Embed Size (px)
Citation preview
![Page 1: ½ZÌf { ÁZ]½YÂÀ Ä]ʳ|¿ ËZf Ê¿Z Z É ¸§¥Á ]Äf§ZËkimiahonar.ir/article-1-22-fa.pdf½ZÌf { ÁZ]½YÂÀ Ä]ʳ|¿ ËZf Ê¿Z Z É ¸ ¥Á ]Äf ZË ¬¿ ¹|«Y½YÂ](https://reader036.pdfslide.tips/reader036/viewer/2022071407/60fed198f4266b618173d360/html5/thumbnails/1.jpg)
ستايش زندگي به عنوان باور زردشتيان نقش يافته بر ظروف فلزي ساسانيندا‌اخوان‌اقدم*
چکیده
دورة‌ساسانی،از‌مهم‌ترین‌دوره‌های‌تاریخی‌در‌ایران‌پیش‌از‌اسلام‌است؛به‌همین‌سبب‌آثار‌هنری‌به‌جا‌مانده‌از‌این‌دوره‌نیز‌در‌مطالعات‌تاریخ‌هنر‌دارای‌اهمیت‌خاصی‌هستند.فلزكاري،یكي‌از‌شاخه‌هاي‌مهم‌هنري‌در‌این‌دوره‌به‌شمار‌می‌آید‌كه‌آثار‌متعددی‌نیز‌از‌آن‌به‌جا‌مانده‌است.آثار‌فلزی‌ساسانیان‌را‌می‌توان‌بر‌اساس‌شكل‌ظروف‌و‌نیز‌نقوش‌روی‌آن‌تقسیم‌بندی‌كرد.این‌مقاله،به‌آن‌دسته‌از‌ظروف‌فلزی‌ساسانی‌خواهد‌پرداخت‌كه‌منقوش‌به‌تصاویر‌زنان‌رقصنده،نوازندگان،صحنه‌های‌جشن‌و‌تصاویری‌از‌مجالس‌شادی‌اند.پژوهشگران،تاكنون،تفاسیر‌مختلفی‌برای‌این‌نقوش‌ارائه‌كرده‌اند،اما‌این‌مقاله‌سعی‌دارد‌تا‌از‌نقطه‌نظری‌دیگر‌و‌با‌روش‌توصیفی‌ـ‌تحلیلی،این‌ظروف‌و‌نقش‌مایه‌های‌آنان‌را‌مورد‌بررسی‌قرار‌‌دهد‌و‌در‌همین‌راستا،به‌كاوش‌در‌پژوهش‌های‌پیشین‌در‌این‌زمینه‌نیز‌می‌پردازد.اگرچه‌هیچ‌گاه‌نمی‌توان‌تفسیری‌قطعی‌‌از‌این‌نقش‌مایه‌ها‌ارائه‌كرد،اما‌پژوهش‌پیشِ‌رو،می‌تواند‌دیدگاه‌جدید‌و‌متفاوتی‌را‌برای‌تفسیر‌این‌دسته‌از‌آثار‌هنر‌ساسانی‌در‌اختیار‌پژوهشگران‌قرار‌دهد.
کلید‌واژه‌ها:هنر‌ساسانیان،فلزكاری‌ساسانیان،نقوش‌بر‌ظروف‌فلزی‌ساسانی
[email protected]عضو‌هیأت‌علمی‌پژوهشكدة‌هنر*
تاریخ‌دریافت‌مقاله:1391/10/14تـاریخ‌پذیرش‌مقاله:1391/1/18
Dow
nloa
ded
from
kim
iaho
nar.
ir at
19:
44 +
0430
on
Mon
day
July
26t
h 20
21
![Page 2: ½ZÌf { ÁZ]½YÂÀ Ä]ʳ|¿ ËZf Ê¿Z Z É ¸§¥Á ]Äf§ZËkimiahonar.ir/article-1-22-fa.pdf½ZÌf { ÁZ]½YÂÀ Ä]ʳ|¿ ËZf Ê¿Z Z É ¸ ¥Á ]Äf ZË ¬¿ ¹|«Y½YÂ](https://reader036.pdfslide.tips/reader036/viewer/2022071407/60fed198f4266b618173d360/html5/thumbnails/2.jpg)
16
فصلنـامه سال اول، شماره 2، بهار 1391
مقدمه
هنر‌ساسانی‌وارث‌گذشتة‌ایرانی‌است.هنر‌ایرانی‌در‌این‌دوره،صورتی‌تركیبی‌داشت؛یعنی‌با‌اینكه‌از‌شرق‌و‌غرب‌تأثیر‌پذیرفته‌بود‌اما‌در‌بوتة‌ملّیت‌ایرانی‌گداخته‌و‌با‌یک‌برنامة‌سیاسی،با‌هدف‌بازگرفتن‌اعتبار‌و‌افتخار‌گذشتة‌هخامنشیان،بار‌دیگر‌به‌شكل‌هنر‌ملی‌درآمده
بود.)گیرشمن،134:1350(این‌هنر،بیانگر‌موقعیت‌اجتماعی‌و‌مذهبی‌ایران‌در‌نیمة‌نخست‌سدة‌اول‌میلادی‌است.در‌واقع،یک‌دولت‌مذهبی، تثبیت‌شدة موقعیت و‌یک قدرتمند مركزی‌زندگی‌روزمره‌را‌به‌نظم‌درآورد‌و‌تحت‌تأثیر‌قرار‌داد.این‌نظم‌در‌همة‌ابعاد‌زندگی‌ساسانیان‌متجلی‌شد؛در‌هنر‌ساسانی‌تأكید‌ویژه‌ای‌بر‌نظم‌و‌روشن‌شدن‌طرح‌قدرتمند حكومت یک از بازتابی امر، این كه می‌شود‌اهمیت دارای دوره، این از بهجامانده آثـار است.خاص‌سیاسی،دینی‌و‌آیینـی‌هستند‌و‌ظاهر‌آنان‌با‌‌نیـازهای‌سلطنتی‌و‌آیین‌های‌مذهبـی‌هماهنگ‌است‌از یكی مي‌توان را دوره این .)Harper,1986:592(مهم‌ترین‌دوره‌ها‌در‌تاریخ‌هنر‌ایران‌دانست‌كه‌ردّ‌پای‌مضامین‌هنری‌آن،در‌ایران‌پس‌از‌اسلام‌نیز‌مشاهده‌تاریخ‌گذاری گاهی امر، همین كه به‌گونه‌ای می‌شود؛اشیای‌بدست‌آمده‌را‌دشوار‌می‌سازد.در‌واقع،هنر‌در‌دوره، این از یافت. كاربردی‌تری مفهوم ساسانی دورة‌علاوه‌بر‌معماری‌و‌كتیبه‌ها،نقاشی،موزاییک،سفالینه‌ها،از اسنادی حتی و منسوجات فلزكاری، شیشه‌گری،موسیقی‌به‌جامانده‌است.اگرچه‌تاكنون،تنها‌آن‌دسته‌از‌آثاری‌كه‌منعكس‌كنندة‌زندگی‌و‌عقاید‌طبقة‌حاكم‌است‌مورد‌كاوش‌و‌مطالعة‌دقیق‌قرار‌گرفته‌است‌اما‌شاید‌حفریات‌باستان‌شناسی‌در‌آینده،در‌مراكز‌اقامت‌و‌حكومت‌ساسانیان،اطلاعات‌ما‌را‌درخصوص‌هنر‌این
دوره‌افزایش‌دهد.فلزكاری‌در‌دورة‌ساسانی،موردتوجه‌گروه‌زیادی‌از‌هنرمندان‌بود‌كه‌این‌امر‌می‌تواند‌با‌كاهش‌چشم‌گیر‌تعداد‌نقوش‌برجستة‌صخره‌ای‌در‌ایران،ارتباط‌مستقیم
داشته‌باشد.آثار‌متعدد‌فلزی‌مربوط‌به‌این‌دوره،اغلب‌خارج‌از‌مرزهای‌ایران‌ساسانی‌یافت‌شده‌اند‌و‌همه‌در‌موزه‌های‌معتبر‌جهان‌نگهداری‌می‌شوند.تعیین‌تاریخ‌فلزی ظروف است. دشوار ظروف این ساخت محل و‌از بخشی پادشاهان، تصاویر با همراه ساسانی دربار‌تبلیغ‌دولت‌بودند‌و‌به‌عنوان‌هدایایی‌برای‌هم‌پیمانان‌و‌حاكمان‌همسایه‌فرستاده‌می‌شدند.تعدادی‌از‌ظروف‌اعضای و نجیب‌زادگان فرمانروایان، دستور به نیز‌خاندان‌شاهی‌كه‌بر‌بخش‌های‌مختلف‌ایران‌حكومت‌به اغلب فلزی، اشیای این شده‌اند. ساخته می‌كردند،شكل‌بشقاب‌های‌گرد‌و‌بزرگ،كاسة‌گرد،تنُگ‌بیضی‌و‌گلدان‌گلابی‌شكل‌با‌گردني‌پهن‌هستند.تزئین‌این‌ظروف،به‌شیوه‌های‌متفاوت‌انجام‌شده؛برخی‌از‌آنها،گاهی اما شده، قلم‌كاری یا و حكاكی یا چكش‌كاری‌تزئین‌‌شده، جداگانه به‌طور و پیش از كه پلاک‌هایی
روی‌این‌ظروف‌نصب‌شده‌اند.نیم‌تنة تصویر با ظروف ساساني، دورة ابتداي در‌پادشاهان،اعضاي‌خاندان‌شاهي‌و‌بزرگان‌تزئین‌مي‌شد،اما‌پس‌از‌برداشتن‌محدودیتي‌كه‌شاپور‌دوم‌براي‌تولید‌پنجم و چهارم سدة در بود، كرده اعمال نقره ظروف‌میلادي،تصاویر‌پادشاه‌و‌یا‌شاهزاده‌در‌حال‌شكار‌و‌نیز‌خانواده‌شان و نجیب‌زادگان طبقة اعضاي از تصاویري‌میلادي، هفتم و ششم سده‌هاي در گشت. متداول‌مضامین‌دیونیسیكي1،با‌تأثیرپذیری‌از‌غرب‌معمول‌شد‌و‌تصاویر‌زنان‌رقصنده،نوازندگان‌و‌مراسم‌شادي‌و‌جشن، Scerrato,(دستمایة‌هنر‌فلزكاران‌آن‌دوران‌قرار‌گرفت.)1966:col.721;Chegini&Nikitin,1996:71,72,75
حیوانات، از طرح‌هایی دارای ظروف، این از برخی‌یا و دینی موضوعات نیز و هندسی اشكال گیاهان،ندارند. تزئین‌خاصی دیگر، برخی و اساطیری‌هستند‌دستور به ساسانی، عصر فلزكاری ظروف تمام البته‌پادشاه‌وقت‌ساخته‌نشده‌اند‌و‌متعلق‌به‌دربار‌نیستند.ویژه‌اي پادشاه به اشاره از‌ظروف‌ساساني، بخشي‌ندارند‌و‌نشان‌دهندة‌صحنه‌هاي‌جشن‌و‌شادي‌‌هستند.با كه مي‌شوند دیده زناني اغلب، ظروف، این روي بر
Dow
nloa
ded
from
kim
iaho
nar.
ir at
19:
44 +
0430
on
Mon
day
July
26t
h 20
21
![Page 3: ½ZÌf { ÁZ]½YÂÀ Ä]ʳ|¿ ËZf Ê¿Z Z É ¸§¥Á ]Äf§ZËkimiahonar.ir/article-1-22-fa.pdf½ZÌf { ÁZ]½YÂÀ Ä]ʳ|¿ ËZf Ê¿Z Z É ¸ ¥Á ]Äf ZË ¬¿ ¹|«Y½YÂ](https://reader036.pdfslide.tips/reader036/viewer/2022071407/60fed198f4266b618173d360/html5/thumbnails/3.jpg)
17
ستايش زندگي به عنوان باور زردشتيان نقش يافته بر ظروف فلزي ساساني
از برخي رقصند. در‌حال در‌دست، نشانه‌هاي‌خاصي‌پژوهشگران‌بر‌این‌باورند‌كه‌این‌تصاویر‌با‌آیین‌آناهیتا،ایزدبانوي‌آب‌و‌باروري‌ایران،مرتبط‌‌است‌اما‌برخي‌دیگر،آن‌را‌مربوط‌به‌جشن‌هاي‌فصلي‌مي‌دانند.این‌ظروف،نیز و ازدواج جشن انگور‌چیني، مراسم از صحنه‌هایي‌طرح‌هاي‌هندسي،گیاهي‌و‌جانوري‌را‌نیز‌برخود‌دارند.آلیاژی‌كه‌این‌كاسه‌های‌كوچک‌فلزی‌با‌آن‌ساخته‌شده‌اند،حاوی‌مقدار‌زیادی‌مس‌است‌و‌به‌همین‌سبب،در‌مقایسه‌با‌ظروف‌نقره‌ای‌درباری‌ارزش‌كمتری‌دارند
.)Harper,1986:590(شده، گرفته به‌كار ساسانی هنر در كه تصاویری‌باستان ایران فرهنگ و اساطیری نقطه‌نظر از چنانچه‌خاصی مشخصه‌های دارای گیرند، قرار بررسی مورد‌خواهند‌بود؛در‌هنرهای‌تزئینی‌مضمون‌های‌حیوانات‌انار مانند: نر،اسب،قوچ،خروس‌و‌گیاهان مانند:گاو‌هر اساطیری، شخصیت‌های همچنین و لاله گل و‌و اقتصاد فرهنگ، در خاصی معنای در‌‌بردارندة كدام‌مذهب‌هستند.علاوه‌براین،می‌توان‌گفت‌این‌مضامین،تجلیلی‌از‌هدایا‌و‌نعمت‌هاي‌زندگی‌است‌كه‌به‌شكل‌پیداست ناگفته شده‌اند. بیان تصویری استعاره‌های‌تمامی‌آنچه‌كه‌در‌هنرهای‌تزئینی‌ساسانی‌مورد‌ستایش‌قرار‌می‌گیرند،از‌بهترین‌و‌مفیدترین‌آفریده‌های‌خداوند‌هستند؛جنگجوی‌شجاع‌و‌شكارچی‌قهرمانی‌كه‌تاج‌بر‌پادشاه‌است.ملكة بهترین یقین به و سردارد،محترم‌جوان‌و‌نجیب‌زاده‌اي‌كه‌تصویرش‌روی‌سنگ‌قیمتـی‌حكاكـی‌شده،بهترین‌آفریدة‌مؤنث‌است.اسب‌چابک،است. مركب بهترین یـال، و كامل بـرگ و سـاز بـا
)Azapay,2000:74-75(تاریخ‌ساخت‌بیشتر‌این‌ظروف‌مربوط‌به‌سده‌هاي6و7م.است؛در‌این‌دوران‌هنر‌از‌انحصار‌كامل‌دربار‌اختیار صاحب‌منصبان، و فرمانروایان و مي‌شود خارج‌تولید‌آثار‌هنري‌را‌به‌دست‌می‌آورند.تولید‌این‌ظروف،گسترده‌مي‌شود‌و‌مضامین‌آن‌نیز‌متنوع‌مي‌گردد.در‌این‌میان،طبیعي‌است‌كه‌باورها‌و‌عقاید‌جامعه‌در‌این‌دوره‌بر‌روي‌نقوش‌هنري‌تأثیرگذار‌شود‌و‌دین‌زردشتي
به‌عنوان‌دین‌رسمي‌دولت‌و‌مردم‌در‌تولید‌این‌مضامین‌هنري،نقش‌بسزایي‌را‌بازي‌كند.
یكي‌از‌مهم‌ترین‌اركان‌دین‌زردشتي‌به‌عنوان‌دین‌رسمي‌دربار،ستایش‌زندگي‌مادي‌است.از‌هر‌زردشتي‌انتظار‌مي‌رود‌كه‌از‌زندگي‌مادي‌خود‌لذت‌ببرد‌و‌هیچ‌زردشتي، دین در نرساند. خود مادي تن به آسیبي‌حملة از ناشي خللي هیچ آن در كه مادي زندگي‌اهریمن‌نباشد‌همیشه‌تحسین‌مي‌شود.به‌نظرمي‌رسد‌این‌باور‌مهم‌زردشتي‌مي‌تواند‌بر‌برخي‌از‌آثار‌هنري‌آن‌دوره،سایه‌افكنده‌باشد.آیا‌مي‌توان‌گفت‌كه‌تصاویر‌منقوش‌بر‌این‌ظروف،همان‌زندگي‌ایده‌آلي‌است‌كه‌هر‌زردشتي‌مي‌توانست‌در‌صورت‌نبود‌حملة‌اهریمن‌و‌نیامدن‌كژي‌و‌ناراستي‌به‌زندگي‌مادي،داشته‌باشد؟یا‌همان‌زندگي‌ستوده‌شده‌و‌موعودی‌است‌كه‌پس‌از
نابودي‌اهریمن‌در‌انتظار‌هر‌زردشتي‌خواهد‌بود؟
از‌ظروف برخي تحلیلي ـ توصیفي بررسي‌فلزي‌ساساني‌با‌نقوشي‌از‌جشن‌و‌شادي
تنُگ‌نقرة‌تخم‌مرغی‌شكل‌زیبایی‌در‌موزة‌ایران‌باستان‌نگه‌داری‌می‌شود‌كه‌تزئین‌آن‌به‌صورت‌نقش‌برجسته‌با‌زمینة‌طلاكاری‌شده‌است)تصویر1(.این‌ظرف،مركب‌خوشه‌های به آراسته و زیبا طاقی‌شكل چهارقوس از‌حال در زنانی آنان، زیر در كه است برگ‌مو و انگور‌زنان،سرهای‌شیری از تن پای‌دو زیر رقص‌هستند.دیده‌مي‌شود‌كه‌دهانشان‌به‌سوی‌دهانة‌ظرف‌است.نماد و نشان بالدار‌كه اژدهای نقش انتهای‌ظرف، در‌ایران‌دورة‌ساسانی‌بوده،به‌چشم‌می‌خورد.یكی‌از‌زنان،شاخه‌گلی‌در‌دست‌راست‌و‌ظرفی‌كه‌تصور‌می‌رود‌حاوی‌دانه‌های‌میوه‌است‌در‌دست‌چپ‌دارد‌و‌در‌دو‌طرف‌او‌روباه‌و‌قرقاولی‌دیده‌می‌شوند.گیسوی‌بلند‌و‌زلف‌و‌كلاه‌و‌طرحِ‌جامه‌و‌گردن‌بند‌و‌حالت‌سینه‌های‌این‌بانو‌و‌پارچة‌درازی‌كه‌اطراف‌بازوان‌او‌پیچ‌خورده،در‌هر‌چهار‌تصویر‌یكسان‌است.در‌تصویری‌دیگر،زنی‌حلقه‌ای‌در‌دست‌راست‌و‌گلی‌در‌دست‌چپ‌دارد.در
Dow
nloa
ded
from
kim
iaho
nar.
ir at
19:
44 +
0430
on
Mon
day
July
26t
h 20
21
![Page 4: ½ZÌf { ÁZ]½YÂÀ Ä]ʳ|¿ ËZf Ê¿Z Z É ¸§¥Á ]Äf§ZËkimiahonar.ir/article-1-22-fa.pdf½ZÌf { ÁZ]½YÂÀ Ä]ʳ|¿ ËZf Ê¿Z Z É ¸ ¥Á ]Äf ZË ¬¿ ¹|«Y½YÂ](https://reader036.pdfslide.tips/reader036/viewer/2022071407/60fed198f4266b618173d360/html5/thumbnails/4.jpg)
18
فصلنـامه سال اول، شماره 2، بهار 1391
دارد برگ و بلند‌درختی‌كه‌گل بعدي،شاخة تصویر‌در‌دست‌راست‌و‌عودسوزی‌در‌دست‌چپ‌زنی‌دیگر‌قراردارد‌و‌در‌دو‌طرفش‌كبک‌و‌تذروی‌جای‌گرفته‌اند.در‌تصویر‌چهارم،زن،پرنده‌ای‌در‌دست‌راست‌دارد‌كه‌از‌دُم‌گرفته‌و بالا‌نگه‌داشته‌است‌و‌روباهی‌را آن‌را‌در تذرو و تصویر‌كبک باز‌هم را‌حركت‌می‌دهد. آن‌‌دو‌طرف‌او‌دیده‌می‌شود.حاشیه‌هایی‌از‌برگ‌مو‌كه‌در‌اطراف‌تصاویر‌دیده‌می‌شود،این‌باور‌را‌براي‌برخي‌از‌محققان‌ایجاد‌كرده‌كه‌در‌آن‌موسم‌انگورچینی،مجلس‌بزمی‌در‌تاكستان‌ترتیب‌داده‌شده‌و‌این‌حركات‌بانو،گونه‌ای‌از‌حركات‌نمایشی‌است.در‌چهار‌جانب‌بالای‌ظرف،چهار‌نقش‌كوچک‌از‌زنان‌دیده‌می‌شود؛یكی‌در‌حالتی‌شبیهِ‌بازی‌با‌طناب‌و‌دیگری‌در‌نقش‌رامشگری‌كه‌دست‌راست‌را‌بر‌سینه‌‌گذارده‌و‌دست‌چپ‌را‌دراز‌‌نموده‌است‌و‌دو‌زن‌دیگر،پا‌را‌روی‌پا‌انداخته‌و‌سازی
.)Harper,1978:60_61(چون‌عود‌می‌نوازند‌سه‌كاسة‌نقرة‌دیگر‌كه‌بر‌آنان‌تصاویر‌زنان‌نقش‌می‌شوند نگه‌داری باستان ایران موزة در است بسته)تصویر2و3و4(.این‌ظروف،در‌ناحیة‌مازندران،نزدیک‌شش حاوی كاسه، سه این شده‌اند. پیدا دریای‌خزر‌صحنة‌مختلف‌رامشگری‌است‌كه‌در‌دو‌صحنة‌آن‌زن،ظرفی‌در‌دست‌راست‌و‌پرنده‌ای‌در‌دست‌چپ‌دارد‌و‌در‌چهار‌تصویر‌دیگر،آلات‌موسیقی‌عهد‌ساسانی‌در‌دست‌این‌بانوان‌مشاهده‌می‌شود.بزرگ‌ترینِ‌این‌كاسه‌ها‌در‌قسمت‌خارجی‌خود،مدالی‌مركزی‌با‌تصویر‌پرنده‌ای‌با‌دم‌‌بلند‌و‌كاكل‌دارد‌كه‌نوار‌جواهر‌نشانی‌دور‌تا‌دور‌گردن‌او‌بسته‌شده‌است.اطراف‌این‌تصویر،كلّ‌سطح‌كاسه،به‌بخش‌های‌مساوی‌با‌چهار‌سری‌گلبرگ‌های‌سه‌تایی‌تقسیم‌شده‌است.لبة‌كاسه‌و‌نیز‌مدال‌میانی،دارای‌لبة‌برجستة‌مرواریدی‌شكل‌است.در‌هر‌یک‌از‌چهار‌قسمت،تصاویری‌از‌زنان‌نوازنده‌دیده‌می‌شود‌كه‌به‌یک‌خوشة كه مویی‌هم‌شكل، زیر‌درخت یک هر‌ایستاده‌اند.چهار‌سازی‌كه انگور‌ختم‌می‌شود، بزرگ‌این‌چهار‌زن‌می‌نوازند‌عبارتند‌از:بربط،سرنا،قاشقک‌و‌نوعی‌ارگ‌دستی‌كه‌به‌ارغنون‌مشهور‌است.كاسة
دوم،مانند‌كاسة‌نخست‌است؛با‌این‌تفاوت‌كه‌از‌آن‌كمی‌كوچک‌تر‌است‌و‌شامل‌چهار‌نقش‌كه‌ناتمام‌مانده‌است.در‌یک‌نقش،تصویر‌زنی‌در‌حال‌نواختن‌عود‌و‌داده نشان سرنا نواختن حال در زنی دیگر، نقش در‌دست روی طاووسی زنی دیگر، تصویری در می‌شود.چپ‌خود‌نشانده‌و‌ظرفی‌دسته‌دار‌را‌در‌دست‌راست‌گرفته‌است.در‌تصویر‌چهارم،زنی،ظرفی‌شبیه‌به‌جام‌كه‌در‌آن‌دانه‌است‌در‌دست‌راست‌دارد‌و‌كیسة‌باریكی‌كه‌نوک‌آن‌به‌دهان‌یک‌قرقاول‌می‌رسد،در‌دست‌چپ‌زنی‌دیگر‌قرار‌‌دارد.برخی‌نقش‌ها،ناقص‌مانده‌اند‌و‌به‌همین‌سبب،تشخیص‌پاره‌ای‌از‌قسمت‌ها‌ممكن‌نیست.سطح بر كه نقش‌هایی و كاسه‌ها این سادة طرح‌خارجی‌این‌ظروف‌اعمال‌شده،در‌فلزكاری‌ساسانیان‌در ظروف از گروهی یادآور و نیست متداول و رایج‌ساخته یونانی هنر تحت‌تأثیر كه است میانه آسیای‌كاسـه‌ها این نیست‌كه معنی بدان این البته شده‌اند.ساخته زمانی در بلكه هستند؛ میانه آسیای محصول‌شده‌اند‌كه‌ایران،پذیرای‌تأثیرات‌آن‌منطقه‌بوده‌است.تصویر‌زنان‌نوازنده،از‌آن‌‌روی‌جالب‌است‌كه‌از‌سنّت‌زنان یكسان تصویر چهار نشان‌‌دادن در ساسانیان‌اساسی اختلاف تنها پیروی‌می‌كند. نقره روی‌ظروف‌نشانه‌های یا نمادها زنان، كه این‌‌است مشاهده قابل‌آلات بلكه ندارند دست در خوشبختی و خوش‌یمُن
موسیقی‌می‌نوازند.است. خطی كاسه، سه این در تصاویر ارائة شیوة‌روبرو از سینه‌‌ها و شانه‌ها اما نیم‌رخ، از پاها و سرها‌درختان‌‌مو، و لباس پارچة خطوط شده‌اند. تصویر‌طرحی‌انتزاعی‌و‌پیچیده‌را‌نشان‌می‌دهد.نوشته‌ای‌به‌خط‌‌پهلوی‌بر‌گلبرگ‌هایی‌كه‌این‌چهار‌تصویر‌را‌از‌هم‌بسیاری آگاهی‌های و است بسته نقش می‌كنند، جدا‌دربارة‌این‌ظروف‌ارائه‌می‌دهد.نوشته‌های‌روی‌این‌سه
كاسه‌به‌ترتیب‌از‌‌این‌قرارند:1) wnd't 'wrmzdy Y k'ln'n NPŠH MN 3LZ 6 Z(W)Z(N) sngمتعلق‌به‌ونداد‌اورمزد‌كارنان‌كه)متشكل(از306
Dow
nloa
ded
from
kim
iaho
nar.
ir at
19:
44 +
0430
on
Mon
day
July
26t
h 20
21
![Page 5: ½ZÌf { ÁZ]½YÂÀ Ä]ʳ|¿ ËZf Ê¿Z Z É ¸§¥Á ]Äf§ZËkimiahonar.ir/article-1-22-fa.pdf½ZÌf { ÁZ]½YÂÀ Ä]ʳ|¿ ËZf Ê¿Z Z É ¸ ¥Á ]Äf ZË ¬¿ ¹|«Y½YÂ](https://reader036.pdfslide.tips/reader036/viewer/2022071407/60fed198f4266b618173d360/html5/thumbnails/5.jpg)
19
ستايش زندگي به عنوان باور زردشتيان نقش يافته بر ظروف فلزي ساساني
درم2)نقره‌است(2) wnd’t ‘wrmzdy Y k’ln’n NPŠH MN 2LZ 202020 10 4 Z(W)Z(N) sng274 آن وزن كارنان اورمزد ونداد به متعلق
درم)است(3)’člmyk Y štlwyn’n NPŠH MN 2LZ 2 ZWZN M3 Y P(W)N sngمتعلق‌به‌آذرمیگ‌شرونان‌كه‌وزن‌آن202درم‌و
سه‌دانگ)است(اول ظرف دو روی كه اسمی اورمزد«، »ونداد‌تمامی در است. غیرمتداول و نادر نامی شده، نوشته‌و شده شناخته نام این با فرد یک تنها ایران، تاریخ‌آن‌‌كسی‌است‌كه‌در‌همان‌منطقه‌ای‌كه‌این‌كاسه‌ها‌یافت‌شده،سپهبد‌بوده‌است.وی‌مهاجمان‌عرب‌را‌از‌طبرستان‌یا‌همان‌مازندران‌راند‌و‌دین‌زردشتی‌را‌زنده‌نگاه‌داشت.براساس‌شجره‌نامة‌خانوادگی،او‌از‌نوادگان‌كه شده ذكر كارنان نیز ظرف صاحب نام بود. كارن‌معنای‌آن‌نوادة‌كارن‌است‌كه‌در‌سدة‌هشتم‌میلادی‌در‌طبرستان‌می‌زیست.در‌مورد‌كاسة‌سوم‌باید‌گفت‌تاریخ‌شناخته نام‌آذرمیگ‌شرونان،در با كه‌شخصی‌اما باشد شروین3 او جد و پدر نام شاید نیست. شده‌این‌نظر‌را‌نیز‌نمی‌توان‌به‌قطعیت‌پذیرفت)مصطفوی،68:1338-73؛ Frye,1973: 6؛ Harper,1978: 77-78؛
(Henning,1959: 133-134 ؛Mckenzie,1971:6
حیوان بر كه فلوت‌نواز زنی تصویر با دیگر ظرفی‌عجیبی‌سوار‌است،نمونة‌بارزی‌از‌ظروف‌نقره‌با‌تصاویر‌نمادین‌از‌جهان‌شمرده‌مي‌شود.)تصویر5(این‌ظرف‌را‌مربوط‌به‌سده‌های‌ششم‌و‌هفتم‌میلادی‌مي‌دانند.در‌موضوعات گیاهان، و ماهی‌ها دریا، زمین، تصویر، این‌ثانویه‌اند.حیوان‌اصلی‌تصویر،موجود‌تركیبی‌بی‌آزاری‌است‌كه‌خصوصیات‌حیوانات‌كاری‌و‌اهلی‌را‌با‌هم‌دارد‌به جثه‌ای و پرنده بال‌های همچون بال‌هایی دارای و‌اندازة‌یک‌ماهی‌است.تصویر‌زیبای‌نوازندة‌زنی‌كه‌سوار‌بر‌این‌حیوان‌عجیب‌است،نشان‌دهندة‌هماهنگی‌و‌نظم‌این كرد. آن از نمادین برداشتی میتوان كه دنیاست
تصویر،مربوط‌به‌هیچ‌ایزدبانویی‌نیست‌زیرا‌مشخصه‌ای‌نوازندة‌فلوت ندارد. باشد ایزدی یا كه‌نشان‌شاهانه‌و‌از برخي نظر به بنا كه است سوار عجیبی حیوان بر‌داشته ارتباطی زردشتی اندیشة با نمي‌تواند محققان،باشد؛بلكه‌تصویری‌از‌جشن‌های‌عمومی‌و‌مردمی‌است.تفسیر‌این‌دسته‌از‌محققان‌چنین‌است:»كاكیل«كه‌بیرونی‌از‌آن‌یاد‌می‌كند‌تا‌حدودی‌یادآور‌پدر‌مقدس‌و‌میمون‌ظاهر او‌در‌روزهای‌مبارک مسیحیان‌است.می‌شود‌و‌برای‌مردم‌هدایایی‌می‌آورد.مردم،روز‌آمدن‌او‌را‌سالانه‌جشن‌می‌گیرند.تصویر‌او‌با‌هفت‌رنگ‌مختلف‌رنگ‌آمیزی‌شده)تمام‌رنگ‌ها‌مانند‌رنگین‌كمان‌است(شده ساخته فلز نوع هفت از كه نری گاو روی بر و‌سوار‌‌است.»كاكیل«،تمثیلی‌است‌از‌تمایل‌زمانه‌برای‌تركیب‌تصاویر؛همان‌گونه‌كه‌دربارة‌سیمرغ‌و‌حیوان‌شاخ‌داری‌كه‌نوازندة‌فلوت‌بر‌آن‌سوار‌است‌مي‌بینیم.نام»كاكیل«بسیار‌نزدیک‌به‌كاكل‌فارسی)موی‌بافته(بلندی بافتة موی دارای ظروف این در زنان، و است‌هستند.فلزكاران‌برای‌نشان‌دادن‌گاو‌نری‌كه‌مركب‌از‌هفت‌نوع‌فلز‌است،با‌مشكلاتی‌مواجه‌بودند‌زیرا‌امكان‌نشان‌دادن‌هفت‌نوع‌فلز‌را‌بر‌روی‌نقره‌نداشتند.تنها‌بود. سیاه میناكاری و آنان،طلاكاری برای ممكن راه‌نكتة‌قابل‌ملاحظه‌این‌است‌كه‌هم‌در‌ادبیات‌و‌هم‌در‌هنرهای‌بصری،هنرمندان،همواره‌در‌پی‌گنجاندن‌و‌به‌نمایش‌گذاردن‌تنوع‌جهان‌در‌یک‌اثر‌مشخص‌و‌واحد
.)Marshak,1998:86-88(بوده‌اند‌گلدان‌نقرة‌دیگری،مربوط‌به‌سدة‌هفتم‌میلادی،یافت‌شده‌كه‌به‌صحنه‌هایی‌از‌مراسم‌انگور‌چینی‌مزینّ‌است.)تصویر6(سطح‌بدنة‌ظرف،با‌شاخه‌هایی‌از‌دو‌درخت‌‌موی‌وحشی‌پوشیده‌شده‌است.این‌دو‌درخت‌از‌یک‌سطح‌زمینی‌رشد‌كرده‌كه‌از‌تل‌های‌كوچكی‌ناصاف‌اند. و تپه‌ای منظرة نمایانگر و شده‌اند درست‌نیم‌برهنه انگورچین سه مو، درختان از یكی پای در‌انگورهایی‌را‌در‌خمره‌ای‌لگدكوب‌می‌كنند‌و‌چهارمین‌نفر،شیرة‌انگور‌را‌در‌آمفورا‌می‌ریزد.در‌آن‌سوی‌گلدان،انگورهای‌چیده‌شده از دیگر‌سبدهایی انگورچین دو
Dow
nloa
ded
from
kim
iaho
nar.
ir at
19:
44 +
0430
on
Mon
day
July
26t
h 20
21
![Page 6: ½ZÌf { ÁZ]½YÂÀ Ä]ʳ|¿ ËZf Ê¿Z Z É ¸§¥Á ]Äf§ZËkimiahonar.ir/article-1-22-fa.pdf½ZÌf { ÁZ]½YÂÀ Ä]ʳ|¿ ËZf Ê¿Z Z É ¸ ¥Á ]Äf ZË ¬¿ ¹|«Y½YÂ](https://reader036.pdfslide.tips/reader036/viewer/2022071407/60fed198f4266b618173d360/html5/thumbnails/6.jpg)
20
فصلنـامه سال اول، شماره 2، بهار 1391
را‌بر‌پشت‌خود‌حمل‌می‌كنند.بالای‌گلدان‌در‌میان‌در و می‌كشد را مویی ساقة برهنه، كودكی شاخه‌ها،در می‌كند. دنبال را روباهی دیگر كودكی او نزدیكی‌طرف‌دیگر‌ظرف،باز‌هم‌یک‌درخت‌مو‌وجود‌دارد‌كه‌با‌تصاویر‌پرندگان‌و‌افراد‌كوچک‌مزین‌شده؛از‌جمله‌پسری‌برهنه‌كه‌با‌قلابی‌در‌دست،به‌یک‌جفت‌پرندة
شكاری‌نزدیک‌می‌شود.گنجینة مضامین از بدون‌شک، هنری، آثار این»دیونیسیک«الهام‌گرفته‌اند‌كه‌در‌سدة‌سوم‌میلادی‌در‌تمام‌امپراتوری‌روم‌شرقی‌تا‌كوشان‌گسترش‌یافته‌بود.درخت‌مو،در‌همه‌جا‌نماد‌زندگی‌جاودانه‌و‌پربار‌است.نوشته‌اي‌دور‌تا‌دور‌دهانة‌ظرف،حكاكي‌شده‌كه‌توضیحي‌دربارة‌وزن‌ظرف،مطابق‌با‌استانداردهاي‌سال
600میلادي،مي‌دهد.این‌نوشته‌بدین‌صورت‌است:(…gw)(šn)sp NPŠH s-xx-xi ZWZN iii
دارایي....گشنسب،31ستیر4و‌سه‌درم.)Harper,1978:51-55;McKenzie,1971(
ظرف‌بیضی‌شكل‌دیگری‌از‌جنس‌نقره‌و‌زراندود،مربوط‌به‌این‌دوره‌به‌دست‌آمده‌است.)تصویر7و8و9(در‌پوستة‌بیرونی‌این‌ظرف،علاوه‌بر‌نقش‌چند‌جانور‌و‌گل‌و‌گیاه‌كه‌در‌كلّ‌سطح‌ظرف‌به‌شكل‌پیچیده‌دیده‌می‌شود،چهار‌زن‌در‌دو‌طرف‌آن‌به‌چشم‌می‌خورند‌كه‌با‌بدن‌برهنه‌در‌حال‌نواختن‌آلات‌موسیقی‌هستند.نوع‌آرایش‌موی‌این‌زنان،بسیار‌شبیه‌به‌تندیس‌های‌زنان‌برهنه‌ای‌است‌كه‌در‌حاجی‌آباد‌پیدا‌‌شده‌‌است.در‌میان‌گیاهان،فردی‌دیده‌می‌شود‌كه‌ریتوني‌در‌‌دست‌دارد‌كه‌به‌سر‌‌گاو‌ختم‌می‌شود.مشابه‌این‌ریتون،در‌اشیاء
باستانی‌نیز‌به‌دست‌آمده‌است.همچنین‌بشقابی‌از‌این‌دوره‌یافت‌شده‌كه‌داخل‌آن‌با‌نقش‌سه‌زن‌آراسته‌‌گردیده‌‌است.)تصویر10(برخی،زنی‌را‌كه‌در‌مركز‌تصویر‌قرار‌گرفته،موجودی‌فرازمینی)شاید‌آناهیتا(می‌دانند.این‌زن‌بر‌روی‌ستونی‌ایستاده‌و‌تاجی‌به‌سر‌دارد‌و‌بدنش‌با‌گردنبند،دستبند،آویز‌و‌پابند‌آراسته‌شده‌‌است.بدن‌او‌برهنه‌است‌و‌تنها‌ردایی‌به‌بلندای‌اندام،بر‌روی‌شانة‌راست‌او‌قرار‌‌گرفته‌و‌پشت
او‌را‌پوشانده‌است.زن‌با‌دست‌چپ‌خود‌كه‌بالا‌برده‌شده،سر‌ردا‌را‌گرفته‌است‌و‌در‌دست‌راست‌خود،گلی)شاید‌نیلوفر‌آبی(دارد.دو‌كودک‌یا‌فرشتة‌بالدار‌پای‌او‌را‌نوازش‌می‌كنند‌و‌دو‌كودکِ‌فرشته‌مانند،سایه‌بانی‌را‌بالای‌سر‌او‌نگه‌داشته‌اند.در‌دو‌طرف‌تصویر،دو‌فرد‌دیده‌می‌شوند‌كه‌لباسی‌از‌شانه‌تا‌مچ‌پا‌بر‌تن‌دارند‌كه‌در‌بخش‌بالای‌كمر،دارای‌نقش‌و‌در‌بخش‌زیرین‌كمر‌شفاف)توری(است.این‌دو‌تن،كلاه‌بر‌‌سر‌دارند‌و‌شنل‌زیبایی‌بر‌بالای‌سرشان‌قرار‌گرفته‌كه‌در‌نهایت‌به‌دور‌بازوی‌آنان‌پیچیده‌شده‌است.زنی‌كه‌در‌سمت‌چپ‌قرار‌گرفته،با‌دست‌چپ‌خود،جامی‌را‌بالا‌برده‌و‌با‌دست‌راست‌خود،پرنده‌ای‌را‌گرفته‌است.زنی‌كه‌در‌سمت‌راست‌قرار‌‌دارد،با‌دست‌چپ‌خود،پرنده‌ای‌و‌با‌دست‌راست‌خود،عوددانی‌را‌گرفته‌است.پای‌هر‌دو‌نفر‌به‌صورت‌ضربدری‌قرار‌گرفته‌و‌گویی‌یک‌پای‌خود‌را‌بر‌كنارة‌بشقاب‌تكیه‌داده‌اند.پشت‌بشقاب،درون‌پایة‌آن،دو‌سطر‌نوشته‌با‌حروف‌غیر‌معمول‌دیده‌می‌شود:1) 'c't lmyk
1(رامیگ‌آزاده‌یا‌آزاد‌رامیگ)اسم‌خاص(2) s-xx-xx-xx-ximzd
2(71ستیر.پاداششاید‌بتوان‌این‌سطور‌را‌‌بدین‌گونه‌تفسیر‌‌كرد‌كه‌پادشاه‌یا‌هر‌فرد‌صاحب‌منصب‌دیگري،این‌كاسه‌را‌به‌عنوان‌پاداش‌براي‌انجام‌كاري‌به‌آزاد‌رامیگ‌هدیه‌داده
)DeBlois,2009:13-16;Mckenzie,1971(.استتنُگ به میتوان دوره این از آمده به‌دست آثار از‌نقره‌اي‌دیگري‌اشاره‌كرد‌كه‌اكنون‌در‌موزة‌متروپلیتن‌نیویورک‌نگهداري‌‌مي‌شود‌و‌تاریخ‌ساخت‌آن‌را‌سدة‌ششم‌و‌یا‌هفتم‌میلادي‌برآورد‌‌كرده‌اند.)تصویر11(این‌ظرف،طلاكاري‌شده‌و‌گردني‌بلند‌و‌باریک‌دارد؛گویي‌این‌طرح،مورد‌علاقة‌كارگاه‌هاي‌فلزكاري‌در‌اواخر‌دورة‌ساسانیان‌بوده‌است.پایة‌ظرف،تو‌خالي‌است‌و‌به‌تدریج،به‌سمت‌پایین‌پهن‌مي‌شود.ظرفي‌مشابه‌این‌تنُگ‌در‌دست‌ایزد‌بانو‌آناهیتا‌قراردارد‌كه‌بر‌روي‌نقش‌برجستة‌صخره‌اي‌متعلق‌به‌خسرو‌دوم‌در‌طاق‌بستان‌نقش‌شده
Dow
nloa
ded
from
kim
iaho
nar.
ir at
19:
44 +
0430
on
Mon
day
July
26t
h 20
21
![Page 7: ½ZÌf { ÁZ]½YÂÀ Ä]ʳ|¿ ËZf Ê¿Z Z É ¸§¥Á ]Äf§ZËkimiahonar.ir/article-1-22-fa.pdf½ZÌf { ÁZ]½YÂÀ Ä]ʳ|¿ ËZf Ê¿Z Z É ¸ ¥Á ]Äf ZË ¬¿ ¹|«Y½YÂ](https://reader036.pdfslide.tips/reader036/viewer/2022071407/60fed198f4266b618173d360/html5/thumbnails/7.jpg)
21
ستايش زندگي به عنوان باور زردشتيان نقش يافته بر ظروف فلزي ساساني
است.ظرف،دسته‌اي‌دارد‌و‌در‌بالاي‌بازوي‌دسته،توپي‌هم‌سطح‌با‌لبة‌ظرف‌قرار‌گرفته‌است.پوشش‌نقره‌و‌طلاكاري‌شدة‌ظرف‌با‌تصویر‌زني‌كه‌پرنده‌و‌ساقة‌گیاه‌مو‌در‌‌دست‌‌دارد،تزیین‌یافته‌است.طرح‌برگ‌و‌انگورِ‌رونده‌بر‌روي‌بخش‌برآمدة‌زیر‌گردن‌و‌بالاي‌پایة‌ظرف‌به‌چشم‌مي‌خورد.در‌این‌تنُگ،چهار‌طاق‌قوسي‌شكل‌بر‌روي‌ستون‌هاي‌كوتاه‌سوار‌است.این‌قوس‌ها،هر‌یک‌شامل‌تصویر‌زني‌در‌حال‌رقص‌است‌كه‌شیئي‌را‌در‌دست‌دارد.طاق‌ها‌از‌گلبرگ‌هاي‌برجسته‌درست‌شده‌نیمة بدنة با‌مضمون‌تاک‌هاي‌رونده، است‌و‌ستون‌ها‌رقصان، زنان تزئین‌شده‌اند. پایة‌گلبرگي‌شكل و نخل‌لباس‌هاي‌تنگ‌با‌آستین‌بلند‌و‌از‌جنس‌حریر‌به‌تن‌دارند‌و‌تكه‌پارچة‌دیگري‌نیز‌از‌ران‌ها‌به‌دور‌بدن‌ایشان‌پیچیده‌شده‌است.تمام‌زنان،النگو،گردنبند‌و‌دیهیم‌جواهر‌نشان‌دارند.به‌نظر‌‌مي‌رسد‌كه‌موي‌آنها‌به‌شكل‌آرایش سر، بالای كوچكی كاكل با بلندي گیس‌بافتة‌دارند دست در زنان این كه نشانه‌هایي است. شده‌عبارتند‌از:گلي‌به‌شكل‌قلب،تنُگي‌كه‌ببري‌از‌آن‌آب‌مي‌نوشد،پرنده‌اي‌و‌گلي‌با‌شاخة‌بلند،سطل‌كوچكي‌همراه‌با‌آیینه‌و‌پرنده‌اي‌در‌حال‌نوک‌زدن‌به‌یک‌خوشة
)Harper,1978:60-61(.انگورموزة در اكنون شده‌اي طلاكاري نقره‌اي كاسة‌سدة آن ساخت تاریخ كه مي‌شود نگه‌داري كلیولند‌اواخر‌دورة‌ساسانیان‌است. هفتم‌میلادي‌و‌مربوط‌به‌به‌كار نوشیدن برای كاسه‌ها این 12ـ17( )تصاویر‌زندگي صحنه‌هاي همچون تصاویري با و می‌رفتند‌درباري‌و‌تمثال‌نجیب‌زادگان،نوازندگان،رقص‌و‌شكار‌و كاسه‌ها این روي بر جوانان برهنگي تزئین‌شده‌اند.مو، برگ و انگور از قاب‌هایي درون ایشان دادن قرار‌‌مضمون‌ظروف‌را‌خارج‌از‌زندگي‌روزانه‌قرار‌‌مي‌دهد.در‌مدال‌مركزي‌این‌كاسه،یک‌پرندة‌شكاري‌در‌حال‌رایجي مضمون كه مي‌شود دیده حیواني كردن صید‌‌در‌هنر‌باستاني‌خاورمیانه‌است.اما‌آنچه‌كه‌بیشتر‌به‌تصاویر‌و‌هنر‌غربي‌مربوط‌مي‌شود،صحنه‌اي‌است‌كه‌قرار هدف را شكاري دام خود، نیزة با جواني آن در
مي‌دهد‌و‌پشت‌این‌دام،خرسي‌قرار‌‌دارد.تصاویر‌دیگر،از نواختن‌سازي مشغول كه است افرادي دربردارندة‌جمله‌عود،طبل‌‌و‌سُرنا‌هستند.همراهي‌صداي‌طبل‌با‌صحنة‌كُشتي،غیر‌معمول‌نیست.كشتي‌و‌ورزش‌هاي‌موسیقي با همراه خاورمیانه در قدیم دوران از دیگر،انجام‌مي‌شده‌است.تصور‌مي‌شود‌رسم‌كنوني‌نواختن‌به‌جا اسلام از پیش دوران از نیز زورخانه‌ها در ضرب
)Harper,1978:51-55(.مانده‌باشدظرف‌دیگری‌كه‌از‌دورة‌ساسانی‌برجای‌مانده،یک‌تنها‌زمینة با‌تصویر‌چهار‌زن‌كه است نقره‌اي گلدان‌آن‌طلاكاري‌شده‌و‌تصاویر،همه‌از‌جنس‌نقره‌‌هستند.به بدنه كه جایي ظرف، لبة دور تا دور )18 )تصویر‌نصب‌‌شده‌اند. مهره‌هایي مي‌شود، متصل ظرف گردن‌سه‌تن‌از‌زنان،آلات‌موسیقي‌از‌جمله‌فلوت،یک‌جفت‌و‌چهارمي،موي‌خود دارند به‌دست و‌شیپور قاشقک‌تصویر زنان، تصاویر بین در است. گرفته دست در را‌چهار‌كودک‌دیده‌مي‌شود‌كه‌هر‌یک‌با‌پرنده‌اي‌همراه‌است،به‌غیر‌از‌چهارمین‌كودک‌كه‌گلی‌در‌دست‌دارد.با‌نگاه‌اول‌به‌این‌تصاویر،به‌نظر‌مي‌رسد‌كه‌این‌زنان‌برهنه‌اند؛حال‌‌آن‌كه‌با‌اندكی‌توجه‌می‌توان‌لباس‌هاي‌داد. را‌تشخیص پا‌مي‌رسد قوزک و تا‌كمر تنگی‌كه‌هر‌چهار‌زن‌سربندهایي‌دارند‌كه‌بند‌آن‌از‌پشت‌دیده‌بالاي‌سرشان تا‌حدودي زنان، این مي‌شود.موي‌سر‌جمع‌شده‌و‌چند‌رشته‌از‌آن‌نیز‌از‌پشت‌سر‌آویزان‌سرشان اطراف و دارند گردنبند آن‌ها همة است.هاله‌هایي‌به‌چشم‌‌می‌خورد؛به‌سبب‌همین‌هاله‌هاست‌كه‌برخي،این‌تصاویر‌را‌از‌جنبة‌مذهبي‌تفسیر‌كرده‌اند؛در‌حالی‌كه‌در‌نقوش‌برجستة‌صخره‌اي‌از‌اهوره‌مزدا‌و‌یا‌آناهیتا،هیچ‌گاه‌هاله‌اي‌در‌اطراف‌سر‌این‌ایزدان‌دیده
)Olson,2008:6-8(.نشده‌استبا و شده طلاكاري زمینة با دیگری نقره‌اي تنُگ‌اغلب )19 )تصویر است. شده یافت زن سه تصاویر‌ظروف‌این‌دوره،در‌بردارندة‌تصویر‌چهار‌و‌یا‌شش‌زن‌هستند‌و‌این‌تنها‌ظرفي‌است‌كه‌تصویر‌سه‌زن‌بر‌روي‌آن‌نقش‌بسته‌است.هر‌سه‌زن،بر‌روي‌سطحی‌هموار
Dow
nloa
ded
from
kim
iaho
nar.
ir at
19:
44 +
0430
on
Mon
day
July
26t
h 20
21
![Page 8: ½ZÌf { ÁZ]½YÂÀ Ä]ʳ|¿ ËZf Ê¿Z Z É ¸§¥Á ]Äf§ZËkimiahonar.ir/article-1-22-fa.pdf½ZÌf { ÁZ]½YÂÀ Ä]ʳ|¿ ËZf Ê¿Z Z É ¸ ¥Á ]Äf ZË ¬¿ ¹|«Y½YÂ](https://reader036.pdfslide.tips/reader036/viewer/2022071407/60fed198f4266b618173d360/html5/thumbnails/8.jpg)
22
فصلنـامه سال اول، شماره 2، بهار 1391
و‌زیر‌طاق‌هایي‌شبیه‌به‌طاق‌هاي‌قوسي‌شكلي‌كه‌در‌معماري‌دیده‌مي‌شود،ایستاده‌اند.هر‌سه،دامن‌هایي‌به‌پا‌دارند‌كه‌در‌اطراف‌قوزک‌پا‌گشاد‌مي‌شود.دور‌سر‌این‌زنان‌نیز،هاله‌هایي‌دیده‌‌مي‌شود.آرایش‌موی‌آن‌ها،مانند‌زنان‌تصویر‌پیشین‌است‌و‌سربندهایي‌به‌سر‌دارند‌كه‌موج‌وار،پشت‌سرشان‌آویزان‌است.در‌دو‌دست‌یكي‌از‌زنان،گل‌و‌پرنده‌قرار‌گرفته؛دیگري‌در‌مقابل‌خود‌طاووس‌دارد‌و‌در‌یكی‌از‌دستانش،جام‌و‌سومین‌زن،با‌یک‌دست‌خود‌كودكي‌را‌از‌بازو‌و‌با‌دست‌دیگرش.)Olson,2008:8-9( است نگاه‌داشته را میوه‌اي ظرف‌از برخي منقوش‌‌شده، ظرف این در كه طاق‌هایي‌محققان‌را‌به‌این‌نتیجه‌رسانده‌كه‌این‌زنان،كاهنه‌هاي‌معابد‌آناهیتا‌هستند.)Gunter&Jett,1992:192(دوشن‌گیمن‌نیز‌این‌طاق‌ها‌را‌نشانه‌اي‌از‌معابد‌آناهیتا‌مي‌داند،)Duchesne-Guillemin,1971:379(اما‌به‌نظر‌مي‌رسد‌كه‌این‌سبک‌معماري،مقدم‌بر‌دورة‌ساساني‌است‌و‌بخشي‌از‌سلیقة‌هنري‌رایج‌در‌شرق‌و‌غرب‌را‌در‌بردارد
.)Harper,1971:505(خواهم آن معرفی به اینجا در كه دیگری ظرف‌پرداخت،تنُگی‌است‌كه‌با‌تصویر‌چهار‌زن‌منقوش‌شده‌است.)تصویر20(این‌ظرف‌از‌لحاظ‌تركیب‌تصویري،شبیه‌به‌ظرف‌پیشین‌است.پیش‌زمینة‌آن‌طلاكاري‌شده‌و‌زنان،لباس‌هاي‌مشابه‌پوشیده‌اند؛البته‌زنانِ‌منقوش‌دامني تنها، و برهنه‌اند بالا به ناف از ظرف این روي‌موج‌دار‌به‌تن‌دارند.آرایش‌موي‌این‌زنان‌نیز‌مانند‌ظرف‌پیشین‌است‌اما‌اطراف‌سرشان‌هاله‌اي‌دیده‌نمي‌شود.نخستین‌زن،دَلـو‌و‌پرنده؛دومین‌زن،شاخة‌تاک‌و‌گل؛سومین‌زن،یک‌سگ‌و‌كاسه‌اي‌میوه‌و‌آخرین‌آن‌ها،كودكي‌را‌از‌بازو‌گرفته‌و‌اناري‌در‌‌دست‌دارد.این‌تصاویر‌نیز‌برخي‌از‌پژوهشگران‌را‌به‌این‌سمت‌سوق‌داده‌كه‌این‌زنان،تجسمي‌از‌ایزدبانو‌آناهیتا‌هستند؛بدین‌صورت‌گیاه؛ ایزدبانوي دومین، آب؛ ایزدبانوي زن، اولین كه‌ایزدبانوي آخرین، و كشاورزي ایزدبانوي سومین،.)Shepherd,1964:80;Olson,2008:9-10( است باروري‌دخترانِ‌در‌حال‌رقص‌كه‌نشان‌های‌خاصی‌به‌همراه
دارند،مضمون‌رایج‌هنر‌دوران‌ساسانی‌است.این‌تصاویر‌را‌روی‌تعداد‌زیادی‌از‌ظروف،به‌خصوص‌ظروف‌نقرة‌زنان، این تعداد دید. یا‌گرد‌می‌توان تخم‌مرغی‌‌شكل‌اغلب،چهار‌و‌یا‌شش‌است‌كه‌در‌قاب‌های‌قوسی‌شكل‌است‌كه پرسش‌مطرح این اما داده‌می‌شوند. نمایش‌آیا‌این‌زنان،تصاویر‌ایزد‌بانوی‌زردشتی،آناهیتا)ایزد‌باروری‌و‌آب‌ها(هستند،یا‌دستیاران‌او‌در‌انجام‌مراسم‌مذهبی‌و‌یا‌اینكه‌این‌تصاویر‌تنها‌مربوط‌به‌جشن‌های
فصلی‌است‌و‌هیچ‌تفسیر‌اساطیری‌و‌مذهبی‌ندارد.تفسیر براي مختلفي نظرات تاكنون، پژوهشگران،این‌نقوش‌ارائه‌كرده‌اند.ریچارد‌اتینگهاوزن‌معتقد‌است‌تصویر‌این‌زنان،ارتباط‌تنگاتنگی‌با‌آیین‌رایج‌در‌بلخ‌دارد‌و‌گویا‌بیانگر‌شباهتی‌بین‌این‌آیین‌و‌آیین‌مرتبط‌است آنـاهیتا نـام بـه ایرانیان بـاروری ایزد‌بانوی بـا‌می‌گوید: گرابر الگ اما .)Ettinghausen,1967:36-4(نیستند مذهبی یا آیینی مضامین دارای ظروف این‌بلكه‌نمایانگر‌گروهی‌از‌ظروف‌می‌باشند‌كه‌تصاویری‌از‌زندگی‌مادی‌ارائه‌می‌كنند‌و‌برای‌خوشگذرانی‌شاهان‌و
)Graber,1967:61(.شاهزادگان‌ساخته‌می‌شدنددر‌اینجا‌نكتة‌قابل‌توجه‌این‌است‌كه‌زنان‌منقوش‌بر‌ظروف‌دورة‌ساسانی،نمادهایی‌از‌نعمات‌خداوند‌مانند‌پرندگان،حیوانات،گیاهان‌و‌كاسه‌های‌میوه‌و‌یا‌ظروف‌نقش‌ها، این و دارند دست در را جشن‌ها به مربوط‌در نقش‌هایی با‌چنین اشیائی تكرار‌‌می‌شوند. همواره‌ماه‌ها و یادآور‌فصل‌ها كه دارد نیز‌وجود دنیای‌غرب‌هستند.به‌همین‌سبب،برخي‌از‌محققان‌این‌طرح‌ها‌را‌تجسمی‌از‌جشن‌های‌فصلی‌معمولی‌در‌ایران‌ساسانی‌اهمیت دارای ایران، در فصلی جشن‌های مي‌دانند.در خود كتاب از فصلی در »بیرونی« است. ویژه‌ای‌نظام ایرانیان‌سخن‌می‌گوید‌و باب‌جشن‌های‌سالیانة
پیچیدة‌جشن‌های‌فصلی‌را‌توضیح‌می‌دهد.5(Harper,1978:60-61;Orbeli,1938:735;Godar, 1965:214-15;Harper,1979:109-10)
Dow
nloa
ded
from
kim
iaho
nar.
ir at
19:
44 +
0430
on
Mon
day
July
26t
h 20
21
![Page 9: ½ZÌf { ÁZ]½YÂÀ Ä]ʳ|¿ ËZf Ê¿Z Z É ¸§¥Á ]Äf§ZËkimiahonar.ir/article-1-22-fa.pdf½ZÌf { ÁZ]½YÂÀ Ä]ʳ|¿ ËZf Ê¿Z Z É ¸ ¥Á ]Äf ZË ¬¿ ¹|«Y½YÂ](https://reader036.pdfslide.tips/reader036/viewer/2022071407/60fed198f4266b618173d360/html5/thumbnails/9.jpg)
23
ستايش زندگي به عنوان باور زردشتيان نقش يافته بر ظروف فلزي ساساني
نتیجه‌گیري
از آن بر منقوش تصاویر با ساساني فلزي ظروف‌این از بهجامانده آثار برانگیزترین تحسین و زیباترین‌دوره‌اند‌و‌به‌همین‌سبب‌توجه‌بسیاری‌از‌پژوهشگران‌را‌به‌خود‌جلب‌نموده‌اند.از‌میان‌این‌ظروف،آن‌دسته‌رقصنده، زنان شادي، جشن، تصاویر به منقوش كه‌نوازندگان،كودكان،گیاهان‌و‌حیوانات‌هستند‌از‌تفاسیر
پیچیده‌تری‌برخوردارند.همانطور‌كه‌گفته‌شد،برخي‌از‌محققان‌معتقدند‌كه‌زنان‌منقوش‌بر‌این‌ظروف،تصاویری‌از‌ایزد‌بانو‌آناهیتا‌هستند.برای‌اثبات‌این‌مدّعا‌باید‌شباهتي‌میان‌آن‌ها‌و‌دیگر‌نقوش‌به‌جامانده‌از‌آناهیتا‌وجود‌داشته‌باشد؛حال‌آن‌كه‌نقش‌برجسته‌هایي‌كه‌از‌آناهیتا‌وجود‌دارد،هیچ‌یک‌شبیه‌به‌تصاویر‌زنان‌روي‌این‌ظروف‌نیستند.لباس‌ها،نقش‌های در ویژگی‌ها سایر و زیورآلات مو، آرایش‌در آناهیتا از كه توصیفاتي حتي متفاوتند. ذكر‌‌شده)ر.ک.یشت‌ها، دارد تفاوت نقوش این با آمده اوستا‌این پژوهشگران، از دیگر برخي .)303-232:1377/1امر این اما مي‌دانند. آناهیتا معابد كاهنه‌هاي را زنان‌نیز‌بعید‌به‌نظر‌مي‌رسد‌زیرا‌این‌تصاویر،به‌هیچ‌یک‌از‌به‌‌تصویر‌كشیدن‌شخصیت‌هاي قواعد‌هنر‌ساساني‌در‌این محققان، از دیگر عده‌اي ندارد. شباهت مذهبي‌نقوش‌را‌تصاویري‌از‌جشن‌هاي‌درباري‌فرض‌كرده‌اند‌و‌چهره‌هاي‌منقوش‌را‌همان‌درباریان‌و‌افراد‌صاحب‌نفوذ‌با تصاویر این حالي‌كه در مي‌دانند؛ نجیب‌زادگان و‌نقوش‌برجسته‌و‌سكه‌هاي‌به‌جا‌مانده‌از‌این‌افراد‌هیچ
شباهتي‌ندارد.بر‌روی‌برخی‌از‌این‌ظروف،نام‌صاحبان‌آنها‌حک‌شده‌كه‌نا‌شناس‌بودن‌این‌نام‌ها‌در‌تاریخ‌ساسانی،خود‌دلیلي‌بر‌این‌مدعاست‌كه‌ظروفِ‌یافت‌شده‌متعلق‌به‌جشن‌هاي تصاویر ثبت دیگر، سوی از نیستند. دربار‌و‌در است نبوده متداولي كار فصلي‌در‌دورة‌ساساني‌از‌این‌دوره،نقوش از‌آثار‌هنري‌به‌جا‌مانده هیچ‌یک‌نظر به بعید دلایل، این بنابر نمی‌شود. دیده مشابهی
مي‌رسد‌كه‌این‌نقوش‌متعلق‌به‌جشن‌هاي‌فصلي‌برگزار‌‌شده‌در‌دربار‌ساساني‌باشند.
و شده‌اند تصویر زیبایي به زنان ظروف، این در‌همچنین دارند. بر‌‌تن زیبایي زیورآلات و لباس‌ها‌انگور، هستند. حیوانات بهترین از منقوش حیوانات‌فرا از كنایه سرسبز، و شكوفا درخت و میوه بهترین‌پر‌ثمر‌است.طرح‌برگ‌و‌موجِ بهار‌و‌زندگي رسیدن‌رونده‌بر‌این‌ظروف،مي‌تواند‌مفهوم‌باروري‌و‌سعادت‌داشته‌باشد.از‌این‌رو،تصاویر‌منقوش‌بر‌این‌ظروف‌را‌مي‌توان‌همچون‌استعاره‌هایي‌قابل‌رؤیت‌تفسیر‌كرد‌كه‌بیان‌كنندة‌اندیشه‌ها‌و‌باورهاي‌اجتماعي‌و‌آیینيِ‌ایران
باستان‌و‌دین‌زردشتي‌‌هستند.آن و‌ستایش مادي زندگي به مضامین، این تمام‌به‌زندگي‌و‌تن اشاره‌دارد.هر‌زردشتي،موظف‌است‌مادي‌خود‌ارج‌‌نهد‌و‌از‌مواهب‌مادي‌بهره‌برد.این‌دنیاي‌مادي،آفریدة‌اهوره‌مزدا‌است‌و‌اگرچه‌اكنون‌دچار‌حملة‌نابودي با كه شده داده وعده این اما گشته، اهریمن‌زیبا، زنان نیكي‌خواهد‌‌شد. دیگر،سراسر بار اهریمن‌رقص،موسیقي،كودكان،حیوانات‌مفید،میوه‌هاي‌گوارا،زردشتي هر به كه است آرماني زندگي بیانگر همگی‌وعده‌داده‌شده‌و‌پس‌از‌نابودي‌كامل‌اهریمن‌نصیبش‌كه ناراستي‌هایي و كژي‌ها بدون زندگي، شد. خواهد‌اهریمن‌وارد‌‌كرده‌و‌برابر‌با‌آنچه‌كه‌در‌آغاز،پیش‌از‌حملة‌اهریمن‌وجود‌داشته‌است.چیزي‌شبیه‌به‌بهشت‌اسلامي‌با‌همان‌زندگي‌موعود‌كه‌در‌انتظار‌نیكوكاران‌است‌و‌شاید‌به‌همین‌سبب‌‌كاربرد‌این‌ظروف‌در‌ایران‌اسلامي‌نیز‌رواج‌داشت.نظم‌دیداري‌موجود‌در‌این‌ظروف‌نیز‌یادآور‌همان‌نظم‌اهورایي‌است‌كه‌با‌حملة‌اهریمن‌از‌بین‌رفته‌اما‌وعدة‌بازگشت‌دوبارة‌آن‌داده‌شده‌است.ناگفته‌پیداست‌كه‌براي‌یک‌اثر‌‌هنري‌ناب،نمي‌توان‌معنا‌و‌تفسیر‌مشخص‌و‌دقیقي‌ارائه‌كرد.ظروف‌فلزي‌ساساني‌نیز‌از‌این‌قاعده‌مستثنی‌نیستند؛این‌آثار،به‌مذهبي و اقتصادي سیاسي، اجتماعي، نیازهاي سبب‌دنیاي در نیازها این درک و شده‌اند تولید دوره آن‌مدرن‌به‌راحتی‌امكان‌پذیر‌نیست.در‌واقع،یكي‌از‌دلایل
Dow
nloa
ded
from
kim
iaho
nar.
ir at
19:
44 +
0430
on
Mon
day
July
26t
h 20
21
![Page 10: ½ZÌf { ÁZ]½YÂÀ Ä]ʳ|¿ ËZf Ê¿Z Z É ¸§¥Á ]Äf§ZËkimiahonar.ir/article-1-22-fa.pdf½ZÌf { ÁZ]½YÂÀ Ä]ʳ|¿ ËZf Ê¿Z Z É ¸ ¥Á ]Äf ZË ¬¿ ¹|«Y½YÂ](https://reader036.pdfslide.tips/reader036/viewer/2022071407/60fed198f4266b618173d360/html5/thumbnails/10.jpg)
24
فصلنـامه سال اول، شماره 2، بهار 1391
ماندگاري‌این‌ظروف‌و‌جلب‌توجه‌محققان‌پس‌از‌حدود13قرن‌نیز،همین‌مبهم‌و‌چند‌معنا‌بودن‌آن‌هاست‌كه‌این‌را‌مي‌توان‌از‌ویژگي‌هاي‌هر‌اثر‌هنري‌ناب‌دانست.
پي‌نوشت‌ها
1.دیونیسیک)Dionysiac(:مضامینی‌كه‌از‌تصویر‌ایزد‌شراب‌در)Ettinghausen,1972:3-10(.اساطیر‌یونانی‌وام‌گرفته‌شده‌اند
2.هر‌درم‌معادل‌حدود3گرم‌است.)مصاحب،973:1345/2(3. Šarwēnstēr.4همان‌سیر‌واحد‌وزن‌كه‌معادل16مثقال‌است.)مصاحب،
)818:1345/2لایپزیگ، الخالیه، عن‌القرون آثارالباقیه ابوریحان، بیرونی، )ر.ک. .5
)239-215:1923
منابع
به الخالیه، عن‌القرون الباقیه آثار ،)1923( ابوریحان، بیروني، .1كوشش‌زاخو،لایپزیگ،اوتوهارا‌سوویتز.
2.گیرشمن،رومن،)1350(،هنر‌ایران‌در‌دوران‌پارتي‌و‌ساساني،ترجمة‌بهرام‌فره‌وشي،تهران،بنگاه‌ترجمه‌و‌نشر‌كتاب.
تهران، مصاحب، دایرةالمعارف ،)1345( غلامحسین، مصاحب، .3انتشارات‌فرانكلین.
دورة رامشگران از »صحنه‌هایي ،)1338( محمد‌تقي، مصطفوي، .4سوم، دورة موسیقي، باستان«، ایران موزة نقرة ظروف بر ساساني
شمارة33.5.یشت‌ها،)1377(،تفسیر‌و‌ترجمة‌ابراهیم‌پورداود،تهران،اساطیر.6. Azarpay, G (2000), “A Sasanian Art Beyond the Persian World”,Mesopotamia and Iran in the Parthian and Sasanian Periods:Rejection and Revival C.238 B.C.-A.D. 642,London,Trustees of the British Museum Press7. Chegini,N.N.,Nikitin,A.V.,(1996)”,Sasanian Iran-Economy, Society, Arts and Crafts,History of Civiliza-tion of Central Asia,The Crossroads of Civilizations A.D. 250 to 750, ed. B.A.Litvinsky,UNESCO8. Duchesne-Guillemin,J.,(1971), “Art et religion sous les Sassanides”,In Atti del Convegno Internazionale sul Tema:La Persia nel Medioevo (Roma 31 Marzo-5 Aprile 1970),Roma,Academia Nazionale dei Lincei9. Ettinghausen,R.,(1967), “A Persian Treasure”,The Arts in Virginia ,810. -------------,(1972), From Byzantium to Sasanian Iran and the Islamic World: Three Modes of Artistic Influence, Vol. III. The L.A. Mayer Memorial Studies in Islamic Art and Archaeology Series.Leiden, E J Brill11. De Blois,F.,(2009), “A Sasanian Silver Bowl”,Iranica
17,Exegisti Monumenta:Festschrift in Honour of Nicho-
las Sims-Williams,ed.W. Sundermann, Almut Hinze & Francois de Blois, Wiesbaden, Harrassowiz Verlag12. Frye,R.N.,(1973), “Sasanian Numbers and Silver Weights”,Journal of the Royal Asiatic Society,London13. Godard,A.,(1965),The Art of Iran,tr. Michael Heron,London,G. Allen &Unwin14. Graber,O.,(1967),Sasanian Silver Late An-tique and Early Medieval Arts of Luxury From Iran,Michigan,University of Michigan Museum of Art15. Gunter,A.C.& Jett,P.,(1992),Ancient Iranian Metal-work in the Arthur M. Sackler Gallery and the Freer Gal-lery of Art,Washington D.C.,Smithsonian16. Harper,P.O.,(1971), “Sources of Certain Female Representations in Sasanian Art”, In Atti del Convegno Internazionale sul Tema:La Persia nel Medioevo(Roma 31 Marzo-5 Aprile 1970),Roma,Academia Nazionale dei Lincei17. ______,(1978),The Royal Hunter,NewYork,Asia So-ciety in Association with J. Weatherhill18. ______, (1979), “Court Silver of Sasanian Iran” ,Highlights of Persian Art,Colorado,Westview Press19. _____, (1986), “Art in Iran:Sasanian”, Encyclopedia Iranica,ed.,E. Yarshater,vol.II,NewYork,Routledge & K. Paul20. Henning,W.B.,(1959), “New Pahlavi Inscriptions on Silver Vessels”,Bulletin of the School of Oriental and African Studies University Of London,vol.XXII,London21. McKenzie,D.N.,(1971),A Concise Pahlavi Diction-ary, London, Oxford University Press22. Marshak,B.I.,(1998), “The Decoration of Some Late Sasanian Silver Vessels and its Subject Matter”,Art and Archaeology of Ancient Persia,London23. Olson, M., (2008), Goddesses, Priestesses, Queens and Dancers: Images of Women on Sasanian Silver, Illinois Weleyan University24. Orbeli, J., (1938), “Sasanian and Early Islamic Metalwork”, Survey of Persian Art, vol.II,London, Oxford University Press25. Scerrato,U.,(1966), “Sasanian Art”,Encyclopedia of World Art,vol.XII,London,McGrawhill26. Shepherd, D., (1964), “Sasanian Art in Cleveland”, Bulletin of the Cleveland Museum of Art,Cleveland
تصاویر‌بر‌گرفته‌از:http://www.clevelandart.orgdepts.washington.eduraeeka.wordpress.com
Dow
nloa
ded
from
kim
iaho
nar.
ir at
19:
44 +
0430
on
Mon
day
July
26t
h 20
21
![Page 11: ½ZÌf { ÁZ]½YÂÀ Ä]ʳ|¿ ËZf Ê¿Z Z É ¸§¥Á ]Äf§ZËkimiahonar.ir/article-1-22-fa.pdf½ZÌf { ÁZ]½YÂÀ Ä]ʳ|¿ ËZf Ê¿Z Z É ¸ ¥Á ]Äf ZË ¬¿ ¹|«Y½YÂ](https://reader036.pdfslide.tips/reader036/viewer/2022071407/60fed198f4266b618173d360/html5/thumbnails/11.jpg)
25
1
3
4
2
Dow
nloa
ded
from
kim
iaho
nar.
ir at
19:
44 +
0430
on
Mon
day
July
26t
h 20
21
![Page 12: ½ZÌf { ÁZ]½YÂÀ Ä]ʳ|¿ ËZf Ê¿Z Z É ¸§¥Á ]Äf§ZËkimiahonar.ir/article-1-22-fa.pdf½ZÌf { ÁZ]½YÂÀ Ä]ʳ|¿ ËZf Ê¿Z Z É ¸ ¥Á ]Äf ZË ¬¿ ¹|«Y½YÂ](https://reader036.pdfslide.tips/reader036/viewer/2022071407/60fed198f4266b618173d360/html5/thumbnails/12.jpg)
26
ستايش زندگي به عنوان باور زردشتيان نقش يافته بر ظروف فلزي ساسانيفصلنـامه سال اول، شماره 2، بهار 1391
5
6
7
8
تصوير6
Dow
nloa
ded
from
kim
iaho
nar.
ir at
19:
44 +
0430
on
Mon
day
July
26t
h 20
21
![Page 13: ½ZÌf { ÁZ]½YÂÀ Ä]ʳ|¿ ËZf Ê¿Z Z É ¸§¥Á ]Äf§ZËkimiahonar.ir/article-1-22-fa.pdf½ZÌf { ÁZ]½YÂÀ Ä]ʳ|¿ ËZf Ê¿Z Z É ¸ ¥Á ]Äf ZË ¬¿ ¹|«Y½YÂ](https://reader036.pdfslide.tips/reader036/viewer/2022071407/60fed198f4266b618173d360/html5/thumbnails/13.jpg)
27
9
10
11
12
Dow
nloa
ded
from
kim
iaho
nar.
ir at
19:
44 +
0430
on
Mon
day
July
26t
h 20
21
![Page 14: ½ZÌf { ÁZ]½YÂÀ Ä]ʳ|¿ ËZf Ê¿Z Z É ¸§¥Á ]Äf§ZËkimiahonar.ir/article-1-22-fa.pdf½ZÌf { ÁZ]½YÂÀ Ä]ʳ|¿ ËZf Ê¿Z Z É ¸ ¥Á ]Äf ZË ¬¿ ¹|«Y½YÂ](https://reader036.pdfslide.tips/reader036/viewer/2022071407/60fed198f4266b618173d360/html5/thumbnails/14.jpg)
28
ستايش زندگي به عنوان باور زردشتيان نقش يافته بر ظروف فلزي ساسانيفصلنـامه سال اول، شماره 2، بهار 1391
13
14
16
15
Dow
nloa
ded
from
kim
iaho
nar.
ir at
19:
44 +
0430
on
Mon
day
July
26t
h 20
21
![Page 15: ½ZÌf { ÁZ]½YÂÀ Ä]ʳ|¿ ËZf Ê¿Z Z É ¸§¥Á ]Äf§ZËkimiahonar.ir/article-1-22-fa.pdf½ZÌf { ÁZ]½YÂÀ Ä]ʳ|¿ ËZf Ê¿Z Z É ¸ ¥Á ]Äf ZË ¬¿ ¹|«Y½YÂ](https://reader036.pdfslide.tips/reader036/viewer/2022071407/60fed198f4266b618173d360/html5/thumbnails/15.jpg)
29
17
20
19
18
18
Dow
nloa
ded
from
kim
iaho
nar.
ir at
19:
44 +
0430
on
Mon
day
July
26t
h 20
21
![Page 16: ½ZÌf { ÁZ]½YÂÀ Ä]ʳ|¿ ËZf Ê¿Z Z É ¸§¥Á ]Äf§ZËkimiahonar.ir/article-1-22-fa.pdf½ZÌf { ÁZ]½YÂÀ Ä]ʳ|¿ ËZf Ê¿Z Z É ¸ ¥Á ]Äf ZË ¬¿ ¹|«Y½YÂ](https://reader036.pdfslide.tips/reader036/viewer/2022071407/60fed198f4266b618173d360/html5/thumbnails/16.jpg)
30
فصلنـامه سال اول، شماره 2، بهار 1391
Dow
nloa
ded
from
kim
iaho
nar.
ir at
19:
44 +
0430
on
Mon
day
July
26t
h 20
21
![Ä] Â] »½ÂÌ ¿YÂÀ¯Ä]½Y ËYÊ»Ô YÉ ÂƼmd·Á{©Zv·Y½Â¿Z« [ »1 ... · Ä] Â] »½ÂÌ ¿YÂÀ¯Ä]½Y ËYÊ»Ô YÉ ÂƼmd·Á{©Zv·Y½Â¿Z« » [ »1«](https://img.pdfslide.tips/doc/110x75/5fcc1d81f6b8ee0070226f3d/-oe-yy-y-y-mdzvyz-1.jpg)
![riazisaradl.riazisara.ir/download/soal/hamkaran/r12e/ketab-kar-r... · 2019. 4. 22. · O É|À°yM µ{Z : Ê ZË Ì]{ ½YÂÀ 3 Z»M Á Ê ZË Z¯ [Zf¯ Ê¿Z ¿Y ¹Â¸ Äf ºÅ{](https://img.pdfslide.tips/doc/110x75/60b5a5f34fffd86a3135b348/2019-4-22-o-ym-z-z-oe-y-3-zm-z-z-zf.jpg)
![نمره برترdl.nomrebartar.com/12/jozve/zist/12_jozve_zist_f5_nomrebartar.pdf · Z¨ Á f¯{ ºÌ Àe Á ÄÌÆe #=LVWQRYLQ É ¿Y Ä] Ã{Z» Y ºÅ{ YÁ{ ¶ § ½YÂÀ | Z]Ê»](https://img.pdfslide.tips/doc/110x75/60c6e9d4ce46f16932453069/-dl-z-f-oe-e-oee-lvwqrylq-y-fz.jpg)
![] v } À - قهار...Z¨ Á f¯{ ºÌ Àe Á ÄÌÆe #=LVWQRYLQ ÊeZ Z¸ Y ÉZŵ ·Â» ºÅ{ YÁ{ ½YÂÀ { Y{ Â^Ë Y f¼¯ ½ Ì ¯Y ®Ë , Â^Ë Ê ¯ÂW{ Äf ¿ ZÅ|Ì Y](https://img.pdfslide.tips/doc/110x75/5e58fd01964f77389a172de2/-v-z-f-oe-e-oee-lvwqrylq-ez-z-y-z.jpg)
![Y|y ¹Z¿ Ä] Ê»{Zy f¯{ {Y» Ê |ÀÆ» Äf ,®ÌeZf Y { ¹Â É cZÀË ¼eprofs.hut.ac.ir/~khademi/Statics_962_files/Homework-3.pdfState whether each member is in tension or](https://img.pdfslide.tips/doc/110x75/5eb2b6e6d86cf62c973856d9/yy-z-zy-f-y-f-oeezf-y-cz-.jpg)
![Ê {Ä»Z¿ ] {Äf§Z˹Z£{Yµ|»®Ë,OremÊ f^«Y »{ÂyÉ ÂXeÁ Z¼Ì] »M ...jqr.kmu.ac.ir/article-1-543-fa.pdf · Z°¼ÅÁÊu¿d ¼ OremÊf ^«Y »{ÂyÉ ÂXeÁ Z¼Ì]](https://img.pdfslide.tips/doc/110x75/5e14afbeb5b45b5e2f193ca1/-z-fzzyorem-fy-y-xe-zoe-m.jpg)
![P ¶]Z] Ê¿Z» { Êf Y|Æ]...Ôa , Âb Z^ f¯{ ½Z]ZÌy Y e ¾ÌËZa , Ì·Á ½Z]ZÌy ,½Y Æe ½Â» M { d¯ cY /¬» Á ËY µÁY z] à Z¼ µÁ|m ʸ¤ ÉZÅ Äf](https://img.pdfslide.tips/doc/110x75/5e5aa9b9b573f4150d53f7da/p-z-z-f-y-a-b-z-f-zzoey-y-e-oeza-oe-zzoey.jpg)
![Ww öÀ ö T...Æ~ n Ê i Ê ò ¿ Ê a Ê b Î Ê l Ê Ê í Ê G è Ê Z Ê > Ê ñ g Ê ÿ Ê i Ê ò > Ê GOj Ê & Ê ò S Ê Ë i¢ Gç G· Ê C Ê > ª¢ y y] 3y >y]y y y] ñy](https://img.pdfslide.tips/doc/110x75/5fd5f33bd12c47122e26b2f6/ww-t-n-i-a-b-l-g-z-.jpg)
![ÉY Äm{Â] ÉZÆf ZÌ Á ZÅÄÀË Å Áejip.ir/article-1-379-fa.pdf7 d ·Á{ ÉYÄm{Â] ÉZÆf ZÌ Á ZÅÄÀË Å { ¸¼ Ê ] į | Z] Äf Y{ Êa { Ê^ ZÀ»Z¿ ZiM |¿YÂeÊ»](https://img.pdfslide.tips/doc/110x75/5f293cd8c6ece85dd934fe61/y-m-zf-zoe-z-ejipirarticle-1-379-fapdf-7-d-ym.jpg)
![Ê ze ½Z////]bayanbox.ir/view/1520071382012232244/جزوه-اصلی-زبان-تخصصی.pdf · { ÃÁ m Ê ze ½Z////] Äf Zz Y ļÌ] / ļÌ] dË Ë|» {Zf Y z]Z¨ ÉZ«M [ZÀm](https://img.pdfslide.tips/doc/110x75/5ed932fa6714ca7f47695406/-ze-z-oe-oepdf-f-m-ze-z.jpg)
![µÁY - kanoonbook.ir · ZÅ z]Ê ]pH Äf^·Y.d Y7/4 {Á|u½ÂypH 0Ôj»-d Y8 Á6 ¾½|]cZ ËZ» f Ì] pH Å.| Z]Ê» 2 {Á|u į d Y Ã| » cZv e pH ,{ Y» ¾ËY Y Ê°Ë .|Àf](https://img.pdfslide.tips/doc/110x75/60d0ee46904524363d244687/y-z-z-ph-fyd-y74-uyph-0j-d-y8-6-cz-z-f.jpg)
![ð ¸ ! î à î ± 6¿ î Ö Þ5 á @ « î / « é - فارس · 2020. 1. 1. · Ã{Y{ d YÂy { ½Z» Z Ä] Á d Y Äf Y{ Y ½M d YÂy { ] Z¯ į É Ân» ¹Z¿ Ân» ½YÂÀ](https://img.pdfslide.tips/doc/110x75/60557f74ab88b255c52bd54b/-6-5-2020-1-1-fy.jpg)
![wp.kntu.ac.irwp.kntu.ac.ir/khoshnood/mkh/Ch5-1.pdf · 2020. 4. 17. · cZ ] » ¾Ë f¼¯ ÉZÅ Á cZ»|¬» É Y{ ] Û Ê Ë eZ» cZÌ ZË ] ÉY Ä»|¬» ºÌ Z] Äf Y{ Ë c Â](https://img.pdfslide.tips/doc/110x75/605432b23e1f454b6f5e9f3d/wpkntuacirwpkntuacirkhoshnoodmkhch5-1pdf-2020-4-17-cz-.jpg)
![Ê·M Á Ê¿| » ʻ¼ Ê¼Ì { ½YÂÀ |uYÁ {Y|healthf.kaums.ac.ir/UploadedFiles/groh/peyvasteherfe/... · 2012. 9. 13. · ÉY ħ u d Y|Æ] Äf ÂÌa Ê ZÀ Z¯ ¶ § KWWS](https://img.pdfslide.tips/doc/110x75/6026b446d4dc906a59493952/m-oe-y-uy-y-2012-9-13-y-u-d.jpg)
![ACO ½Z´q »ʿ¸¯ºfË Â´·YFarabar_BI-Aco-Ant-Colony.pdf · ®Ìf¿ º¸ Äf m ] ½Z zf» ZÅ Äq » ACO ZÅÄq » Á Ä] Ê ZË ¶WZ » É Z ÄÀÌÆ] ºnÀa ¶ §](https://img.pdfslide.tips/doc/110x75/5e379c75f9836c3bae3ef34c/aco-zq-f-y-farabarbi-aco-ant-colonypdf-oef-.jpg)
![ËÁ•Z]ʇÂf»Ã•Á{½Y†Â»MŠ¿Y{ʸ̒ve Äf‹•[Zzf¿Y€]€iR»¶ËÓ{ʨ̯¶Ì](https://img.pdfslide.tips/doc/110x75/6216fdd4f0744b6a0a50d916/zfymyve.jpg)
![Majale Oloome Adabi 16 - jls.qom.ac.irjls.qom.ac.ir/article_1530_7f42ad08416a638a5fd8e9c8c83beb07.pdf · Z ´¿ZÆm xË Ze { Ä¿Y Z Êf¨ Á Äf§ZË¿ ÉYÄf°¿ /] / Ê¿Z/ Ë](https://img.pdfslide.tips/doc/110x75/606aa3d9c2084b16030783e2/majale-oloome-adabi-16-jlsqomacirjlsqomacirarticle15307f42ad08416a-.jpg)