ZARZĄDZANIE MIASTEM z PERSPEKTYWY OSIEDLI

czyli

Osiedla a strategia rozwoju miasta

Migawki poznańskie

PUNKT WIDZENIA (a więc to, co można zobaczyć i przedstawić innym)

ZALEŻY od PUNKTU SIEDZENIA Czyli: jaki jest mój punkt siedzenia i czego w związku z tym

można się tu po mnie spodziewać?

Stow. Prawo do Miasta, „współrządzące” Poznaniem przez swojego wiceprezydenta, pół prezydenta (JJ pochodzi z naszego ruchu), dyrektora gabinetu prezydenta i jednego radnego.

Rada Mentorów przy prezydencie Poznania weryfikująca i zatwierdzająca kroki aktualizacji strategii rozwoju Poznań2030

Ogólnopolska federacja Kongres Ruchów Miejskich (w rejestracji) – oddolne inicjatywy społeczne.

SUMUJĄC: Punkt widzenia – między władzą a społeczeństwem obywatelskim, między wspieraniem prezydenta a samodzielnymi i krytycznymi inicjatywami społecznymi, lokalnymi i krajowymi , itp.

2

STRATEGIA ROZWOJU MIASTA

„Lokalność” we wstępnej wersji strategii jest wybrana pośród kilku innych innych wartości strategicznych, mających

sterować rozwojem miasta. Wartość lokalnej tożsamości dla identyfikacji z miastem i komfortu życia. JEST SEXY!!!!!!!!

Ma to związek z intensywną aktywnością rad osiedli, która tę „lokalność” jakby wyzwoliła.

Oprócz rad osiedli wielka jest w tym rola lokalnych, osiedlowych albo quasiosiedlowych stowarzyszeń – jest co najmniej kilkadziesiąt „stowarzyszeń miłośników” np. Sołacza, Umultowa, Śródki, itd.

RENESANS „LOKALNOŚCI”

3

WSPÓŁTWORZENIE WSPÓŁODPOWIEDZIALNOŚĆ OTWARTOŚĆ

ZDROWIE

LOKALNOŚĆ

ZAMOŻNOŚĆ

Poznań

Miasto

ludzi W jaki sposób

zapewniamy

synergię

na poziomie metropolii?

Na ile podjęte

działanie

buduje postawę

obywatelską?

W jaki sposób

umożliwiamy

mieszkańcom

współtworzenie

rozwiązań?

Na ile odpowiadamy

na potrzeby

różnych grup

społecznych?

Na ile budujemy

unikatową

tożsamość miasta?

KLUCZOWE PYTANIA

REALIZACYJNE

Stwarzanie warunków

dla wspólnego działania

na rzecz miasta różnych osób

Większa liczba mniejszych

lokalnych inicjatyw kosztem

dużych, krótkotrwałych

Szczęśliwe, zrównoważone miasto

tworzone przez mieszkańców

RÓWNE SZANSE

POZYCJA MIASTA

Zielone,

mobilne miasto

Nowoczesna

przedsiębiorczość

Różnorodność

i unikatowość

osiedli

Wspólnotowość

i dialog

społeczny

Globalna

lokalność

LOKALNOŚĆ

Poznań

Miasto

ludzi

WSPÓŁTWORZENIE WSPÓŁODPOWIEDZIALNOŚĆ OTWARTOŚĆ

Stwarzanie warunków

dla wspólnego działania

na rzecz miasta różnych osób

Większa liczba mniejszych

lokalnych inicjatyw kosztem

dużych, krótkotrwałych

Szczęśliwe, zrównoważone miasto

tworzone przez mieszkańców

Różnorodność

i unikatowość

osiedli

W 2030 r. Poznań jest miastem o wysokiej jakości życia dla wszystkich grup mieszkańców. Stosowane w mieście zasady projektowania uniwersalnego środowiska i usług oraz dostosowanego do

wymagań i specyfiki osiedli, przy konsekwentnym stosowaniu zasad polityki krajobrazowej, podkreślają ich lokalność i wyjątkowość. Odnowione i dobrze zagospodarowane Śródmieście jest

atrakcyjnym miejscem

do zamieszkania i lokowania biznesu. Wdrożone zasady dostępności oraz wysoki poziom bezpieczeństwa publicznego powoduje, że lokalna przestrzeń i usługi publiczne są przyjazne dla

wszystkich grup mieszkańców i turystów. Lokalne ruchy miejskie, samorządy osiedli oraz

różne organizacje i inicjatywy miejskie działają na rzecz zrównoważenia społecznego i promowania unikatowego charakteru przestrzeni i kontaktów sąsiedzkich. Rodziny z małymi dziećmi,

seniorzy i osoby z ograniczeniami mogą w pełni uczestniczyć w życiu miasta, korzystając

z odnowionej i dobrze zagospodarowanej, estetycznej, otwartej przestrzeni publicznej, ze zróżnicowaną, nowoczesną i zabytkową, architekturą oraz różnorodną lokalną ofertą handlowo-usługową,

rekreacyjną, sportową, kulturalną i oświatową, wykorzystującą inteligentne technologie. Bogata i o wysokiej jakości oferta spędzania czasu wolnego jest skierowana do wszystkich grup

wiekowych. Cenne i szczególnie chronione historyczne i kulturowe dziedzictwo Poznania jest ogólnodostępne, a organizowane lokalne imprezy przywołujące tożsamość i historię miasta

i osiedli, cieszą się dużym zainteresowaniem mieszkańców i turystów. Mieszkańcy aktywnie uczestniczą w procesach rewitalizacji, które obejmują coraz więcej obszarów wymagających odnowy i

zagospodarowania, w tym tereny nadbrzeżne. W Poznaniu jest dostępna zróżnicowana i o wysokiej jakości oferta mieszkaniowa dostosowana do potrzeb różnych grup społecznych oraz

warunków lokalnych i wykorzystująca ekologiczne i inteligentne rozwiązania technologiczne. Prowadzony jest konsekwentny program renowacji istniejących zasobów mieszkaniowych.

1. Rozwój powiązań społecznych i tożsamości na poziomie osiedli Zwiększone kompetencje Rad Osiedli. Większe środki finansowe na działania oddolne. Osiedlowe wypożyczalnie samochodów, „sąsiedzkie”, co-hausing / co-working / co-edukacja jako rozwiązanie problemu mieszkaniowego / dostępu do pomieszczeń na small biznes / dostosowania systemu edukacyjnego do indywidualnych potrzeb).

2. Dostępna, zróżnicowana i wysokiej jakości lokalna oferta kulturalna, usług społecznych, oświatowych w osiedlach Dostępne kluby osiedlowe, lokalne kina i lokalne centra kulturalne w bliskiej odległości każdego mieszkańca. Sprawny system edukacji kulturalnej, rozwój sąsiedzkich inicjatyw kulturalnych. Przekształcenie bibliotek w lokalne centra kultury. Zapewnienie usług społecznych i oświatowych na poziomie odpowiadającym potrzebom społeczności lokalnej.

3. Wspieranie zagospodarowania i tworzenia nowych otwartych przestrzeni publicznych Zagospodarowywanie nowych terenów zieleni, terenów dla różnych form rekreacji, spotkań społeczności lokalnej oraz polepszenia stanu środowiska. Udostępnianie terenów „czasowo” na działania rekreacyjne, sportowe, kulturalne.

4. Wspieranie zróżnicowania przestrzennego dla atrakcyjności turystycznej Transformacja osiedli w kierunku podniesienia ich unikatowości - przestrzenie kulturalne. Katalizowanie poznawania miasta w różnych odsłonach przez turystów, organizacja dużych wydarzeń kulturalnych i sportowych w różnych rejonach miasta.

5. Rewitalizacja przestrzeni miejskiej Zrewitalizowane tereny poprzemysłowe, wykreowana moda na mieszkanie w śródmieściu, uwolnienie przestrzeni publicznej od parkujących samochodów i uspokojenie ruchy samochodowego; poczucie, że przestrzeń publiczna jest „wspólnym dobrem” i budowa mechanizmów opartych o współtworzenie tej przestrzeni publicznej. Zorientowanie na „przywrócenie życia” do centrum miasta.

6. Zapewnienie dostępności mieszkań dla wszystkich grup społecznych Działanie w synergii różnych podmiotów publicznych i prywatnych, stabilny rynek najmu - różnorodny i dostosowany, mechanizmy kształtujące mieszkalnictwo odpowiedzialne społecznie, mieszkalnictwo przyjazne: z infrastrukturą, zielenią, rekreacją; skuteczne zwalczanie bezdomności.

7. Transformacja wybranych miejsc w tkance miejskiej Wyselekcjonowane zdegradowane miejsca są transformowane w kierunku przywrócenia ich do życia miejskiego i nadania im nowej charakterystycznej formy i funkcji; projektowanie odbywa się na zasadach współtworzenia rozwiązań z mieszkańcami.

8. Ochrona i rozwój lokalnego rzemiosła, gastronomii, sklepów i punktów usługowych Wprowadzenie preferencji dla lokalnych wytworów oraz ograniczeń dla globalnych rozwiązań sieciowych, rozwój lokalnych firm rzemieślniczych i handlowych, wprowadzenie wymagań dla dużych inwestorów przeznaczenia przestrzeni dla inicjatywy lokalnej.

OSIEDLA i RADY OSIEDLI w Poznaniu 1 Luty-marzec 2015 kampania wyborcza do 42 rad osiedli w Poznaniu II kadencji od

reformy z 2011 r. – kadencje 4-letnie.

W wyniku wyborów w 10 z nich liderami albo członkami władz RO są członkowie i liderzy stow. Prawa do Miasta. Rady liczą od kilkunastu do dwudziestu kilku osób

DYSPONUJEMY OBRAZEM bieżącej sytuacji na osiedlach z pierwszej ręki – dużo widać!

Jako stowarzyszenie miejskie pełnimy funkcję integracyjną naszych radnych osiedlowych, konsultacyjną, doradczą i ew. wspieramy ich inicjatywy.

Frekwencja w wyborach RO‘15, która mówi o zainteresowniu nimi:

Średnia – 7,8%, czyli co 13 uprawniony poszedł głosować; najwyższa – 22% (Krzyżowniki-Smochowice), 25% (Morasko-Radojewo) peryferie willowe walczące o „swoje”; najniższa – 3,2% (Grunwald Pn.), 3,7% (Os. Jana III i Marysieńki), czyli „blokowiska”. Tam gdzie rady aktywniejsze – wyższa...

http://osiedla.poznan.pl/osiedla

6

OSIEDLA i RADY OSIEDLI w Poznaniu 2

Osiedla bez osobowości prawnej, bez odrębnego budżetu, jednostki pomocnicze, zgodnie z ustawą.

Działają w oparciu o zapisy statutu miasta i własne statuty przyjęte przez radę miasta.

Zmiana warunków działania w 2011 r.: zmniejszenie liczby osiedli, które zaczęły obejmować całe miasto, z ponad 70 do 42, dodanie uprawnień i środków oraz zwiększenie zadań.

Przegrała koncepcja b. prezydenta (wygrała rady miasta) dalej idącego sprofesjonalizowania i zbiurokratyzowania RO. Ludzie pracują społecznie, ew. niewielkie diety za zgodą rady.

Ewolucja składu osobowego RO (pogardliwe „leśne dziadki” na emeryturach kilka-naście lat temu) – obecnie coraz więcej ludzi młodych i w średnim wieku, wykształconych, z „klasy średniej”. W wyborach startowały całe teamy działaczy młodszej generacji , robiące sobie profesjonalną kampanię.

7

OSIEDLA i RADY OSIEDLI w Poznaniu 3

Wielkość osiedli: od 63 ha (St. Grunwald) do 2050 ha (Ant.-K-Z), Górczyn 433 ha;

Liczba mieszkańców: od 1800 (Kiekrz) do 36,9 tys. (Rataje), 36 tys. Piątkowo (bloki), Św. Łazarz 34,5 tys. (osiedle śródmiejskie).

Charakterystyka: 5 osiedli śródmiejskich, dość jednorodnych (stara zabudowa); kilkanaście peryferyjnych – zabudowa jednorodzinna i pozostałe, urbanistycznie zróżnicowane (np. mój Górczyn niespójny 13 tys. mieszkańców: część jednorodzinna, kamienice, blokowiska PRL, deweloperka, tereny usługowe, nieużytki pokomercyjne..); część osiedli niespójnie POSKLEJANA z historycznie i tradycyjnie odrębnych mniejszych osiedli.

Poziom wydatków („budżety”) od 90 tys. zł do ok. 1mln zł rocznie, zależą głównie od liczby mieszkańców, następnie powierzchni, ale także od podatków od nieruchomości na terenie osiedla.

8

OSIEDLA i RADY OSIEDLI w Poznaniu 4

Zadania – wspieranie wykonywania zadań miasta na obszarze osiedla – ze statutu miasta:

Do zadań Osiedla należą działania dotyczące obszaru Osiedla w zakresie: 1) tworzenia więzi lokalnych; 2) funkcjonowania i rozwoju infrastruktury technicznej; 3) lokalnych dróg, chodników i parkingów; 4) oświaty, kultury, sportu, rekreacji; 5) ładu przestrzennego; 6) porządku i bezpieczeństwa; 7) stanu środowiska, skwerów, zieleńców, parków; 8) dbałości o mienie Miasta; 9) usług świadczonych przez jednostki organizacyjne Miasta.

Zlecone zakres: remonty szkół i przedszkoli; utrzymanie i remonty dróg osiedlowych z zielenią; skwery i zieleńce.

9

OSIEDLA i RADY OSIEDLI w Poznaniu 5

Finansowanie – z budżetu miasta, statut miasta:

1. Osiedle gospodaruje:

1) środkami wolnymi [od liczby mieszkańców, powierzchni, podatków];

2) środkami celowymi przeznaczonymi na realizację zadań powierzonych osiedlom;

3) środkami przeznaczonymi na budowę, przebudowę, modernizację dróg oraz oświetlenia;

4) środkami uzyskanymi w drodze konkursu na dofinansowanie zadań inwestycyjnych.

Atrakcyjność różnych biznesów dla finansów osiedla

10

OSIEDLA i RADY OSIEDLI w Poznaniu 6

Narzędzia, uprawnienia: – Obligatoryjne (publiczne) opiniowanie przez miasto i jego

jednostki wszelkich decyzji dotyczących terenu osiedla (w tym mpzp i wz, dróg, szkół, zieleni).

– Własne media: gazetki osiedli, strony internetowe, profile na FB, itd.

– Inicjatywa uchwałodawcza ws. osiedla.

– Koalicje i porozumienia poziome: zach. klin zieleni, śródmiejskie + ogólnomiejskie (tarcia z władzami).

11

KONKLUZJE 1 Kryterium względem którego oceniać osiedla i ich

samorządy?????????????

Wg kryterium wąsko pragmatycznego, techniczno-organizacyjnego mogą być uciążliwe, bo wszelkie decyzje wymagają konsultacji – miasto jako ciągłe negocjacje wszystkich ze wszytkim o wszystko. JEDEN WIELKI JARMARK

Z punktu widzenia kryterium rozwoju demokracji miejskiej i

demokratycznego społeczeństwa obywatelskiego osiedla i rady są nie zastąpienia jeśli chodzi o długofalową efektywność artykułowania potrzeb, interesów i wartości mieszkańców, na gruncie najbliższym lokalnym, negocjowania ich oraz – samorządnego działania na rzecz ich realizacji. Trudne, kłopotliwe, uciążliwe ale bardzo rozwojowe.

EFEKT: Cywilizowanie konfliktów społecznych przez instytucjonalizację obiegu

informacji, opinii i decyzji. Sprzyja to neutralizowaniu konfliktów, unikaniu ich, uprzedzaniu a na pewno osłabianiu – np. konfliktów o przestrzeń miejską.

12

KONKLUZJE 2 W Poznaniu od kilku lat trwa ożywienie społeczne. Aktywiści

osiedlowi są z jednej strony jego generatorami, prekursorami – z drugiej beneficjentami i spadkobiercami.

Istotny element – zdecydowany wzrost kompetencji

społecznych, organizacyjnych, formalnych znacznej grupy, kształtuje się oddolnie jakby nowa „elita” społecznych przywódców, silnie związana ze swoją bazą. To jest nowa jakość, 1-2% mieszkańców aktywnych lokalnie. To jest znaczny potencjał ludzki, istotny z punktu widzenia potrzeb rozwojowych miasta. Pozytywnie weryfikujący politykę.

GOSPODARZE MIASTA, zakorzenieni w miejscu, lokalni

patrioci z miejscem zrośnięci, u siebie i dla siebie.

13

KONKLUZJE 3

ZAANGAŻOWANIE w „BLISKI KONKRET” BYĆ MOŻE JEST DROGĄ DO PRZEZWYCIĘŻENIA, w dłuższym planie czasowym, powszechnej bierności społecznej w Polsce.

Bariera drzwi mieszkania/płotu posesji i bariera bezpośredniego sąsiedztwa....

14

KONKLUZJE 4

PROBLEM – wzrost uprawnień, kompetencji, odpowiedzialności takich jednostek jak rady osiedli prowadzi do obciążeń zadaniami na granicy wydolności ludzi pracujących społecznie.

Jakie jest z tego dobre wyjście, eliminujące zagrożenia – np. biurokratyczne, technokratyczne, .....?

15

Dziękuję za uwagę

16