zał. nr 1 ICAO - licencjonowanie

DZIENNIK URZDOWYURZDU LOTNICTWA CYWILNEGO

Warszawa, dnia 19 marca 2012 r. Poz. 21

Elektronicznie podpisany przez:2012.03.19 12:14:51

Aleksandra Rkorajska

OBWIESZCZENIE NR 2 PREZESA URZDU LOTNICTWA CYWILNEGO z dnia 15 marca 2012 r.

Public key:

Data: 2012-03-19

w sprawie ogoszenia tekstu Zacznika 1 do Konwencji o midzynarodowym lotnictwie cywilnym, sporzdzonej w Chicago dnia 7 grudnia 1944 r. Na podstawie art. 23 ust. 2 pkt 1, w zwizku z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. - Prawo lotnicze (Dz. U. z 2006 r. Nr 100, poz. 696, z pn. zm.1) ) ogasza si jako zacznik do niniejszego obwieszczenia Zacznik 1 Licencjonowanie personelu (wyd. jedenaste), obejmujcy poprawki od 1 do 170 do Konwencji o midzynarodowym lotnictwie cywilnym, sporzdzonej w Chicago dnia 7 grudnia 1944 r. (Dz. U. z 1959 r. Nr 35, poz. 212 i 214, z pn. zm.2) ), przyjtej przez Organizacj Midzynarodowego Lotnictwa Cywilnego.

p.o. Prezesa Urzdu Lotnictwa Cywilnego Wiceprzes ds. Standardw Lotniczych Tomasz Kdzioka

1) Zmiany

tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 141, poz. 1008, Nr 170, poz. 1217 i Nr 249, poz. 1829, z 2007 r. Nr 50, poz. 331 i Nr 82, poz. 558, z 2008 r. Nr 97, poz. 625, Nr 144, poz. 901, Nr 177, poz. 1095, Nr 180, poz. 1113 i Nr 227, poz. 1505 oraz z 2009 r. Nr 18, poz. 97 i Nr 42, poz. 340 oraz z 2010 r. Nr 47, poz. 278 i Nr 182, poz. 1228 oraz z 2011 r. Nr 80, poz. 432, Nr 106, poz. 622, Nr 170, poz. 1015, Nr 171, poz. 1016 i Nr 240, poz. 1429. 2) Zmiany wymienionej umowy zostay ogoszone w Dz. U. z 1963 r. Nr 24, poz. 137 i 138, z 1969 r. Nr 27, poz. 210 i 211, z 1976 r. Nr 21, poz. 130 i 131, Nr 32, poz. 188 i 189 i Nr 39, poz. 227 i 228, z 1984 r. Nr 39, poz. 199 i 200, z 2000 r. Nr 39, poz. 446 i 447, z 2002 r. Nr 58, poz. 527 i 528 oraz z 2003 r. Nr 78, poz. 700 i 701.

Dziennik Urzdowy Urzdu Lotnictwa Cywilnego 2 Poz. 21

Zacznik do Obwieszczenia nr 2 Prezesa Urzdu Lotnictwa Cywilnego z dnia 15 marca 2012 r.

Midzynarodowe normy oraz zalecane metody i zasady postpowania

Zacznik 1 do Konwencji o midzynarodowym lotnictwie cywilnym

Licencjonowanie personelu____________________________________________

Niniejsze wydanie zawiera wszystkie zmiany przyjte przez Rad przed 5 marca 2011 i zastpuje w dniu 17 listopada 2011 wszystkie dotychczasowe wydania Zacznika 1. Informacje o stosowaniu Norm oraz zalecanych metod i zasad postpowania - patrz Przedmowa

Wydanie 11 Lipiec 2011

Organizacja Midzynarodowego Lotnictwa Cywilnego



POPRAWKIZmiany s ogaszane w suplementach do Katalogu ICAO Publikacje; Katalog i jego suplementy dostpne s na stronie internetowej ICAO www.icao.int. Ponisza tabela zostaa sporzdzona w celu

rejestrowania takich zmian. Rejestr poprawek i errata

Poprawki Nr Data Data Zgoszone stosowa zgoszenia przez nia 1-170 Zawarte w tym wydaniu

Errata Nr

Data stosowania

Data Zgoszone zgoszenia przez

iii



SPIS TRECIStrona

PRZEDMOWA ROZDZIA 1. 1.1 1.2 Definicje Oglne zasady wydawania licencji Licencje i uprawnienia dla pilotw Definicje i oglne zasady wydawania licencji

(vii) 1-1 1-1 1-6 2-1 2-1 2-5 2-6 2-13 2-21 2-23 2-29 2-32 2-34 2-37 3-1 3-1 3-1 3-3 3-7 4-1 4-1 4-1 4-3 4-4 4-5 4-8 4-11 4-12 5-1

ROZDZIA 2. 2-1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 2.9 2.10

Oglne zasady odnoszce si do licencji pilota i uprawnie Ucze - pilot Licencja pilota turystycznego Licencja pilota zawodowego Licencja pilota w zaodze wieloosobowej dla odpowiedniej kategorii samolotu Licencja pilota liniowego Uprawnienie do lotw wedug wskaza przyrzdw Uprawnienia instruktora lotu odpowiednie na samoloty, sterowce, migowce i pionowzloty Licencja pilota szybowcowego Licencja pilota balonu wolnego Licencje dla czonkw zaogi lotniczej inne ni licencje pilotw

ROZDZIA 3. 3.1 3.2 3.3 3.4

Oglne zasady dotyczce licencji nawigatora lotniczego i mechanika pokadowego Licencja nawigatora lotniczego Licencja mechanika pokadowego Radiooperator pokadowy Licencje i uprawnienia dla personelu innego ni czonkowie zaogi lotniczej

ROZDZIA 4. 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8

Oglne zasady dotyczce licencji i uprawnie dla personelu innego ni czonkowie zaogi lotniczej Obsuga techniczna statku powietrznego (technik/inynier/mechanik) Praktykant kontroler ruchu lotniczego Licencja kontrolera ruchu lotniczego Uprawnienia kontrolera ruchu lotniczego Licencja inspektora obsugi lotw/ dyspozytora lotniczego Licencja operatora stacji lotniczej Lotniczy personel meteorologiczny Druk licencji personelu lotniczego

ROZDZIA 5.

v


Zacznik 1 Licencjonowanie Personelu ROZDZIA 6. Warunki zdrowotne niezbdne do wydania licencji 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 Orzeczenie lotniczo-lekarskie - Oglnie Wymagania dotyczce otrzymania orzeczenia lotniczo-lekarskiego Orzeczenie lotniczo-lekarskie klasy 1 Orzeczenie lotniczo-lekarskie klasy 2 Orzeczenie lotniczo-lekarskie klasy 3

Spis treci 6-1 6-1 6-2 6-4 6-11 6-18

ZACZNIK 1. Wymagania dotyczce poziomw znajomoci jzykw stosowanych w cznoci radiotelefonicznej ZACZNIK 2. Zatwierdzona organizacja szkolenia ZACZNIK 3. Wymagania dotyczce wydania licencji pilota w zaodze wieloosobowej - samolot ZACZNIK 4. Podstawy systemu zarzdzania bezpieczestwem (SMS) DODATEK A. DODATEK B. DODATEK C. Skala oceny biegoci znajomoci jzyka wg ICAO Licencja pilota w zaodze wieloosobowej samolot poziomy umiejtnoci Podstawy krajowego programu bezpieczestwa (SSP)

APP 1-1 APP 2-1 APP 3-1 APP 4-1 ATT A-1 ATT B-1 ATT C-1

17/11/11

vi


PRZEDMOWATo historyczne Normy oraz zalecane metody i zasady postpowania dotyczce licencjonowania personelu byy po raz pierwszy przyjte przez Rad 14 kwietnia 1948r., stosownie do postanowie Artykuu 37 Konwencji o midzynarodowym lotnictwie cywilnym (Chicago 1944) i oznaczone jako Zacznik 1 do konwencji. Weszy w ycie 15 wrzenia 1948 r. Tabela A przedstawia pochodzenie pniejszych poprawek wraz z wykazem gwnych, uwzgldnianych tematw i dat, w ktrych Zacznik i poprawki byy przyjte przez Rad, kiedy weszy w ycie i kiedy zostay zastosowane. Stosowanie standardw PEL Zacznik 1 obejmuje normy oraz zalecane metody i zasady postpowania przyjte przez Organizacj Midzynarodowego Lotnictwa Cywilnego jako minimalne normy w zakresie licencjonowania personelu. Niniejszy Zacznik jest stosowany w odniesieniu do wszystkich kandydatw ubiegajcych si o licencj i przeduenie jej wanoci oraz w stosunku do wszystkich posiadaczy licencji i uprawnie tutaj wyszczeglnionych. Rada postanowia, e poprawki dotyczce ju istniejcych wymogw licencyjnych maj zastosowanie w odniesieniu do wszystkich kandydatw ubiegajcych si o licencj i posiadaczy licencji. Jednak ich stosowanie w przypadku obecnych posiadaczy licencji, ocen koniecznoci ponownego sprawdzania wiedzy, dowiadczenia i umiejtnoci indywidualnych posiadaczy licencji, pozostawia si do uznania pastw czonkowskich. Dziaanie Pastw Czonkowskich Zgaszanie rnic. Zwraca si uwag pastw czonkowskich na zobowizania naoone przez Artyku 38 Konwencji, wedug ktrego pastwa czonkowskie zobowizane s do zgaszania Organizacji wszelkich rnic pomidzy ich pastwowymi przepisami prawnymi a zalecanymi metodami i zasadami postpowania zawartymi w niniejszym Zaczniku i wszelkimi poprawkami do nich. Zachca si pastwa czonkowskie do rozszerzenia tego rodzaju zgosze dotyczcych wszelkich rnic istniejcych pomidzy zalecanymi metodami i zasadami postpowania zawartymi w niniejszym Zaczniku i wszelkimi poprawkami, kiedy zgoszenie takich rnic ma znaczenie dla bezpieczestwa nawigacji lotniczej. Pastwa czonkowskie proszone s o informowanie Organizacji na bieco o kadej rnicy mogcej powsta pniej lub o wycofaniu kadej rnicy uprzednio zgoszonej. Specjalna proba o zgaszanie rnic zostanie przesana do pastw czonkowskich natychmiast po przyjciu kadej poprawki do niniejszego Zacznika. Wykorzystanie treci Zacznika w narodowych przepisach prawnych. 13 kwietnia 1948 r. Rada przyja rezolucj zwracajc uwag pastw czonkowskich na konieczno stosowania w ich wasnych, pastwowych przepisach prawnych, w takim stopniu w jakim jest to moliwe, precyzyjnego jzyka w odniesieniu do tych norm ICAO, ktre maj charakter przepisw prawnych, a take o sygnalizowaniu odej od norm, wczajc w to kade dodatkowe, pastwowe przepisy prawne, ktre s istotne dla bezpieczestwa lub regularnoci nawigacji lotniczej. Tam gdzie jest to moliwe, postanowienia niniejszego Zacznika maj by pisane w sposb uatwiajcy wdroenie do pastwowego systemu prawnego bez wikszych zmian tekstowych.

ZACZNIK 1

vii

17/11/11


Zacznik 1 Licencjonowanie Personelu Informacja oglna

Przedmowa

Wyraenie licencja uywane w caym tekcie niniejszego Zacznika ma to samo znaczenie co wyraenie wiadectwo kompetencji i licencja, licencja lub wiadectwo i licencja uywane w Konwencji. Podobnie wyraenie czonek personelu lotniczego ma to samo znaczenie co wyraenie czonek zaogi operujcej statkiem powietrznym i personel operujcy uywane w Konwencji, podczas gdy wyraenie personel inny ni czonek personelu lotniczego zawiera w sobie wyraenie personel obsugi uywane w Konwencji. Status czci skadowych Zacznika Zacznik skada si z niej wymienionych czci skadowych, z ktrych nie wszystkie musz znale si w kadym Zaczniku; ich status jest jednak okrelony: 1) Materia stanowicy Zacznik waciwy: a) Normy oraz zalecane metody i zasady postpowania przyjte przez Rad zgodnie z postanowieniami Konwencji. S one zdefiniowane nastpujco: Norma: kady wymg dotyczcy waciwoci fizycznych, konfiguracji, materiau, osigw, personelu lub procedury, ktrych jednolite stosowanie jest uznane za konieczne dla bezpieczestwa lub regularnoci midzynarodowej nawigacji powietrznej i ktre pastwa czonkowskie przestrzega zgodnie z Konwencj; w przypadku niemoliwoci zastosowania si, naley to obowizkowo, zgodnie z Artykuem 38, zgosi Radzie. Zalecane metody i zasady postpowania: kada specyfikacja dotyczca waciwoci fizycznych, konfiguracji, sprztu, osigw, personelu lub procedury, ktrych jednolite stosowanie jest uznane za podane w interesie bezpieczestwa, regularnoci lub skutecznoci midzynarodowej eglugi powietrznej, i ktre, pastwa czonkowskie bd si staray stosowa zgodnie z Konwencj. b) Uzupenienia: tekst oddzielnie grupowany, dla wygody, lecz tworzcy normy oraz zalecane metody i zasady postpowania przyjte przez Rad. c) Definicje: sformowania objaniajce znaczenie terminw uywanych w normach oraz zalecanych metodach i zasadach postpowania, nie majcych przyjtego znaczenia sownikowego. Definicja nie posiada statusu niezalenoci lecz stanowi integraln cz kadej normy oraz zalecanej metody i zasady postpowania, w ktrej termin ten jest uyty, poniewa zmiana w znaczeniu tego terminu wpywaaby na istot specyfikacji. d) Tabele i liczby, ktre s doczone lub ktre ilustruj norm oraz zalecane metody i zasady postpowania, i ktre s w niej przywoywane, tworz cz zwizan z norm oraz zalecanymi metodami i zasadami postpowania i maj ten sam status. Naley zaznaczy, e niektre normy znajdujce si w niniejszym Zaczniku, poprzez ich przywoanie, wprowadzaj inne specyfikacje majce status zalecanych metod i zasad postpowania. W takich przypadkach tekst zalecanych metod i zasad postpowania staje si czci normy. 2) Tekst zatwierdzony przez Rad, przeznaczony do publikacji w powizaniu z normami oraz zalecanymi metodami i zasadami postpowania (SARPs): a) Przedmowy zawieraj materia historyczny i wyjaniajcy, oparty na dziaaniu Rady i obejmujcy objanienia zobowiza pastw dotyczcych zastosowania norm oraz zalecanych metod i zasad postpowania, wynikajcych z Konwencji i Uchway o przyjciu. b) Wprowadzenia zawieraj materia wyjaniajcy wprowadzany na pocztku czci, rozdziaw i sekcji Zacznika w celu pomocy w rozumieniu i wykorzystaniu tekstu.

17/11/11

viii


Przedmowa

Zacznik 1 Licencjonowanie Personelu

c) Uwagi wczono w tekst, tam gdzie to jest konieczne, w celu podania rzeczowej informacji lub wzmianki odnoszcej si do norm oraz zalecanych metod i zasad postpowania, o ktrych mowa, lecz nie stanowicych czci norm oraz zalecanych metod i zasad postpowania. d) Dodatki zawieraj materia uzupeniajcy do norm oraz zalecanych metod i zasad postpowania lub tekst wczony jako wytyczne do ich stosowania. Wybr jzyka Niniejszy Zacznik zosta przyjty w szeciu jzykach: angielskim, arabskim, chiskim, francuskim, rosyjskim i hiszpaskim. Kade z pastw czonkowskich proszone jest o wybr jednego z tych tekstw w celu wdroenia we wasnym kraju oraz dla innych skutkw wynikajcych z Konwencji, albo przez wykorzystanie bezporednie albo przez przekad na jzyk wasny i powiadomienie o tym Organizacji. Praktyki wydawnicze Ponisza praktyka zostaa zastosowana w celu rozpoznania statusu kadego wyraenia: normy zostay wydrukowane zwyk czcionk; zalecane metody i zasady postpowania zostay wydrukowane kursyw a ich status jest tu wskazany przez sowo Zalecenie; Uwagi zostay wydrukowane kursyw a ich status jest wskazany przez sowo Uwaga. Naley zaznaczy, e w tekcie angielskim do pisania specyfikacji zostaa zastosowana nastpujca praktyka: dla norm zastosowano jako obowizujcy czasownik naley" natomiast dla zalecanych metod i zasad postpowania zastosowano jako obowizujcy czasownik naleaoby". Jednostki miar wykorzystywane w tym dokumencie s zgodne z Midzynarodowym Ukadem Jednostek (SI), tak jak to wyszczeglniono w Zaczniku 5 do Konwencji o midzynarodowym lotnictwie cywilnym. Tam, gdzie Zacznik 5 zezwala na uywanie alternatywnych jednostek nie nalecych do SI, s one pokazane w nawiasach po jednostkach podstawowych. Tam, gdzie cytowane s dwa zestawy jednostek nie naley przyjmowa, e dane pary wartoci s rwne i wzajemnie wymienialne. Jednake, powinno si wnioskowa, e jednakowy poziom bezpieczestwa jest osigany przy wycznym uyciu ktregokolwiek z ukadw jednostek. Kade odniesienie do czci niniejszego dokumentu, ktre jest oznaczone numerem dotyczy wszystkich podpunktw zawartych w tej czci.

ix

17/11/11


Zacznik 1 Licencjonowanie Personelu

Przedmowa

Tabela A. Poprawki do Zacznika 1

Poprawka

rdo(a)

Przedmiot(y)

Przyjte Obowizujce Stosowanei 14 kwietnia 1948 r. 15 wrzenia 1948 r. 1 maja 1949 r.

1 Wydanie

Druga Sesja Wydziau PEL; Stycze 1947

Licencjonowanie czonkw personelu lotniczego kluczowego personelu sub eglugi powietrznej.

1 do 123 (2 Wydanie)

Trzecia Sesja Wydziau PEL; Marzec 1948

Modyfikacja istniejcych norm.

22 marca 1950 r. 1 wrzenia 1950 r. 1 padziernika 1951 r.

124 do 129

Trzecia Sesja Wydziau PEL; Marzec 1948


27 czerwca 1950 r. 1 listopada 1950 r. 1 padziernika 1952 r.

130 do 151 (3 Wydanie)

Trzecia i czwarta Sesja Wydziau PEL; Marzec 1948; Luty 1952


25 listopada 1952 r. 1 kwietnia 1953 r. 1 kwietnia 1955 r. i suchu w

152

Specjalne Posiedzenie dotyczce wymaga wzrokowych i suchowych w licencjonowaniu personelu; 1955 Komisja eglugi Powietrznej

Wymagania dotyczce wzroku licencjonowaniu personelu.

22 lutego 1956 r. 1 lipca 1956 r. 1 grudnia 1956 r.

153

Nowe wymagania dotyczce elektrokardiogramw.

16 kwietnia 1957 r. 1 wrzenia 1957 r. 1 grudnia 1957 r.

154 (4 Wydanie)

Trzecia Konferencja eglugi Powietrznej; 1956

Poprawka dotyczca SARPs.

13 czerwca 1957 r. 1 padziernika 1957 r. 1 grudnia 1957 r.

155 (5 wydanie)

Zalecenia z PEL/MED; Maj 1961


27 czerwca 1962 r. 1 listopada 1962 r. 1 wrzenia 1963 r.

156 (6 Wydanie)

Zalecenia z posiedzenia wydziaowego PEL/TRG/MED; Padziernik/ Listopad 1970


11 grudnia 1972 r. 11 kwietnia 1973 r. 2 stycznia 1975 r. 26 stycznia 1978 r.

157

Rada

Uywanie jzyka rosyjskiego w licencjach personelu.

28 czerwca 1976 r. 28 padziernika 1976 r. 21 kwietnia 1977 r.

158 (7 Wydanie)

Korespondencja i Sekretariat, 21 Posiedzenie Zgromadzenia i Rady

Modyfikacje istniejcych norm dotyczcych lekarzy orzecznikw. Nowe SARPs dotyczce oceny zdatnoci lotniczo-lekarskiej. Zastpienie Wymaga Fizycznych i Psychicznych klasami orzecze lotniczo-lekarskich.

4 maja 1982 r. 4 wrzenia 1982 r. 25 listopada 1982 r.

17/11/11

x


PrzedmowaPoprawka rdo(a)

Zacznik 1 Licencjonowanie PersoneluPrzedmiot(y) Przyjte Obowizujce Stosowane 28 marca 1988 r. 31 lipca 1988 r. 16 listopada 1989 r.

159 (8 Wydanie)

Drugie, trzecie i czwarte Posiedzenie Zespou licencjonowania personelu i szkolenia (PELT); Listopad 1983, Kwiecie 1985, Maj 1986. Komisja eglugi Powietrznej

Poprawka SARPs dotyczca licencjonowania personelu lotniczego. Skrelenie licencji starszego pilota zawodowego samolot, uprawnienie do kontrolowanych lotw VFR, licencja lotniczego operatora radiotelefonicznego i uprawnienie instruktora pilotau na szybowce i balony wolne. Linia podziau maksimum 5 700 kg masy startowej zostaje zastpiona przez lini podziau opart na koniecznoci certyfikowania zaogi. Wszystkie przepisy dotyczce migowcw maj status norm. Zostay zaostrzone wymagania dla wydawania uprawnienia typu na statek powietrzny certyfikowany do wykonywania operacji z zaog dwu pilotw. Uaktualniono przepisy dotyczce wydawania kadej licencji i uprawnienia. Wymagania szkolenia w locie zostay ustalone dla licencji pilotw turystycznych, zawodowych, szybowcowych i balonw wolnych oraz dla uprawnie dotyczcych lotw wg wskaza przyrzdw oraz uprawnie instruktora pilotau. Poprawka SARPs dla kontrolerw ruchu lotniczego, operatorw stacji lotniczej i dyspozytorw lotniczych. Poprawka SARPs dla technikw/inynierw/mechanikw obsugi technicznej samolotu i wymaga dotyczcych licencjonowania personelu. Poprawka do SARPs dotyczcych psychoaktywnych przez personel lotniczy. uywania rodkw

160

Komisja eglugi Powietrznej

24 marca 1993 r. 26 lipca 1993 r. 10 listopada 1994 r. 10 marca 1997 r. 21 lipca 1997 r. 5 listopada 1998 r.

161


162

Pierwsze, Drugie, Trzecie i Czwarte Posiedzenia Grupy Studialnej ds. Naduywania Substancji Psychoaktywnych (PSAWSG) Grudzie 1993, Sierpie 1994, Stycze 1995, Maj 95, Komisja eglugi Powietrznej

25 lutego 1998 r. 20 lipca 1998 r. 5 listopada 1998 r.

163

Grupa Studialna dot. Bezpieczestwa Lotn. i Czynnika Ludzkiego (FSHFSG);Maj 1995 Grupa Studialna dot. wzroku i rozrniania koloru (WCPSG); Czerwiec 1997 do maja 1998; Komisja eglugi Powietrznej

Wymagania dotyczce wiedzy na temat czynnika ludzkiego; wymagania dotyczce wzroku i postrzegania kolorw; jzyk uywany w licencjach personelu; skrelenie Dodatku.

19 lutego 2001 r. 16 lipiec 2001r. 1 listopad 2001 r.

164

32 Posiedzenie Zgromadzenia i Rady, spotkanie Wydziau MET (2002), Komisja eglugi Powietrznej

Zmiana definicji; nowe wymagania dotyczce biegoci w znajomoci jzyka dla pilotw samolotw i migowcw, nawigatorw korzystajcych z cznoci radiotelefonicznej, kontrolerw ruchu lotniczego i dyspozytorw lotniczych; wprowadzenie Uwagi o kwalifikacjach i szkoleniu lotniczego personelu meteorologicznego; zmiana wymaga z zakresu wiedzy o czynniku ludzkim dla inynierw obsugi technicznej statku powietrznego. Wpis uprawnie na typ z ograniczeniem przywilejw do fazy przelotu.

5 marca 2003 r. 14 lipca 2003 r. 27 listopada 2003 r.

165


25 lutego 2004 r. 12 lipca 2004 r. 25 listopada 2004 r. 21 lutego 2005 r. 11 lipca 2005 r. 24 listopada 2005 r.

166

Komisja eglugi Powietrznej; Grupa Studialna ds. warunkw medycznych (MPSG); Grupa ds. Licencjonowania Zag Lotniczych i Szkolenia (FCLTP)

Zmiana w wymaganiach medycznych; nowe warunki dotyczce zatwierdzania organizacji szkoleniowych.

xi

17/11/11


Zacznik 1 Licencjonowanie PersoneluPoprawka rdo(a) Przedmiot(y)

PrzedmowaPrzyjte Obowizujce Stosowane 10 marca 2006 r. 17 lipca 2006 r. 23 listopada 2006r.

167

Badania Komisji eglugi Powietrznej; Drugie spotkanie Grupy ds. Licencjonowania Zag Lotniczych i Szkolenia

Zmiana i nowe wymagania medyczne dotyczce grnego limitu wiekowego dla czonkw zaogi lotniczej nowe wymagania dla licencjonowania personelu dla sterowcw i pionowzlotw; wprowadzenie licencji pilota w zaodze wieloosobowej; zmiany w szczegach istniejcych Norm dla zag lotniczych; zmiany w warunkach znaczenia szkolenia w urzdzeniach treningowych dla zdobycia lub utrzymania wymaganych umiejtnoci dla rnych poziomw licencji i uprawnie.

168

Badania Komisji eglugi Powietrznej

Zmiana dotyczy: a) zastpienie uprawnie kontroli radaru podejcia i obszaru przez uprawnienia do nadzorowania podejcia i kontroli obszaru celem odzwierciedlenia faktu, e systemy nadzorowania nie s ograniczone do radarw; b) zunifikowanie wymaga dla kontrolerw ruchu lotniczego z zakresu wiedzy o czynniku ludzkim z niedawno przyjtymi dla zag latajcych, a stanowicymi cz poprawki 167 do Zacznika 1; c) odpowiednio istniejcych standardw dla zatwierdzonego szkolenia dla zag lotniczych (Zacznik 1, 1.2.8 i Zacznik 2) wobec zatwierdzonego szkolenia wymaganego dla uzyskania licencji i uprawnie kontrolera ruchu lotniczego; i d) nowe postanowienia dla osoby szkolonej na kontrolera ruchu lotniczego w rodowisku operacyjnym.

23 lutego 2007 r. 16 lipca 2007 r. 22 listopada 2007 r.

169-A

Sekretariat z pomoc Grupy Studialnej ds. warunkw medycznych Sekretariat

Zmiana wprowadzajca niektre nowe koncepcje w dziedzinie medycyny lotniczej w celu lepszego okrelenia obecnego wpywu ryzyka w medycynie lotniczej na bezpieczestwo lotu. Zmiana dotyczy opracowania spjnych zaoe zwizanych z zarzdzaniem bezpieczestwem poprzez wprowadzenie schematu wdroenia i utrzymania krajowego programu bezpieczestwa na dzie 18 listopada 2010 r.. a) Uatwienie zastosowania alternatywnych sposobw spenienia wymaga dotyczcych dowiadczenia dla licencji technika obsugi statku powietrznego, gdy stosowane s zatwierdzone programy szkolenia oparte na kompetencjach; b) zmiana definicji zatwierdzonego szkolenia i zatwierdzonego orodka szkolenia celem uproszczenia ich nazewnictwa oraz zmiana rozmieszczenia w nowym Standardzie wymaga stwierdzajcych, e szkolenie pewnych kategorii personelu musi by prowadzone w zatwierdzonym orodku szkolenia; c) zunifikowanie wymaga zwizanych z zarzdzaniem zagroeniem i bdem (TEM) obowizujcych cz licencjonowanego personelu z wymaganiami obowizujcymi licencjonowane zaogi lotnicze; d) przeduenie terminu wejcia w ycie przepisw dotyczcych wpisywanie do licencji pionowzlotw; i e) rne zmiany edytorskie.

2 marca 2009 r. 20 lipca 2009 r. 19 listopada 2009 r. 2 marca 2009 r. 20 lipca 2009 r. 18 listopada 2009 r.

169-B

170

Sekretariat we wsppracy z zespoem zadaniowym Nowej Generacji Specjalistw ds. Lotnictwa (NGAP) oraz ze Wsplnymi Inicjatywami Szkoleniowymi i Kwalifikowania (ITQI) IATA

4 marca 2011 r. 18 lipca 2011 r. 17 listopada 2011 r.

17/11/11

xii


Midzynarodowe normy oraz zalecane metody i zasady postpowania Rozdzia 1. Definicje i oglne zasady wydawania licencji1.1 Definicje

Kiedy w normach oraz zalecanych metodach i zasadach postpowania do Licencjonowania Personelu uywane s ponisze terminy, to maj one nastpujce znaczenie: Orzeczenie (Accredited medical conclusion). Ocena wydana przez jednego lub wicej ekspertw medycznych, akceptowana przez Wadz uprawnion do licencjonowania, a wydana dla odnonego przypadku w porozumieniu, jeeli to konieczne, z ekspertami operacyjnymi lub innym ekspertami. Samolot (Aeroplane). Statek powietrzny ciszy od powietrza, napdzany silnikiem, uzyskujcy swoj si non w locie na skutek oddziaywa aerodynamicznych wystpujcych na jego powierzchniach, pozostajcych w niezmiennym pooeniu podczas okrelonych warunkw lotu. Statek powietrzny (Aircraft). Kade urzdzenie zdolne do unoszenia si w atmosferze na skutek oddziaywania powietrza, innego ni oddziaywanie powietrza odbitego od powierzchni ziemi. Wyposaenie radioelektroniczne statku powietrznego (Aircraft avionics). Termin, ktrym okrela si wszystkie urzdzenia elektroniczne wykorzystywane na statku powietrznym, cznie z wyposaeniem elektrycznym, urzdzeniami radiowymi oraz systemami automatycznego lotu i systemem przyrzdw. Kategoria - Statek powietrzny (Aircraft category). Klasyfikacja statku powietrznego zgodnie z jego podstawowymi cechami np. samolot, migowiec, szybowiec, balon wolny. Statek powietrzny certyfikowany do wykonywania operacji z jednym pilotem (Aircraft certificated for single-pilot operations). Typ statku powietrznego, ktry podczas procesu certyfikacji zosta uznany przez Pastwo Rejestracji za mogcy bezpiecznie wykonywa operacje lotnicze, bdc pilotowany przez minimum jednego pilota. Statek powietrzny, ktry musi by pilotowany z drugim pilotem (Aircraft to be operatem with a co-pilot). Statek powietrzny, ktry musi by pilotowany z drugim pilotem, zgodnie z tym jak podano w instrukcji uytkowania lub certyfikacie operatora lotniczego. Typ statku powietrznego (Aircraft type of). Wszystkie statki powietrzne tego samego, podstawowego projektu, cznie z jego wszelkimi modyfikacjami, z wyjtkiem tych modyfikacji, ktre powoduj zmiany w obsudze lub w charakterystyce lotu. Umiejtno latania (Airmanship). Logiczne korzystanie z prawidowej oceny i dobrze opanowanej wiedzy, umiejtnoci i zachowa dla wykonania zada lotu. Sterowiec (Airship). Statek powietrzny lejszy od powietrza, napdzany silnikiem. Zatwierdzona organizacja obsugi technicznej (Approved maintenance organization). Organizacja prowadzca swoj dziaalno pod nadzorem zatwierdzonym przez Umawiajce si Pastwo, zgodnie z wymaganiami Zacznika 6, cz I, rozdzia 8 - Obsuga Techniczna Samolotu, wykonujca obsug techniczn statku powietrznego lub jego podzespow.

ZACZNIK 1

1-1

1711/11


ZACZNIK 1 Licencjonowanie Personelu Rozdzia 1 Uwaga. Intencj tej definicji nie jest, w adnym wypadku, wykluczenie ewentualnoci, aby organizacja i nadzr nad ni byy zatwierdzone przez wicej, ni przez jedno pastwo. Zatwierdzone szkolenie (Approved training). Szkolenie realizowane wedug specjalnego programu nauczania i pod nadzorem zatwierdzonym przez Umawiajce si Pastwo. Zatwierdzona organizacja szkolenia (Approved training organization). Organizacja zatwierdzona i dziaajca pod nadzorem Umawiajcego si Pastwa, zgodnie z wymaganiami Zacznika 1, do prowadzenia zatwierdzonego szkolenia. Usuga kontroli radarowej ATS (ATS surveillance service). Pojcie stosowane dla wskazania, e usuga realizowana jest bezporednio przy wykorzystaniu urzdze kontroli radarowej ATS. System kontroli radarowej ATS (ATS surveillance system). Nazwa rodzajowa o rnym znaczeniu, DS.-B, PSR, SSR lub kady inny porwnywalny system naziemny, umoliwiajcy zidentyfikowanie statku powietrznego. Uwaga. Porwnywalny system naziemny to taki, ktry, przy zastosowaniu analizy porwnawczej lub innej metodologii wykaza, e posiada rwnowany lub wyszy poziom bezpieczestwa i dziaania ni monopulsacyjny SSR. Balon (Balloon). Statek powietrzny lejszy od powietrza, nie napdzany silnikiem. Uwaga. Dla celw niniejszego Zacznika, ta definicja ma zastosowanie do balonw wolnych. Zawiadczenie o zdatnoci do lotu (Certify as airwortht (to)) . Zawiadczenie, e statek powietrzny lub jego czci po wykonanej obsudze technicznej na danym statku powietrznym lub jego czciach, speniaj biece wymogi zdatnoci do lotu. Operacja w zarobkowym transporcie powietrznym (Commercial air transport operation). Operacje statku powietrznego, ktre obejmuj zarobkowy transport pasaerw, towaru lub poczty. Kompetencje (Competency). Umiejtnoci, wiedza i zachowania konieczne do wykonania zadania wg okrelonego standardu. Element kompetencji (Competency element). Dziaanie, ktre stanowi zadanie inicjujce i koczce zdarzenie z wyranie okrelonymi granicami i przewidywanym skutkiem. Jednostka kompetencji (Competency unit). Odosobniona funkcja skadajca si z szeregu elementw kompetencji. Drugi pilot (Co-pilot). Licencjonowany pilot, wykonujcy czynnoci zwizane z pilotowaniem statku powietrznego, inne ni pilota dowdcy z wyjtkiem pilota, ktry znajduje si na pokadzie statku powietrznego w celu odbycia szkolenia w locie. Uznanie (Credit). Uznanie alternatywnych sposobw lub wczeniej uzyskanych kwalifikacji. Przelot (Cross-country). Lot midzy punktem startu a punktem ldowania wg wczeniej zaplanowanej trasy przy uyciu standardowych procedur nawigacyjnych. Czas lotu szkolnego (Dual instruction time). Czas lotu, w ktrym dana osoba szkoli si w powietrzu pod nadzorem pilota posiadajcego odpowiednie uprawnienia. Bd (Error). Dziaanie lub brak dziaania czonka personelu operacyjnego, ktre prowadzi do odstpstw w organizacji i odstpstw od zaoe lub oczekiwa czonka zaogi operacyjnej. Uwaga. Opis personelu operacyjnego, patrz Zacznik E do Zacznika 13 - Badanie wypadkw i incydentw lotniczych.

17/11/11

1-2


Rozdzia 1

ZACZNIK 1 Licencjonowanie Personelu

Zarzdzanie bdem (Error management). Proces wykrywania i reagowania na bdy czynnociami przeciwdziaajcymi, ktre zmniejszaj lub eliminuj konsekwencje bdu i agodz prawdopodobiestwo powstania kolejnych bdw lub niepodanych stanw statku powietrznego. Uwaga. Patrz Zacznik C do rozdziau 3 Procedur Sub Nawigacji Powietrznej Szkolenie (PANS-TRG, Doc. 9868) i Oklnik 314 Zarzdzanie zagroeniem i bdem (TEM) w Kontroli Ruchu Lotniczego dla opisw niepodanych stanw statku powietrznego. Czonek zaogi lotniczej (Flight crew mwmber). Licencjonowany czonek zaogi statku powietrznego penicy obowizki bezporednio zwizane z eksploatacj statku powietrznego podczas lotu. Plan lotu (Flight plan). Okrelone informacje dostarczane jednostkom suby ruchu lotniczego, odnoszce si do zamierzonego lotu lub do czci lotu statku powietrznego. Symulator procedur lotu (Flight procedur es Rainer). Patrz - Urzdzenie treningowe. Urzdzenie treningowe (Flight simulation training device . Kade z trzech niej wymienionych typw urzdze, w ktrych na ziemi symulowane s warunki lotu: Symulator lotu, urzdzenie, ktre oddaje dokadny obraz kabiny konkretnego typu statku powietrznego w zakresie obejmujcym mechaniczne, elektryczne, elektroniczne itp. systemy kierowania funkcjonowaniem statku powietrznego, symuluje warunki identyczne z warunkami w kabinie oraz moliwoci i waciwoci lotu danego typu statku powietrznego. Symulator procedur lotu, urzdzenie, ktre oddaje realistyczne rodowisko kabiny i symuluje reakcje przyrzdw, proste funkcje mechanicznego, elektrycznego, elektronicznego itp. sterowania systemw statku powietrznego oraz osigi i waciwoci lotu statku powietrznego danej klasy; Podstawowe urzdzenie treningowe do lotw wg wskaza przyrzdw, urzdzenie ktre jest wyposaone w odpowiednie przyrzdy i ktre symuluje rodowisko kabiny statku powietrznego w locie wg wskaza przyrzdw Symulator lotu (Flight simulator). Patrz - Urzdzenie treningowe. Czas lotu samolotu (Flight time aeroplanes). Czas cakowity od momentu kiedy samolot zaczyna porusza si w celu startu, a do momentu zatrzymania si po zakoczonym locie. Uwaga. Czas lotu, zdefiniowany jak wyej, jest synonimem terminu czasu od odblokowania do zablokowania lub czasu od podstawek do podstawek bdcych w powszechnym uyciu, ktry jest mierzony od czasu, kiedy samolot rusza z miejsca w celu startu a do momentu cakowitego zatrzymania si po zakoczonym locie. Czas lotu migowcem (Flight time helicopters). Cakowity czas od momentu kiedy opaty wirnika migowca zaczynaj si obraca a do momentu zajcia miejsca postojowego przez migowiec i zatrzymania obrotw opat wirnika. Szybowiec (Glider). Statek powietrzny ciszy od powietrza, nie napdzany silnikiem, uzyskujcy swoj si non w locie gwnie na skutek zjawisk aerodynamicznych wystpujcych na jego powierzchniach, pozostajcych w niezmiennym pooeniu podczas ustalonych warunkw lotu. Czas lotu szybowca (Glider flight time). Cakowity czas przebywania w powietrzu, niezalenie od tego czy jest holowany czy nie, od momentu kiedy szybowiec rusza w celu wykonania startu, a do momentu ldowania po zakoczonym locie. migowiec (Helicopter). Statek powietrzny ciszy od powietrza, utrzymujcy si w locie gwnie wskutek oddziaywania powietrza na jeden lub wicej, z zasady osadzonych na osiach pionowych, wirnikw nonych napdzanych silnikami.

1-3

17/11/11


ZACZNIK 1 Licencjonowanie Personelu Rozdzia 1 Moliwoci czowieka (Human performance). Moliwoci i ograniczenia czowieka, ktre maj wpyw na bezpieczestwo i sprawno jego dziaania w lotnictwie. Czas lotu wg wskaza przyrzdw (Instrument flight time). Czas lotu, w ktrym pilot pilotuje statek powietrzny wycznie wg wskaza przyrzdw i bez odniesienia do obiektw zewntrznych. Czas wg wskaza przyrzdw na ziemi (Instrument ground time). Czas, w ktrym pilot otrzymuje na ziemi szkolenie symulowanego lotu wg wskaza przyrzdw, w urzdzeniu treningowym zatwierdzonym przez Wadz uprawnion do licencjonowania. Czas wg wskaza przyrzdw (Instrument time). Czas lotu wg wskaza przyrzdw lub czas wg wskaza przyrzdw na ziemi. Wadza uprawniona do licencjonowania (Licensing Authority). Wadza wyznaczona przez Umawiajce si Pastwa odpowiedzialna za licencjonowanie personelu. Uwaga. Wg przepisw niniejszego Zacznika, Wadza uprawniona do licencjonowania zobowizana jest przez Umawiajce si Pastwo do: a) oceny kwalifikacji kandydata ubiegajcego si o licencj lub uprawnienie; b) wydania i potwierdzenia licencji i uprawnie; c) wyznaczania i upowaniania osb zatwierdzonych; d) zatwierdzania kursw szkoleniowych; e) zatwierdzania urzdze symulujcych lot i upowanienia do ich wykorzystywania w celu nabywania dowiadczenia lub demonstrowania umiejtnoci wymaganych do otrzymania licencji lub uprawnie; i f) uznawania licencji wydanych przez inne umawiajce si pastwa. Prawdopodobnie (Likely). W kontekcie wymaga medycznych znajdujcych si w Rozdziale 6, prawdopodobnie oznacza potencjaln moliwo wystpienia zdarzenia, do ktrego lekarz orzecznik nie powinien dopuci. Obsuga techniczna (Maintenance). Czynno wymagana do zapewnienia utrzymania zdatnoci do lotu statku powietrznego obejmujca remont kapitalny, naprawy, przegld, wymian czci, modyfikacje lub usunicie niesprawnoci /usterki/, lub ich kombinacj. Orzeczenie lotniczo-lekarskie (Medical Assessment). Zawiadczenie wydane przez Umawiajce si Pastwo potwierdzajce, e posiadacz licencji spenia wymagania lotniczo-lekarskie. Asesor medyczny (Medical assessor). Lekarz, wyznaczony przez Wadz uprawnion do licencjonowania, posiadajcy udokumentowane kwalifikacje i dowiadczenie w medycynie lotniczej, kompetentny w ocenie i analizowaniu sprawozda medycznych, majcych znaczenie dla bezpieczestwa lotu. Uwaga 1. Asesorzy medyczni oceniaj raporty medyczne nadesane do Wadz uprawnionych do licencjonowania przez lekarzy orzecznikw. Uwaga 2. Oczekuje si, e asesorzy medyczni bd na bieco aktualizowa posiadan wiedz zawodow. Lekarz orzecznik (Medical examiner). Lekarz przeszkolony w medycynie lotniczej, posiadajcy wiedz praktyczn i dowiadczenie w rodowisku lotniczym, ktry zosta wyznaczony przez Wadz uprawnion do licencjonowania do prowadzenia bada lotniczo-lekarskich w celu stwierdzenia sprawnoci kandydatw ubiegajcych si o licencj lub uprawnienia, dla ktrych okrelono wymagania medyczne. Noc (Night). Godziny pomidzy kocem urzdowego, wieczornego zmierzchu a pocztkiem urzdowego wschodu soca lub inny okres pomidzy zachodem a wschodem soca, jaki moe by ustalony przez odpowiednie wadze.

17/11/11

1-4


Rozdzia 1


Uwaga. Urzdowy zmierzch koczy si wieczorem, kiedy rodek tarczy sonecznej znajduje si 6 stopni poniej horyzontu i zaczyna si rano kiedy rodek tarczy sonecznej znajduje si 6 stopni powyej horyzontu. Kryteria umiejtnoci (Performance criteria). Czynniki, na podstawie ktrych dokonuje si oceny umiejtnoci oraz opis zastosowanych kryteriw dla oceny wymaganego poziomu umiejtnoci. Pilotowanie (Pilot (to)). Wykonywanie ruchw sterami statku powietrznego podczas lotu. Pilot dowdca (Pilot-in-command). Pilot wyznaczony przez operatora, lub w przypadku lotnictwa oglnego, waciciel bdcy dowdc odpowiadajcy za bezpieczne wykonanie lotu. Pilot dowdca pod nadzorem (Pilot-in-command under supervision). Drugi pilot, wykonujcy pod nadzorem pilota dowdcy obowizki i funkcje pilota dowdcy, zgodnie ze sposobem nadzoru zatwierdzonym przez Wadz upowanion do licencjonowania. Pionowzlot (Powered-lift). Statek powietrzny ciszy ni powietrze, ktry moe wykonywa pionowy start, pionowe ldowanie i lot przy maej prdkoci, co zasadniczo jest uzalenione od urzdze wytwarzajcych si non napdzan silnikiem lub cigiem silnika podczas tych faz lotu, ktre nie posiadaj wirujcych patw, wytwarzajcych si non niezbdn do lotu poziomego. Problematyczne stosowanie rodkw psychoaktywnych (Problematic use of substances). Stosowanie przez personel lotniczy jednego lub wicej rodkw psychoaktywnych w sposb, ktry: a) stwarza bezporednie zagroenie dla uytkownika lub zagraa yciu, zdrowiu lub dobru innych; i/lub

b) przyczynia si do powstania lub pogarsza problemy zawodowe, spoeczne, umysowe lub fizyczne albo wywouje zaburzenia. rodki psychoaktywne (Psychoactive substances). Alkohol, opioidy, pochodne z konopi indyjskich, rodki uspokajajce i nasenne, kokaina, inne rodki psychostymulujce, halucynogeny i rozpuszczalniki lotne, z wyczeniem kawy i tytoniu. System jakoci (Quality system). Udokumentowane procedury organizacyjne i sposoby postpowania; audyt wewntrzny tych procedur i sposobw postpowania; ocena kierownictwa i zalecenia dla poprawienia jakoci. Uprawniony kontroler ruchu lotniczego (Rated air traffic kontroler). Kontroler ruchu lotniczego posiadajcy licencj, wraz z wpisanymi do niej wanymi uprawnieniami do wykonywania czynnoci. Uprawnienie (Rating). Upowanienie wpisane lub czce si z licencj, okrelajce warunki specjalne, uprawnienia lub ograniczenia odnoszce si do danej licencji. Uznawanie wanoci (licencji) (Rendering (a licence) vaild). Dziaanie podjte przez Umawiajce si Pastwo, bdce alternatyw wydania swej wasnej licencji przez potwierdzenie wanoci licencji wydanej przez inne Umawiajce si Pastwo jako rwnowanej jego wasnej licencji. System zarzdzania bezpieczestwem (Safety management system). Systematyczne podejcie do zarzdzania bezpieczestwem, w tym konieczne struktury organizacyjne, odpowiedzialno, dziaania i procedury. Powiadczenie wykonania obsugi technicznej (Sign a maintenance release (to). Potwierdzenie, e prace zwizane z obsug techniczn zostay wykonane w sposb zadowalajcy, zgodnie z obowizujcymi normami zdatnoci do lotu, przez wydanie dopuszczenia do eksploatacji omwionego w Zaczniku 6. Znaczcy (Significant). W kontekcie postanowie medycznych znajdujcych si w Rozdziale 6, znaczcy oznacza w jakim stopniu lub jakiego charakteru zdarzenie, prawdopodobnie moe zagrozi bezpieczestwu lotu.

1-5

17/11/11


ZACZNIK 1 Licencjonowanie Personelu Rozdzia 1 Czas lotu samodzielnego (Solo flight time). Czas lotu, podczas ktrego szkolony pilot jest jedyn osob na pokadzie statku powietrznego. Krajowy program bezpieczestwa (State safety programme). Zintegrowany zbir przepisw i dziaa majcy na celu polepszenie bezpieczestwa. Ryzyko (Threat). Sytuacje lub bdy, ktre powstaj bez udziau czonka personelu operacyjnego, zwikszajce zoono operacji, ktre musz by monitorowane/zarzdzane dla utrzymania marginesu bezpieczestwa. Uwaga. Opis personelu operacyjnego, patrz Zacznik E do Zacznik 13 - Badanie wypadkw i incydentw lotniczych z opisem personelu operacyjnego. Zarzdzanie ryzykiem (Threat management). Proces wykrywania i reagowania na ryzyko czynnociami przeciwdziaajcymi, ktre zmniejszaj lub eliminuj konsekwencje bdu i agodz prawdopodobiestwo powstania kolejnych bdw lub niepodanych stanw statku powietrznego. Uwaga. Patrz Zacznik C do rozdziau 3 Procedur Sub eglugi Powietrznej Szkolenie (PANS-TRG, Doc. 9868) i Oklnik 314 Zarzdzanie zagroeniem i bdem (TEM) w Kontroli Ruchu Lotniczego dla opisw niepodanych stanw statku powietrznego. 1.2 Oglne zasady wydawania licencji Uwaga 1. Aczkolwiek Konwencja o Midzynarodowym Lotnictwie Cywilnym przyznaje Pastwom Rejestracji pewne funkcje, do ktrych spenienia dane pastwo jest uprawnione lub zobowizane, to moe si zdarzy, jak to byo w przypadku Rezolucji A23-13, przyjtej przez Zgromadzenie, e Pastwo Rejestracji moe nie by zdolne do cisego spenienia swych zobowiza. Dotyczy to przypadkw, gdy statki powietrzne s dzierawione, czarterowane lub wymieniane midzy sob zwaszcza bez zaogi przez operatora innego pastwa i Konwencja nie moe, w takich przypadkach, odpowiednio wyszczeglni praw i zobowiza Pastwa Operatora, a do czasu kiedy Artyku 83 bis Konwencji wejdzie w ycie. W zwizku z tym Rada zalecia, e jeli Pastwo Rejestracji samo uznaje swoj niezdolno do waciwego spenienia zobowiza przyznanych mu przez Konwencj to przekazuje Pastwu Operatora, pod warunkiem wyraenia zgody przez to Pastwo, te funkcje, ktre mog by bardziej adekwatnie wykonane przez Pastwo Operatora. W zwizku z tym, e Artyku 83 bis Konwencji wszed w ycie 20 czerwca 1997 r., to z uwagi na Umawiajce si Pastwa, ktre ratyfikoway zwizany z nim Protok (Doc. 9318), powysze dziaanie stanie si szczeglnie wane dla tych Umawiajcych si Pastw, ktre nie s zwizane ze sob relacjami podlegajcymi Artykuowi 83 bis. Zrozumiaym jest, e do czasu wejcia w ycie Artykuu 83 bis Konwencji powysze dziaanie byo tylko kwesti praktycznej wygody i nie wpywao na warunki Konwencji Chicagowskiej nakadajcej obowizki na Pastwo Rejestracji, ani na inne Pastwo. Jednake, kiedy Artyku 83 bis Konwencji wszed w ycie 20 czerwca 1997 r., taki transfer uzgodnie bdzie oddziaywa na Umawiajce si Pastwa, ktre ratyfikoway zwizany z ni Protok (Doc. 9318) odnonie speniania warunkw ustalonych w Artykule 83 bis. Uwaga 2. Midzynarodowe normy oraz zalecane metody i zasady postpowania zostay ustanowione dla licencjonowania poniszego personelu: a) Zaoga lotnicza - pilot turystyczny samolot, sterowiec, migowiec lub pionowzlot; - pilot zawodowy samolot, sterowiec, migowiec lub pionowzlot; - pilot w zaodze wieloosobowej samolot; - pilot liniowy samolot, migowiec lub pionowzlot; - pilot szybowcowy; - pilot balonu wolnego; - nawigator lotniczy - mechanik pokadowy

17/11/11

1-6


Rozdzia 1 b) Inny personel


- obsuga techniczna statku powietrznego (technik/inynier/mechanik); - kontroler ruchu lotniczego; - inspektor obsugi lotw/dyspozytor lotniczy; - operator stacji lotniczej. 1.2.1 Upowanienie do dziaania jako czonek zaogi lotniczej adna osoba nie powinna dziaa jako czonek zaogi lotniczej statku powietrznego, dopki nie otrzyma wanej licencji wykazujcej zgodno ze specyfikacj niniejszego Zacznika i waciwej dla obowizkw, jakie maj by wykonywane przez t osob. Licencja powinna by wydana przez Pastwo Rejestracji danego statku powietrznego lub przez jakie inne Umawiajce si Pastwo i mie uznan wano wydan przez Pastwo Rejestracji danego statku powietrznego. Uwaga. Artyku 29 Konwencji o Midzynarodowym Lotnictwie Cywilnym wymaga, aby czonkowie zaogi lotniczej posiadali swoje odpowiednie licencje na pokadzie kadego statku powietrznego zaangaowanego w midzynarodowej egludze powietrznej 1.2.2 Metoda uznawania wanoci licencji 1.2.2.1 Kiedy Umawiajce si Pastwo uznaje wano licencji wydanej przez inne Umawiajce si Pastwo jako alternatyw do wydania swej wasnej licencji, to powinno ustali jej wano przez odpowiedni dokument uznajcy, noszony wraz z poprzedni licencj i uznajc j jako jej ekwiwalent. Jeeli pastwo ogranicza autoryzacj konkretnych przywilejw, dokument uznajcy zawiera bdzie wyszczeglnienie uprawnie do posiadanej licencji i bd one zaakceptowane jako jej ekwiwalent. Wano autoryzacji nie powinna si rozciga poza okres wanoci licencji. Autoryzacja przestaje by wana jeeli licencja, w oparciu o ktr zostaa wydana, zostanie zawieszona lub cofnita. Uwaga. Ta klauzula nie zmierza do uniemoliwienia pastwu, ktre wydao licencj, przeduenia okresu wanoci tej licencji, poprzez stosown notyfikacj, bez koniecznoci wymogu zarwno fizycznego zwrotu licencji, jak i zjawienia si posiadacza licencji przed wadzami danego pastwa. 1.2.2.2 Jeeli wydawana jest autoryzacja do wykonywania operacji w zarobkowym transporcie lotniczym zgodnie z 1.2.2.1, Wadza upowaniona do licencjonowania potwierdzi wano licencji drugiego Pastwa Umawiajcego si przed wydaniem autoryzacji. 1.2.2.3 Zalecenie. Licencja pilota wydana przez Umawiajce si Pastwo powinna by uznana za wan przez inne Umawiajce si Pastwa w celu wykorzystywania w lotach turystycznych. Uwaga. Umawiajce si Pastwa, ktre bez formalnoci potwierdzaj wano licencji wydanej przez inne Umawiajce si Pastwo w celu wykorzystywania w lotach turystycznych zachca si, aby fakt ten odnotoway i opublikoway w swoich informacjach lotniczych. 1.2.3 Uprawnienia posiadacza licencji Umawiajce si Pastwo nie powinno zezwala posiadaczowi licencji na korzystanie z uprawnie innych ni te, ktre s podane w licencji. 1.2.4 Oglna sprawno fizyczna Uwaga 1. Materia pomocniczy zosta opublikowany w Podrczniku Cywilnej Medycyny Lotniczej (Doc. 8984).

1-7

17/11/11


ZACZNIK 1 Licencjonowanie Personelu Rozdzia 1 Uwaga 2. W celu sprostania wymogom licencyjnym dotyczcym sprawnoci fizycznej dla wydania rnych typw licencji, kandydat musi spenia odpowiednie wymogi medyczne, ktre s wyszczeglnione w orzeczeniu leczniczo-lekarskim jako trzy klasy. Szczegy zostay podane w 6.2, 6.3, 6.4 i 6.5. W celu dostarczenia niezbdnych dowodw sprostania wymogom 1.2.4.1., Wadza uprawniona do licencjonowania nada posiadaczowi licencji, wraz z odpowiednim orzeczeniem lotniczo-lekarskim, Klas 1, Klas 2 lub Klas 3 poprzez stosownie nazwany, osobny certyfikat bd zawiadczenie w licencji, bd przepis krajowy stwierdzajcy, e orzeczenie lotniczo-lekarskie jest integraln czci licencji itp. 1.2.4.1 Kandydat do otrzymania licencji powinien, w stosownych przypadkach, posiada orzeczenie lotniczolekarskie wydane zgodnie z warunkami podanymi w Rozdziale 6. 1.2.4.2 Zalecenie. Od 18 listopada 2010, w procesach bada lotniczo-lekarskich posiadaczy licencji Pastwa, jako cz swojego krajowego programu bezpieczestwa, powinny stosowa podstawowe zasady zarzdzania bezpieczestwem, ktre jako minimum powinny uwzgldnia: a) rutynow analiz przypadkw wystpienia niesprawnoci podczas lotu oraz nieprawidowoci medycznych stwierdzonych podczas bada lotniczo-lekarskich celem zidentyfikowania obszarw o podwyszonym ryzyku medycznym; i b) sta, powtarzajc si analiz procesu badania lekarskiego celem skoncentrowania si na zidentyfikowanych obszarach o podwyszonym ryzyku medycznym. Uwaga. Zasady wdroenia i utrzymania krajowego programu bezpieczestwa znajduj si w Dodatku C. Wytyczne dotyczce krajowych programw bezpieczestwa i zasady zarzdzania bezpieczestwem zawarte s w Podrczniku Zarzdzania Bezpieczestwem (SMM) (Doc. 9859) i w Podrczniku Cywilnej Medycyny Lotniczej (Doc. 8984). 1.2.4.3 Okres wanoci powinien zaczyna si z dniem wydania orzeczenia lotniczo-lekarskiego. Czas trwania wanoci orzeczenia lotniczo-lekarskiego powinien by zgodny z warunkami w 1.2.5.2. 1.2.4.3.1 Okres wanoci orzeczenia lotniczo-lekarskiego moe, za zgod Wadzy upowanionej do licencjonowania, zosta przeduony do 45 dni. Uwaga. Zaleca si, aby dzie kalendarzowy, w ktrym wygasa orzeczenie lotniczo-lekarskie by tym samym co roku, tak aby data wyganicia aktualnego orzeczenia lotniczo-lekarskiego bya dat rozpoczcia nowego okresu wanoci pod warunkiem, e badanie lekarskie odbdzie si w okresie wanoci aktualnego orzeczenia lotniczo-lekarskiego, ale nie pniej ni 45 dni po jego wyganiciu. 1.2.4.4 Z wyjtkiem przedstawionym w punkcie 1.2.5.2.6, czonkowie zaogi lotniczej lub kontrolerzy ruchu lotniczego, nie powinni wykorzystywa uprawnie wynikajcych z ich licencji dopki nie uzyskaj aktualnego orzeczenia lotniczo-lekarskiego odpowiedniego dla ich licencji. 1.2.4.5 Umawiajce si Pastwa, do przeprowadzenia bada sprawnoci kandydatw w celu otrzymania lub odnowienia licencji, wzgldnie uprawnie okrelonych w Rozdziale 2 i 3 oraz odpowiednich licencji okrelonych w Rozdziale 4, powinny desygnowa lekarzy orzecznikw, licencjonowanych i wykwalifikowanych w praktyce lekarskiej. 1.2.4.5.1 Lekarze orzecznicy bd posiada przeszkolenie w dziedzinie medycyny lotniczej i bd uczestniczy w szkoleniu odwieajcym w regularnych odstpach czasu. Przed wyznaczeniem, lekarze orzecznicy musz udowodni odpowiednie kompetencje z dziedziny medycyny lotniczej. 1.2.4.5.2 Lekarze orzecznicy musz posiada wiedz praktyczn i dowiadczenie odnonie warunkw, w jakich posiadacze licencji i specjalnoci wykonuj swoje obowizki. Uwaga. Przykady wiedzy praktycznej i dowiadczenia to dowiadczenie lotnicze, na symulatorze, z obserwacji na miejscu lub kade inne dowiadczenie praktyczne uznane przez Wadz upowanion do licencjonowania jako speniajce ten wymg. 1.2.4.5.3 Zalecenie. Kompetencje lekarzy orzecznikw powinny by sprawdzane okresowo przez urzdnika

17/11/11

1-8


Rozdzia 1 medycznego.


1.2.4.6 Kandydaci do otrzymania licencji lub uprawnie, dla ktrych sprawno fizyczna jest obowizujca powinni dostarczy lekarzowi orzecznikowi owiadczenie mwice o tym czy poprzednio poddawali si takim badaniom; jeli tak to: kiedy, gdzie i z jakim wynikiem. Musz rwnie poinformowa lekarza czy wczeniej odmwiono im wydania, cofnito lub zawieszono wano orzeczenia lekarskiego, a jeeli tak, to z jakich powodw. 1.2.4.6.1 Kade faszywe owiadczenie zoone przez kandydata do otrzymania licencji lub uprawnienia lekarzowi orzecznikowi, powinno by zgoszone Wadzy uprawnionej do licencjonowania danego pastwa w celu podjcia waciwego dziaania. 1.2.4.7 Po zakoczeniu bada lekarskich kandydata, lekarz orzecznik, zgodnie z Rozdziaem 6, powinien zebra wszystkie wyniki bada i dostarczy podpisane orzeczenie, lub dokument rwnowany, Wadzy uprawnionej do licencjonowania, zgodnie z jej wymogami, zawierajce wyniki badania i ich ocen w odniesieniu do sprawnoci fizycznej. 1.2.4.7.1 Jeeli orzeczenie lotniczo-lekarskie przekazywane jest Wadzy upowanionej do licencjonowania w formie elektronicznej, naley opracowa odpowiedni sposb identyfikacji lekarza orzecznika. 1.2.4.7.2 Jeli badania lotniczo-lekarskie wykonywane s przez dwch lub wiksz liczb lekarzy orzecznikw, to Umawiajce si Pastwa mianuj kierownika tej grupy, ktry odpowiada bdzie za koordynacj bada i podpisanie orzeczenia. 1.2.4.8 Umawiajce si Pastwa bd korzysta z usug rzeczoznawcw medycznych, aby oceni orzeczenia wystawione przez lekarzy orzecznikw Wadzy uprawnionej do licencjonowania. 1.2.4.8.1 Wymaga si, aby lekarz orzecznik przedstawi Wadzy upowanionej do licencjonowania dostateczn ilo informacji medycznych umoliwiajcej jej sprawdzanie orzecze lotniczo-lekarskich. Uwaga. Celem sprawdzania jest zapewnienie, e lekarze orzecznicy speniaj odpowiednie standardy dobrej praktyki i oceny ryzyka lotniczo-medycznego. Wytyczne dotyczce oceny ryzyka lotniczo-medycznego zawarte s w Podrczniku Cywilnej Medycyny Lotniczej (Doc. 8984). 1.2.4.9 Jeli przewidziane w Rozdziale 6 normy medyczne dla danej licencji nie s spenione, to odpowiednie orzeczenie lotniczo-lekarskie nie powinno by wydane lub odnowione, dopki nie zostan spenione ponisze warunki: a) zaakceptowane orzeczenie lotniczo-lekarskie wskazuje, e w szczeglnych okolicznociach niespenienie przez kandydata ubiegajcego si o korzystanie z uprawnie licencyjnych, ktregokolwiek z wymogw, w sensie ilociowym lub innym, nie spowoduje zagroenia dla bezpieczestwa lotu; b) dokadne rozwaenie zdolnoci, sprawnoci i dowiadczenia kandydata oraz warunki operacyjne; i c) licencj uzupenia si specjalnym ograniczeniem lub ograniczeniami, kiedy bezpieczne wykonywanie obowizkw przez posiadacza licencji zaley od podporzdkowania si temu ograniczeniu lub ograniczeniom. 1.2.4.10 Naley zawsze zachowa poufno medyczn. 1.2.4.10.1 Wszystkie orzeczenia i dokumenty medyczne bd bezpiecznie przechowywane, a dostp do nich bdzie mia tylko personel upowaniony. 1.2.4.10.2 W przypadkach uzasadnionych przyczynami operacyjnymi, lekarz orzecznik okreli w jakim zakresie dana informacja medyczna moe by przedstawiona odpowiednim urzdnikom Wadzy upowanionej do licencjonowania.

1-9

17/11/11


ZACZNIK 1 Licencjonowanie Personelu 1.2.5 Wano licencji

Rozdzia 1

1.2.5.1 Umawiajce si Pastwo po wydaniu licencji powinno zapewni, aby prawa zawarte w tej licencji lub w zwizanych z ni upowanieniach, nie byy wykorzystywane przez posiadacza, jeeli nie utrzymuje kwalifikacji i nie spenia wymogw w zakresie biecej praktyki ustanowionych przez to pastwo. 1.2.5.1.1 Zalecenie. Umawiajce si Pastwo powinno okreli wymagania dotyczce utrzymywania kompetencji i biecej praktyki dla licencji pilotw i uprawnie w oparciu o stay proces zapobiegania wypadkom, w tym uwzgldni proces analizy ryzyka i aktualnych operacji, wcznie z analiz danych o wypadkach i incydentach majcych miejsce w danym pastwie. 1.2.5.1.2 Umawiajce si Pastwo, po wydaniu licencji powinno zapewni aby inne Umawiajce si Pastwa byy przekonane co do wanoci tej licencji. Uwaga 1. Zachowanie kwalifikacji czonkw personelu lotniczego, biorcych udzia w zarobkowych operacjach lotniczych, moe by ustalone w sposb zadowalajcy poprzez demonstrowanie umiejtnoci podczas kontrolnych lotw sprawnociowych wykonywanych zgodnie z Zacznikiem 6. Uwaga 2. Zachowanie kwalifikacji moe by w sposb zadowalajcy odnotowane w zapisach operatora lub w osobistej ksice lotw czonka zaogi lotniczej albo w licencji. Uwaga 3. Czonkowie zaogi lotniczej mog, w zakresie uznanym za wykonalny przez dane Pastwo Rejestracji, demonstrowa utrzymanie swych kwalifikacji na urzdzeniu treningowym zatwierdzonym przez to Pastwo. Uwaga 4. Podrcznik Kryteriw Oceny Kwalifikacji na Symulatorach Lotu (Doc. 9625). Uwaga 5.Patrz Podrcznik Procedur dla Stworzenia i zarzdzania Pastwowym Systemem Licencjonowania Personelu (Doc. 9379) dla wytycznych do opracowania procesu zarzdzania ryzykiem. 1.2.5.2 Z wyjtkiem jak podano w 1.2.5.2.1, 1.2.5.2.2, 1.2.5.2.3, 1.2.5.2.4, 1.2.5.2.5 i 1.2.5.2.6 orzeczenie lotniczo-lekarskie wydane zgodnie z punktami 1.2.4.6 i 1.2.4.7 bdzie wane od daty badania medycznego przez okres nie duszy ni: 60 miesicy dla licencji na pilota turystycznego samolot, sterowiec, migowiec lub pionowzlot; 12 miesicy dla licencji pilota zawodowego samolot, sterowiec, migowiec lub pionowzlot; 12 miesicy dla licencji pilota w zaodze wieloosobowej samolot; 12 miesicy dla licencji pilota liniowego-samolot, migowiec lub pionowzlot; 60 miesicy dla licencji pilota szybowca; 60 miesicy dla licencji pilota balonu wolnego; 12 miesicy dla licencji nawigatora lotniczego; 12 miesicy dla licencji mechanika pokadowego; 48 miesicy dla licencji kontrolera ruchu lotniczego. Uwaga 1. Okresy wanoci podane powyej mog, zgodnie z 1.2.4.3.1, by wyduone o 45 dni. Uwaga 2. Jeeli czas wanoci liczony jest zgodnie z 1.2.5.2 i jego podpunktami, to okres wanoci w ostatnim liczonym miesicu, bdzie uwzgldnia dzie, ktry ma t sam dat kalendarzow jak data orzeczenia lotniczo- lekarskiego lub, jeeli przy miesicu nie ma podanej daty, ostatni dzie miesica. 1.2.5.2.1 Wano orzeczenia lotniczo-lekarskiego moe by skrcona, jeeli wystpuj odpowiednie wskazania kliniczne. 1.2.5.2.2 Jeeli posiadacze licencji pilota liniowego samolot, migowiec lub pionowzlot i pilota zawodowego samolot, migowiec lub pionowzlot, ktrzy wykonuj operacje w transporcie zarobkowym,

17/11/11

1-10


Rozdzia 1


w przewozach pasaerskich na statkach powietrznych z zaog jednoosobow przekrocz 40 rok ycia to okres wanoci podany w 1.2.5.2 ulega skrceniu do 6 miesicy. 1.2.5.2.3 Jeeli posiadacze licencji pilota liniowego samolot, migowiec lub pionowzlot i pilota zawodowego samolot, migowiec lub pionowzlot, ktrzy wykonuj operacje w transporcie zarobkowym przekrocz 60 rok ycia to okres wanoci podany w 1.2.5.2 ulega skrceniu do 6 miesicy. 1.2.5.2.4 Jeeli posiadacze licencji pilota turystycznego samolot, sterowiec, migowiec lub pionowzlot, pilota balonu wolnego, pilota szybowca i kontrolera ruchu lotniczego przekrocz 40 rok ycia to okres wanoci podany w 1.2.5.2 ulega skrceniu do 24 miesicy. 1.2.5.2.5 Zalecenie. Jeeli posiadacze licencji pilota turystycznego samolot, sterowiec, migowiec lub pionowzlot, pilota balonu wolnego, pilota szybowca i kontrolera ruchu lotniczego przekrocz 50 rok ycia to okres wanoci podany w 1.2.5.2 ulega dalszemu skrceniu do 12 miesicy. Uwaga. Okresy wanoci podane powyej s oparte o wiek kandydata poddajcego si w tym momencie kontrolnemu badaniu lekarskiemu . 1.2.5.2.6 Okolicznoci, w ktrych kontrolne badanie lekarskie moe by odroczone. Nakazane, ponowne badanie lekarskie posiadacza licencji dziaajcego na obszarze odlegym od siedziby wyznaczonej komisji lekarskiej moe by odroczone na podstawie decyzji Wadzy uprawnionej do licencjonowania, pod warunkiem, e taka zwoka zaistnieje tylko wyjtkowo i nie przekroczy: a) pojedynczego okresu szeciu miesicy w przypadku czonka zaogi lotniczej statku powietrznego wykorzystywanego w operacjach nie handlowych; b) dwch kolejnych okresw, kady po trzy miesice, w przypadku czonka zaogi lotniczej statku powietrznego wykorzystywanego w operacjach handlowych, pod warunkiem, e w kadym przypadku otrzymano pozytywne orzeczenie z kontrolnych bada lekarskich wykonanych przez wyznaczonego lekarza orzecznika danego obszaru lub, w przypadku gdy wyznaczony do bada lekarz orzecznik jest nieosigalny, przez lekarza uprawnionego do praktyki lekarskiej na tym obszarze. Wynik badania lekarskiego powinien by przesany do Wadzy uprawnionej do licencjonowania, ktra wydaa dan licencj; c) 24 miesice w przypadku pilota turystycznego, tam gdzie kontrolne badania lekarskie zostay wykonane przez lekarza wyznaczonego przez Umawiajce si Pastwo zgodnie z punktem 1.2.4.5, w ktrym kandydat czasowo przebywa. Wyniki bada lekarskich powinny by przesane do Wadzy uprawnionej do licencjonowania, ktra wydaa licencj. 1.2.6 Obnienie sprawnoci fizycznej 1.2.6.1 Posiadacze licencji wymienionych w niniejszym Zaczniku nie powinni wykorzystywa swych licencji i zwizanych z nimi uprawnie kiedykolwiek, gdy s wiadomi obnienia swej sprawnoci fizycznej, co mogoby czyni ich niezdolnymi do bezpiecznego i waciwego wykorzystywania tych uprawnie. 1.2.6.1.1 Zalecenie. Pastwa powinny dopilnowa, aby posiadacze licencji zostali wyposaeni w zrozumiae wytyczne dotyczce stanw medycznych mogcych mie wpyw na bezpieczestwo lotu oraz informacj, kiedy naley zwrci si do orzecznika medycznego lub Wadzy upowanionej do licencjonowania w celu uzyskania wyjanie lub wytycznych. Uwaga. Wskazwki dotyczce stanu fizycznego i mentalnego oraz leczenia, ktre mog wpywa na bezpieczestwo lotu, o jakich moe by konieczne przesanie informacji do Wadzy uprawnionej do licencjonowani, zawarte s w Podrczniku Cywilnej Medycyny Lotniczej (Doc. 8984). 1.2.6.1.2 Zalecenie. Kade Umawiajce si Pastwo powinno, w takim stopniu w jakim jest to moliwe, zapewni aby posiadacze licencji nie wykorzystywali swych licencji i zwizanych z nimi uprawnie w okresie, w ktrym ich sprawno fizyczna, obojtnie z jakich powodw, obniya si do poziomu, ktry mgby stanowi przeszkod w wydaniu lub odnowieniu ich orzeczenia lotniczo-lekarskiego.

1-11

17/11/11


ZACZNIK 1 Licencjonowanie Personelu 1.2.7 Uywanie rodkw psychoaktywnych

Rozdzia 1

1.2.7.1 Posiadacze licencji wymienionych w niniejszym Zaczniku nie bd korzysta ze swych licencji i zwizanych z nimi uprawnie wtedy, gdy znajduj si pod wpywem jakichkolwiek rodkw, ktre mogyby uczyni ich niezdolnymi do bezpiecznego i waciwego korzystania z tych uprawnie. 1.2.7.2 Posiadacze licencji wymienionych w niniejszym Zaczniku nie bd przyjmowa jakichkolwiek rodkw psychoaktywnych. 1.2.7.3 Zalecenie. Umawiajce si Pastwa, na tyle na ile jest to wykonalne, powinny dopilnowa, aby wszyscy posiadacze licencji, ktrych dotyczy jakikolwiek problem zwizany z uywaniem rodkw psychoaktywnych zostali wykryci i zwolnieni z penienia funkcji o decydujcym znaczeniu dla bezpieczestwa. Przywrcenie do penienia tych funkcji moe by rozwaane dopiero po pozytywnie zakoczonym leczeniu lub, w przypadkach kiedy leczenie nie jest konieczne, po przerwaniu uywania rodkw psychoaktywnych i po ustaleniu, e dalsze wykonywanie obowizkw przez t osob nie zagraa bezpieczestwu. Uwaga. Wytyczne dotyczce odpowiednich metod wykrywania (np. testy biochemiczne wykonywane podczas bada przed zatrudnieniem, przy uzasadnionym podejrzeniu, po wypadku/zdarzeniu, przy badaniach okresowych i doranych) i zagadnie zwizanych z prewencj znajduj si w Instrukcji zapobiegania problemom uywania rodkw psychoaktywnych w miejscu pracy zwizanym ze rodowiskiem lotniczym (Doc. 9654). 1.2.8 Zatwierdzone szkolenie w zatwierdzonej organizacji szkolenia. Uwaga. Kwalifikacje wymagane do otrzymania licencji personelu lotniczego mog by atwiej i szybciej zdobyte przez kandydatw, ktrzy odbd cile nadzorowane, systematyczne i cige kursy, dostosowane do zaplanowanych zaj programowych. Poczyniono pewne ustpstwa odnonie dowiadczenia wymaganego do otrzymania niektrych licencji i uprawnie okrelonych w niniejszych normach oraz zalecanych metodach i zasadach postpowania, w odniesieniu do kandydatw, ktrzy pozytywnie ukoczyli kurs w zatwierdzonej organizacji szkolenia. 1.2.8.1 Szkolenie wg zatwierdzonego programu powinno zapewni poziom kwalifikacji co najmniej rwny temu, jaki daje minimum dowiadczenia wymaganego dla personelu, ktry nie przeszed szkolenia wg zatwierdzonego programu. 1.2.8.2 Zatwierdzenie przez pastwo organizacji szkoleniowej bdzie zaleao od zademonstrowania spenienia przez wnioskujc organizacj wymaga Zacznika 2 i Zacznika 4 . Uwaga. Wytyczne w sprawie zatwierdzania organizacji szkolenia mona znale w Podrczniku Zatwierdzania Organizacji Szkolenia (Doc. 9841). 1.2.8.3 Zatwierdzone szkolenie dla zag lotniczych i kontrolerw ruchu lotniczego realizowane bdzie w zatwierdzonej organizacji szkolenia. Uwaga. Zatwierdzone szkolenie, o ktrym mowa w 1.2.8.3 dotyczy zasadniczo zatwierdzonego szkolenia dla wydania licencji lub uprawnienia wg Zacznika I. Nie zamierza si uwzgldnia zatwierdzonego szkolenia dla utrzymania kompetencji lub zdobycia kwalifikacji operacyjnych po pierwszym wydaniu licencji lub uprawnienia, jak to moe by wymagane w przypadku kontrolerw ruchu lotniczego lub zag lotniczych, tak jak zatwierdzone szkolenie wymagane Zacznikiem 6 - Eksploatacja statkw powietrznych, Cz I: Midzynarodowy zarobkowy transport lotniczy Samoloty, 9.3 lub Cz III: Operacje midzynarodowe migowce, Sekcja II, 7.3. 1.2.8.4 Dla personelu obsugi statku powietrznego zatwierdzone szkolenie oparte o kompetencje realizowane bdzie w zatwierdzonej organizacji szkolenia. Uwaga. Kompletny program szkolenia dla uzyskania licencji personelu obsugi statku powietrznego (mechanik/technik/inynier), zawierajcy rne poziomy kompetencji, mona znale w Procedurach Sub Nawigacji Powietrznej Szkolenie (Doc. 9868, PANS-TRG).

17/11/11

1-12


Rozdzia 1

ZACZNIK 1 Licencjonowanie Personelu 1.2.9 Znajomo jzyka

1.2.9.1 Piloci samolotw, sterowcw, migowcw lub pionowzlotw i nawigatorzy lotw, ktrzy musz posugiwa si radiotelefonem na pokadzie statku powietrznego, musz zademonstrowa umiejtno mwienia i rozumienia jzyka stosowanego w cznoci radiotelefonicznej. Uwaga. Artyku 42 Konwencji o Midzynarodowym Lotnictwie Cywilnym, paragraf 1.2.9.1 nie ma zastosowania do czonkw personelu, ktrych licencje zostay wydane przed 5 marca 2004 r., ale w kadym przypadku ma dotyczy osb, ktrych licencje pozostaj wane po 5 marca 2008 r. 1.2.9.2 Kontrolerzy ruchu lotniczego i operatorzy stacji lotniskowej musz zademonstrowa umiejtno mwienia i rozumienia jzyka stosowanego w cznoci radiotelefonicznej. 1.2.9.3 Zalecenie. Inynierowie pokadowi oraz piloci szybowcw i balonw wolnych powinni posiada umiejtno mwienia i rozumienia jzyka stosowanego w cznoci radiotelefonicznej. 1.2.9.4 Poczwszy od 5 marca 2008 r. piloci samolotw, sterowcw, migowcw lub pionowzlotw, kontrolerzy ruchu lotniczego i operatorzy stacji lotniczej musz zademonstrowa umiejtno mwienia i rozumienia jzyka stosowanego w cznoci radiotelefonicznej na poziomie podanym w wymaganiach dla znajomoci/biegoci jzyka w Zaczniku 1. 1.2.9.5 Zalecenie. Piloci samolotw, sterowcw, migowcw lub pionowzlotw, nawigatorzy lotniczy, ktrzy musz si posugiwa radiotelefonem na pokadzie statku powietrznego oraz kontrolerzy ruchu lotniczego i operatorzy stacji lotniczej musz zademonstrowa umiejtno mwienia i rozumienia jzyka stosowanego w cznoci radiowo-telefonicznej na poziomie podanym w wymaganiach dla znajomoci/biegoci jzyka w Zaczniku 1. 1.2.9.6 Poczwszy od 5 marca 2008 r. piloci samolotw, sterowcw, migowcw lub pionowzlotw, kontrolerzy ruchu lotniczego i operatorzy stacji lotniczej, ktrzy zademonstrowali znajomo jzyka poniej poziomu eksperckiego (poziom 6) bd poddawani sprawdzaniu znajomoci jzyka w okrelonych odstpach czasowych, zgodnie z zademonstrowanym indywidualnym poziomem znajomoci. 1.2.9.7 Zalecenie. Poziom znajomoci jzyka u pilotw samolotw, sterowcw, migowcw lub pionowzlotw, nawigatorw lotw, ktrzy musz si posugiwa radiotelefonem na pokadzie statku powietrznego oraz kontrolerw ruchu lotniczego i operatorw stacji lotniczej, ktrzy zademonstrowali znajomo jzyka poniej poziomu eksperckiego (poziom 6), bdzie sprawdzany w okrelonych odstpach czasowych, zgodnie z zademonstrowanym indywidualnym poziomem znajomoci: a) osoby, ktre zademonstruj znajomo jzyka na poziomie operacyjnym (poziom 4) bd poddawane sprawdzeniu przynajmniej raz na trzy lata; i b) osoby, ktre zademonstruj znajomo jzyka na poziomie rozszerzonym (poziom 5) bd poddawane sprawdzeniu przynajmniej raz na sze lat. Uwaga 1. Nie wymaga si formalnego sprawdzenia znajomoci jzyka u tych kandydatw, ktrzy wykazali si znajomoci na poziomie eksperckim, np. dla ktrych jest to jzyk ojczysty lub bardzo biegych, dla ktrych nie jest to jzyk ojczysty, ale ktrzy porozumiewaj si dialektem lub z akcentem zrozumiaym dla midzynarodowej spoecznoci lotniczej. Uwaga 2. Postanowienia punktu 1.2.9 odnosz si do Zacznika 10, Tom II, Rozdzia 5, gdzie podane jest, e jzyk stosowany w cznoci radiotelefonicznej moe by jzykiem stosowanym na stacji lotniczej na ziemi lub jzykiem angielskim. W zwizku z tym, w praktyce, wystpowa bd sytuacje, w ktrych czonkowie zaogi lotniczej bd musieli umie porozumiewa si tylko w jzyku zazwyczaj uywanym na stacji lotniczej na ziemi.

1-13

17/11/11


Rozdzia 2. Licencje i uprawnienia dla pilotw 2.1 Oglne zasady odnoszce si do licencji pilota i uprawnie2.1.1 Oglne wymagania licencjonowania 2.1.1.1 Osoba, ktra nie jest posiadaczem licencji pilota wydanej zgodnie z klauzulami niniejszego rozdziau nie powinna dziaa jako pilot dowdca ani jako drugi pilot, w adnej z poniszych kategorii statku powietrznego: samolot sterowiec o objtoci wikszej ni 4600 m3 balon wolny migowiec szybowiec pionowzlot 2.1.1.2 Kategoria statku powietrznego powinna by zamieszczona w tytule samej licencji lub w postaci osobnego zapisu w licencji uprawnienia na kategori. 2.1.1.2.1 Kiedy posiadacz licencji pilota ubiega si o licencj na dodatkow kategori statku powietrznego to Wadza uprawniona do licencjonowania powinna: a) wyda posiadaczowi licencji dodatkow licencj pilota na dan kategori statku powietrznego, lub b) dokona wpisu uprawnienia na now kategori do oryginalnej licencji, zgodnie z warunkami podanymi w 2.1.2. Uwaga. Wymagania dotyczce uprawnie na dan kategori s ustalane wedug specyfikacji licencyjnej dla pilotw i na poziomach odpowiednich do uprawnie nadanych posiadaczowi licencji. 2.1.1.3 Kandydat powinien, zanim zostanie mu wydana jakakolwiek licencja pilota lub uprawnienie, spenia okrelone wymagania dotyczce wieku, wiedzy, dowiadczenia, szkolenia lotniczego, umiejtnoci i sprawnoci fizycznej, jakie s wyszczeglnione dla danej licencji lub uprawnienia. 2.1.1.3.1 Kady kandydat ubiegajcy si o jakkolwiek licencj pilota lub uprawnienie powinien wykaza si, w sposb okrelony przez Wadz uprawnion do licencjonowania, tak wiedz i umiejtnociami jakie s wyszczeglnione dla danej licencji i uprawnie. 2.1.1.4 Zasady przejciowe dotyczce pionowzlotw. Do 5 marca 2015 r. Wadza upowaniona do licencjonowania moe dokonywa wpisu do licencji pilota samolotu lub migowca uprawnienia na typ pionowzlotw. We wpisie uprawnienia do licencji zaznaczone bdzie, e dany statek powietrzny jest czci kategorii dla pionowzlotw. Szkolenie w celu uzyskania uprawnienia na typ pionowzlotw przeprowadzone bdzie w trakcie zatwierdzonego szkolenia, uwzgldni dotychczasowe dowiadczenie kandydata na samolocie lub migowcu i obejmowa bdzie odpowiednie aspekty pilotowania pionowzlotw. 2.1.2 Kategoria uprawnie 2.1.2.1 Po ustaleniu, kategorie uprawnie powinny odpowiada kategoriom statkw powietrznych wymienionych w 2.1.1.1. 2.1.2.2 Kategoria uprawnie nie powinna by wpisywana do licencji wtedy, gdy jest ona zawarta w tytule samej licencji.

ZACZNIK 1

2-1

17/11/11


ZACZNIK 1 Licencjonowanie Personelu Rozdzia 2 2.1.2.3 Kada dodatkowa kategoria uprawnie wpisana do licencji pilota powinna wskazywa zakres uprawnie licencyjnych na t kategori, na ktr jest ona nadana. 2.1.2.4 Posiadacz licencji pilota ubiegajcy si o dodatkow kategori uprawnie powinien spenia wymagania niniejszego Zacznika odpowiednio do uprawnie zwizanych z kategori, o ktr si ubiega. 2.1.3 Uprawnienia na klas i typ 2.1.3.1. Uprawnienia na klas powinny by ustalone dla samolotw certyfikowanych dla operacji z zaog jednoosobow i powinny obejmowa samoloty: a) jednosilnikowe, ldowe; b) jednosilnikowe, wodne; c) wielosilnikowe, ldowe; d) wielosilnikowe, wodne. Uwaga. Postanowienia tego paragrafu nie wykluczaj ustanowienia innych klas w ramach tej struktury podstawowej. 2.1.3.1.1 Zalecenie. Umawiajce si Pastwa powinny rozway ustanowienie uprawnie dla klasy tych migowcw i pionowzlotw, ktre s certyfikowane do operacji z zaog jednoosobow, i ktre maj porwnywalne waciwoci pilotaowe, osigi oraz inne cechy. 2.1.3.2 Uprawnienia na typ powinny by ustalone dla: a) kadego typu statku powietrznego certyfikowanego do operacji z minimaln zaog co najmniej dwuosobow; b) kadego typu migowca certyfikowanego do operacji z zaog jednoosobow, z wyjtkiem tych, dla ktrych uprawnienia klasy wydano na warunkach podanych w 2.1.3.1.1; i c) kadego typu statku powietrznego, ilekro Wadza uprawniona do licencjonowania uzna to za konieczne. Uwaga 1. Jeli uzgodniono wsplne uprawnienie na typ, to dotyczy bdzie ono tylko statkw powietrznych posiadajcych podobne waciwoci w odniesieniu do procedur operacyjnych, systemw i pilotau. Uwaga 2. Wymagania co do uprawnie dla klas i typw na szybowce i balony wolne nie zostay okrelone. 2.1.3.3 Jeli kandydat posiada umiejtnoci i wiedz niezbdne do wstpnego wydania licencji pilota, to naley wpisa do licencji kategori i uprawnienia odpowiednie dla klasy i typu statku powietrznego wykorzystanego do ich zademonstrowania.

17/11/11

2-2


Rozdzia 2

ZACZNIK 1 Licencjonowanie Personelu 2.1.4 Warunki, w ktrych wymagane s uprawnienia na klas i typ

2.1.4.1 Umawiajce si Pastwo, ktre wydao licencj pilota, nie powinno posiadaczowi takiej licencji pozwala na dziaanie, ani w charakterze pilota dowdcy, ani w charakterze drugiego pilota, na samolocie lub migowcu, chyba e jej posiadacz otrzyma stosowne uprawnienia: a) a)uprawnienie dla odpowiedniej klasy spord okrelonych w punkcie 2.1.3.1; lub b) uprawnienie na dany typ jeeli zgodnie z postanowieniami punktu 2.1.3.2. 2.1.4.1.1 Jeli wydano uprawnienie na okrelony typ, ograniczajce uprawnienia do dziaania jako drugi pilot lub jako pilot w trakcie fazy przelotu, to takie ograniczenie powinno by wpisane do uprawnienia. 2.1.4.2 W celu szkolenia, testowania lub w szczeglnych lotach nie zarobkowych lub bez transportu pasaerw, posiadaczowi licencji Wadza uprawniona do licencjonowania moe wyda specjalne upowanienie na pimie, zgodnie z punktem 2.1.4.1, zamiast wydawania uprawnienia na klas i typ. Upowanienie powinno by ograniczone na czas niezbdny do ukoczenia danego lotu. 2.1.5 Wymagania dotyczce wydania uprawnie na klas i typ 2.1.5.1 Uprawnienia na klas Kandydat powinien przedstawi stopie umiejtnoci odpowiedni do licencji na statek powietrzny tej klasy, na ktr uprawnienie ma by wydane. 2.1.5.2 Uprawnienia na typ zgodnie z wymaganiami punktu 2.1.3.2 a) Kandydat powinien: a) posiada dowiadczenie w lataniu na odpowiednim typie statku powietrznego i/lub symulatorze lotu, uzyskane pod waciwym nadzorem, w zakresie: normalnych procedur lotu i manewrw podczas wszystkich faz lotu; procedur nietypowych i awaryjnych oraz manewrw w przypadku uszkodze i wadliwych dziaa wyposaenia, takiego jak zesp napdowy, ukady i patowiec; procedur instrumentalnych, cznie z podejciem do ldowania wedug przyrzdw, procedury nieudanego podejcia do ldowania i ldowania w warunkach normalnych, nienormalnych i awaryjnych, wczajc w to symulowan awari silnika; procedur dotyczcych niesprawnoci zaogi i wspdziaania zaogi, wczajc w to podzia zada; wspprac zaogi i wykorzystanie listy czynnoci kontrolnych; Uwaga. Zwraca si uwag na Zalecenie 2.1.8.1 dotyczce kwalifikacji wymaganych od pilota wykonujcego szkolenie praktyczne w locie. b) wykaza si umiejtnociami i wiedz wymagan dla bezpiecznych operacji na odpowiednim typie statku powietrznego, majcymi zwizek z penieniem obowizkw odpowiednio, pilota dowdcy lub drugiego pilota; i c) wykaza si, na poziomie waciwym dla licencji pilota liniowego, takim zakresem wiedzy, jaki jest okrelony przez Wadz uprawnion do licencjonowania na bazie wymaga wymienionych odpowiednio w punktach 2.6.1.2.

2-3

17/11/11



Rozdzia 2

Uwaga. Patrz Podrcznik Procedur dla Stworzenia i Zarzdzania Pastwowym Systemem Licencjonowania Personelu (Doc. 9379) dla wytycznych o charakterze oglnym dla wymiennych kwalifikacji zaogi i wymiennego uznawania. 2.1.5.3 Uprawnienia na typ zgodnie z wymaganiami punktw 2.1.3.2 b) i c) Kandydat powinien wykaza si umiejtnociami i wiedz wymaganymi dla bezpiecznej operacji na odpowiednim typie statku powietrznego, majcymi zwizek z wymaganiami licencyjnymi i funkcjami kandydata jako pilota. 2.1.6 Zastosowanie urzdze treningowych dla zdobycia dowiadczenia i wykazania umiejtnoci Zastosowanie treningowego urzdzenia symulacji lotu dla zdobycia dowiadczenia lub wykonywania jakiego manewru wymaganego podczas wykazywania umiejtnoci, w celu uzyskania licencji lub uprawnienia, powinno by zatwierdzone przez Wadz uprawnion do licencjonowania, co zapewni, e urzdzenie treningowe symulacji lotu bdzie odpowiednie do danego zadania. 2.1.7 Warunki, w ktrych wymagane jest uprawnienie do lotu wedug wskaza przyrzdw Umawiajce si Pastwo, majce wyda licencj pilota, nie powinno jej posiadaczowi zezwala na dziaanie w charakterze pilota dowdcy lub drugiego pilota statku powietrznego w warunkach lotu wedug przyrzdw (IFR), chyba e posiadacz otrzyma odpowiednie upowanienie od tego Umawiajcego si Pastwa. Upowanienie to powinno zawiera uprawnienie do lotw wedug wskaza przyrzdw, waciwe dla danej kategorii statku powietrznego. Uwaga. Uprawnienie do lotw wedug wskaza przyrzdw jest wczone w licencj pilota liniowego kategoria samolot, pionowzlot, i licencj pilota w zaodze wieloosobowej i pilota zawodowego kategoria sterowiec. Klauzule punktu 2.1.7 nie wykluczaj wydania licencji, ktrej czci integraln byoby uprawnienie do lotw wedug wskaza przyrzdw. 2.1.8 Warunki, w ktrych wymagane jest upowanienie do szkolenia 2.1.8.1 Umawiajce si Pastwo, ktre wydao licencj pilota nie powinno pozwala jej posiadaczowi na wykonywanie szkolenia w locie, wymaganego dla wydania licencji pilota lub uprawnienia, chyba e otrzyma on waciwe upowanienie od tego Umawiajcego si Pastwa. Waciwe upowanienie powinno zawiera: a) uprawnienie instruktora pilotau w licencji jej posiadacza; lub b) uprawnienie do dziaania jako przedstawiciel organizacji upowanionej przez Wadz uprawnion do licencjonowania do wykonywania szkolenia w locie; lub c) szczeglne upowanienie nadane przez Umawiajce si Pastwo, ktre wydao licencj. 2.1.8.2 Umawiajce si Pastwo nie zezwoli osobie na prowadzenie szkolenia w celu wydania licencji lub uprawnienia na urzdzeniu treningowym w locie, chyba e taka osoba posiadaa odpowiedni licencj lub przesza odpowiednie szkolenia, ma dowiadczenie lotnicze oraz otrzymaa waciwe upowanienie od tego Umawiajcego si Pastwa. 2.1.9 Zaliczanie czasu lotu 2.1.9.1 Pilot ucze lub posiadacz licencji pilota ma prawo do zaliczenia w caoci czasu lotu samodzielnego, z instruktorem na dwusterze i w charakterze pilota dowdcy w celu uzyskania sumarycznego czasu lotu wymaganego dla wydania pierwszej licencji pilota lub wydania licencji pilota wyszego stopnia.

17/11/11

2-4


Rozdzia 2


2.1.9.2 Posiadacz licencji pilota, wykonujcy obowizki drugiego pilota na stanowisku pilota na statku powietrznym certyfikowanym do wykonywania operacji z jednym pilotem, na ktrym zgodnie z wymaganiami Pastwa Umawiajcego si, operacje mona wykonywa tylko z drugim pilotem, ma prawo do zaliczenia nie wicej ni 50 procent czasu lotu spdzonego w charakterze drugiego pilota do sumarycznego czasu lotu wymaganego dla licencji pilota wyszego stopnia. Pastwo Umawiajce si moe zgodzi si na zaliczenie w caoci czasu wymaganego lotu, jeeli statek powietrzny jest wyposaony tak, aby mg by pilotowany przez drugiego pilota w operacjach z zaog wieloosobow. 2.1.9.3 Posiadacz licencji pilota wykonujcy obowizki drugiego pilota na stanowisku pilota na statku powietrznym certyfikowanym do wykonywania operacji z drugim pilotem, ma prawo do zaliczenia w caoci czasu wymaganego lotu dla wydania licencji pilota wyszego stopnia. 2.1.9.4 Posiadacz licencji pilota dziaajcy jako dowdca pod nadzorem pilota dowdcy, ma prawo do zaliczenia tego czasu lotu w caoci do sumarycznego czasu lotu wymaganego dla licencji pilota wyszego stopnia. 2.1.10 Ograniczenie uprawnie pilotw, ktrzy skoczyli 60 lat i ograniczenie uprawnie pilotw, ktrzy skoczyli 65 lat 2.1.10.1 Umawiajce si Pastwo, ktre wydao licencje pilotw, nie powinno ich posiadaczom zezwala na wykonywanie czynnoci pilota dowdcy statku powietrznego, zaangaowanego w midzynarodowym transporcie zarobkowym, jeli posiadacze licencji skoczyli 60 lat, lub 65 lat w przypadku wykonywania operacji przez wicej ni jednego pilota, gdzie modszy z pilotw nie ukoczy 60 roku ycia. 2.1.10.2 Zalecenie. Umawiajce si Pastwo, ktre wydao licencje pilotw, nie powinno ich posiadaczom zezwala na wykonywanie czynnoci drugiego pilota na statku powietrznym, zaangaowanym w midzynarodowym transporcie zarobkowym, jeli posiadacze licencji skoczyli 65 lat. Uwaga. Naley zwrci uwag na punkt 1.2.5.2.3 dotyczcy wanoci Orzeczenia Lekarskiego dla pilotw, ktrzy ukoczyli 60 lat, a wykonujcych operacje w midzynarodowym transporcie zarobkowym. 2.2 Ucze - pilot 2.2.1 Ucze - pilot powinien speni wymagania okrelone przez Umawiajce si Pastwo. Okrelajc takie wymagania Umawiajce si Pastwa powinny zapewni, aby nadane uprawnienia nie pozwalay pilotowi uczniowi na stworzenie zagroenia dla eglugi powietrznej. 2.2.2 Ucze - pilot nie bdzie lata samodzielnie, chyba e pod nadzorem lub z upowanienia uprawnionego instruktora lotu. 2.2.2.1 -Ucze - pilot nie bdzie lata samodzielnie na statku powietrznym w ruchu midzynarodowym, chyba e za specjalnym lub oglnym uzgodnieniem pomidzy zainteresowanymi Umawiajcymi si Pastwami. 2.2.3 Oglna sprawno fizyczna Umawiajce si Pastwo nie powinno zezwala pilotowi uczniowi lata samodzielnie, chyba e ucze - pilot posiada aktualne orzeczenie lotniczo-lekarskie klasy 2.

2-5

17/11/11


ZACZNIK 1 Licencjonowanie Personelu 2.3 Licencja pilota turystycznego 2.3.1 Oglne wymagania niezbdne do wydania licencji dla odpowiedniej kategorii samolotu, sterowca, migowca i pionowzlotw 2.3.1.1 Wiek Kandydat powinien mie ukoczone 17 lat. 2.3.1.2 Wiedza

Rozdzia 2

Kandydat powinien prezentowa poziom wiedzy odpowiedni do uprawnie nadanych posiadaczowi licencji pilota turystycznego i odpowiedniej kategorii statku powietrznego, o ktrej wpis ubiega si do licencji, przynajmniej z poniszych przedmiotw: Prawo lotnicze a) przepisy i uregulowania dotyczce posiadacza licencji pilota turystycznego; przepisy ruchu lotniczego; procedury nastawy wysokociomierza; odpowiednie praktyki i procedury sub ruchu lotniczego; Oglna wiedza o samolotach, sterowcach, migowcach i pionowzlotach b) zasady dziaania zespow napdowych, systemw i przyrzdw; c) ograniczenia operacyjne dla odpowiednich kategorii statkw powietrznych i zespow napdowych; istotne informacje operacyjne z instrukcji uytkowania lub innego odpowiedniego dokumentu; d) w przypadku migowcw i pionowzlotw, i tam gdzie ma to zastosowanie, przekadnie; e) dla sterowcw, cechy fizyczne i praktyczna znajomo zastosowania gazw; Osigi, planowanie lotu i obcienia f) wpyw obcie i rozkadu masy na waciwoci lotu; obliczanie masy i wywaenia; g) praktyczne wykorzystanie danych o osigach do startu, ldowania i innych dostpnych danych; h) planowanie przed lotem i w locie trasowym, odpowiednio, do lotw turystycznych wg przepisw VFR; przygotowanie i wypenianie planw lotu sub ruchu lotniczego; odpowiednie procedury sub ruchu lotniczego; procedury meldowania pozycji; procedury nastawy wysokociomierza; operacje w obszarach o duym nasileniu ruchu lotniczego; Moliwoci czowieka i) moliwoci czowieka wcznie z zasadami zarzdzania ryzykiem i bdem; Uwaga. Materia pomocniczy w sprawie tworzenia programw szkolenia na temat moliwoci czowieka mona znale w Podrczniku szkolenia dotyczcym czynnika ludzkiego (Doc. 9683). Meteorologia j) stosowanie podstawowej meteorologii lotniczej; wykorzystanie i procedury otrzymywania informacji meteorologicznej; pomiar wysokoci; niebezpieczne warunki pogodowe;

17/11/11

2-6


Rozdzia 2 Nawigacja


k) praktyczne aspekty nawigacji lotniczej i technik obliczeniowych; wykorzystanie map lotniczych; Procedury operacyjne l) stosowanie w osigach operacyjnych zasad zarzdzania ryzykiem i bdem; Uwaga. Wytyczne dotyczce stosowania zasad zarzdzania ryzykiem i bdem mona znale w Procedurach Sub eglugi Powietrznej Szkolenie (PANS-TRG. Doc. 9868), Rozdzia 3, Zacznik C i Cz II, Rozdzia 2 z Podrcznika Szkolenia dotyczcego czynnika ludzkiego (Doc. 9683). m) procedury nastawy wysokociomierza; n) stosowanie dokumentacji lotniczej, takiej jak AIP, NOTAM, kodw i skrtw lotniczych; o) odpowiednie procedury zapobiegawcze i procedury awaryjne, obejmujce dziaania jakie naley podj w celu uniknicia niebezpieczestw pogodowych, turbulencji strumieniowej i innych zagroe operacyjnych; p) w przypadku migowcw, i jeeli ma to zastosowanie, pionowzlotw, ldowanie z moc; wpyw od ziemi; przecignicie; dynamiczne zerowanie i inne ryzyka operacyjne; procedury bezpieczestwa zwizane z wykonywaniem lotu VMC; Zasady lotu q) zasady lotu; czno radiotelefoniczna r) procedury cznoci radiotelefonicznej i frazeologia jaka zostaa zastosowana do lotw VFR; dziaanie jakie naley podj w przypadku utraty cznoci. 2.3.1.3 Umiejtnoci Kandydat musi zademonstrowa umiejtno wykonywania czynnoci pilota dowdcy statku powietrznego odpowiedniej kategorii, wykaza znajomo procedur i manewrw opisanych w 2.3.3.2 lub 2.3.4.2.1 lub 2.3.5.2 lub 2.3.6.2 w stopniu odpowiadajcym przyznanym uprawnieniom posiadaczowi licencji pilota turystycznego, i: a) rozporzdza oraz zarzdza ryzykiem i bdami; Uwaga. Wytyczne dotyczce stosowania zasad zarzdzania ryzykiem i bdem mona znale w Procedurach Sub eglugi Powietrznej Szkolenie (PANS-TRG. Doc. 9868), Rozdzia 3, Zacznik C, i Cz II, Rozdzia 2 z Podrcznika szkolenia dotyczcego czynnika ludzkiego (Doc. 9683). b) pilotowa statek powietrzny w ramach jego ogranicze; c) wykona wszystkie manewry pynnie i dokadnie; d) posiada dobr umiejtno pilotau i orientacji; e) stosowa wiedz aeronautyczn; i f) utrzymywa kontrol nad statkiem powietrznym zawsze, i w taki sposb aby zapewni pozytywny rezultat zastosowanej procedury lub manewru.

2-7

17/11/11


ZACZNIK 1 Licencjonowanie Personelu 2.3.1.4 Sprawno fizyczna Kandydat musi posiada wane orzeczenie lotniczo-lekarskie klasy 2.

Rozdzia 2

Uwaga. Zwraca si uwag na punkt 2.7.1.3 dotyczcy wymaga w zakresie sprawnoci fizycznej dla posiadaczy licencji turystycznych, a ubiegajcych si o uprawnienia do wykonywania lotw wg przyrzdw. 2.3.2 Przywileje posiadaczy licencji i warunki, ktre naley przestrzega przy korzystaniu z tych przywilejw 2.3.2.1 Pod warunkiem spenienia wymaga podanych w 1.2.5, 1.2.6, 1.2.7.1, 1.2.9 i 2.1 przywilejem posiadacza licencji turystycznej bdzie prawo do wykonywania, ale nie za wynagrodzeniem, czynnoci pilota-dowdcy lub drugiego pilota statku powietrznego na statku powietrznym odpowiedniej kategorii. 2.3.2.2 Przed korzystaniem z przywilejw w nocy, posiadacz licencji otrzyma szkolenie w lotach nocnych, wcznie ze startem, ldowaniem i nawigacj, na dwusterze na statku powietrznym odpowiedniej kategorii. 2.3.3 Szczeglne wymagania dla wydania uprawnie na kategori samolotu 2.3.3.1 Dowiadczenie 2.3.3.1.1 Kandydat musi wykona co najmniej 40 godzin lotu, lub 35 godzin jeeli nalot zosta uzyskany podczas zatwierdzonego kursu szkolenia, jako pilot samolotw, odpowiednich dla wnioskowanego uprawnienia na klas. Wadza uprawniona do licencjonowania okreli jaka cz dowiadczenia zdobytego w charakterze pilota podczas szkolenia na zatwierdzonym przez ni urzdzeniu treningowym, moe by do zaakceptowania w poczet cakowitego 40-godzinnego lub 35-godzinnego czasu lotu. Zaliczenie takiego dowiadczenia ma by ograniczone do 5 godzin maksimum. 2.3.3.1.1.1 Jeli kandydat ma zaliczony czas lotu jako pilot statku powietrznego innej kategorii, to Wadza uprawniona do licencjonowania powinna okreli czy takie dowiadczenie jest do zaakceptowania i, jeli tak, zakres do ktrego wymagania czasu lotu wymienione w punkcie 2.3.3.1.1 mog by, zgodnie z tym, zmniejszone. 2.3.3.1.2 Kandydat musi wykona co najmniej 10 godzin lotu samodzielnego odpowiedniego dla wnioskowanego uprawnienia na klas, pod nadzorem upowanionego instruktora pilotau, wczajc w to 5 godzin czasu samodzielnego lotu nawigacyjnego, z co najmniej jednym przelotem o cakowitej dugoci nie mniejszej ni 270 km (150 NM), podczas ktrego naley wykona dwa ldowania z cakowitym zatrzymaniem si, na dwch rnych lotniskach. 2.3.3.2 Szkolenie w locie Kandydat powinien otrzyma szkolenie na samolotach, odpowiednich dla wnioskowanego uprawnienia na klas od upowanionego instruktora. Instruktor powinien upewni si, e kandydat posiada dowiadczenie operacyjne na poziomie spenienia wymaga dla pilota turystycznego, w co najmniej poniszych dziedzinach: a) rozporzdzanie oraz zarzdzanie ryzykiem i bdami;

Uwaga. Wytyczne dotyczce stosowania zasad zarzdzania ryzykiem i bdem mona znale w Procedurach Sub eglugi Powietrznej Szkolenie (PANS-TRG, Doc. 9868), Rozdzia 3, Zacznik C, i Cz II, Rozdzia 2 z Podrcznika szkolenia dotyczcego czynnika ludzkiego (Doc. 9683). b) czynnoci przedlotowe cznie z okreleniem masy wywaenia, przegldem samolotu i obsug techniczn;

17/11/11

2-8


Rozdzia 2


c) czynnoci na lotnisku i w krgu nadlotniskowym, rodki zapobiegawcze i procedury unikania kolizji; d) pilotowanie samolotu na podstawie zewntrznych obiektw odniesienia; e) lot przy krytycznie maych prdkociach; rozpoznawanie i wyprowadzanie z pocztkowej fazy i z penego przecignicia; f) lot przy krytycznie duych prdkociach; rozpoznawanie i wyprowadzanie ze stromej spirali; g) starty i ldowania normalne oraz przy wietrze bocznym; h) starty przy osigach maksymalnych (krtkie ldowisko i zachowanie wysokoci nad przeszkodami); ldowania w ograniczonym terenie; i) lot wycznie na podstawie wskaza przyrzdw, cznie z wykonaniem zakrtw w poziomie o 180 stopni; j) przeloty nawigacyjne w oparciu o zewntrzne obiekty odniesienia, nawigacj zliczeniow i gdzie to jest moliwe, w oparciu o pomoce radionawigacyjne; k) operacje awaryjne, wcznie z symulowaniem usterki wyposaenia samolotu; l) loty do, i z lotnisk kontrolowanych oraz przeloty nad lotniskami kontrolowany

Documents

zał. nr 1 ICAO - licencjonowanie