Zdążyć przed…Zdążyć przed…dysleksjądysleksją

propozycje propozycje ćwiczeń ćwiczeń

doskonalących dużą i małą doskonalących dużą i małą motorykę,motorykę,

funkcje wzrokowo – funkcje wzrokowo – przestrzenne,przestrzenne,

słuchowo – słuchowo – językowe oraz orientację w językowe oraz orientację w schemacie ciała i przestrzenischemacie ciała i przestrzeni

mgr mgr Małgorzata WróbelMałgorzata Wróbel

Ćwiczenie ogólnej sprawności Ćwiczenie ogólnej sprawności ruchowej:ruchowej:

ćwiczenia równoważnećwiczenia równoważne (gra w klasy, chodzenie po (gra w klasy, chodzenie po

krawężniku, stanie i skakanie na krawężniku, stanie i skakanie na jednej nodze, chodzenie po lini jednej nodze, chodzenie po lini „tip-topkami”, skoki na „tip-topkami”, skoki na trampolinie, jazda na rowerze, trampolinie, jazda na rowerze, hulajnodze)hulajnodze)

podskokipodskoki skakanie na skakanceskakanie na skakance gimnastykagimnastyka chód ze zmianą kierunkuchód ze zmianą kierunku (po zygzakach, „ślimaku”, (po zygzakach, „ślimaku”,

„ósemce”)„ósemce”)

pływaniepływanie

Ćwiczenia rozwijające Ćwiczenia rozwijające zręczność:zręczność:

zabawy dużą piłką, zabawy dużą piłką, balonikami, kulami balonikami, kulami ugniecionymi z gazetugniecionymi z gazet

zabawy woreczkiem zabawy woreczkiem wypełnionym wypełnionym grochem lub ryżemgrochem lub ryżem

budowanie budowanie konstrukcji z klockówkonstrukcji z klocków

rzucanie do celurzucanie do celu

zabawy stolikowe zabawy stolikowe (pchełki, bierki, bilard stołowy)(pchełki, bierki, bilard stołowy)

wdrażanie do samodzielności podczas wdrażanie do samodzielności podczas samoobsługisamoobsługi

(mycie, ubieranie, zapinanie guzików, zamków (mycie, ubieranie, zapinanie guzików, zamków błyskawicznych, sznurowanie i zawiązywanie błyskawicznych, sznurowanie i zawiązywanie sznurowadeł, wstążek)sznurowadeł, wstążek)

zabawy manipulacyjne klockami, koralikamizabawy manipulacyjne klockami, koralikami

włączanie dziecka w wykonywanie zajęć włączanie dziecka w wykonywanie zajęć domowychdomowych

(ugniatanie ciasta, odrywanie szypułek owoców, (ugniatanie ciasta, odrywanie szypułek owoców, wykrawanie ciastek)wykrawanie ciastek)

Ćwiczenia usprawniające Ćwiczenia usprawniające staw nadgarstkowy i palce staw nadgarstkowy i palce

rąk:rąk: ćwiczenia z wykorzystaniem różnych technik ćwiczenia z wykorzystaniem różnych technik

plastycznychplastycznych

rysowanie na tablicy jedną ręką lub obiemarysowanie na tablicy jedną ręką lub obiema

zamalowywanie dużych płaszczyzn farbązamalowywanie dużych płaszczyzn farbą

lepienie z gliny lub plasteliny lepienie z gliny lub plasteliny (wyklejanie (wyklejanie obrazków plasteliną)obrazków plasteliną)

marsz palców po stole w określonych marsz palców po stole w określonych kierunkachkierunkach

stukanie palcami w stółstukanie palcami w stół

przewlekanie nitek przez dziurki w tekturzeprzewlekanie nitek przez dziurki w tekturze

ugniatanie jedną ręką kul z gazety, bibułyugniatanie jedną ręką kul z gazety, bibuły

składanie papieru składanie papieru (np. samolotów, okręcików)(np. samolotów, okręcików)

naśladowanie ruchów gry na pianinie, naśladowanie ruchów gry na pianinie, skrzypcach, flecieskrzypcach, flecie

kalkowanie różnej wielkości wzorów o kształcie kalkowanie różnej wielkości wzorów o kształcie

geometrycznym i literopodobnymgeometrycznym i literopodobnym

pisanie na klawiaturze komputerapisanie na klawiaturze komputera

wycinanie, wydzieranie z papieruwycinanie, wydzieranie z papieru

nawlekanie korali, makaronu na sznureknawlekanie korali, makaronu na sznurek

malowanie szlaczków grubym pędzlem na dużej malowanie szlaczków grubym pędzlem na dużej powierzchnipowierzchni

stemplowanie pieczątkami z ziemniaka stemplowanie pieczątkami z ziemniaka (gumowymi, drewnianymi);(gumowymi, drewnianymi);

malowanie palcami, pędzlem, watą, gąbką: linii malowanie palcami, pędzlem, watą, gąbką: linii pionowych, poziomych, falujących, łamanych, pionowych, poziomych, falujących, łamanych, spiralnych, form kolistych, kwadratowych, spiralnych, form kolistych, kwadratowych, trójkątnychtrójkątnych

obrysowywanie kształtów i pisanie wyrazów bez obrysowywanie kształtów i pisanie wyrazów bez odrywania ręki od papieru odrywania ręki od papieru (np. wzorów z zestawu (np. wzorów z zestawu ćwiczeń grafomotorycznych wg Hany Tymichovej)ćwiczeń grafomotorycznych wg Hany Tymichovej)

Ćwiczenia usprawniające Ćwiczenia usprawniające ruchy rąkruchy rąk

i koordynację wzrokowo – i koordynację wzrokowo – ruchowąruchową

(współpraca ręka – oko):(współpraca ręka – oko): wycinanie nożyczkami wycinanie nożyczkami kształtów ażurowych serwetekkształtów ażurowych serwetek

wycinanie elementów z wycinanie elementów z papieru ipapieru i wyklejanie wyklejanie kompozycjikompozycji (kolaże) (kolaże)

dorysowywanie brakujących dorysowywanie brakujących elementówelementów

rysowanie linii przez łączenie rysowanie linii przez łączenie punktów lub kolejno cyfrpunktów lub kolejno cyfr

rysowanie pod dyktandorysowanie pod dyktando (np. (np. dyktanda graficzne Zofii Handzel)dyktanda graficzne Zofii Handzel)

rysowanie linii wewnątrz rysowanie linii wewnątrz labiryntówlabiryntów

Ćwiczenie płynnych ruchów Ćwiczenie płynnych ruchów pisarskich:pisarskich:

tworzenie szlaczków przez łączenie kropek tworzenie szlaczków przez łączenie kropek na papierze gładkim, w liniach i w kratkachna papierze gładkim, w liniach i w kratkach

pogrubianie słabo zaznaczonego konturupogrubianie słabo zaznaczonego konturu uzupełnianie elementów obrazka wg wzoruuzupełnianie elementów obrazka wg wzoru obrysowywanie szablonówobrysowywanie szablonów obrysowywanie przez kalkę lub folię obrysowywanie przez kalkę lub folię

rysunków lub literrysunków lub liter kreślenie szlaczkówkreślenie szlaczków

Ćwiczenia i zabawy zwalniające Ćwiczenia i zabawy zwalniające napięcie stawowo – mięśniowe:napięcie stawowo – mięśniowe:

poruszanie rękami uniesionymi nad głowąporuszanie rękami uniesionymi nad głową zabawa w pranie i prasowaniezabawa w pranie i prasowanie zabawa w rąbanie i piłowanie drzewazabawa w rąbanie i piłowanie drzewa zabawa w „kosiarzy”zabawa w „kosiarzy” zabawy z użyciem skakanki: przesuwanie zabawy z użyciem skakanki: przesuwanie

sznurka w palcach, kręcenie, owijanie wokół sznurka w palcach, kręcenie, owijanie wokół własnej dłoniwłasnej dłoni

naśladowanie lotu ptaka, dyrygenta, naśladowanie lotu ptaka, dyrygenta, pływania, ruchu drzew na wietrzepływania, ruchu drzew na wietrze

Ćwiczenia ułatwiające Ćwiczenia ułatwiające opanowanie prawidłowego opanowanie prawidłowego

chwytu i sposobu trzymania chwytu i sposobu trzymania ołówka:ołówka:

lepienie kulek z plasteliny, zgniatanie palcami lepienie kulek z plasteliny, zgniatanie palcami kulek z papierukulek z papieru

wydzieranie drobnych papierków, wyskubywanie wydzieranie drobnych papierków, wyskubywanie niteknitek

„„solenie”, czyli kruszenie i rozsypywanie soli, solenie”, czyli kruszenie i rozsypywanie soli, kaszy lub piasku po tacy drobnymi ruchami kaszy lub piasku po tacy drobnymi ruchami palcówpalców

rysowanie w płaszczyźnie pionowej: na papierze rysowanie w płaszczyźnie pionowej: na papierze rozpiętym na ścianie lub na tablicy, gdy dziecko rozpiętym na ścianie lub na tablicy, gdy dziecko stoi przed nim, unosząc ręce na wysokość dolnej stoi przed nim, unosząc ręce na wysokość dolnej części twarzy części twarzy

Ćwiczenie zdolności do Ćwiczenie zdolności do kontrolowania siły nacisku ręki kontrolowania siły nacisku ręki

dziecka w trakcie pisania:dziecka w trakcie pisania: kreślenie linii, figur, liter, cyfr na tackach z kasząkreślenie linii, figur, liter, cyfr na tackach z kaszą malowanie farbą palcami na dużych arkuszach malowanie farbą palcami na dużych arkuszach

papierupapieru malowanie farbą przy użyciu pędzla do goleniamalowanie farbą przy użyciu pędzla do golenia wykonywanie ćwiczeń graficznych przy użyciu wykonywanie ćwiczeń graficznych przy użyciu

rozmaitych narzędzi wymagających zróżnicowania rozmaitych narzędzi wymagających zróżnicowania siły nacisku: siły nacisku: lekkiego (kreda, węgiel rysunkowy, pędzelki, lekkiego (kreda, węgiel rysunkowy, pędzelki, cieńkie mazaki, pióro) cieńkie mazaki, pióro) i silnego i silnego (kredki woskowe, gruby (kredki woskowe, gruby mazak, ołówek, długopis)mazak, ołówek, długopis)

dla zmniejszenia napięcia mięśniowego dla zmniejszenia napięcia mięśniowego H.Tymichowa zaleca wykonywanie ćwiczeń w H.Tymichowa zaleca wykonywanie ćwiczeń w czterech różnych pozycjach.czterech różnych pozycjach.

Ćwiczenia relaksacyjne rąkĆwiczenia relaksacyjne rąkw przerwach pomiędzy w przerwach pomiędzy

ćwiczeniami graficznymi:ćwiczeniami graficznymi: na zmianę: zaciskanie i rozwieranie pięści, na zmianę: zaciskanie i rozwieranie pięści,

napinanie mięśni ręki i otrzepywanie, tupanie nogą i napinanie mięśni ręki i otrzepywanie, tupanie nogą i lekkie uderzanie stopą o podłogę – wraz z lekkie uderzanie stopą o podłogę – wraz z uświadomieniem sobie stanów napięcia uświadomieniem sobie stanów napięcia mięśniowego i rozluźnieniamięśniowego i rozluźnienia

zabawy naśladujące ruchy takie jak pryskanie wodą, zabawy naśladujące ruchy takie jak pryskanie wodą, otrzepywanie rąk z wody, wytrzepywanie wody z otrzepywanie rąk z wody, wytrzepywanie wody z rękawa, otrząsanie się z wody, strzepywanie nitki z rękawa, otrząsanie się z wody, strzepywanie nitki z rękawa, podnoszenie rąk i luźne opuszczanie wraz rękawa, podnoszenie rąk i luźne opuszczanie wraz ze skłonem głowy i tułowiaze skłonem głowy i tułowia

Wytwarzanie nawyków Wytwarzanie nawyków ruchowych związanych z ruchowych związanych z

kierunkiem pisaniakierunkiem pisania(automatyzacja ruchów):(automatyzacja ruchów):

kreślenie linii z zachowaniem kierunku ruchu: linie kreślenie linii z zachowaniem kierunku ruchu: linie pionowe od góry ku dołowi, linie poziome – od lewej pionowe od góry ku dołowi, linie poziome – od lewej do prawejdo prawej

rysowanie kół przeciwnie do ruchu wskazówek rysowanie kół przeciwnie do ruchu wskazówek zegara zegara (podobnie jak zapisujemy literę „C”)(podobnie jak zapisujemy literę „C”)

zachowanie kierunku ruchu od lewej do prawej zachowanie kierunku ruchu od lewej do prawej strony podczas rysowania szlaczków, pisania strony podczas rysowania szlaczków, pisania wyrazówwyrazów

zaznaczanie kolorowego marginesu z lewej strony w zaznaczanie kolorowego marginesu z lewej strony w zeszycie lub w lewym górnym rogu kartki rysowanie zeszycie lub w lewym górnym rogu kartki rysowanie słoneczka, które wskazuje drogę słoneczka, które wskazuje drogę („Zaczynamy od („Zaczynamy od słoneczka, czyli od lewej strony”)słoneczka, czyli od lewej strony”)

wykorzystanie gier i zabaw rysunkowych wykorzystanie gier i zabaw rysunkowych wymagających zachowania określonego kierunku, wymagających zachowania określonego kierunku, które znajdują się w bogatej ofercie ćwiczeń które znajdują się w bogatej ofercie ćwiczeń grafomotorycznych wydawnictwa Harmonia grafomotorycznych wydawnictwa Harmonia

(m.in. Przygotowanie do nauki pisania – ćwiczenia (m.in. Przygotowanie do nauki pisania – ćwiczenia grafomotoryczne według Hany Tymihovej, Magiczne linie grafomotoryczne według Hany Tymihovej, Magiczne linie – ćwiczenia grafomotoryczne dla chłopców i nie tylko…, – ćwiczenia grafomotoryczne dla chłopców i nie tylko…, Owoce, warzywa i szlaczki - ćwiczenia grafomotoryczne Owoce, warzywa i szlaczki - ćwiczenia grafomotoryczne usprawniające rękę piszącą; Skrzatoland – Akademia usprawniające rękę piszącą; Skrzatoland – Akademia rysowania, czyli zaczarowane szlaczki, kropki, kreski i rysowania, czyli zaczarowane szlaczki, kropki, kreski i zygzaczki, Dyktanda graficzne, 311 szlaczków i zygzaczki, Dyktanda graficzne, 311 szlaczków i zygzaczków - ćwiczenia grafomotoryczne usprawniające zygzaczków - ćwiczenia grafomotoryczne usprawniające rękę piszącą)rękę piszącą)

podczas zajęć prowadzonych Metodą Dobrego podczas zajęć prowadzonych Metodą Dobrego Startu mogą być realizowane niemal wszystkie Startu mogą być realizowane niemal wszystkie ćwiczenia tego rodzajućwiczenia tego rodzaju

Usprawnianie u dziecka Usprawnianie u dziecka funkcjifunkcji

wzrokowo – przestrzennych:wzrokowo – przestrzennych:Ćwiczenia na materiale Ćwiczenia na materiale

geometrycznym:geometrycznym: kreślenie kształtów geometrycznych w powietrzukreślenie kształtów geometrycznych w powietrzu segregowanie figur wg określonych cechsegregowanie figur wg określonych cech (kształt, kolor, (kształt, kolor,

wielkość)wielkość) dobieranie par jednakowych figur geometrycznychdobieranie par jednakowych figur geometrycznych układanie figur wg wzoru w układzie szeregowymukładanie figur wg wzoru w układzie szeregowym

(figury wycięte z kolorowego papieru)(figury wycięte z kolorowego papieru) układanie kompozycji z figur geometrycznych wg układanie kompozycji z figur geometrycznych wg

wzoruwzoru obrysowywanie figur geometrycznychobrysowywanie figur geometrycznych zarysowywaniezarysowywanie (zakreskowanie, zakratkowanie)(zakreskowanie, zakratkowanie) figur figur

geometrycznychgeometrycznych kolorowanie figur geometrycznychkolorowanie figur geometrycznych

Ćwiczenia na materiale Ćwiczenia na materiale obrazkowym:obrazkowym:

zwracanie uwagi na różne szczegóły rysunku, zwracanie uwagi na różne szczegóły rysunku, obrazkaobrazka

zachęcanie do zabaw takich, jak rysowanie, zachęcanie do zabaw takich, jak rysowanie, konstruowanie wg wzoru, układankikonstruowanie wg wzoru, układanki

rozpoznawanie treści obrazkówrozpoznawanie treści obrazków zapamiętanie jak największej zapamiętanie jak największej liczby przedmiotów liczby przedmiotów eksponowanych na obrazkueksponowanych na obrazku rozpoznawanie przebiegu rozpoznawanie przebiegu przedstawionych zdarzeń przedstawionych zdarzeń na podstawie serii obrazkówna podstawie serii obrazków

dobieranie par jednakowych obrazków: domina dobieranie par jednakowych obrazków: domina obrazkowe, Czarny Piotruśobrazkowe, Czarny Piotruś

układanie obrazków w szeregu wg kolejności, w układanie obrazków w szeregu wg kolejności, w jakiej były eksponowanejakiej były eksponowane

wyszukiwanie różnic i podobieństw na obrazkachwyszukiwanie różnic i podobieństw na obrazkach składanie całości obrazka z jego części wg wzoru i składanie całości obrazka z jego części wg wzoru i

bez wzorubez wzoru kolorowanie wzorów ze stempli, tak aby wydobyć kolorowanie wzorów ze stempli, tak aby wydobyć

ich kształtyich kształty porównywanie obrazków i wskazywanie, czego porównywanie obrazków i wskazywanie, czego

brakuje na jednym z nichbrakuje na jednym z nich dobieranie z grupy elementówdobieranie z grupy elementów (kształt, znaczek, (kształt, znaczek,

symbol – litera lub cyfra) symbol – litera lub cyfra) takiego samego jak takiego samego jak wskazanywskazany

łączenie w pary identycznych elementów przez łączenie w pary identycznych elementów przez zestawianie, kreślenie linii, otaczanie kółkiemzestawianie, kreślenie linii, otaczanie kółkiem

Ćwiczenia na materiale Ćwiczenia na materiale literopodobnymliteropodobnym

i literowym:i literowym: odtwarzanie wzorów graficznychodtwarzanie wzorów graficznych uzupełnianie elementów brakujących we uzupełnianie elementów brakujących we

wzorze graficznymwzorze graficznym dostrzeganie podobieństw i różnic między dostrzeganie podobieństw i różnic między

znakami graficznymiznakami graficznymi lepienie liter z plastelinylepienie liter z plasteliny wycinanie literwycinanie liter formowanie kształtów liter ze sznurka i formowanie kształtów liter ze sznurka i

drutudrutu

wodzenie palcem po literach wykonanych z wodzenie palcem po literach wykonanych z szorstkiego materiałuszorstkiego materiału

pisanie liter z użyciem szablonu i kolorowanie pisanie liter z użyciem szablonu i kolorowanie ichich

odwzorowywanie liter przez kalkę techniczną, odwzorowywanie liter przez kalkę techniczną, folięfolię

układanie liter z klocków pod obrazkiem z literąukładanie liter z klocków pod obrazkiem z literą uzupełnianie elementów uzupełnianie elementów

w literze drukowanej i pisanejw literze drukowanej i pisanej wyszukiwanie w tekście wyszukiwanie w tekście

pisanym określonej literypisanym określonej litery

zgadywanie liter pisanych w powietrzu lub zgadywanie liter pisanych w powietrzu lub na plecachna plecach

odtwarzanie z pamięci uprzednio widzianych odtwarzanie z pamięci uprzednio widzianych literliter

odtwarzanie kształtów liter i ich połączeńodtwarzanie kształtów liter i ich połączeń pisanie po śladzie liter, sylab, wyrazówpisanie po śladzie liter, sylab, wyrazów gra w domino literowegra w domino literowe pisanie liter wg wzoru pisanie liter wg wzoru

w zeszycie w trzy linie, w zeszycie w trzy linie,

porównywanie ze wzorem porównywanie ze wzorem

po napisaniupo napisaniu

Ćwiczenia współpracy oka i Ćwiczenia współpracy oka i rękiręki (koordynacji wzrokowo – (koordynacji wzrokowo –

ruchowej)ruchowej)wg następujących etapówwg następujących etapów rysowanie po śladzie rysowanie po śladzie (po linii konturu) (po linii konturu) lub wypełnianie lub wypełnianie

wykropkowanych linii na obwodzie rysunkuwykropkowanych linii na obwodzie rysunku kalkowanie rysunku przez szkło, kalkę techniczną kalkowanie rysunku przez szkło, kalkę techniczną

lub folię; obrysowywanie za pomocą szablonówlub folię; obrysowywanie za pomocą szablonów zamalowywanie rysunku konturowegozamalowywanie rysunku konturowego zakreskowywanie fragmentów rysunku liniami zakreskowywanie fragmentów rysunku liniami

pionowymi, poziomymi, ukośnymi, falistymi, pionowymi, poziomymi, ukośnymi, falistymi, „zakratkowywanie”„zakratkowywanie”

wypełnianie rysunku różnymi materiałami np. wypełnianie rysunku różnymi materiałami np. skrawkami wydzieranymi z bibułki, plasteliną, watąskrawkami wydzieranymi z bibułki, plasteliną, watą

robienie ramki ze szlaczkówrobienie ramki ze szlaczków wycinanie rysunkuwycinanie rysunku

Usprawnianie u dziecka funkcjiUsprawnianie u dziecka funkcjisłuchowo – językowych.słuchowo – językowych.Funkcje te są doskonalone Funkcje te są doskonalone

podczas następujących czynności:podczas następujących czynności: słuchanie piosenek, czytanie książeksłuchanie piosenek, czytanie książek słuchanie bajek, opowiadań, bajek muzycznychsłuchanie bajek, opowiadań, bajek muzycznych (często powtarzanych)(często powtarzanych) oraz samodzielne oraz samodzielne

opowiadanie fragmentów i dopowiadanie opowiadanie fragmentów i dopowiadanie zakończeńzakończeń

zabawa „powtórz po mnie”:zabawa „powtórz po mnie”: dorosły wydaje dorosły wydaje dźwięki różnymi przedmiotami, a dziecko z dźwięki różnymi przedmiotami, a dziecko z zamkniętymi oczami nasłuchuje i następnie odgaduje zamkniętymi oczami nasłuchuje i następnie odgaduje nazwy użytych przedmiotów (np.stukanie łyżeczką, nazwy użytych przedmiotów (np.stukanie łyżeczką, cięcie nożyczkami, gniecenie papieru)cięcie nożyczkami, gniecenie papieru)

zagadki słuchowe:zagadki słuchowe: rozpoznawanie nagranych rozpoznawanie nagranych dźwięków, odgłosów naturydźwięków, odgłosów natury

słuchanie i rozwiązywanie zagadeksłuchanie i rozwiązywanie zagadek uczenie się na pamięć krótkich wierszyków, uczenie się na pamięć krótkich wierszyków,

rymowanek, piosenek, wyliczanek, fragmentów rymowanek, piosenek, wyliczanek, fragmentów bajek muzycznychbajek muzycznych

rozpoznawanie rymów: rozpoznawanie rymów: określanie, które słowa z trzech określanie, które słowa z trzech podanych się rymują, a które słowo się nie rymuje: podanych się rymują, a które słowo się nie rymuje: kolejka kolejka – krowa – alejka;– krowa – alejka;

tworzenie rymów: tworzenie rymów: Ala – sala, lala, trala, fala;Ala – sala, lala, trala, fala; układanie rymowanek: układanie rymowanek: Jurek – ogórek, kiełbasa i Jurek – ogórek, kiełbasa i

sznurek; Darek – zegarek, wygląda jak barek;sznurek; Darek – zegarek, wygląda jak barek; rozpoznawanie aliteracji: które słowa są podobnerozpoznawanie aliteracji: które słowa są podobne (np.(np.kolor – kolejka – parowóz)kolor – kolejka – parowóz) powtarzanie za dorosłym ciągów słownychpowtarzanie za dorosłym ciągów słownych (np.(np.but, bluzka, spodnie, skarpeta)but, bluzka, spodnie, skarpeta) zabawa: „Jakie słowo było powiedziane dwa razy?”zabawa: „Jakie słowo było powiedziane dwa razy?” (np.(np.okno, oko, drzwi, okno)okno, oko, drzwi, okno)

opisywanie lub tworzenie opowiadania do opisywanie lub tworzenie opowiadania do oglądanych ilustracjioglądanych ilustracji

klaskanie na sygnał: klaskanie na sygnał: przed przeczytaniem dziecku bajki przed przeczytaniem dziecku bajki dorosły wskazuje jakieś słowo (np.dorosły wskazuje jakieś słowo (np.król); król); gdy w opowiadaniu gdy w opowiadaniu słowo to się pojawi, dziecko klaszcze (lub wykonuje słowo to się pojawi, dziecko klaszcze (lub wykonuje umówiony ruch, np.podskakuje)umówiony ruch, np.podskakuje)

wyodrębnianie zdań w wypowiedziach innych osób wyodrębnianie zdań w wypowiedziach innych osób lub w tekście piosenkilub w tekście piosenki

układanie zdań z podanych słówukładanie zdań z podanych słów wyodrębnianie i liczenie wyrazów w zdaniuwyodrębnianie i liczenie wyrazów w zdaniu liczenie sylab w podanych słowachliczenie sylab w podanych słowach rozmowa „kosmitów”, „robotów” – rozmowa „kosmitów”, „robotów” – mówienie mówienie

sylabami lub głoskamisylabami lub głoskami wyszukanie w otoczeniu przedmiotów o nazwie, wyszukanie w otoczeniu przedmiotów o nazwie,

która zaczyna się określoną sylabą lub głoskąktóra zaczyna się określoną sylabą lub głoską liczenie głosek w słowachliczenie głosek w słowach

zabawa w echo: zabawa w echo: wyodrębnianie i powtarzanie ostatniej wyodrębnianie i powtarzanie ostatniej głoski w usłyszanym słowie;głoski w usłyszanym słowie;

„„słowny łańcuszek” – słowny łańcuszek” – podawanie przez uczestników podawanie przez uczestników słów na zmianę, tak by ostatnia głoska słowa była słów na zmianę, tak by ostatnia głoska słowa była pierwszą głoską następnego;pierwszą głoską następnego;

opuszczanie głosek lub sylab na początku słowa opuszczanie głosek lub sylab na początku słowa (np.(np.chusta – usta), chusta – usta), w środku (w środku (klasa – powiedz to słowo, klasa – powiedz to słowo, lecz opuść „l”) lecz opuść „l”) lub na końcu słowa (lub na końcu słowa (kotek – opuść „-ek”);kotek – opuść „-ek”);

dodawanie głosek lub sylab: dodawanie głosek lub sylab: dodaj „-ek” do słowa: dodaj „-ek” do słowa: nos; dodaj „k” na początku słowa osa;nos; dodaj „k” na początku słowa osa;

rozpoznawanie nazwy przedmiotu na podstawie rozpoznawanie nazwy przedmiotu na podstawie pierwszej głoski pierwszej głoski (np.(np.Tym przedmiotem rysujemy: k…);Tym przedmiotem rysujemy: k…);

wyodrębnianie pierwszej głoski nazwy wyodrębnianie pierwszej głoski nazwy przedmiotu z obrazka lub z otoczenia przedmiotu z obrazka lub z otoczenia (np.zabawa: (np.zabawa: Jedzie pociąg naładowany towarami, których nazwa Jedzie pociąg naładowany towarami, których nazwa zaczyna się głoską „k”. Co jedzie tym pociągiem? – kury, zaczyna się głoską „k”. Co jedzie tym pociągiem? – kury, karty, krowy, kredki…)karty, krowy, kredki…)

Doskonalenie u dziecka Doskonalenie u dziecka orientacji w schemacie ciała i orientacji w schemacie ciała i

przestrzeni.przestrzeni.Orientację tę doskonalimy przez:Orientację tę doskonalimy przez: utrwalenie poprawnego rozumienia pojęć i określeń utrwalenie poprawnego rozumienia pojęć i określeń dotyczących pozycji ciała i prostych ruchów dotyczących pozycji ciała i prostych ruchów (prawa, (prawa, lewa, do góry, na dół, niżej, wyżej, prosta, zgięta)lewa, do góry, na dół, niżej, wyżej, prosta, zgięta)

chodzenie po narysowanej ścieżce zgodnie z chodzenie po narysowanej ścieżce zgodnie z poleceniami: poleceniami: Idź prosto, do tyłu, na prawo, na lewo z Idź prosto, do tyłu, na prawo, na lewo z otwartymi, potem z zamkniętymi oczamiotwartymi, potem z zamkniętymi oczami

wymijanie samochodem lub wózkiem przeszkód: wymijanie samochodem lub wózkiem przeszkód: piłek, pachołków, klocków i określanie głośno piłek, pachołków, klocków i określanie głośno kierunku: kierunku: jadę prosto, skręcam w …jadę prosto, skręcam w …

odtwarzanie ruchami poszczególnych czynności – odtwarzanie ruchami poszczególnych czynności – również jako zgadywanki również jako zgadywanki (np.wiosłowanie, zbieranie (np.wiosłowanie, zbieranie grzybów do koszyka)grzybów do koszyka)

określanie na obrazku położenia przedmiotów w określanie na obrazku położenia przedmiotów w przestrzeni:przestrzeni: na, pod, przed, za, obok, w, wokół, na zewnątrz, na, pod, przed, za, obok, w, wokół, na zewnątrz, wewnątrzwewnątrz

układanie przedmiotów w odpowiednim położeniu:układanie przedmiotów w odpowiednim położeniu: Na krześle posadź misia, pod krzesłem połóż piłkę;Na krześle posadź misia, pod krzesłem połóż piłkę;

rysowanie przedmiotów w odpowiednim położeniurysowanie przedmiotów w odpowiednim położeniu (np. (np. Obok domu narysuj drzewo, nad domem słońce)Obok domu narysuj drzewo, nad domem słońce) udzielanie odpowiedzi na pytaniaudzielanie odpowiedzi na pytania (np. (np. Gdzie siedzi kot?)Gdzie siedzi kot?) kolorowanie obrazka wg instrukcji:kolorowanie obrazka wg instrukcji: kwiaty w wazonie kwiaty w wazonie

pokoloruj na czerwono, kwiaty na oknie pokoloruj na żółto…)pokoloruj na czerwono, kwiaty na oknie pokoloruj na żółto…)

utrwalanie rozróżniania stron ciała:utrwalanie rozróżniania stron ciała: pokaż prawą rękę, lewą nogę, prawe uchopokaż prawą rękę, lewą nogę, prawe ucho

śledzenie linii w labiryncieśledzenie linii w labiryncie

odtwarzanie konstrukcji odtwarzanie konstrukcji z plasteliny i materiałów z plasteliny i materiałów przyrodniczychprzyrodniczych (patyczki, (patyczki, liście, kamyki, piasek),liście, kamyki, piasek), tworzenie własnych tworzenie własnych konstrukcji i nazywanie konstrukcji i nazywanie położenia elementówpołożenia elementów

kreślenie w powietrzukreślenie w powietrzu (figur geometrycznych, liter (figur geometrycznych, liter i innych kształtów i innych kształtów graficznych)graficznych)

składanie całości z składanie całości z pociętych części – pociętych części – układanki geometryczne układanki geometryczne i obrazkowei obrazkowe

rysowanie szlaczków z rysowanie szlaczków z kształtów kształtów literopodobnych w literopodobnych w układzie od lewej do układzie od lewej do prawej i z góry na dół.prawej i z góry na dół.

Literatura:Literatura: Bogdanowicz M. , Adryjanek A., Rożyńska M., Bogdanowicz M. , Adryjanek A., Rożyńska M.,

Uczeń z dysleksją w domu.Uczeń z dysleksją w domu. Poradnik nie tylko dla rodziców, Gdynia 2011.Poradnik nie tylko dla rodziców, Gdynia 2011. Przygotowanie do nauki pisania – ćwiczenia Przygotowanie do nauki pisania – ćwiczenia

grafomotoryczne według Hany Tymihovej,grafomotoryczne według Hany Tymihovej, Magiczne linie – ćwiczenia grafomotoryczne Magiczne linie – ćwiczenia grafomotoryczne

dla chłopców i nie tylko…,dla chłopców i nie tylko…, Owoce, warzywa i szlaczki - ćwiczenia Owoce, warzywa i szlaczki - ćwiczenia

grafomotoryczne usprawniające rękę piszącą;grafomotoryczne usprawniające rękę piszącą; Skrzatoland – Akademia rysowania, czyli Skrzatoland – Akademia rysowania, czyli

zaczarowane szlaczki, kropki, kreski i zaczarowane szlaczki, kropki, kreski i zygzaczki,zygzaczki,

Dyktanda graficzne,Dyktanda graficzne, 311 szlaczków i zygzaczków - ćwiczenia 311 szlaczków i zygzaczków - ćwiczenia

grafomotoryczne usprawniające rękę piszącągrafomotoryczne usprawniające rękę piszącą