"YUNUS KAYA E-KONU ANLATIM KİTABI"

(BASILI BİR KAYNAK DEĞİLDİR. E-MAİLLERE

GÖNDERİLMEKTEDİR.)

-100 KANUN-YÖNETMELİK-TEBLİĞ-SERBEST KONU ÖZETİ

-RENKLİ TABLOLAR

-EZBER KODLARI

-GÜNCEL KHK DEĞİŞİKLİKLERİ

-476 RENKLİ SAYFA

SIRA NO

KANUN - YÖNETMELİK İSİMLERİ SAYFA NO

1 İş sağlığı ve güvenliği kavram ve kurallarının gelişimi 1

2 İş sağlığı ve güvenliğine genel bakış ve güvenlik kültürü 9

3 Türkiye'de ve Dünyada iş sağlığı 17

4 Temel hukuk 20

5 4857 Sayılı iş kanunu 26

6 6331 Sayılı İş sağlığı ve güvenliği kanunu 41

7 5510 Sayılı sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortası kanunu 48

8 Ulusal ve uluslararası kuruluşlar ve sözleşmeler 52

9 İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri yönetmeliği 59

10 İş sağlığı ve güvenliği kurulları hakkında yönetmelik 62

11 İş sağlığı ve güvenliği mevzuatında kurum ve organizasyonlar 65

12 İş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemleri 68

13 İş sağlığı ve güvenliği risk değerlendirmesi yönetmeliği 71

14 Hijyen eğitimi yönetmeliği 89

15 İşyeri bina ve eklentilerinde alınacak sağlık ve güvenlik önlemlerine ilişkin yönetmelik

90

16 17 18

Fiziksel risk etmenleri Çalışanların gürültü ile ilgili risklerden korunmalarına dair yönetmelik Çalışanların titreşimle ilgili risklerden korunmalarına dair yönetmelik

92

19 Kimyasal maddelerle çalışmalarda sağlık ve güvenlik önlemleri hakkında yönetmelik

113

20 Biyolojik etkenlere maruziyet risklerinin önlenmesi hakkında yönetmelik

141

21 Psikososyal risk etmenleri 147

22 Ergonomi 149

23 Kaynak işlerinde iş sağlığı ve güvenliği 152

24 Elektrik iç tesisleri yönetmeliği 167

25 Elektrik ile ilgili fen adamlarının yetki, görev ve sorumlulukları hakkında yönetmelik

176

26 Elektrik kuvvetli akım tesisleri yönetmeliği 177

27 Elektrik tesislerinde topraklamalar yönetmeliği 182

28 Asansör işletme, bakım ve periyodik kontrol yönetmeliği 186

29 Kaldırma araçlarında iş sağlığı ve güvenliği 188

30 Motorlu araçlarda iş sağlığı ve güvenliği 189

31 El aletlerinde iş sağlığı ve güvenliği 190

32 Bakım ve onarım işlerinde iş sağlığı ve güvenliği 193

33 Binaların yangından korunması hakkında yönetmelik 195

34 İşyerlerinde acil durumlar hakkında yönetmelik 225

35 Sağlık ve güvenlik işaretleri yönetmeliği 227

36 Havalandırma ve iklimlendirme prensipleri 235

37 Basit basınçlı kaplar yönetmeliği 237

38 Basınçlı ekipmanlar yönetmeliği 241

40 Ekranlı araçlarla çalışmalarda sağlık ve güvenlik önlemleri hakkında yönetmelik

251

41 Elle taşıma işleri yönetmeliği 253

42 Yapı işlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönetmeliği 253

43 Maden işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönetmeliği 269

44 Kişisel koruyucu donanımların işyerlerinde kullanılması hakkında yönetmelik

281

45 Kişisel koruyucu donanımlar yönetmeliği 286

46 İş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliği 289

47 İş güvenliği uzmanlarının görev, yetki, sorumluluk ve eğitimleri hakkında yönetmelik

297

48 Meslek hastalıkları 300

49 Postalar halinde işçi çalıştırılarak yürütülen işlerde çalışmalara ilişkin özel usul ve esaslar hakkında yönetmelik

315

50 Asbestle çalışmalarda sağlık ve güvenlik önlemleri hakkında yönetmelik

316

51 Asgari ücret yönetmeliği 319

52 Atık yönetimi yönetmeliği 320

53 Büyük endüstriyel kazaların önlenmesi ve etkilerinin azaltılması hakkında yönetmelik

327

54 Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin usul ve esasları hakkında yönetmelik

334

55 Çalışanların patlayıcı ortamların tehlikelerinden korunması hakkında yönetmelik

339

56 Çalışma gücü ve meslekte kazanma gücü kaybı oranı tespit işlemleri yönetmeliği

342

57 İş sağlığı ve güvenliği etiği 344

58 Çocuk ve genç işçilerin çalıştırılma usul ve esasları hakkında yönetmelik

346

59 Gebe veya emziren kadınların çalıştırılma şartlarıyla emzirme odaları ve çocuk bakım yurtlarına dair yönetmelik

348

60 Hazırlama, tamamlama ve temizleme işleri yönetmeliği 351

61 İşyeri hekimi ve diğer sağlık personelinin görev, yetki,sorumluluk ve eğitimleri hakkında yönetmelik

351

62 İşyerlerinde işin durdurulmasına dair yönetmelik 354

63 Kadın çalışanların gece postalarında çalıştırılma koşulları hakkında yönetmelik

361

64 Kanserojen veya mutajen maddelerle çalışmalarda sağlık ve güvenlik önlemleri hakkında yönetmelik

361

65 Sağlık kuralları bakımından günde azami yedi buçuk saat veya daha az çalışılması gereken işler hakkında yönetmelik

363

66 Tarımda iş aracılığı yönetmeliği 364

67 Tehlikeli maddelerin ve müstahzarların sınıflandırılması, ambalajlanması ve etiketlenmesi hakkında yönetmelik

365

68 Tıbbi atıkların kontrolü yönetmeliği 376

69 Tozla mücadele yönetmeliği 379

70 Ulusal iş sağlığı ve güvenliği konseyi yönetmeliği 381

71 Kısa çalışma ve kısa çalışma ödeneği hakkında yönetmelik 382

72 Korumalı iş yerleri hakkında yönetmelik 382

73 Ücret ,prim ve ikramiye ve bu nitelikteki her türlü istihkakın bankalar

aracılığıyla ödenmesine dair yönetmelik

383

74 Taşınabilir Basınçlı ekipmanlar yönetmeliği 384

75 Yer altı maden işyerlerinde kurulacak sığınma odaları hakkında tebliğ 386

76 Yetişkin eğitimi 389

77 Balıkçı gemilerinde yapılan çalışmalarda sağlık ve güvenlik önlemleri

hakkında yönetmelik

391

78 İş hijyeni ölçümü test ve analiz laboratuvarları hakkında yönetmelik 393

79 Toplu iş sözleşmesinde arabulucuya ve hakeme başvurma yönetmeliği 398

80 Asansör periyodik kontrol yönetmeliği 400

81 Makine emniyet yönetmeliği 402

82 Kömür ve linyit madenlerinin yer altı işlerinde meydana gelen iş kazası

sonucunda hayatını kaybeden sigortalıların yakınlarının kamuda

sürekli işçi kadrolarına atanmalarına ilişkin usul ve esaslar

409

83 İşyerlerinde işveren veya işveren vekili tarafından yürütülecek iş

sağlığı ve güvenliği hizmetlerine ilişkin yönetmelik

411

84 2018-1 Nolu Dış Genelge Entegratör firmalar ve bildirimlerin yapılması 413

85 Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi 413

86 Avrupa Birliği 417

87 Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun

422

88 Alt İşverenlik Yönetmeliği 428

89 Askerî işyerleri ile yurt güvenliği için gerekli maddeler üretilen işyerlerinin denetimi, teftişi ve bu işyerlerinde işin durdurulması hakkında yönetmelik

431

90 İş sağlığı ve güvenliği ilre ilgili Çalışan temsilcisinin nitelikleri ve seçilme usul ve esasları na ilişkin tebliğ

432

91 İyonlaştırıcı olmayan radyasyonun olumsuz etkilerinden çevre ve halkın sağlığının korunmasına yönelik alınması gereken tedbirlere ilişkin yönetmelik

435

92 Kontrollü alanlarda çalışan harici görevlilerin iyonlaştırıcı

radyasyondan kaynaklanabilecek rsklere karşı korunmasına dair

yönetmelik

438

93 Nükleer tesislerde radyasyondan korunma yönetmeliği 438

94 Sağlık hizmetlerinde iyonlaştırıcı radyasyon kaynakları ile çalışan personelin radyasyon doz limitleri ve çalışma esasları hakkında yönetmelik

449

95 Afet ve acil durum yönetim başkanlığı(4 nolu khk değişiklikleri) 453

96 İsg problem çözümleri 455

97 Mesleki yeterlilik kurumu(4 no'lu KHK değişiklikleri) 461

98 TIbbi laboratuvarlar yönetmeliği (patoloji laboratuvarı)

462

99 KHK değişiklikleri 462

100 Önemli tablolar 464

MEVZUAT AÇIKLAMALI SORU BANKASI

E-KONU ANLATIM KİTABI

50 ADET E DENEME SINAVI

YUNUS KAYA-SEÇKİN ÇELİK

isgkitap.com

BAŞARILAR DİLERİZ

TÜRKİYE’DE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ Avrupa’da yaşanan Sanayi Devrimi, Osmanlı İmparatorluğu’nda koşullarının oluşmaması nedeniyle Sanayi Devrimi yaşanmamıştır. Bu nedenle iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili gelişmelerde gecikmiştir. Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliğinin tarihsel gelişimi Cumhuriyet’ten Önceki Dönem ve Cumhuriyet Dönemi olmak üzere iki kısımda alınacaktır.

1-CUMHURİYET’TEN ÖNCEKİ DÖNEMDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

Osmanlı İmparatorluğu’nun Tanzimat ’tan Önceki Dönem’deüretim şekli zanaatkârlıktır. Bu dönemde dinî esaslara göre yönetilen meslek örgütü olan esnaf zaviyeleri bulunmaktadır ve Fütüvvetname kurallarına göre yönetilmektedir. Esnaf zaviyelerinde sadece Müslüman esnaf ve zanaatkârlardan oluşmaktadır. Esnaf zaviyelerinin yerini Osmanlı İmparatorluğu’nda zamanla Avrupa’da meslek örgütü olan loncalar almıştır. Loncalarda esnaf ve zanaatkârlar kendi sorunlarını serbestçe görüşebilme ve herkesin uyabileceği kararlar almışlardır. Bu mesleki yapılanmalarda usta, kalfa ve çıraklık kavramları gelişmiştir. Loncalarda, Türkiye’de sosyal güvenliğin başlangıcı olarak sayılan orta sandığı ve teavün sandığı kurulmuştur. Bu sandıklar, hastalanan kişilerin tedavisini, yaşlanıp işini bırakan, muhtaç olan ve iş göremez duruma gelmiş kişilere geçimlerini sağlamak amacıyla yardımlarda bulunmaktadır

Dilaver Paşa Nizamnamesi: Tanzimat ve Meşrutiyet dönemlerinde, Osmanlı İmparatorluğu ile Batı Avrupa ülkeleri arasında siyasi ve ekonomik anlamda ilişkiler başlamıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nda ilk sanayileşme hareketleri bu dönemde olmuştur. İş sağlığı ve güvenliği alanında ilk düzenlemeler işçilerin en yoğun olarak çalıştığı kömür madenlerinde gerçekleşmiştir. 1865 yılında çıkan “Dilaver Paşa Nizamnamesi”iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili bir yasal düzenlemedir. Bu nizamname Ereğli Kömür Havzasına uygulanmıştır.100 maddeden oluşan nizamnamede; günlük çalışma süresi 10 saat, işçiler için dinlenme ve yatacak yerler, çalışma süresi dışında dinlenme süreleri ve işçi ücretlerinin ödenmesi gibi düzenlemeler yapılmıştır. Ayrıca madenlerde hekim bulunmasına, ağır hastalığa yakalanan işçilerin eve gönderilmesi konuları düzenlenmiştir. Ancak bu nizamnamede iş kazalarından söz edilmediği gibi bunlara karşı önlem alınması üzerinde durulmamıştır. İş sağlığı ve güvenliği alanında ilk düzenlemedir.

Maadin Nizamnamesi: 1869 yılında Maadin Nizamnamesi iş güvenliği ile ilgili hükümlere daha fazla yer vermiştir. Böylece Dilaver Paşa Nizamnamesinde eksiklikler de giderilmiştir. Maadin Nizamnamesinde madenlerde zorla çalıştırma sistemi kaldırılmıştır. Mühendislere iş kazalarının önlenmesi için gerekli önlemleri aldırma ve gerekli araç ve gereçleri isteme hakkını getirmiştir. İş kazalarının idareye bildirilmesi, madende hekim bulundurulması, iş kazasına uğrayan işçilere ve ailelerine tazminat ödenmesi ve iş kazasında kusurlu bulunan işverenlere para cezası ödeme gibi düzenlemeler getirmiştir. Tanzimatın ilanından sonra çıkarılan kararname olmasından dolayı ‘Tanzimat yasası ‘’olarak'dabilinir.

Mecelle(Mecelle-i Ahkâm Adliyye): Türkiye’nin ilk medeni kanunu olan Mecelle için 1869 yılında bir komisyon tarafından çalışılmaya başlanmış, 1876 yılında tamamlanmıştır. Mecelle içinde yer alan düzenlemeler; işçi işveren kusuru ile zarara uğrarsa işverene bu zararı tazmin etme yükümlülüğü getirmiştir. Ücretleri ayni olarak ödenmesi kaldırılıp günlük çalışma süresi gün doğuşundan gün batıncaya kadar uzayabileceği ve işçinin bu sürelerde çalışması hâlinde ücrete hak kazanacağı kararına varılmıştır Osmanlı döneminde iş hukuku alanında batılı tarzda sayılabilecek ilk düzenleme.

Fincancılar sözleşmesi: 13 Temmuz 1766 tarihinde Kütahya'daki çini atölyesi sahipleri ile bu atölyelerde çalışan kalfa ve çıraklar arasında yapılmıştır.Toplu iş sözleşmesi taşıyan bu anlaşmaya göre: Bu hükümlerle alakalı en dikkat çekici maddelerden birisi ise şöyledir:Kalfa ve çıraklar bu anlaşmada belirtilen hükümler dışında bir istekte bulunmayacaktır. Kalfalar ve çıraklar, Kütahya'daki 24 işyerinden başka işyeri açamayacaktır.İlk toplu sözleşme

2-CUMHURİYET DÖNEMİ’NDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

Ereğli HavzaiFahmiyesi Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik 151 Sayılı Yasa:(Birinci Meclis dönemi):Bu dönemde sanayileşme anlamında gerekeli adımlar atılmış olup 10.09. 1921 tarihli Ereğli HavzaiFahmiyesi Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik 151 Sayılı Yasa çıkartılmıştır. Bu yasayla: 18 yaşından küçüklerin madende çalıştırılması yasaklanmış, günlük çalışma süresi 8 saat ile sınırlandırılmış, daha fazla çalışılması durumunda daha fazla ücret ödenmesine ve bu çalışmanın karşılıklı tarafların rızasıyla yapılmasına karar verilmiştir. İş kazaları nedeniyle ölenlerin mirasçıları da işverene karşı tazminat davası açabilecek ve kazaya neden olan işverenlere para cezası verilebilecektir

l.İktisat Kongresi: 4 Mart 1923 tarihinde İzmir'de toplanan I. İktisat Kongresi'nde işçilerin korunmasına dair kararlar alınmıştır.

394 sayılı Hafta Tatili Yasası: 2 Ocak 1924 tarih ve 394 sayılı Hafta Tatili Yasası yürürlüğe girmiştir.Hafalık tatil günlerini düzenleyen bir yasa.

818 sayılı Borçlar Yasası: 1926 yılında 818 sayılı Borçlar Yasası yürürlüğe girerken işverenin iş kazaları ve meslek hastalıklarından doğan hukuki sorumluluğunu yerine getirmekle beraber iş kazası ve hastalık hâllerinde işçi yararına bazı maddeler içermektedir.

1930 tarihli ve 1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu: Daha sonra 1930 tarihli 1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Yasası yürürlüğe konulmuştur. Bu yasa ile birlikte çalışma hayatında çocuk ve kadınların korunması, en az 50 işçi çalıştıran iş yerlerinde hekim bulundurma, belirli büyükte revir ya da hastane bulundurma yükümlülükleri getirilmiştir.

3008 sayılı iş kanunu: 8 Haziran 1936 da kabul edildi.Türk çalışma hayatının önemli kanunlarından biridir. Bu kanunda iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili birçok düzenlemeler yer almıştır. Kanunun uygulanması amacıyla birçok tüzük çıkarılmıştır3008 sayılı İş Yasanın yerine 1967 yılında 931 sayılı İş Yasası çıkarılmıştır. 931 sayılı İş Yasanın Anayasa Mahkemesi tarafından usul yönünden bozulması üzerine 1971 yılında 1475 sayılı İş Yasası (İş Kanunu) yürürlüğe konulmuştur..

1475 sayılı İş Yasası (İş Kanunu): 25.08.1971 tarihli ve 1475 Sayılı İş Kanununun, TBMM’nce 22.05.2003 tarihinde kabul edilerek 25134 sayılı Resmi Gazete’de 10.06.2003 tarihinde yayımlanan 4857 sayılı İş Kanununun 120.maddesi ile 14.maddesi hariç tüm maddeleri yürürlükten kaldırılmış ve bu 14. maddenin uygulanması geçici maddelerle de desteklenmiştir. 1475 sayılı İş Kanunumuzun 14.maddesinde, yine aynı kanunun diğer maddelerine atıflarda bulunarak kıdem tazminatından bahsedilmektedir. Bu yasa İş sağlığı ve güvenliği yönünden birçok düzenlemeler getirmiştir. Bu yasanın 5. Bölümünün 73’ ten 82. maddeye kadar olan kısmı iş sağlığı ve güvenliği konularından bahsetmektedir. 1475 sayılı yasanın 73. maddesinden 82. maddesine kadar sağlık güvenlik şartlarından bahsetmektedir. 1475 sayılı yasasının 73. maddesi iş yerlerindeki sağlık ve güvenlik şartlarından, 74. maddesi sağlık ve güvenlik tüzüklerinden, 75. maddesi işin durdurulması ve iş yerinin kapatılmasından, 76. maddesi işçi sağlığı ve iş güvenliği kurullarından, 77. maddesi içki yasağı, 78.ve 79. maddesi ağır ve tehlikeli işler ve bu işlerde çalıştırılacak işçilerin işe girişlerinde ve işin devamında işe elverişli olduklarına dair raporlarından, 80. maddesi 18 yaşına kadar olan çocukların işe alınmadan önce sağlık muayenesinden geçirilerek işin niteliğine uygun olup İş Sağlığı ve Güvenliği Kavram ve Kurallarınınolmadıkları gösteren raporlarından, 81. maddesi gebe ve emzikli kadınların çalışma şartlarından ve 82. maddesi çeşitli tüzüklerden bahsetmektedir.

GEÇİCİ İŞ İLİŞKİSİ KURULMASI(İŞ KANUNU-MAD:7) İŞ İLİŞKİSİ KURULAN İŞLER SÖZLEŞME

SÜRESİ UZATILMASI

İş Kanunun 13 üncü maddesinin beşinci fıkrası ile 74 üncü maddesinde belirtilen hâllerde, işçinin askerlik hizmeti hâlinde ve iş sözleşmesinin askıda kaldığı diğer hâllerde,

Bu hallerin devamı süresince

Toplam 8 ay En fazla 2 defa yenilenebilir.

Mevsimlik tarım işlerinde ve Ev hizmetlerinde,

Süre sınırı olmaksızın

Toplam 8 ay 2 defa yenilenebilir.

İşletmenin günlük işlerinden sayılmayan ve aralıklı olarak gördürülen işlerde

4 ay Toplam 8 ay En fazla 2 defa yenilenebilir.

İş sağlığı ve güvenliği bakımından acil olan işlerde veya üretimi önemli ölçüde etkileyen zorlayıcı nedenlerin ortaya çıkması hâlinde

4 ay Toplam 8 ay En fazla 2 defa yenilenebilir.

İşletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin geçici iş ilişkisi kurulmasını gerektirecek ölçüde ve öngörülemeyen şekilde artması hâlinde,

4 ay Toplam 8 ay En fazla 2 defa yenilenebilir.

Mevsimlik işler hariç dönemsellik arz eden iş artışları hâlinde,kurulabilir.

4ay Uzatma yok

İşverenin, devir sırasında yazılı rızasını almak suretiyle bir işçisini, holding bünyesi içinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerinde iş görme edimini yerine getirmek üzere geçici olarak devretmesi hâlinde

6 ay En fazla 2 defa yenilenebilir

-Geçici işçi çalıştıran işveren, belirtilen sürenin sonunda aynı iş için altı ay geçmedikçe yeniden geçici işçi çalıştıramaz -Bu Kanunun 29 uncu maddesi kapsamında toplu işçi çıkarılan işyerlerinde sekiz ay süresince,geçici iş ilişkisi kurulamaz. Geçici işçi ile yapılacak iş sözleşmesinde, işçinin ne kadar süre içerisinde işe çağrılmazsa haklı nedenle iş sözleşmesini feshedebileceği belirtilir. Bu süre üç ayı geçemez. Geçici işçi çalıştıran işveren, ödenmeyen ücretler mevcut ise bunlar ödenene kadar özel istihdam bürosunun alacağını ödemeyerek, özel istihdam bürosunun alacağından mahsup etmek kaydıyla geçici işçilerin en çok üç aya kadar olan ücretlerini doğrudan işçilerin banka hesabına yatırır. Ücreti ödenmeyen işçiler ve ödenmeyen ücret tutarları geçici işçi çalıştıran işveren tarafından çalışma ve iş kurumu il müdürlüğüne bildirilir. İşletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin geçici iş ilişkisi kurulmasını gerektirecek ölçüde ve öngörülemeyen şekilde artması hâlinde,İkinci fıkranın (f) bendi kapsamında geçici iş ilişkisi ile çalıştırılan işçi sayısı, işyerinde çalıştırılan işçi sayısının dörtte birini geçemez. -İkinci fıkranın (f) bendi ( İşletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin geçici iş ilişkisi kurulmasını gerektirecek ölçüde ve öngörülemeyen şekilde artması hâlinde) kapsamında geçici iş ilişkisi ile çalıştırılan işçi sayısı, işyerinde çalıştırılan işçi sayısının dörtte birini geçemez. -Ancak, on ve daha az işçi çalıştırılan işyerlerinde beş işçiye kadar geçici iş ilişkisi kurulabilir. İşçi sayısının tespitinde, kısmi süreli iş sözleşmesine göre çalışanlar, çalışma süreleri dikkate alınarak tam süreli çalışmaya dönüştürülür. -Geçici işçi sağlama sözleşmesi ile çalışan işçi, 30 uncu maddenin uygulanmasında özel istihdam bürosu ve geçici işçi çalıştıran işverenin işçi sayısına dâhil edilmez. -Geçici işçi çalıştıran işveren, iş sözleşmesi feshedilen işçisini fesih tarihinden itibaren altı ay geçmeden geçici iş ilişkisi kapsamında çalıştıramaz. -Geçici işçi, geçici işçi çalıştıran işverenden özel istihdam bürosunun hizmet bedeline mahsup edilmek üzere avans veya borç alamaz

Turizm sektöründe denkleştirme süresi: Ek cümle: 6/5/2016-6715/3 md.) Turizm sektöründe dört aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamaz. Turizm sektöründe dört aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamaz; denkleştirme süresi toplu iş sözleşmeleri ile altı aya kadar artırılabilir.

NORMAL DENKLEŞTİRME SÜRESİ

DENKLEŞTİRME SÜRESİNİN TOPLU İŞ

SÖZLEŞMESİ İLE UZATILMASI Normal Sektörü 2 ay

4 ay'a kadar

Turizm Sektörü 4 ay

6 ay'a kadar

Telafi çalışmaları: -Zorunlu nedenlerle işin durması, ulusal bayram ve genel tatillerden önce veya sonra işyerinin tatil edilmesi veya benzer nedenlerle işyerinde normal çalışma sürelerinin önemli ölçüde altında çalışılması veya tamamen tatil edilmesi ya da işçinin talebi ile kendisine izin verilmesi hallerinde -işveren iki ay içinde çalışılmayan süreler için telafi çalışması yaptırabilir. Bu çalışmalar fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma sayılmaz. -Telafi çalışmaları, günlük en çok çalışma süresini aşmamak koşulu ile günde üç saatten fazla olamaz. Tatil günlerinde telafi çalışması yaptırılamaz.

ARA DİNLENME SÜRELERİ

4 saat veya daha kısa süreli işlerde 15 dakika

4 saatten fazla ve 7.5 saate kadar (7.5 saat dahil) süreli işlerde

Yarım saat

7.5 saatten fazla süreli işlerde 1 saat Ara dinlenme verilir.

-Bu dinlenme süreleri en az olup aralıksız verilir. -Ancak bu süreler, iklim, mevsim, o yerdeki gelenekler ve işin niteliği göz önünde tutularak sözleşmeler ile aralı olarak kullandırılabilir. -Dinlenmeler bir işyerinde işçilere aynı veya değişik saatlerde kullandırılabilir. -Ara dinlenmeleri çalışma süresinden sayılmaz. Gece süresi ve gece çalışması: -Çalışma hayatında "gece" en geç saat 20.00'de başlayarak en erken saat 06.00'ya kadar geçen ve her halde en fazla onbir saat süren dönemdir. -Bazı işlerin niteliğine ve gereğine göre yahut yurdun bazı bölgelerinin özellikleri bakımından, çalışma hayatına ilişkin "gece" başlangıcının daha geriye alınması veya yaz ve kış saatlerinin ayarlanması, yahut gün döneminin başlama ve bitme saatlerinin belirtilmesi suretiyle birinci fıkradaki hükmün uygulama şekillerini tespit etmek yahut bazı gece çalışmalarına herhangi bir oranda fazla ücret ödenmesi usulünü koymak veyahut gece işletilmelerinde ekonomik bir zorunluluk bulunmayan işyerlerinde işçilerin gece çalışmalarını yasak etmek üzere yönetmelikler çıkartılabilir. -İşçilerin gece çalışmaları yedibuçuk saati geçemez. -(Ek cümle: 4/4/2015-6645/37 md.) Ancak, turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti yürütülen işlerde işçinin yazılı onayının alınması şartıyla yedi buçuk saatin üzerinde gece çalışması yaptırılabilir. Gece ve gündüz işletilen ve nöbetleşe işçi postaları kullanılan işlerde, bir çalışma haftası gece çalıştırılan işçilerin, ondan sonra gelen ikinci çalışma haftası gündüz çalıştırılmaları suretiyle postalar sıraya konur. Gece ve gündüz postalarında iki haftalık nöbetleşme esası da uygulanabilir. Postası değiştirilecek işçi kesintisiz en az onbir saat dinlendirilmeden diğer postada çalıştırılamaz

96-İSG PROBLEM ÇÖZÜMLERİ 1-ENGELLİ VE HÜKÜMLÜ ÇALIŞTIRMA 2-FAZLA ÇALIŞMA VE FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMA 3-İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI-İŞYERİ HEKİMİ-DİĞER SAĞLIK PERSONELİ GÖREVLENDİRİLMESİ 4-DESTEK ELEMANI GÖREVLENDİRİLMESİ 5-ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ

1-ENGELLİ VE HÜKÜMLÜ ÇALIŞTIRMA ZORUNLULUĞU

S1)55 Çalışanı olan özel sektör iş yerinde kaç engelli çalıştırma zorunluluğu vardır?

A)1 B)3 C)2 D)5 E)6

AÇIKLAMA:

ENGELLİ VE ESKİ HÜKÜMLÜ ÇALIŞTIRMA ZORUNLULUĞU Engelli Hükümlü

50 Veya daha fazla işçi çalışan özel sektör işyerlerinde 0/0 3 -

Kamu işyerleri 0/0 4 0/0 2

55x3/100=1.65(2 engelli çalışan çalıştırmak zorunda)

Not: (Engelli çalışanların Oranın hesaplanmasında yarıma kadar kesirler dikkate alınmaz, yarım ve daha fazla olanlar tama dönüştürülür. İşyerinin işçisi iken engelli hâle gelenlere öncelik tanınır) örnek:(1,5=2)-(1,6=2)-(1,4)=1 gibi (İK MAD:30)CEVAP:C

S2)Özel bir sektörde İşyerinde çalışan tam süreli işçi sayısı 60,Kısmı süreli işçi sayısı 9,(Kısmi süreli işçiler haftada 25 saat çalışmaktadır.)İşverenin çalıştırmak zorunda olduğu engelli işçi sayısı kaçtır? A)1 B)3 C)4 D)2 E)6

AÇIKLAMA: İş kanunu 30.maddesine göre Kısmi süreli iş sözleşmesine göre çalışanlar, çalışma süreleri dikkate alınarak tam süreli çalışmaya dönüştürülür. Çözüm: 9X25 Saat=225 saat Haftalık Tam süreli çalışma 45 saat olduğundan 225/45=5 Tam süreli Çalışan Toplam çalışan:60+5=65 Elli veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde yüzde üç engelli çalıştırma zorunluluğu Çalışacak Engelli sayısı=65x3/100=1,95=2 çalışan (Oranın hesaplanmasında yarıma kadar kesirler dikkate alınmaz, yarım ve daha fazla olanlar tama dönüştürülür. İşyerinin işçisi iken engelli hâle gelenlere öncelik tanınır) örnek:(1,5=2)-(1,6=2)-(1,4)=1 gibi (İK MAD:30)CEVAP:D

2-FAZLA ÇALIŞMA -FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMA HESAPLAMALARI

S3)Burak bir ay içinde 10 saat fazla sürelerle çalışmıştır.Bu çalışmasının karşılığında ücret yerine kaç saat serbest zaman kullanabilir? A)10 B)15 C)12,5 D)18 E)5 AÇIKLAMA: Fazla sürelerle çalışma yapan işçi isterse, bu çalışmalar karşılığı zamlı ücret yerine, her saat karşılığında bir saat onbeş dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir. İşçi hak ettiği serbest zamanı altı ay zarfında, çalışma süreleri içinde ve ücretinde bir kesinti olmadan kullanır. (İK MAD:41) Çözüm:10X75 Dk(1 SAAT 15 Dk)=750 DK=750/60 Dk(Saate Çeviriyoruz)=12,5 Saat CEVAP:C S4)İşçi bir ay içinde 12 saat fazla çalışmıştır.Bu çalışmasının karşılığında ücret yerine kaç saat serbest zaman kullanabilir? A)10 B)15 C)12,5 D)18 E)5 AÇIKLAMA: Fazla çalışma yapan işçi isterse, bu çalışmalar karşılığı zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı her saat karşılığında bir saat otuz dakikayı, serbest zaman olarak kullanabilir İşçi hak ettiği serbest zamanı altı ay zarfında, çalışma süreleri içinde ve ücretinde bir kesinti olmadan kullanır. (İK MAD:41) Çözüm:12X90Dk(1.5 Saat)=1080Dk/60Dk(Saate çeviriyoruz)=18 saat CEVAP:D S5)X İşyerinde çalışan Mehmet haftalık çalışması gereken 45 saatten 9 saat fazla çalışma yapmıştır.1 Saat çalışma ücreti 10 (₺) olan Ahmet bu çalışma sonunda ne kadar toplam ücret almaya hak kazanmıştır? A)135 B)585 C)540 D)350 E)90

AÇIKLAMA: Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenir. (İK MAD:41) 45 saatX10(₺) =450(₺) 10(₺) Yüzde elli yükseltilmiş hali 15(₺) 9saat (fazla çalışma süresi)X15=135(₺) TOPLAM ÜCRET:450+135=585(₺) CEVAP:B

SAĞLIK HİZMETLERİNDE İYONLAŞTIRICI RADYASYON KAYNAKLARI İLE ÇALIŞAN PERSONELİN

RADYASYON DOZ LİMİTLERİ VE ÇALIŞMA ESASLARI HAKKINDAKİ HAKKINDA YÖNETMELİK

Radyasyon kaynağı ile çalışan personelin maruz kalacağı etkin doz:

Göz merceği ve tüm vücut için ardışık beş yıl toplamında 100 mSv’i geçemez

Göz merceği ve tüm vücut için herhangi bir tek yılda 50 mSv’i geçemez

Yukarıda verilen kurala aykırı olmayacak şekilde ayrıca inceleme düzeyi doz seviyeleri:

a)Etkin dozun ayda 2 mSv’i,

b)El ve ayaklar için eş değer dozun aylık 50 mSv’i,

c)En yoğun radyasyona maruz kalan 1 cm2’lik alan referans olmak üzere cilt için eş değer dozun aylık 50 mSv’i,geçmesi halinde bu seviyeler, inceleme düzeyi doz seviyeleri olarak değerlendirilir.

18 yaşını doldurmamış olanlar radyasyon kaynağı ile çalışılan işlerde görev alamazlar. Eğitim amaçlı olmak kaydıyla, eğitimleri radyasyon kaynaklarının kullanılmasını gerektiren 16-18 yaş arası stajyer ve öğrenciler bu eğitimlerini sadece gözetimli alanlarda alabilir.

Mesleki eğitimleri gereği radyasyon kaynağı ile çalışması zorunlu 16-18 yaş arası stajyer ve öğrenciler için etkin doz:

Göz merceği ve tüm vücut için yılda 6 mSv’i geçemez.

Yukarıda verilen kurala aykırı olmayacak şekilde ayrıca inceleme düzeyi doz seviyeleri:

a)Etkin dozun aylık 0.6 mSv’i,

b)Göz merceği için eş değer dozun aylık 0.6 mSv’i,

c)El, ayak veya deri için eşdeğer dozun aylık 15 mSv’i,

geçmesi halinde bu seviyeler, inceleme düzeyi doz seviyeleri olarak değerlendirilir.

Doz aşımının bildirimi: Kişisel dozimetre ölçümlerinde doz limitlerinin aşıldığının tespit edilmesi halinde ölçümü yapan kuruluş en geç onbeş gün içerisinde; aciliyet arz eden durumlarda ise derhal ilgili idareye bildirimde bulunur. Radyasyon kaynağı ile çalışan personelin sağlık izni yılı içerisinde kullandırılır.

Radyasyona maruz kalan personele izin kullandırılması: Ayrıca sağlık yönünden olumsuz bir durum ortaya çıkması halinde, Radyasyon Güvenlik Komitesince onbeş günden az olmamak kaydıyla sağlık sorunu giderilene kadar verilecek izin süresi belirlenerek bu izin idarece kullandırılır.

Çalıştırma yasağı: Radyasyon kaynağı ile çalışan personelin, beş yıllık etkin dozu toplamda 100 mSv’i aşması durumunda, bu personel radyasyon görevlisi olarak çalıştırılamaz.

Kişisel dozimetre kullandırılması: Radyasyon görevlisi olmamakla birlikte radyasyon kaynağı ile yürütülen faaliyetlerden dolayı yıllık 1 mSv etkin doz değerinden fazla doza maruz kalma ihtimali Radyasyon Güvenliği Komitesince belirlenen personele tedbir olarak kişisel dozimetre kullandırılır.