34
1 ZASTOSOWANIE TECHNIK ZASTOSOWANIE TECHNIK MULTIMEDIALNYCH W BADANIACH MULTIMEDIALNYCH W BADANIACH I TERAPII ZMYSŁÓW KOMUNIKACJI I TERAPII ZMYSŁÓW KOMUNIKACJI dr inż. Piotr Odya Politechnika Gdańska, Wydział ETI Katedra Systemów Multimedialnych Systemy badań przesiewowych systemy do badania słuchu, wzroku i mowy przez Internet, ale nie tylko liczbę przebadanych dzieci można szacować na ponad 500 tysięcy zdobyły liczne nagrody, także międzynarodowe, m.in. złoty medal i puchar Grand Prix podczas Światowego Salonu Wynalazczości „Eureka” w Brukseli

ZASTOSOWANIE TECHNIK MULTIMEDIALNYCH W … · ZASTOSOWANIE TECHNIK MULTIMEDIALNYCH W BADANIACH ... n - indeks częstotliwości, ... procesor dynamiki

  • Upload
    lynhan

  • View
    231

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

1

ZASTOSOWANIE TECHNIK ZASTOSOWANIE TECHNIK MULTIMEDIALNYCH W BADANIACHMULTIMEDIALNYCH W BADANIACH

I TERAPII ZMYSŁÓW KOMUNIKACJII TERAPII ZMYSŁÓW KOMUNIKACJI

dr inż. Piotr Odya

Politechnika Gdańska, Wydział ETIKatedra Systemów Multimedialnych

Systemy badań przesiewowych

systemy do badania słuchu, wzroku i mowy – przez Internet, ale nie tylko

liczbę przebadanych dzieci można szacować na ponad 500 tysięcy

zdobyły liczne nagrody, także międzynarodowe, m.in. złoty medal i puchar Grand Prix podczas Światowego Salonu Wynalazczości „Eureka” w Brukseli

2

Systemy badań przesiewowych

system „Słyszę…” powstał pod koniec roku 1999, pozostałe na przełomie roku 2000 i 2001

współpraca z Instytutem Fizjologii i Patologii Słuchu

główne założenia wykorzystanie Internetu do prowadzenia badań HTML

testy przesiewowe

duża ilość materiałów informacyjnych

dodatkowe urządzenia (kalibratory) pozwalające na uzyskanie powtarzalnych i porównywalnych wyników

przesyłanie wyników do bazy danych

Ogólne założenia

małe wymagania sprzętowe

prosty kod w HTML-u

prosty interfejs

wykorzystanie ciastek (cookies) do zapisu wyników badań

dwie wersje: on-line i off-line

w ostatnim czasie rozwijane wyłącznie wersję off-line

3

„Słyszę…”

miał działać na komputerach klasy 486

problem z prędkością łączy

dźwięki były kompresowane do mp3, ściągane w tej postaci na dysk twardy użytkownika, specjalny program je wypakowywał, dekodował do WAV-a i dodawał szum

problemy z kartami dźwiękowymi

kalibrator wstępnie kalibrowany na sztucznym uchu

„Słyszę…” – schemat badania

ankieta osobowa z pytaniami

test tonalny 1kHz, 2kHz, 4kHz dźwięki przeplatane ciszą

testy mowy w szumie szum CCITT plansze z czterema wyrazami (test

zamknięty) test obrazkowy dla dzieci młodszych wyrazy dwusylabowe

test słowny dla dzieci starszych i dorosłych wyraz jednosylabowe

diagnoza progi zaliczeniowe dobrane na podstawie

testów pilotażowych

4

Audiometria słowna bez szumu

SPL [dB]

10 20 30 40 50 60 70 80 90 1000

20

40

60

80

100

Zro

zum

iało

ść [

%]

SD

T

SRT

2-syl. 1-syl.

słuch normalny

słuch uszkodzony

Audiometria słowna w szumie

SPL [dB]

10 20 30 40 50 60 70 80 90 1000

20

40

60

80

100

Zro

zum

iało

ść [

%]

SD

T

SRT

L

5

Widmo szumu CCITT i szumu Fastla

częstotliwość [Hz]

Pozio

m [d

B]

Przebieg czasowy szumu CCITT i szumu Fastla

szum CCITT

szum Fastla

czas [s]

czas [s]

am

plitu

da

am

plitu

da

6

Porównanie szumów

S / N [dB]-20 -15 -10 -5 0 10

0

20

40

60

80

100

Zro

zum

iało

ść [

%]

5

szumFastla

szumCCITT

słuchnormalny

68 dB SPL

Hojan, Fastl, (1996)

Porównanie szumów

S / N [dB]

-20 -15 -10 -5 0 100

20

40

60

80

100

Zro

zum

iało

ść [

%]

5

szumFastla

szumCCITT

słuchuszkodzony

7

Kalibracja (w procesie produkcji)

Próbnik słuchu(komputer)

Sztuczne ucho

Miernik poziomu dźwięku

Słuchawka

sygnał sinus, 1000 Hz, - 15 dB

68,4 dB SPL

Kalibrator

Uref

Kalibracja (po stronie użytkownika)

KalibratorKomputer Słuchawki

+

0

-

za głośno

dobrze

za cicho

8

Audiometria słowna

zaleta audiometrii słownej w szumie: względna skala audiogramu (ważny stosunek S/N)

zmniejszenie wymogów kalibracyjnych

łatwa procedura kalibracyjna

zaleta audiometrii słownej: minimalizacja wpływu szumów otoczenia

Widzę

opracowany we współpracy z prof. Szaflikiem

bardziej zaawansowany niż Słyszę

konieczna kalibracja monitora

różnice między CRT, starymi LCD i nowymi LCD

9

Widzę – schemat badania

ankieta osobowa z pytaniami test różnicowania kontrastu

pozwala wykryć poważniejsze problemy ze wzrokiem

polega na prezentowaniu kół wypełnionych liniami o zmiennym kontraście; dodatkowo linie te nachylone są pod różnymi kątami: 0, +45 i -45 stopni

test widzenia barwnego test widzenia stereoskopowego

wykorzystuje anaglify

Mówię

największa liczba testów ocena motoryki narządów mowy,

słuchu fonemowego, słuchu fonetycznego, artykulacji, powtarzanie słów, powtarzanie ciągu wyrazów, słuchowa analiza głoskowa, słuchowa synteza głoskowa, ocena słownictwa, ocena gramatyki

polecenia czytane przez lektora

najbardziej skomplikowany od strony graficznej

konieczna osoba nadzorująca badania

10

Stan aktualny

systemy w wersji Flash współpraca z YDP specjalne wersje dla dzieci przedszkolnych i ze

specjalnymi potrzebami edukacyjnymi dodanie elementów audiometrii behawioralnej: filtrowane

dźwięki zwierząt zamiast testu tonalnego

instalowane na twardym dysku użytkownika specjalny program do analizowania wyników

wyniki zapisywane w postaci plików tekstowych na dysku użytkownika

obecnie także wersja na palmtopy

Tinnitus

miał służyć osobom cierpiącym na szumy uszne

nie wykorzystywał testów

pozwalał na odsłuchiwanie plików dźwiękowych

praktycznie nie jest rozwijany

11

Audiometria komputerowa

od końca lat 90-tych powstało kilka wersji komputerowych audiometrów

podstawowe założenia

dźwięki testowe nagrane na płycie CD w trybie Mixed-Mode

aplikacja sterujące odtwarzaniem dźwięku

zintegrowana baza danych

kalibrator

Porównanie z tradycyjnym audiometrem testy wykazały, że MAK wskazuje na większe

ubytki niż tradycyjny audiometr

średnia różnica wskazań mieści się w zakresie +/-5dB, za wyjątkiem najniższych częstotliwości

różnice mogą być spowodowane

słuchawkami Tonsil

parametrami przetwornika C/A i wzmacniacza słuchawkowego

12

MAK 2007

zakres badania: 125 Hz do 8 kHz

możliwość dodawania szumu

Jąkanie

Jąkanie jest jedną z częściej spotykanych wad mowy ok. 0,5-1% populacji każdego kraju to osoby jąkające się

jąkanie zakłóca proces komunikowania się

jąkanie jest zaburzeniem złożonym i długotrwałym

Patogeneza jąkania nie jest do końca poznana dziedziczne skłonności w formie niepełnowartościowego systemu

wegatatywnego

przyuczanie dzieci leworęcznych do posługiwania się prawą ręką

ogólna niesprawność motoryczna

silne emocje

defekty kontrolnych pętli sprzężenia zwrotnego

13

Kontrolne pętle sprzężenia zwrotnego

nadzorowanie procesu artykułowania mowy pętla dotykowa - prawidłowy ruch mięśni i stawów

pętla audytywna - kontrola jakości wytworzonych dźwięków

dokładna analiza i kontrola wypowiadanych słów oraz ruchów mięśni narządu mowy są niezbędne tylko na etapie nauki mówienia płynne mówienie jest możliwe dzięki zautomatyzowaniu

procesu tworzenia mowy

nadzorowanie przez mózg procesu mówienia po zakończeniu przyswajania mowy

Audytywne sprzężenie zwrotne

Modyfikacje wprowadzane w pętli audytywnego sprzężenia zwrotnego mogą poprawiać płynność mowy

maskowanie sygnału mowy szumem (MAF – Masked Auditory Feedback) opóźnianie sygnału mowy (DAF – Delayed Auditory Feedback) transpozycja widmowa sygnału mowy (FAF – Frequency Altered

Feedback)

Rozwój technologii pozwala na wprowadzanie modyfikacji w pętli audytywnego sprzężenia zwrotnego

przekształcenie sygnału mowy

ośrodek mowy

narządy mowy

słuch

14

Cyfrowy Korektor Mowy

wynalazek prof. A. Czyżewskiego i dr M.R. Mieszkowskiego

opracowany na początku lat 90.

wykorzystuje algorytmy DAF i FAF

Badania kliniczne skuteczności wybranych algorytmów korekcji mowy

na przełomie 2002 i 2003 roku100 korektorów trafia do poradni w całej Polsce

opracowane zostają zasady prowadzenia terapii i oceny jej postępów

wyniki nadsyłane z poradni są analizowane w celu oceny skuteczności algorytmów korekcji mowy

próby wykonano z udziałem kilkuset osób, terapią objętych zostało 128 osób

15

Ocena postępów terapii

ankiety dwa typy

dotyczące (samo)oceny mowy pacjenta

dotyczące korektora od strony technicznej

pozwalają ocenić pacjenta nie tylko w sposób obiektywny, ale subiektywny

próba sylabowa opracowana przez dr Z.M. Kurkowskiego

podział wg wieku

nagrania wypowiedzi

Pacjenci

głównie dzieci w wieku szkolnym

75% stanowili chłopcy

zaledwie 30% ankietowanych stwierdziło, że ma w rodzinie osobę jąkającą się

brak bezpośredniego powiązania z dziedzicznością jąkania

zaledwie 9% osób leworęcznych

brak bezpośredniego związku z leworęcznością

większość osób zaczęła się jąkać w wieku ok. 5-7 lat

potwierdzenie teorii wiążącej jąkanie z defektami kontrolnych pętli mowy

16

Ocena skuteczności

ponad 75% pacjentów dostrzega, że ich mowa w trakcie korzystania z korektora ulega poprawie

ponad 70% osób twierdzi, że mówi bardziej płynnie także po wyłączeniu korektora

w przypadku metody FAF pacjenci wybierali algorytmy o niewielkim przesunięciu na skali częstotliwości

66% osób nosząc korektor czuje się pewniej

25% osób uznaje noszenie korektora za coś wstydliwego

Ocena skuteczności

odsetek osób zauważających poprawę swojej mowy z podziałem na poszczególne algorytmy korekcji

72,88%

81,25%

87,18%

65%

70%

75%

80%

85%

90%

DAF FAF DAF+FAF

liczb

a o

sób

17

wyniki prób sylabowych

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

R5 R25 R28 R29 R37 R52 R53 R65 R107 R110 R121 R122

wyn

ik p

róby

syl

abow

ej [

%]

pacjent

Bad. 1

Bad. 2

Bad. 3

Bad. 4

Bad. 5

Bad. 6

0

5

10

15

20

25

30

35

R1 R8 R11 R12 R14 R17 R21 R22 R23 R27 R36 R48 R50 R100 R104

wyn

ik p

róby

syl

abow

ej [%

]

pacjent

Bad. 1

Bad. 2

Bad. 3

Bad. 4

Ocena skuteczności – porównanie metod

metoda DAF

metoda DAF+FAF

wyniki prób sylabowych

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

R5 R25 R28 R29 R37 R52 R53 R65 R107 R110 R121 R122

wyn

ik p

róby

syl

abow

ej [

%]

pacjent

Bad. 1

Bad. 2

Bad. 3

Bad. 4

Bad. 5

Bad. 6

0

5

10

15

20

25

30

35

R18 R19 R24 R38 R79 R115 R118 R123

wyn

ik p

róby

syl

abow

ej [

%]

pacjent

Bad. 1

Bad. 2

Bad. 3

Bad.4

Ocena skuteczności – porównanie metod

metoda FAF

metoda DAF+FAF

18

Analiza mowy zaburzonej

metody opracowane w Katedrze Systemów Multimedialnych

analiza i detekcja przedłużeń

analiza i detekcja powtórzeń

analiza i detekcja przerw w fonacji

wykorzystanie do wyznaczania częstotliwości tonu krtaniowego oraz częstotliwości i amplitudy formantów

implementacja algorytmów w programie Matlab

Analiza tonu krtaniowego

zbliżony algorytm dla obserwacji częstotliwości i amplitudy formantów

wyznaczenie współczynników

cepstrum

wygładzanie cepstralne

detekcjamaksimów

normalizacja widma

logarytmowanie widma

ograniczenie szerokości widma

sygnał mowy

segmentacja

okienkowanie(okno Hamminga)

FFT

19

Analiza formantów

pozwala na obserwację częstotliwości i amplitudy formantów

wyznaczenie współczynników

cepstrum

wygładzanie cepstralne

detekcjamaksimów

logarytmowanie widma

ograniczenie szerokości widma

sygnał mowy

segmentacja

okienkowanie(okno Hamminga)

FFT

preemfaza 6dB/okt

Analiza tonu krtaniowego wyznaczenie współczynników cepstrum

wygładzenie współczynników cepstrum

estymacja częstotliwości

m

i

irm

irNC

1

cos

ml

ff

pr

p

c

gdzie: r - rząd współczynnika cepstralnego, lpr - liczba próbek w ramce,

i - numer kolejnej próbki widma, fp - częstotliwość próbkowania,

Ni - znormalizowana wartość logarytmu widma fc - maksymalna częstotliwość uwzględniona w analizie cepstralnej

W C rn

mn r

r

r

cosmax

1

n

mi

i

n

mi

i

c Wi

W

rf

gdzie:

Wi – kolejny współczynnik cepstralny i,

rc – rozdzielczość analizy cepstralnej (w opisywanych eksperymentach wynosząca

0,1814ms),

m, n – numery współczynników cepstralnych obejmujące maksimum pochodzące od tonu

krtaniowego

gdzie: Cr - kolejne współczynniki cepstralne lpr - liczba próbek w ramce, r - rząd współczynnika cepstralnego, fp - częstotliwość próbkowania, n - indeks częstotliwości, fc - maksymalna częstotliwość

uwzględniona w analizie cepstralnej

20

Wyniki analiz

obserwacja zmian częstotliwości tonu krtaniowego metoda FAF – zwiększanie częstotliwości (poziom istotności

p<0,07) wynika z prób kompensowania różnic między wysokością dźwięku

wytwarzanego a słyszalnego w słuchawce

metoda DAF – zmniejszanie częstotliwości spowodowane zmniejszeniem napięcia mięśni artykulacyjnych pod wpływem

redukcji stresu związanego z mówieniem przy wspomaganiu z użyciem korektora mowy

metoda DAF+FAF – brak znaczących zmian opóźnienie zmniejszało korelację pomiędzy artykułowaną i percypowaną

wypowiedzią - w efekcie nie występowało zjawisko kompensowania wysokości dźwięku

obserwacja częstotliwości i amplitudy formantów brak znaczących zmian

Korektor subminiaturowy - założenia

wymiary identyczne z wymiarami wewnątrzusznych aparatów słuchowych

nie jest konieczne korzystanie z dwóch aparatów (dwóch „słuchawek”)

użycie algorytmów DAF, FAF, DAF+FAF

dodatkowe możliwości obróbki sygnału, a co z tym związane nowe algorytmy

subminiaturowy procesor sygnałowy

21

Procesor subminiaturowy

programowanie w języku asembler w celu uzyskania wysokiej wydajności

parametry ustawiane z poziomu komputera PC

częstotliwość zegara: 640kHz-3,84MHz

częstotliwość próbkowania - od ok. 5kHz do 60kHz

Subminiaturowy Korektor Mowy

zaproponowano nowe algorytmy korekcji mowy FAF-DAF okresowa zmiana FAF na DAF

algorytm pogłosowy rozwinięcie typowej metody DAF

modulacja opóźnienia powoduje powstanie efektu chóralnego

dodatkowe algorytmy procesor dynamiki

korektor barwy

klucz głosowy

sygnalizacja stanu baterii

22

Subminiaturowy Korektor Mowy parametry procesora:

częstotliwość zegara: 1,92MHz częstotliwość próbkowania: 16kHz liczba pasm: 16 (32-punktowa FFT)

zaproponowano nowe algorytmy korekcji mowy FAF-DAF okresowa zmiana FAF na DAF

algorytm pogłosowy rozwinięcie typowej metody DAF

modulacja opóźnienia powoduje powstanie efektu chóralnego

dodatkowe algorytmy procesor dynamiki korektor barwy klucz głosowy sygnalizacja stanu baterii

Subminiaturowy Korektor Mowy

zmiana parametrów z poziomu komputera PC przystawka podłączana do portu szeregowego komputera

dodatkowe oprogramowanie umożliwia zmiany wszelkich parametrów korektora

wstępne ustawienia dobrane na podstawie eksperymentów

23

Weryfikacja poprawności działania

obiektywne sprawdzenie parametrów pobór prądu (typowo ok. 300μA)

poprawność działania algorytmów

sprawdzenie w warunkach klinicznych trzy osoby, które wcześniej nie korzystały z elektronicznych metod korekcji

mowy

dwie sesje testowe

teksty: ok. 200-250 sylab

każda niepłynność liczona jako jeden błąd

suma błędów odniesiona do liczby sylab w tekście wyznacznikiem stopnia nasilenia jąkania

mierzony także czas wypowiedzi

0

2

4

6

8

10

12

bez korekcji

DAF FAF DAF+FAF pogłos FAF-DAF mod. opóź. I

mod. opóź. II

błąd

wzg

lędn

y

P1 P2 P3

Ocena skuteczności błąd względny

24

zmiany częstotliwości tonu krtaniowego mają charakter osobniczy

nie jest możliwe bezpośrednie porównanie wpływu urządzenia obuusznego (np. Cyfrowego Korektora Mowy) oraz urządzenia jednousznego

DAF FAF DAF+FAF pogłos FAF-DAF mod.

opóź. I mod.

opóź. II

P1 0,027 0,768 0,375 0,350 0,377 0,878 0,966

P2 0,027 0,738 0,137 0,072 0,779 0,022 0,142

P3 0,218 0,864 0,084 0,687 0,753 0,031 0,454

wszyscy 0,773 0,677 0,392 0,167 0,571 0,109 0,358

Analiza mowy

Komputerowy korektor Mowy pracuje na dowolnym komputerze klasy PC

wyposażonym w kartę dźwiękową (oraz mikrofon i słuchawki)

zaimplementowane algorytmy

metronom

maskowanie mowy szumem (MAF)

opóźnienie sygnału mowy (DAF)

przesunięcie sygnału mowy w dziedzinie częstotliwości (FAF)

25

mowa jest jedną z najbardziej podstawowych form komunikacji między ludźmi

jednym z najpoważniejszych zabiegów ingerujących w funkcjonowanie aparatu mowy jest laryngektomia

zaproponowane rozwiązania:

Cyfrowa Krtań Elektroniczna

Syntetyzer Komunikatów Głosowych

Pomoce dla osób po laryngektomii

zawiera wyłącznie elementy elektromechaniczne – generator impulsów oraz cewkę z nurnikiem uderzającym w membranę

generowane drgania są wprowadzane do jamy ustnej i gardła poprzez przyłożenie urządzenia do skóry szyi

na mowę nałożony jest szum (warkot) urządzenia, co negatywnie wpływa na jej zrozumiałość. Mowa brzmi przy tym bardzo sztucznie i monotonnie. W efekcie zrozumiałość mowy szacuje się na ok. 60%.

Sztuczna krtań

26

dzięki zastosowaniu cyfrowego przetwarzania sygnałów możliwe jest zredukowanie poziomu zakłóceń i poprawa jakości generowanej mowy

Cyfrowa Krtań Elektroniczna

Cyfrowa Krtań Elektroniczna

membrana cewka wzmacniaczgeneratorimpulsów

procesorsygnałowy

wzmacniacz akustyczny

regulacja wsp.wzmocnienia

regulacja częstotliwości

ustawieniepoziomu redukcji

zakłóceń

regulacjagłośności

Schemat blokowy:

27

Zastosowane algorytmy:

redukcja warkotu wibratora

odejmowanie widmowe

filtracja grzebieniowa

eliminacja sprzężeń zwrotnych

modulacja opóźnienia - wprowadza wolnozmienną modulację częstotliwości

transpozycja widmowa – przesuwa mowę na skali częstotliwości

Cyfrowa Krtań Elektroniczna

Odejmowanie widmowe

polega na systematycznym określaniu średniego widma sygnału i średniego widma szumu we fragmentach nagrania oraz dokonywaniu odejmowania obu reprezentacji widmowych

sygnał zaszumiony może być opisany wzorem:

y[m] = x[m] + n[m]

gdzie x[m] to sygnał mowy a n[m] jest niepożądanym szumem/zakłóceniami (od mechanicznej części sztucznej krtani)

w dziedzinie widma widmo sygnału ma postać:

X(jω) = Y(jω) - N(jω)

ponieważ widmo zakłóceń N(jω) jest nieznane, używa się estymaty Ne (jω)

|X(jω)|2 = |Y(jω)|2 – |Ne(jω)|2

28

Odejmowanie widmowe

problemy

zarówno mowa, jak i zakłócenia mają to samo źródło i są ze sobą ściśle skorelowane dla dźwięcznych głosek

widmo zakłóceń musi być estymowane z sygnału rejestrowanego, gdy pacjent ma zamknięte usta

pacjenci muszą mieć zamknięte usta przez pierwszą pacjenci muszą mieć zamknięte usta przez pierwszą sekundę po włączeniu sztucznej krtanisekundę po włączeniu sztucznej krtani

Odejmowanie widmowe

parametry procesora:

częstotliwość zegara: 1.28MHz;

częstotliwość próbkowania: 10.7kHz;

liczba podpasm: 64 (128 points FFT);

rozdzielczość częstotliwościowa wynosi ok. 83Hz.

29

Odejmowanie widmowe

unprocessed soundunprocessed sound

after spectral subtractionafter spectral subtraction

dźwięk nieprzetworzonydźwięk nieprzetworzony

po filtracjipo filtracji

Filtracja grzebieniowa

prostszy algorytm

charakterystyka widmowa filtru umożliwia precyzyjne wstrojenie się w maksima sygnału zakłócającego

główna zaleta: nie jest konieczne estymowanie widma zakłóceń, więc pacjent może mówić natychmiast po włączeniu urządzenia

30

Filtracja grzebieniowa

filtr grzebieniowy może być opisany wzorem:

y[n] = x[n] + αx[n-k]

gdzie x[n] i y[n] oznaczają sygnał wejściowy i wyjściowy, α jest współczynnikiem mnożenia , k oznacza opóźnienie w próbkach

widmo amplitudowe jest opisane wzorem:

|H(jω)| = [(1+α2)+2α cos(ωk)]-1/2

Implementacja α = 1

1 ≤ k ≤ 64

Filtracja grzebieniowa

31

Filtracja grzebieniowa

dźwięk nieprzetworzonydźwięk nieprzetworzony

po filtracjipo filtracji

Eliminacja sprzężenia zwrotnego

problem ze sprzężeniami zwrotnymi

niewielka odległość między mikrofonem i głośnikiem (ok. 15-20cm)

testowane rozwiązania

filtr typu notch

modulacja opóźnienia

transpozycja widmowa

32

Eliminacja sprzężenia zwrotnego

filtr typu notch brak możliwości wprowadzenia adaptacji - niewystarczające

możliwości obliczeniowe procesora

modulacja opóźnienia wprowadza minimalne zmiany częstotliwości dźwięk sygnał modulujący - sinus okres sygnału modulującego: 1,5 s, średnie opóźnienie: 30-35 ms

zakres zmian opóźnienia: +/-4 ms

transpozycja widmowa zbliżona do metody FAF wielkość transpozycji: 6% w dół oktawy

Wstępne testy

pacjenci oceniali część mechaniczną porównywalnie lub nawet wyżej niż w przypadku tradycyjnych sztucznych krtani

problemy z częścią DSP pacjenci przyzwyczajani byli do mówienia

natychmiast po włączeniu urządzenia, więc efekty działania odejmowania widmowego były słabe

pacjenci w zasadzie odrzucili modulację opóźnienia, wskazywali, że generowany dźwięk brzmi sztucznie

najlepsze wyniki uzyskano dla filtracji grzebieniowej z transpozycją widmową

33

elementy składowe: przenośny komputer klasy PocketPC oprogramowanie umożliwiające wybór,

edycję i odtwarzanie komunikatów słownych bardzo przyjazny interfejs użytkownika duże, kolorowe ikony z opisem,

odpowiadające poszczególnym kategoriom

możliwości wpisywania własnego tekstu rozbudowane opcje sterujące

wyświetlaniem tekstu na ekranie

Syntetyzer Komunikatów Słownych

Urządzenie ma służyć osobom zmuszonym do tymczasowego zaprzestania komunikacji głosowej, z powodu rehabilitacji po laryngektomii

Przykłady wygenerowanych zdań:

zakupy „Proszę chleb”

korzystanie ze środków transportu „Poproszę bilet ulgowy do Gdańsk.”

wizyta u lekarza „Bardzo boli mnie głowa”

nieskomplikowana rozmowa „Cześć, co u ciebie słychać?”

Syntetyzer Komunikatów Słownych

Przygotowany zestaw komunikatów głosowych dotyczy sytuacji występujących w codziennym życiu osób rehabilitowanych.

34

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘDZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ