Transcript
Page 1: ทฤษฎีการคิดแบบหมวก 6 ใบ

ทฤษฎี�การคิดแบบหมวก 6 ใบ (Six thinking hats)

จากแนวคิ�ดของ ดร. เอ�ดเว�ร�ด เดอ โบ โน (Dr. Edward de Bono) เจ�าของคิวามคิ�ดแบบคิ��ขนาน (parallel thinking) โดยย�ดหลั�กที่��ว�า อย�าเอาคิวามเห�นที่��ข�ดแย�งมาปะที่ะก�น ให�วางเร�ยงขนานก�นไว�แลั�วประเม�นผลัได�เสี�ยอย�างเป&นระบบ

สีาระสี'าคิ�ญของการคิ�ดแบบคิ��ขนานคิ)อ อาจจะม�บางเวลัาที่��ที่*กๆคินก'าลั�งมองไปในที่�ศที่างเด�ยวก�น แต่�เราก�เปลั��ยนที่�ศที่างน�.นได� คินๆหน��งอาจจะถู�กมองไปในที่างเหน)อ หร)อมองไปที่างที่�ศต่ะว�นออก น��นเป&นชื่)�อของที่�ศที่างต่ามมาต่รฐานเที่�าน�.น เราจ'าเป&นต่�องม�ชื่)�อที่�ศที่างในการคิ�ด ในหลัายๆว�ฒนธรรม ม�คิวามสี�มพั�นธ�ที่��เหน�ยวแน�นมากระหว�างการคิ�ด แลัะ ?หมวกคิ�ด? คิ*ณคิ�าของหมวกในฐานะที่��เป&นสี�ญลั�กษณ�ในการคิ�ดน�.ก�คิ)อ ม�นก'าหนดบที่บาที่ของผ��สีวม ซึ่��งหมวกที่�.ง 6 ใบ 6 สี �จะเก��ยวเน)�องก�บการคิ�ดได�แก� สี�ขาว สี�แดง สี�ด'า สี�เหลั)อง สี�เข�ยว แลัะสี�ฟ้9า 

หนึ่��งคิร��งหนึ่��งเร��อง

คิวามสี�บสีนเป&นศ�ต่ร�ที่��สี'าคิ�ญที่��สี*ดของการคิ�ดที่��ด� เราพัยายามที่'าหลัายสี��งหลัายอย�างมากเก�นไปในเวลัาเด�ยวก�น เรามองหาข�อม�ลั เราได�ร�บผลักระที่บจากคิวามร� �สี�กของเรา เราแสีวงหาคิวามคิ�ดใหม�ๆ แลัะที่างเลั)อกใหม� แลั�วเราย�งต่�องระม�ดระว�ง เราอาจเห�นประโยชื่น�ที่��อาจม�อย�� น��นคิ)อหลัายสี��งหลัายอย�างที่��เราต่�องที่'าระหว�างการคิ�ด การโยนร�บสี�บเปลั��ยนหกลั�กในเวลัาเด�ยวก�นเป&นเร)�องยาก ลั�กเด�ยวต่�อคิร�.งง�ายกว�ามากด�วยว�ธ�การคิ�ดแบบหมวกน�. เราพัยายามที่'าเพั�ยงสี��งเด�ยวเที่�าน�.นในแต่�ลัะคิร�.ง คิร�.งหน��งเราอาจจะมองหาอ�นต่รายที่��อาจม�อย��(หมวกด'า)อ�กคิร�.งหน��งเราแสีวงหาคิวามคิ�ดใหม�ๆ (หมวกเข�ยว) แลัะอ�กบางคิร�.งที่��เราสีนใจข�อม�ลั(หมวกขาว)เราจะไม�พัยายามที่'าที่*กย�างในเวลัาเด�ยวก�น เวลัาเราที่'างานพั�มพั�สี� สี�แต่�ลัะสี�จะพั�มพั�แยกก�นที่�ลัะคิร�.ง ที่�ลัะสี�แลัะสี*ดที่�ายเราก�ได�ร�บงานผลัรวมเป&นงานพั�มพั�สี�ที่��สีมบ�รณ� เชื่�นเด�ยวก�บคิวามคิ�ดแบบหมวกที่�.งหก เราที่'าแต่�ลัะเร)�องในแต่�ลัะคิร�.ง แลัะสี*ดที่�ายภาพัที่��เต่�มสีมบ�รณ�ก�จะปรากฏภายใต่�เร)�องราวที่�.งหมดน�.คิ)อคิวามจ'าเป&นที่างจ�ต่ว�ที่ยาที่��ต่�องแยกคิวามคิ�ดแต่�ลัะแบบออกจากก�น

หมวกหกใบหกสี�

Page 2: ทฤษฎีการคิดแบบหมวก 6 ใบ

แต่�ลัะใบของหมวกคิ�ดที่�.งหกจะม�สี�ต่�างก�น ขาว แดง ด'า เหลั)อง เข�ยว ฟ้9า สี�คิ)อชื่)�อของหมวกแต่�ลัะหมวก สี�ของแต่�ลัะหมวกย�งม�คิวามสี�มพั�นธ�ก�บการที่'างานของม�นด�วย

สี�ขาว สี�ขาวเป็�นึ่กลางไม"ม�อคิติ ไม"ล$าเอ�ยง หมวกขาวจะเก��ยวข(องก�บข(อเท)จจรงและติ�วเลขสี�แดง สี�แดงแสีดงถึ�งคิวามโกรธ คิวามเด�อดดาล และอารมณ์. สี�แดงให(ม/มมองทางด(านึ่อารมณ์. สี�ด$า สี�ด$าคิ�อข(อคิวรระว�ง และคิ$าเติ�อนึ่ ซึ่��งจะชี้��ให(เห)นึ่ถึ�งจ/ดอ"อนึ่ของคิวามคิดนึ่��นึ่ๆสี�เหล�อง ให(คิวามร4(สี�กในึ่ทางท��ด� หมวกสี�เหล�องเป็�นึ่ม/มมองในึ่ทางบวก รวมถึ�งคิวามหว�ง และคิดในึ่แง"ด�ด(วยหมวกสี�เข�ยว หมายถึ�งคิวามคิดรเร�ม และคิวามคิดใหม"ๆสี�ฟ้6า หมายถึ�งการคิวบคิ/ม การจ�ดระบบ กระบวนึ่การคิดและการใชี้(หมวกอ��นึ่ๆ

หมวกขาวหมวกขาวเก��ยวข�องก�บข�อม�ลั เม)�อหมวกขาวถู�กน'ามาใชื่�ที่*กคินม*�งสีนใจที่��ข�อม�ลัเพั�ยงอย�างเด�ยว

อะไรคิ)อข�อม�ลัที่��เราม�?อะไรคิ)อข�อม�ลัที่��จ'าเป&น?

อะไรคิ)อข�อม�ลัที่��ขาดหายไป?

อะไรคิ)อป=ญหาที่��เราต่�องยกข�.นมาถูาม?

เราจะหาข�อม�ลัที่��ต่�องการใชื่� มาได�อย�างไร?

เราม�กใชื่�หมวกขาวในต่อนเร��มต่�นของกระบวนการประชื่*ม เพั)�อเป&นพั).นฐานของคิวามคิ�ดที่��ก'าลั�งจะเก�ดข�.น หมวกขาวคิ)อสีภาวะที่��เป&นกลัางหมวกขาวรายงานถู�งสี��งต่�างๆในโลัก ถู�งแม�จะยอมให�ใชื่�เพั)�อรายงานถู�งคิวามคิ�ดที่��ถู�กน'ามาใชื่� หร)อได�ร�บคิ'าแนะน'ามาก�ต่ามสี�วนที่��สี'าคิ�ญของหมวกขาวคิ)อการระบ*ถู�งข�อม�ลัที่��จ'าเป&นที่��ขาดหายไป หมวกขาวจะบอกถู�งป=ญหาที่��คิวรจะยกข�.นมาถูาม หมวกจะแสีดงว�ธ�การ เพั)�อให�ได�มาซึ่��งข�อม�ลัที่��จ'าเป&นพัลั�งงานหมวกขาวม*�งไปสี��การเสีาะหาแลัะต่�แผ�ข�อม�ลัอย�างเป&นกลัาง แลัะไม�ม�

Page 3: ทฤษฎีการคิดแบบหมวก 6 ใบ

อคิต่� ไม�ต่�องต่�คิวาม ขอแคิ�ข�อเที่�จจร�งเที่�าน�.น อะไรคิ)อข�อเที่�จจร�งต่�างๆของเร)�องน�. เพั)�อหลั�กเลั��ยงการถู�กข�อม�ลัที่�บต่ายบ*คิคิลัที่��ใชื่�คิวามคิ�ดโดยหมวกขาวจะสีามารถูระบ*คิวามต่�องการให�แคิบลัง เพั)�อจะด�งแต่�ข�อม�ลัที่��จ'าเป&นออกมาหมวกขาวจะให�แนวที่างในการจ�ดการก�บข�อม�ลั เราสีามารถูจะสีวมบที่บาที่ของหมวกขาวเที่�าที่��ต่�องการ เพั)�อให�ได�ข�อเที่�จจร�งที่��แที่�จร�ง เห�นได�ชื่�ดว�าการสีวมบที่บาที่ของหมวกขาวต่�องอาศ�ยที่�กษะแลัะคิวามเชื่��ยวชื่าญ ซึ่��งบางที่�อาจมากกว�าหมวกใบอ)�นๆเสี�ยด�วยซึ่'.าจ*ดม*�งหมายของการคิ�ดแบบหมวกขาวคิ)อเพั)�อให�ใชื่�ได�ในที่างปฏ�บ�ต่� เพัราะฉะน�.นเราต่�องสีามารถูน'าข�อม�ลัที่*กร�ปแบบมาต่�แผ�ได� ประเด�นสี'าคิ�ญคิ)อต่�องต่�กรอบขอบเขต่อย�างเหมาะสีม 

หมวกแดงการใชื่�หมวกแดงจะที่'าให�ที่*กคินม�โอกาสีเป?ดเผยคิวามร� �สี�ก อารมณ� สี�ญชื่าต่�ญาณหย��งร� �ออกมาโดยไม�ต่�องม�คิ'าอธ�บาย หร)อหาเหต่*ผลัใดๆ เม)อใสี�หมวกแดง คิวามร� �สี�กจะถู�กเป?ดเผยออกมาในหลัายระด�บ การแสีดงอารมณ�ม�แบบอย�างที่��หลัากหลัายต่ามว�ฒนธรรมที่��แต่กต่�างก�นเราไม�จ'าเป&นต่�องอธ�บายหร)อหาเหต่*ผลัให�คิวามร� �สี�กต่�างๆของเรา เราเพั�ยงแคิ�แสีดงคิวามร� �สี�กที่��ม�อย��ในขณะน�.นออกมาเที่�าน�.นเอง หมวกแดงจะม�ประโยชื่น�ถู�าเราใสี�หมวกแดงก�นต่�.งแต่�เร��มต่�นประชื่*มเพั)�อประเม�นคิวามร� �สี�กของที่*กคิน แลั�ใสี�หมวกสี�แดงอ�กคิร�.งหน��ง ต่อบจะป?ดประชื่*มเพั)�อจะด�ว�าคิวามร� �สี�กของคิ*ณได�เปลั��ยนแปลังไปอย�างไรหร)อไม� เวลัาใสี�หมวกแดงก�บเร)�องอะไรเราจ'าเป&นต่�องเข�าใจเร)�องน�.นๆให�ชื่�ดเจนด�วย ไม�เชื่�นน�.นจะเก�ดคิวามสี�บสีนได� ถู�าจ'าเป&นประธานในที่��ประชื่*มอาจน'าเสีนอคิวามคิ�ดหน��งกระจายออกไปในหลัายแง�ม*ม หมวกสี�แดงย�งหมายรวมถู�งคิวามร� �สี�กเชื่�งป=ญญา (intellectual feeling) ซึ่��งสีามารถูน'ามาใชื่�ได�เลัย หมวกแดงที่'าหน�างานบนพั).นฐานของป=จเจกบ*คิคิลัเสีมอ ที่*กคินที่��อย��ในที่��ประชื่*มจะถู�กขอให�แสีดงคิวามคิ�ดหมวกแดงในประเด�นที่��ถูกเถู�ยงก�นอย�� โดยที่��แต่�ลัะคินไม�ม�สี�ที่ธ�@บอกผ�าน เวลัาถู�กขอให�แสีดงคิวามร� �สี�กของต่น แต่�อาจใชื่�คิ'าพั�ดในที่'านองว�า เป&นกลัาง ย�งต่�ดสี�นไม�ได� ย�งสี�บสีนอย�� ย�งสีงสี�ยอย�� เจต่นารมณ�ของหมวกสี�แดงคิ)อการแสีดงคิวามร� �สี�กอย�างที่��เป&นอย��ออกมา ไม�ใชื่�การบ�บให�ต่�ดสี�นใจการคิ�ดแบบหมวกแดงเป&นการคิ�ดแบบใชื่�อารมณ�แลัะคิวามร� �สี�กไม�ต่�องม�เหต่*ผลัเข�ามาเก��ยวโยง หมวกสี�แดงจะเป?ดชื่�องที่างที่��เป&นที่างการแลัะชื่�ดเจน เพั)�อต่�แผ�สี��งเหลั�าน�.ออกมาอย�างเต่�มที่�� ในฐานะที่��เป&นสี�วนหน��งที่��ถู�กต่�องของแผนที่��ที่างคิวามคิ�ดที่�.งหมดถู�าเราไม�ป9อนข�อม�ลัสี�วนที่��เป&นอารมณ�

Page 4: ทฤษฎีการคิดแบบหมวก 6 ใบ

แลัะคิวามร� �สี�กเข�าไปในกระบวนการที่างคิวามคิ�ด ม�นจะถู�กซึ่�อนอย��ข�างใน แลัะจะสี�งผลัต่�อคิวามคิ�ดที่�.งหลัายโดยไม�ร� �ต่�ว อารมณ� คิวามร� �สี�ก ลัางสี�งหรณ� แลัะสี�ญชื่าต่�ญาณ ม�คิวามแรงกลั�าในต่�วของม�นเอง แลัะเป&นสี��งที่��ม�อย��จร�งหมวกสี�แดงจะกระต่*�นให�ม�การคิ�นหา คิ)อ : เร)�องน�.ม�อารมณ�คิวามร� �สี�กอย�างไรเข�ามาเก��ยวข�องบ�าง?คิวามจ'าเป&นอย�างมากที่��ต่�องใสี�หมวกสี�แดง ก�เพัราะม�นจะชื่�วยลัดการที่ะเลัาะว�วาที่ เพัราะหมวกสี�แดงจะเป?ดโอกาสีที่��ชื่�ดเจนสี'าหร�บแสีดงอารมณ�คิวมร� �สี�กจ�งไม�ม�คิวามจ'าเป&นที่��เราเข�ามาข�ดจ�งหวะในที่*กๆประเด�น แลัะใคิรร� �สี�กว�าจ'าเป&นต่�องแสีดงอารมณ�เขาก�จะม�โอกาสีแสีดงอารมณ�ของเขา แลัะไม�จ'าเป&นต่�องคิาดเดาคิวามร� �สี�กของคินอ)�นอ�กต่�อไป เพัราะม�ว�ธ�ที่��จะถูามเขาต่รงๆได� อารมณ�เป&นสี�วนหน��งของว�ธ�คิ�ดแลัะเร)�องที่��ต่�องคิ�ด ไม�ม�ประโยชื่น�อะไรที่��จะหว�งให�อารมณ�หายไป เพั)�อเหลั)อไว�แต่�คิวามคิ�ดลั�วนๆ

หมวกด$าหมวกด'า เป&นรากฐานของการคิ�ด พั�น�จพั�เคิราะห� แลัะระบบการคิ�ดที่��ม�เหต่*ผลั รากฐานการคิ�ดโต่�แย�งด�วยเหต่*ผลั คิ)อการที่��เราสีามารถูชื่�.ออกมาได�ว�าสี��งใดผ�ดปกต่�หร)อไม�แน�นอนคิงที่�� ผ�ดไปจากที่��เป&นเคิยเป&นหมวกด'าจะชื่�วยเราในการแยกแยะได�ว�าสี��งใดไม�เหมาะสีม หร)อไม�สีอดคิลั�องก�บที่ร�พัยากร นโยบาย กลัย*ที่ธ จร�ยธรรม คิ�าน�ยม รวมที่�.งเร)�องอ)�นๆของเราหมวกด'าที่'างานโดยอ�งอย��ก�บกลัไกที่างจ�ต่อย�างหน��งต่ามธรรมชื่าต่� น��นคิ)อ กลัไกการจ�บคิ�� กลั�าวคิ)อ สีมองของเราเร�ยนร� �ที่��จะสีร�างแบบแผนการคิ�ดแลัะคิาดหว�งต่�างๆข�.นต่ามประสีบการณ�ที่��ผ�านมา ที่'าให�เราร�บร� �ว�าโลักเป&นเชื่�นน�.นเชื่�นน�. เม)�อเราพับว�าบางสี��งบางอย�างไม�สีอดคิลั�องหร)อเข�าคิ��ก�บแบบแผนคิวามคิ�ดที่��ม�อย��เด�ม เราจ�งคิ�ดว�าสี��งน�.นผ�ดปกต่� ที่'าให�เราไม�สีบายใจแลัะระว�งต่�ว กลัไกธรรมชื่าต่�น�.เป&นไปเพั)�อปกป9องม�ให�เราที่'าผ�ดพัลัาด ประสีบการณ�ที่��ผ�านมาแสีดงให�เห�นว�าคินที่��ม�คิวามระแวดระว�งจนเป&นน�สี�ย ก�สีามารถูใชื่�ว�ธ�การของหมวกคิ�ดที่�.ง 6 ใบเป&นอย�างด� ว�ธ�การคิ�ดแบบหมวกสี�ด'าที่'าให�พัวกเขาพั�ฒนาการใชื่�คิวามคิ�ดอย�างรอบคิอบ ระม�ดระว�งจนเต่�มศ�กยภาพั แต่�เม)�อเหต่*การณ�มาถู�ง พัวกก�สีามารถูห�นเหจากคิวามคิ�ดแบบปกป9องต่�วเอง ไปสี��การคิ�ดแบบหมวกอ)�นๆได�อย�างไม�ม�ป=ญหา หมวกสี�ด'าเป&นหมวกคิ�ดที่��เป&นธรรมชื่าต่� แลัะสีอดคิลั�องก�บว�ธ�การคิ�ดของต่ะว�นต่กมาก หมวกสี�ด'าชื่�.ให�เราเห�นคิวามผ�ดปกต่� สี��งใดไม�สีอดคิลั�อง สี��งใดใชื่�ไม�ได� ม�นชื่�วยปกป9องเราไม�ให�เสี�ยเง�นแลัะพัลั�งงาน ป9องก�นไม�ให�เราที่'าอะไรอย�างโง�เขลัาเบาป=ญญา แลัะผ�ดกฎหมายหมวกด'าเป&นหมวก

Page 5: ทฤษฎีการคิดแบบหมวก 6 ใบ

คิ�ดที่��ม�เหต่*ผลัเสีมอ เพัราะในการว�พัากษ� ว�จารณ� พั�น�จพั�เคิราะห�สี��งใด จะต่�องเป&นการคิ�ดที่��ม�เหต่*ม�ผลัรองร�บ การคิ�ดแบบหมวกด'าเป&นการชื่�.ข�อบกพัร�องของกระบวนการคิ�ด พัยานหลั�กฐานม�น'.าหน�กเพั�ยงพัอหร)อไม� สีร*ปได�หร)อไม� ข�อสีร*ปน�.เป&นเพั�ยงข�อสีร*ปเด�ยวหร)อเปลั�า หมวกสี�ด'าจะชื่�.ให�เห�นถู�งจ*ดอ�อนของกระบวนการคิ�ดได�การใชื่�หมวกด'าเราต่�องระว�งไม�ให�ม�นน'าเรากลั�บไปสี��ข�อโต่�แย�งแบบเด�มๆ แม�ว�าบางคิร�.งม�นจะเชื่�ญชื่วนให�เราหลังประเด�นกลั�บไปเป&นเชื่�นน�.นได�ง�ายๆ เราอาจใชื่�ม�นชื่�วยชื่�.ข�อผ�ดพัลัาดในกระบวนการคิ�ด หร)อชื่�วยต่�แผ�แจกแจงคิวามคิ�ดแลัะม*มมองต่�างๆ แบบการคิ�ดคิ��ขนานได� แต่�ในที่��สี*ดแลั�ว เราก�ต่�องวาดแผนที่��ออกมาให�เห�นอย�างชื่�ดเจนว�า ป=ญหา อ*ปสีรรคิ คิวามย*�งยาก แลัะอ�นต่รายที่��เป&นไปได�คิ)ออะไร อย��ต่รงไหน เหลั�าน�.ลั�วนแจกแจง อธ�บาย แลัะที่'าให�กระจ�างได�

หมวกสี�เหล�องการคิ�ดแบบหมวกเหลั)องเป&นการคิ�ดในเชื่�งบวก การมองโลักในแง�ด� การม*�งมองที่��ประโยชื่น� การคิ�ดก�อที่��ให�เก�ดผลั หร)อที่'าในสี��งต่�างๆที่��เก�ดข�.นได� การคิ�ดแบบหมวกเหลั)องเก��ยวข�องก�บการประเม�นคิ�าที่างบวก ขณะที่��หมวกด'าเป&นการประเม�นคิ�าที่างลับ การคิ�ดแบบหมวกเหลั)องจะเป&นคิวามคิ�ดด�านด� แต่�การคิ�ดแบบน�.ต่�องอาศ�ยระเบ�ยบ ว�น�ย เหม)อนหมวกสี�ขาวหร)อสี�ด'าเชื่�นก�น ม�นไม�ใชื่�เป&นการประเม�นบางสี��งบางอย�างในที่างบวกเที่�าน�.น แต่�เป&นการคิ�นหาด�านที่��เป&นบวกอย�างต่�.งใจ บางที่�การคิ�นหาน�.ก�ลั�มเหลัวน�กคิ�ดหมวกเหลั)องคิวรพัยายามหาสี��งสีน�บสีน*นการมองในแง�ด�ที่��เสีนอให�มากที่��สี*ดเที่�าที่��จะมากได� คิวามพัยายามน�.คิวรใชื่�เหต่*ผลัผ�ดชื่อบแลัะลัะเอ�ยดถู��ถู�วน แต่�การคิ�ดแบบหมวกเหลั)องไม�จ'าเป&นต่�องจ'าก�ดอย��เพั�ยงการที่��ข�อคิ�ดเห�นเหลั�าน�.นสีามารถูอ�างเหต่*ผลัสีน�บสีน*นได�เต่�มที่��การคิ�ดแบบหมวกเหลั)องเน�นไปที่��การสี'ารวจแลัะการคิาดการณ�ในที่างบวก เราต่�.งใจหาประโยชื่น�ที่��เป&นไปได� แต่�เราก�หาเหต่*ผลัมาสีน�บสีน*น การหาเหต่*ผลัน�.เป&นคิวามพัยายามที่��จะที่'าให�ข�อเสีนอแนะม�น'.าหน�กข�.น หากการสีน�บสีน*นด�วยเหต่*ผลัน�.ไม�ม�อย��ในการคิ�ดแบบหมวกสี�เหลั)อง ม�นก�จะไม�ม�อย��ในหมวกคิ�ดสี�อ)�นๆการคิ�ดแบบหมวกเหลั)อง เก��ยวก�บการคิ�ดในเชื่�งโต่�ต่อบ (Reactive Thinking)

เป&นการประเม�นในด�านบวก ซึ่��งเป&นเหม)อนก�บการประเม�นในด�านลับของหมวกด'า น�กคิ�ดหมวกสี�เหลั)องเลั)อกแง�บวกของข�อคิ�ดเห�น เหม)อนก�บน�กคิ�ดหมวกสี�ด'าหย�บยกแง�ลับ การคิ�ดแบบหมวกเหลั)องจะเก��ยวข�องก�บการผลั�ต่ข�อเสีนอน�.นๆการคิ�ดแบบหมวก

Page 6: ทฤษฎีการคิดแบบหมวก 6 ใบ

เหลั)องเป&นการพั�จารณาแลัะการเสีนอแนะ ม�นเป&นที่�าที่�ของการเด�นหน�าแก�ป=ญหาด�วยคิวามหว�ง การคิ�ดแบบหมวกสี�เหลั)องพัยายามจะมองหาแลัะคิว�าประโยชื่น�หร)อคิ*ณคิ�าที่��มองเห�นได� ที่�นที่�ที่��ม�การมองแบบน�. การสี'ารวจก�จะเร��มต่�นไปในที่�ศที่างน�.นๆการคิาดการณ�ของการคิ�ดแบบหมวกเหลั)องเป&นการคิ�ดแบบหาโอกาสีของคิวามเป&นไปได�ลั�วนๆ ม�นเป&นมากกว�าการแก�ป=ญหาแลัะการปร�บปร*ง คินถู�กบ�งคิบให�แก�ป=ญหา แต่�ไม�ม�ใคิรเคิยถู�กบ�งคิ�บให�มองหาโอกาสีอย�างไรก�ต่ามที่*กคินที่��ม�อ�สีระที่��มองหาโอกาสีถู�าพัวกเขาต่�องการ การคิ�ดแบบคิาดการณ�ต่�องเร��มต่�นที่��การวาดภาพัสีถูานการณ�ที่��ด�ที่��สี*ดเที่�าที่��เป&นไปได� ด�วยว�ธ�น�.เราสีามารถูประเม�นผลัประโยชื่น�สี�งสี*ดที่��อาจเก�ดข�.นได�จากคิวามคิ�ดน�.น ถู�าสีถูานการณ�ที่��ด�ที่��สี*ด กลั�บให�ประโยชื่น�ต่'�าคิวามคิ�ดน�.นก�ไม�คิ*�มคิ�าที่��จะด'าเน�นต่�อ ในม*มมองเชื่�งคิาดการณ� การคิ�ดแบบหมวกสี�เหลั)องจะชื่�วยให�น�กภาพัของสีถูานการณ�ที่��ด�ที่��สี*ดเที่�าที่��เป&นไปได�แลัะผลัประโยชื่น�ที่��สี�งสี*ดหลั�งจากน�.นก�ปร�บลังต่าม ?คิวามน�าจะเป&น? ในที่��สี*ดการคิ�ดแบบหมวกด'าก�จะชื่�.จ*ดที่��ย�งน�าสีงสี�ยอย��การคิ�ดแบหมวกเหลั)องเก��ยวข�องอย�างมากก�บการที่'าให�เก�ดสี��งต่�างๆข�.น หมวกเหลั)องอาจเก��ยวก�บการน'าคิวามคิ�ดหน��งที่��เคิยถู�กใชื่�มาแลั�ว กลั�บมาใชื่�งานใหม� การคิ�ดแบบเหลั)องอาจเก��ยวก�บการผลั�ต่ที่างเลั)อกในการแก�ไขป=ญหา การคิ�ดแบบหมวกเหลั)องอาจที่'าได�แม�กระที่��งสีร�างโอกาสี แต่�การคิ�ดแบบหมวกเหลั)องน�.ไม�เก��ยวข�องก�บการเปลั��ยนคิวามคิ�ดแลัะม*มมอง น��นเป&นเร)�องของการคิ�ดแบบหมวกเข�ยว การออกมองหาบางสี��งบางอย�างในด�านบวก ในต่�วของม�นเองอาจจะสีร�างม*มมองใหม�ข�.นมาแลัะน��นอาจเก�ดข�.นได�ก�บการคิ�ดแบบหมวกเหลั)องขณะที่��การคิ�ดแบบหมวกสี�ด'าสีามารถูชื่�.จ*ดบกพัร�องแลัะปลั�อยให�หมวกเข�ยวแก�ใขในจ*ดที่��บกพัร�องน�.น การคิ�ดแบบหมวกเหลั)องก�จะหาโอกาสีแลัะปลั�อยให�การคิ�ดแบบหมวกเข�ยวหาที่างออกใหม�ๆ ในการใชื่�ประโยชื่น�ในโอกาสีน�.น

หมวกเข�ยวเม)�อเราสีวมหมวกสี�เข�ยวเราคิ�ดถู�งที่างเลั)อกใหม�หร)อสี��งใหม�ที่��ที่��ที่ดแที่นของเก�าได� ซึ่��งน��นรวมถู�งที่างเลั)อกที่��ชื่�ดเจนแลัะใหม�สีดจร�งๆ เม)�อเราสีวมหมวกสี�เข�ยว เราหาว�ธ�ที่��จะปร�บเปลั��ยนแลัะปร�บปร*งคิวามคิ�ดใหม�ที่��เสีนอมาข�อด�ของหมวกเข�ยว คิ)อ ที่*กคินม�ชื่�วงเวลัาหน��งที่��ก'าหนดให�พัยายามที่*�มสีมองใชื่�คิวามคิ�ดร�เร��ม คิวามคิ�ดร�เร��มไม�ได�เป&นเร)�องของ?น�กออกคิวามคิ�ด? อย�างเด�ยวอ�กต่�อไป หมวกสี�เข�ยวหมายถู�งคิวามคิ�ด

Page 7: ทฤษฎีการคิดแบบหมวก 6 ใบ

สีร�างสีรรคิ�ที่�.งแบบ?ไม�ม�กรอบ? แลัะ ?ในกรอบ?หมวกเข�ยวจะเก��ยวข�องก�บคิวามคิ�ดใหม�ๆ แลัะว�ธ�การใหม�ๆ ในการมองสี��งต่�างๆด�.งน�.นหมวกสี�เข�ยวจ�งเก��ยวข�องก�บการเปลั��ยนแปลัง การคิ�ดแบบหมวกเข�ยวเป&นการเคิลั)�อนที่��ไปข�างหน�าแที่นที่��จะต่�ดสี�นใจคิวามคิ�ดเชื่�งย��วย*แลัะคิวามเคิลั)�อนไหวที่างคิวามคิ�ดน�.นจะไปด�วยก�น ถู�าไม�ม�ว�ธ�คิ�ดแบบเคิลั)�อนไหว เราก�ไม�สีามารถูจะใชื่�คิวามคิ�ดเชื่�งย��วย*ได� แลัะถู�าเราใชื่�คิวามคิ�ดเชื่�งย��วย*มากระต่*�นไม�ได� เราก�ย�งคิงต่�ดอย��ก�บกรอบคิวามคิ�ดเด�มๆการคิ�ดแบบหมวกเข�ยว คิวามจ'าเป&นของการย��วย* แรงกระต่*�นหร)อคิวามย��วย* เก�ดข�.นเองได�ต่ามธรรมชื่าต่� เราไม�สีามารถูพับคิวามจร�งเชื่�งย��วย*ได�ก�เพัราะม�นไม�อย��ในระบบคิวามคิ�ดป=จจ*บ�นเลัย บที่บาที่ของม�นก�เพั)�อกระต่*�นคิวามคิ�ด ให�หลั*ดออกจากกรอบคิวามคิ�ดที่��เป&นอย��คิวามคิ�ดเร)�องที่างเลั)อกแสีดงให�เห�นว�าม�มากกว�าหน��งว�ธ� ที่��จะที่'าอะไร หร)อมองอะไรการร�บร� �ว�าอาจจะม�ที่างเลั)อกอ)�น แลัะการแสีวงหาที่างเลั)อกน�.นเป&นพั).นฐานของคิวามคิ�ดร�เร��มสีร�างสีรรคิ� ในการใชื่�แนวคิ�ดนอกกรอบน�.น ก�เพั)�อม*�งหาที่างออกใหม�ๆ น��นเองคิวามต่�.งใจจะหาที่างเลั)อกใหม� (ที่�.งการร�บร� �ใหม� คิ'าอธ�บายใหม� การกระที่'าใหม� ) เป&นก*ญแจสี'าคิ�ญของหมวกคิวามคิ�ดสี�เข�ยวการคิ�นหาที่างเลั)อกใหม�แสีดงให�เห�นถู�งที่�ศนคิต่�ที่��สีร�างสีรรคิ� น��นคิ)อการยอมร�บว�าม�หนที่างที่��แต่กต่�างออกไป การคิ�นหาที่างเลั)อกในคิวามเป&นจร�งน�.นอาจไม�ต่�องการคิวามคิ�ดสีร�างสีรรคิ�พั�เศษอะไร จนกว�าที่างเลั)อกที่��ชื่�ดเจนปรากฏข�.นมา อาจที่'าง�ายๆแคิ�ม*�งคิวามสีนใจไปที่��เร)�องที่��เราจะคิ�ด แลัะน�กถู�งว�ธ�ต่�างๆที่��เราจ�ดการม�นในที่างปฏ�บ�ต่�น�.นจะสีะดวกกว�าถู�าใชื่�หมวกคิ�ดสี�เข�ยวในกระบวนการการคิ�นหาที่างเลั)อกในการฝึCกอบรมที่างธ*รก�จ เขาม�กจะเน�นเร)�องการต่�ดสี�นใจ แต่�คิ*ณภาพัของการต่�ดสี�นใจข�.นอย��ก�บที่างเลั)อกที่��เป?ดให�ก�บผ��ต่�ดสี�นใจเป&นอย�างมากกระบวนการสีวมหมวกคิ�ดสี�เข�ยวสี�งเสีร�มให�คิวามคิ�ดร�เร��มสีร�างสีรรคิ�ได�ร�บการยอมร�บเป&นสี�วนสี'าคิ�ญสี�วนหน��งของการคิ�ดเหม)อนด�านอ)�นๆ

หมวกฟ้6าภายใต่�หมวกสี�ฟ้9าในต่อนเร��ม เราจะเร��มก'าหนดประเด�นในการคิ�ดแลัะก'าหนดลั'าด�บการใชื่�หมวกแต่�ลัะใบข�.นมา หมวกสี�ฟ้9าเป&นต่�วก'าหนด ?กลัย*ที่ธ? ในการคิ�ด ในระหว�างข�.นต่อนการคิ�ด หมวกสี�ฟ้9าจะร�กษากฎ ระเบ�ยบ แลัะที่'าให�แน�ใจได�ว�าผ��เข�าประชื่*มย�งสีวมหมวกใบที่��ต่รงก�บวาระการคิ�ดน�.นๆ แลัะหมวกสี�ฟ้9าย�งประกาศด�วยว�าได�เวลัาเปลั��ยนหมวกต่�างๆแลั�วผ��ที่��สีวมหมวกสี�ฟ้9าคิ)อผ��ด'าเน�นการประชื่*มประธานการประชื่*ม ในชื่�วง

Page 8: ทฤษฎีการคิดแบบหมวก 6 ใบ

สี*ดที่�ายของการคิ�ด หมวกสี�ฟ้9าจะร�องขอผลัลั�พัธ� ซึ่��งอาจอย��ในร�ปแบบของการสีร*ปย�อ ลังมต่� การต่�ดสี�นใจ แนวที่างแก�ไข แลัะอ)�นๆ ภายใต่�หมวกคิ�ดสี�ฟ้9า เราก'าหนดก�าวต่�อไปได�ซึ่��งอาจเป&นข�.นต่อนของการลังม)อที่'า หร)อการน'าเอาไปคิ�ดต่�อในบางประเด�น หมวกสี�ฟ้9าจะเป&นสี�ญลั�กษณ�ของการคิวบคิ*มสีถูานการณ�โดยรวมบ�อยคิร�.งที่��การคิ�ดม�กด'าเน�นไปอย�างลั�องลัอย เร)�อยเปD� อย เป&นเพั�ยงการต่อบโต่�ต่�อคิวามคิ�ดที่��เสีนอข�.นมา จากชื่�วงหน��งไปสี��อ�กชื่�วงหน��งถู�งแม�ว�าที่*กคินจะม�เป9าหมายในใจ แต่�ก�ไม�ม�การชื่�.แจงอย�างชื่�ดเจนว�าเป&นเป9าหมายหลั�ก หร)อเป9าหมายรอง ข�อเสีนอแนะ คิ'าต่�ดสี�น ข�อว�จารณ� การโต่�แย�ง ข�อม�ลั อารมณ� ต่�างก�ผสีมเข�าด�วยก�นเหม)อนก�บอย��ในหม�อต่*Eนคิวามคิ�ด เป&นคิวามปนเป ย*�งเหย�งไปเร)�อยๆจนกว�าน�กคิ�ดคินหน��ง จะสีะด*ดเข�าก�บแนวที่างที่��เคิยลัองแลั�วว�า น�าจะได�ผลัต่ามต่�องการ ม�นเป&นการสี'ารวจแบบสี�งเดชื่ไร�จ*ดหมาย ที่��มาจากการว�พัากษ�ว�จารณ�ในที่างลับเป&นหลั�ก ข�อสี�นน�ษฐานที่��เป&นที่��เป&นไปได�คิ)อ เราม�กเชื่)�อก�นว�า ผ��คินที่��ฉลัาดม�เหต่*ผลัที่��ได�ร�บข�อม�ลัแวดลั�อมอย�างเพั�ยงพัอ เม)�อได�ร�วมหาร)อก�น พัวกเขาก�จะบอกได�ว�า ที่างเลั)อกต่�างๆม�อะไรบ�าง จากน�.นก�เลั)อกสี��งที่��เหมาะสีมที่��สี*ดข�อสี�นน�ษฐานอ�กอย�างก�คิ)อว�า การคิ�ดจะถู�กหลั�อหลัอมข�.นจากประสีบการณ�ในอด�ต่แลัะเง)�อนไขในป=จจ*บ�น ซึ่��งเป&นสี��งที่��ที่'าให�คิ'าต่อบ ?คิ�อยๆเผยต่�ว?

ข�.นมาแลัะนอกจากการกลั��นกรองอย�างหมดจดโดยการว�พัากษ�ว�จารณ�เที่�ยบได�ก�บที่ฤษฏ�ว�ว�ฒนาการต่ามหลั�กของดาร�ว�น ที่��พั�ดถู�งการอย��รอดของเผ�าพั�นธ*�ที่��แข�งแกร�งที่��สี*ด ในการคิ�ดก�เชื่�นก�น คิวามคิ�ดที่��เหมาะสีมก�บสีถูานการณ�ที่��สี*ดเที่�าน�.นที่��จะอย��รอดได� สี�วนคิวามกดด�นอ�นโหดร�ายของสีภาพัแวดลั�อมในที่ฤษฎ�ของดาร�ว�น ก�เปร�ยบเหม)อนแรงกดด�นจากคิ'าว�จารณ�ในด�านลับน��นเองเราจะคิ�ดแบบหมวกฟ้9า เพั)�อออกแบบโปรแกรมที่��เราต่�องการน'าไปใชื่� โปรแกรมการคิ�ดจะม�คิวามแต่กต่�างหลัากหลัายก�นไป แลั�วแต่�สีถูานการณ� หมวกสี�ฟ้9าจะสีร�างโปรแกรมที่��เหมาะก�บแต่�ลัะสีถูานการณ� โดยโปรแกรมการคิ�ดน�.จะก'าหนดไว�ต่ายต่�วลั�วงหน�า ซึ่��งจร�งๆแลั�วการคิ�ดสี�วนใหญ�จะม�การผสีมผสีาก�นของหมวกด'าแลัะสี�ขาว โดยม�อารมณ�คิวามร� �สี�กของหมวกแดงแฝึงต่�วอย��เบ).องหลั�ง โปรแกรมหมวกสี�ฟ้9าสีามารถูก'าหนดไว�ลั�วงหน�าก�อนได� โดยใคิรก�ได�ที่��น'าวาระการคิ�ดในที่��ประชื่*ม หร)อที่*กคินที่��ร�วมประชื่*มจะร�วมก�นออกแบบได� ภาระก�จของหมวกฟ้9า จะต่�องหาผลัสีร*ปสี*ดที่�าย การคิ�ดแบบหมวกสี�ฟ้9า จะเก��ยวก�บการคิวบคิ*ม แลัะต่�ดต่ามสีถูานการณ� บที่บาที่ของหมวกฟ้9าคิ)อสีร*ปคิวามคิ�ดที่��เก�ดข�.น ไม�ใชื่�โต่�แย�งเพั)�อ

Page 9: ทฤษฎีการคิดแบบหมวก 6 ใบ

เข�าที่างเลั)อกแบบใดแบบหน��ง

หมวก 6 ใบคิ�ด 6 แบบ แต่�งโดย ดร.เอ�ดเว�ร�ด เดอ โบโนแปลัโดย สี*ดต่ระการ ธนโกเศศ พัลัอย จร�ยะเวชื่ดวงพัร มาจ'าเน�ยรพั�นที่*สีร ต่�ว*ต่านนที่�สีาลั�น� หาญวาร�วงศ�ศ�ลัปG    


Recommended