ZorgenZiekenhuisMei2016

Kennis delen binnen de zorg

Actualiteiten &ontwikkelingenDe redactionelezorgpijlers Bijzonder Zorgnieuws

Aangenaam Verzorgd

Medisch Belicht

Bewust Genieten

Talent Ontwikkeld

Samen kankerbestrijding

Nieuw topinstituut een stap vooruit

De vergrijzing Vraagt om

geriatrische tandarts

p. 4

Social MediaVriend of vijand?

Gedragsregels

p. 12

Baby’s screenenOp falende

bloedsomloop op IC

p. 24

Er op uitIn het voorjaar

Tips

p. 28

mei 2016# 2

Zorg en Ziekenhuis

Meer Zorg en Ziekenhuis?Volg ons ook online

www. zorgenziekenhuis.nlof schrijf je in voor de

nieuwsbrief.

2

Zorg en Ziekenhuis

advertorial

Sneller, dunner, lichter. Deze 7.85 inch HD-krachtpatser is in alle opzichten superieur.

Zo kun je dankzij de camera van maar liefst 5 megapixels met autozoom altijd en overal haar-scherpe foto’s maken, ook ’s avonds en ’s nachts. Alleen even snel een foto van jezelf maken of skypen? Met de 2 megapixel camera op de voor-zijde vind je altijd de juiste invalshoek. Dankzij de innovatieve WiFi doet de snelheid van het wifi-signaal van de I 785 niet onder voor andere tablets binnen het topsegment, zoals de meest recente Apple- en Samsungtablets. Met een 2,0 GHz “Intel” processor en een werkgeheugen van 1 GB is daarnaast topsnelheid tijdens het gebruik van deze krachtpatser gegarandeerd.

Je zult niet snel ruimte te kort komen op deze gestroomlijnde (7.2 mm) tablet met aluminium achterzijde: de tablet is beschikbaar in een 8 GB-versie en met een micro SD-kaart ge-makkelijk uit te breiden naar 64 GB. De I 785

Twee in éénmultifunctioneel

7.85 inch android tabletInnovatieve krachtpatser die niet onder doet voor de grote namen

Ultiem tabletmet toetsenbord

10 inch tablet PCDe kracht van een laptop, het gemak van een tablet

Meer weten? Bestellen kan via de website www. zorgenziekenhuis.nlAanbieding geldt zolang de voorraad strekt.

Exclusievelezersaanbieding

10 jaar Zorg en Ziekenhuis en dat willen wij vieren. Wij mogen onze lezers een exclusief aanbod doen tegen scherpe jubileumkortingen. Maak uw leven aangenamer met technologie en spaar tijd om écht te genieten!

beschikt tevens over een Bluetooth-verbinding, OTG-functie, USB-aansluiting, een HDMI 1080P video-output en camera’s aan de voor- en ach-terzijde. Deze state-of-the-art tablet wordt stan-daard geleverd met een cover met geïntegreerd blue tooth toetsenbord.

Ooit gefrustreerd omdat je tablet geen toetsen-bord had? Of dat je PC te groot was om handig mee te nemen? Samen met Microsoft hebben wij het beste van beide werelden bedacht. Wanneer je het toetsenbord vastklikt aan deze kleine krachtpatser heb je de bekende en vol bepakte laptop… maar verwijder het met één handomdraai en, ziedaar, je hebt je tablet, com-pleet met de handige, swipe-ready startscherm. Je mag wel vragen waarom we dat niet eerder bedachten!

Kijk eens rustig naar deze veelzijdige tablet PC, die slechts 27 cm x 18 cm x 1,2 cm meet en nauwelijks 650 gram weegt. Maar wel een 10-inch scherm biedt. Natuurlijk kunnen deze unieke tablet PC’s speciaal aangepast worden, met alle apps en specificaties die jullie of de klanten handig vinden. Ook jullie, voor jezelf of voor klanten, kunnen van deze prachtige tool gebruikmaken. Zeker het beste stukje technolo-gie voor vandaag en daarbij een pracht verleng-stuk van je marketing mindspace bij je klanten. Wat dacht je van deze specificaties: Dit 2-in-1 wonder werkt met een Intel Baytrail T-CR Quad Core Processor, heeft maar liefst 16 GB interne en 1 TB online opslag, genoeg voor alle foto’s en video’s. Daarbij krijg je 1 GB DDR3 geheugen, een 2 megapixel voor en achter camera, en WiFi en Bluetooth verbinding. Doe er dan Micro USB en Micro HDML aansluitingen bij, en ook een Microsoft 8.1 besturingssysteem inclusief een jaar gratis Microsoft Office (Word, Excel, Power-Point & OneNote), McAfee Mobile Security, 2 jaar garantie, en je hebt een renpaard dat je niet in de winkel kunt kopen! Niet te vergeten dat de batterijen tot 10 uur werken en iedereen in de familie een eigen account kan maken (met ouderlijk toezicht). Power, luxe en een strakke stijl… Genoeg gezegd!

I 785van € 229,95

voor € 159,95

I 1010van € 339,95

voor € 239,95

3

Zorg en Ziekenhuis

van de redactie:

Voorwoord

Nummer 2 van de Zorg en Ziekenhuiskrant is alweer van de persen gerold. Mijn enthousiasme voor deze krant groeit alleen maar.

Net na de eerste uitgave van de krant mocht ik op NPO 3FM mijn hoogtepunt van de week delen. Op vrijdagavond rond half 7, terwijl half Nederland in de auto op weg naar huis en het weekend zit, mocht ik Giel en Eva vertellen hoe trots ik ben op de eerste krant en het droomteam dat deze krant voor jullie maakt. Werk jij ook in een droomteam? Deel het dan met ons, want ik zou heel graag iedere maand een pagina vullen met trotse verhalen.

Sanne van Leeuwen hoofdredacteur

Aangenaam VerzorgdAlles over gezondheid en welzijn

van de patiënt

Parkinsonrevalidatie p. 16

Test elektronische neus p. 19

Bewust GenietenAlles over voeding, lifestyle

en trends in de zorg

Bronovo Beweegtuin p. 31

Infotheek p. 32

Talent OntwikkeldAlles over leren en werken

in de zorg

Vijf tips realisatie

digital health p. 36

Medisch BelichtAlles over de medische

wetenschap

Toekomstig medicijn met

controlelampje p. 23

Nieuwe TB-test voorspelt kans

op ziek worden p. 26

Vaste rubriekenToen en nu, Lifestyle en Reportage

‘Werk je in een droomteam,deel het met ons!’

Bijzonder ZorgnieuwsAlles over ontwikkelingen en

actualiteiten in de zorg

3D-printer p. 7

Sleutel duurzame zorg p. 9

4

Zorg en Ziekenhuis

Van toen tot nu

De vergrijzingvraagt om een geriatrische tandarts

Jan van Gemert:

‘Bij kwetsbare ouderen denk je na over wat de behandeling toevoegt

aan de kwaliteitvan leven’

5

Zorg en Ziekenhuis

scheiden: vitale ouderen, kwetsbare ouderen en geriatrische ouderen. Geriatrische patiënten zijn per definitie kwetsbaar. Deze ouderen zijn over het algemeen boven de 80 jaar. Er zijn nu ongeveer 750.000 kwetsbare ouderen, over 15 tot 20 jaar gaat dit aantal richting verdubbeling. Bij veel van deze mensen is de mondverzorging een groot probleem. Dit kan komen doordat ze niet meer zo mobiel zijn of door cognitiepro-blemen. Ook zijn er veel ouderen die zich niet meer verzekeren voor de tandarts en het me-dicijngebruik neemt toe. Veel medicijngebruik heeft doorgaans een negatieve uitwerking op de conditie van het gebit. En omdat mensen nu gezonder oud worden, hebben ze vaak op oudere leeftijd nog hun eigen gebit.”

Jan werkt momenteel in 11 verpleeg- en verzor-gingshuizen als geriatrisch tandarts. In 30-35 procent van de gevallen hebben de cliënten nog hun eigen gebit. Vooral somatische en dementerende ouderen onderhouden hun gebit slecht. De zorg komt hiervoor vaak bij de verzorgende te liggen. Helaas blijkt dat verzor-genden niet voldoende geschoold zijn om dit op zich te kunnen nemen. Toch is het essenti-eel om preventief de mond beter te verzorgen. “Deze preventie heeft bij mij een hoge prioriteit. Als tandarts-geriatrie stel ik mijn expertise graag ter beschikking om in verpleegorganisa-ties vanuit een constructief samenwerkings-model tussen mondhygiënisten en verzorgen-den de mondverzorging op een hoger peil te krijgen”, zegt Jan.

Opleiden voor de toekomst“De opleidingen tot mondhygiënist en tandarts besteden de laatste jaren al meer aandacht aan deze geriatrische zorg. Niet alleen de theore-tische kennis, maar ook stages in de ouderen-zorg kunnen veel bijdragen. Tijdens deze stages ervaart men direct de psychosociale kant van het werk, dit in tegenstelling tot de meer bio-technische benadering in de reguliere praktijk. Het vraagt een compleet andere manier van denken. Normaal stel je vast wat er aan de hand is en verhelp je het probleem. Bij kwetsbare ouderen denk je na over wat het toevoegt aan de kwaliteit van leven. “

et aantal ouderen neemt de komen-de jaren in een snel tempo toe. De babyboomers van toen zijn de ou-

deren van het heden. Deze vergrijzing vraagt om een aangepast zorgsysteem in Nederland. Niet alleen de vergrijzing op zich vergroot de zorgvraag, ook zal de complexiteit van de zorgvraag toenemen. Dat geldt ook voor de tandheelkundige zorg.

De innovaties in de tandheelkunde worden de demonen van de toekomst als er niet geïnvesteerd wordt in geriatrische speciali-saties. Verbeterde zorg werpt zijn vruchten af als het gaat om gebitsbehoud. Echter spelen opleidingen nog niet genoeg in op deze trend. Meer en meer ouderen behouden hun eigen gebit of een deel daarvan tot op zeer hoge leeftijd. Toch is de mondzorg voor ouderen in Nederland nog niet op het niveau dat het zou moeten zijn. In verpleeg- en verzorgingshui-zen is er vaak nog te weinig bekend over de speciale mondzorg die ouderen nodig hebben, ook tandartsen en mondhygiënisten zijn nog niet 3.0 proof. Sinds 2014 is er een differenti-atieopleiding voor tandarts-geriatrie en is er een aanvullende cursus voor verzorgenden, opleidingen die hard nodig zijn om aan de zorgvraag te kunnen voldoen.

Speciale opleidingDe opleiding tot geriatrisch tandarts brengt een tandarts specifieke kennis en kunde op het gebied van mondzorg voor kwetsbare ouderen bij. De opleiding richt zich op de inhoudelijke aspecten van de mondzorg en de bijzondere somatische, psychische en sociale omstandigheden van de patiënten. Het streven is voor elke kwetsbare oudere een mondzorgplan op te stellen. Een mondzorg-plan kan 5 verschillende soorten mondzorgac-tiviteiten bevatten: permanente zorg, preven-tie, ondersteuning, curatie en evaluatie. Deze activiteiten vormen het werkveld van een tandarts-geriatrie. In de opleiding wordt spe-cifiek aandacht besteed aan: affiniteit; soma-tische en verstandelijke functiebeperkingen; communicatieve vaardigheden en omgang met gedragsstoornissen; medisch urgente situaties; anamnese, onderzoek, preventie, cu-ratie en evaluatie; organisatie en regelgeving; wetenschappelijke vorming .

Afgestudeerd geriatrisch tandartsJan van Gemert was jarenlang tandarts. In 2011 verkocht hij zijn praktijk met het idee te gaan genieten van zijn vrije tijd. Dat duurde niet heel lang, hij wilde wat blijven doen en is re-centelijk als een van de eerste afgestuurd aan de opleiding tot geriatrisch tandarts in Amster-dam. “Door de toenemende vergrijzing, is er andere zorg nodig voor de ouderen in Neder-land. We kunnen drie groepen ouderen onder-

Tandheelkundevan toen tot nu

13.000 voor ChristusDe oudste aanwijzingen voor tandheel-kunde dateren uit de nieuwe steentijd. In Pakistan zijn elf geboorde kiezen uit 13.000 voor Christus gevonden en uit re-constructie blijkt dat er gebruik gemaakt is van een boogboor met een stenen punt.5.000-3.000 voor ChristusEr zijn in India, Japan, China en Egypte teksten gevonden van rond 5.000 voor Christus waarin wordt gesproken over “tandworm” dat leidde tot tandbederf. In 3.000 voor Christus is er voor het eerst geschreven over een tandarts, hij kreeg de naam Hesi-Re, wat zoveel betekent als “Grootste der tanden”.Klassieke oudheidDe eerste pogingen tot het maken van gebitsprotheses en kaakchirurgie zijn terug te vinden in de Grieks-Romeinse tijd. Hippocrates en Aristoteles beschre-ven de volgorde waarop tanden en kiezen doorbraken, de behandeling van rotte kiezen en ziekten van het tandvlees. Ook het stabiliseren van losse tanden en gebroken kaken met draad werden door hen beschreven. De Middeleeuwen en RenaissanceTot ver in de 19e eeuw was tandheelkun-de nog geen officieel beroep maar meer een hobby. Barbiers en artsen trokken tanden en kiezen, soms midden op straat. In de 14e eeuw werd de ‘tandenpelikaan’ uitgevonden. Deze werd in de 18e eeuw vervangen door ‘de sleutel’ en in de 20e eeuw door verschillende extractietangen.17e t/m 19e eeuwTandheelkunde werd tussen 1.650 en 1.800 een moderne wetenschap. Pierre Fauchard wordt gezien als de vader van de moderne tandheelkunde. Hij maakte in de 17e eeuw veel gebruik van prothese, vullingen en verwijderde de zieke pulpa uit een kies en ontdekte dat zuren die uit suikers ontstaan de oorzaak zijn van tandbederf.Tandheelkunde anno 2015In 15.000 jaar is er veel veranderd in de tandheelkunde. Boorden ze vroeger met stenen punten, tegenwoordig worden er 3D-modellen van uw gebit gemaakt, worden beugels geplaatst en tanden gebleekt om iedereen een stralende glim-lach te bezorgen. In een tijd waar niets onmogelijk lijkt is het een bittere pil dat de mondzorg voor kwetsbare ouderen achterblijft.

H

Van toen tot nu

‘Door de toenemende vergrijzing, is er andere zorg nodig voor deouderen in Nederland’

Door de toenemende vergrijzing,is er andere zorg nodig voor de ouderenin Nederland.Er zijn nu ongeveer 750.000 kwetsbare ouderen, over 15 tot 20 jaar gaat dit aantal richting verdubbeling.

6

Zorg en Ziekenhuis

Stelt u zich het beeld eens voor: een hele sliert wandelaars loopt door het Limburgse landschap, met tussen de wandelaars zo’n 15 dokters, in witte jassen. Gezellig keuvelend en genietend van de omgeving. Zo ziet ‘Loop met je dokter’ eruit. Op zaterdag 24 september 2016 vindt alweer de 8e editie plaats van deze bijzondere wandeling, die als doel heeft zoveel mogelijk geld bij elkaar krijgen voor wetenschappelijk onderzoek naar hart- en vaatziekten. Sinds 1982 is hij zelf hartpatiënt, maar dat weerhoudt de heer Nico Rokx (1935) er niet van om mee te doen aan ‘Loop met je dokter’! Hij doet mee aan de 10 km-wandeling. “Het is een prettige wandeling! Naast het feit dat ik hartpatiënt ben, mis ik ook een stuk long. Rechtdoor wandelen op een vlak stuk is voor mij geen probleem, maar moeten we bergop, dan moet ik gas terugnemen. Het is een kwestie van goed verdelen en op mijn gemak naar boven lopen… niet racen.” ‘Loop met je dokter’ kwam zo’n zeven jaar geleden, tijdens een consult, ter sprake. “Ach, wil je niet meelopen, het is zo gezond… Het lopen sprak mij wel aan, mijn vrouw en ik wandelen elke dag, en zo is het begonnen. Het zijn elk jaar hele mooie routes die we lopen en het is een heel gezellige dag.” De heer Rokx wandelt niet alleen mee, hij zorgt ook elk jaar voor een flinke donatie! “Ik probeer zoveel mogelijk loten te verkopen en een zo hoog mogelijk geldbedrag bij elkaar te krijgen voor de doelen, die de organisatie heeft gesteld.” Met de opbrengst van ‘Loop met je dokter’ worden vier projecten ondersteund: het onderzoeksproject van drs. Rachel ter Bekke naar de erfelijke factoren van plotse hartdood, het project van prof. dr. Ton Gorgels dat reanimatieonderwijs, onder andere aan middelbare scholieren, organiseert en stimuleert, het onderzoeksproject naar aangeboren afwijkingen van de aortaklep van dr. Bas Kietselaer en –nieuw dit jaar- een onderzoek naar de vrouwelijke vorm van hartfalen door dr. Vanessa van Empel. Prof. dr. Paul Volders, bijzonder hoogleraar genetische cardiologie en cardioloog in het MUMC+, licht het onderzoek naar erfelijke factoren van plotse hartdood toe. “Je hoort wel eens van die verhalen ‘mijn tante, neef en opa zijn plotseling overleden, voor hun 60ste…’ Iedereen vindt dat heel naar om te horen. Het is heel traumatisch voor een familie. Tot 10, 20 jaar geleden konden we daar weinig mee, vooral niet als de mensen qua gezondheid tevoren helemaal niks afwijkends lieten zien. Door het onderzoek waar wij nu mee bezig zijn, weten we veel meer over hoe het komt dat in bepaalde families meerdere familieleden plotseling overlijden. Ze blijken vaak dezelfde genetische afwijking te hebben.”

Er is een genetische afwijking die, zoals uit het onderzoek blijkt, bij meer Limburgse families voorkomt. “De kans dat dit per toeval gebeurt bij mensen die redelijk kort bij elkaar wonen, is zo ontzettend klein, dat je er meestal van uit kunt gaan dat er een erfelijke verklaring voor is, overerving dus. Zorgvuldig speurwerk heeft inderdaad aangetoond dat deze Limburgse families verwant zijn aan elkaar, en dat dezelfde genetische mutatie van generatie op generatie is doorgegeven. We kennen, met hulp van stamboomdeskundige Funs Patelski, de stamboom van deze families die inmiddels 15 generaties teruggaat tot het jaar 1600. Eén voorouder, heeft deze afwijking ooit voor het eerst gekregen, één voorouder die inmiddels tienduizenden nakomelingen heeft! Nakomelingen die veelal in deze regio zijn blijven wonen of vlak over de grens met Duitsland. Maar we kennen ook mensen in de Verenigde Staten of Zweden die mutatiedragers zijn. We zijn in Maastricht met een voor de wereld uniek onderzoek bezig zijn op het gebied van hartritmestoornissen en plotse hartdood. Een onderzoek dat nooit eerder heeft plaatsgevonden. En dan is het heel erg fijn, voor alles wat dit kost aan moeite, energie én geld, dat Health Foundation Limburg ons met de actie ‘Loop met je dokter’ ondersteunt. En dat er mensen zijn zoals de heer Rokx die elk jaar mee wandelen en veel geld ophalen.” Er lopen dit jaar 15 artsen mee met ‘Loop met je dokter’. Prof. Volders loopt voor de 5e maal mee. “Het is een heel ontspannen middag en dat merk ik zeker ook aan de mensen die terugkomen. Je kunt er heel formeel over doen en de afstand met patiënten groot houden. Maar zo zit ik niet in elkaar!” Iets dat de heer Rokx beaamt. “Je start met de arts die je sponsort, maar iedereen loopt in zijn eigen tempo, dus eigenlijk loop je elke keer met iemand anders. Die rust hier even uit, die daar. Zodoende kom je met iedereen in gesprek. Op dat moment zijn de artsen niet alleen maar dokters, maar gezellige wandelaars. De dokters lopen dan wel in de witte jassen, maar tijdens de wandeling worden ze meer ‘unne minsch’.”

Iedereen kan meewandelen. Wilt u ook meedoen aan deze bijzondere wandeling en het wetenschappelijk onderzoek in Maastricht UMC+ steunen? Dat kan! Voor maar € 25,- per persoon wandelt u niet alleen mee en steunt u het onderzoek, maar u krijgt ook vlaai, koffie, fruit en een lunch aangeboden. U kunt kiezen uit twee wandelingen: een wandeling van 5 of 10 km.

Kijk op www.loopmetjedokter.nl voor meer informatie.

Hoe meer de artsen weten, hoe meer kansen ik heb.”

“

advertorial

Bijzonder Zorgnieuws

ColumnSanne van Leeuwen


Onze zorg behoort bij de betere van de wereld. Onze artsen zijn innovatief en vooruitstrevend. Iets waar

we bijzonder trots op kunnen zijn. Het nieuwe topinstituut van het KWF is hiervan een voorbeeld. Dus aan de art-sen zal het niet liggen om mij als cliënt van goede zorg te voorzien. Weten-schappelijk twijfel ik geen moment aan de ontwikkelingen in de zorg. En voel ik mij veilig in dit land.

Maar helaas gaat niet alles altijd even goed en soepel. Het EPD is hiervan een goed voorbeeld. Ik denk dat iedereen het nut er wel van inziet, maar toch is het nog steeds niet overal doorgevoerd en komen er voornamelijk eilandjes bij. Toch blijkt dat mensen hun gegevens best willen delen (zie het artikel op pagi-na 18), dus daar kan het niet aan liggen.

Onze minister is een groot voorstander van techniek in de zorg. Zij maakt hier veel geld voor vrij en onderstreept het belang hiervan vaak genoeg. Maar waar-om, echt waarom is dat EPD nog steeds niet ingevoerd mevrouw Schippers?

In de huisartsenzorg bestaan er ook al varianten, de eilandjes in de ziekenhuis-sector laten ook zien dat het werkt. En ik denk dat ik er als patiënt of liever nog als cliënt ook een stuk gelukkiger van word. Want het is toch de wereld op zijn kop wanneer ik de SEH van het UMCU ver-laat, om vervolgens een spoedoperatie in het Diak te ondergaan, en ze daar niet eens de cd-rom met alle foto’s kunnen uitlezen? En over wat voor kippenaf-stand hebben we het dan? Ons gemeen-schappelijke geld wordt zo weggegooid. En kostbare tijd gaat verloren.

Zonde en zo onnodig.

3D-printerwetenschappers komen met eierstokken uit de printer

ie de kans op het krijgen van een baby wil vergroten, kan nu 3D-ei-erstokken printen. Inmiddels is er

al een aantal vrouwelijke muizen dat met een 3D-implantaat baby’s heeft gekregen. Ameri-kaanse wetenschappers hopen dat de techniek ook kan worden toegepast bij onvruchtbare mensen.

Met behulp van een 3D-printer maakten de onderzoekers van de Northwestern Univer-sity van gelatine nep-eierstokken. Vanuit een digitaal voorbeeld werd de gelatine laagje voor laagje op elkaar geplaatst, aldus de Daily Mail. Na het printen plaatsten de wetenschappers de cellen in de eierstokken die oestrogeen produ-ceren. Daarnaast werden er eicellen geplaatst.

GroenDe eierstokken werden door de wetenschap-pers groen geverfd en in een vrouwelijke muis geplaatst. Toen de baby’s eenmaal geboren waren, lichtten zij groen op onder een speciale lamp. Voor de onderzoekers was dit een indica-tie dat ze voort zijn gekomen uit een eitje van de 3D-eierstokken. Zowel het oestrogeen als de eicellen kwamen uit een menselijk lichaam.

In juni 2016 bestaat de prijzenwet twintig jaar. In die jaren zijn de prijzen van geneesmidde-len gemiddeld met bijna 60 procent gedaald. Hiervan werd het grootste deel in het afgelo-pen decennium gerealiseerd, volgens de SFK. Ruim de helft van deze prijsdalingen is het directe gevolg van de wet. “Daarmee is de WGP het belangrijkste instrument van de overheid om de geneesmiddelenuitgaven te beperken.” Alleen in 2015 had de relatief ongunstige koers van de euro ten opzichte van het Britse pond een dempend effect op de prijsdalingen. Soms leidde dit tot hogere maximumprijzen, wat voor een aantal farmaceuten de aanzet was om prijsverhogingen door te voeren.

Wettelijk prijsplafondDe minister stelt niet voor elk geneesmiddel een maximumprijs vast. Op dit moment gel-den maximumprijzen voor receptgeneesmid-delen die samen 63 procent van de materiaal-kosten in de openbare apotheek uitmaken. Ondanks het ontbreken van een wettelijk prijsplafond voor een deel van de geneesmid-delen, is het aantal middelen met een prijsver-hoging “relatief beperkt”. Mogelijk hebben de lage geneesmiddelenprijzen in Nederland wel een weerslag op leverbaarheid en beschik-baarheid van medicijnen, aldus de SFK.

De prijzen van receptgeneesmid-delen in het basispakket zijn per 1 april met gemiddeld 0,7 procent gedaald ten opzichte van de

maand daarvoor. De daling is het gevolg van de nieuwe maximumprijzen die minister Schippers van VWS op grond van de Wet Geneesmiddelenprijzen (WGP) heeft vastge-steld. Dit meldt de Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) in het Pharmaceutisch Weekblad.

De WGP bepaalt dat de prijs die leveranciers voor een geneesmiddel mogen vragen, niet hoger mag zijn dan een maximum dat geba-seerd is op de gemiddelde prijs van hetzelfde geneesmiddel in België, Duitsland, Frankrijk en Groot-Brittannië. De minister stelt deze maximumprijzen jaarlijks in april en oktober vast. Prijsdalingen bij colecalciferol (Vitamine D3), inhalatiepreparaten met salmeterol en “uticason (Seretide) en insuline glargine (Lan-tus) hadden in april de grootste impact op het lagere prijspeil van geneesmiddelen.

Prijsdalingreceptgeneesmiddelen door wet

Doordat de gelatine poriën bevat, kunnen de eitjes groeien door voedingsstoffen uit de bloedbaan. Voor vrouwen met een ziekte, een erfelijke afwijking of niet-werkende eierstokken wordt de kans op het krijgen van een baby na deze uitvinding steeds groter. Maar voordat de eerste 3D-geprinte eierstokken in mensen wor-den geplaatst, zijn eerst de varkens aan de beurt.

7

Zorg en Ziekenhuis

3D-implantaat biedt mogelijk oplossingDe kans op het krijgen van een babyna deze uitvinding wordt steeds groter. W

8

Zorg en Ziekenhuis

21 meldingen zwijgcontracten

Een week na de oproep van minister Schippers van Volksgezondheid om zwijgcontracten bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) aan te geven, zijn al 21 meldingen gedaan. Dit schrijft de Volkskrant.

De gemelde contracten komen uit diverse sectoren in de zorg. Het gaat om misstanden bij ziekenhuizen en de medisch specialistische zorg, de geestelijke gezondheidszorg, gehan-dicaptenzorg, ouderenzorg en farma-ceutische bedrijven. De IGZ gaat alle meldingen en contracten onderzoeken op “ongewenste inhoud”, namelijk de verplichting te zwijgen, af te zien van een gang naar de tuchtrechter dan wel de Inspectie, van aangifte bij politie of Openbaar Ministerie om strafrechte-lijke vervolging te ontlopen. Zieken-huizen zijn verplicht calamiteiten bij de Inspectie te melden, maar hiervan kunnen ze afzien als de nabestaanden erover zwijgen. De IGZ wil geen verdere toelichting geven aan de krant op de meldingen en onderzoeken om te voorkomen dat de melders door toedoen van de Inspectie “in de problemen komen”. Om die re-den is het onduidelijk of de meldingen gaan over contracten met cliënten of hun nabestaanden of ook om overeen-komsten met zorgverleners.

Schippers riep in een debat in de Twee-de Kamer mensen op die een zwijgcon-tract hebben gesloten om zich bij de Inspectie te melden. Directe aanleiding hiervoor was de dood van de 21-jari-ge tophockeyer Rogier Mooij in het Tergooiziekenhuis in Hilversum. Het ziekenhuis maakte fouten en sloot een contract met de moeder waarin staat dat ze niet mag praten met de media. Ook moest de moeder afzien van het indienen van een klacht bij de tucht-rechter en haar aangifte bij de politie intrekken. Het Tergooiziekenhuis zegt betalingen te hebben gedaan aan haar, ter vergoeding van kosten en schade.

Het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis (ETZ) neemt zijn maat-schappelijke verantwoordelijkheid serieus. De inspanningen om een

actieve bijdrage te leveren aan een groene, heilzame omgeving zijn nu beloond met het Zilveren Keurmerk van de Milieuthermometer Zorg. Een bewijs dat het ziekenhuis in Tilburg en Waalwijk onder meer duurzaam inkoopt. Volgens Ad van de Laar, manager facilitair bedrijf van het ETZ, werkt het keurmerk als een aanjager. “Het is een beloning voor alle maatregelen die we de afgelopen jaren hebben genomen en hoe we die gaan borgen in de toekomst. Ik verwacht dat het enthousiasme bij de medewerkers nu verder toe zal nemen en dat steeds meer collega’s zich actief zullen aansluiten.”

AmbitiesHet ETZ startte twee jaar geleden met het vaststellen van een groot aantal ambities op het gebied van duurzaamheid in het kader van The Green Quest, een zoektocht naar oplossingen om duurzamer te ondernemen. ETZ Elisabeth heeft destijds het Green Team, een team van zes duurzaamheidsexperts, advies gevraagd bij het realiseren van duurzaamheidsdoelstel-lingen. De belangrijkste uitkomsten zijn dat het ETZ het fossiele energieverbruik in vijf jaar tijd én de hoeveelheid niet-recyclebaar afval in vier jaar tijd met maar liefst 20 procent gaat vermin-

deren. Hierbij is gekeken naar het reduceren van afval, naar gedrag en bewustwording en het optimaliseren van technische installaties. Betrokkenheid“Op heel veel terreinen boeken we goede resultaten”, zegt Van de Laar. Hij somt enkele voorbeelden op: “Gebouwen, tuinen en het ter-rein worden op een milieubesparende manier onderhouden. We gebruiken voortaan alleen milieuvriendelijke schoonmaakmiddelen, verspillen veel minder voedsel en medicatie en hebben een mobiliteitsplan opgesteld voor de medewerkers, om het fietsen te stimuleren. We zijn dus op een groot aantal gebieden actief.” Van de Laar is enthousiast over de betrokken-heid van de medewerkers: “Het bewustzijn is alom toegenomen, de collega’s komen zelf met suggesties om de duurzaamheid te verbeteren.”

SymposiumHet MilieuPlatform Zorgsector (MPZ) heeft de zilveren Milieuthermometer toegekend aan het ETZ, locatie Elisabeth. Hiermee is het ETZ het eerste ziekenhuis onder de grote rivieren dat dit keurmerk mag voeren. Het certificaat wordt dinsdag 17 mei tijdens het minisymposi-um ‘Duurzaamheid’ uitgereikt door directeur Adriaan van Engelen van het MPZ. Sprekers op dit symposium zijn wethouder Berend de Vries van de gemeente Tilburg en Ad van de Laar. Dit symposium vindt van 15.30 tot 17.00 uur plaats in de aula van het ETZ, locatie Elisabeth.

ls eerste ziekenhuis in Nederland krijgt het Reinier de Graaf Gasthuis in Delft een stand-alone Ronald McDonald

Huiskamer op de Kinder- en jeugdafdeling. De bouw start maandag 11 april.

De Huiskamer is bedoeld als ontspanningsplek voor ouders en zieke kinderen. Speciaal getrain-de Ronald McDonald vrijwilligers runnen de Huiskamer. Zij zijn ook een luisterend oor voor zowel ouders als kinderen. De opening van de Huiskamer wordt verwacht in juni van dit jaar.

Sfeer“De comfortabele inrichting en ontspannen sfeer in de huiskamer zorgen ervoor dat je je echt even in een andere omgeving voelt, weg van het ziekenhuis,” vertelt Jolanda Versteegen,

hoofd van de Kinder- en jeugdafdeling. “En dat is belangrijk. Want het is niet niks om als ouder dagen of weken in het ziekenhuis te verblijven met je kind. Onderzoek heeft aangetoond dat je dan echt behoefte hebt om af toe ergens even te relaxen. Onze Ronald McDonald Huiskamer biedt straks zo’n ontspanningsplek. Je kunt er niet alleen heerlijk zitten, tv-kijken, een boekje lezen of spelletjes doen, het is zelfs mogelijk om er een maaltijd te bereiden en samen met het gezin gezellig te eten. Eigenlijk net als thuis.”

Ronald McDonald KinderfondsHet Ronald McDonald Kinderfonds financiert de bouw en inrichting van de Ronald McDonald Huiskamer en de restyling van de bestaande jeugdlounge. Het dagelijks management en de begeleiding van de vrijwilligers van de Huis-

Keurmerk ETZ Zilveren Milieuthermometer Zorg

Ronald McDonald Huiskamer voor Reinier de Graaf ziekenhuis

A

kamer is in handen van het Ronald McDonald Huis Den Haag. Het is voor het eerst dat Het Ronald McDonald Kinderfonds een Huiskamer realiseert in een ziekenhuis waar geen Ronald McDonald Huis aanwezig is.

9

Zorg en Ziekenhuis


Techniek sleutel duurzame zorg

Innovatieve technologie is de sleutel tot betere, betaal-baarder en duurzame zorg. Zorginstellingen zouden met het oog hierop een organi-satie-breed systeem van verduurzaming moeten in-voeren dat alle aspecten van de bedrijfsvoering verbindt.

Verduurzaming van energievoor-ziening en watergebruik tot de omgang met gevaarlijke stoffen en maaltijdvoorziening. Dat was de

boodschap die minister Schippers op 19 april bij monde van topambtenaar Bas van den Dungen richtte aan de bezoekers van het internationale congres ‘Sharing knowledge for a better health-care worldwide’ in Den Haag.

Op uitnodiging van de Nederlandse Vereni-ging voor Techniek in de Gezondheidszorg (NVTG) en de International Federation of Hospital Engineers (IFHE) zijn deze week ruim 800 ziekenhuisingenieurs, architecten en technici uit ruim dertig landen bijeen. Volgens Schippers spelen zij een cruciale rol bij de ver-duurzaming van de gezondheidszorg. “U heeft de kennis van de gebouwen en van techniek. U heeft de kennis om de instellingen hierover te adviseren. Bij u ligt de sleutel om verduur-zaming in de bedrijfsvoering in de praktijk uit te voeren.” In dit kader pleit Schippers voor ‘mooie hulpmiddelen’ als de Milieuthermo-meter van het Milieu Platform Zorg. “Dat is

een systeem met hele concrete maatregelen waarmee zorgaanbieders stapsgewijs hun bedrijfsvoering kunnen verduurzamen. Over de volle breedte van de organisatie, dus met besparing op energie en watergebruik, maar ook door bijvoorbeeld voedselverspilling te voorkomen.”

Ecologische voetafdruk Hoe nodig deze verduurzaming is laten wat de minister betreft de cijfers zien. Als sector is de gezondheidszorg verantwoordelijk voor vijf procent van de mondiale CO2-uitstoot. Ook de verontreiniging van het water met resten van geneesmiddelen, zoals cytostatica en antibiotica, draagt bij aan een negatieve eco-logische voetafdruk. Onderzoek leert volgens Schippers dat zorginstellingen met eenvou-dige maatregelen gemakkelijk 15 procent op het energieverbruik kunnen besparen, per gemiddelde locatie een besparing van 20.000 euro per jaar. “Duurzaamheid levert geld op”, aldus Schippers. “Volgens TNO is er in de zorg zelfs honderd miljoen euro te besparen met de juiste maatregelen.”

Vrijblijvendheid voorbijSchippers nam de gelegenheid te baat om hernieuwd aandacht te vragen voor de Green Deal die ze eind vorig jaar met enkele ziekenhuizen en brancheverenigingen als de NVTG en de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) sloot. De Green Deal wil dat binnen drie jaar meer dan 80 procent van de ziekenhuizen en 50 procent van de overige zorginstellingen met een integraal systeem voor duurzaamheid en energiezorg in de bedrijfsvoering werken. Volgens Schippers is dit “geen vrijblijvende zaak meer”. Met ingang van 1 januari van dit jaar gelden er nieuwe Europese energierichtlijnen die bepalen dat zorginstellingen voortaan elke vier jaar getest moeten worden op hun energiegebruik.

Duurzaamheid en gezondheidszorginnovatieve technologie voor betere, betaalbare en duurzame zorg

‘Duurzaamheid levert geld op, met de juiste maatregelen’

Rookverbod horecameer gezonde baby’s geboren

inds in horecagelegenheden niet meer gerookt mag worden, en sinds de verhoging van accijns op tabak, zijn in

Nederland minder kinderen met een te laag geboortegewicht geboren. Dat is de conclusie van onderzoekers van het Erasmus MC.

De uitkomsten staan vrijdag in het weten-schappelijke tijdschrift Scientific Reports. In landen waar nog meer wordt ingezet op ont-moediging van roken, zijn de gunstige gezond-heidseffecten voor pasgeborenen nog groter.De studie legt volgens Erasmus MC voor het eerst de relatie tussen het Nederlandse tabaksbeleid en de gezondheid op kinderleef-tijd. Na de invoering van de rookvrije wet en de accijnsverhoging in 2008, trad een kleine daling op van het aantal kinderen dat met een

te laag geboortegewicht werd geboren. Na de invoering van de rookvrije werkplek, in 2004, werd geen verandering gezien.

Tabaksontmoedigingsbeleid “Dit zijn mooie resultaten. In vergelijking met landen waar tabaksontmoedigingsbeleid strik-ter is ingevoerd, zijn de gezondheidseffecten in Nederland beperkt”, zegt kinderarts Jasper Been. Hij leidde het onderzoek. “In het Verenigd Koninkrijk bijvoorbeeld zagen we ook dalingen in sterfte rondom de geboorte en in vroegge-boorte. Dit zou voer voor discussie kunnen zijn gezien de matige invoer van tabaksontmoe-digingsbeleid in Nederland ten opzichte van andere Europese landen. In vervolgstudies gaan we kijken naar de effecten op luchtwe-genklachten bij kinderen.” Bron: ANP

S

10

Zorg en Ziekenhuis

Het UMC Utrecht is ’s werelds eerste ziekenhuis waar de toegevoegde waarde wordt onderzocht van spectrale Computer Tomografie

(CT) in de klinische routine. Met de Philips IQon Spectral CT-scanner wordt met slechts één scan veel extra informatie verkregen over weefselstructuren in het lichaam van patiënten in vergelijking met de reguliere CT-scan. De arts kan met deze technologie mogelijk sneller een definitieve diagnose stellen en patiënten hoeven minder vaak terug te komen voor extra onderzoek. De Philips IQon Spectral CT heeft een unieke detector technologie die de radio-loog in staat stelt om zonder enig compromis aanvullende informatie uit een reguliere scan te halen. Er is bijvoorbeeld geen hogere dosis röntgenstraling nodig om de extra informatie te verkrijgen.

Spectrale CTCT-scans worden veel gebruikt in ziekenhui-zen om afwijkingen aan inwendige organen vast te stellen. Een reguliere CT-scan toont goed waar de afwijking in het lichaam zit,

maar laat weinig verschil tussen weefseltypes zien. Een spectrale CT maakt gebruik van het gehele spectrum van de röntgenbundel die door de patiënt heen gaat, waardoor de arts met speciale beeldbewerkingssoftware meer informatie zichtbaar kan maken over de anatomie van het lichaam, maar ook over de weefselsamenstelling van de organen. “Met behulp van spectrale informatie kan bijvoor-beeld een bloedprop beter herkend worden, de doorbloeding van organen afgeleid worden en kan informatie verkregen worden over de weefselsamenstelling van een gezwel. Verder kan er ook veel extra informatie worden verkregen over de algemene conditie van een patiënt zoals bijvoorbeeld de botdichtheid”, aldus prof. dr. Tim Leiner van de afdeling Radiologie van het UMC Utrecht.

Onderzoek“De IQon Spectral CT verschaft ons belang-rijke informatie waarmee we de diagnose en behandeling kunnen bespoedigen zonder onze patiënten bloot te hoeven stellen aan onnodige procedures die bovendien kost-

UMC Utrechtmaakt als eerste in de wereld gebruik van de IQon

baar en potentieel schadelijk zijn. Het UMC Utrecht doet onderzoek naar innovatieve behandelmethoden om deze vervolgens snel te vertalen naar de patiëntenzorg, zodanig dat deze zorg aantoonbaar de beste resultaten levert. De IQon spectral CT is daar een mooi voorbeeld van.” Inmiddels ondergingen meer dan 1.000 patiënten een CT-scan op de Philips IQon spectral CT. Het UMC Utrecht onderzoekt nu welke patiënten het meeste baat hebben bij de extra informatie die door spectrale CT beschikbaar komt.

Philips IQonspectrale CT in de klinische routine

11

Zorg en Ziekenhuis


inister Schippers nodigt de partijen in de geboortezorg uit om voor de zomer met haar te komen praten.

Ze zet ook het Zorginstituut aan het werk.Dat schrijft ze in een brief aan de Tweede Kamer.

JammerSchippers vindt het ‘ongelooflijk jammer’ dat het partijen niet is gelukt om zelf tot overeenstem-ming te komen over de Zorgstandaard: ‘Het is echter nu wel de realiteit en het Zorginstituut is nu aan zet om een vervolg hieraan te geven.’ Het Zorginstituut heeft al eerder aan Zorgvisie laten weten bereid te zijn om te bemiddelen tussen de partijen. In het gesprek dat zij zelf heeft, hoopt de minister te komen tot gemeenschappelijke doelstellingen en te bezien of er gedeelde uit-komsten mogelijk zijn.

VertrouwensbreukDe minister gaat ook in op de brief die de KNOV haar onlangs heeft gestuurd. De KNOV zegt niet te kunnen instemmen met hoofdstuk 9 van de Zorgstandaard die gaat over de organisatie van de geboortezorg. Toen de voorzitter van het College Perinatale Zorg vervolgens ook in een interview de zwarte piet toeschoof naar de ver-loskundigen, zegden zij het vertrouwen in het CPZ en de voorzitter op. Bestuur en voorzitter hebben intussen hun excuses aangeboden.

ZorgstandaardMinister Schippers gaat in haar brief ook in op het nut van de zorgstandaard: “De Zorgstan-daard Integrale Geboortezorg maakt voor alle partijen inzichtelijk en herkenbaar wat een ieder bij het begeleidingstraject van de zwange-re mag verwachten. Op basis van de Zorgstan-

daard Integrale Geboortezorg kunnen regionale zorgpaden en ook het integrale zwangerschaps- en geboorteplan voor de aanstaande moeder worden opgesteld.” Er is een extra AO ingelast in de Kamer over geboortezorg op 23 juni.

‘Waar is de zwangere?’De Stichting Geboortebeweging trekt aan de bel omdat naar haar mening nergens de zwangere voorkomt in het rijtje van betrokkenen. Ook de minister is daar niet op de gericht, zo zegt de Geboortebeweging. Het is daarom ‘een grote misser om de zwangere niet veel directer en met een meer prominente rol te betrekken bij de hervormingen’. De Geboortebeweging stelt dat er nooit een echte, inhoudelijke visie op geboortezorg is geschreven door de betrokken partijen. De Zorgstandaard is door drie groe-pen niet geaccordeerd: de verloskundigen, de kraamzorg en de cliënten. De Geboortebewe-ging wil een pas op de plaats totdat er overeen-stemming tussen de partijen is over de visie en missie van het College Perinatale Zorg.

Minister Schipperswil geboortezorg vlot trekken en nodigt uit

Verantwoordelijker gedrag, een beter werkgeheugen en efficiënter omgaan met tijd. Dat is wat kinderen met ADHD tussen de 8 en 12 jaar ontwik-

kelden door het computerspel Plan-It Comman-der te spelen. Uit wetenschappelijk onderzoek onder 170 kinderen is gebleken dat de zogenoem-de ‘serious’ game het gedrag en de vaardigheden van de kinderen significant verbeterde.

Kinderen met ADHD staan erom bekend dat zij moeite hebben met vaardigheden als plannen, or-ganiseren, prioriteiten stellen en efficiënt omgaan met hun tijd. Als nieuwe vorm van behandeling heeft serious gaming bedrijf &ranj, gespecialiseerd in gedragsverandering, de game Plan-It Comman-der ontwikkeld in samenwerking met de Yulius Academie, farmaceutisch bedrijf Janssen met J&J Healthy Solutions en de Vlaamse patiëntenvereni-ging ZitStil. Het spelen van een game is een leuke manier om specifieke vaardigheden te trainen. In het avonturen spel, dat zelfstandig thuis gespeeld kan worden, is de speler een ruimteonderzoeker op missie om de wereld te redden. Hij wordt direct ondergedompeld in een spannende verhaallijn en kan gelijk beloningen verdienen. Het spel is hierdoor aantrekkelijk en toegankelijk om te spe-len. Juist voor kinderen met ADHD, die zich snel vervelen en moeite hebben met concentreren en doorzetten, is zo’n serious game een uitkomst.

Het onderzoekEen groep van 170 Nederlandse en Belgische kinderen - voornamelijk jongens - met ADHD

tussen de 8 en 12 jaar deden mee aan het onderzoek, geleid door Kim Bul van de Yulius Academie. Ouders en leraren werden gevraagd om, voorafgaand aan het onderzoek en na 10 en 20 weken, vragenlijsten over de vaardigheden van hun kinderen in te vullen. Ook de kinderen zelf beantwoordden vragen over hoe goed ze vonden dat ze konden luisteren, plannen, an-deren helpen en de tijd in de gaten houden. Het onderzoek laat zien dat de kinderen die het spel 10 weken lang, gemiddeld 3 keer per week, naast hun gebruikelijke ADHD behandeling speelden, significante vooruitgang tonen met betrekking tot het omgaan met hun tijd, hun werkgeheugen en verantwoordelijk gedrag. Dit resultaat was ook na 20 weken nog te zien.

Gaming binnen de gezondheidszorgMichael Bas, co-founder en gezondheidszorg ex-pert van &ranj: “Door dit onderzoek kunnen we wetenschappelijk aantonen dat games een waar-devol antwoord kunnen zijn op vraagstukken in de gezondheidszorg. Serious games passen goed binnen de trend van self- management en self- therapy. Laat dit het startsein zijn voor andere zorg instellingen en -aanbieders, maar ook verze-keraars, om de mogelijkheden van serious games nader te onderzoeken. Zo kunnen we samenwer-ken aan een betere en efficiëntere gezondheids-zorg voor alle betrokkenen.” Momenteel zoeken de onderzoekers en de spelontwikkelaar naar een samenwerkingspartner die het spel kan aan-bieden en onderhouden, zodat het toegankelijk is voor de doelgroep.

Spelen van serious gamehelpt kinderen met ADHD

M

Plan-It CommanderSerious game voor ADHD-kinderen

12

Zorg en Ziekenhuis

Social Mediavriend of vijand?

En daar was ineens weer zo’n bericht waarvan je denkt: dit kan niet waar zijn. Een verpleegkundige van een ziekenhuis plaatste röntgenfoto’s van patienten op facebook. Natuurlijk

niet op de facebook-pagina van het ziekenhuis zelf, maar dan nog. Waarom zou je dit doen? Zijn er in het ziekenhuis

wel gedragsregels? Welke interpretatie van privacy hanteert iemand die dit doet? En zit er iemand daadwerkelijk te wach-

ten op deze gedeelde informatie?

Reportage

13

Zorg en Ziekenhuis

Wanneer medewerkers met gelijkgestemden willen praten, kunnen ze dat beter in een be-sloten groep doen. Er kan een speciale groep worden aangemaakt voor medewerkers in het eigen ziekenhuis, maar de kracht van social media is natuurlijk ook dat je kennis en erva-ring deelt met collega’s in de hele zorgsector door heel Nederland, of misschien zelfs over de hele wereld. Daar is niets mis mee. Zolang iedereen zich aan de regels houdt.

n tijden waarin social media een meer dan ingeburgerd fenomeen is, blijft het toch verbazingwekkend dat nog mensen niet weten wat ze wel en niet kunnen de-

len. Wat iemand privé doet is moeilijk aan ban-den te leggen en toch is het noodzakelijk voor werkgevers om duidelijke regels op te stellen. Regels waardoor medewerkers zich bewust worden van het effect van een bericht dat ze de wijde wereld insturen. En regels waaraan je wilt dat medewerkers zich houden als ze ken-baar maken dat ze bij jouw ziekenhuis werken, ook al zijn de berichten niet werkgerelateerd.

Leg uit dat je het fijn vindt dat social media leuk en nuttig is, maar dat je voorzichtig moet zijn met wat je ‘post’. Dat privacy hoog in het vaandel staat en dat cliënten zich veilig moeten voelen in een ziekenhuis.

I

En hoe zit dat nou met het ziekenhuis zelf?Er zijn meer dan genoeg onderzoeken gedaan naar de inzet van social media door ziekenhui-zen. Er is een top 10 opgesteld en onderzoek laat zien hoe het gebruik van social media ieder jaar toeneemt. En dat is natuurlijk niet gek. Met social media vergroot je bereik heel snel. En is er bijna geen limiet aan het delen van kennis en kan je goed monitoren wat cliënten over je “schrijven”. Je kunt het imago van het zieken-huis er mee verbeteren, maar ook schaden. Om duidelijk te krijgen wat je als ziekenhuis wilt uitdragen, is het belangrijk om een strategisch communicatieplan gericht op social media op te stellen.

En bedenk wie gaat social media beheren?Bij welke afdeling ligt de verantwoordelijk-heid? En wie gaan er allemaal helpen bij de inzet en het beheer. Als je niet goed van tevoren bedenkt wat je wilt bereiken met de inzet van social media, en vooral wie eraan gaan bijdragen, dan moet je er ook niet aan beginnen. Er zijn al teveel twitter, facebook pagina’s, LinkedIn profielen ten onder gegaan aan onduidelijke doelen en miscommunicatie. En omdat social media een redelijk impulsief medium is, moet je oppassen.

Een boodschap in 140 tekensWat wil je nu echt zeggen? En hoe kunnen deze 140 tekens overkomen bij een lezer? Je bent al snel geneigd te scherp te reageren, of afkortingen te gebruiken die niet voor ieder-een duidelijk zijn. En pas ook op voor een eindeloze discussie, daar is het niet geschikt voor.

InteractieZorg dat je snel reageert op berichten, klach-ten maar ook complimenten. Mensen zien social media als een gesprek dat ze voeren. En verwachten dus ook dat je reageert op hun berichten. Ook wanneer mensen inchecken bij het ziekenhuis is het leuk als daar wat mee ge-daan wordt. Blijf in contact met de doelgroep. Monitor wat ze belangrijk vinden en welke onderwerpen er spelen. Blijf up-to-date

Foto’sMaak medewerkers en cliënten bewust van het feit dat foto’s niet zomaar geplaatst mogen worden. Voor medewerkers zou je denken dat dat logisch is, maar helaas blijkt dat soms niet het geval te zijn. Voor cliënten ligt dat anders. Die beseffen zich niet altijd dat medewerkers niet op de foto willen. Dus maak duidelijk dat de privacy van je medewerkers net zo belang-rijk is als de privacy van de cliënten.

HobbelsBen niet bang om met social media te begin-nen of het uit te breiden. Angst is de slechtste raadgever. Zorg dat er voldoende draagvlak is in alle lagen van de organisatie en maak iedereen duidelijk wat je wilt gaan vertellen. Ook zonder social media kan je negatieve publiciteit krijgen, alleen zie je het zelf dan niet en kun je er niet tijdig op reageren. Een gemiste kans dus.

Dat betekent dus:

Wees respectvol

Wees verantwoordelijk

Plaats geen vertrouwelijke

informatie of beeldmateriaal

Maak duidelijk onderscheid

tussen privé en werk

Schrijf altijd uit je eigen naam

Let op je taalgebruik

Maak je een fout, geef dit dan toe

Denk 3 x na voor je iets

plaatst of reageert

Reportage

Blijf in contact met de doelgroepMensen zien social media als een gesprek dat ze voeren.

Regels voor social media gebruikDeel kennis en ervaring met gelijkgestem-den alleen in een speciale, besloten groep.

Deel je kennis online via social media!Bekijk op pag. 2 onze unieke jubileum le-zersactie en bestel via zorgenziekenhuis.nl. Aanbieding geldt zolang de voorraad strekt.

Een paar dingetjes waar je eensover na kunt denken:

Bepaal je doelen

Bepaal je doelgroep

Wat wil je hen vertellen?

Waarom wil je hen dat vertellen?

Hoe ga je dat vertellen?

Wat moet het effect zijn van

wat je vertelt?

Wil je alleen zenden of wil je delen?

Wat verwacht je van je doelgroep?

Wat verwacht je van je

eigen medewerkers?

14

Zorg en Ziekenhuis

advertentie

ZIEKENHUIZEN KLEINSCHALIGE ZORG

LANGDURIGEZORG

ZORG AAN HUIS

De zorg kent verschillende werelden, die allemaal hun eigen eisen stellen.

Huuskes is thuis in elk van die werelden. En dat merkt u.

DE WERELD VAN

Rob TimmermansDe wereld van ziekenhuizen is altijd volop in beweging. Huuskes speelt in op deze dynamiek met

hoogwaardige concepten op het gebied van eten en drinken. Concepten die uitblinken in smaak,

voedingswaarden, logistiek en betaalbaarheid. En niet te vergeten: concepten waarmee wij zieken-

huizen helpen hun doelstellingen met betrekking tot kwaliteit en gastvrijheid voor patiënten als

Rob Timmermans te realiseren.

15

Zorg en Ziekenhuis

Aangenaam Verzorgd

ColumnSanne van Leeuwen

Aangenaam Verzorgd

Kleine kinderen, kleine zorgen zei mijn moeder altijd, grote kinderen...Toch ontdekte ik van de

week dat dat misschien niet waar is.

Mijn kinderen zijn ondertussen pubers: een poppetje van 17 en twee identieke testosteronhoudende mannen van 1.95 meter vullen mijn huis. Ze redden zichzelf prima, mijn zorgen zijn redelijk beperkt want hé, op die leeftijd kunnen ze alles zelf.

Mijn grootste zorg is het leren loslaten en blind op ze vertrouwen. Nu moet ik zeggen dat dat redelijk goed lukt en ik best wel model pubers in huis heb. In de loop der jaren vergeet je de kleine zor-gen steeds meer. Tot vriendin M mij van de week belde dat haar kleine man van 4 maanden opgenomen moest worden. Ik keerde ineens terug in de tijd.

Hoe ging dat ook alweer met die van mij toen ze klein waren? De heren werden met 35 weken en een gewicht van 1.800 en 2.200 gram geboren. Twee ieniemie-nie kindjes die verzopen in hun new born luiertjes. Mijn eigen Peppie en Kokkie, klein, teer en kwets-baar. Drie weken van couveuseafdeling en verzorging zijn een vage herinnering geworden.

Maar sommige dingen blijven je altijd bij. Het eindeloze geduld van de verpleegkundigen, de liefde voor al die kindjes die niet zonder slangen en toeters en bellen in leven kunnen blijven. Mijn Zuid-Afrikaanse kinder-arts, met zijn charmante accent. Zelfs zo charmant dat toen hij vertelde dat Peppie een hersenbloeding had ik weg zwijmelde bij zijn stem. En dan boem de harde realiteit.

Toch heb ik nooit een seconde getwijfeld. Het positivisme van de ver-pleegster, de geruststellende woorden van de arts en mijn kleine vechtersbaas-je zijn het enige wat is blijven hangen.

En is er eigenlijk meer nodig dan dat?

Aantal patiëntportalen in ziekenhuizen verdriedubbeld

Het aantal ziekenhuizen dat een patiëntportaal aanbiedt, is sinds vorig jaar verdriedubbeld van 7,78 procent naar 22,61 procent. De in-

formatie en functionaliteiten die in de portalen beschikbaar zijn, blijven echter beperkt. Dat blijkt uit het ‘Onderzoek patiëntportalen 2016’ van M&I/Partners.

Uit de enquête onder 84 ziekenhuizen blijkt dat ondanks de forse groei van het aantal patiëntportalen nog lang niet alle portalen alle medische data ter beschikking hebben. Dat komt doordat binnen 22,61 procent van de zie-kenhuizen die een patiëntportaal aanbieden, nog steeds niet alle specialismen deelnemen aan het portaal. Patiënten hebben hierdoor nog geen toegang tot alle medische gegevens en kunnen niet bij alle specialismen online

Onderzoek patiëntportalen 2016Aanbod gestegen van 8% naar 23%, de informatie en functionaliteit echter beperkt..

een afspraak inplannen. ‘Ziekenhuizen die momenteel bezig zijn met de implementatie van een nieuw epd of een epd-upgrade en nog geen patiëntportaal aanbieden, zien dit als belangrijk speerpunt van de epd-strategie’, schrijven de onderzoekers. ‘De verwachting is dan ook dat het aantal beschikbare en up-to-date patiëntportalen het komende jaar weer stijgt.’

Mobile devicesDe verwachting dat patiënten met hun persoonlijke gezondheidsdossiers (pgd’s) en al-lerlei devices, zoals smartphones, kunnen aan-haken bij patiëntportalen van ziekenhuizen, is niet uitgekomen. ‘Helaas is deze trend nog niet terug te zien bij de beschikbare functiona-liteiten van patiëntportalen. Uit het onderzoek blijkt dat het aantal nieuwe functionaliteiten tegenvalt. Voor veel ziekenhuizen was 2015 het jaar waarin ze live gingen met hun portaal. Alleen het zelf registreren van medicatie en het aanvragen van herhaalrecepten binnen patiëntportalen ging het afgelopen jaar bij een aantal ziekenhuizen live.’

BelemmeringenZorgverleners voelen belemmeringen bij de implementatie van patiëntportalen. ‘Deze be-lemmeringen zitten op verschillende vlakken. Juridisch: als de patiënt zelf data registreert wie is dan eigenaar daarvan/verantwoordelijk daarvoor? Privacy: hoe garanderen we de vei-ligheid van de medische gegevens? Financieel: hoe wordt de bestede tijd aan de patiënt ver-goed? Technisch: men heeft weinig affiniteit met ict of tijd om zich erin te verdiepen. En procesmatig: er bestaat vrees om de controle over het planningsproces te verliezen.

minister Edith Schippers (VWS) voor de regels te verruimen. Ze willen onder meer een vra-genlijst invoeren, zeggen ze tegen het AD, zo-dat verzekeraars een ‘eerlijker en objectiever’ beeld van de gevolgen voor de gezondheid en dagelijks functioneren.

Patiënten kampen met smetplekken, huid-infecties, psychische klachten en seksuele problemen. Ze zijn ongelukkiger en lopen het risico op een terugval. Nienke Cnossen van de NOV vindt dat er sprake is van psychisch lijden. De wet staat medisch noodzakelijke plastisch chirurgie alleen toe bij verminking of beperkte bewegingsvrijheid. Zorgverzeke-raars beoordelen of er sprake is van vermin-king na fors gewichtsverlies op basis van ‘standaardfoto’s’.

besitaspatiënten die na een maag-verkleining flink afvallen, moeten het laten weghalen van overtollige huid

vergoed krijgen. Dit stellen medisch specialis-ten in het Algemeen Dagblad.

Van de tienduizend Nederlanders die jaar-lijks een maagverkleining ondergaan, wil 80 procent plastische chirurgie om het huidover-schot te verwijderen. Slechts een op de vijf krijgt het vergoed. Specialisten en de Neder-landse Obesitas Vereniging (NOV) stellen

Vergoedhuidcorrectie na maagverkleining

O

16

Zorg en Ziekenhuis

VeelbelovendParkinsonrevalidatie

Parkinson is een hersenziekte waarbij de zenuwcellen versneld verouderen. Hierdoor worden bewegen en alledaagse handelin-

gen steeds moeilijker. Fysiotherapeut Alette de Pooter: “Voor een Parkinsonpatiënt voelt normaal bewegen als te groot. De patiënt is wel in staat om normaal te bewegen, maar krijgt vanuit zijn hersenen de verkeerde informatie over de inspanning die dit kost. Hierdoor ver-loopt het bewegen moeizaam. Dit doorbreken we in onze therapie door de patiënt te stimu-leren om zijn bewegingen te vergroten. Na twee of drie weken vindt er een omslagpunt in de hersenen plaats. De patiënt beweegt weer normaal, zonder hier extra bij na te hoeven denken.”

LSVT-BIGDeze techniek, LSVT-BIG genoemd, komt uit Amerika en is wetenschappelijk onderbouwd. De therapie duurt vier weken en is intensief. Patiënten trainen vier dagen per week een uur in het ziekenhuis en dagelijks een half uur thuis. De resultaten zijn positief. Alette: “Patiënten kunnen al heel snel in dezelfde tijd de dubbele afstand lopen, gemakkelijker een broekknoop vastmaken, of een bed opma-ken. Wat we oefenen verschilt per persoon, afhankelijk van waar de patiënt behoefte aan heeft. Ook zien we dat de balans, houding, conditie en lenigheid van de patiënt verbetert.” De resultaten zijn het beste bij mensen die in een vroeg stadium van Parkinson of Parkin-sonisme zitten. Het is belangrijk dat patiënten

FysiotherapeutAlette de Pooter:

‘De resultaten inParkinsonrevalidatie

zijn postief enveelbelovend’Patiënten met Parkinson

kunnen in Meander Medisch Centrum terecht voor een

nieuwe revalidatietherapie, die hen leert om ‘groter’ te

bewegen. Meander Medisch Centrum is de eerste grote

zorginstelling in Nederland die deze therapie aanbiedt.

na afronding van hun therapie dagelijks hun oefeningen blijven doen. Alette: “Hiervoor geldt ‘use it or lose it’. Bewegen is het dagelijkse medicijn, anders verslechtert het functioneren van de patiënt weer.”

Fysiotherapeuten en ergotherapeuten van de afdeling Revalidatiegeneeskunde van Me-ander zijn vorig jaar geschoold in de nieuwe methode. Na een succesvolle pilot bieden zij de methode nu als reguliere therapie aan. Met een verwijzing van de neuroloog of huisarts kunnen patiënten een afspraak maken voor een intake bij de revalidatiearts.

‘De therapie duurt vier weken en is intensief’

17

Zorg en Ziekenhuis

Aangenaam Verzorgd

ren zich in de jungle, op een piratenboot of in de wonderen prinsessenwereld kunnen bege-ven. Dit allemaal dankzij de sponsoren Prins Willem-Alexander Christelijke basisschool uit ‘s-Gravenzande, basisschool de Fontein uit Den Haag, de Bengelbeurs, Vredekerk de Lier en Beter Spelen.

“Onze kinderspeelkamer bij de wachtkamer is door de Kiki Wall een stuk gewilder bij kinderen. Ik merk vooral dat kinderen door de afleiding rustiger naar hun afspraak gaan.” Aldus Jolanda ’t Hart en Prisca van Dijk hoof-den poli Gynaecologie, Kindergeneeskunde en Allergologie, die voor de poli Kindergenees-kunde de eerste Kiki Wall in ontvangst namen. Ook Sylvia Opdam, hoofd Bloedafname, is enthousiast. “Bloedprikken is voor kinderen vaak spannend en een moment waar zij tegen-op zien. Veel kinderen zijn daar niet meer mee bezig als ze op de Kiki Wall spelen.”

Waarom Mind2Care?Marieke Paarlberg (gynaecoloog in Gelre ziekenhuizen Apeldoorn) geeft een toelichting: “Ongeveer 25% van de zwangere vrouwen heeft psychiatrische problemen (depressie of angst), psychosociale problemen (huiselijk geweld, relatieproblemen, armoede) of gebruikt sigaret-ten, alcohol en/of drugs. Daarnaast is ongeveer 12% van de zwangeren laaggeletterd, waarbij informatie en uitleg van de verloskundige of gynaecoloog niet altijd goed wordt begrepen. Zwangere vrouwen met één of meer van de genoemde factoren (of een combinatie daarvan) noemen we ‘kwetsbare zwangeren’.”

“Het is van belang om in de zwangerschap kwetsbare zwangeren eerder te herkennen en naar goede zorg toe te leiden. Kwetsbare zwangeren in Nederland zijn nog onvoldoende herkend en daardoor nog steeds onvoldoende begeleid en behandeld. De meeste risicofacto-ren zijn voor de geboorte al aan te wijzen. Maar er wordt nog niet op een gestandaardiseerde manier op gescreend. Er was tot voor kort ook geen eenvoudige manier voorhanden om niet alleen te screenen op risicofactoren, maar daar ook direct een concreet behandeladvies, aan te koppelen.”

Ineke de Kruijff: “De kinderen van deze kwets-bare zwangeren hebben een hogere kans op bij-voorbeeld laag geboortegewicht, vroeggeboorte, aangeboren afwijkingen of zelfs sterfte in de baarmoeder. Ook hebben deze kinderen meer kans op het ontwikkelen van een ontwikkelings-

Er is steeds meer aandacht voor kwetsbare, zwangere vrouwen. En vanaf maart 2016 is er ook een uni-forme manier waarop screening en

behandeling van deze vrouwen plaatsvindt. Dit heet Mind2Care en de methode herkent kwetsba-re zwangeren. Daardoor kunnen zij meer en beter begeleid en behandeld worden door gynaecolo-gen en verloskundigen.

Hoe werkt Mind2Care?Mind2Care is een methode die zwangere vrou-wen onderzoekt op psychiatrische problema-tiek, psychosociale problematiek, middelenmis-bruik en laaggeletterdheid. De eerste ervaringen worden nu opgedaan in de verloskundige samenwerkingsverbanden van Woerden en Apeldoorn.

Kinderarts Ineke de Kruijff (Zuwe Hofpoort Ziekenhuis in Woerden): “De zwangere vrouw krijgt eerst een online vragenlijst om thuis in te vullen. Daarna ziet zij op haar eigen computer gelijk een persoonlijk, passend advies over mogelijke extra zorg tijdens haar zwangerschap. Vervolgens krijgt de betrokken verloskundige en/of gynaecoloog een samenvatting van het onderzoek te zien. Hierin staan de belangrijkste risicofactoren van deze zwangere vrouw.”Eerstelijns verloskundige Renate van Leuken (VSV Apeldoorn): “Ik als zorgverlener ga dan met de zwangere bespreken wat er mogelijk is aan extra zorg en behandeling. De behandeladvie-zen zijn daarbij afgestemd op de beschikbare zorg in onze eigen regio.”

achterstand, emotionele- en gedragsproblemen. Kindermishandeling komt ook vaker voor in deze groep. De gevolgen van kwetsbaarheid tij-dens de zwangerschap leidt daarnaast tot hoge kosten. Kindermishandeling kost jaarlijks bijna een miljard euro (Meerding 2005).”

Uniek in NederlandMind2Care is uniek in Nederland, omdat onder-zoek en persoonlijk advies in één meetmethode zijn verwerkt. Het is weinig belastend voor de zwangere vrouw en levert veel informatie op.

Mind2Care maakt het zorgverleners makkelijker om zwangeren op kwetsbaarheid te screenen op een wetenschappelijk verantwoorde manier. Zo kunnen allerlei risicofactoren sneller en beter worden opgespoord en kan een passende be-handeling worden gegeven, zodat de veerkracht van het aankomende gezin wordt versterkt.

Kiki WallVrienden van Reinier

Mind2Careherkent kwetsbare, zwangere vrouw

H

Kiki WallWachten wordt steeds leuker!

et wachten op de dokter, het bloed-prikken of de dagbehandeling wordt voor kleine patiëntjes in het Reinier

de Graaf ziekenhuis steeds leuker. Op donder-dag 21 april zijn er namens de Stichting Vrien-den van Reinier de Graaf op de Bloedafname en het Dagbehandelcentrum twee zogeheten Kiki Walls geplaatst.

Op de poli Kindergeneeskunde is deze vorige maand gerealiseerd. Kiki Walls zijn digitale speeltoestellen waar kinderen spelletjes op kunnen spelen, filmpjes kijken, maar zich ook verder op kunnen ontwikkelen, door bijvoor-beeld Engelse woorden na te zeggen. Elke Kiki Wall heeft een eigen thema, waardoor kinde-

Mind2Care

Mind2Care is ontwikkeld binnen het promotieonderzoek van Chantal Quispel, onder leiding van Dr. Mijke Lambregtse - van den Berg en Prof. dr. Gouke Bonsel en is gebaseerd op wetenschappelijk bewijs (Quispel et al. 2014). Het Landelijk Kenniscentrum Psychiatrie en Zwangerschap (LKPZ: www.lkpz.nl) heeft daarop de Stichting Mind2Care opgericht. Die Stichting heeft het research instrument dooront-wikkeld tot een flexibel en gebruiks-vriendelijk advies-systeem.

18

Zorg en Ziekenhuis

e helft van de Nederlanders is bereid om data over hun gezondheid met ver-zekeraars te delen. Dat blijkt uit cijfers

van de Smart Health Monitor van Multiscope. Uit het onderzoek van Multiscope blijkt dat één op de drie Nederlanders activiteiten en gezondheidsdata bijhoudt via apps of wea-rables. Die gegevens, zoals aantal stappen, gewicht of bloeddruk, willen ze best delen met zorgverzekeraars, werkgevers of commerciële organisaties. Het onderzoek van Multiscope

werd uitgevoerd onder 6.000 mensen. Bijna de helft daarvan wilde de gezondheidsdata delen met zorgverzekeraars, als daar een korting op de zorgpremie tegenover zou staan. Vooral jongeren, van 18 tot 35 jaar, en mensen met een laag inkomen bleken bereid om de data door te geven aan hun verzekeraar.

Gezondheidsdata delen met werkgeversOok voor het delen van gezondheidsgege-vens met hun werkgever staan drie op de tien app-gebruikers open, ook al mag dit volgens

de Wet Bescherming Persoonsgegevens niet. Mocht het ooit wel worden toegestaan, dan zouden werknemers daarvoor wel graag een beloning krijgen, zoals extra vrije dagen of een bonus, meldt Multiscope. In beide gevallen willen de gebruikers wel dat er vertrouwelijk met hun gegevens wordt omgegaan en dat er wordt gelet op privacy.

Dossier E-health E-health is het gebruik van technologie ter on-dersteuning of verbetering van de gezondheid en de gezondheidszorg. Patiënten en cliënten zijn dankzij e-health in staat om regie te nemen over hun gezondheid. Zelfmanagement staat bij zorginstellingen hoog op de agenda.

Nederlander wil gezondheidsdata delen met zorgverzekeraar

Vandaag starten de Zoetermeerse Stichting Piëzo en het LangeLand Ziekenhuis een officiële samenwer-king om kwetsbare ouders en zwan-

geren in Zoetermeer (tijdelijk) steun te bieden. Stichting Piëzo bouwt al zeven jaar succesvol aan een netwerk van Zoetermeerse vrijwilli-gers, bezoekvrouwen en –mannen, die zo nodig hulp bieden rondom de geboorte van baby’s. Bijvoorbeeld voor een alleenstaande moeder die is bevallen van een derde kind en nog geen netwerk heeft in Zoetermeer, of een ouderpaar dat een te vroeg geboren drieling krijgt en thuis al twee kleintjes heeft. Inmiddels hebben de vrijwilligers zo al honderden Zoetermeerse gezinnen op weg geholpen naareen (weer) zelfstandige toekomst.

Culturen De hulp is vaak speciaal welkom voor nieuw-komers in Zoetermeer die onze taal niet spre-ken. Reden temeer om blij te zijn met een zeer

diverse groep vrijwilligers, van zeker vijftien verschillende nationaliteiten. Zo is er altijd wel iemand die de taal spreekt en die goed begrijpt welk soort steun nodig is. Dat varieert van een keer stofzuigen tot het opbouwen van een netwerk in de buurt om boodschappen of zorg voor kinderen tijdelijk uit handen te nemen.

Rol van het ziekenhuis Tot nu toe waren de contacten tussen het ziekenhuis en Stichting Piëzo informeel. Nu de communicatie over en weer nog beter wordt georganiseerd, kan dit leiden tot nog betere en passende ondersteuning voor de mensen die dat nodig hebben. Zo kan Stichting Piëzo, met toestemming van de moeder, het ziekenhuis informeren wanneer zij komt bevallen en extra aandacht nodig heeft. En de specialisten van het ziekenhuis kunnen op hun beurt de stichting op de hoogte stellen wanneer zij te maken krijgen met een patiënt die even teveel op zijn of haar bordje heeft. Ook dit gebeurt

Ouders krijgen tijdelijk hulpLangeLand Ziekenhuis en Stichting Piëzo zetten zich in

Stichting Piëzo

De Stichting Piëzo is een Zoetermeerse organisatie. Andere steden kopiëren op dit moment deze succesvolle aanpak bij het mobiliseren van mensen die willen steunen en mensen die steun kunnen gebruiken. Deze aanpak heet de Piëzo-Methodiek.

Wie geïnspireerd is en ook verbonden wil zijn aan het mooie werk van de stich-ting, of wie zelf een beroep wil doen op tijdelijke steun, kan dat laten weten via [email protected] of (079) 8887770

uiteraard alleen met toestemming van de persoon om wie het gaat.

Voordeel voor iedereen De samenwerking is letterlijk in ieders voordeel. Allereerst voor de mensen die hulp krijgen wanneer die zeer welkom is. Ook de vrijwilligers in het project zijn positief en zin-vol bezig. Zij benutten hun talenten en werken langs deze weg aan hun toekomst. Het zieken-huis weet zich graag verzekerd van goede zorg voor haar patiënten, wanneer zij weer naar huis gaan. Het project sluit uitstekend aan bij haar motto Beter Dichtbij.

VerwijskaartenWethouder Mariëtte van Leeuwen van Sport, Jeugd en Economische Zaken was aanwezig bij het ondertekenen van de overeenkomst tussen het LangeLand Ziekenhuis en de Stichting Piëzo. Als symbolisch begin van de formele samenwerking overhandigde zij een pakketje met verwijskaarten aan sector-manager Acute Zorg/Vrouw en Kind, Martin Hijdra. Met deze kaarten worden patiënten die tijdelijke steun nodig hebben doorverwezen naar Stichting Piëzo.

D

Overhandiging verwijskaartjesdoor wethouder Mariëtte van Leeuwen aan sectormanager Martin Hijdra

19

Zorg en Ziekenhuis

Aangenaam Verzorgd

Bernhoventest elektronische neus

Ademanalyse is een diagnostische techniek die vooral heel patiëntvriendelijk is. Wereldwijd vinden onderzoeken plaats om na te gaan welke ziektebeelden op basis van ademanalyse kunnen worden aangetoond.

Dat dieren een goed reukvermogen hebben is algemeen bekend. Dicht bij ons zelf staat ons eigen huisdier de hond. Een hond ruikt het als

zijn baasje ziek is. Als een mens ziek is, scheidt het lichaam bepaalde moleculen uit die voor iedere ziekte verschillend zijn. In de Griekse oudheid wisten de artsen dat ook al. Zij stelden diagnoses op basis van de geur van de adem van hun patiënten.

Ademanalyse is een diagnostische techniek die niet alleen goedkoop en relatief makkelijk uitvoerbaar is, maar vooral ook heel patiënt-vriendelijk. Wereldwijd vinden onderzoeken plaats om na te gaan welke ziektebeelden op basis van ademanalyse kunnen worden aange-toond. Dat gebeurt bijvoorbeeld bij longkanker, darmkanker, keelkanker en prostaatkanker.

Ruiken is een proces is dat technisch kan wor-den nagebootst. En dat is wat het Nederlandse IT-bedrijf de eNose company doet. De e-Nose Company heeft een apparaat ontwikkeld dat in staat is om mensen met diverse soorten kanker te herkennen. De elektronische neus is nog volop in ontwikkeling, maar de resultaten zijn veelbelovend.

Breed diagnostisch onderzoekBernhoven doet sinds januari mee aan het onderzoek om de elektronische neus verder te ontwikkelen. Ook andere ziekenhuizen in ons land werken aan het onderzoek mee, maar Bernhoven is een van de eerste ziekenhui-zen dat het apparaat bij breder diagnostisch onderzoek inzet. Bernhoven begon al in 2004 met een ureum ademtest voor mensen die last hebben van de maagzweerbacterie. Nu wordt de ademtest met de elektronische neus ook ingezet voor vrouwen die mogelijk borstkan-ker hebben en voor mensen die onderzocht worden op darmkanker, prostaatkanker of longkanker.

AdemanalyseMensen die voor een van de genoemde onderzoeken naar Bernhoven komen, wordt gevraagd op vrijwillige basis een ademtest te doen. Daarnaast krijgen deze mensen de

gebruikelijke onderzoeken. De ademtest vervangt dus nog niet de normale diagnostiek. Met de ademtest hoopt het onderzoek aan te tonen dat de elektronische neus in staat is aan de uitademingslucht te detecteren wat er met een patiënt aan de hand is. Deze ademanalyse is niet belastend. De patiënt ademt vijf minuten lang in het apparaat. De elektronische neus re-gistreert de uitademingslucht en daaruit volgt een analyse.

RevolutionairIn de toekomst betekent dit dat bepaalde on-derzoeken die nu nog nodig zijn voor diagnos-tiek en die soms erg belastend zijn, straks niet meer nodig zijn. Zo is een punctie bij borst-kanker straks misschien niet meer nodig of kan een colonscopie van de darm voorkomen worden. Dat gebeurt nu al bij de ureum adem-test voor de maagzweerbacterie. Dankzij deze test hoeft de patiënt geen gastroscopie meer te ondergaan, een onderzoek waarbij de patiënt een slang moet inslikken die via de slokdarm in de maag wordt gebracht. Een revolutionaire ontwikkeling! Het onderzoek in Bernhoven wordt begeleidt door gespecialiseerd MDL-ver-pleegkundige Brigitte Janssen.

Poliklinischeapotheek gewaardeerd met een 8,2

inds augustus 2015 kunnen patiënten bij ontslag uit het ziekenhuis of na een po-liklinisch bezoek terecht bij de Polikli-

nische Apotheek RKZ voor o.a. voorgeschreven genees- en hulpmiddelen.

De klanten van de Poliklinische Apotheek zijn zeer tevreden. Gemiddeld waarderen zij de apotheek met een 8.2. Dit blijkt uit een klanttevredenheidsonderzoek, dat onlangs is uitgevoerd door Argo Klantmonitor onder de klanten van de apotheek. Dit is een significant betere score dan het landelijk gemiddelde van 7.8. De Net Promoter Score (NPS), ofwel de maat voor de waarschijnlijkheid dat de klant

de apotheek zal aanbevelen, is ook zeer goed: 35.6. Het landelijk gemiddelde ligt op 20.8.

De klanten zijn goed te spreken over de mede-werkers van de Poliklinische Apotheek. Uit het onderzoek komt naar voren dat de medewer-kers goed luisteren, de tijd nemen voor de klant en begrijpelijk kunnen uitleggen hoe de medicijnen moeten worden gebruikt. Apotheker Korving: “We zijn heel trots op dit resultaat. Het is ons eerste jaar en we krijgen nu al zo’n mooi cijfer. We vinden goede service verlenen belangrijk en uit dit onderzoek is gebleken dat we heel goed op weg zijn.” De Poliklinische Apotheek RKZ is gevestigd in het atrium van het ziekenhuis. Naast genees-middelen op recept, verkoopt de apotheek ook zelfzorggeneesmiddelen, zoals pijnstillers, neusdruppels en hoestdranken.

BernhovenTest elektronische neus

S

20

Zorg en Ziekenhuis

Hans Bos (l) UMC, Utrecht - Hans Clevers (r) Hubrecht Instituut/KNAW, Utrecht

Nieuw topinstituuteen revolutionaire samenwerking

Reportage

Vijf Nederlandse‘founding scientists’

‘Zeer belangrijk is dewetenschappelijke

strategie van hettopinstituut’

Nederland mag trots zijn op haar vooruitstrevende onder-zoeken en wetenschappers. We behoren tot de top als het

gaat om kankeronderzoek. Toch valt er nog behoorlijk wat te verbeteren. En zouden vele wetenschappers en overheid

graag zien dat alle onderzoeksresultaten sneller vertaald kunnen worden naar resultaten voor de patiënt.

21

Zorg en Ziekenhuis

Anton BernsNKI/AVL, Amsterdam

Reportage

die zich nog meer kunnen focussen op hun onderzoek. Dat kan omdat zij in dit instituut zijn uitgerust met voldoende basisfinanciering, voor langere periode, en toegang hebben tot adequa-te infrastructuur en de beste technologieën.

ValorisatieEen uniek aspect van dit topinstituut is de sa-menwerking tussen onderzoekers en een team van valorisatie-experts. Deze experts zijn gespe-cialiseerde professionals die de noodzakelijke verbinding leggen tussen onderzoekers, onder-nemers, beleidsmakers en kapitaalverschaffers. Zo zorgen ze ervoor dat de wetenschappelijke doorbraken uit onderzoek niet alleen in vakbla-den als ‘Nature’ en ‘Science’ te lezen zijn, maar ook zo snel mogelijk worden door vertaald naar nieuwe diagnostiek en innovatieve therapieën. Dat brengt innovatieve producten, diensten en behandelmethodes sneller bij de patiënt.

aarom hebben KWF Kankerbestrij-ding, het ministerie van OC&W, VWS en EZ en topsector Life Sciences & Health de handen ineengeslagen

om tot een instituut te komen dat kennis uit fundamenteel kankeronderzoek snel kan vertalen naar betere behandelingen van kanker. Vijf toponderzoekers uit verschillende onderzoeksinstellingen schrijven hier nu een wetenschappelijke strategie voor. Over 10 jaar werken 1.000 onderzoekers voor/binnen dit instituut. Om deze ambitie te verwezenlijken is er 25 miljoen euro per jaar nodig. Dit bedrag wordt aangevuld vanuit bestaande infrastruc-tuur (onderzoekers en middelen) ter waarde van 50 miljoen euro per jaar.

Het topinstituut is een uniek, autonoom instituut, met een eigen visie, missie, ambitie en strategie. Het instituut beoogt de grenzen van wetenschappelijk kankeronderzoek te verleggen met als uiteindelijk doel kanker beter te bestrijden, door effectievere behandelingen en diagnoses mogelijk te maken. De visie is dat dit topinstituut meer uit het wetenschappelijk onderzoek kan halen dan nu het geval is.

WerkwijzeHet instituut is opgebouwd uit teams die fysiek gevestigd zijn in bestaande onderzoeksinstel-lingen. De verschillende onderzoeksteams gaan samen de verbintenis aan om kanker te begrij-pen en te bestrijden. Dat doen ze door gebruik te maken van het volledige arsenaal aan techno-logieën en door prangende onderzoeksvragen vanuit meerdere invalshoeken tegelijkertijd te benaderen. Dit maakt het instituut tot een uniek initiatief in Nederland. Om kanker multidisci-plinair aan te kunnen pakken en internationaal tot de absolute wereldtop te kunnen behoren, wordt gestreefd naar 1.000 onderzoekers

D

Rene BernardsNKI/AVL, Amsterdam

Jan HoeijmakersErasmus MC, Rotterdam

Michel Rudolphiedirecteur KWF Kankerbestrijding:‘Wanneer we de beste wetenschappers samenbrengen in een instituut van we-reldformaat waarin het allerbeste grens-verleggende onderzoek wordt gedaan, zijn we in staat om behandelingen beter en sneller naar de patiënt te brengen.’

Jan RaaijmakersTopsector Life Sciences & Health:‘Kanker is een grote maatschappelijke uitdaging en medische innovaties moe-ten het verschil gaan maken voor ons in de toekomst.”

Minister Jet Bussemaker (OC&W):‘Nederland gaat hierdoor nog meer dan nu het geval is wetenschap van topni-veau leveren.’

Kankerbestrijdingeen stap vooruit

Waar vroeger het woord niet uitge-sproken mocht worden, daar is het nu niet meer weg te denken uit onze maatschappij. ‘Kanker’, het is onderdeel geworden van ons standaard vocabu-laire. Maar liefst 1 op de 3 Nederlanders krijgt gedurende zijn of haar leven kanker. De ziekte is daarmee doodsoor-zaak nummer 1. Gelukkig neemt het aantal mensen dat kanker overleeft ook ieder jaar weer toe. Zo is de kans dat patiënten 5 jaar na de diagnose nog in leven zijn, gestegen naar 62% in 2015, tegenover 56% in 2005. Mannen krijgen vaker de diagnose kanker te horen dan vrouwen. De meest voorkomende vorm van kanker is darmkanker, borstkanker, gevolgd door huidkanker (exclusief basasalcelcarcinoom), longkanker en prostaatkanker. Net als de toegenomen overleving stijgt ook het aantal nieu-we kankerpatiënten. De verklaring daarvoor ligt in de enorme vergrijzing in Nederland. Ziekenhuizen moeten ech-ter nog wel toewerken naar het vergro-ten van de zorg voor kankerpatiënten. Ook daar staat weer iets tegenover: de vooruitstrevende registratie van de di-agnose kanker. Er is geen enkele andere ziekte in Nederland die zo goed wordt bijgehouden wordt als kanker. Dit is niet alleen goed voor het verhogen van de overlevingskansen van de patiënt, ook draagt het bij aan de kwaliteit van zorg en transparantie.

22

Zorg en Ziekenhuis

advertentie

ZOR-0009_Advertentie_215x285.indd 2 15-03-16 21:51



OR Congres-Medezeggenschap in de Zorg_180x270mm.indd 1 29/03/16 8:38 PM




OR Congres-Medezeggenschap in de Zorg_180x270mm.indd 1 29/03/16 8:38 PMZOR-0009_Advertentie_215x285.indd 2 15-03-16 21:51














Advert OR Congres_100x138mm.indd 1 19/04/16 3:35 PM

De nieuwe generatie scopendroogkast

Om aan de hoge normen voor veiligheid en hygiëne te voldoen is het optimaal drogen en opbergen van endoscopen een essen tieel onderdeel van de endoscopie werk stroom. De NG-serie is ontworpen als � exibele oplos-

sing voor het drogen en opbergen van endoscopen. De serie bestaat uit modulaire droog- en opbergkasten die u naar wens kunt combineren met ruimte voor maximaal acht endoscopen per kast.

036 547 21 50 • [email protected] • www.vanvlietmedical.nl

+ + +

De basiselementen kunnen afzonderlijk worden gebruikt of worden uitgebreid met een extra module van vier of acht endoscopen.

ScoreMedi stoelen zĳ n speciaal ontwikkeld om werkpleksitaties van artsen, chirurgen en verpleegkundigen te verbeteren. Onze stoelen zĳ n dé beste keuze om lekker en gezond je werk te kunnen doen.

Probeer het zelf. Gratis 2 weken op proef. Vraag jouw ideale ScoreMedi proefstoel aan via www.ziekenhuisstoelen.nl

Wĳ vinden dat iedereen recht heeft op een gezond leven!

Advertentie Zorg en ziekenhuis.indd 1 3/24/2016 1:28:14 PMHoofd- & Hersenzaken

Omgaan met probleemgedrag in het verpleeghuis

Voor verpleegkundigen en verzorgenden

Voor verpleegkundigen

ReeHorst, Ede

ReeHorst, Ede

Omdat er veel comorbiditeit is bij patiënten met een hersenziekte en omdat er een grote overlap is in symptomen, is het soms moeilijk te bepalen welke aandoening er precies aan ten grondslag ligt. Zo kan een somatische hersenaandoening leiden tot bijvoorbeeld gedrags- en stemmingsstoornissen, depressie of apathie, anderzijds kan bijvoorbeeld schizofrenie leiden tot (beginnende) dementie. Tijdens dit congres gaan we daarom terug naar de basis en behandelen we een aantal veelvoorkomende hersenaandoeningen.

Op somatische verpleeghuisafdelingen kun je als verpleegkundige of verzorgende te maken krijgen met patiënten die zeer lastig gedrag vertonen. Dat probleemgedrag kan een gevolg zijn van een hersenbeschadiging, dementie of persoonlijkheidsstoornissen. Soms is er een andere lichamelijke oorzaak aan te wijzen; een delier na een blaasontsteking of kiespijn blijkt dan bijvoorbeeld de boosdoener. Hoe ga je om met deze bijzondere groep patiënten in het verpleeghuis? Hoe kun je probleemgedrag verhelderen én aanpakken? Hoe handel je bij agressie? Hoe onderscheid je een persoonlijkheidsstoornis van een hersenbeschadiging? Helpt het toedienen van medicatie en zo ja, welke dan? Op deze en andere vragen krijg je het antwoord tijdens het congres.

informatie: www.congressenmetzorg.nl

10juni 2016

25mei 2016

23

Zorg en Ziekenhuis

ColumnRené Drost • ingenieur in de zorg

Let op: recall!

We weten het vast nog wel. Mars repen met stuk-jes plastic erin. Zalm van de Jumbo, besmet met bacteriën. En afgelopen

week: de eendjes racebaan van Zeeman. De overeenkomst: het zijn terugroepac-ties oftewel recalls.

Bij een recall besluit de fabrikant om een artikel uit de schappen te halen om de consument tegen schade te bescher-men. Een recall kan gepaard gaan met logistieke kosten en misschien wel schadeclaims. Kortom, het is niet niks, een recall.

In de zorg kunnen zich ook recalls van medische hulpmiddelen voordoen. Na het op de markt brengen van een medisch hulpmiddel is de fabrikant verplicht de inzet van het hulpmiddel in de praktijk te volgen en waar nodig te verbeteren. Wanneer er sprake is van een risico voor de patiënt moet de fabrikant meteen actie ondernemen. De fabrikant informeert zorginstellingen en de inspectie over deze actie door middel van een waarschuwing. In Europa heet zo’n waarschuwing een Field Safety Notice (FSN). De inspectie publiceert zo’n waarschuwing op haar website.

Het meest bekende voorbeeld van de laatste jaren zijn de lekkende PIP borstimplantaten. Maar ook de Terumi spuiten hebben het nieuws gehaald om-dat er lijmresten in de naalden zouden zitten. Een recall kan zich voordoen op elk artikel dat we in de zorg gebruiken. Het kan in het ergste geval leiden tot het terugroepen van patiënten als zo’n verdacht medische hulmiddel al is toe-gepast of geïmplanteerd in een patiënt. Als zo’n hulpmiddel nog niet is gebruikt, wordt het in quarantaine gelegd.

Als u hoort dat er sprake is van een recall op een medisch hulpmiddel in uw zorginstelling: neem dat dan zeer serieus en tref de gevraagde maatregelen.

U kunt er het leven van een patiënt mee sparen.

Medisch Belicht

Toekomstig medicijn met ingebouwd controlelampje

Een medicijn met een ingebouwd ‘controlelampje’, kan een arts in de toekomst vertellen of het wel of niet zinvol is een duur of riskant medicijn

te verstrekken aan patiënten met sarcoïdose. Dat suggereren ziekenhuisapotheker drs. Roeland Vis van het St. Antoniusziekenhuis in Nieuwe-gein en collega’s in een recent nummer van het tijdschrift European Respiratory Journal.

De onderzoekers gaven een groep patiënten met de ernstige longziekte sarcoïdose een me-dicijn met daaraan gekoppeld een onschuldige radioactieve stof. Door vervolgens te kijken bij welke patiënten de radioactiviteit zich ophoop-te rond het aangedane longweefsel, kregen zij een indruk van de aan- of afwezigheid van het biologische aangrijpingspunt voor het medicijn. SymptoombestrijdingSarcoïdose is een auto-immuunziekte waar-bij door onbekende oorzaak ontstekingen ontstaan, onder andere in de longen. De behandeling bestaat tot nu toe uit het geven van breedwerkende ontstekingsremmers. De oorzaak van de ziekte is tot op heden nog niet gevonden en kan dus ook niet worden aange-pakt. Duur en riskant alternatiefBij patiënten die niet voldoende reageren op gewone ontstekingsremmers kan ook het middel infliximab (Remicade) worden gegeven. Dat is een zogeheten monoklonaal antilichaam dat heel gericht de ontstekingsfactor TNF-alpha blokkeert. Vis: ‘Behalve dat het een erg duur me-dicijn is – een jaardosis kost al gauw tienduizen-den euro’s – is het ook niet zonder risico’s. Door het immuunsysteem te dempen, loop je ook risico’s op het ontstaan van opportunistische infecties. Zo moeten patiënten die dit middel krijgen altijd worden gescreend op eventuele aanwezigheid van tuberculose. TBC zou de kop op kunnen steken dankzij de uitgeschakelde immuunreactie van het lichaam.’ Radioactieve checkDaarnaast blijkt het monoklonale antilichaam niet bij alle patiënten werkzaam. In het on-derzoek van Vis en collega’s kreeg een groep sarcoïdosepatiënten een heel kleine dosis van het medicijn, met daaraan gekoppeld de stof technetium 99. Dat is een onschuldige, laagra-dioactieve stof die vaker in medisch onderzoek wordt gebruikt. Bij een deel van de patiënten bleek de radioactiviteit ook daadwerkelijk in de lymfeklieren bij de longen op te hopen. Dat waren de patiënten die ook de slechtste longfunctie hadden en die verhoogde ontste-

kingsparameters in het bloed hadden. Waar-schijnlijk laat ophoping van radioactiviteit zien dat er inderdaad TNF-alpha actief is, waarop het medicijn zou kunnen aangrijpen. Vervolgonderzoek“Deze test is uitgevoerd bij een relatief kleine groep patiënten die bovendien nog vroeg in het behandeltraject zat”, zo licht Vis de resulta-ten toe. “De eerste suggestie is dat we met een beetje radioactief medicijn, en vervolgens een longfoto, kunnen zien of er aangrijpingspunten zijn voor dit monoklonale antilichaam. We zul-len de studie nu moeten herhalen in patiënten met een moeilijk behandelbare sarcoïdose die daadwerkelijk met infliximab behandeld worden, om te zien of het gelabelde medicijn de effectiviteit van de therapie kan voorspellen. Als we ook dan een verschil kunnen meten tus-sen patiënten met en patiënten zonder actieve TNF-alpha, dan zou het dure geneesmiddel veel gerichter en efficiënter kunnen worden ingezet.”

ngenieurs van het Massachusetts Insti-tute of Technology (MIT) hebben een machine gebouwd die geneesmiddelen

produceert en niet veel groter is dan een royale Amerikaanse koelkast. Het apparaat zou een medicijnfabriek kunnen vervangen en zo uitkomst bieden in bijvoorbeeld rampgebieden en vluchtelingenkampen. De MIT-ingenieurs presenteren hun uitvinding in het wetenschap-pelijke tijdschrift Science van 1 april. In een commentaar in het blad schrijft Rainer Martin van het Roche Innovation Center in Bazel van grote betekenis kan zijn in probleemgebieden. De MIT-onderzoekers benadrukken dat hun ap-paraat vooral goed is om op snel veranderende vraag te reageren, bij epidemieën bijvoorbeeld. En dat het een eind kan maken aan (in de VS) regelmatig voorkomende medicijntekorten.

ProzacOm te demonstreren dat de kast goed werkt, maakten de MIT-ingenieurs vier bestaande medicijnen: het anti-allergie- en slaapmiddel diphenhydramine, het kalmeringsmiddel diazepam, de pijnstiller lidocaine en het anti-depressiemedicijn fluoxetine (beter bekend als Prozac). Ze kwamen eruit in een zuiverheid die door de Amerikaanse toezichthouder FDA is vereist en de productie was voldoende om honderden of duizenden mensen per dag de nodige dosis te geven, aldus NRC.

Medicijnfabriekzo groot als koelkast

I

24

Zorg en Ziekenhuis

Baby’s screenenop falende bloedsomloop op IC

25

Zorg en Ziekenhuis

Medisch Belicht

lijk zijn. Indien nodig kunnen de artsen tijdig een behandeling starten.” Ook kan de TPUD een indicatie geven van de vullingstoestand, de hoe-veelheid bloed in de bloedvaten van de baby’s. “Dit willen de artsen graag weten om te bepalen of ze extra vocht moeten toedienen of niet. Dit is heel belangrijk want te veel of te weinig vocht geven, kan de problemen met de bloedsomloop verergeren.” Eerste ademteugenRuim de helft van de baby’s op de intensive care heeft problemen met de bloedsomloop. Dit komt doordat er grote veranderingen plaatsvinden na het doorknippen van de navelstreng. De baby moet bijvoorbeeld zelfstandig gaan ademhalen via de longen en ook de bloedsomloop moet zich aanpassen. Verder kan de bloedsomloop ge-stoord zijn door infecties, zuurstoftekort rondom de geboorte of aangeboren (hart)afwijkingen. Door het monitoren met de TPUD-methode den-ken de onderzoekers in de toekomst het ziekte- en sterftecijfer van pasgeborenen te verminde-ren. “We kunnen nu per baby bekijken wat de beste behandeling is. En of de behandeling die is opgestart, goed aanslaat.”

Zieke pasgeborenen die op de intensive care worden opgenomen, kunnen als gevolg van een falende bloedsomloop ernstige complicaties

ontwikkelen. Ze lopen het risico op darmont-steking, hersenbloeding, een gestoorde hersen-ontwikkeling en zelfs overlijden. De gangbare bewakinssystemen op de intensive care kunnen de bloedsomloop van baby’s echter niet nauw-keurig genoeg bepalen.

Het meten van onder andere het hartminuut-volume, de hoeveelheid bloed die het hart per minuut rondpompt, is essentieel om een falende bloedsomloop tijdig te herkennen en een ade-quate behandeling in te stellen. De methode die kinderarts Sabine Vrancken heeft onderzocht, is daar zeer precies toe in staat. “We willen weten of het hart voldoende bloed rondpompt om de organen voldoende van zuurstof te voorzien”, aldus Vrancken.

Vlotte methodeVrancken onderzocht de toepasbaarheid van de zogenaamde transpulmonale ultrageluiddilutie (TPUD) methode, waardoor het hartminuutvolu-me nauwkeurig kan worden bepaald. Dit is een vlotte methode zonder extra belasting voor de baby’s op de intensive care. De meeste kinderen op de intensive care hebben namelijk infusen voor het toedienen van voeding en het meten van de bloeddruk. Hier maakt de TPUD-metho-de gebruik van. “Via één infuus dienen we een zoutoplossing toe, deze volgt de bloedsomloop en komt er via het andere infuus weer uit. Daar zit een sensor waarmee we de concentratie zou-toplossing meten. Zo kunnen we nauwkeurig het hartminuutvolume bepalen.”

Meer voordelenDe TPUD blijkt ook een betrouwbare metho-de te zijn om (bloedvat)verbindingen tussen lichaams- en longbloedsomloop op te sporen. “Deze verbindingen horen normaal gesproken te sluiten na de geboorte. Gebeurt dat niet, dan kan dat ernstige gevolgen hebben voor de baby. Er gaat dan te veel bloed naar de longen en te wei-nig bloed naar de organen waardoor longproble-men, een darmontsteking of een hersenbloeding kunnen ontstaan. De TPUD-methode kan deze verbindingen opsporen en meten of ze gevaar-

Voor het herkennen van een falende bloedsomloop bij baby’s is informatie nodig over de hoeveelheid bloed die het

hart per minuut rondpompt. Sabine Vrancken van het Radboudumc onderzocht een nieuwe methode die hier

zeer nauwkeurig toe in staat is. Door problemen in de bloedsomloop snel te herkennen, kan een goed passende

behandeling worden ingesteld. De methode is inmiddels in gebruik genomen op de intensive care voor pasgeborenen.

Nieuw instituut waarborgt kwaliteit echografie

Door het groeiende gebruik van echo-grafie is er meer aandacht nodig voor de kwaliteit en de juiste toepassing van deze techniek. Met dit doel voor ogen is het Kwaliteits Instituut Echografie Nederland (KIEN) opgericht.

Het gebruik van ultrageluidsgolven om het inwendige van het lichaam in beeld te brengen, was voorheen het terrein van vooral de radioloog. Sinds kort kunnen veel meer zorgverleners echografie op hun eigen gebied toepassen. De laatste jaren neemt het gebruik van echografie door niet-radiologen dan ook sterk toe.

KeurmerkEchoapparatuur is tegenwoordig niet veel groter dan een mobiele telefoon en ook qua prijs veel toegankelijker geworden. Daardoor zal het gebruik van echografie door niet-radiologen verder toenemen. KIEN wil via certificering en registratie de kwaliteit van de echografie waarborgen. Daarnaast gaat KIEN de samenwerking tussen medisch professionals bevorde-ren. Ook werkt KIEN aan een keurmerk voor echo-opleidingen. De meeste echografisten, waaronder radiologen van de Nederlandse Echografie Academie, de VvHE, opleiders fysiotherapeuten en SEH-artsen van DEUS, hebben zich inmid-dels aangesloten bij KIEN.

Freya AwardETZ scoort uitmuntend

atiënten hebben het ETZ in Tilburg voor de derde keer op rij verkozen tot meest patiëntvriendelijke IVF-kliniek

van Nederland. Nij Barrahûs (Wolvega) is de meest patiëntvriendelijke algemene fertiliteits-kliniek.

De uitverkiezing komt tot stand aan de hand van een enquête van Freya, de landelijke vereniging voor mensen met vruchtbaar-heidsproblemen. Bijna 1200 patiënten hebben de enquête ingevuld. Zij geven hun mening op uiteenlopende gebieden over de kliniek waar zij onder behandeling zijn. Het Cen-trum Voortplantingsgeneeskunde van het ETZ scoort onder meer ‘uitmuntend’ op het gebied van expertise, inlevingsvermogen en begeleiding. Patiënten roemen bijvoorbeeld

het “zeer betrokken team” en noemen het ETZ een “verademing” vanwege de persoonlijke benadering.

In de categorie algemene fertiliteitsklinieken is de Freya Award uitgereikt aan Nij Barrahûs in Wolvega. Hun patiënten roemen deze kliniek in alle opzichten. Uit de resultaten bleek dat zij bij alle vragen (ruim) boven het gemiddelde scoren. Enkele opmerkingen van patiënten over Nij Barrahûs: “Ontzettend vriendelijk”, “kundig en vertrouwenwekkend, vrij van oordeel”. “Van het begin tot eind voelde Nij Barrahûs als een warm, liefdevol bad, met be-trokken, deskundig en empathisch personeel.”

P

Verminderde vruchtbaarheid is een veel voorkomend probleem: 1 op de 6 paren raakt niet spontaan zwanger binnen een jaar.

1 op de 38 kinderen is het resultaat van een IVF- of ICSI-behandeling.

26

Zorg en Ziekenhuis

erard Dunning hielp mee aan de ont-wikkeling van een ondersteunende robotarm voor Duchenne-patiënten.

Hij promoveerde in april op dit onderwerp aan de TU Delft.

Dunning ontwikkelde samen met de Univer-siteit Twente, het VUmc en het Radboud UMC de A-Gear: een robotarm die jongens (vanaf 10 jaar) met de spierziekte Duchenne kan ondersteunen bij dagelijkse activiteiten. Er werd een prototype gerealiseerd voor een onopvallend, lichaamsgebonden hulpmiddel dat onder de kleding gedragen kan worden en het onafhankelijke functioneren van de arm ondersteunt tijdens dagelijkse activiteiten, zoals eten, drinken, handelingen boven het tafelblad, naar het gezicht reiken, op het hoofd krabben en naar hoge objecten reiken. Het ontwikkelen van een robotarm ontstond door de wens van jonge patiënten met Duchenne. De robotica-ondersteuning die de jongeren momenteel gebruiken is vaak zwaar en te opvallend. Vaak willen ze hier juist niet mee gezien worden.

Actieve en passieve ondersteuningDe onderzoekers werkten daarom de afgelo-pen vier jaar aan twee armondersteuners: een passieve armondersteuner - aangestuurd op

eigen kracht, zonder motoren - en een actieve armondersteuner - aangestuurd door moto-ren die op hun beurt door de gebruiker zelf worden gecontroleerd. De actieve armonder-steuner wordt aangestuurd door elektrische spiersignalen of minimale spierkracht vanuit de arm, waardoor er een zo intuïtief en natuur-lijk mogelijke beweging ontstaat.

Patiënt centraalDunning werkte mee aan de passieve armon-dersteuner en ontwikkelde hiervoor veer-systemen die zorgen voor de juiste onder-steuning, die dicht bij het lichaam gebracht kunnen worden en die comfortabeler zijn dan de huidige systemen. Dunning geeft aan dat dit succes vooral te danken is aan de testfases met de gebruikers. “Vanaf het begin van mijn onderzoek zijn we begonnen met testen en gebruikten we de wensen van de patiënt als basis voor de ontwikkeling van de robotarm. Dit is het allerbelangrijkste en draagt zeker bij aan dit mooie resultaat”, aldus Dunning.

PrototypeHet prototype is geëvalueerd met jongeren met Duchenne en toonde goede resultaten. Het onderzoek van Dunning is afgerond. De robotarm zal echter nog verder getest en gecertificeerd moeten worden, voordat deze op de markt kan verschijnen. Op dit moment wordt bekeken welke stappen er nodig zijn om van het prototype een product te maken dat daadwerkelijk gebruikt kan worden.

Robotarm voor Duchenne-patiënten

Foto

: Reb

ke K

lokk

e

Met een nieuwe genetische test kan de kans worden geschat dat iemand die met de tuberculosebacterie is besmet ook daadwerkelijk ziek zal

worden. Dat schrijft een internationaal team van onderzoekers in het tijdschrift The Lancet.

Slecht 5 tot 10 % van de mensen die wordt besmet met de bacterie wordt daadwerkelijk ziek. “Door alleen díe mensen te behandelen die een grote kans hebben om ziek te worden - en daarmee de bacterie verder te verspreiden – kan de bestrijding van tuberculose een stuk efficiënter worden.” Dat zegt de Leidse hoogle-raar immunologie Tom Ottenhoff, hoofd van de onderzoeksgroep mycobacteriële infec-tieziekten van het Leids Universitair Medisch Centrum, een van de initiatiefnemers van het onderzoeksproject.

OnderzoekVoor het onderzoek werden ruim zesduizend Zuid-Afrikaanse adolescenten twee jaar lang gevolgd nadat zij besmet waren geraakt met de tuberculosebacterie. Van de mensen die daadwerkelijk ziek werden, werd vervolgens gekeken hoe hun RNA-profiel in het jaar voor de besmetting verschilde van de mensen die geen TB ontwikkelden. Uit die proef kwam een pallet van zestien genen, die alleen actief waren bij de mensen die vatbaar bleken voor tuberculose.

Met die test van zestien genen werd vervol-gens gekeken naar mensen waarvan bekend was dat zij besmet waren door contact met een TB-patiënt. Daarbij bleek de test met een gevoeligheid van 54% te kunnen voorspellen of iemand TB zou gaan krijgen (de zogenoem-de sensitiviteit). In ruim 80% van de ‘positieve’ voorspellingen was er ook daadwerkelijk sprake van tuberculose (de specificiteit).

ToekomstVolgens Ottenhoff moeten zowel de sensitivi-teit, als de specificiteit van de test nog verder omhoog, voor deze test op de markt gebracht

kan worden. “Een toekomstige test is nog niet direct van groot belang voor Nederland, omdat wij met onder andere de Mantoux-test en IGRA-testen een goed systeem hebben voor screening op tuberculosebesmetting. Maar het is wel denkbaar dat deze test in de toekomst gebruikt zou kunnen worden voor mensen die besmet zijn in het verleden, en die nu af-weeronderdrukkende medicijnen gebruiken, bijvoorbeeld bij reuma. En ook bij een sporadi-sche uitbraak van TB in Nederland kan de test ingezet worden, om mensen die een verhoogd risicoprofiel blijken te hebben preventief te behandelen.” Effieciëntere bestrijdingDe test is verder zeer interessant voor lan-

Nieuwe TB-test voorspelt kans op ziek worden

den met een hoge besmettingsgraad, zoals Zuid-Afrika, India, Brazilië of Indonesië, zegt Ottenhoff. ‘Wanneer je de behandeling kunt beperken tot de mensen met het hoogste risico om open, dus besmettelijke tuberculose te ont-wikkelen, kun je de bestrijding veel efficiënter maken.’

G

Grand Challenge 6

Het onderzoek van dit internationa-le consortium werd mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van de Bill and Melinda Gates Foundation, uit hun Grand Challenge 6-programma.

‘Sensitiviteit en specifici-teit van de test moet nog verder omhoog’

27

Zorg en Ziekenhuis

Medisch Belicht

Mohs-chirurgienu ook in het Albert Schweitzer

Patiënten met ‘moeilijke’ plek-jes huidkanker in het gezicht, kunnen sinds kort ook in het

Albert Schweitzer zieken-huis terecht voor zogeheten

Mohs-chirurgie. Dat is een techniek (micrografische chi-

rurgie) waarbij de tumor wordt verwijderd met minimale

beschadiging van het gezonde, omliggende weefsel.

het beoordelen, verblijft de patiënt met een verband op de wond in een prettige rustruimte. Reeder: “In 95 procent van de gevallen maak ik de wond zelf dicht. In de overige gevallen – meestal is de tumor dan groot of complex – doet de plastisch chirurg dat de volgende dag.” Mohs-chirurgie gebeurt poliklinisch, onder plaatselijke verdoving.

Dermatoloog beslistMohs is geschikt voor nieuwe tumoren, plekjes die eerder niet volledig zijn verwijderd en terugkerende huidkanker. Niet alle patiënten komen in aanmerking voor Mohs. “De behan-delend dermatoloog beslist per situatie of het

Veel mensen – wel één op de zes – krijgen te maken met huidkanker. Dit zit vaak in het gezicht en betreft dan meestal een basaalcarcinoom.

“Als wij zo’n plekje op de traditionele manier wegsnijden, moeten we een marge van een paar millimeter te veel wegsnijden”, vertelt dermatoloog Suzan Reeder. “Je wil namelijk zeker weten dat je alle slechte cellen te pakken hebt.”

Laagje voor laagjeBij Mohs gaan we veel preciezer, laagje voor laagje, te werk. Elk weggenomen laagje wordt meteen op speciale wijze bevroren en gekleurd. Onder de microscoop kan de dermatoloog zien of er nog kankercellen in de snijranden zitten. Zijn die er niet meer, dan weten we dat verder snijden niet nodig is.” Als er nog wel iets zit, gaat de operatie heel gericht weer verder. Tijdens

Dermatoloog Suzan Reeder

‘Blij dat we nu dermatologie over

de volle breedte aanbieden.’

de aangewezen aanpak is”, legt Reeder uit. Voorheen werden patiënten voor Mohs vaak verwezen naar het Erasmus MC. Ook zijn er pri-véklinieken die Mohs toepassen. Reeder: “Wij zijn blij dat wij nu zelf dermatologie over de vol-le breedte aanbieden. Voor Mohs-apparatuur is een forse investering nodig, die het Albert Schweitzer ziekenhuis onlangs heeft gedaan.” Locatie AmstelwijckDe ingreep wordt uitgevoerd op de locatie Amstelwijck. Zodra de polikliniek Dermatologie van Amstelwijck verhuist naar de nieuwbouw tussen Dordwijk en het politiebureau, komt daar een speciale Mohs-operatiekamer. Nog dit jaar krijgt Suzan Reeder versterking van een collega-dermatoloog die ook expert is op het gebied van Mohs. “Patiënten zijn erg tevreden dat wij nu alle dermatologische zorg aanbieden op de voor hen vertrouwde plek.”

Foto

: Fre

der

ike

Slie

ker

‘Veel mensen – wel één op de zes – krijgen te ma-ken met huidkanker’

28

Zorg en Ziekenhuis

Lifestyle

Er op uitin het voorjaar

In het voorjaar lijkt alles mooier, kleurrijker en beter. De eerste zonnestralen maken de dagen

lichter en warmer en dat betekent gelijk dat iedereen erop uit gaat. Heerlijk genieten van de

mooie dingen die Nederland te bieden heeft. Want hoe klein ons landje ook is, we hebben

nog zoveel mooie natuur waar jevolop van kunt genieten. Er zijn nog heel veel

verborgen plekjes waar weinig mensen het bestaan van weten en er zijn van die plekken

die iedereen kent en waar je ook geweest moet zijn. Kies je voor stilte of kies je voor hip & drukker. Voor alles is wat te zeggen en over smaak valt zeker te twisten. Maar een ding is

zeker naar buiten gaan is goed voor je! Dus pak je spullen bij elkaar en ga goed voorbereid op

stap en last but not least GENIET!

Het Amsterdamse bosNoord HollandMidden in de grote stad vind je het Amsterdamse bos. Met maar liefst 1.000 hectare is dit bos 3 x groter dan Central Park in New York. Je vindt er speelwei-den, polders, vijvers en watergangen, 200 km fiets- wandel- en ruiterpaden. Een klimpark, biologische geitenboer-derij, kanoverhuur, openluchttheater, maneges, veerponten, spa, camping, fietsverhuur en diverse horeca. Thea-tervoorstelling, beelden, fotoroute, ten-toonstellingen Rietveld, maken het tot een uitje voor iedereen. amsterdamsebos.nl

HunebeddenBorger DrentheIn het uitgestrekte bosrijke Drenthe lig-gen de prehistorische hunebedden. Dit zijn de oudste monumenten in Neder-land. Het Hunebedcentrum in Borger op de Drentse Hondsrug zet u op het spoor naar de prehistorie. Naar de tijd dat de eerste boeren zich in Drenthe vestigden. Deze boeren bouwden de indrukwek-kende stenen grafmonumenten waar-van de restanten nu nog steeds in het Drentse landschap zijn te bewonderen. Er staan er nog 54 en het grootste staat pal naast het centrum hunebedcentrum.eu

Biesbosch MuseumeilandWerkendam Noord BrabantGeen enkel natuurgebied inNederland is zoals de Biesbosch.Het is een zoetwatergetijdengebied, ontstaan door mensenhanden en lange tijd door mensen bewerkt.Hoe het gebied er nu uitziet, hoe het was en wat de toekomst brengt, dat is te zien op het Biesbosch Museum-Eiland. Dit museum, met schitterend ontwerp, ligt in het hart van deBiesbosch en is het startpunt van een verkenningstocht door hetgebied. biesboschmuseumeiland.nl

29

Zorg en Ziekenhuis

Lifestyle

Vogels kijken / OpenluchtmuseumArnhem GelderlandNationale vogelweek van 14 t/m 22 mei.Je kunt op heel veel plekken in Neder-land mee op excursie gaan om te genie-ten van de natuur en vogels te kijken. In het Oerbos in Arnhem kan je op zoek gaan naar die ene speciale vogel. En mocht je daarna nog tijd over hebben voor iets leuks. Ga dan eens naar het openluchtmuseum in Arnhem. openluchtmuseum.nl

Festival van OerrrVies worden magKraggenburg FlevolandZondag 22 mei tussen 11.00 en 16.00 uur wordt Netl de Wildste Tuin bij Kraggen-burg omgetoverd tot het Festival van OERRR. Glij door de modder, duik de bamboejungle in en bak broodjes bo-ven een vuur. Leer vuur maken of klim naar grote hoogte in de klimtoren van De Strandhoeve. En ontmoet Lisa Wade van Het Klokhuis! natuurmonumenten.nl

Zeehonden rondvaartZierikzee ZeelandBij laag water liggen er op de zandplaat zeehondjes bij laag water, ze zijn met het blote oog zonder verrekijker te zien. We kunnen op ongeveer 50 – 100 meter van deze beestjes komen. Afgelopen zomer waren dit er 30 waarvan 10 kleine witte pluizige lieve zeehondjes. Deze rondvaart vertrekt om 14.00 uur en wordt een combinatietocht van de Zeelandbrug vaartocht en de zeehon-den tocht. vvvzeeland.nl

Varen met een fluisterbootGiethoorn OverijsselHet is een begrip in Nederland: Giet-hoorn. Of het Hollands Venetië, zoals het zo mooi genoemd wordt. Vaar eens over de grachten door dit bijzondere dorp. Geruisloos glijden de fluisterboten van ‘t Zwaantje onder de bruggen door, langs de prachtige tuinen of juist door het riet. dagjeweg.nl

Dagje strandDen Haag Zuid HollandEen dag naar het strand is altijd heerlijk, Gewoon een dag lekker op het strand liggen, of misschien toch iets actievers doen? Alles is mogelijk! De pier in Sche-veningen is weer open en op de bou-levard kun je heerlijk flaneren en een terrasje pakken. scheveningenlive.nl

Vesting BourtangeWesterwolde GroningenWelkom in het jaar 1742! Een uniek histo-risch verdedigingswerk waar heden en verleden perfect samengaan. In en om de vesting is ontzettend veel te zien. Er staan verschillende officiershuizen, de pas-toorswoning, soldatenbarakken, kanon-nen, toegangspoorten, kortom alles wat je bij een vesting mag verwachten. Ook zijn er restaurants en winkeltjes te vinden. bourtange.nl

ElfstedentochtrouteExmorra FrieslandWe gaan sportief peddelen! Met een kano maakt u een fantastische ped-deltocht over een prachtig deel van de legendarische Elfstedentocht route. De vaarweg tussen Kimswerd en Bolsward, een route van circa 19 kilometer, is on-langs geheel ingericht als kanoroute. Tij-dens de tocht komt u door verschillende pittoreske dorpjes, waar het soms lijkt of de tijd heeft stil gestaan. Ontdek hoe mooi de natuur en omgeving vanaf het water is en beleef Friesland optimaal. leukeuitjes.nl

Maxima ParkUtrecht Leidse Rijn Utrecht Op zondag 22 mei is er vanaf 14.00 uur een natuurtocht door het park.De heuvelrug heeft zoveel moois te bie-den. Toch verwacht je niet zo snel dat in de Vinexwijk ook een prachtig park te vinden is. Het Maxima Park in Leidsche Rijn is de ideale plek om een dagje te luieren, picknicken, bootje varen en te genieten van het groen. Voor gezinnen zijn ook genoeg activiteiten te onderne-men. En natuurlijk kan je ook genieten van de zon en het park. ivn.nl

Het witte stadje van NederlandThorn LimburgIn het prachtige idyllische witte stadje Thorn, kun je heerlijk wandelen, een be-zoek brengen aan het kerkje en het mu-seum ‘Het land van Thorn’. Maar de om-geving is zeker ook de moeite waard om te bekijken. Maak een fiets- of steptocht, of wandel door de groene omgeving en geniet van de Limburgse gastvrijheid. dagjethorn.nl

30

Zorg en Ziekenhuis

advertentie

CeQure natuurlijke vitamine Cmet plantaardige lipiden

Betere opname en langer actiefVitamine C ondersteunt de afweer van het lichaam. CeQure is volledig natuurlijk en bevat per capsule 500 milligram pure vitamine C. 60 V-capsules € 14,95 / 180 V-capsules € 41,95 (o.a. verkrijgbaar bij gezondheidswinkels)

T +31 (0)186 - 626173 E info@springfi eldnutra.com

W www.springfi eldnutra.com

NIEUW

Optimaal effect van speciale mixsterolen & sterolinen

NIEUW!Moducare WaxtabsTM

Breng je afweer in balans,voordat de pollen in de lucht zijn!

Health through nature, science and innovation www.springfieldnutra.com

Moducare bevat een gepatenteerde sa-menstelling van bèta-sitosterol (sterolen) en de glucosidevorm sitosteroline (stero-linen) in een natuurlijke verhouding van 100:1.

Beide stoffen – juist in deze bijzondere, natuurlijke verhouding – ondersteunen je afweer om een gezonde balans te behou-den. De bronnen van deze nutriënten zijn de zeeden (pinus pinaster) en pijnboom (pinus maritima).

BEGIN VROEG EN HOU VOL Tijdens het pollenseizoen is het aan te bevelen zo vroeg mogelijk te starten, ruim voordat de pollen zich aandienen. Om Moducare goed te kunnen beoorde-len, raden wij aan de capsules minimaal drie maanden lang te gebruiken. Moducare kan over langere perioden worden ingenomen.

Moducare WaxtabsTM bevatten de bestu-deerde mix van sterolen en sterolinen in een oplossing van plantaardige was uit de struik Candelilla. Hierdoor ontstaat een gereguleerde afgifte, waardoor inname van één tablet per dag volstaat.

MODUCARE WAXTABSTM

Moducare WaxtabsTM bevatten 60 mg ste-rolen en 0,6 mg sterolinen per tablet.

Aanbevolen gebruik is 1 tablet per dag bij of na de maaltijd. Een tablet in zijn geheel doorslikken en niet doorbijten.30 tabletten WP € 31,95

MODUCARE ORIGINALModucare Original bevat 20 mg sterolen en 0,2 mg sterolinen per capsule.

Aanbevolen gebruik 3x daags 1 capsule. Bij voorkeur met voeding innemen.90 V-capsules WP € 27,95

Meer weten over Perozin?T 31 (0)186 - 62 28 88E [email protected]

PEROZINMedisch hulpmiddel bij spieren gewrichtspijn

Perozin is verkrijgbaar in tubes van 100 ml voor € 16,95 via gezondheidswinkels

PEROZIN WERKT: snel, effectief en langdurig

bij gevoelige, stijve en vermoeide spieren

door cryotherapie (koudebehandeling)

voor alle gewrichten

met natuurlijke ingrediënten

Moducare WaxtabsTM en Moducare Original zijn onder andere verkrijgbaar bij gezondheidswinkels.

ColumnElise DisselhorstEet adviseur

Koffie, of toch niet?

Ik denk dat het wel herken-baar is. Je komt binnen op je werk en pakt een kop koffie. En gedurende de dag volgen

er nog veel meer van dat soort momen-ten. Misschien omdat je het echt lekker vindt. Maar kan dat echt bij zieken-huiskoffie? Ik verwacht dan ook dat het eerder uit gewoonte of uit verslaving is.

Ik schrijf dit niet voor niets. Een paar maanden geleden ben ik gestopt met koffiedrinken. Niet dat ik denk dat een kop koffie kwaad kan. Integendeel, 1 of 2 kopjes koffie per dag zijn goed voor je concentratie en prestaties en verlagen de kans op diabetes en een beroerte.

Nee, omdat ik de routine van steeds maar weer een kop koffie, wilde doorbre-ken. En toen ik geen koffie meer dronk, ontdekte ik pas dat ik echt verslaafd was. Wat had ik een hoofdpijn die eerste week. Het was een stuk makkelijker om gewoon weer te beginnen. Gelukkig heb ik dat niet gedaan. Inmiddels voel ik me gezonder en een stuk minder moe en gestrest.

Een aantal feiten over de gevolgen van koffie:• Koffie remt de aanmaak van melatonine, wat slecht is voor het slaapritme. En wie een structureel slaaptekort heeft, wordt sneller oud en komt eerder aan. • Ook heeft koffie een nadelig effect op de bloedsuikerspiegel, waardoor je onregelmatiger en verkeerder gaat eten. De bloedsomloop vertraagt en de verkeerde vetzuren nemen toe. • Koffie verhoogt verder het stress- niveau. En stress verhoogt het verouderingsproces.

Mocht je nog niet overtuigd zijn. Thee en water zijn ook gewoon lekker. En die ene kop koffie per dag smaakt extra goed!

31

Zorg en Ziekenhuis

Bewust Genieten

Den Haag is sinds donderdag 21 april weer een stukje seniorvrien-delijker. 70-plussers kunnen fysiek en mentaal gezond blijven door

oefeningen te doen in de Bronovo Beweegtuin van MCH-Bronovo. Iedereen is welkom, of hij nu patiënt is of niet. Over een loophelling wandelen en zo je balans verbeteren, de enkelgewrichten versoepelen, de onderste ledematen versterken en daar-mee uiteindelijk het valrisico in het dagelijks leven tegengaan. Het is een voorbeeld van de - in totaal vijftien - toestellen waarmee iedereen zijn voordeel kan doen in de gloednieuwe Bronovo Beweegtuin. Deze ligt búiten, achter de afdeling Fysiotherapie/ Ergotherapie, en is toegankelijk vanuit Bronovo en vanaf de Van Hogenhoucklaan. PatiëntenMet de Bronovo Beweegtuin worden verschil-lende doelgroepen bediend. Allereerst is nu het activiteitenaanbod voor patiënten ouder dan zeventig jaar uitgebreid. Dat draagt bij-voorbeeld bij aan een goed dag-nachtritme en voorkomt dat senioren spiermassa kwijtraken tijdens hun ziekenhuisverblijf. Ten tweede kunnen de faciliteiten in de Bronovo Beweeg-tuin onderdeel zijn van therapie aan patiënten van de afdeling fysiotherapie/ergotherapie.

Denk aan iemand die een heupprothese heeft gekregen en opnieuw moet leren lopen. Omwonende 70-plussersDe Bronovo Beweegtuin is nadrukkelijk ook bedoeld voor bewoners van de wijk Benoor-denhout en alle andere Hagenaren. Rik van Hooff is hoofd fysiotherapie en ergotherapie én geestelijk vader van de Bronovo Beweegtuin. Hij zegt: “De tuin is vrij toegankelijk. Elke dins-dag en donderdag tussen twee en drie uur kun je oefeningen doen onder deskundige begelei-ding. Maar je hebt ook de mogelijkheid op eigen initiatief aan de slag te gaan. Verder nodigen we andere zorginstellingen uit hierheen te komen met cliënten. Een woonzorgcentrum dat wan-deltochten organiseert voor senioren, kan hier bijvoorbeeld een nuttige tussenstop maken.” SuccesfactorDe Bronovo Beweegtuin is financieel moge-lijk gemaakt door de Stichting Vrienden van Bronovo en de gemeente Den Haag. De Haagse Hogeschool speelde ook een belangrijke rol bij de totstandkoming. Van Hooff: “Studenten hebben onderzocht wanneer Fitnessplaatsen voor senioren in de stad goed en minder goed worden bezocht. Een succesfactor is bijvoor-beeld deskundige begeleiding op vaste tijden. Daar voorzien wij dus in.”

Bronovo Beweegtuin vitale senioren binnen en buiten ziekenhuis

Bronovo BeweegtuinOpening door de heer P. Lohman; Iedereen is welkom, of hij nu patiënt is of niet.

32

Zorg en Ziekenhuis

Ziekenhuis Ede informeert over voeding en bewegen

Voeding en bewegen zijn de bouwstenen van de zorg inZiekenhuis Gelderse Vallei. Het ziekenhuis geeft patiënten

handvatten waarmee zij zelf kunnen bouwen aan een gezonde leefstijl. De nieuwste inzichten van voeding en

bewegen, voor een gezonde leefstijl, staan de komende maan-den centraal in de infotheek van Ziekenhuis Gelderse Vallei.

Bezoekers kunnen langs lopen voor informatie en advies.

InfotheekZiekenhuis

Gelderse Vallei

‘Informatie overvoeding en bewegen

bij ziekte enherstel’

Wilt u meer informatie overvoeding en gezondheid?Bezoek de infotheek Voeding & Gezond-heid in de centrale hal van het Ziekenhuis of kijk op www.geldersevallei.nl

33

Zorg en Ziekenhuis

Leerlingen Groenhorst EdeZij zaaien, poten en verzorgen de moestuin bij Ziekenhuis Gelderse Vallei.

e maken hem nu ‘voorjaarsklaar’, de moestuin van het ziekenhuis in Ede. Wekelijks verzorgen leerlingen van

Groenhorst Ede de moestuin bij het ziekenhuis tijdens hun lessen plantenteelt. Er wordt gezaaid, gepoot en verzorgd.

Het resultaat? Over enkele weken volgt de oogst voor patiënten, bezoekers en medewerkers. Zij kunnen tomaten, frambozen, komkommers uit

Leerlingen zaaien en poten in moestuin bij Ziekenhuis Gelderse Vallei

Z de moestuin meenemen en ervan genieten. Over een tijdje zijn er ook appels, munt, sla, courgettes en sperziebonen. Het verbouwen van groente en kruiden in de moestuin past goed bij het bijzondere thema van het zieken-huis: voeding, sport en bewegen. Goede voe-ding, zoals verse groenten en fruit, is belangrijk voor zieke én gezonde mensen. De leerlingen kunnen door dit project op een positieve ma-nier kennis maken met het ziekenhuis.

Bewust Genieten

Door een gezonde leefstijl, dus gezonde voeding en voldoende beweging, verminder je de kans op aandoeningen zoals overgewicht,

botontkalking, hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en hoge bloeddruk. Maar hoe zorg je voor zo´n gezonde leefstijl?

Gezonde leefstijlDe komende drie maanden besteedt Zieken-huis Gelderse Vallei hieraan aandacht in de infotheek. Zo is er veel informatie over de nieuwe Schijf van Vijf en zijn er folders met beweegtips. Regelmatig kunt u vragen stellen aan deskundigen en zijn er allerlei activiteiten over ‘Gezonde leefstijl’.

InfotheekDe infotheek is te vinden in de centrale hal van het ziekenhuis en gratis toegankelijk. Ieder-een is van harte welkom in de infotheek van Ziekenhuis Gelderse Vallei.

ProgrammaZiekenhuis Gelderse Vallei

KookdemonstratieOp dinsdag 17 mei is er ‘Live cooking’ in de centrale hal van Ziekenhuis Gelderse Vallei. Van 12.00 uur tot 13.30 uur kunt u een wrap met peulvruchten proeven, gebaseerd op de nieuwe Schijf van Vijf. Deze wrap wordt ter plekke bereid.

Rondje GezondOp donderdag 9 juni is er Rondje Gezond. Tussen 13.00 uur en 15.00 uur geven zorgverleners informatie over voeding, bewegen en gezondheid.

33

Zorg en Ziekenhuis

es Pabo’s gaan onderwijzers opleiden die scholen gezonder moeten maken. Deze leerkrachten moeten scholieren

stimuleren om meer te bewegen en ouders ertoe bewegen om hun kinderen gezondere tussendoortjes mee te geven. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport trekt hiervoor 1,2 miljoen euro subsidie uit, zo meldt het AD.

Aan de Hogeschool Leiden neemt een groep studenten deel aan een pilot met het nieuwe studieprogramma Specialist Sportieve en Gezonde School. De school werkt samen met vijf andere hogescholen in het land om overal gespecialiseerde leraren te kunnen opleiden.

Speciale leraarmoet scholieren gezonder maken

Z De studenten leren hoe zij ouders bij de gezon-de lessen kunnen betrekken. Ook krijgen ze colleges over hoe ze de kinderen naast de gym-les meer kunnen laten bewegen, bijvoorbeeld met een ‘spel van de week’ voor het buitenspe-len of ‘beweegtussendoortjes’ tussen de lessen.

ObesitasUiteindelijk zou iedere basisschool een expert in huis moeten hebben die zorgt dat kinderen genoeg bewegen en op hun voeding letten. De scholen hopen zo ook het aantal mensen met obesitas terug te dringen, aldus het AD. Vorige week publiceerde het RIVM een rapport, waar-uit blijkt dat de gezondheid van generatie op generatie achteruitgaat.

34

Zorg en Ziekenhuis

advertorial

hoogopgeleidegespecialiseerde

Verpleegkundigen

Er dreigt een groeiend tekort aan hoogopgeleide, gespecia-liseerde verpleegkundigen. Niet alleen in de thuiszorg en de ouderenzorg, maar ook op specialistische afdelingen in ziekenhuizen.

en UCS-verpleegkundige. Marijke: “Studenten leren veel over hun rol als gespecialiseerd verpleegkundige. Wat is hun plek in de orga-nisatie? Wat wordt er van ze verwacht? En hoe kunnen ze zich profileren?” Ook project-matig werken neemt een belangrijke plek in. Elies: “Verpleegkundigen hebben vaak goede ideeën, maar hoe vertaal je die naar een plan waar de praktijk op zit te wachten? Tijdens de opleidingen gaan ze actief aan de slag met een kwaliteitsverbeterplan voor hun eigen organisatie.”

Overstijgend leren en denkenBeide opleidingen zijn uniek in Nederland; HAN VDO is de enige aanbieder. Studenten komen dan ook van heinde en verre. En heb-ben vaak ook verschillende achtergronden. Marijke: “De een werkt in een ziekenhuis, de ander in de thuiszorg. Doordat zij bij elkaar in een groep zitten, ontstaat er uitwisseling en discussie. Ze gaan bovendien bij elkaar op werkbezoek. Dat levert weer nieuwe inzichten op.” Elies: “Studenten met een andere achter-grond worden ook aan elkaar gekoppeld bij het uitvoeren van opdrachten. Zo creëren we dwarsverbanden en overstijgen we vakge-bieden. Hier profiteert het werkveld ook van: verpleegkundigen ontwikkelen een brede blik en nieuwe ideeën.”

Bij HAN VDO kunnen verpleegkun-digen zich op hbo-niveau laten bijscholen én specialiseren. Bijvoor-beeld tot MDL- of UCS-verpleegkun-

dige. Coördinatoren Elies Goossens en Marijke de Leeuw vertellen er meer over.

“De dagelijkse praktijk wordt steeds complexer. En dat vereist verpleegkundigen die adequaat en professioneel met deze complexiteit kunnen omgaan”, licht Elies de toenemende vraag toe. “Naast het ziektebeeld van de patiënt, spelen na-melijk vaak ook andere factoren een rol. Ouder-dom bijvoorbeeld. Hoogopgeleide verpleegkun-digen zijn in staat om voorbij het ziektebeeld te kijken.” Marijke vult aan: “Ze doen meer dan uitvoerend werk: ze vragen door, observeren en stemmen de belangen van de patiënt af met zijn netwerk. Klinisch redeneren vormt de basis van hun handelen. Ook zelfmanagement van de patiënt wordt steeds belangrijker. Gespreks-technieken om de patiënt in beweging te krijgen en zélf de regie te laten nemen zijn een must geworden.”

Nadruk op professionaliseringNaast het opdoen van vakinhoudelijke kennis en het aanleren van vaardigheden is er veel aandacht voor professionalisering in de gespe-cialiseerde opleidingen MDL-verpleegkundige

HAN VDO aan het woord (v.l.n.r.) Elies Goossens, Marscha Verhoog en Marijke de Leeuw

Student UCS-verpleegkundige

Mascha Verhoog is verpleegkundige in het Antoni van Leeuwenhoek en volgt de opleiding UCS-verpleegkundige bij HAN VDO.

“Waarom ik de opleiding volg? Omdat ik streef naar meer. Meer handvatten voor het omgaan met de ontwikkelin-gen in de zorg. Maar ook: meer ver-dieping, zodat ik een goede gespreks-partner kan zijn voor artsen en andere zorgprofessionals. Een verpleegkun-dige die niet alleen praktisch sterk is, maar ook goed theoretisch onderlegd is en in staat om met een brede blik te kijken naar patiënten en hun proble-matiek. Klinisch leren redeneren vind ik waardevol. Hoewel het wat oefening vergt, kan ik het meteen toepassen op de werkvloer. Via opdrachten leer ik ook hoe ik kan zorgen voor meer zichtbaarheid binnen mijn organisatie en zoek ik actief contact met collega’s van verwante afdelingen.”

“Kortom, ik ga nu al met meer bagage naar mijn werk!”

Benieuwd? Bezoek de special tea!HAN VDO organiseert op donderdag 12 mei (UCS) en op donderdag 19 mei (MDL) een ‘special tea’ voor iedereen die meer informatie wil over bovenstaande opleidingen. Onder het genot van thee en hapjes kun je in gesprek gaan met oud-studenten, huidige studenten, gast-docenten en coördinatoren. Bekijk het programma op www.special-tea.nl. Zowel hbo-verpleegkundigen als mbo-verpleegkundigen met voldoende werkervaring zijn van harte welkom. Kijk voor meer informatie over de opleidingen op www.han.nl/vdo.

35

Zorg en Ziekenhuis

Talent Ontwikkeld

ColumnHenk Lyklema • Reisgenoot in coaching

Coaching in zieken-huizen: nut en noodzaak

Werken in een ziekenhuis doen we voor anderen: de patiënten. Maar ook voor onszelf. We krijgen erken-

ning en salaris. Ook hebben we contact met collega’s en als het meezit leren we nog wat bij. Dit ontwikkelen vinden we normaal maar tegelijkertijd vinden we het ook prettig om ons werk te beheer-sen, te controleren. Veiligheid is immers stabiliteit?

Tijdens onze loopbaan wisselen perio-den van stabiliteit en perioden waarin we groeien elkaar af. Meestal begint onze ontwikkeling bij een ingrijpende gebeurtenis of verandering. We worden dan geraakt en moeten ons herpakken, bezinnen. Dit vraagt om reflectie.

Het onderhouden van onze sociale con-tacten, lichamelijke conditie en compe-tenties vinden we logisch, maar hoe zit het met onze motivatie? Hoe blijven we de professional die met de nodige com-passie haar werk doet en een prettige collega blijft?

Het antwoord is om jezelf te blijven aansturen op je eigen ontwikkeling. Met open oog voor de omgeving. Dat bete-kent reflectie en inzicht krijgen in waar-om je de dingen doet zoals je ze doet. Daarvan te leren en dat toe te passen.

Dit is een van de lastigste onderwerpen voor professionals in ziekenhuizen. Hier kan een coach nuttig en nodig zijn. Soms heb je nu eenmaal iemand anders nodig om te leren jezelf te onderzoeken. Of het gaat om een verwerking, functioneren, loopbaan, of motivatie vraagstuk, een goede coach kan je in korte tijd enorm vooruit helpen bij je persoonlijke ont-wikkeling. De vaardigheid om zelfinzicht te ontwikkelen blijkt in de praktijk een grotere positieve invloed te hebben dan resultaten behalen.

Want gemotiveerde medewerkers zijn goud waard!

stegen met 3,1 procent, tegen 1,6 procent in de particuliere sector en 1,3 procent in de gesub-sidieerde branche (gezondheidszorg, sociale verzekeringen).

Volgens het CBS is de gemiddelde loonstijging sinds de tweede helft van 2014 hoger dan de inflatie. Eerder op de dag maakte het statis-tiekbureau bekend dat de inflatie in maart uitkwam op 0,6 procent. Daarmee is de gemid-delde cao-loonstijging driemaal zo groot als de inflatie, voor de gezondheidszorg is de ratio ruim twee keer. Bron: ANP/ Skipr

De cao-lonen in de gezondheidszorg zijn in het eerste kwartaal van dit jaar minder hard gestegen dan in andere sectoren. Waar de stijging in

de zorg 1,3 procent was, was het in Nederland gemiddeld 1,8 procent. Dit meldt het CBS.

De gemiddelde stijging is een versnelling ten opzichte van 2015, toen de lonen met een toe-name van 1,4 procent al de sterkste groei lieten zien sinds 2012. Volgens het CBS kregen vooral ambtenaren in de eerste maanden van dit jaar meer bijgeschreven. De lonen bij de overheid

Cao-lonen zorggroeien minder hard dan gemiddeld in andere sectoren

H

Veel interessegastvrijheid in de zorg

et onderwerp gastvrijheid staat bij directie en management in de zorg hoog op het lijstje van aandachtspun-

ten. Dat kan ook niet anders, want de specifieke wensen en behoeften van cliënten spelen een steeds grotere rol in het zorglandschap. Meer en meer beslissers in de zorg beseffen dat het een manier kan zijn om je als zorginstelling te onderscheiden van anderen.

Tijdens Welkom in de zorg, op 6 en 7 april in de Jaarbeurs in Utrecht, kwamen professionals in de zorg bij elkaar om zich verder in het onder-werp gastvrijheid te verdiepen. 3.895 bezoekers kwamen naar Welkom in de zorg, een vak-evenement voor zorgprofessi-onals op het gebied van gastvrijheid, keuze-vrijheid en beleving in de zorg. Bezoekers kwamen om zich te oriënteren en om op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelin-gen rondom deze onderwerpen. Men beleefde een prettige sfeer en de ruime opzet van het event kreeg een hoge waardering. Sander Braam, Brand Manager bij Jaarbeurs, is positief maar ziet meteen een aantal verbeterpunten

voor volgende editie. “Er zijn meer partijen in de markt die Welkom in de zorg als platform kunnen gebruiken om hun oplossing op het gebied van gastvrijheid, keuzevrijheid en beleving kenbaar te maken. Ik wil die partijen graag bij elkaar brengen. Welkom in de zorg moet dé plek worden waar iedereen die iets met gastvrijheid wil doen, bij elkaar komt om

kennis te delen, inspiratie op te doen en van elkaar te leren.”

Goede combinatieDe combinatie van Welkom in de zorg en Zorg & ICT bleek een goede. “De kwaliteit van de zorg staat natuurlijk voorop” beaamt Braam. “Maar de ontwikkelingen op ICT gebied – denk aan domotica en zorgrobots – en de goede in-zet van hospitality, blijken allebei hoog op het lijstje te staan van managers en directie in de zorg. Het gaat er immers om dat je de patiënt als uitgangspunt neemt. 70% van de bezoekers aan Welkom in de zorg zijn dan ook naar beide beurzen geweest.”

DiversiteitOm bezoekers zoveel mogelijk inspiratie en kennis te bieden, waren de inhoudelijke sessies heel divers. Zo gaf Gilbert Monod de Froideville, ceremoniemeester van voormalig Koningin Beatrix een lezing over protocol en etiquette en gaf Chief Listening Officer Corine Jansen, een pleidooi voor de humanisering in de gezondheidszorg. Frans Hiddema heeft, met zijn verhaal over de patient journey bij het Oogziekenhuis Rotterdam, de meeste indruk gemaakt. Bezoekers waardeerden zijn sessie als beste. Ook het verhaal van Efteling-manager Frans Goenee ‘Gastvrijheid, een sprookje?’ vond men zeer informatief.Het platform Welkom in de zorg wordt een keer per twee jaar georganiseerd. In de oneven jaren valt het onderwerp als thema binnen de vakbeurs Zorgtotaal.

Welkom in de zorgDe eerstvolgende editie van Welkom in de zorg vindt plaats in het voorjaar van 2018. Meer informatie over Welkom in de zorg is te vinden via www.welkomindezorg.nl

‘Ik wil die partijen graag bij elkaar brengen’

36

Zorg en Ziekenhuis

Vijf tipsrealisatie digital health

Elke week hoor je over een nieuwe app of digitale tool die de potentie heeft om de zorg drastisch te veranderen. Geweldig interessant en een goed verhaal bij de koffieautomaat. Maar als we echt verschil willen maken in de zorg, zullen we aan de bak moeten.

Les 1Doe wat Disney doet

Maak de klantbeleving leidendin alles wat je doetCruciaal voor het slagen van digitale innova-tie is dat eindgebruikers het accepteren. De beleving van de klant moet positief zijn. Zo heeft Disney bijvoorbeeld een tunnelnetwerk aangelegd onder zijn parken, zodat bezoekers het park beleven zonder dat ze het perso-neel zien dat op weg is naar het werk. Bij een digitale tool is het ook van grote waarde dat de gebruiker het gemak en het voordeel ervaart. Bevraag en observeer daarom eindgebruikers gedurende het gehele ontwikkelproces, zodat de oplossing naadloos aansluit bij de beleving van de eindgebruiker.

Niet alleen mooie ideeën over digital health delen, maar ze ook implementeren. Andere sectoren bieden belangrijke lessen die ons

helpen om ook in de zorg vernieuwing succes-vol te realiseren.

Les 2Doe wat succesvollebedrijven doen

Formuleer een Big HairyAudicious GoalAfgekort BHAG, uitgesproken als Bie-hek, is de naam die Jim Collins geeft aan de heldere stip aan de horizon die structureel succesvolle bedrijven onderscheidt van minder succesvolle bedrijven. De stip geeft een concreet en ambitieus doel aan dat tot de verbeelding spreekt en het kader vormt voor de digitale innovaties van de organi-satie voor de komende tien tot dertig jaar. Een BHAG is zo uitdagend geformuleerd dat je twijfelt of het realistisch is. Elke klant en medewerker moet denken: ze lijken wel gek, maar stel dat het lukt dan wil ik daar onder-deel van uitmaken!

Toyota stelt zichzelf bijvoorbeeld als doel een auto te ontwikkelen die de lucht scho-ner maakt, ongelukken voorkomt, mensen gezonder en gelukkiger maakt, en je op één tank van kust naar kust in de VS brengt.

Selecteer de beste spelersen train ze apartHet team dat het nieuwe product ontwikkelt, heeft andere vaardigheden nodig dan de vaardigheden die nodig zijn voor de huidige zorgverlening. Productontwikkeling vereist vaardigheden als gezamenlijk oplossingsver-mogen, leren door te doen en mogelijkheden creatief kunnen verbinden. De hedendaagse praktijk – ‘zo doen we dit nu eenmaal’ – mag geen belemmering vormen bij de ontwikkeling van nieuwe producten. De opdracht aan het innovatieteam is om met digitale toepassingen een nieuwe manier van werken te ontwikkelen. Het innovatieteam kan het beste apart van de organisatie geplaatst worden, zodat het niet afgeleid wordt door alledaagse processen.

Maak zo snel mogelijk een prototypeDoor in een vroeg stadium een prototype te maken, kun je direct checken met eindgebrui-kers of het beoogde product voorziet in een behoefte. Als de eindgebruiker bevestigt dat het product meerwaarde heeft, ga je verder met ontwikkelen en testen van het product in korte iteraties. Start-ups hebben de ervaring dat als je iets nieuws ontwikkelt je tegen pro-blemen aanloopt die je op voorhand niet kon overzien. Het heeft daarom geen zin om vooraf ellenlang aan de tekentafel te zitten. De enige manier om problemen te identificeren en op te lossen, is door het product uit te proberen. In deze fase van de ontwikkeling streef je naar een minimaal werkbaar product. Dit is het allersimpelste, snelst te creëren product dat het probleem oplost.

Zo is Groupon begonnen met een hele simpele website met dagaanbiedingen. Hier zat in eerste instantie geen techniek achter. De klant kon de aanbieding bestellen door een e-mail te sturen.Door: Channa Minke, Senior Manager Health Care KPMG,

Bron: zorgvisie

Bied training aan op basisvan ontwikkelbehoefteLaat eindgebruikers zelf hun leervragen met betrekking tot uw product formuleren, zoals ROC Zadkine in Rotterdam doet in hun opleiding Wellness. Leerlingen stellen daar zelf hun onderwijsprogramma samen op basis van eigen behoefte. Voor het onder de knie krijgen van digitale tools kun je verschillende type trai-ning aanbieden: klassikale training, coaching on the job, e-learning. De eindgebruiker krijgt de verantwoordelijkheid om zich de digitale tools eigen te maken en kiest zelf voor een in-structievorm die het beste bij hem of haar past.

Les 3Doe wat succesvollevoetbalclubs doen

Les 5Doe wat succesvollestart-ups doen

Les 4Doe wat succesvolleROC’s doen

37

Zorg en Ziekenhuis

Talent Ontwikkeld

Vakbond wintzaak onregelmatigheidstoeslag tijdens verlof

en verpleegkundige van het Haga Ziekenhuis moet met terugwerken-de kracht de onregelmatigheids-

toeslag (ORT) die was opgebouwd tijdens vakanties en verlof krijgen. De rechtbank heeft de vordering van deze verpleegkun-dige toegewezen. Met deze uitspraak van 11 april 2016 van de Haagse rechtbank claimt vakbond NU’91 haar tweede gewonnen zaak in deze kwestie. De kantonrechter heeft als uitgangspunt ar-tikel 7:639 BW genoemd, dat bepaalt dat een werknemer gedurende zijn vakantie recht op loon behoudt en dat artikel 7:645 BW bepaalt dat daarvan niet ten nadele van de werkne-mer kan worden afgeweken. Bepalend voor de vraag of een werknemer recht heeft op onregelmatigheidstoeslag tijdens vakantie is de vraag of de toeslag intrinsiek samenhangt met de hem opgedragen taak.

ZakenIn een persverklaring laat de vakbond weten: “Bij een groot deel van de zorgmedewerkers is onregelmatig werken een structureel on-derdeel van het dienstverband. NU’91 is van mening dat onregelmatig werken intrinsiek samenhangt met het beroep van verpleeg-kundigen en verzorgenden in alle sectoren van de zorg. Daarom zijn wij van mening dat deze uitspraak niet op zichzelf staat. Het stoort NU’91 uitermate dat verpleegkundigen ver-zorgenden keer op keer het gevecht moeten aangaan voor zaken waarop ze gewoon recht hebben. NU’91 wil dat dit goed geregeld gaat worden voor haar leden. En als werkgevers dat nalaten, zal NU’91 haar leden tot aan een gang naar de rechter ondersteunen. NU’91 heeft in-middels beide rechtszaken gewonnen en er is één claim door een werkgever betaald om een rechtszaak te voorkomen. Wij zien komende rechtszaken vol vertrouwen tegemoet.” Bron ANP

E

Mensen in de zorg

Hans Waardenburg Hij is voorzitter raad van bestuur van Stichting Zuidwester en is op 7 april toegetreden tot het bestuur van de VGN. Samen met Heleen Griffioen neemt hij in het bestuur de portefeuille Werkgeversza-ken op zich.

Annelies Versteegden Zij is met ingang van 15 maart toegetreden tot de raad van toezicht van Ziekenhuis Gelderse Vallei. Zij wordt ook lid van de auditcommissie financiën.

Wim de Bie De raad van toezicht heeft Wim de Bie met ingang van 25 maart benoemd tot bestuurder ad interim bij Pantein.

Peter Tiebout en Patricia EsveldZij zijn begin april gestart als lid van de raad van toezicht van Triade in Lelystad.

Ferry BreedveldHij is de nieuwe voorzitter van het bestuur van Xenia. De voormalig bestuursvoor-zitter van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) is al vanaf de eerste plannen tot aan de oprichting in 2009 bij Jongerenhospice Xenia betrokken.

Prof. Dr. Marian JoëlsNieuwe decaan Medische Wetenschap-pen en Lid Raad van Bestuur UMCGProf. De. Marian Joëls is met ingang van 1 september 2016 benoemd. Momenteel is zij als hoogleraar neurowetenschappen en directeur van het Brain Center Rudolf Magnus verbonden aan het UMCU.

Margrite Kalverboer Zij is benoemd tot KinderombudsmanDe Tweede Kamer heeft Margrite Kalver-boer benoemd tot Kinderombudsman. Zij volgt Marc Dullaert op, die opgestapt is omdat de Nationale ombudsman zijn termijn niet heeft verlengd.

Kees van der Burg Hij is door staatsecretaris Van Rijn aan-gesteld om de zorg binnen gemeenten op peil te houden. Hij gaat de kwaliteit en continuïteit van de zorg in de gemeenten waarborgen.

Gea van CraaikampZij is door minister Edith Schippers per 1 juni benoemd tot plaatsvervangend secretaris-generaal bij het ministerie van VWS.

Zorgopleidingen HvA en UvAgaan samenwerken

De opleidingen Fysiotherapie, Ergotherapie, Oefentherapie en Ver-pleegkunde van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) en Geneeskunde

van de Universiteit van Amsterdam (UvA) gaan samenwerken. Docenten van de opleidingen hebben samen een onderwijsprogramma ontwikkeld dat onderdeel wordt van al deze opleidingen.

Gemengde groepenDe studenten van de medische opleidingen van de UvA en HvA volgen deze vakken samen. In gemengde groepen stellen zij bijvoorbeeld samen een behandelplan op. Hierdoor worden ze optimaal voorbereid op hun specifieke rol in het zorgproces. “Optimale samenwerking tussen verschillende medische, verpleegkundige en paramedische disciplines levert drie grote verbeteringen op: zorg op maat van de patiënt, effectievere gezondheidszorg en kostenreductie”, aldus de kartrekkers van het programma – Vincent Geukers, kinderarts en Corine Latour, lector en opleidingsmanager.

InvalshoekenDit wordt volgens Geukers bereikt door de patiënt vanuit verschillende invalshoeken te bekijken en gezamenlijk én in overleg een behandelplan op te stellen. Het is niet genoeg om de gebroken heup van een oudere patiënt te repareren. Een behandelteam moet met

de patiënt kijken welk niveau van mobiliteit en functioneren na zo’n ingreep realistisch is. Vervolgens inventariseert het team wat nodig is om dit persoonlijke doel te bereiken. Dit voor-komt onnodige heropname in het ziekenhuis omdat de patiënt het thuis toch niet redt.

ProefOp dit moment draait er een succesvolle proef waaraan 40 pioniers (docenten en studen-ten) van de HvA en UvA deelnemen. Vanaf 2016/2017 wordt het programma een vast onderdeel van de curricula van de zorgoplei-dingen van de UvA en de HvA. De samenwer-king tussen de HvA en de UvA is een eerste aanzet om te komen tot één centrale Amster-damse campus voor zorgonderwijs. Dit is de grote droom van Rien de Vos, directeur van het Instituut voor Onderwijs en Opleiden van het AMC en Wilma Scholte op Reimer, decaan van de faculteit gezondheid van de HvA. Zij streven naar een “verregaande inhoudelijke samenwerking” tussen de zorgopleidingen in Amsterdam, uit de overtuiging dat daarmee de zorg en de zorgopleidingen in Amsterdam (en omstreken) zullen verbeteren.

‘Gezamenlijk en in overleg een behandel-plan op stellen’

38

Zorg en Ziekenhuis

advertorial

Supportdenk jij nog in beperkingen?

In mei is het weer tijd voor Support; de grootste beurs in de Benelux voor mensen met een fysieke beperking, hun omgeving en professionals die in hun dagelijks werk te maken hebben met handicaps die een functie-beperking kunnen opleggen.

te vinden, maar ook om gewoon een lekker drankje te drinken. Ieder café heeft zijn eigen programma met lezingen en workshops.

Verder kun je een kijkje nemen bij het On-beperktplein en het Vakantieplein waar je informatie kan vinden over reizen met een beperking en doe mee aan een sportwork-shop op de Sportvloer. Voor kinderen is er een speeltuin van de Speeltuinbende. Daar leren ze dat een kleine aanpassing soms groot resultaat kan hebben en ze net als hun leeftijdsgenootjes gewoon kunnen spelen.

Op de beursvloer is ook de organisatie Onbe-perkt aan de slag te vinden. Deze organisatie bemiddelt tussen werkgevers en mensen met een beperking die graag aan het werk willen. Onbeperkt aan de slag is een digitaal platform

dat zo nu en doen Meet & Greets organiseert samen met hun deelnemende werkgevers. Op Support vindt zo’n Meet & Greet plaats. Onbeperkt aan de slag organiseert daarnaast een groot debat en verschillende workshops. Zo geven ze tips and tricks over wat werkgevers belangrijk vinden en geven ze handvaten over hoe je jezelf kort en zelfverzekerd kan presen-teren.

VakprogrammaSupport is er niet alleen voor bezoekers, maar ook voor vakprofessionals die dagelijks te maken hebben met mensen die last hebben van een fysieke beperking. Zij kunnen nieuwe ideeën opdoen, allerlei producten testen en een inhoudelijk programma volgen. Iedere beurs-dag staan er interessante debatten en work-shops op het programma. Zo vinden er twee Wmo-debatten plaats en geeft Inge Vuijk een presentatie met als titel ‘Revalideren is leren… om mee te blijven doen’. Tijdens deze sessie krijg je een inkijkje in revalideren als leerproces. Hoe leren mensen en wat kun je hiermee in de revalidatie?

Spierziekten Nederland is op Support niet alleen aanwezig in het themacafé. De organisa-tie geeft ook een presentatie over het ‘Voorko-men van zitproblemen’. Je hoort wat de juiste houding is, hoe je kunt zorgen voor voldoende stabiliteit, hoe je pijn kunt voorkomen en welke hulpmiddelen er zoal zijn. Dit is slechts een klei-ne greep uit het programma dat je op Support kan volgen.

at kun je verwachten op Support 2016? De focus ligt bij deze editie van Support vooral op ‘zelf doen en zelf

uitproberen’. Dat bedoelen we heel letterlijk. Je kan de nieuwste hulpmiddelen zoals rollators en rolstoelen zelf uitproberen. En wil je eens ervaren hoe het is om in een aangepaste auto rond te rijden? Geen probleem, het kan op de vierdaagse beurs in Utrecht. Op de beurs vind je de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van hulpmiddelen; allerlei producten die ervoor zorgen dat het leven met een beperking wat makkelijker is.

Nieuw op Support zijn de drie themacafés die op de beursvloer zijn ingericht. Elk café staat in het teken van een ander ziektebeeld. Wil je graag meer weten over MS, dwarslaesie of spierziekten, breng dan een bezoek aan deze centrale ontmoe-tingsplekken. Natuurlijk om meer informatie

25 - 28 mei 2016Jaarbeurs | Utrecht

Powered by:

wc

wc

wc

Situatie

per 18-0

4-16. A

an deze plattegrond kunnen geen re

chten worden ontle

end. De in

vulling dient s

lechts ter il

lustratie

.

Theater

Theater

Onbeperkt plein

Mode plein

13835 JAA Support plattegrond A3_v6.indd 1 19-04-16 12:03Support 2016‘Zelf doen en zelf uitproberen’

WMeer informatie

Kijk op de website voor meer infor-matie, een deelnemerslijst en om een gratis toegangskaart aan te vragen.

Support is te bezoeken in Jaarbeurs.: 25 t/m 27 mei van 10.00 tot 17.00 uur .28 mei van 10.00 tot 16.00 uur .

www.supportexpo.nl

39

Zorg en Ziekenhuis

Agendakijken, leren, doen!

Colofon

Uitgever, tevens redactie-adres: Allin1Mediaservice

T (0487) 760200 E [email protected]

Advertentieverkoop: Allin1Mediaservice

T (0487) 760200 E [email protected]

Oplage: 30.000 exemplaren

Drukwerk: Janssen Rotadruk b.v.

Verspreiding: via personeelsruimten in de ziekenhuizen en

geadresseerd aan directieleden en beslissers uit

zorg en welzijn

Meer informatie: zorgenziekenhuis.nl

Dag van . . . Bijzondere dagen en feestdagen

1-31 mei Ziekte van Lyme Awareness Maand15 mei Int. Dag van het Gezin15 mei Pinksteren, 1e Pinksterdag16 mei Pinksteren, 2e Pinksterdag16 mei Internationale Week van respect voor de bevalling25 mei Wereld MS Dag28 mei Nederlandse Veteranendag31 mei Wereld Anti-Tabaksdag6 juni Ramadan (t/m 5 juli)1 juni Internationale Dag van de Kinderen5 juni Wereld Milieudag 7 juni Europese Tourettedag 12 juni Internationale Dag tegen Kinderarbeid14 juni Bloeddonordag

Landelijke Huidkankerdag21 mei 10.00 - 13.00 uur Diverse Ziekenhuizen

Op deze dag kunnen mensen gratis hun huid laten checken door een dermato-loog op mogelijk verdachte plekjes. Inschrijven kan nog. Echter ‘vol is vol’ dus wees er tijdig bij!

huidkankerdag.nl

Kennis delen binnen de zorg

Masterclass Verpleegkundig Rekenen7 juni Cursuscentrum Domstad Utrecht

Bijna 40% van de verpleegkundigen of verzorgenden maakt weleens een rekenfout bij medicatietoediening. In 7% van de gevallen had dit consequen-ties voor de patiënt. Denk daarbij aan overgeven en diarree, reanimatie, pijn, te hoge bloedglucosewaarden, hypoglyke-mie, suf worden, overdosering en opna-me in het ziekenhuis of op de intensive care. Een klein aantal patiënten overlijdt zelfs als gevolg van de medicatiefout!

Ga in één middag aan de slag met reken-opgaven en voorkom medicatiefouten.

nursingcongressen.nl/rekenen

Illusions, magie of wetenschap?t/m 5 maart 2017 Museon Den Haag

In Illusions, magie of wetenschap? ervaar je hoe bepaalde zintuiglijke waarnemingen echt lijken, maar door de hersenen geheel of gedeeltelijk verkeerd worden uitgelegd. Wat is de rol van je hersenen bij de waarnemingen die ze doen? En hoe komt het dat de werkelijk-heid soms anders is dan het lijkt? Een boeiende en leuke tentoonstelling waar je actief aan de slag gaat.

In de expositie komen wetenschappers aan het woord, één van hen is de illusio-nist èn arts Victor Mids, bekend van het televisieprogramma Mindf*ck. Door de combinatie van verschillende vakgebie-den brengt hij in zijn werk illusie en we-tenschap op een unieke manier samen.

museon.nl

Herstel na de behandeling van kanker: de lichamelijke aspecten22 juni 13.00 uur - 17.30 uur Auditorium UMCU Cancer Center UtrechtTer gelegenheid van de opening van het Instituut voor Hyperbare Geneeskunde regio Utrecht organiseert het IvHG in samenwerking met het UMC Utrecht Cancer Center een symposium over de behandeling van late bestralingsschade.

ivhg.nl/zorgverleners/symposium

Masterclass Klinisch Redeneren14 juni Congrescentrum Domstad Utrecht

Weet jij welke vragen je jezelf moet stel-len in het proces van Klinisch Redene-ren en welke afwegingen op zijn plaats zijn? Tijdens de Masterclass Klinisch Redeneren wordt besproken wat de mogelijkheden zijn en wanneer je welke kiest.

• Ga 3 uur aan de slag met IJbelien Jüngen, arts en opleider in het OLVG én expert op het gebied van Klinisch Redeneren • Ontdek wat Klinisch Redeneren in de praktijk voor verpleegkundigen en verzorgenden inhoudt• Leer het Klinisch Redeneren op de juiste manier toe te passen

bijzijnxl.nl/klinisch

Masterclass Klinisch Redeneren14 juni Cursuscentrum Domstad Utrecht

Weet jij welke vragen je jezelf moet stel-len in het proces van Klinisch Redene-ren en welke afwegingen op zijn plaats zijn? Tijdens de Masterclass Klinisch Redeneren wordt besproken wat de mogelijkheden zijn en wanneer je welke kiest.

• Ga 3 uur aan de slag met IJbelien Jüngen, arts en opleider in het OLVG én expert op het gebied van Klinisch Redeneren • Ontdek wat Klinisch Redeneren in de praktijk voor verpleegkundigen en verzorgenden inhoudt• Leer het Klinisch Redeneren op de juiste manier toe te passen

bijzijnxl.nl/klinisch

2DOC: Zolang ik leef2 juni 2016 om 23.55 uur op NPO 2

Neil Platt heeft zo zijn eigen manier om met zijn motorneuronziekte om te gaan. In zijn blog over deze – letterlijk – verlam-mende ziekte valt een hoop te lachen.

Jĳ zorgt altĳ d voor anderen. Thuis, op je werk en dat doe je met hart en ziel. Maar wat als jĳ eens uitvalt? Wie zorgt er dan voor jou? Als jĳ langdurig uit de running bent, heeft dat veel impact. Ook op je inkomen. Daarom is er de AOV umc. Dé arbeidsongeschiktheidsverzekering speciaal voor alle medewerkers van universitaire medische centra.

Nu regelen, voor altĳ d een zorg minder. Ga naar www.loyalis.nl/aov-umc

VIA UMC

27%KORTING

AOV UMCHet is fi jn alser ook voor jou wordt gezorgd!

Adv Loyalis UMC Campagne kopie.indd 1 21-03-16 10:26

Documents

ZorgenZiekenhuisMei2016