YÖN137İşletme Yönetimine

Giriş

Ders - IX

Dr. Cem DİKMENArş. Grv. Gültekin ALTUNTAŞ

Üretim Faktörleri

DOĞAL KAYNAKLAR(Yenilenebilen ya

da Yenilenemeyen)

Ormanlar, Toprak,

Madenler, Vb.

İNSAN KAYNAKLARI

(İşgücü)

Yöneticiler, İşçiler, Serbest

Çalışanlar

SERMAYE(İnsan Yapımı)

İşletme Sermayesi,

Sabit Sermaye

GİRİŞİMCİLİK(İşletmeyi Organize

Edenler)

Risk Alanlar, İşletme

Kuranlar, Kaynakları Dağıtanlar

ÖDEME ŞEKLİ

Kira

ÖDEME ŞEKLİ

Ücret ve Maaşlar

ÖDEME ŞEKLİ

Faiz

ÖDEME ŞEKLİ

Kâr

Ekonomik Sistemler

Pazar Ekonomisi Özel Girişim Sistemi / Kapitalizm

Güdümlü Ekonomi Planlı Ekonomiler / Komünizm, Sosyalizm

Karma Ekonomiler

Ekonomi Türlerinin ÖzellikleriPazar Ekonomisi

Özel Mülkiyet Adil Rekabet Çok Çeşitli Seçenek Kâr Elde Etme ve Risk Alma Gelir ve Zenginliğin Tüketim Gücüne Sahip Olanlara

Dağılımı

Güdümlü Ekonomi Kamu Mülkiyeti Merkezi Planlama

Rekabet Türleri(Özel Girişim Sistemi)

TAM REKABET

Çok sayıda şirketBenzer ürünlerKolay girişFiyatlar üzerinde kontrol yok

Örn. Tekstil…

MONOPOL PİYASA

Tek şirketDoğrudan rakip yokGiriş yok veya kısıtlıFiyatlar üzerinde tam kontrol

Örn. Tekel –Telekom…

TEKELCİ REKABET

Çok sayıda şirketBazı farklılaştırılmış ürünlerKolay girişŞirketler kendi fiyatlarını kontrol edebilir.

Örn. Perakende M.

OLİGOPOL PİYASA

Az sayıda şirketGiriş zorFiyatlar üzerinde daha fazla kontrol

Örn. GSM…

Tam Rekabet Monopol

Tekelci Rekabet Oligopol

Arz ve Talep

TalepTüketicilerin belirli bir dönem içerisinde herhangi bir fiyata alıcı olduğu ürün veya hizmet miktarıdır.

ArzSatıcıların belirli bir dönem içerisinde herhangi bir fiyata satmaya hazır olduğu ürün veya hizmet miktarıdır.

Denge FiyatıArz ve talep eğrilerinin birleştiği yerdir.

Arz ve Talep

Fiyat

Miktar

F1

M1

T A

0

Arz ve Talep Kayması

Miktar

T AFiyat

F1

0

M1

Talep Kayması

Tamamlayıcı malların fiyatındaki değişim

Rakip malların fiyatlarındaki değişim Tüketicinin parasal veya nominal gelir

seviyesi Toplumun ortak beğeni ve

alışkanlıklarındaki (zevklerdeki) değişiklikler

Arz Kayması

Maliyetleri değiştirebilecek her şey Üretim teknolojisinin değişmesi, faktör fiyatlarındaki değişimler ve benzeri

Teknolojideki değişim Diğer değişkenler

Bir sektörde grev kararı alınması, doğal afetler, enerji darboğazı veya döviz darboğazı

Ekonomik Büyüme

Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYİH)Yabancı ülkelerden gelen net gerçek gelir eklenmeden önceki yurtiçi gelir, çıktı veya harcamanın ölçüsüdür.

Gayrisafi Milli Hasıla(GSMH)Yabancı ülkelerden gelen net gerçek gelir dahil, fakat sermaye tüketimi hariç olacak biçimde milli gelir, çıktı, veya harcamayı ölçüsüdür.

VERİMLİLİK =Çıktılar (Üretilen Ürünler)

Girdiler (Doğal, Beşeri, Parasal Kaynaklar)

Ekonomide Konjonktür Aşamaları

Ekonominin reel üretim hacminde gözlenen söz konusu iniş ve çıkışlar konjonktür olarak adlandırılmaktadır.

Aşamaları ise Bunalım İyileşme Refah Gerileme şeklindedir.

0

10

20

30

40

50

60

2000 2002 2004 2006

İş hacmiİşsizlikKazanç

Refah

Gerilemeİyileşme

Bunalım

Ekonomide Konjonktür Aşamaları

15

Enflasyon

Talep Enflasyonu

(Piyasada dolaşan az ürün, çok para nedeniyle fiyatların artmasıdır.)

Maliyet Enflasyonu

(Girdi maliyetlerinde artış olması nedeniyle fiyatların artmasıdır.)

YerelMaliyetle

r

YTL

MAL

Talep Enflasyonu

Sermaye

İşgücü

KaynaklarGirişim

Serm

aye

İşg

ücü

Kayn

akla

rG

iriş

im

Ulu

sla

r ara

sı

Yere

lM

aliyetl

er

Maliyet Enflasyonu

FİYATSEVİYESİ

Enflasyon Problemine Çözüm Önerileri(Uzmanların en çok önerdiği çözümler)

Para arzını düzenlemek (Para Politikası)

Gelir ve gider programlarını yönetmek (Maliye Politikası)

Fiyatları kontrol ederek piyasalara doğrudan müdahalede bulunmak

İşsizlik TürleriGEÇİCİ İŞSİZLİK

İşgücüne yeni katılanlar, var olan işinden ayrılarak yeni iş arayanlar

KAÇINILMAZ

DÖNEMSEL İŞSİZLİK

Bazı ekonomik faaliyetlerin belirli dönemlerde yapılabilmeleri sebebiyle ortaya çıkan işsizlik

KAÇINILMAZ

YAPISAL İŞSİZLİK

Teknoloji ve talep değişimine ayak uydurulamaması işgücünün bir kısmının işlerini kaybetmelerinden kaynaklanan işsizlik

KAÇINILMAZ

DÖNGÜSEL İŞSİZLİK

Üretim seviyesi tam istihdam düzeyinin altındayken var olan işsizlik

KAÇINILABİLİR

Paranın İşlevleri

Değiş – tokuş aracı Geçici değer deposu Hesaplama birimi Yüksek likiditesi olan bir varlık

Para Türleri

M0 = Ekonomik Sistemde Dolaşan Nakit Para

(Madeni Para ve Banknotlar)

M1 = M0 + Para Benzeri Varlıklar (Near Money)

(Vadeli ve Vadesiz Mevduat)

M2 = M1 + Para Dışı Varlıklar (Hazine Bonoları, Devlet Tahvilleri, Yatırım Fonları, Kredi

Kartları)

Maliye Politikası

Devlet Gelirleri

Vergiler / Doğrudan veya Dolaylı

Borçlar

Devlet Giderleri

Yatırım Harcamaları Ulaştırma Giderleri Sağlık Giderleri Dışişleriyle İlgili

Giderler Eğitim Giderleri Sosyal Güvenlik

Giderleri Savunma Giderleri

İşletmelerdeSosyal Sorumluluk, Etik

ve HukukKonuları

İşletmenin Sosyal Sorumluluğu Yönetimin, kendi alacağı kararlardan dolayı doğabilecek sosyal

ve ekonomik etkileri göz önüne alması

PaydaşlarHissedarlar, Yatırımcılar,Çalışanlar,Müşteriler,Tüketiciler,Tedarikçiler,Kredi Verenler,Rakipler,Hükümet,Kamu

Doğal ÇevreDoğal Kaynaklar,

Kirlilik,

Geri Dönüşüm

İşletmeler kimlere karşı sosyal İşletmeler kimlere karşı sosyal sorumluluk taşır?sorumluluk taşır?

İşletmenin Sosyal Cevap Verme Aşamaları

Sosyal Zorunluluk Aşaması Piyasa mekanizması ile yasal kısıtlamalara

cevaben sergilenen davranışlar Sosyal Sorumluluk Aşaması

Toplumun çağdaş değerleri, normları ve beklentilerini karşılamaya yönelik olarak gerçekleştirilen uygulamalar

Sosyal Duyarlılık Aşaması Sosyal sorunları önceden görebilmek ve bu

sorunlara karşı çözümleyici tedbirleri geliştirmek

İşletmenin Cevap Verme Stratejileri

Engelleme stratejisi Sosyal taleplere kar çıkma,

Savunma stratejisi Hukuksal gerekleri minimum düzeyde

gerçekleştirme, Uyumlaşma stratejisi

Etiksel gerekleri minimum düzeyde gerçekleştirme,

Geleceğe yönelik strateji Sosyal önceliklerin önderliğini yapma

İş EtiğiToplumda ve mesleki kuruluşlarda o iş ile ilgili doğru ve yanlış

standartlar

Etik Karar Almanın Dayanakları

Faydacı Yaklaşım Bireyci Yaklaşım Adalet Yaklaşımı İnsan Hakları / Ahlaki Haklar Yaklaşımı

İş Etiği

İşletmelerde Ahlaki Standartları Etkileyen Unsurlar

Yöneticiler Örgüt İklimi

İşletmelerde Etik Yönetim

Kurum politikası, etik davranış kurulları oluşturma Etik Komitesi kurma Gelişim programlarında etiği öğretme

Hukukun Dalları

Kamu Hukuku Anayasa Hukuku İdare Hukuku Ceza Hukuku Ceza Yargılaması Hukuku Devletler Hukuku Maliye Hukuku

Özel Hukuk Medeni Hukuk Ticaret Hukuku Uluslar arası Özel Hukuk

Karma / Sui Generis (Kendine Özgü) Hukuk Dalları

İş Hukuku Sosyal Güvenlik Hukuku Toprak Hukuku Basın Hukuku Fikri ve Sınai Mülkiyet Hukuku Havacılık Hukuku Bankacılık Hukuku Uzay Hukuku Madencilik Hukuku Petrol Hukuku İnsan Hakları Hukuku Vb.

Yazılı Hukuk Hiyerarşisi

Anayasa Yasalar Uluslar arası Anlaşmalar Kanun Hükmünde Kararnameler Tüzük ve Yönetmelikler Talimatnameler (Genelgeler)

Mahkeme Sistemi

Yüksek Mahkemeler Anayasa Mahkemesi Yargıtay Danıştay Sayıştay Uyuşmazlık Mahkemesi Yüksek Seçim Kurulu Askeri Yargıtay Yüksek Askeri İdare Mahkemesi

Mahkeme Sistemi

Genel MahkemelerHukuk Mahkemeleri Sulh Hukuk Mahkemesi Asliye Hukuk Mahkemesi

Ceza Mahkemeleri Sulh Ceza Mahkemesi Asliye Ceza Mahkemesi Ağır Ceza Mahkemesi

İdare MahkemeleriVergi Mahkemesi

Bölge İdare MahkemesiAskeri Mahkemeler

Askeri Ceza Mahkemeleri

Yaptırım ve Tazminatlar

Suçluyu Cezalandırmak İçin Ölüm Cezası Hapis Cezası Para Cezası

Hasarı Tazmin Etmek İçin Tazminat

İşletme ve Ekonomi Alanında Önemli Hukuk Dalları

Ticaret Hukuku Medeni Hukuk (Eşya Hukuku, Borçlar Hukuku)

İcra – İflas Hukuk İş Hukuku Vergi Hukuku Çevre Hukuku

İş Dünyasında Yeni Yaklaşımlar

Küreselleşme

Ekonomik yeniliklerin dünyaya yayılması ve bu yayılmaya eşlik eden siyasi, hukuki ve kültürel uyumlaşmalar küreselleşme olarak adlandırılabilir.

Küreselleşmenin Etkilediği Unsurlar Ticaret Sermaye Hareketleri Emek / İnsan Kaynakları Hareketi Bilgi ve Teknoloji Yayılımı Hükümetlerin siyasi, hukuki, kültürel açılardan

uyum sağlanması

Bilgi Teknolojileri

Ofis Destek Sistemleri Veri İşleme / İşlem Sistemleri Son Kullanıcı Sistemleri

E-Ticaret

E-Ticaret Türleri

B2B (Business to Business, İşletmeden İşletmeye)

B2C (Business to Consumer, İşletmeden Tüketiciye)

C2B (Consumer to Business, Tüketiciden İşletmeye)

C2C (Consumer to Consumer, Tüketiciden Tüketiciye)

E-Ticaretin Avantajları

Daha büyük Ölçek Ekonomisi Daha büyük Faaliyet Alanı Ekonomisi Zaman sınırlarının kalkması Büyüklük sınırlarının kalkması Uzaklık sınırlarının kalkması Ticaret için fiziksel mekan ihtiyacının kalkması Kitlesel özel üretim yeteneğinin artması Pazara ve müşteriye daha iyi erişim

E-Ticaretle İlgili Endişeler Akış sırasında gizliliğin korunması ile ilgili

endişeler Kimlik denetimi ile ilgili meseleler Erişim kontrolü Verilerin doğruluğu ile ilgili endişeler Standartların olmaması nedeniyle büyük

yatırımlar yapmaktan çekinme Altyapı maliyetleri Potansiyel müşteri eksikliği Eğitim gerekliliği

Sanal Örgütlerin Özellikleri

Örgütsel birimlerin coğrafi olarak dağınık olması

Üretim sürecini birbirine bağlayan bilgi teknolojisi (BT)

Sanal Örgütlerin Yararları

Altyapıyı, riskleri ve maliyetleri paylaşma Temel yetkinlikleri paylaşma Pazarlara erişim sağlama Küçük örgütlerin sanal olarak büyük

görünebilmesini sağlama Zaman kısıdından kurtulma Örgüt için olumlu bir imaj yaratma, Uyum sağlayabilir ve esnek olma

Toplam Kalite Yönetimi (TKY)Sürekli iyileştirme yoluyla kaliteyi, örgütün her faaliyetine

yerleştirmeye yönelik bir örgütsel bağlılık.

TKY’yi Gerçekleştirmek İçin Önemli Unsurlar

Tüm örgütün desteği Sürekli iyileştirme Güçlendirilmiş çalışanlar Dinamik liderlik

TKY’nin İlkeleri

Müşterinin tanımladığı kalite ve müşterilerin ihtiyaçları en önemli önceliktir.

Kalite için üst yönetimin dinamik liderliği gereklidir.

Kalite stratejik bir konudur.

Kaliteyi gerçekleştirmekten tüm örgüt sorumludur.

Sürekli iyileştirme için tüm çalışanların eğitilmesi önemlidir.

Yenilik YönetimiTeknoloji yönetimi ile ilgilidir ve teknolojinin uygulanmasın

odaklanır. Ek olarak, teknolojinin ötesinde sosyal yenilikleri de içerir.

Etkili Yenilik Yapma İlkeleri

Başarı öyküleri araştırma Pazarı etüt etme ve değerlendirme Her türlü fikir üretimine açık olma Bireyleri ve bölümleri yenilikler hakkında düşünme

sürecine katma ve motive etme Orijinal fikirleri teşvik etme ve onlara güvenme Süreci gözden geçirme, sonuçları izleme, riskleri

analiz etme