นายจตรภทร ประทม รหส 56990029 นางยวด ประทม รหส 56990045
นสตบรหารการศกษา IT 11 กลม 1 มหาวทยาลยบรพา
เนอหาทน าเสนอ
27/04/56 2
1. พลงอ านาจ
2. การบงคบบญชา
3. งานวจยทเกยวของ
เนอหาทน าเสนอ
27/04/56 3
1. พลงอ านาจ
ความหมายของพลงอ านาจ
4 27/04/56
ความหมายของพลงอ านาจ
• พลงอ านาจเปนแรงผลกดนทเกดจากความสามารถหรอศกยภาพของบคคลเปนผล มาจากพลงทางกายภาพ พลงทางจตใจ และพลงทางปญญา ในการบรหารงานนนผน าตองใช “อ านาจ” ใหผอนปฏบตตามเพอการบรรลเปาหมายขององคการ “อ านาจ” ในทนมความหมายรวมถงค า 3 ค า ในภาษาองกฤษคอ Power, Influence และ Authority (เสรมศกด วศาลาภรณ, 2540) ไดใหความหมายของ ค าแตละค าดงน
5
อ ำนำจ
Power
Influence Authority
27/04/56
ความหมายของพลงอ านาจ
• Power (พลงอ านาจ) เปนอ านาจทซอนเรนภายใน (Potential force) ของผน าเปนอ านาจทพรอมจะใหผน าไดน าไปใช ผน าไดรบพลงอ านาจจากหนวยงานหรอองคการโดยไดสทธ ทจะสงการ ประเมนผล ใหรางวลหรอลงโทษภายในขอบเขตทก าหนด
6 27/04/56
Power
ความหมายของพลงอ านาจ
• Influence (อทธพล) เปนค าทมไดแสดงความหมายในทางทไมด อทธพลเปนรปหนงของอ านาจ (Force) และเปนความสมพนธระหวางบคคล โดยทการกระท าของบคคลหนง มผลกระทบตอความคด ทศนคต หรอการกระท า ของอกบคคลหนง การใชอทธพลมรปแบบตาง ๆ เชน การจงใจ การเกลยกลอม การเสนอแนะ เปนตน โดยเมอผน าใชอทธพลผตามจะเชอฟงและปฏบตตามทง ๆ ท ผตามมสทธทจะใชดลยพนจวาควรจะปฏบตตามหรอไม
7 27/04/56
Influence
ความหมายของพลงอ านาจ
• Authority (อ านาจหนาท หรอสทธอ านาจ) เปนอ านาจทองคการมอบใหกบผด ารงต าแหนง เพอทจะไดปฏบตภารกจขององคการไดส าเรจ เมอบคคลไดรบมอบหมายหนาทใหปฏบต บคคลนนกจะมอ านาจและความรบผดชอบ ดงนนอ านาจหนาทจงเปนสทธทผน าจะท าทกอยางในสงทจ าเปนเพอปฏบตสงทตองรบผดชอบใหส าเรจ อ านาจหนาทเปนสทธทผน าจะตดสนใจวาควรจะท าอยางไร สทธทจะปฏบตสงนนเองหรอมอบใหผอนปฏบต อ านาจหนาทจะเกดขนไดถาผตามยอมรบ
8 27/04/56
Authority
ประเภทและแหลงทมาของอ านาจ
9 27/04/56
ประเภทและแหลงทมาของอ านาจ (Power types and sources)
• เฟรนชและราเวน (French and Raven, 1968) ไดแบงประเภทของอ านาจ (Power taxonomy) ตามแหลงทมาของอ านาจได 5 ประเภท ดงน
27/04/56 10
1. อ านาจการใหรางวล
(Reward power)
2. อ านาจจากการบงคบ
(Coercive power)
3. อ านาจตาม
กฎหมาย (Legitimate
power
4. อ านาจจากความเชยวชาญ (Expert power)
5. อ านาจจากการอางอง
(Referent power)
ประเภทและแหลงทมาของอ านาจ (Power types and sources)
• ยคลและฟอลย (Yukl & Falbe, 1991) กลาวโดยสรปวาในองคการหรอหนวยงาน จะประกอบดวยอ านาจหลก 3 ประเภท ดงน
27/04/56 11
อ านาจจากต าแหนง (Position power)
อ านาจจากบคคล
(Personal power)
อ านาจเชงการเมอง (Political power)
อ านาจจากต าแหนง (Position power)
27/04/56 12
1. อ านาจทางการ
2. อ านาจในการควบคมทรพยากรและการใหคณ
3. อ านาจในการควบคมการใหโทษ
4. อ านาจในการควบคมขอมลสารสนเทศ
5. อ านาจในการควบคมสถานการณภาวะแวดลอม
อ านาจจากต าแหนง (Position power)
อ านาจจากบคคล (Personal power)
27/04/56 13
1. อ านาจความเชยวชาญ
2. อ านาจทเกดจากนบถอกนฉนทมตรและมความภกด
3. อ านาจโดยบารม หรออ านาจโดยเสนหา
อ านาจจากบคคล
(Personal power)
อ านาจเชงการเมอง (Political power)
27/04/56 14
1. อ านาจทเกดจากสามารถควบคมการตดสนใจ
2. อ านาจทเกดจากการผสมหรอรวมกนระหวางกลม
3. อ านาจทเกดจากสามารถลดแรงตานของฝายตรงขาม
4. อ านาจทองสถาบน
อ านาจเชงการเมอง (Political power)
การใชอ านาจในองคการ
15 27/04/56
การใชอ านาจในองคการ (The uses of power in organization)
• ยคล (Yukl 1998) ไดเสนอตารางแสดงใหเหนวา เมอผน าใชอ านาจแลว (โดยยดฐานอ านาจทง 5 ของเฟรนซและราเวน) ผใตบงคบบญชากจะแสดง พฤตกรรมตอบสนองการใชอ านาจดงกลาวใน 3 ลกษณะ
• นสตคดวา มพฤตกรรมใดบาง
16 27/04/56
ยคล (Yukl 1998)
27/04/56 17
พฤตกรรมตอบสนอง
การใชอ านาจ
1. เกดความผกพน
2. ยนยอมปฏบตตาม 3. ตอตาน
การใชอ านาจในองคการ (The uses of power in organization)
• ตารางแสดงผลทอาจเกดตดตามมาจากการใชอ านาจ
27/04/56 18
แบบของอ านาจทใช การตอบสนองทเปนไปไดของผใตบงคบบญชา
เกดความผกพน (Commitment)
ยนยอมปฏบตตาม (Compliance)
ตอตาน (Resistance)
อ านาจจากการอางอง (Referent power)
- มโอกาสจะเกดมากทสด (ถาเชอวาค าสงนนมความส าคญตอผน า)
- มโอกาสเปนไปได (ถาเชอวาค าสงนนไมมความส าคญตอผน า)
- มโอกาสเปนไปได (ถาค าสงนนจะกอความเสยหายตอผน า)
อ านาจจากความเชยวชาญ (Expert power)
- มโอกาสจะเกดทสด (ถาค าสงมลกษณะเกลยกลอมและผใตบงคบบญชากบผน ามเปาหมายงานรวมกน)
- มโอกาสเปนไปได (ถาค าสงมลกษณะเกลยกลอมแตใตบงคบบญชาไมมสวนรบรตอ เปาหมายงานของผน า
- มโอกาสเปนไปได (ถาผน าแสดงความหยงยโสและดถกเหยยดหยาม หรอกรณผใตบงคบ บญชาไมเหนดวยกบเปาหมายงาน)
การใชอ านาจในองคการ (The uses of power in organization)
• ตารางแสดงผลทอาจเกดตดตามมาจากการใชอ านาจ (ตอ)
27/04/56 19
แบบของอ านาจทใช การตอบสนองทเปนไปไดของผใตบงคบบญชา
เกดความผกพน (Commitment)
ยนยอมปฏบตตาม (Compliance)
ตอตาน (Resistance)
อ านาจตามกฎหมาย (Legitimate power)
- ถาโอกาสเปนไปได (ถาใชค าสงอยางสภาพและเหมาะสมมาก)
- มโอกาสทจะเกดมากทสด (ถาเหนวาค ารองขอหรอค าสงนนชอบดวยกฎหมาย)
- มโอกาสเปนไปได (เมอสงดวยทวงทยโสและค าสงไมเหมาะสม)
อ านาจจากการใหรางวล (Reward power)
- มโอกาสเปนไปได (ถาใชอยางชาญฉลาดและเปนการสวนตว)
- มโอกาสทจะเกดมากทสด (ถาใชเปนกลไกทไมใชเปนการสวนตว)
- มโอกาสเปนไปได (ถาใชเชงหลอกลอและไมใหเกยรต)
อ านาจจากการบงคบ (Coercive power)
- มโอกาสเกดนอยทสด - มโอกาสเปนไปได (ถาใชเชงการชวยเหลอและไมใชวธการลงโทษ)
- มโอกาสเกดมากทสด (ถาใชในเชงปฏปกษหรอหลอกลอ)
การประยกต : แนวปฏบตในการใชอ านาจ
20 27/04/56
1. แนวปฏบตในการใชอ านาจจากการใหรางวล (Reward power)
• 1.1 วธเพมและรกษาไวซงอ านาจของผน า – พยายามคนหาใหพบวาสงทจ าเปนและเปนสงทตองการของผใตบงคบบญชาคอ
อะไร – หาหนทางใหตนเองมอ านาจก ากบควบคมการใหรางวลยงขน – ตองแนใจวาผใตบงคบบญชารวาทานคอผมอ านาจใหคณ – อยาตกปากใหสญญาเกนกวาอ านาจทตนเองม – ระวงอยาใชรางวลเปนเครองตอรอง – หลกเลยงการใชแรงจงใจดวยวธและกลไกทซบซอน – อยาใชการใหรางวลเพอผลประโยชนสวนตวของตนเอง
27/04/56 21
1. แนวปฏบตในการใชอ านาจจากการใหรางวล (Reward power)
• 1.2 วธการใชอ านาจอยางมประสทธผลของผน า – ใหชนดรางวลทตรงกบความตองการเฉพาะบคคล
– เนนความเปนธรรมและระบบคณธรรมในการใหคณ
– อธบายเกณฑของการใหรางวลเปดเผยตอทกคน
– จดสรรรางวลใหตามหลกเกณฑและเงอนไขทก าหนด
– เลอกใชการใหรางวลอนทเปนเชงสญลกษณ เพอเสรมพลงใหเกดพฤตกรรมอนพงปรารถนา
27/04/56 22
2. แนวปฏบตในการใชอ านาจจากการบงคบ (Coercive power)
• 2.1 วธเพมและรกษาไวซงอ านาจของผน า – ก าหนดวธการลงโทษทสมเหตผลไดตอพฤตกรรมทไมอาจยอมรบได
– ตองแนใจวาตนมอ านาจในการลงโทษนน
– หลกเลยงการใชอารมณโกรธ ขมข หรอท าใหอาย
– ระวงอยาใชการลงโทษเปนเครองตอรอง
– เลอกเฉพาะการลงโทษทชอบดวยกฎหมาย
– ใชวธลงโทษทตรงกบการฝาฝน หรอพฤตกรรมแหงความผด
27/04/56 23
2. แนวปฏบตในการใชอ านาจจากการบงคบ (Coercive power)
• 2.2 วธการใชอ านาจอยางมประสทธผลของผน า – แจงใหบคคลเปาหมายทราบกฎระเบยบการลงโทษ
– ใชมาตรการตกเตอนลวงหนาอยางเพยงพอกอน
– ตองอานสถานการณใหทะลปรโปรงกอนการลงโทษ
– ควบคมอารมณใหสขมเยอกเยน แสดงความพรอมใหการชวยเหลอทปรารถนาดและไมเปนปฏปกษตอกน
– กระตนใหเกดการปรบปรงพฤตกรรมเพอหลกเลยงการถกลงโทษโดยไมจ าเปนทงหลาย
– ขอค าแนะน าจากบคคลเปาหมาย ถงวธการปรบปรงตนเองใหดขน
– การลงโทษบคคลควรท าอยางรโหฐานเฉพาะตว
27/04/56 24
3. แนวทางปฏบตในการใชอ านาจตามกฎหมาย(Legitimate power)
• 3.1 วธเพมและรกษาไวซงอ านาจของผน า – แสวงหาอ านาจทเปนทางการเพมขน
– ใชสญลกษณของอ านาจทางการ
– ท าใหคนอนรบรในความมอ านาจตามกฎหมายนน
– ใชอ านาจตามความจ าเปนแตมความสม าเสมอ
– เลอกใชชองทางทเหมาะสมในการออกค าสง
– ใชอ านาจการใหคณและการใหโทษเปนเครองมอสนบสนน
27/04/56 25
3. แนวทางปฏบตในการใชอ านาจตามกฎหมาย(Legitimate power)
• 3.2 วธการใชอ านาจอยางมประสทธผลของผน า – ใชความสภาพในการขอรองอยางชดเจน
– อธบายเหตผลทตองขอรอง
– อยาใชอ านาจเลยขอบเขตทตนเองม
– ทบทวนอ านาจเปนระยะหากจ าเปน
– มความรสกรบรทไวตอความวตกกงวลของบคคลเปาหมาย
– ตดตามรบฟงค ารองทกขทเกดขน
– ยนยนเปลยนแปลงไดหากค ารองทกขนนพจารณาแลวเหมาะสม
27/04/56 26
4. แนวปฏบตในการใชอ านาจจากความเชยวชาญ (Expert power)
• 4.1 วธเพมและรกษาไวซงอ านาจของผน า – แสวงหาความรใหมอยเสมอ – รบรและตามทนตอการเปลยนแปลงงานดานเทคนค – พฒนาแหลงขอมลขาวสารใหกวางขวาง – ใชสญลกษณเพอบงบอกถงความช านาญการของตน – แสดงความสามารถใหประจกษดวยการแกปญหายาก ๆ และมลกษณะทาทาย – อยาใจรอนหรอพดจาโดยขาดความระมดระวง – ไมกลาวเทจหรอใชขอเทจจรงทผดพลาด – อยาเปลยนจดยนในเรองตาง ๆ
27/04/56 27
4. แนวปฏบตในการใชอ านาจจากความเชยวชาญ (Expert power)
• 4.2 วธการใชอ านาจอยางมประสทธผลของผน า – อธบายเหตผลทขอรองหรอของขอเสนอ
– อธบายใหทราบถงความส าคญของค าขอรองนน
– แสดงหลกฐานใหเหนวาขอเสนอนนจะประสบความส าเรจอยางแนนอน
– รบฟงความวตกกงวลของบคคลเปาหมายอยางตงใจ
– ใหการเคารพตอบคคลเปาหมาย (ไมหยงยโส)
– ท าอยางมนใจและเดดเดยวในภาวะวกฤต
27/04/56 28
5. แนวทางปฏบตในการใชอ านาจจากการอางอง (Referent power)
• 5.1 วธเพมและรกษาไวซงอ านาจของผน า – แสดงการยอมรบและใหการนบถอเชงบวก
– แสดงออกดวยการสนบสนนและใหความชวยเหลอ
– อยาถอโอกาสใชคนในการตอรองเพอผลประโยชนสวนตว
– ชวยปกปองประโยชนทถกตองของผอน โดยการสนบสนนในโอกาสเหมาะสม
– รกษาค ามนสญญา
– แสดงการเสยสละสวนตนเพอแสดงใหเหนถงความกงวลทมตอคนอน
– แสดงออกอยางจรงใจในการผกมตร
27/04/56 29
5. แนวทางปฏบตในการใชอ านาจจากการอางอง (Referent power)
• 5.2 วธการใชอ านาจอยางมประสทธผลของผน า – แสดงออกดวยการขอรองสวนตวเมอถงคราวจ าเปน
– ชใหเหนวาค ารองขอนนส าคญตอบคคลเปาหมาย
– อยารองขอความชอบพอเกนขอบเขตของมตรภาพทควรเปน
– แสดงแบบอยางของพฤตกรรมทเหมาะสม (Role modeling)
27/04/56 30
เนอหาทน าเสนอ
27/04/56 31
2. การบงคบบญชา
ความหมายของการบงคบบญชา
32 27/04/56
ความหมายของการบงคบบญชา
• ความหมายตาม พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ – บงคบบญชา
• ก. มอ านาจปกครองควบคมดแลและสงการใหเปนไป ตามอ านาจหนาท. • น. อ านาจปกครองควบคมดแลและสงการใหเปน ไปตามอ านาจหนาท • เรยกผมอ านาจปกครองควบคมดแลและสงการ นนวา ผบงคบบญชา • เรยกผอยใตอ านาจปกครองควบคมดแลและ สงการนนวา ผใตบงคบบญชา
• การบงคบบญชา (Command) หมายถง การปฏบตของผบงคบบญชา ในอนทจะใหภารกจของหนวยของตนบรรลผลส าเรจตามความมงหมาย ทงนหมายถง การบรหารงานในการบงคบบญชา (MANAGEMENT IN COMMAND) ซงเปนการปฏบตงานตามแผนและหลกการตามระเบยบทวางไว เพอใหการปฏบตงานตามแผนและหลกการตามระเบยบทวางไว เพอใหการปฏบตภารกจของหนวยเปนไปดวยความเรยบรอย
27/04/56 33
คณสมบตของผบงคบบญชา (COMMANDER QUALIFICATION)
34 27/04/56
คณสมบตของผบงคบบญชา (COMMANDER QUALIFICATION) • คณสมบตในทางสวนตว (Personal Qualification)
1. ตองรจกปรบตวใหเขากบสถานการณ 2. ตองมความสามารถในการสอสาร 3. ตองมความสามารถในการพฒนาสภาพทเออตอการเรยนร 4. ตองมความคดสรางสรรค 5. ตองมความพรอมทจะเรยนรความรหรอทกษะใหมๆ
• คณสมบตในหนาทราชการ (Professional Qualification) 1. ความเชยวชาญในดานเทคนค (Technical Skill) 2. ความเชยวชาญดานมนษย (Human Skill) 3. ความเชยวชาญดานประสมความคด (Conceptual Skill)
27/04/56 35
อ านาจในการบงคบบญชา
36 27/04/56
อ านาจในการบงคบบญชา
• คอ สทธทผบงคบบญชาท าใหผใตบงคบบญชาปฏบตตามเจตนา โดยปกตอ านาจเกดจากตวผบงคบบญชาเอง มกฎหมาย ระเบยบขอบงคบ และค าสงสนบสนน
• แบงเปน
27/04/56 37
อ านาจบงคบบญชาตามกฎหมาย
อ านาจบงคบบญชาดวยคณธรรม
อ านาจบงคบบญชาดวยการ
ปฏบต
ประเภทของผบงคบบญชา
38 27/04/56
ประเภทของผบงคบบญชา
27/04/56 39
ผบงคบบญชาประเภทอตตนยม
ผบงคบบญชาประเภทเสรนยม
ผบงคบบญชาประเภทประชาธปไตย
ประเภทของผบงคบบญชา
สายการบงคบบญชา ( CHAIN OF COMMAND )
40 27/04/56
สายการบงคบบญชา ( CHAIN OF COMMAND ) • Max Weber นกทฤษฎทสรางระบบราชการ (Bureaucracy) ขนมาเปนคน
แรก ไดใหความเหนไววา “สายการบงคบบญชาเปนจดก าเนดของรปองคการแบบระบบราชการ โดยทมความเกยวพนอยางใกลชดกนกบความชอบธรรมและความสมเหตสมผลของการด าเนนงานในองคกรขนาดใหญ”
• สายการบงคบบญชา หมายถง – การก าหนดล าดบขนในการบงคบบญชา เพอทจะบงชวาต าแหนงใดหรอหนวยงานใด
อยล าดบอ านาจหนาทชนใดอยสงกวา หรอต ากวาต าแหนงใดหรอหนวยงานใด – ความสมพนธตามล าดบชนระหวางผบงคบบญชากบผใตบงคบบญชาในแตละองคกร
เพอแสดงใหทราบวาสมพนธภาพของการตดตอสอขอความมลกษณะทางเดนเปนอยางไร มการควบคมและรบผดชอบอยางไร
27/04/56 41
ลกษณะสายการบงคบบญชา
• สายการบงคบบญชามลกษณะส าคญซงสามารถแยกไดเปน 3 ลกษณะ คอ 1. ลกษณะของอ านาจหนาท (Authority Aspact) 2. ลกษณะของความรบผดชอบ (Responsibility Aspact) 3. ลกษณะของการตดตอสอสาร (Communication Aspact)
• การจดสายงานการบงคบบญชาทดมหลกเกณฑ ดงน 1. สายการบงคบบญชาไมควรจะสนหรอยาวเกนไป 2. สายการบงคบบญชาแตละสายควรจะตองชดเจน 3. สายการบงคบบญชาแตละสายจะตองไมสบสนกาวกายหรอซ าซอนกน
27/04/56 42
รปแบบการบงคบบญชา
• แบบเนนงำน
• แบบเนนคน
• แบบปลอยปละละเลย
• แบบประนประนอม
• แบบทมงำน
27/04/56 43
เนอหาทน าเสนอ
27/04/56 44
งานวจยทเกยวของ
ศรพงษ เชอด ( 2552,บทคดยอ)
• ศกษาการใชพลงอ านาจของผบรหารโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาปทมธาน
เขต 1 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน พบวา 1.การใชพลงอ านาจของผบรหารโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาปทมธาน เขต 1 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดานพบวา อยในระดบมากทกดาน เรยงตามล าดบของการใชพลงอ านาจ ดงน พลงอ านาจความเชยวชาญ พลงอ านาจการบงคบ พลงอ านาจตามกฎหมาย พลงอ านาจอางองและพลงอ านาจการใหรางวล 2.ผลการเปรยบเทยบการใชพลงอ านาจของผบรหารโรงเรยนโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาปทมธาน เขต 1 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ทมขนาดแตกตางกน พบวา แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05
45 27/04/56
ศรพงษ เชอด (วทยานพนธ 2552,บทคดยอ)
• เรอง ศกษาการใชพลงอ านาจของผบรหารโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาปทมธาน เขต 1 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
• ประชากร – ครผสอน ในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาปทมธาน จ านวน 338 คน
27/04/56 46
ผลการวจยพบวา
1. การใชพลงอ านาจของผบรหารโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาปทมธาน เขต 1 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดานพบวา อยในระดบมากทกดาน เรยงตามล าดบของการใชพลงอ านาจ ดงน พลงอ านาจความเชยวชาญ พลงอ านาจการบงคบ พลงอ านาจตามกฎหมาย พลงอ านาจอางองและพลงอ านาจการใหรางวล
2. ผลการเปรยบเทยบการใชพลงอ านาจของผบรหารโรงเรยนโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาปทมธาน เขต 1 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ทมขนาดแตกตางกน พบวา แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05
27/04/56 47
ค าถาม - ค าตอบ
27/04/56 48
นายจตรภทร ประทม รหส 56990029 นางยวด ประทม รหส 56990045
นสตบรหารการศกษา IT 11 กลม 1 มหาวทยาลยบรพา