygulama https://tr.surveymonkey.com/r/LS5YKL3

YBYÖÖ Test-tekrar test https://tr.surveymonkey.com/r/DLLNBFY(Z1-Z2) https://tr.surveymonkey.com/r/Y59VCQ9

YBYAPÖ Pilot uygulama https://tr.surveymonkey.com/r/W7MJV33

YBYAPÖ Test-tekrar test https://tr.surveymonkey.com/r/YZB3XTN(Z1-Z2) https://tr.surveymonkey.com/r/Y5Q5NDL

�� Tablo 5. YBYÖÖ ve YBYAPÖ ortalama cevaplama süreleri.

Uygulama Cevaplayan OrtalamaÖlçek ad› aflamas› kifli say›s› cevaplama süreleri

YBYÖÖ Pilot uygulama 512 7 dakika

YBYÖÖ Test-tekrar test 50 Z1: 11 dakikaZ2: 6 dakika

YBYAPÖ Pilot uygulama 300 9 dakika

YBYAPÖ Test-tekrar test 37 Z1: 13 dakikaZ2: 7 dakika



689

mek için kullan›lan istatistiksel bir tekniktir (Brown, 2006).Aç›mlay›c› faktör analizinde önsel varsay›mlar olmamas›nara¤men, DFA’da araflt›rmac› birtak›m kuramsal bilgilerdenyola ç›karak test edilecek yap›ya ait önsel varsay›mlar olufltu-rur. Ayr›ca, aç›mlay›c› faktör analizi iki ve daha fazla düzeylihiyerarflik yap›ya sahip modellerin test edilmesine olanak sa¤-lamaz. Gerçeklefltirilen bu çal›flmada, maddeler haz›rlan›rkenkuramsal varsay›mlarla oluflturulmufl bir modelden yararlan›l-d›¤› için ve ayr›ca, test edilecek model iki düzeyli hiyerarflikbir yap›ya sahip oldu¤u için DFA kullan›lm›flt›r.

Test-tekrar test güvenirli¤inin test edilmesi için, ön test -son test puanlar› aras›ndaki Pearson korelasyonlar› hesaplan-m›flt›r. Ayr›ca, ön test - son test puan ortalamalar›n›n benzerolup olmad›¤›n›n incelenmesi için efllefltirilmifl gruplar t tes-tinden yararlan›lm›flt›r. ‹ç tutarl›¤›n›n test edilmesine yönelikher bir alt boyut için Cronbach alfa katsay›lar› hesaplanm›fl-t›r. Ölçüt geçerli¤inin test edilmesi için, ölçüt olarak kullan›-lan test puanlar› ile bilgi yönetimi süreçlerini ölçmek için kul-lan›lan testlerin alt boyutlar› aras›ndaki Pearson korelasyonla-r› hesaplanm›flt›r. Örneklem grubunun demografik özellikle-rinin betimlenmesine yönelik yüzde ve frekans istatistiklerihesaplanm›flt›r. Anlaml›l›k testi içeren analizler için p<0.05düzeyi dikkate al›narak yorumlama yap›lm›flt›r.

Bulgular YBYÖÖ Geçerlik Analizlerine ‹liflkin Bulgular

YBYÖÖ yap› geçerli¤i için, 512 ö¤rencinin görüfllerine bafl-vurularak gerçeklefltirilen Do¤rulay›c› Faktör Analizine (DFA)ait bulgulara �� Tablo 6–8’de yer verilmifltir. DFA analizi so-nucunda elde edilen faktör yükleri, standart hata de¤erleri, t de-¤erleri ve anlaml›l›k düzeyleri �� Tablo 6’da gösterilmifltir. Butabloda görüldü¤ü gibi, her bir maddenin alm›fl oldu¤u yüklerp<0.001 düzeyinde anlaml›d›r. Ayr›ca, faktör yüklerinin .406 ile.894 aras›nda de¤iflti¤i görülmüfltür. Elde edilen bu bulgu, hermaddenin, alt›nda yer ald›¤› gizil de¤iflken (faktör) taraf›ndananlaml› düzeyde aç›kland›¤›n› göstermektedir.

Gerçeklefltirilen DFA analizine iliflkin gizil de¤iflkenler ara-s›ndaki kestirilen iliflkileri gösteren standartlaflt›r›lm›fl kovar-yans de¤erlerine �� Tablo 7’de yer verilmifltir. Burada görüldü-¤ü üzere, birinci düzeydeki de¤iflkenlerin ikinci düzeydeki de-¤iflkenlerle ve ikinci düzeydeki de¤iflkenlerin kendi aralar›ndakiiliflkilerin tamam› p<.001 düzeyinde anlaml›d›r. Bu bulgu, gizilde¤iflkenlerin birbirleriyle ilintili oldu¤unu göstermektedir.

Gerçeklefltirilen DFA analizi sonucunda elde edilen uyumindis de¤erlerine �� Tablo 8’de yer verilmifltir.

Model uyum indisleri incelendi¤inde, RMSEA, SRMR veχ2/Sd de¤erlerinin iyi düzeyde uyuma iflaret etti¤i, CFI ve TLI

de¤erlerinin ise kabul edilebilir eflik de¤eri olan .90 de¤erininalt›nda oldu¤u görülmüfltür. Bu bulgular ›fl›¤›nda 70 maddelikö¤renci formunun yap›sal geçerlik tafl›mad›¤›, bu sebepten ötü-rü model veri uyumunu sa¤lamaya yönelik madde at›lmas› ge-rekti¤ine karar verilmifltir.

Bu do¤rultuda, madde at›m› sürecinde belirlenen kriterlerdikkate al›narak ve MPLUS taraf›ndan sunulan model modifi-kasyon uyar›lar› incelenerek, gerekli modifikasyonlar yap›lm›flve madde yükü düflük olan maddeler teker teker at›larak analiz-ler yenilenmifl ve model veri uyumunu sa¤lad›¤› noktada mad-de at›m› durdurulmufltur. Nihai olarak ö¤renci formu 43 mad-deden oluflmufltur.

Bu kriterler ›fl›¤›nda baz› maddeler at›lm›fl ve ikinci aflama-da gerçeklefltirilen DFA analizleri kapsam›nda 16. ve 17. mad-delerin hata terimleri aras›nda iliflki oluflturulmufltur. Ö¤renciformu için elde edilen standartlaflt›r›lm›fl yol katsay›lar› �� Tab-lo 9’da yer almaktad›r.

Ö¤renci nihai formuna ait standartlaflt›r›lm›fl kovaryans de-¤erleri ise �� Tablo 10’da yer almaktad›r. Görüldü¤ü üzere, de-¤erlerin tamam› p<0.001 düzeyinde anlaml›d›r.

Ö¤renci nihai formu için elde edilen uyum indisleri �� Tab-lo 11’de yer almaktad›r. Bu tablodaki de¤erler, model veri uyu-munun sa¤land›¤›na iflaret etmektedir.

YBYÖÖ’nün ölçüt geçerli¤inin belirlenmesine yönelik 50kiflilik üniversite ö¤renci grubuna YBYÖÖ ile Erdem ve ‹flbafl›(2001) taraf›ndan gelifltirilen E¤itim Kurumlar›nda Örgüt Kül-türü ve Ö¤renci Alt Kültürünün Alg›lamalar› Ölçe¤i (ÖKÖA-KAÖ) gerekli izin al›nd›ktan sonra efl zamanl› olarak uygulan-m›flt›r. ÖKÖAKAÖ’den elde edilen puanlar›n artmas› ö¤renci-lerin olumlu örgüt kültürü alg›lar›n›n artaca¤› fleklinde yorum-lanmaktad›r. Olumlu örgüt kültürüne sahip bir yüksekö¤retimkurumunda bilgi yönetimi yeterliklerinin de artaca¤› ilgili lite-ratür ›fl›¤›nda bilinmektedir (De Long ve Fahey, 2000; Huber,2001). Bu sebeple, her iki ölçe¤in alt boyut puanlar› aras›ndakipozitif yönlü iliflkilerin YBYÖÖ’nün ölçüt geçerli¤ine dair kan›tolaca¤› kabul edilmifltir. Bu do¤rultuda her iki ölçe¤in alt boyutpuanlar› aras›ndaki Pearson momentler çarp›m korelasyon kat-say›lar› hesaplanm›flt›r. Elde edilen bulgulara �� Tablo 12’deyer verilmifltir. Tablo incelendi¤inde, YBYÖÖ ve ÖKÖAKAÖalt boyutlar› aras›ndaki iliflkilerin genel olarak p<0.05 ve p<0.01düzeyinde anlaml› düzeyde ve pozitif yönlü oldu¤u görülmek-tedir. ÖKÖAKAÖ’nün iletiflim-iliflki alt boyutu ile YBYÖ-Ö’nün teknoloji, bilginin korunmas›, bilginin edinimi ve bilgi-nin dönüfltürülmesi alt boyutlar› aras›nda istatistiksel olarak an-laml› düzeyde bir iliflkinin olmad›¤› belirlenmifltir (p>0.05). Ay-r›ca, ÖKÖAKAÖ’nün örgütsel yap›-etkinlik alt boyutu ileYBYÖÖ’nün bilginin korunmas› alt boyutlar› aras›ndaki iliflkiistatistiksel olarak anlaml› düzeyde bulunamam›flt›r (p>0.05).



690

�� Tablo 6. YBYÖÖ için DFA faktör yükleri.

Madde # Faktör yükü Sh Faktör yükü/Sh p

Teknoloji M1 0.410 0.040 10.243 0.001*M2 0.648 0.029 22.224 0.001*M3 0.728 0.025 29.280 0.001*M4 0.681 0.028 24.668 0.001*M5 0.701 0.026 26.737 0.001*M6 0.692 0.027 25.658 0.001*M7 0.625 0.031 20.290 0.001*M8 0.670 0.028 23.829 0.001*

Örgütsel yap› M9 0.296 0.042 6.981 0.001*M10 0.450 0.037 12.067 0.001*M11 0.724 0.023 30.949 0.001*M12 0.668 0.027 24.929 0.001*M13 0.703 0.025 28.474 0.001*M14 0.512 0.035 14.730 0.001*M15 0.545 0.033 16.364 0.001*M16 0.631 0.029 21.777 0.001*M17 0.786 0.019 40.457 0.001*M18 0.760 0.021 36.007 0.001*

Örgütsel kültür M19 0.574 0.032 18.119 0.001*M20 0.586 0.031 18.826 0.001*M21 0.729 0.023 31.847 0.001*M22 0.524 0.034 15.386 0.001*M23 0.642 0.028 22.832 0.001*M24 0.551 0.033 16.816 0.001*M25 0.699 0.025 28.252 0.001*M26 0.632 0.029 21.847 0.001*M27 0.666 0.027 24.690 0.001*M28 0.495 0.035 13.990 0.001*M29 0.634 0.028 22.274 0.001*M30 0.665 0.027 24.840 0.001*

Bilginin edinimi M31 0.593 0.030 19.578 0.001*M32 0.711 0.024 30.043 0.001*M33 0.641 0.028 23.045 0.001*M34 0.667 0.026 25.396 0.001*M35 0.661 0.027 24.790 0.001*M36 0.593 0.030 19.536 0.001*M37 0.632 0.028 22.323 0.001*M38 0.571 0.031 18.171 0.001*M39 0.735 0.022 33.215 0.001*M40 0.633 0.028 22.458 0.001*M41 0.679 0.026 26.532 0.001*

Bilginin dönüfltürülmesi M42 0.697 0.024 28.526 0.001*M43 0.653 0.027 24.163 0.001*M44 0.646 0.027 23.602 0.001*M45 0.612 0.029 20.839 0.001*M46 0.597 0.030 19.817 0.001*M47 0.690 0.025 27.674 0.001*M48 0.693 0.025 28.104 0.001*M49 0.686 0.025 27.221 0.001*M50 0.719 0.023 31.141 0.001*

Bilginin kullan›m› M51 0.656 0.027 24.511 0.001*M52 0.649 0.027 23.876 0.001*M53 0.656 0.027 24.472 0.001*M54 0.700 0.024 28.932 0.001*M55 0.713 0.023 30.563 0.001*M56 0.696 0.024 28.517 0.001*M57 0.681 0.025 26.922 0.001*M58 0.682 0.025 26.937 0.001*M59 0.718 0.023 31.043 0.001*M60 0.674 0.026 26.015 0.001*

Bilginin korunmas› M61 0.583 0.033 17.913 0.001*M62 0.580 0.033 17.718 0.001*M63 0.599 0.032 18.849 0.001*M64 0.624 0.031 20.375 0.001*M65 0.691 0.027 25.987 0.001*M66 0.385 0.041 9.463 0.001*M67 0.644 0.029 22.073 0.001*M68 0.637 0.030 21.289 0.001*M69 0.527 0.035 15.013 0.001*M70 0.681 0.027 25.058 0.001*

*p<0.001.



691

YBYÖÖ Güvenirlik Analizlerine ‹liflkin Bulgular

YBYÖÖ nihai formuna ait Cronbach alfa de¤erleri �� Tab-lo 13’te yer almaktad›r. Burada görüldü¤ü üzere, ö¤renci for-

mu için testin genelinden elde edilen güvenirlik de¤eri .849 ile.972 aras›nda de¤iflmektedir. Domino ve Domino (2006), gü-venirlik katsay›s› de¤erlerinin .70 ve üzerinde olmas› durumun-da ölçeklerin güvenilir oldu¤unu belirtmifltir. Buradan hareket-le, bilgi yönetimi yeterlilikleri ölçeklerinden elde edilen puan-lar›n ö¤renci formu için güvenilir oldu¤u söylenebilir.

YBYÖÖ’nün test-tekrar test güvenirli¤inin belirlenebilme-si için gelifltirilen ölçek formu iki hafta ara ile üniversite ö¤ren-cilerine da¤›t›lm›flt›r. Ö¤rencilerin verdikleri yan›tlara göre, öntest uygulamas›nda ve son test uygulamas›nda elde ettikleri pu-anlar›n aritmetik ortalamalar› aras›nda istatistiksel olarak an-

�� Tablo 7. DFA analizine göre YBYÖÖ için boyutlar aras› iliflkiler.

Altyap› yeterlikleri Süreç yeterlikleri

Teknoloji 0.719* -

Örgütsel yap› 0.922* -

Örgüsel kültür 0.945* -

Bilginin edinimi - 0.955*

Bilginin dönüfltürülmesi - 0.971*

Bilginin kullan›m› - 0.961*

Bilginin korunmas› - 0.791*

Altyap› yeterlikleri - 0.917*

Süreç yeterlikleri 0.917* -

*p<0.001.

�� Tablo 8. YBYÖÖ model uyum indisleri.

χχ2 Sd χχ2/Sd CFI TLI RMSEA SRMR

5358.68 2337 2.058 0.856 0.852 0.045 0.045

�� Tablo 9. Nihai ö¤renci formuna ait yol katsay›lar›.


Teknoloji M3 0.731 0.026 28.114 0.001*M4 0.705 0.027 25.722 0.001*M5 0.730 0.026 28.246 0.001*M6 0.653 0.030 21.565 0.001*M8 0.649 0.031 21.277 0.001*

Örgütsel yap› M9 0.304 0.043 7.071 0.001*M11 0.710 0.025 27.923 0.001*M13 0.685 0.027 25.504 0.001*M15 0.559 0.034 16.637 0.001*M16 0.643 0.029 21.833 0.001*M17 0.804 0.020 40.335 0.001*

Örgütsel kültür M21 0.723 0.024 29.803 0.001*M23 0.630 0.030 21.247 0.001*M25 0.698 0.026 27.237 0.001*M26 0.598 0.031 19.109 0.001*M27 0.637 0.029 21.763 0.001*M29 0.642 0.029 22.156 0.001*M30 0.685 0.026 25.901 0.001*

Bilginin edinimi M32 0.710 0.024 29.539 0.001*M33 0.634 0.029 22.246 0.001*M34 0.668 0.027 25.094 0.001*M35 0.663 0.027 24.584 0.001*M37 0.632 0.029 22.149 0.001*M39 0.736 0.022 32.764 0.001*M40 0.632 0.029 22.098 0.001*M41 0.684 0.026 26.662 0.001*

Bilginin dönüfltürülmesi M42 0.682 0.026 26.198 0.001*M47 0.703 0.025 28.170 0.001*M48 0.706 0.025 28.699 0.001*M49 0.711 0.025 28.539 0.001*M50 0.736 0.023 31.965 0.001*

Bilginin kullan›m› M54 0.689 0.025 27.215 0.001*M55 0.710 0.024 29.531 0.001*M56 0.706 0.024 29.004 0.001*M57 0.695 0.025 27.734 0.001*M58 0.701 0.025 28.293 0.001*M59 0.734 0.023 32.288 0.001*M60 0.686 0.026 26.603 0.001*

Bilginin korunmas› M63 0.644 0.031 20.481 0.001*M64 0.667 0.030 21.931 0.001*M65 0.716 0.027 26.220 0.001*M67 0.608 0.033 18.468 0.001*M70 0.660 0.031 21.611 0.001*

*p<0.001.



692

laml› düzeyde farkl›laflma olup olmad›¤›n›n belirlenebilmesiiçin, her bir alt boyut için efllefltirilmifl gruplar t testleri gerçek-lefltirilmifltir. Bu analizlerde ön test ve son test puan ortalama-lar› aras›nda anlaml› düzeyde bir farkl›laflma olmamas› istendikbir durumdur. Bir baflka deyiflle, anlaml›l›k de¤erlerinin p>0.05düzeyinde olmas› beklenmektedir. Gerçeklefltirilen bu analizleriçin elde edilen bulgular �� Tablo 14’te yer almaktad›r. Eldeedilen bulgular, alt boyutlar›n tamam› için ön test puan orta-lamalar› ile son test puan ortalamalar› aras›ndaki aritmetik or-talama fark›n›n istatistiksel olarak anlaml› düzeyde olmad›¤›-n› göstermektedir (p>0.05).

Test-tekrar test güvenirli¤inin sa¤lanmas› ön test ve son testuygulamalar›ndan elde edilen puan ortalamalar›n›n istatistikselolarak anlaml› düzeyde farkl›laflmamas›n›n yan›nda elde edilenbu puanlar›n anlaml› düzeyde iliflkili olmas›n› gerektirmektedir.Bu sebeple ön test ve son test uygulamalar›ndan elde edilen pu-anlar aras›ndaki Pearson momentler çarp›m korelasyon katsay›-lar› hesaplanm›flt›r. Elde edilen bulgular �� Tablo 15’te yer al-maktad›r. Tabloda görüldü¤ü gibi, alt boyutlar›n tamam› içinön test ve son test uygulamalar›ndan elde edilen puan ortala-

�� Tablo 10. Nihai ö¤renci formuna ait standartlaflt›r›lm›fl kovaryans de¤erleri.


Teknoloji 0.710* -









M16 ← → M17 = 0.591*

*p<0.001.

�� Tablo 11. YBYÖÖ nihai formu modifikasyon yap›lm›fl model uyum in-disleri.


1724.87 851 2.027 0.918 0.913 0.045 0.041

�� Tablo 12. YBYÖÖ’nün yap› geçerli¤inin belirlenmesine yönelik e¤itim kurumlar›nda ÖKÖAKAÖ’nün alt boyutlar› aras›ndaki iliflkilerin belirlenmesi için he-saplanan Pearson korelasyonlar›.

Aidiyet Semboller Güç mesafesi ‹letiflim iliflki Örgütsel yap› etkinlik

Teknoloji 0.310* 0.346* 0.526** 0.031 0.284*

Örgütsel yap› 0.647** 0.528** 0.578** 0.291* 0.540**

Örgütsel kültür 0.638** 0.497** 0.586** 0.322* 0.518**

Bilginin edinimi 0.706** 0.600** 0.628** 0.235 0.495**

Bilginin dönüfltürülmesi 0.625** 0.618** 0.765** 0.052 0.374**

Bilginin kullan›m› 0.626** 0.506** 0.631** 0.303* 0.501**

Bilginin korunmas› 0.567** 0.466** 0.679** 0.106 0.201

*p<0.05; **p<0.01.

�� Tablo 13. YBYÖÖ nihai formu iç tutarl›k katsay›lar›.

Ö¤renci

Alt boyutlar Madde # r Madde # r

Teknoloji 8 0.849 5 0.788

Örgütsel yap› 10 0.850 6 0.813

Örgüsel kültür 12 0.881 7 0.854

Bilginin edinimi 11 0.887 8 0.867

Bilginin dönüfltürülmesi 9 0.878 5 0.833

Bilginin kullan›m› 10 0.897 7 0.872

Bilginin korunmas› 10 0.845 5 0.791

Altyap› yeterlikleri 41 0.952 26 0.935

Süreç yeterlikleri 29 0.945 17 0.924

Ölçek toplam 70 0.971 43 0.960



693

malar› aras›nda istatistiksel olarak anlaml› ve pozitif yönlü biriliflkinin oldu¤u görülmüfltür (p<0.01). Elde edilen bu bulgu-lar YBYÖÖ’nün test-tekrar test güvenirli¤ine sahip oldu¤u-nu; bir baflka ifadeyle, kararl› sonuçlar verebildi¤ini göster-mektedir.

YBYAPÖ Geçerlik Analizlerine ‹liflkin Bulgular

YBYAPÖ’nün yap› geçerli¤inin belirlenmesine yönelik 70maddeden oluflan form için DFA gerçeklefltirilmifltir. Akademikform için 300 akademisyenin görüfllerine baflvurularak gerçek-lefltirilen DFA analizine ait bulgular �� Tablo 16–18’de göste-rilmifltir.

Gerçeklefltirilen bu DFA analizi sonucunda elde edilenfaktör yükleri, standart hata de¤erleri, t de¤erleri ve anlaml›-l›k düzeyleri �� Tablo 16’da yer almaktad›r. Bu tabloda görül-dü¤ü gibi, her bir maddenin alm›fl oldu¤u yükler p<0.001 dü-

zeyinde anlaml›d›r. Ayr›ca faktör yüklerinin .406 ile .894 ara-s›nda de¤iflti¤i görülmüfltür. Elde edilen bu bulgu, her mad-denin anlaml› düzeyde alt›nda yer ald›¤› gizil de¤iflken (fak-tör) taraf›ndan anlaml› düzeyde aç›kland›¤›n› göstermektedir.

Gerçeklefltirilen DFA analizine iliflkin gizil de¤iflkenler(birinci ve ikinci düzey alt boyutlar) aras›ndaki iliflkileri gös-teren standartlaflt›r›lm›fl kovaryans de¤erleri �� Tablo 17’deyer almaktad›r. Daha önce de belirtildi¤i üzere, hiyerarflik biryap›ya sahip olan YBYAPÖ için 7 tane alt boyut birinci düzey-deki gizil de¤iflkenleri oluflturmaktad›r. ‹kinci düzeyde ise ikitane gizil de¤iflken bulunmaktad›r. Tabloda birinci düzeydekigizil de¤iflkenlerin ikinci düzeydeki üst gizil de¤iflkenlerle ara-lar›ndaki iliflkiler ve ikinci düzeydeki gizil de¤iflkenlerin kendiaralar›ndaki iliflki (r=.970) gösterilmektedir. �� Tablo 17’degörüldü¤ü üzere, YBYAPÖ ölçe¤inin alt boyutlar› olan gizilde¤iflkenler aras›ndaki iliflkilerin tamam› p<.01 düzeyinde an-laml›d›r. Son aflamada ise gerçeklefltirilen DFA analizine ilifl-kin uyum indisleri de¤erlendirilmifltir. Gerçeklefltirilen DFAanalizine iliflkin elde edilen bu de¤erler �� Tablo 18’de yer al-maktad›r. Gerçeklefltirilen DFA analizi sonucunda elde edilenuyum indisleri incelendi¤inde, RMSEA ve SRMR de¤erleri-nin kabul edilebilir düzeyde uyuma iflaret etti¤i, χ2/Sd uyumindis de¤erinin mükemmel düzeyde uyuma iflaret etti¤i, di¤ertaraftan, CFI ve TLI de¤erlerinin ise model uyumunun sa¤-lanmad›¤›na iflaret etti¤i ortaya ç›km›flt›r. Elde edilen modeluyum indisleri bir bütün olarak ele al›nd›¤›nda, varsay›lanmodelin, veriler taraf›ndan do¤rulanmad›¤› görülmektedir.

Daha sonras›nda birtak›m modifikasyonlar gerçeklefltiril-mifl ve bu modifikasyonlar kapsam›nda, MPLUS taraf›ndan

�� Tablo 14. YBYÖÖ’nün ön-son test puan ortalamalar›n›n efllefltirilmifl gruplar t testi ile karfl›laflt›r›lmas›.

Alt boyutlar Grup χχ SS t Sd p

Teknoloji Ön 16.79 3.07 0.814 47 0.420

Son 16.44 3.52

Ön-örgütsel yap› Ön 23.10 5.00 0.333 47 0.741

Son 22.94 4.55

Örgütsel kültür Ön 20.46 4.34 1.656 47 0.104

Son 19.71 4.64

Bilginin edinimi Ön 26.69 5.70 0.268 47 0.790

Son 26.48 5.52

Bilginin dönüfltürülmesi Ön 17.92 3.22 -0.051 47 0.959

Son 17.94 3.39

Bilginin kullan›m› Ön 24.56 5.37 0.120 47 0.905

Son 24.50 4.85

Bilginin korunmas› Ön 17.58 3.94 -0.232 47 0.817

Son 17.71 3.75

�� Tablo 15. YBYÖÖ’nün ön test-son test puanlar› aras›ndaki iliflkinin Pear-son korelasyonu ile belirlenmesi.

Alt boyutlar Son test puanlar›

Ön teknoloji 0.589*

Ön örgütsel yap› 0.741*

Ön örgütsel kültür 0.758*

Ön bilginin edinimi 0.541*

Ön bilginin dönüfltürülmesi 0.635*

Ön bilginin kullan›m› 0.754*

Ön bilginin korunmas› 0.531*

*p<0.01.



694

�� Tablo 16. YBYAPÖ için DFA faktör yükleri.


Teknoloji M1 0.566 0.043 13.138 0.001*M2 0.588 0.042 14.069 0.001*M3 0.671 0.035 19.070 0.001*M4 0.776 0.027 28.757 0.001*M5 0.685 0.034 19.884 0.001*M6 0.718 0.032 22.656 0.001*M7 0.758 0.029 26.038 0.001*M8 0.778 0.028 28.242 0.001*M9 0.754 0.028 26.523 0.001*

Örgütsel yap› M10 0.504 0.045 11.315 0.001*M11 0.584 0.040 14.786 0.001*M12 0.771 0.025 30.752 0.001*M13 0.673 0.033 20.272 0.001*M14 0.752 0.027 28.147 0.001*M15 0.602 0.038 15.700 0.001*M16 0.712 0.030 23.629 0.001*M17 0.810 0.022 37.479 0.001*M18 0.814 0.021 38.435 0.001*M19 0.822 0.020 40.212 0.001*

Örgütsel kültür M20 0.726 0.028 25.502 0.001*M21 0.758 0.026 29.471 0.001*M22 0.809 0.021 38.314 0.001*M23 0.724 0.029 25.367 0.001*M24 0.749 0.027 28.243 0.001*M25 0.818 0.020 40.356 0.001*M26 0.784 0.023 33.348 0.001*M27 0.833 0.019 43.733 0.001*M28 0.814 0.021 38.939 0.001*M29 0.755 0.026 29.119 0.001*M30 0.682 0.032 21.290 0.001*M31 0.833 0.019 44.346 0.001*

Bilginin edinimi M32 0.630 0.036 17.440 0.001*M33 0.782 0.024 32.868 0.001*M34 0.700 0.031 22.752 0.001*M35 0.810 0.021 37.992 0.001*M36 0.793 0.023 34.825 0.001*M37 0.701 0.031 22.839 0.001*M38 0.733 0.028 26.083 0.001*M39 0.836 0.019 44.164 0.001*M40 0.653 0.034 18.933 0.001*M41 0.707 0.030 23.379 0.001*



Bilginin korunmas› M61 0.818 0.022 38.041 0.001*M62 0.812 0.022 36.592 0.001*M63 0.842 0.019 43.368 0.001*M64 0.812 0.022 36.335 0.001*M65 0.799 0.023 34.755 0.001*M66 0.406 0.050 8.108 0.001*M67 0.698 0.031 22.177 0.001*M68 0.731 0.029 24.931 0.001*M69 0.626 0.037 16.943 0.001*M70 0.807 0.023 35.845 0.001*

*p<0.001.



695

sunulan öneriler dikkate al›narak, maddeler aras›nda (M18 veM19 hata terimleri aras›nda, M46 ve M47 hata terimleri ara-s›nda, M48 ve M49 hata terimleri aras›nda ve M2 ve M3 ha-ta terimleri aras›nda) birtak›m modifikasyonlar s›ras›yla tekerteker gerçeklefltirilmifltir. Ayr›ca ilk analizler neticesinde yerald›¤› alt boyut ile aras›ndaki faktör yükü düflük olan madde-ler s›ras› ile at›larak analizler yinelenmifltir. Bu modifikasyon-lar ve madde at›m› gerçeklefltirildikten sonra, model veri uyu-mu tekrardan test edilmifl; yukar›da belirtilen kriterlere göre,madde at›m› yap›larak ölçe¤e nihai hali verilmifl; nihai olarakakademik form 50 maddeden oluflmufltur. Nihai forma ait yolkatsay›lar› �� Tablo 19’da yer almaktad›r. Burada görüldü¤üüzere, maddelerin tamam› için yol katsay›lar›na ait gerçeklefl-tirilmifl t testleri p<0.01 düzeyinde anlaml›d›r. Ayr›ca, madde-lerin tamam› ilgili alt boyuttan elde ettikleri faktör yüklerinin.6 ve üzerinde oldu¤u görülmektedir. Bir baflka deyiflle, gizilyap›lar altlar›nda yer alan maddenin en az %60’›n› aç›klaya-bilmektedir.

Oluflturulan nihai forma ait standartlaflt›r›lm›fl kovaryansde¤erleri �� Tablo 20’de yer almaktad›r. Tabloda görüldü¤üüzere, alt boyutlar›n üst boyutlarla iliflkileri ve üst boyutlar›nkendi aralar›ndaki iliflkilerin tamam› p<0.01 düzeyinde anlam-l›d›r. Ayr›ca oluflturulan modifikasyonlar için de benzer an-laml›l›k düzeyinde iliflkiler elde edilmifltir. Akademisyen for-munun nihai uyum indisleri �� Tablo 21’de yer almaktad›r.Tablodaki de¤erler incelendi¤inde, model uyum indislerininyukar›da belirtilen kriterler ›fl›¤›nda model veri uyumununsa¤land›¤›na iflaret etti¤i söylenebilir.

Ölçüt geçerli¤inin belirlenmesine yönelik YBYAPÖ ile‹ra ve fiahin (2011) taraf›ndan gelifltirilen Örgüt Kültürü Öl-çe¤i (ÖKÖ) gerekli izin al›nd›ktan sonra, efl zamanl› olarakuygulanm›fl ve alt boyutlar› aras›ndaki iliflkiler incelenmifltir.‹lgili alanyaz›n, örgütlerde bilgi yönetimi ile örgütsel kültüraras›nda korelasyonun oldu¤unu ve baflar› kültürü ile destekkültürünün bilgi yönetimini olumlu yönde etkiledi¤ini gös-termektedir (Jarvenpaa ve Staples 2001; Wang ve Noe, 2010).ÖKÖ’den elde edilen puanlar artt›kça, ilgili alt boyuta yöne-lik alg›lar da olumlu yönde de¤iflmektedir. Bu sebeple, baflar›kültürü ve destek kültürü alt boyutlar› ile YBYAPÖ alt boyut-lar› aras›nda pozitif yönlü iliflkilerin olmas› YBYAPÖ’nün öl-çüt geçerli¤ine yönelik bir kan›t olaca¤› düflünülmektedir. Budo¤rultuda hesaplanan Pearson momentler çarp›m korelas-yon katsay›lar› �� Tablo 22’de yer almaktad›r. Bu tabloda gö-rüldü¤ü gibi, YBYAPÖ alt boyut puanlar› ile ÖKÖ’nün bafla-r› kültürü ve destek kültürü alt boyut puanlar› aras›nda hesap-lanan korelasyon de¤erlerinin istatistiksel olarak anlaml› vepozitif yönlü oldu¤u görülmektedir (p<0.01). Elde edilen buanlaml› sonuçlar›n, YBYAPÖ’nün ölçüt geçerli¤ini desteklernitelikte oldu¤u söylenebilir.

YBYAPÖ Güvenirlik Analizlerine ‹liflkin Bulgular

YBYAPÖ’nün iç tutarl›k düzeyinin belirlenmesine yöne-lik Cronbach alfa de¤erleri hesaplanm›flt›r. Elde edilen bulgu-lar �� Tablo 23’te gösterilmifltir. YBYAPÖ için güvenirlik de-¤erleri incelenmifltir. Akademik personel formu için testin ge-nelinden elde edilen güvenirlik de¤eri .985 olarak kestirilmifl-tir. Alt boyutlar için kestirilen güvenirlik de¤erleri ise .897 ile.975 aras›nda de¤iflmektedir. Domino ve Domino (2006), gü-venirlik katsay›s› de¤erlerinin .70 ve üzerinde olmas› duru-munda ölçeklerin güvenilir oldu¤unu belirtmifltir. Buradanhareketle, YBYAPÖ’den elde edilen puanlar›n akademik formiçin güvenilir oldu¤u söylenebilir.

YBYAPÖ’nün kararl› sonuçlar verip vermedi¤ini belirle-meye yönelik test-tekrar test güvenirli¤i incelenmifltir. Budo¤rultuda gelifltirilen ölçek formu iki hafta ara ile üniversite-lerde görev yapan ö¤retim elemanlar›na da¤›t›larak görüflleri-ne baflvurulmufltur. Ö¤retim elemanlar›n›n verdikleri yan›tla-ra göre, ön test ve son test uygulamas›nda elde ettikleri puan-lar›n aritmetik ortalamalar› aras›nda istatistiksel olarak an-laml› düzeyde farkl›laflma olmamas› beklenmektedir. Gerçek-lefltirilen efllefltirilmifl gruplar t testi için elde edilen bulgular�� Tablo 24’te yer almaktad›r. Tabloda yer alan bulgular in-celendi¤inde, YBYAPÖ’nün bilginin edinimi alt boyutu içinön test ve son test uygulamalar›nda elde edilen aritmetik pu-an ortalamalar›n›n anlaml› düzeyde farkl›laflt›¤› görülmüfltür(p<0.01). Gözlenen bu farkl›laflma son test puanlar›n›n lehine-

�� Tablo 17. DFA analizine göre YBYAPÖ için boyutlar aras› iliflkiler.


Teknoloji 0.674* -









*p<0.001.

�� Tablo 18. YBYAPÖ model uyum indisleri.


5358.68 2337 2.250 0.839 0.833 0.066 0.059



696

dir. Elde edilen bu bulgu, bilginin edinilmesi alt boyutu içinYBYAPÖ’nün kararl› sonuçlar veremedi¤ini göstermektedir.Di¤er taraftan ölçe¤in di¤er alt boyutlar› için, ön test-son testuygulamalar›ndan elde edilen puan ortalamalar› aras›ndakifarkl›laflman›n istatistiksel olarak anlaml› düzeyde olmad›¤›

görülmüfltür (p>0.05). Elde edilen bu bulgular YBYAPÖ’nünbilginin edinimi alt boyutu hariç di¤er alt boyutlar için karar-l› sonuçlar verdi¤ini destekler niteliktedir.

YBYAPÖ’nün kararl› sonuçlar vermesi, bir baflka deyiflle,güvenilirli¤inin bir di¤er göstergesi ön test ve son test uygu-

�� Tablo 19. Nihai akademisyen formu için yol katsay›lar›.


Teknoloji M4 0.692 0.058 12.034 0.001*M6 0.623 0.058 10.712 0.001*M7 0.867 0.047 18.514 0.001*M8 0.889 0.046 19.524 0.001*M9 0.711 0.049 14.519 0.001*

Örgütsel yap› M12 0.800 0.051 15.696 0.001*M14 0.676 0.045 14.995 0.001*M15 0.622 0.055 11.288 0.001*M17 0.796 0.048 16.510 0.001*M18 0.900 0.053 17.032 0.001*M19 0.776 0.045 17.363 0.001*

Örgütsel kültür M21 0.757 0.049 15.448 0.001*M22 0.916 0.053 17.264 0.001*M24 0.819 0.055 14.923 0.001*M25 0.854 0.049 17.380 0.001*M26 0.792 0.048 16.371 0.001*M27 0.886 0.053 16.588 0.001*M28 0.870 0.054 15.979 0.001*M31 0.884 0.050 17.522 0.001*

Bilginin edinimi M33 0.698 0.044 15.744 0.001*M35 0.799 0.048 16.646 0.001*M36 0.774 0.047 16.428 0.001*M38 0.700 0.049 14.344 0.001*M39 0.839 0.047 17.679 0.001*M41 0.675 0.049 13.872 0.001*



Bilginin korunmas› M61 0.761 0.049 15.603 0.001*M62 0.722 0.047 15.218 0.001*M63 0.754 0.046 16.381 0.001*M64 0.680 0.045 14.985 0.001*M65 0.719 0.044 16.465 0.001*M70 0.786 0.046 17.032 0.001*

*p<0.001.



697

�� Tablo 23. YBYAPÖ nihai formu için iç tutarl›k katsay›lar›.

�� Tablo 20. Nihai akademisyen formu için standartlaflt›r›lm›fl kovaryansde¤erleri.


Teknoloji 0.626* -





Bilginin uygulanmas› - 0.956*




M18 ← → M19 = 0.338*

M46 ← → M47 = 0.239*

M48 ← → M49 = 0.189*

M2 ← → M3 = 0.219*

*p<0.001.

�� Tablo 21. YBYAPÖ nihai formu modifikasyon yap›lm›fl model uyum in-disleri.


2502.64 1163 2.152 0.907 0.902 0.062 0.041

��Tablo 22. YBYAPÖ’nün yap› geçerli¤inin belirlenmesine yönelik ÖKÖ’nünalt boyutlar› aras›ndaki iliflkilerin belirlenmesi için hesaplanan Pearson ko-relasyonlar›.

Güç kültürü Baflar› kültürü Destek kültürü

Ön teknoloji 0.126 0.539* 0.494*

Ön örgütsel yap› 0.128 0.677* 0.522*

Ön örgütsel kültür 0.189 0.705* 0.646*

Ön bilginin edinimi 0.181 0.684* 0.573*

Ön bilginin dönüfltürülmesi 0.171 0.750* 0.571*

Ön bilginin kullan›m› 0.109 0.801* 0.710*

Ön bilginin korunmas› 0.144 0.568* 0.403*

*p<0.01.

Akademik personel

Alt boyutlar Madde # r Madde # r

Teknoloji 9 0.896 5 0.877

Örgütsel yap› 10 0.906 6 0.890

Örgüsel kültür 12 0.947 8 0.935

Bilginin edinimi 10 0.922 6 0.899

Bilginin dönüfltürülmesi 9 0.945 9 0.945

Bilginin kullan›m› 10 0.958 10 0.958

Bilginin korunmas› 10 0.921 6 0.924

Altyap› yeterlikleri 41 0.972 25 0.964

Süreç yeterlikleri 29 0.975 25 0.976

Ölçek toplam 70 0.985 50 0.983

�� Tablo 24. YBYAPÖ’nün ön-son test puan ortalamalar›n›n efllefltirilmifl gruplar t testi ile karfl›laflt›r›lmas›.

Alt boyutlar Grup 9 SS t Sd p

Teknoloji Ön 18.04 3.99 -1.151 46 0.256Son 18.47 4.00

Ön-örgütsel yap› Ön 20.89 4.23 -1.567 46 0.124Son 21.51 3.94

Örgütsel kültür Ön 29.68 5.42 -0.205 46 0.838Son 29.77 4.86

Bilginin edinimi Ön 21.26 3.91 -2.795 46 0.008*Son 22.17 3.39

Bilginin dönüfltürülmesi Ön 31.87 5.55 -1.758 46 0.085Son 32.68 5.00

Bilginin kullan›m› Ön 36.38 6.38 0.751 46 0.457Son 36.04 6.80

Bilginin korunmas› Ön 21.23 3.67 0.615 46 0.542Son 20.98 3.63

*p<0.01.



698

lamalar› neticesinde elde edilen puanlar›n anlaml› düzeydeiliflkili olmas›d›r. Bu do¤rultuda ön test ve son test uygulama-lar›ndan elde edilen puanlar aras›ndaki Pearson momentlerçarp›m korelasyon katsay›lar›na bak›lm›flt›r. Elde edilen kore-lasyon katsay›lar›na �� Tablo 25’te yer verilmifltir. Görüldü-¤ü üzere, gerçeklefltirilen ön test - son test uygulamalar› neti-cesinde YBYAPÖ’nün alt boyutlar›n›n tamam› için bu puan-lar›n istatistiksel olarak anlaml› ve pozitif yönlü iliflki içerisin-de oldu¤u belirlenmifltir (p<0.01).

Tart›flma ve SonuçBu araflt›rman›n amac›, ‹stanbul ili ba¤lam›nda devlet üni-

versitelerinde bilgi yönetimi yeterliliklerini lisans ö¤rencileri veakademik personel aç›s›ndan incelemek amac›yla geçerli ve gü-venilir YBYÖÖ ile YBYAPÖ’yü gelifltirmektir. YBYÖÖ veYBYAPÖ için, alandan uzmanlar taraf›ndan görüfl al›nm›fl veal›nan geri bildirimler neticesinde gerekli düzenlemeler yap›l-m›flt›r.

Ölçeklerin gelifltirilmesi sürecinde, DFA kullan›lm›flt›r.Maddelerin ölçüm özelliklerini kuvvetlendirmek amac›yla; Jar-vis ve di¤erleri (2003) taraf›ndan da desteklenen istatistiksel ve-rilere göre madde at›lmas› süreci iflletilmifl ve böylelikle ölçek-ler ar›nd›r›lm›flt›r (Frohlich, 2002). ‹lgili alanyaz›n incelendi-¤inde madde at›lmas› sürecinde dikkate al›nmas› gereken üçnokta oldu¤u görülmektedir: Geçerlik, güvenirlik ve kabul edi-lebilir en düflük madde say›s›. Kabul edilebilir en düflük maddesay›s›na karar vermek ve bu ba¤lamda bir maddenin at›l›p at›l-mamas›na karar vermek araflt›rmac›n›n yarg›lar›yla flekillen-mektedir. Ölçekteki boyut say›s›, maddelerin içeri¤i ve ölçe¤inhitap etti¤i kitle bu say›y› belirleyebilmektedir. Geçerlik ve gü-venirli¤e dair yarg›lar ise istatistiksel süreçlerle gerçeklefltiril-mektedir. Ayr›ca, istatistiksel ifllemlerin gerçeklefltirilmesi süre-cinde belirlenen ölçütler için de genel geçer kurallar bulunma-makta ve bu ölçütleri oluflturan eflik de¤erler araflt›rmac›lar ta-raf›ndan belirlenmektedir (Wieland, Durach, Kembro ve Tre-iblmaier, 2017).

YBYÖÖ yap› geçerli¤i bak›m›ndan, 512 ö¤rencinin gö-rüfllerine baflvurularak gerçeklefltirilen DFA’ya ait bulgularsonucunda, her bir maddenin alm›fl oldu¤u yüklerin .406 ile.894 aras›nda de¤iflti¤i ve p<0.001 düzeyinde anlaml› oldu¤utespit edilmifltir. YBYÖÖ model uyum indisleri bak›m›ndan,gerekli madde ar›nd›rmas› yap›ld›ktan sonra, elde edilen 43maddenin χ2/Sd, CFI, TLI, RMSEA ve SRMR de¤erlerininise kabul edilebilir düzeyde oldu¤u saptanm›flt›r. YBYÖ-Ö’nün ölçüt geçerli¤inin belirlenmesine yönelik 50 kifliliküniversite ö¤renci grubuna YBYÖÖ ile Erdem ve ‹flbafl›(2001) taraf›ndan gelifltirilen E¤itim Kurumlar›nda ÖrgütKültürü ve Ö¤renci Alt Kültürünün Alg›lamalar› Ölçe¤i

(ÖKÖAKAÖ) efl zamanl› olarak uygulanm›flt›r. YBYÖÖ veÖKÖAKAÖ alt boyutlar› aras›ndaki iliflkilerin genel olarakp<0.05 ve p<0.01 düzeyinde anlaml› düzeyde ve pozitif yönlüoldu¤u sonucuna ulafl›lm›flt›r.

YBYÖÖ güvenirlik analizi sonucunda elde edilen güvenir-lik de¤eri .849 ile .972 aras›nda de¤iflmektedir. Bilgi yönetimiyeterlilikleri ölçeklerinden elde edilen puanlar›n güvenilir oldu-¤u söylenebilir (Domino ve Domino, 2006). YBYÖÖ test-tek-rar test güvenirli¤i analizi sonucunda, alt boyutlar›n tamam›için ön test ve son test uygulamalar›ndan elde edilen puan orta-lamalar› aras›nda istatistiksel olarak anlaml› ve pozitif yönlü biriliflkinin oldu¤u görülmüfltür (p<0.01). Bir baflka deyiflle,YBYÖÖ’nün test-tekrar test güvenirli¤ine sahip oldu¤u ve ka-rarl› sonuçlar verebildi¤i saptanm›flt›r. YBYÖÖ model uyumindisleri bak›m›ndan, gerekli madde ar›nd›rmas› yap›ld›ktansonra, elde edilen 43 maddenin χ2/Sd, CFI, TLI, RMSEA veSRMR de¤erlerinin ise kabul edilebilir düzeyde oldu¤u sonu-cuna ulafl›lm›flt›r.

YBYAPÖ yap› geçerlili¤i aç›s›ndan, 300 akademisyenin gö-rüfllerine baflvurularak gerçeklefltirilen DFA analizine ait bulgu-lar, her bir maddenin alm›fl oldu¤u yüklerin .406 ile .894 aras›n-da de¤iflti¤ini ve p<0.001 düzeyinde anlaml› oldu¤unu göster-mektedir. YBYAPÖ model uyum indisleri bak›m›ndan, gereklimadde ar›nd›rmas› yap›ld›ktan sonra, elde edilen 50 maddeninχ2/Sd, CFI, TLI, RMSEA ve SRMR de¤erlerinin ise kabul edi-lebilir düzeyde oldu¤u sonucuna ulafl›lm›flt›r. YBYAPÖ’nün öl-çüt geçerli¤inin belirlenmesi amac›yla, YBYAPÖ ile ‹ra ve fiahin(2011) taraf›ndan gelifltirilen Örgüt Kültürü Ölçe¤i (ÖKÖ) eflzamanl› olarak akademisyenlere uygulanm›flt›r. YBYAPÖ ileÖKÖ alt boyutlar› aras›ndaki iliflkilerin aras›ndaki iliflkilerin ge-nel olarak p<0.01 düzeyinde anlaml› düzeyde ve pozitif yönlü ol-du¤u saptanm›flt›r.

YBYAPÖ güvenirlik analizi sonucunda elde edilen güvenir-lik de¤eri .897 ile .975 aras›nda de¤iflmektedir. Bilgi yönetimi

�� Tablo 25. YBYAPÖ’nün ön test-son test puanlar› aras›ndaki iliflkininPearson korelasyonu ile belirlenmesi.

Alt boyutlar Son test puanlar›

Ön teknoloji 0.799*

Ön örgütsel yap› 0.784*

Ön örgütsel kültür 0.853*

Ön bilginin edinimi 0.820*

Ön bilginin dönüfltürülmesi 0.826*

Ön bilginin kullan›m› 0.891*

Ön bilginin korunmas› 0.696*

*p<0.01.



699

yeterlilikleri ölçeklerinden elde edilen puanlar›n güvenilir oldu-¤u söylenebilir (Domino ve Domino, 2006). YBYAPÖ test-tek-rar test güvenirli¤i analizi sonucunda, alt boyutlar›n tamam› içinelde edilen puanlar›n istatistiksel olarak anlaml› ve pozitif yönlüiliflki içerisinde oldu¤u sonucuna ulafl›lm›flt›r (p<0.01). YBYA-PÖ’nün test-tekrar test güvenirli¤ine sahip oldu¤u ve kararl› so-nuçlar verebildi¤i saptanm›flt›r. YBYAPÖ model uyum indisleribak›m›ndan, gerekli madde ar›nd›rmas› yap›ld›ktan sonra, eldeedilen 50 maddenin χ2/Sd, CFI, TLI, RMSEA ve SRMR de¤er-lerinin ise kabul edilebilir düzeyde oldu¤u sonucuna ulafl›lm›flt›r.

Sonuç olarak, “yüksekö¤retimde bilgi yönetimi yeterlilikle-rini” lisans ö¤rencileri ve akademik personel aç›s›ndan ölçengeçerli¤i ve güvenilirli¤i istatistiksel olarak kabul edilebilir dü-zeyde olan iki adet ölçek gelifltirilmifltir (�� Ek 1 ve 2). Bir bafl-ka ifadeyle, Türkiye’de devlet üniversitelerinde bilgi yönetimiyeterlili¤i alg› düzeylerini 7 boyutta inceleyen; lisans ö¤renci-leri için 43 maddeyle, akademik personel için 50 maddeylede¤erlendiren geçerli ve güvenilir ölçekler elde edilmifltir.

Yazar Katk›lar› / Author Contributions: FfiFK: Araflt›rma fikri, arafl-t›rman›n tasarlanmas›, verilerin toplanmas›, verilerin analizi, bulgular›n yo-rumlanmas›, kaynak taramas›, makalenin yaz›lmas›; MÇ: Araflt›rma fikri,araflt›rman›n tasarlanmas›, dan›flmanl›k-denetleme, bulgular›n yorumlanma-s›, makalenin yaz›lmas›, elefltirel inceleme. / FfiFK: Project idea, conceiving anddesigning the study, data collection, data analysis, interpreting the results, literaturesearch, writing the manuscript; MÇ: Project idea, conceiving and designing thestudy, study monitoring, interpreting the results, writing the manuscript, criticalreading and final check of the manuscript.

Fon Deste¤i / Funding: Bu çal›flma herhangi bir resmi, ticari ya da karamac› gütmeyen organizasyondan fon deste¤i almam›flt›r. / This work didnot receive any specific grant from funding agencies in the public, commercial, ornot-for-profit sectors.

Etik Standartlara Uygunluk / Compliance with Ethical Standards:Yazarlar bu makalede araflt›rma ve yay›n eti¤ine ba¤l› kal›nd›¤›n›, KifliselVerilerin Korunmas› Kanunu’na ve fikir ve sanat eserleri için geçerli telifhaklar› düzenlemelerine uyuldu¤unu ve herhangi bir ç›kar çak›flmas› bulun-mad›¤›n› belirtmifltir. / The authors stated that the standards regarding researchand publication ethics, the Personal Data Protection Law and the copyright regula-tions applicable to intellectual and artistic works are complied with and there is noconflict of interest.

KaynaklarAkçakaza, G. (2009). ‹lkö¤retim okullar›nda bilgi yönetimi. Yay›nlanmam›fl

yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.

Alavi, M., & Leidner, D. (2001). Knowledge management and knowledgemanagement systems: Conceptual foundations and research issues.MIS Quarterly, 25(1), 107–136.

Allard, S. (2004). Knowledge creation. In C. W. Holsapple (Ed.), Handbookon knowledge management 1: Knowledge matters (pp. 367–379).Heidelberg: Springer-Verlag.

Alm›fl, S. (2010). E¤itim yöneticilerinin bilgi yönetimine iliflkin yeterlikleri(Sinop ili örne¤i). Yay›nlanmam›fl yüksek lisans tezi, Ondokuz May›sÜniversitesi, Samsun.

Ammann, E. M. (2009, July). The knowledge cube and knowledge conver-sions. Proceedings of the World Congress on Engineering 2009, July 1–3,2009, London, U.K.

Appleyard, M. (1996). How does knowledge flow? Interfirm patterns in thesemiconductor industry. Strategic Management Journal, 17(10),137–154.

Argyns, C., & Schon, D. (1978). Organizational learning: A theory of actionapproach. Reading, MA: Addison Wesley.

Avc›, S. (2014). Ortaokul e¤itim yöneticilerinin bilgi yönetimi yeterlilikleri(Ba¤c›lar ilçesi örne¤i). Yay›nlanmam›fl yüksek lisans tezi, ‹stanbul Ayd›nÜniversitesi, ‹stanbul.

Awang, M. (2009). Knowledge management in Malaysian secondary schools:Implications of the “Smart School” initiative. Unpublished doctoral dis-sertation, University of Stirling, Stirling, UK.

Ayral, M. (2007). Okulda bilgi yönetimi model önerisi kapsam›nda yönetici veö¤retmen görüfllerine göre Ankara ili okullar›n›n de¤erlendirilmesi.Yay›nlanmam›fl doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.

Balkar, B. (2012). Ortaö¤retim okulu müdürlerinin liderlik becerilerinin bilgiyönetimi süreç yeterliklerindeki rolü. Yay›nlanmam›fl doktora tezi,Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.

Barutçugil, ‹. (2002). Bilgi yönetimi. ‹stanbul: Kariyer Yay›nc›l›k. Becerra-Fernandez, I., & Sabherwal, R. (2001). Organizational knowledge

management: A contingency perspective. Journal of ManagementInformation Systems, 18(1), 23–55.

Bennet, D., & Bennet, A. (2004). The rise of the knowledge organization.In C. W. Holsapple (Ed.), Handbook on knowledge management 1:Knowledge matters (pp. 5–20). Heidelberg: Springer-Verlag.

Bhatt, G. D. (2000). Organizing knowledge in the knowledge developmentcycle. Journal of Knowledge Management, 4(1), 15–26.

Bhusry, M., & Ranjan, J. (2012). Enhancing the teaching-learning process:A knowledge management approach. International Journal ofEducational Management, 26(3), 313–329.

Bhursry, M., Ranjan, R., & Nagar, R. (2012). Implementing knowledgemanagement in higher educational institutions in India: A conceptualframework. Liceo Journal of Higher Education Research Education andCommunication Section, 7(1), 64–82.

Bierly, P., & Chakrabarti, A. (1996). Generic knowledge strategies in theU.S. pharmaceutical industry. Strategic Management Journal, 17(10),123–135.

Biloslavo, R., & Trnavcevic, A. (2007). Knowledge management audit in ahigher educational institution: A case study. Knowledge and ProcessManagement, 14(4), 275–286.

Brelade, S., & Harman, C. (2003). A practical guide to knowledge manage-ment. London: Thorogood.

Brown, T. A. (2006). Confirmatory factor analysis for applied research. NewYork, NY: Guilford.

Büyüköztürk, fi. (2015). Sosyal bilimler için veri analizi el kitab› (21. bask›).Ankara: Pegem Akademi Yay›nlar›.

Cheng, E. C. (2013). Applying knowledge management for school strate-gic planning. KEDI Journal of Educational Policy, 10(2), 339–356.

Cheng, E. C. K. (2015). Knowledge management for school education.Singapore: Springer.

Cho, T. (2011). Knowledge management capabilities and organizational per-formance: An investigation into the effects of knowledge infrastructure andprocesses on organizational performance. Unpublished doctoral disserta-tion, University of Illinois, Champaing, IL, USA.



700

Chumjit, S. (2012). Knowledge management in higher education in Thailand.Unpublished doctoral dissertation, University of Texas, Austin, TX,USA.

Coukos-Semmel, E. D. (2002). Knowledge management: Processes and strate-gies used in United States research universities. Unpublished doctoral dis-sertation, Florida Atlantic University, Boca Raton, FL, USA.

Cranfield, D. (2011). Knowledge management and higher education: A UKcase study using grounded theory. Unpublished doctoral dissertation,University of Southampton, Southhampton, UK.

Cranfield, D. J., & Taylor, J. (2008). Knowledge management and highereducation: A UK case study. The Electronic Journal of KnowledgeManagement, 6(2), 85–100.

Çelebi, Y. (2013). Anadolu ve meslek lisesi yöneticilerinin bilgi yönetimi yeter-liklerinin, yönetici ve ö¤retmen görüfllerine göre de¤erlendirilmesi(Yenimahalle ilçesi örne¤i). Yay›nlanmam›fl yüksek lisans tezi, HacettepeÜniversitesi, Ankara.

Çetin, M., & K›n›k, F. fi. F. (2017). The paradigm of knowledge manage-ment in higher education: A qualitative exploration of organizationalfactors affecting km readiness. International Journal of Management andApplied Science (IJMAS), 3(9), 94–102.

Dalkir, K. (2011). Knowledge management in theory and practice (2nd ed.).London: The MIT Press.

Davenport, T. H. (1997). Information ecology: Mastering the information andknowledge environment. New York, NY: Oxford University Press.

Davenport, T. H. (1999). Knowledge management and the broader firm:Strategy, advantage, and performance. In J. Liebowitz (Ed.), Knowledgemanagement handbook (pp. 2–11). Boca Raton, FL: CRC Press.

De Long, D. W. (1997). Building the knowledge-based organization: Howculture drives knowledge behaviors. Working paper. Boston, MA: Ernst& Young Center for Business Innovation.

De Long, D. W., & Fahey, L. (2000). Diagnosing cultural barriers to knowl-edge management. Academy of Management Executive, 14(4), 113–127.

Denison, D. (1990). Corporate culture and organizational effectiveness. NewYork, NY: Wiley.

Desouza, K. C. (2006). Knowledge management maturity model: Theoreticaldevelopment and preliminary empirical testing. Unpublished doctoral dis-sertation, University of Illinois, Champaing, IL, USA.

Dhamdhere, N. S. (2015). Importance of knowledge management in high-er educational institutes. Turkish Online Journal of Distance Education,16(1), 162–183.

Domino, G., & Domino, M. L. (2006). Psychological testing: An introduction.Cambridge: Cambridge University Press.

Drucker, P. (1993). Post-capitalist society. New York, NY: HarperCollins.Edge, K. (2005). Knowledge management as a tool for distr›ct-level instruction-

al renewal. Unpublished doctoral dissertation, University of Toronto,Toronto, ON, Canada.

Erdem, F., & ‹flbafl›, J. Ö. (2001). E¤itim kurumlar›nda örgüt kültürü veö¤renci alt kültürünün alg›lamalar›. Akdeniz ‹ktisadi ve ‹dari BilimlerFakültesi Dergisi, 1(1), 33–57.

Erdo¤an, H. (2010). Mersin ortaö¤retim okullar›nda bilgi yönetimi.Yay›nlanmam›fl doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.

Erten, P. (2006). Okul yöneticilerinin bilgi yönetimini etkili kullanabilmebecerileri (Elaz›¤ ‹li örne¤i). Yay›nlanmam›fl yüksek lisans tezi, F›ratÜniversitesi, Elaz›¤.

Farkas, F., & Kiraly, A. (2009). What makes higher education knowledgecompatible? Acta Polytechnica Hungarica, 6(3), 93–104.

Forcadell, F. J., & Guadamillas, F. (2002). A case study on the implemen-tation of a knowledge management strategy oriented to innovation.Knowledge & Process Management, 9(3), 162–171.

Friedman, D., & Hoffman, P. (2001). The politics of information. Change,33(2), 50–57.

Frohlich, M. T. (2002). E-integration in the supply chain: Barriers and per-formance. Decision Sciences, 33(4), 537–556.

Glickman, V. B. (2005). What counts: Education knowledge managementpractices. Unpublished doctoral dissertation, The University of BritishColumbia, Vancouver, BC, Canada.

Gold, A. H., Malhotra, A., & Segars, A. H. (2001). Knowledge manage-ment: An organizational capabilities perspective. Journal ofManagement Information Systems, 18(1), 185–214.

Guidice, R. M., Heames, J. T., & Wang, S. (2009). The indirect relation-ship between organizational-level knowledge worker turnover andinnovation: An integrated application of related literature. The LearningOrganization, 16(2), 143–167.

Hameed, S., & Badii, A. (2012). Effectiveness of knowledge managementfunctions in improving the quality of education in higher educationinstitutions. International Journal of Information and EducationTechnology, 2(4), 319–323.

Hansen, M. T. (1999). The search-transfer problem: The role of weak tiesin sharing knowledge across organization subunits. AdministrativeScience Quarterly, 44(1), 82–111.

Hardesty, D. M., & Bearden, W. O. (2004). The use of expert judges inscale development: Implications for improving face validity of measuresof unobservable constructs, Journal of Business Research, 57(2), 98–107.

Hartman, N. K. (2007). Organizational congruence, knowledge management,& behavioral alignment in primary and secondary schools. Unpublisheddoctoral dissertation, Capella University, Minneapolis, MN, USA.

Hewitt, J. E. (2016). Blended learning for faculty professional development incor-porating knowledge management principles. Unpublished doctoral disserta-tion, Nova Southeastern University, Fort Lauderdale, FL, USA.

Hossain, N. (2015). Increasing research productivity: The impact of knowledgemanagement applications in university research environments.Unpublished doctoral dissertation, The George WashingtonUniversity, Washington, DC, USA.

Hsieh, H.-J. (2007). Organizational characteristics, knowledge managementstrategy, enablers, and process capability: Knowledge management perform-ance in U.S. software companies. Unpublished doctoral dissertation, LynnUniversity, Boca Raton, FL, USA.

Huber, G. (2001). Transfer of knowledge in knowledge management sys-tems: Unexplained issues and suggested studies. European Journal ofInformation Systems, 10(2), 72–79.

‹ra, N., & fiahin, S. (2011). Örgüt Kültürü Ölçe¤inin geçerlik vegüvenirlilik çal›flmas›. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,9(1), 1–14.

Jack, G. (2004). Modelling the current state and potential use of knowledgemanagement in higher education institutions. Unpublished doctoral dis-sertation, Coventry University, Coventry, UK.

Jarvenpaa, S. L., & Staples, D. S. (2001). Exploring perceptions of organi-zational ownership of information and expertise. Journal ofManagement Information Systems, 18(1), 151–183.

Jarvis, C. B., MacKenzie, S. B., & Podsakoff, P. M. (2003). A critical reviewof construct indicators and measurement model misspecification inmarketing and consumer research. Journal of Consumer Research, 30(2),199–218.



701

Karakoç, R. (2010). Okul yöneticilerinin bilgi yönetimi sürecini etkili kullan-abilme becerileri ile liderlik stilleri aras›ndaki iliflki (Ankara ili örne¤i).Yay›nlanmam›fl yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.

Karasar, N. (2006). Bilimsel araflt›rma yöntemi (16. bask›). Ankara: NobelYay›nlar›.

Kayworth, T., & Leidner, D. (2003). Organizational culture as a knowl-edge source. In C. W. Holsapple (Ed.), Handbook on knowledge manage-ment 1: Knowledge matters (pp. 235–252). Heidelberg: Springer-Verlag.

Keeley, E. J. (2004). Institutional research as the catalyst for the extent andeffectiveness of knowledge-management practices in ›mproving planningand decision-making in higher education organizations. Unpublished doc-toral dissertation, Northcentral University, Scottsdale, AZ, USA.

Kende, G., Noszkay, E. & Seres, G. (2007). Role of the knowledge man-agement in modern higher education – the e-learning. AARMS, 6(4),559–573.

K›l›ç, ‹. (2007). E¤itim yöneticilerinin bilgi yönetimindeki yeterlikleri (Aksarayili örne¤i). Yay›nlanmam›fl yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi,Konya.

Kinyata, G. L. (2014). The role of knowledge management in higher edu-cation institutions: A case study from Tanzania. International Journal ofManagement, Knowledge and Learning, 3(1), 43–58.

Kocada¤, A. S. (2010). ‹lkö¤retim okul yöneticilerinin bilgi yönetimi yeterlilik-leri. Yay›nlanmam›fl yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi, ‹stanbul.

Kushwaha, P. S., & Pandey, S. K. (2016). Exploring knowledge manage-ment applications in B-Schools. International Journal of Engineeringand Management Research (IJEMR), 6(5), 43–58.

Laoufi, A., Mouhim, S., Megder, E., Cherkaoui, C., & Mammass, D.(2011). Using knowledge management in higher education: Researchchallenges and opportunities. Journal of Theoretical and AppliedInformation Technology, 31(2), 100–108.

Lee, H. (2007). Department chairs’ perceptions of knowledge managementstrategies in colleges of education: Measurement of performance and impor-tance by organizational factors. Unpublished doctoral dissertation,Northern Illinois University, DeKalb, IL, USA.

Levy, M. (2011). Knowledge retention: Minimizing organizational businessloss. Journal of Knowledge Management, 15(4), 582–600.

Li, J. (2007). The design and development of the personal knowledge manage-ment system oriented on students.Unpublished doctoral dissertation,Hebei University, Baoding, Hebei, China.

Lyman, P. (2001). Knowledge discovery in a networked world. In G.Bernbom (Ed.), Information alchemy: The art and science of knowledgemanagement (pp. 1–24). San Fransisco, CA: Jossey-Bass.

Madge, O. P. (2012). Creating a culture of learning and knowledge sharingin libraries and ›nformation services. In H. T. Hou (Ed.), New researchon knowledge management models and methods (pp. 245–268). Rijeka: In-Tech Publishing,

Matzler, K., & Abfalter, D. (2013). Learning from the best: Implicationsfrom successful companies for higher education management. In A.Altmann, & B. Ebersberger (Eds.), Universities in change: Managinghigher education institutions in the age of globalization (pp. 137–154).New York, NY: Springer.

McCarthy, A. F. (2006). Knowledge management: Evaluating strategies andprocesses used in higher educationm Unpublished doctoral dissertation,Nova Southeastern University, Fort Lauderdale, FL, USA.

McGloughlin, D. M. (2016). How district leaders use knowledge managementto influence principals’ instructional leadership. Unpublished doctoraldissertation, Grand Canyon University, Phoenix, AZ, USA.

Metcalfe, A. S. (2006). The political economy of knowledge managementin higher education. In A. S. Metcalfe (Ed.), Knowledge management andhigher education: A critical analysis (pp. 1–20). London: InformationScience Publishing.

Milam, J. H. (2001). Knowledge management for higher education. EricDigests, HE Digest Series, ED464520. Washington, DC: ERICClearinghouse on Higher Education. Eriflim adresi https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED464520.pdf (21 Mart 2019).

Milton, N. (2007). Knowledge acquisition in practice: A step-by-step guide.London: Springer.

Murato¤lu, V. (2005). E¤itim örgütlerinde bilgi yönetimi stratejileri.Yay›nlanmam›fl yüksek lisans tezi, F›rat Üniversitesi, Elaz›¤.

Niehoff, K. L. (2010). Teachers’ professional learning: The role of knowledgemanagement practices. Unpublished doctoral dissertation, University ofConnecticut, Storrs, CT, USA.

Nonaka, I. (1994). A dynamic theory of organizational knowledge creation.Organization Science, 5(1), 14–37.

Nonaka, I. & Takeuchi, K. (1995). The knowledge creating company: HowJapanese companies create the dynamics of innovation. Oxford: OxfordUniversity Press.

Nonaka, I., & Takeuchi, H. (2004). Knowledge creation and dialectics. InH. Takeuchi, & I. Nonaka (Eds.), Hitotsubashi on knowledge manage-ment (pp. 1–28). Singapore: John Wiley & Sons Asia.

O’Dell, C. & Grayson, C.J. (1998). Only we knew what we know:Identification and transfer of internal best practices. CaliforniaManagement Review, 40(3), 154–174.

Omona, W., Van Der Weide, T., & Lubega, J. (2010). Using ICT toenhance knowledge management in higher education: A conceptualframework and research agenda. International Journal of Education andDevelopment Using Information and Communication Technology (IJE-DICT), 6(4), 83–101.

Özsar›kam›fl, S. (2009). ‹lkö¤retim okulu yöneticilerinin bilgi yönetimi yeter-likleri. Yay›nlanmam›fl yüksek lisans tezi, Abant ‹zzet Baysal Üniversite-si, Bolu.

Park, K. (2006). A review of the knowledge management model based on anempirical survey of Korean experts. Unpublished Doctoral Dissertation,University of Kyushu, Fukuoka, Japan.

Petrides, L. A., & Nguyen, L. (2008). Knowledge management trends:Challenges and opportunities for educational institutions. In M.Jennex (Ed.), Knowledge management: Concepts, methodologies, tools, andapplications (pp. 2476–2484). New York, NY: Information ScienceReference.

Petrides, L. A., & Nodine, T. R. (2003). Knowledge management in educa-tion: Defining the landscape. Half Moon Bay, CA: The Institute for theStudy of Knowledge Management in Education.

Pircher, R., & Pausits, A. (2011). Information and knowledge managementat higher education institutions. Management Information Systems, 6(2),8–16.

Ringhand, D. G. (2009). Assessing the relationship of knowledge managementeffectiveness and assessment quality improvement. Unpublished doctoraldissertation, Northcentral University, Scottsdale, AZ, USA.

Rowley, J. (2000). Is higher education ready for knowledge management?International Journal of Educational Management, 14(7), 325–333.

Sakarya, M. (2006). ‹lkö¤retim okulu yöneticilerinin bilgi yönetimindeki yeter-likleri. Yay›nlanmam›fl yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.

Sallis, E., & Jones, G. (2002). Knowlegde management in education:Enhancing learning & education. New York, NY: Routledge.



702

Sanchez, R. (2005). Knowledge management and organizational learning:Fundamental concepts for theory and practice. Lund Institute ofEconomic Research Working Paper Series, 3, 1–32.

Sedziuviene, N., & Vveinhardt, J. (2009). The paradigm of knowledgemanagement in higher educational institutions. Inzinerine Ekonomika-Engineering Economics: Work Humansim, 5, 79–90.

Senge, P., Kleiner, A., Roberts, C., Ross, R., & Smith, B. (1994). The fifthdiscipline field book: Strategies and tools for building a learning organiza-tion. New York, NY: Bantam Doubleday Dell Publishing Group, Inc.

Simonin, B. (1997). The importance of collaborative know-how: An empir-ical test of the learning organization. Academy of Management Journal,40(5), 509–533.

Slaughter, S., & Rhodas, G. (2004). Academic Capitalism in the new economy:Markets, state and higher education. Baltimore, MD: Johns Hopkins Press.

Steiger, J. (2013). An examination of the ›nfluence of organizational structuretypes and management levels on knowledge management practices in organ-izations. Unpublished doctoral dissertation, Alliant InternationalUniversity, Alhambra, CA, USA.

Stylianou, V. (2015). Knowledge management in higher education: A casestudy using a stakeholder approach Unpublished doctoral dissertation,Middlesex University, London, UK.

Sunalai, S. (2015). Knowledge management systems in higher education insti-tutions in Thailand: A holistic model of enablers, processes, and outcomes.Unpublished doctoral dissertation, Texas A&M University, CollegeStation, TX, USA.

Szulanski, G. (1996). Exploring internal stickiness: Impediments to thetransfer of best practice within the firm. Strategic Management Journal,17(10), 27–43.

fiahin, C. (2010). ‹lkö¤retim okul müdürlerinin bilgi yönetimi becerilerinigerçeklefltirme düzeyleri ile okullar›n ö¤renen örgüt olma düzeyleriaras›ndaki iliflki (Ankara ili örne¤i). Yay›nlanmam›fl yüksek lisans tezi,Gazi Üniversitesi, Ankara.

Tan, H. Y. (2006). Research on knowledge sharing in school knowledge manage-ment. Unpublished doctoral dissertation, Beijing Normal University,Beijing, China.

Tippins, M. (2003). Implementing knowledge management in academia:Teaching the teachers. The International Journal of EducationalManagement, 17(7), 339–345.

Turner, J. R., Zimmerman, T., & Allen, J. M. (2012). Teams as a sub-process for knowledge management. Journal of Knowledge Management,16(6), 963–977.

Ünal, F. (2007). Anadolu üniversitesi bilgi yönetimi önlisans program›n›nelefltirel düflünme aç›s›ndan incelenmesi. Yay›nlanmam›fl doktora tezi,Anadolu Üniversitesi, Eskiflehir.

Üzüm, S. (2009). Resmi ilkö¤retim okullar›nda örgütsel ö¤renme arac› olarakbilgi yönetimi. Yay›nlanmam›fl yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi,‹stanbul.

Veer Ramjeawon, P., & Rowley, J. (2017). Knowledge management inhigher education institutions: Enablers and barriers in Mauritius. TheLearning Organization, 24(5), 366–377.

Wang, S., & Noe, R. A. (2010). Knowledge sharing: A review and direc-tions for future research. Human Resource Management Review, 20,115–131.

Wen, Y. (2009). An effectiveness measurement model for knowledge man-agement. Knowledge-based systems, 22(5), 363–367.

Wenger, E., & Snyder, W. (2000). Communities of practice: The organi-zational frontier. Harvard Business Review, 78(1), 139–145.

Wickramasinghe, N., & Von Lubitz, D. (2007). Knowledge-based enterprise:Theories and fundamentals. Hershey, PA: Idea Group Publishing.

Wieland, A., Durach, C. F., Kembro, J., & Treiblmaier, H. (2017).Statistical and judgmental criteria for scale purification. Supply ChainManagement, 22(4), 321–328.

Yi¤it, Y. (2013). Baz› de¤iflkenlere göre okul yöneticileri ve ö¤retmenlerin bilgiyönetimi tutumlar› ile ö¤renen okul (örgüt) alg›lar› aras›ndaki iliflki.Yay›nlanmam›fl yüksek lisans tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.

Yüksekö¤retim Bilgi Yönetim Sistemi (2017). Eriflim adresi https://istatis-tik.yok.gov.tr (3 Eylül 2017).

Zack, M. H. (1999). Managing codified knowledge. Sloan ManagementReview, 40(4), 45–58.

Zheng, W. (2005). The Impact of organizational culture, structure, and strat-egy on knowledge management effectiveness and organizational effective-ness. Unpublished doctoral dissertation, University of Minnesota,Minneapolis, MN, USA.

Bu makale Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 4.0 Unported (CC BY-NC-ND 4.0) Lisans› standartlar›nda; kaynak olarak gösterilmesikofluluyla, ticari kullan›m amac› ve içerik de¤iflikli¤i d›fl›nda kalan tüm kullan›m (çevrimiçi ba¤lant› verme, kopyalama, bask› alma, herhangi bir fiziksel ortamdaço¤altma ve da¤›tma vb.) haklar›yla aç›k eriflim olarak yay›mlanmaktad›r. / This is an open access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 4.0 Unported (CC BY-NC-ND 4.0) License, which permits non-commercial reuse, distribution and reproduction in any medium, without any chang-ing, provided the original work is properly cited.

Yay›nc› Notu: Yay›nc› kurulufl olarak Deomed bu makalede ortaya konan görüfllere kat›lmak zorunda de¤ildir; olas› ticari ürün, marka ya da kurulufllarla ilgili ifadelerin içerikte bulunmas›yay›nc›n›n onaylad›¤› ve güvence verdi¤i anlam›na gelmez. Yay›n›n bilimsel ve yasal sorumluluklar› yazar(lar)›na aittir. Deomed, yay›nlanan haritalar ve yazarlar›n kurumsal ba¤lant›lar› ile ilgiliyarg› yetkisine iliflkin iddialar konusunda tarafs›zd›r. / Publisher’s Note: The content of this publication does not necessarily reflect the views or policies of the publisher, nor does any mention of trade names,commercial products, or organizations imply endorsement by Deomed. Scientific and legal responsibilities of published manuscript belong to their author(s). Deomed remains neutral with regard to jurisdictionalclaims in published maps and institutional affiliations.

�� Ek 1. Yüksekö¤retimde Bilgi Yönetimi Ö¤renci Ölçe¤i (YBYÖÖ).

Teknoloji

1. Üniversitemizde kullan›lan teknoloji, fakülte ve bölümlerdeki di¤er ö¤rencilerle iflbirli¤i yapmam› sa¤lar.

2. Üniversitemizde kullan›lan teknoloji, kurum d›fl›ndaki akranlar›mla iflbirli¤i yapmam› sa¤lar.

3. Üniversitemizde kullan›lan teknoloji, farkl› fakülte ve bölümlerde okuyan ö¤rencilerle ayn› ortamda grup olarak çal›flabilme imkan›n› sa¤lar.

4. Üniversitemizde kullan›lan teknoloji, yeni bilgiye ulaflmam› kolaylaflt›r›r.

5. Üniversitemizde kullan›lan teknoloji, kurumda gerçeklefltirilen çal›flmalar›n süreç ve sonuç bilgilerine kolay eriflimimi sa¤lar.

Örgütsel yap›

6. Üniversitemiz, bölümler ve birimler aras›nda etkileflimi ve bilgi paylafl›m›n› engelleyen bir yap›ya sahiptir (TERS MADDE).

7. Üniversitemiz, yeni bilginin keflfedilmesini kolaylaflt›ran bir yap›ya sahiptir.

8. Üniversitemiz, yap›sal s›n›rl›l›klar› olan yeni bilgilerin aktar›m›n› kolaylaflt›ran bir yap›dad›r.

9. Üniversitemizin yöneticileri, hatalar ve yanl›fllar aç›s›ndan bilgiyi sürekli denetler.

10. Üniversitemiz, bilgi yanl›fll›klar› konusunda ö¤rencilerin harekete geçmesini destekler.

11. Üniversitemiz, bilgi üretimi konusundaki performans›m›z› destekleyen bir yap›dad›r.

12. Üniversitemiz ö¤rencileri, bilgiyi keflfetme ve deneyimleme konusunda teflvik edilir.

Örgütsel kültür

13. Üniversitemiz ö¤rencilerinin bireysel çal›flma ve baflar›lar›, di¤er ö¤renciler ve akademik personel aç›s›ndan de¤erlidir.

14. Üniversitemiz ö¤rencileri, kurum içindeki di¤er gruplarla etkileflime girme konusunda desteklenirler.

15. Üniversitemizin genel kurumsal vizyonu ve misyonu aç›k ve nettir.

16. Üniversitemizin genel kurumsal hedefleri aç›k ve net belirtilmifltir.

17. Üniversitemizde, bilgi paylafl›mlar›n›n de¤erinin, bunun maliyetinden daha çok oldu¤u anlay›fl› vard›r.

18. Üniversitemiz üst yönetimi, kurum baflar›s›nda bilginin rolünü aç›kça destekler.

Bilginin edinimi

19. Üniversitemizde mevcut bilgiden yeni bilgi üretme olana¤› vard›r.

20. Üniversitemizde di¤er birimlerden bilgi almak mümkündür.

21. Üniversitemiz, mevcut projelerden ve yürütülen etkinliklerden elde edilen geri bildirimi kullan›r.

22. Üniversitemizde kurum içinde elde edilen bilginin sistemli olarak yay›lma olana¤› vard›r.

23. Üniversitemiz ö¤renciler ile akademik personel aras›nda karfl›l›kl› bilgi paylafl›m› vard›r.

24. Üniversitemiz sektörel aç›dan yeni bilgi ve hizmetlerle ilgili bilgi edinme olana¤› sa¤lar.

25. Üniversitemiz ö¤rencileri için karfl›laflt›rmal› performans bilgisi temin eder.

26. Üniversitemizde en iyi uygulamalar› tan›mlayan ve bildiren tak›mlar mevcuttur.

Bilginin dönüfltürülmesi

27. Üniversitemizde bilgiyi, yeni yay›n ve hizmetlere dönüfltürme süreçleri mevcuttur.

28. Üniversitemizde bilgi paylafl›m› mevcuttur.

29. Üniversitemizde disiplinleraras› çal›flmalar ile farkl› bilgi türleri bütünlefltirilmektedir.

30. Üniversitemizde bilgi düzenlenmektedir.

31. Üniversitemizde bilgi güncellenmektedir.

Bilginin kullan›m›

32. Üniversitemizde sorunlar› çözmede bilgi kullanma süreçleri iflletilir.

33. Üniversitemiz etkilili¤i art›rmak için bilgiyi kullan›r.

34. Üniversitemiz stratejik yönetimi bilgi odakl› hareket eder.

35. Üniversitemiz de¤iflen rekabetçi koflullara uygun bilgi kullan›m›n› gerçeklefltirir.

36. Üniversitemizde bilgi eriflilebilirdir.

37. Üniversitemizde önemli gereksinimlerde bilgi h›zl›ca uygulanabilir.

38. Üniversitemizde sorunlar›n çözümünde bilgi kaynaklar›na eriflim olana¤› vard›r.

Bilginin korunmas›

39. Üniversitemizde kurum içinde bilginin çal›nmas›n› önleyen sistemler mevcuttur.

40. Üniversitemizde kurum d›fl›nda bilginin çal›nmas›n› önleyen sistemler mevcuttur.

41. Üniversitemiz bilginin korunmas›n› teflvik eder.

42. Üniversitemiz stratejik bilgilerini koruma konusunda genifl kapsaml› politika ve prosedürleri oluflturmufltur.

43. Üniversitemiz bilginin korumas›na verdi¤i önemi aç›kça belirtir.



703

�� Ek 2. Yüksekö¤retimde Bilgi Yönetimi Akademik Personel Ölçe¤i (YBYAPÖ).

Teknoloji 1. Üniversitemizde kullan›lan teknoloji, kurumumdaki di¤er çal›flanlarla iflbirli¤i yapmam› sa¤lar.2. Üniversitemizde kullan›lan teknoloji, farkl› birimlerde çal›flan personelin ayn› ortamda grup olarak çal›flabilmesine imkan sa¤lar.3. Üniversitemizde kullan›lan teknoloji, yeni bilgiye ulaflmam› kolaylaflt›r›r.4. Üniversitemizde kullan›lan teknoloji, spesifik bilgi türlerinin yerini tespit etmemi kolaylaflt›r›r.5. Üniversitemizde kullan›lan teknoloji, kurumda gerçeklefltirilen çal›flmalar›n süreç ve sonuç bilgilerine kolay eriflimimi sa¤lar.

Örgütsel yap›6. Üniversitemiz, yeni bilginin keflfedilmesini kolaylaflt›ran bir yap›ya sahiptir.7. Üniversitemiz, yap›sal s›n›rl›l›klar› olan yeni bilgilerin aktar›m›n› kolaylaflt›ran bir yap›dad›r.8. Üniversitemizin, di¤er üniversitelerle çok say›da akademik iflbirli¤i anlaflmalar› vard›r.9. Üniversitemiz, bilgi yanl›fll›klar› konusunda çal›flanlar›n harekete geçmesini destekler.10. Üniversitemiz, bilgi üretimi konusundaki performans›m›z› destekleyen bir yap›dad›r.11. Üniversitemiz, bilgi aktar›m›n›, ifllevsel düzeyde destekleyen süreçleri belirlemifl bir yap›ya sahiptir.

Örgütsel kültür12. Üniversitemizde, bilgiyi edinme ve aktarma konusunda yüksek düzeyde kat›l›m beklenir.13. Üniversitemiz akademik personeli, bilgiyi keflfetme ve deneyimleme konusunda teflvik edilir.14. Üniversitemiz akademik personelinin bireysel uzmanl›¤› di¤er çal›flanlar aç›s›ndan de¤erlidir.15. Üniversitemiz çal›flanlar›, gerek duydu¤unda, di¤er çal›flanlardan destek/yard›m alma konusunda teflvik edilir.16. Üniversitemiz çal›flanlar›, kurum içindeki di¤er gruplarla etkileflime girme konusunda desteklenirler.17. Üniversitemizin genel kurumsal vizyonu ve misyonu aç›k ve nettir.18. Üniversitemizin genel kurumsal hedefleri aç›k ve net olarak stratejik planlarda belirtilmifltir.19. Üniversitemiz üst yönetimi, kurum baflar›s›nda bilginin rolünü aç›kça destekler.

Bilginin edinimi 20. Üniversitemizde bilgilerden yeni bilgi üretme olana¤› vard›r.21. Üniversitemiz, mevcut projelerden ve yürütülen etkinliklerden elde edilen geri bildirimi kullan›r.22. Üniversitemizde kurum içinde elde edilen bilginin sistemli olarak paylafl›lma olana¤› vard›r.23. Üniversitemiz di¤er üniversitelerle iflbirli¤i içerisindedir.24. Üniversitemiz sektörel aç›dan yeni bilgi ve hizmetlerle ilgili bilgi edinme olana¤› sa¤lar.25. Üniversitemizde en iyi akademik uygulamalar› tan›mlayan ve bildiren tak›mlar mevcuttur.

Bilginin dönüfltürülmesi 26. Üniversitemizde bilgiyi, yeni yay›n ve hizmetlere dönüfltürme süreçleri mevcuttur.27. Üniversitemizde birbiriyle yar›flan fikirler eylem planlar›na dönüfltürülmektedir.28. Üniversitemizde bilgi, fakülte ve birimlere göre dönüfltürülmektedir.29. Üniversitemizdeki örgütsel bilgi bireylere aktar›lmaktad›r.30. Üniversitemizde bireylerden elde edilen bilgi örgütsel bilgiye dönüflmektedir.31. Üniversitemizde bilgi paylafl›m› mevcuttur.32. Üniversitemizde disiplinleraras› çal›flmalar ile farkl› bilgi türleri bütünlefltirilmektedir.33. Üniversitemizde bilgi düzenlenmektedir.34. Üniversitemizde bilgi güncellenmektedir.

Bilginin kullan›m› 35. Üniversitemizde hatalardan edinilen bilgileri kullanma süreçleri mevcuttur.36. Üniversitemizde edinilen akademik deneyimlerden kazan›lan bilgileri kullanma olana¤› vard›r.37. Üniversitemizde yeni yay›n ve hizmet gelifltirmede bilgi kullan›m süreçleri bulunmaktad›r.38. Üniversitemizde sorunlar› çözmede bilgi kullanma süreçleri iflletilir.39. Üniversitemiz etkilili¤i art›rmak için bilgiyi kullan›r.40. Üniversitemiz stratejik yönetimi bilgi odakl› hareket eder.41. Üniversitemiz de¤iflen rekabetçi koflullara uygun bilgi kullan›m›n› gerçeklefltirir.42. Üniversitemizde bilgi eriflilebilirdir.43. Üniversitemizde önemli gereksinimlerde bilgi h›zl›ca uygulanabilir.44. Üniversitemizde sorunlar›n çözümünde bilgi kaynaklar›na eriflim olana¤› vard›r.

Bilginin korunmas› 45. Üniversitemizde kurum içinde bilginin uygunsuz kullan›m›n› önleme süreçleri vard›r.46. Üniversitemizde kurum d›fl›nda bilginin uygunsuz kullan›m›n› önleme süreçleri vard›r.47. Üniversitemizde kurum içinde bilginin çal›nmas›n› önleyen sistemler mevcuttur.48. Üniversitemizde kurum d›fl›nda bilginin çal›nmas›n› önleyen sistemler mevcuttur.49. Üniversitemiz bilginin korunmas›n› teflvik eder.50. Üniversitemiz bilginin korumas›na verdi¤i önemi aç›kça belirtir.



704

Documents

Yüksekö¤retimde Bilgi Yönetimi Yeterlili¤i Ö¤renci ve