YÖNETMELİKLERDE YETERİNCE AYRINTININ VERİLMEDİĞİYÖNETMELİKLERDE YETERİNCE AYRINTININ VERİLMEDİĞİ BAZI MADDELER İÇİNBAZI MADDELER İÇİN

ENSTİTÜLER ARASINDA YAŞANANENSTİTÜLER ARASINDA YAŞANAN UYGULAMA FARKLILIKLARIUYGULAMA FARKLILIKLARI

Mustafa DEĞİRMENCİMustafa DEĞİRMENCİ11, Kaan Şevki KAVAK, Kaan Şevki KAVAK22, Bülent ÜNVER, Bülent ÜNVER33, Murat YILDIRIM, Murat YILDIRIM44

11Cumhuriyet Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü, SİVASCumhuriyet Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü, SİVAS22Cumhuriyet Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü, SİVASCumhuriyet Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü, SİVAS

33Cumhuriyet Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü, SİVASCumhuriyet Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü, SİVAS44Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, SİVASCumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, SİVAS

Bu çalışmada, enstitüler ile ilgili çıkarılmış olan son yönetmeliğin

uygulanmasında karşılaşılan bazı sorunlara değinilmiş,

söz konusu sorunların ve bunlar ile ilgili farklı uygulamaların enstitü yöneticileri arasında tartışılıp ortak çözüm yolları bulunarak

enstitüler arasındaki uygulama farklılıklarının giderilmesi amaçlanmıştır.

Yönetmeliklerin yazılmasında, ilgili maddenin olabildiğince açık ve anlaşılır şekilde

ayrıntıya girilmeden kısa ve öz yazılması istenir. Ancak maddenin uygulanması sırasında metinde

yeterince ayrıntının verilmemesinden kaynaklı konu ile ilgili farklı birimlerde farklı yorumlama ve

uygulamaların yaşandığı bilinmektedir.

Özellikle “öğrenci ilişik kesilmesi”nin kaldırılması yönündeki yönetmelik değişikliği sonrasında, sözü edilen farklı uygulamaların sayısında önemli artışlar gözlenmiştir.

Enstitüler arasında farklı uygulamaların yaşandığı önemli konulardan birisi Uzmanlık Alanı Dersi ile ilgilidir.

Bu dersin ders saatinin farklı enstitülerde farklı olmasının yanı sıra

öğrencinin eğitiminin hangi aşamasında alınması gerektiği konusunda da

farklı uygulamalar vardır.

YÖK’ün çerçeve yönetmeliğinde Yüksek Lisans Tez Danışmanı’nın en geç ikinci

yarıyılın sonuna kadar atanması gerektiği, danışman atanmasından itibaren ise uzmanlık

alanı dersinin açılabileceği belirtildiği için

öğrenciye eğitiminin ilk yarıyılından itibaren bu dersi aldıran uygulamalar olabildiği gibi

derslerin alımının tamamlanıp teze başlandığı yarıyılda aldıran uygulamaların da olduğu

bilinmektedir.

50-d Öğrencileri ile ilgili örnekler:

50-d statüsünde Yüksek Lisans eğitimi alan bir öğrenci normal süresi olan

üçüncü yılın sonunda başarısız olması durumunda “yeni bir danışman ve/veya yeni bir Tez Konusu alarak öğrenimine

devam edebilmekte” ancak 50-d statüsündeki Araştırma Görevlisi

konumu sona ermektedir denilmektedir.

Ancak;Ancak; ilgili öğrenci için söz konusu üç yılın ilgili öğrenci için söz konusu üç yılın

belirlenmesinde,belirlenmesinde, öğrencinin Yüksek Lisans’a başlama öğrencinin Yüksek Lisans’a başlama

tarihinin mi tarihinin mi yoksa 50-d statüsüne geçme tarihinin yoksa 50-d statüsüne geçme tarihinin

mi baz alınacağı net olarak belli mi baz alınacağı net olarak belli değildir.değildir.

50-d öğrencileri ile ilgili diğer bir örnek

50-d statüsündeki Araştırma GörevlilerininYüksek Lisans eğitimlerini bitirip

Doktora sınavına girecekleri zaman Yabancı Dil Puanlarının en az 55

olması gerekmektedir. Eğer öğrenci bu aşamada bu puana sahip değilse;

Yüksek Lisans sonrası-doktora sınavına girinceye kadar

bu öğrenci ne kadar süre 50-d statüsünde Araştırma Görevlisi

olarak tutulacaklardır?

Türkiye genelinde tartışılan/yapılan uygulamalar şu şekildedir:

 1.Yüksek Lisans Savunma Sınavı tarihini uygun olabilecek bir Yabancı Dil Sınavı tarihine göre ayarlayıp söz konusu sorunu fazlaca yaşamadan 50-d statüsünü devam ettirmek,2.Yüksek Lisans eğitiminden mezun olduğu tarihten sonra yapılacak olan ilk ÜDS, KPDS veya Üniversitelerarası Kurulca kabul edilen bir sınava kadar müsaade etmek,

3. Bu öğrenciler için “bir yıllık süreyle yapılmış olan son atamanın” bitiş tarihine kadar müsaade etmek, 4. Bütünleşik Doktora Programı gibi düşünüp, öğrencinin Yabancı Dil Sınavını alıncaya kadar geçen zamanı Yüksek Lisans ve Doktora için maksimum toplam zaman olan 9 yıl kapsamında kabul etmek-yani geçen bu süreyi 6 yıllık Doktora süresinden düşmek şeklindeki yorumlama, ve son olarak da; 5. Hiç bir esneklik göstermeden gereğini yapmak.

Dışarıdan Yüksek Lisans veya Doktora yapan öğrenciler için örnek;

Atılmanın kaldırılması öncesinde iki yarıyıl üst üste kayıt yaptırmayan öğrencinin enstitüden

kaydı silinirdi, mevcut yönetmelikte ise üç yıl içerisinde iki

veya daha fazla yarıyıl üst üste kayıt yaptırmayan öğrenciye

hangi yaptırımın uygulanacağı belli değildir.

Yine bu öğrenciler ile ilgili olarak

Mevcut yönetmelikte, ikinci yarıyılın sonuna kadar tez önerisinde bulunmaları gerekmektedir

denilmektedir.

Bu öğrencilerin üçüncü, dördüncü ve hatta beşinci yarıyıl sonuna kadar

tez önerisinde bulunmaması durumunda bile

hangi yaptırımın uygulanacağı net olarak belli değildir.

Bu ve benzeri örneklerden,özellikle öğrenci atılmasının tamamen kaldırılması ile bilinen yeni yönetmelik için şu yorumu yapmak

mümkündür; bu yönetmeliğin bazı maddelerinde konulması gereken sınırlamalar/süreler gerektiği şekilde

konulmuştur, ancak bu sürelere uyulmaması durumunda hangi

yaptırımların yapılması gerektiği açıkça belirtilmediği için

yönetmeliğin ilgili maddelerinin uygulanmasında farklılıkların yaşanması doğaldır.

UZMANLIK ALANI DERSİ İLE İLGİLİ MADDELER

MADDE 11- a) Tezli yüksek lisans programında, enstitü anabilim dalı başkanlığı her öğrenci için bir tez konusu ve tez danışmanını en geç ikinci yarıyılın sonuna kadar ilgili enstitüye önerir. Tez Danışmanı AtanmasıMADDE 20- a) … ancak tez danışmanının, en geç üçüncü yarıyılın başına kadar atanması zorunludur.

“ Yükseköğretim Genel Kurulunun 19.09.2005 tarihinde alınan karar gereği Ders Yükü Tespiti ve Ek Ders Ücreti Ödemelerinde Uygulanacak Esaslar neticesinde Uzmanlık alan dersleri Enstitü Yönetim Kurulunca tez danışmanının atandığı tarihte başlar ve Enstitü Yönetim Kurulunun öğrencinin mezuniyetine karar verdiği tarihe kadar devam eder. Bu dersler yarıyıl ve yaz tatillerinde de devam edebilir» denilmektedir.

50-d ÖĞRENCİLERİ İLE İLGİLİ MADDELER

Lisansüs Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinin 23. maddesinin “c” bendi Tez onerisi reddedilen oğrenci yeni bir danışman ve tez konusu seçme hakkına sahiptir.  

MADDE 24-d …tezi hakkında düzeltme kararı verilen öğrenci en geç altı ay içinde gereğini yaparak tezini aynı jüri önünde yeniden savunur. Tezi reddedilen veya düzeltme sonrası savunmada tezi reddedilen öğrenciye yeni bir tez konusu verilir.

“Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 25.12.2012 tarih ve 15788-56242 sayılı yazılarında da belirtildiği üzere 2547 Sayılı Yasanın 50/d maddesi uyarınca atanan araştırma görevlilerinin azami yasal süre sonunda eğitimlerini tamamlamamaları halinde kadroları ile ilişikleri kesilir” denilmektedir.

Sınırlamalar/süreler gerektiği şekilde konulmuş, ancak uyulmaması durumunda hangi yaptırımların yapılması gerektiği açıkça belirtilmemiştir

MADDE 11- a) Tezli yüksek lisans programında, enstitü anabilim dalı başkanlığı her öğrenci için bir tez konusu ve tez danışmanını en geç ikinci yarıyılın sonuna kadar ilgili enstitüye önerir.Tez Danışmanı AtanmasıMADDE 20- a). Ancak tez danışmanının, en geç üçüncü yarıyılın başına kadar atanması zorunludur.

İLİŞİK KESİLMESİNİN KALDIRILMASI İLE İLGİLİ MADDE

“ 25 Şubat 2011 tarih ve 75857 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren, 6111 Sayılı Kanunun 173. maddesi ile 2547 Sayılı Kanuna geçici 58. maddesinin eklenmesi neticesinde Enstitülerin Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliklerinde öğrencilerin ilişiklerinin kendi istekleri dışında kesilmemesi nedeniyle yeniden düzenlemeye gidilmiştir.”