YÜZEN CİSİMLERİN DENGESİ VE STABİLİTESİ Bir deniz aracının dizaynında en temel gereklerden biri, o deniz aracının yük veya yolcu ile tamamen yüklenmiş iken istenen su hattında yüzebilmesini sağlayacak sephiyenin mevcut olmasıdır.
1. YZEN CSMLERN DENGES VE STABLTESBir deniz aracnn dizaynnda en
temel gereklerden biri, o deniz aracnn ykveya yolcu ile tamamen
yklenmi iken istenen su hattnda yzebilmesinisalayacak sephiyenin
mevcut olmasdr.
2. YZME KOULU GLWL B K = CL
3. YZME KOULU W , Gemi arl (t) , Deplasman (Geminin tard suyun
arl = Kaldrma kuv. (ton) = . , Batan hacim ( m3) ,Yzd suyun younluu
(t/ m3) =
4. Gemi Stabilitesi Gemiye herhangi bir d kuvvetin (dalga,rzgar
vs.) etkimesi sonucu tekrar eski konumuna dnebilme kabiliyetine
STABLTE denir.
5. Hasarsz Gemi Stabilitesi Dinamik StabiliteBalang Stabilitesi
Statik Stabilite GZ- Erisi altnda GM GZ- erisi kalan alan
6. Balang Stabilitesi M LWL B K CL
7. GZ, moment kolu Z GZ=GM.sin , 0kinci nemli zorunluluk ,
deniz aracnn deiik ykleme durumlarnda dikdurabilmesini salayacak
balang stabilitesinin bulunmasdr.a)Kararli denge GM>0 b)Kararsiz
denge GM 0 Denge koulu
18. BALANGI STABLTES GM = KB+BM-KG > 0GM enine metesantr
ykseklii olmak zere, KB (hacim merkezinin omurgadanykseklii) ve BM
(enine metesantr yarap) hidrostatik hesaplardan elde edilir.KB ve
BM gemi geometrisine bal olarak iyiletirilebilinir.KG (arlk
merkezinin omurgadan ykseklii) mevcut duruma gre
hesapedilerekbulunur.KG balang stabilitesini negatif etkiledigi iin
bu deerin dk olmas istenir,bunun iin:1.Gemideki arlk gruplar daha
aa indirilebilir2.Arlk merkezinden aaya balast suyu alnabilir3.st
yapda aliminyum gibi hafif malzeme kullanlabilir4.Gemi iindeki
serbest yzey miktar azaltlabilir
19. Stiff ve Tender Gemi Stiff Gemi: (Byk GM) Gemilerde ambar
diplerine ar yk alnd zaman GM byr, dolaysyla dorultucu kol olan
GZde byk olur. Bu gemilerde yksek GMlerinden dolay denge sorunu
yoktur ama yalpaya dtklerinde ok abuk dorularak geminin ve ykn
ypranmasna ve personelin rahatsz olmasna neden olurlar. Ktk demir
ve ar maden ykleyen gemiler bu zellii tar. Tender gemi: (Kk GM)
Fazla yer kaplayan, hafif ykleri tayan gemilerdir. GM kk olur.
Dolaysyla dorultucu kol olan GZ de kk olur. Bu gemiler yalpaya
dtklerinde yava yava dorulurlar. Bu sayede gemi ve yk hasar grmez,
personel de rahatsz olmaz. Buna karlk bu tr yklenmi gemilerde denge
sorunu vardr. Balangta zaten kk olan GM, sefer sresince daha da
klerek, gemiyi tehlikeli durumlara drebilir, hatta batrabilir.
Kereste ve tahl ykleyen gemilerle, konteyner gemileri tender
gemilerdir.