Upload
trandan
View
224
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Zielona infrastruktura w Polsce
Anna Liro
Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska
Zielona infrastruktura – priorytet
nowej strategii
• Realizacja Strategii UE ochrony różnorodności biologicznej na lata 2020 r i celu przewodniego:„Powstrzymanie utraty różnorodności biologicznej i degradacji usług
ekosystemowych w UE do 2020 r ..”
• Upowszechnienie wiedzy i poprawa świadomości znaczenia problemu zachowania usług ekologicznych, w tym łączności ekologicznej, wśród planistów i decydentów
• Planowanie kolejnej perspektywy finansowej i ukierunkowanie wydatków na działania np. w zakresie zalesień, likwidacja barier …
• Grupy robocze KE opracowały wytyczne dotyczące mapowania ekosystemów i ich usług, wyznaczania zielonej infrastruktury
CEL 2: Utrzymanie i odbudowa ekosystemów i ich usług
Do 2020 r. ekosystemy i ich usługi zostaną utrzymane i wzmocnione
poprzez ustanowienie zielonej infrastruktury i odbudowę co najmniej
15% zdegradowanych ekosystemów.
Korytarze ekologiczne element zielonej
infrastruktury
Fragmentacja:
• oceniana jest jako jedno z głównych czynników utraty różnorodności biologicznej, której wpływ ujawnia się przy utracie ~70% właściwych siedlisk
• prowadzi do utraty (zmiany) siedlisk i podziału siedliska na mniejsze izolowane płaty
• ogranicza lub wręcz przerywa łączność ekologiczną;
• osłabia możliwość adaptacji gatunków do zmian klimatycznych
• osłabia przeżywalność gatunków przy ograniczonej ich zdolność do przemieszczania się na nowe tereny.
Korytarze ekologiczne – tworzywo
zielonej infrastruktury
Publikacje:
• Koncepcja krajowej sieci ekologicznej ECONET – Polska 1995, IUCN
• Projekt korytarzy ekologicznych łączących Europejska sieć Natura 2000 w Polsce. Jędrzejewski at al. 2005 r.
Konferencje:
• Wdrażanie koncepcji korytarzy ekologicznych w Polsce, ZBS PAN - Białowieża, 20–22 XI 2008 r.
• Planowanie przestrzenne a ochrona ciągłości ekologicznej w północno-wschodniej Polsce –Białowieża 7-8.04.2011 r.
Sieć ECONET-PL (źródło: http://www.ios.edu.pl/biodiversity/9/baza4.htm )
- 1995 r.
Korytarze ekologiczne łączące obszary Natura
2000 w Polsce (wg. Jędrzejewski i in., 2005)
Stan ochrony łączności ekologicznej w
świetle obowiązującego prawa
Brak skutecznych instrumentów prawnych, przepisów wykonawczych, wytycznych umożliwiających skuteczną ochronę korytarzy ekologicznych.
• W ustawie o ochronie przyrody zdefiniowano pojęcie „korytarza ekologicznego” jako obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt lub grzybów.
• Obszar chronionego krajobrazu – wyznaczany ze względu na pełnioną m.in. funkcje korytarza ekologicznego.
• Sieć obszarów Natura 2000 - nie jest spójna przestrzennie.
Plan ochrony obszaru Natura 2000 ma określić warunki zachowania spójności sieci obszarów Natura 2000, w tym odnoszące się do zagospodarowania przestrzennego (zabudowa, infrastruktura, zalesiania), zachowania drożności cieków wodnych dla ryb.
Zakres działań ochronnych w planie ochrony obszaru Natura 2000, może obejmować utrzymanie korytarzy ekologicznych łączących obszary Natura 2000.
Stan ochrony łączności ekologicznej
w świetle obowiązującego prawa
• Procedury ocen oddziaływania na środowisko i
na obszary Natura 2000 – w raportach OOŚ i w
decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach:
– lokalizacja przejść dla zwierząt i ich parametry
minimalne
– ogrodzenia naprowadzające
Materiały pomocnicze pt. „Poradnik projektowania przejść dla zwierząt i działań ograniczających śmiertelność
fauny na drogach” R. Kurek, GDOŚ 2011
Korytarze ekologiczne w systemie
planowania przestrzennego
Korytarze ekologiczne są determinantą przyrodniczą:
• Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju (KPZK)
• planów zagospodarowania przestrzennego województw (PZPW) oraz studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
Brak obowiązku ujmowania łączności ekologicznej w planach miejscowych i na ogół korytarze ekologiczne nie są uwzględniane
W KPZK i PZPW• Jako podstawa merytoryczna są uwzględniane: koncepcja
ECONET- PL, projekt korytarzy ekologicznych ZBS PAN, własne opracowania
W efekcie:
• bark jednolitych, pogłębionych zasad wyznaczania
• Brak spójności przestrzennej sieci korytarzy
• Stopień wdrożenia korytarzy ekologicznych jest różny.
Miłosz-Cielma et al. W
Ochrona łączności
ekologicznej w Polsce,
2008 r.
Korytarze ekologiczne w PZPW
Miłosz-Cielma et al. W
Ochrona łączności
ekologicznej w Polsce,
2008 r.
PZPW aktualizacja 2008 r.
Sieć Natura 2000
połączona korytarzami
ekologicznymi
Łączność ekologiczna - możliwości
• Koncepcja przestrzennego
zagospodarowania kraju 2030 – wskazuje , że
„polityka przestrzennego zagospodarowania
kraju w większym stopniu niż obecnie musi
zostać ukierunkowana na przeciwdziałanie
fragmentacji siedlisk i tworzenie rozwiązań
pozwalających na osiąganie jak najlepszych
przestrzennych powiązań ekologicznych
sprzyjających migracji i zapewnieniu potrzeb
bytowych gatunków chronionych.”
KPZK 2030 - działania
Integracja działań w zakresie funkcjonowania spójnej sieci ekologicznej kraju jako podstawa ochrony najcenniejszych zasobów przyrodniczych i krajobrazowych
Działania:• wyznaczenie i ochronę spójnego systemu obszarów chronionych
zintegrowanych w sieci KSOCh, Natura 2000 (obszary węzłowe) połączonych korytarzami ekologicznymi,
• integracja zarządzania obszarami należącymi do różnych sieci;
• przeciwdziałanie fragmentacji przestrzeni przyrodniczej;
KPZK 2030
Korytarze ekologiczne powinny być:
• wyznaczone w sposób hierarchiczny,
• uwarunkowane wymogami migracyjnymi ,
• wyznaczone na podstawie jednolitych zasad i kryteriów, dla grup zwierząt o podobnych potrzebach, głównie ssaków, ptaków i ryb,
• uwzględniane na poziomie województwa i gminy
Kierunkowe działania wskazywane w
PZPW
• Budowa przejść dla zwierząt, przepławek dla ryb
• Uwzględnianie biologicznej zabudowy dróg
• Kształtowanie obejść ekologicznych
• Kształtowanie liniowych struktur np. zadrzewień
• Wprowadzanie zakazów zabudowy, lokalizacji elektrowni wiatrowych, wodnych, infrastruktury w celu ograniczenia fragmentacji
• Zalesienia, tworzenie leśnych korytarzy
• Renaturyzacja dolin rzecznych, zaniechanie regulacji rzek
• Tworzenie obszarów chronionych PK, OCHK
• Wprowadzenie monitoringu korytarzy ekologicznych (woj. zachodniopomorskie)
Działania na rzecz zielonej
infrastruktury
Realizacja projektu GDOŚ „Ochrona różnorodności
biologicznej poprzez wdrożenie sieci lądowych korytarzy
ekologicznych na terenie Polski” (2014-2017) mającego
na celu:
– Weryfikacja przebiegu korytarzy ekologicznych pod kątem
konfliktów z infrastrukturą lądowych
– Wskazanie miejsc ograniczonej drożności korytarzy w celu
podjęcia działań udrażniających korytarze ekologiczne
– wskazanie terenów pod zalesienia ze względu na ochronę
korytarzy ekologicznych
– opracowane wytycznych i zasady wyznaczania regionalnych i
lokalnych korytarzy ekologicznych
Działania na rzecz zielonej
infrastruktury
• Ekspertyza – mapowanie i ocena
ekosystemów i ich usług w Polsce – GRID
Warszawa
• Wycena usług ekosystemowych dla
obszaru Ramsar: Wigierski Park
Narodowy – GRID Warszawa