11
ทททททททททททททททททท 6 ทท (Six thinking hats) จจจจจจจจจจจจ จจ. จจจจจจจจจจ จจจ จจ จจ (Dr. Edward de Bono) จจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจ (parallel thinking) จจจจจจจจจจจจจจจจ จจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจ จจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจ จจจจ จจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจ จจจจจจจจจจจจจจจจจ จจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจ จจจจจจจจจจจจจจจ จจจจจจจจจจจจจ จจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจ จจจจจจจ จจจจจจจจจจจจจจจจ จจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจ จจจจจจจจ จจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจ จจจจจจจ จจจจจจจจ จจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจ จจจ ?จจจจจจจ? จจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจ จจจจจจจจจจจจจจ จจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจ จจจจจจจจจจจจ 6 จจ 6 จ จจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจ จจจจจ จจจจจ จจจจจ จจจจจจจจ จจจจจจจ จจจจจจจจ ททททททททททททททททททททท จจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจ จจจ จจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจ จจจ จจจจจจจจจจจ จจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจ จจจ จจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจ จจจจจจจจจจจจจจ จจจจจจจจจจ จจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจ จจจจจจจจจจจ จจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจ จจจจจจจจจจจจ จจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจ จจจจจจจจจจจ จจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจ จจจจจจจจจจจจ จจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจ จจจจจจจจจจจจจจจจจจ จจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจจ(จจจจจจจ)จจจจจจจจจจจจจจจจ จจจจจจจจจจจจจจจจจจ(จจจจจจจจจ) จจจจจจจจจจจจจจจจจจจจ

ทฤษฎีการคิดแบบหมวก 6 ใบ

Embed Size (px)

DESCRIPTION

ทฤษฎีการคิดแบบหมวก 6 ใบ

Citation preview

Page 1: ทฤษฎีการคิดแบบหมวก 6 ใบ

ทฤษฎี�การคิดแบบหมวก 6 ใบ (Six thinking hats)

จากแนวคิ�ดของ ดร. เอ�ดเว�ร�ด เดอ โบ โน (Dr. Edward de Bono) เจ�าของคิวามคิ�ดแบบคิ��ขนาน (parallel thinking) โดยย�ดหลั�กที่��ว�า อย�าเอาคิวามเห�นที่��ข�ดแย�งมาปะที่ะก�น ให�วางเร�ยงขนานก�นไว�แลั�วประเม�นผลัได�เสี�ยอย�างเป&นระบบ

สีาระสี'าคิ�ญของการคิ�ดแบบคิ��ขนานคิ)อ อาจจะม�บางเวลัาที่��ที่*กๆคินก'าลั�งมองไปในที่�ศที่างเด�ยวก�น แต่�เราก�เปลั��ยนที่�ศที่างน�.นได� คินๆหน��งอาจจะถู�กมองไปในที่างเหน)อ หร)อมองไปที่างที่�ศต่ะว�นออก น��นเป&นชื่)�อของที่�ศที่างต่ามมาต่รฐานเที่�าน�.น เราจ'าเป&นต่�องม�ชื่)�อที่�ศที่างในการคิ�ด ในหลัายๆว�ฒนธรรม ม�คิวามสี�มพั�นธ�ที่��เหน�ยวแน�นมากระหว�างการคิ�ด แลัะ ?หมวกคิ�ด? คิ*ณคิ�าของหมวกในฐานะที่��เป&นสี�ญลั�กษณ�ในการคิ�ดน�.ก�คิ)อ ม�นก'าหนดบที่บาที่ของผ��สีวม ซึ่��งหมวกที่�.ง 6 ใบ 6 สี �จะเก��ยวเน)�องก�บการคิ�ดได�แก� สี�ขาว สี�แดง สี�ด'า สี�เหลั)อง สี�เข�ยว แลัะสี�ฟ้9า 

หนึ่��งคิร��งหนึ่��งเร��อง

คิวามสี�บสีนเป&นศ�ต่ร�ที่��สี'าคิ�ญที่��สี*ดของการคิ�ดที่��ด� เราพัยายามที่'าหลัายสี��งหลัายอย�างมากเก�นไปในเวลัาเด�ยวก�น เรามองหาข�อม�ลั เราได�ร�บผลักระที่บจากคิวามร� �สี�กของเรา เราแสีวงหาคิวามคิ�ดใหม�ๆ แลัะที่างเลั)อกใหม� แลั�วเราย�งต่�องระม�ดระว�ง เราอาจเห�นประโยชื่น�ที่��อาจม�อย�� น��นคิ)อหลัายสี��งหลัายอย�างที่��เราต่�องที่'าระหว�างการคิ�ด การโยนร�บสี�บเปลั��ยนหกลั�กในเวลัาเด�ยวก�นเป&นเร)�องยาก ลั�กเด�ยวต่�อคิร�.งง�ายกว�ามากด�วยว�ธ�การคิ�ดแบบหมวกน�. เราพัยายามที่'าเพั�ยงสี��งเด�ยวเที่�าน�.นในแต่�ลัะคิร�.ง คิร�.งหน��งเราอาจจะมองหาอ�นต่รายที่��อาจม�อย��(หมวกด'า)อ�กคิร�.งหน��งเราแสีวงหาคิวามคิ�ดใหม�ๆ (หมวกเข�ยว) แลัะอ�กบางคิร�.งที่��เราสีนใจข�อม�ลั(หมวกขาว)เราจะไม�พัยายามที่'าที่*กย�างในเวลัาเด�ยวก�น เวลัาเราที่'างานพั�มพั�สี� สี�แต่�ลัะสี�จะพั�มพั�แยกก�นที่�ลัะคิร�.ง ที่�ลัะสี�แลัะสี*ดที่�ายเราก�ได�ร�บงานผลัรวมเป&นงานพั�มพั�สี�ที่��สีมบ�รณ� เชื่�นเด�ยวก�บคิวามคิ�ดแบบหมวกที่�.งหก เราที่'าแต่�ลัะเร)�องในแต่�ลัะคิร�.ง แลัะสี*ดที่�ายภาพัที่��เต่�มสีมบ�รณ�ก�จะปรากฏภายใต่�เร)�องราวที่�.งหมดน�.คิ)อคิวามจ'าเป&นที่างจ�ต่ว�ที่ยาที่��ต่�องแยกคิวามคิ�ดแต่�ลัะแบบออกจากก�น

หมวกหกใบหกสี�

Page 2: ทฤษฎีการคิดแบบหมวก 6 ใบ

แต่�ลัะใบของหมวกคิ�ดที่�.งหกจะม�สี�ต่�างก�น ขาว แดง ด'า เหลั)อง เข�ยว ฟ้9า สี�คิ)อชื่)�อของหมวกแต่�ลัะหมวก สี�ของแต่�ลัะหมวกย�งม�คิวามสี�มพั�นธ�ก�บการที่'างานของม�นด�วย

สี�ขาว สี�ขาวเป็�นึ่กลางไม"ม�อคิติ ไม"ล$าเอ�ยง หมวกขาวจะเก��ยวข(องก�บข(อเท)จจรงและติ�วเลขสี�แดง สี�แดงแสีดงถึ�งคิวามโกรธ คิวามเด�อดดาล และอารมณ์. สี�แดงให(ม/มมองทางด(านึ่อารมณ์. สี�ด$า สี�ด$าคิ�อข(อคิวรระว�ง และคิ$าเติ�อนึ่ ซึ่��งจะชี้��ให(เห)นึ่ถึ�งจ/ดอ"อนึ่ของคิวามคิดนึ่��นึ่ๆสี�เหล�อง ให(คิวามร4(สี�กในึ่ทางท��ด� หมวกสี�เหล�องเป็�นึ่ม/มมองในึ่ทางบวก รวมถึ�งคิวามหว�ง และคิดในึ่แง"ด�ด(วยหมวกสี�เข�ยว หมายถึ�งคิวามคิดรเร�ม และคิวามคิดใหม"ๆสี�ฟ้6า หมายถึ�งการคิวบคิ/ม การจ�ดระบบ กระบวนึ่การคิดและการใชี้(หมวกอ��นึ่ๆ

หมวกขาวหมวกขาวเก��ยวข�องก�บข�อม�ลั เม)�อหมวกขาวถู�กน'ามาใชื่�ที่*กคินม*�งสีนใจที่��ข�อม�ลัเพั�ยงอย�างเด�ยว

อะไรคิ)อข�อม�ลัที่��เราม�?อะไรคิ)อข�อม�ลัที่��จ'าเป&น?

อะไรคิ)อข�อม�ลัที่��ขาดหายไป?

อะไรคิ)อป=ญหาที่��เราต่�องยกข�.นมาถูาม?

เราจะหาข�อม�ลัที่��ต่�องการใชื่� มาได�อย�างไร?

เราม�กใชื่�หมวกขาวในต่อนเร��มต่�นของกระบวนการประชื่*ม เพั)�อเป&นพั).นฐานของคิวามคิ�ดที่��ก'าลั�งจะเก�ดข�.น หมวกขาวคิ)อสีภาวะที่��เป&นกลัางหมวกขาวรายงานถู�งสี��งต่�างๆในโลัก ถู�งแม�จะยอมให�ใชื่�เพั)�อรายงานถู�งคิวามคิ�ดที่��ถู�กน'ามาใชื่� หร)อได�ร�บคิ'าแนะน'ามาก�ต่ามสี�วนที่��สี'าคิ�ญของหมวกขาวคิ)อการระบ*ถู�งข�อม�ลัที่��จ'าเป&นที่��ขาดหายไป หมวกขาวจะบอกถู�งป=ญหาที่��คิวรจะยกข�.นมาถูาม หมวกจะแสีดงว�ธ�การ เพั)�อให�ได�มาซึ่��งข�อม�ลัที่��จ'าเป&นพัลั�งงานหมวกขาวม*�งไปสี��การเสีาะหาแลัะต่�แผ�ข�อม�ลัอย�างเป&นกลัาง แลัะไม�ม�

Page 3: ทฤษฎีการคิดแบบหมวก 6 ใบ

อคิต่� ไม�ต่�องต่�คิวาม ขอแคิ�ข�อเที่�จจร�งเที่�าน�.น อะไรคิ)อข�อเที่�จจร�งต่�างๆของเร)�องน�. เพั)�อหลั�กเลั��ยงการถู�กข�อม�ลัที่�บต่ายบ*คิคิลัที่��ใชื่�คิวามคิ�ดโดยหมวกขาวจะสีามารถูระบ*คิวามต่�องการให�แคิบลัง เพั)�อจะด�งแต่�ข�อม�ลัที่��จ'าเป&นออกมาหมวกขาวจะให�แนวที่างในการจ�ดการก�บข�อม�ลั เราสีามารถูจะสีวมบที่บาที่ของหมวกขาวเที่�าที่��ต่�องการ เพั)�อให�ได�ข�อเที่�จจร�งที่��แที่�จร�ง เห�นได�ชื่�ดว�าการสีวมบที่บาที่ของหมวกขาวต่�องอาศ�ยที่�กษะแลัะคิวามเชื่��ยวชื่าญ ซึ่��งบางที่�อาจมากกว�าหมวกใบอ)�นๆเสี�ยด�วยซึ่'.าจ*ดม*�งหมายของการคิ�ดแบบหมวกขาวคิ)อเพั)�อให�ใชื่�ได�ในที่างปฏ�บ�ต่� เพัราะฉะน�.นเราต่�องสีามารถูน'าข�อม�ลัที่*กร�ปแบบมาต่�แผ�ได� ประเด�นสี'าคิ�ญคิ)อต่�องต่�กรอบขอบเขต่อย�างเหมาะสีม 

หมวกแดงการใชื่�หมวกแดงจะที่'าให�ที่*กคินม�โอกาสีเป?ดเผยคิวามร� �สี�ก อารมณ� สี�ญชื่าต่�ญาณหย��งร� �ออกมาโดยไม�ต่�องม�คิ'าอธ�บาย หร)อหาเหต่*ผลัใดๆ เม)อใสี�หมวกแดง คิวามร� �สี�กจะถู�กเป?ดเผยออกมาในหลัายระด�บ การแสีดงอารมณ�ม�แบบอย�างที่��หลัากหลัายต่ามว�ฒนธรรมที่��แต่กต่�างก�นเราไม�จ'าเป&นต่�องอธ�บายหร)อหาเหต่*ผลัให�คิวามร� �สี�กต่�างๆของเรา เราเพั�ยงแคิ�แสีดงคิวามร� �สี�กที่��ม�อย��ในขณะน�.นออกมาเที่�าน�.นเอง หมวกแดงจะม�ประโยชื่น�ถู�าเราใสี�หมวกแดงก�นต่�.งแต่�เร��มต่�นประชื่*มเพั)�อประเม�นคิวามร� �สี�กของที่*กคิน แลั�ใสี�หมวกสี�แดงอ�กคิร�.งหน��ง ต่อบจะป?ดประชื่*มเพั)�อจะด�ว�าคิวามร� �สี�กของคิ*ณได�เปลั��ยนแปลังไปอย�างไรหร)อไม� เวลัาใสี�หมวกแดงก�บเร)�องอะไรเราจ'าเป&นต่�องเข�าใจเร)�องน�.นๆให�ชื่�ดเจนด�วย ไม�เชื่�นน�.นจะเก�ดคิวามสี�บสีนได� ถู�าจ'าเป&นประธานในที่��ประชื่*มอาจน'าเสีนอคิวามคิ�ดหน��งกระจายออกไปในหลัายแง�ม*ม หมวกสี�แดงย�งหมายรวมถู�งคิวามร� �สี�กเชื่�งป=ญญา (intellectual feeling) ซึ่��งสีามารถูน'ามาใชื่�ได�เลัย หมวกแดงที่'าหน�างานบนพั).นฐานของป=จเจกบ*คิคิลัเสีมอ ที่*กคินที่��อย��ในที่��ประชื่*มจะถู�กขอให�แสีดงคิวามคิ�ดหมวกแดงในประเด�นที่��ถูกเถู�ยงก�นอย�� โดยที่��แต่�ลัะคินไม�ม�สี�ที่ธ�@บอกผ�าน เวลัาถู�กขอให�แสีดงคิวามร� �สี�กของต่น แต่�อาจใชื่�คิ'าพั�ดในที่'านองว�า เป&นกลัาง ย�งต่�ดสี�นไม�ได� ย�งสี�บสีนอย�� ย�งสีงสี�ยอย�� เจต่นารมณ�ของหมวกสี�แดงคิ)อการแสีดงคิวามร� �สี�กอย�างที่��เป&นอย��ออกมา ไม�ใชื่�การบ�บให�ต่�ดสี�นใจการคิ�ดแบบหมวกแดงเป&นการคิ�ดแบบใชื่�อารมณ�แลัะคิวามร� �สี�กไม�ต่�องม�เหต่*ผลัเข�ามาเก��ยวโยง หมวกสี�แดงจะเป?ดชื่�องที่างที่��เป&นที่างการแลัะชื่�ดเจน เพั)�อต่�แผ�สี��งเหลั�าน�.ออกมาอย�างเต่�มที่�� ในฐานะที่��เป&นสี�วนหน��งที่��ถู�กต่�องของแผนที่��ที่างคิวามคิ�ดที่�.งหมดถู�าเราไม�ป9อนข�อม�ลัสี�วนที่��เป&นอารมณ�

Page 4: ทฤษฎีการคิดแบบหมวก 6 ใบ

แลัะคิวามร� �สี�กเข�าไปในกระบวนการที่างคิวามคิ�ด ม�นจะถู�กซึ่�อนอย��ข�างใน แลัะจะสี�งผลัต่�อคิวามคิ�ดที่�.งหลัายโดยไม�ร� �ต่�ว อารมณ� คิวามร� �สี�ก ลัางสี�งหรณ� แลัะสี�ญชื่าต่�ญาณ ม�คิวามแรงกลั�าในต่�วของม�นเอง แลัะเป&นสี��งที่��ม�อย��จร�งหมวกสี�แดงจะกระต่*�นให�ม�การคิ�นหา คิ)อ : เร)�องน�.ม�อารมณ�คิวามร� �สี�กอย�างไรเข�ามาเก��ยวข�องบ�าง?คิวามจ'าเป&นอย�างมากที่��ต่�องใสี�หมวกสี�แดง ก�เพัราะม�นจะชื่�วยลัดการที่ะเลัาะว�วาที่ เพัราะหมวกสี�แดงจะเป?ดโอกาสีที่��ชื่�ดเจนสี'าหร�บแสีดงอารมณ�คิวมร� �สี�กจ�งไม�ม�คิวามจ'าเป&นที่��เราเข�ามาข�ดจ�งหวะในที่*กๆประเด�น แลัะใคิรร� �สี�กว�าจ'าเป&นต่�องแสีดงอารมณ�เขาก�จะม�โอกาสีแสีดงอารมณ�ของเขา แลัะไม�จ'าเป&นต่�องคิาดเดาคิวามร� �สี�กของคินอ)�นอ�กต่�อไป เพัราะม�ว�ธ�ที่��จะถูามเขาต่รงๆได� อารมณ�เป&นสี�วนหน��งของว�ธ�คิ�ดแลัะเร)�องที่��ต่�องคิ�ด ไม�ม�ประโยชื่น�อะไรที่��จะหว�งให�อารมณ�หายไป เพั)�อเหลั)อไว�แต่�คิวามคิ�ดลั�วนๆ

หมวกด$าหมวกด'า เป&นรากฐานของการคิ�ด พั�น�จพั�เคิราะห� แลัะระบบการคิ�ดที่��ม�เหต่*ผลั รากฐานการคิ�ดโต่�แย�งด�วยเหต่*ผลั คิ)อการที่��เราสีามารถูชื่�.ออกมาได�ว�าสี��งใดผ�ดปกต่�หร)อไม�แน�นอนคิงที่�� ผ�ดไปจากที่��เป&นเคิยเป&นหมวกด'าจะชื่�วยเราในการแยกแยะได�ว�าสี��งใดไม�เหมาะสีม หร)อไม�สีอดคิลั�องก�บที่ร�พัยากร นโยบาย กลัย*ที่ธ จร�ยธรรม คิ�าน�ยม รวมที่�.งเร)�องอ)�นๆของเราหมวกด'าที่'างานโดยอ�งอย��ก�บกลัไกที่างจ�ต่อย�างหน��งต่ามธรรมชื่าต่� น��นคิ)อ กลัไกการจ�บคิ�� กลั�าวคิ)อ สีมองของเราเร�ยนร� �ที่��จะสีร�างแบบแผนการคิ�ดแลัะคิาดหว�งต่�างๆข�.นต่ามประสีบการณ�ที่��ผ�านมา ที่'าให�เราร�บร� �ว�าโลักเป&นเชื่�นน�.นเชื่�นน�. เม)�อเราพับว�าบางสี��งบางอย�างไม�สีอดคิลั�องหร)อเข�าคิ��ก�บแบบแผนคิวามคิ�ดที่��ม�อย��เด�ม เราจ�งคิ�ดว�าสี��งน�.นผ�ดปกต่� ที่'าให�เราไม�สีบายใจแลัะระว�งต่�ว กลัไกธรรมชื่าต่�น�.เป&นไปเพั)�อปกป9องม�ให�เราที่'าผ�ดพัลัาด ประสีบการณ�ที่��ผ�านมาแสีดงให�เห�นว�าคินที่��ม�คิวามระแวดระว�งจนเป&นน�สี�ย ก�สีามารถูใชื่�ว�ธ�การของหมวกคิ�ดที่�.ง 6 ใบเป&นอย�างด� ว�ธ�การคิ�ดแบบหมวกสี�ด'าที่'าให�พัวกเขาพั�ฒนาการใชื่�คิวามคิ�ดอย�างรอบคิอบ ระม�ดระว�งจนเต่�มศ�กยภาพั แต่�เม)�อเหต่*การณ�มาถู�ง พัวกก�สีามารถูห�นเหจากคิวามคิ�ดแบบปกป9องต่�วเอง ไปสี��การคิ�ดแบบหมวกอ)�นๆได�อย�างไม�ม�ป=ญหา หมวกสี�ด'าเป&นหมวกคิ�ดที่��เป&นธรรมชื่าต่� แลัะสีอดคิลั�องก�บว�ธ�การคิ�ดของต่ะว�นต่กมาก หมวกสี�ด'าชื่�.ให�เราเห�นคิวามผ�ดปกต่� สี��งใดไม�สีอดคิลั�อง สี��งใดใชื่�ไม�ได� ม�นชื่�วยปกป9องเราไม�ให�เสี�ยเง�นแลัะพัลั�งงาน ป9องก�นไม�ให�เราที่'าอะไรอย�างโง�เขลัาเบาป=ญญา แลัะผ�ดกฎหมายหมวกด'าเป&นหมวก

Page 5: ทฤษฎีการคิดแบบหมวก 6 ใบ

คิ�ดที่��ม�เหต่*ผลัเสีมอ เพัราะในการว�พัากษ� ว�จารณ� พั�น�จพั�เคิราะห�สี��งใด จะต่�องเป&นการคิ�ดที่��ม�เหต่*ม�ผลัรองร�บ การคิ�ดแบบหมวกด'าเป&นการชื่�.ข�อบกพัร�องของกระบวนการคิ�ด พัยานหลั�กฐานม�น'.าหน�กเพั�ยงพัอหร)อไม� สีร*ปได�หร)อไม� ข�อสีร*ปน�.เป&นเพั�ยงข�อสีร*ปเด�ยวหร)อเปลั�า หมวกสี�ด'าจะชื่�.ให�เห�นถู�งจ*ดอ�อนของกระบวนการคิ�ดได�การใชื่�หมวกด'าเราต่�องระว�งไม�ให�ม�นน'าเรากลั�บไปสี��ข�อโต่�แย�งแบบเด�มๆ แม�ว�าบางคิร�.งม�นจะเชื่�ญชื่วนให�เราหลังประเด�นกลั�บไปเป&นเชื่�นน�.นได�ง�ายๆ เราอาจใชื่�ม�นชื่�วยชื่�.ข�อผ�ดพัลัาดในกระบวนการคิ�ด หร)อชื่�วยต่�แผ�แจกแจงคิวามคิ�ดแลัะม*มมองต่�างๆ แบบการคิ�ดคิ��ขนานได� แต่�ในที่��สี*ดแลั�ว เราก�ต่�องวาดแผนที่��ออกมาให�เห�นอย�างชื่�ดเจนว�า ป=ญหา อ*ปสีรรคิ คิวามย*�งยาก แลัะอ�นต่รายที่��เป&นไปได�คิ)ออะไร อย��ต่รงไหน เหลั�าน�.ลั�วนแจกแจง อธ�บาย แลัะที่'าให�กระจ�างได�

หมวกสี�เหล�องการคิ�ดแบบหมวกเหลั)องเป&นการคิ�ดในเชื่�งบวก การมองโลักในแง�ด� การม*�งมองที่��ประโยชื่น� การคิ�ดก�อที่��ให�เก�ดผลั หร)อที่'าในสี��งต่�างๆที่��เก�ดข�.นได� การคิ�ดแบบหมวกเหลั)องเก��ยวข�องก�บการประเม�นคิ�าที่างบวก ขณะที่��หมวกด'าเป&นการประเม�นคิ�าที่างลับ การคิ�ดแบบหมวกเหลั)องจะเป&นคิวามคิ�ดด�านด� แต่�การคิ�ดแบบน�.ต่�องอาศ�ยระเบ�ยบ ว�น�ย เหม)อนหมวกสี�ขาวหร)อสี�ด'าเชื่�นก�น ม�นไม�ใชื่�เป&นการประเม�นบางสี��งบางอย�างในที่างบวกเที่�าน�.น แต่�เป&นการคิ�นหาด�านที่��เป&นบวกอย�างต่�.งใจ บางที่�การคิ�นหาน�.ก�ลั�มเหลัวน�กคิ�ดหมวกเหลั)องคิวรพัยายามหาสี��งสีน�บสีน*นการมองในแง�ด�ที่��เสีนอให�มากที่��สี*ดเที่�าที่��จะมากได� คิวามพัยายามน�.คิวรใชื่�เหต่*ผลัผ�ดชื่อบแลัะลัะเอ�ยดถู��ถู�วน แต่�การคิ�ดแบบหมวกเหลั)องไม�จ'าเป&นต่�องจ'าก�ดอย��เพั�ยงการที่��ข�อคิ�ดเห�นเหลั�าน�.นสีามารถูอ�างเหต่*ผลัสีน�บสีน*นได�เต่�มที่��การคิ�ดแบบหมวกเหลั)องเน�นไปที่��การสี'ารวจแลัะการคิาดการณ�ในที่างบวก เราต่�.งใจหาประโยชื่น�ที่��เป&นไปได� แต่�เราก�หาเหต่*ผลัมาสีน�บสีน*น การหาเหต่*ผลัน�.เป&นคิวามพัยายามที่��จะที่'าให�ข�อเสีนอแนะม�น'.าหน�กข�.น หากการสีน�บสีน*นด�วยเหต่*ผลัน�.ไม�ม�อย��ในการคิ�ดแบบหมวกสี�เหลั)อง ม�นก�จะไม�ม�อย��ในหมวกคิ�ดสี�อ)�นๆการคิ�ดแบบหมวกเหลั)อง เก��ยวก�บการคิ�ดในเชื่�งโต่�ต่อบ (Reactive Thinking)

เป&นการประเม�นในด�านบวก ซึ่��งเป&นเหม)อนก�บการประเม�นในด�านลับของหมวกด'า น�กคิ�ดหมวกสี�เหลั)องเลั)อกแง�บวกของข�อคิ�ดเห�น เหม)อนก�บน�กคิ�ดหมวกสี�ด'าหย�บยกแง�ลับ การคิ�ดแบบหมวกเหลั)องจะเก��ยวข�องก�บการผลั�ต่ข�อเสีนอน�.นๆการคิ�ดแบบหมวก

Page 6: ทฤษฎีการคิดแบบหมวก 6 ใบ

เหลั)องเป&นการพั�จารณาแลัะการเสีนอแนะ ม�นเป&นที่�าที่�ของการเด�นหน�าแก�ป=ญหาด�วยคิวามหว�ง การคิ�ดแบบหมวกสี�เหลั)องพัยายามจะมองหาแลัะคิว�าประโยชื่น�หร)อคิ*ณคิ�าที่��มองเห�นได� ที่�นที่�ที่��ม�การมองแบบน�. การสี'ารวจก�จะเร��มต่�นไปในที่�ศที่างน�.นๆการคิาดการณ�ของการคิ�ดแบบหมวกเหลั)องเป&นการคิ�ดแบบหาโอกาสีของคิวามเป&นไปได�ลั�วนๆ ม�นเป&นมากกว�าการแก�ป=ญหาแลัะการปร�บปร*ง คินถู�กบ�งคิบให�แก�ป=ญหา แต่�ไม�ม�ใคิรเคิยถู�กบ�งคิ�บให�มองหาโอกาสีอย�างไรก�ต่ามที่*กคินที่��ม�อ�สีระที่��มองหาโอกาสีถู�าพัวกเขาต่�องการ การคิ�ดแบบคิาดการณ�ต่�องเร��มต่�นที่��การวาดภาพัสีถูานการณ�ที่��ด�ที่��สี*ดเที่�าที่��เป&นไปได� ด�วยว�ธ�น�.เราสีามารถูประเม�นผลัประโยชื่น�สี�งสี*ดที่��อาจเก�ดข�.นได�จากคิวามคิ�ดน�.น ถู�าสีถูานการณ�ที่��ด�ที่��สี*ด กลั�บให�ประโยชื่น�ต่'�าคิวามคิ�ดน�.นก�ไม�คิ*�มคิ�าที่��จะด'าเน�นต่�อ ในม*มมองเชื่�งคิาดการณ� การคิ�ดแบบหมวกสี�เหลั)องจะชื่�วยให�น�กภาพัของสีถูานการณ�ที่��ด�ที่��สี*ดเที่�าที่��เป&นไปได�แลัะผลัประโยชื่น�ที่��สี�งสี*ดหลั�งจากน�.นก�ปร�บลังต่าม ?คิวามน�าจะเป&น? ในที่��สี*ดการคิ�ดแบบหมวกด'าก�จะชื่�.จ*ดที่��ย�งน�าสีงสี�ยอย��การคิ�ดแบหมวกเหลั)องเก��ยวข�องอย�างมากก�บการที่'าให�เก�ดสี��งต่�างๆข�.น หมวกเหลั)องอาจเก��ยวก�บการน'าคิวามคิ�ดหน��งที่��เคิยถู�กใชื่�มาแลั�ว กลั�บมาใชื่�งานใหม� การคิ�ดแบบเหลั)องอาจเก��ยวก�บการผลั�ต่ที่างเลั)อกในการแก�ไขป=ญหา การคิ�ดแบบหมวกเหลั)องอาจที่'าได�แม�กระที่��งสีร�างโอกาสี แต่�การคิ�ดแบบหมวกเหลั)องน�.ไม�เก��ยวข�องก�บการเปลั��ยนคิวามคิ�ดแลัะม*มมอง น��นเป&นเร)�องของการคิ�ดแบบหมวกเข�ยว การออกมองหาบางสี��งบางอย�างในด�านบวก ในต่�วของม�นเองอาจจะสีร�างม*มมองใหม�ข�.นมาแลัะน��นอาจเก�ดข�.นได�ก�บการคิ�ดแบบหมวกเหลั)องขณะที่��การคิ�ดแบบหมวกสี�ด'าสีามารถูชื่�.จ*ดบกพัร�องแลัะปลั�อยให�หมวกเข�ยวแก�ใขในจ*ดที่��บกพัร�องน�.น การคิ�ดแบบหมวกเหลั)องก�จะหาโอกาสีแลัะปลั�อยให�การคิ�ดแบบหมวกเข�ยวหาที่างออกใหม�ๆ ในการใชื่�ประโยชื่น�ในโอกาสีน�.น

หมวกเข�ยวเม)�อเราสีวมหมวกสี�เข�ยวเราคิ�ดถู�งที่างเลั)อกใหม�หร)อสี��งใหม�ที่��ที่��ที่ดแที่นของเก�าได� ซึ่��งน��นรวมถู�งที่างเลั)อกที่��ชื่�ดเจนแลัะใหม�สีดจร�งๆ เม)�อเราสีวมหมวกสี�เข�ยว เราหาว�ธ�ที่��จะปร�บเปลั��ยนแลัะปร�บปร*งคิวามคิ�ดใหม�ที่��เสีนอมาข�อด�ของหมวกเข�ยว คิ)อ ที่*กคินม�ชื่�วงเวลัาหน��งที่��ก'าหนดให�พัยายามที่*�มสีมองใชื่�คิวามคิ�ดร�เร��ม คิวามคิ�ดร�เร��มไม�ได�เป&นเร)�องของ?น�กออกคิวามคิ�ด? อย�างเด�ยวอ�กต่�อไป หมวกสี�เข�ยวหมายถู�งคิวามคิ�ด

Page 7: ทฤษฎีการคิดแบบหมวก 6 ใบ

สีร�างสีรรคิ�ที่�.งแบบ?ไม�ม�กรอบ? แลัะ ?ในกรอบ?หมวกเข�ยวจะเก��ยวข�องก�บคิวามคิ�ดใหม�ๆ แลัะว�ธ�การใหม�ๆ ในการมองสี��งต่�างๆด�.งน�.นหมวกสี�เข�ยวจ�งเก��ยวข�องก�บการเปลั��ยนแปลัง การคิ�ดแบบหมวกเข�ยวเป&นการเคิลั)�อนที่��ไปข�างหน�าแที่นที่��จะต่�ดสี�นใจคิวามคิ�ดเชื่�งย��วย*แลัะคิวามเคิลั)�อนไหวที่างคิวามคิ�ดน�.นจะไปด�วยก�น ถู�าไม�ม�ว�ธ�คิ�ดแบบเคิลั)�อนไหว เราก�ไม�สีามารถูจะใชื่�คิวามคิ�ดเชื่�งย��วย*ได� แลัะถู�าเราใชื่�คิวามคิ�ดเชื่�งย��วย*มากระต่*�นไม�ได� เราก�ย�งคิงต่�ดอย��ก�บกรอบคิวามคิ�ดเด�มๆการคิ�ดแบบหมวกเข�ยว คิวามจ'าเป&นของการย��วย* แรงกระต่*�นหร)อคิวามย��วย* เก�ดข�.นเองได�ต่ามธรรมชื่าต่� เราไม�สีามารถูพับคิวามจร�งเชื่�งย��วย*ได�ก�เพัราะม�นไม�อย��ในระบบคิวามคิ�ดป=จจ*บ�นเลัย บที่บาที่ของม�นก�เพั)�อกระต่*�นคิวามคิ�ด ให�หลั*ดออกจากกรอบคิวามคิ�ดที่��เป&นอย��คิวามคิ�ดเร)�องที่างเลั)อกแสีดงให�เห�นว�าม�มากกว�าหน��งว�ธ� ที่��จะที่'าอะไร หร)อมองอะไรการร�บร� �ว�าอาจจะม�ที่างเลั)อกอ)�น แลัะการแสีวงหาที่างเลั)อกน�.นเป&นพั).นฐานของคิวามคิ�ดร�เร��มสีร�างสีรรคิ� ในการใชื่�แนวคิ�ดนอกกรอบน�.น ก�เพั)�อม*�งหาที่างออกใหม�ๆ น��นเองคิวามต่�.งใจจะหาที่างเลั)อกใหม� (ที่�.งการร�บร� �ใหม� คิ'าอธ�บายใหม� การกระที่'าใหม� ) เป&นก*ญแจสี'าคิ�ญของหมวกคิวามคิ�ดสี�เข�ยวการคิ�นหาที่างเลั)อกใหม�แสีดงให�เห�นถู�งที่�ศนคิต่�ที่��สีร�างสีรรคิ� น��นคิ)อการยอมร�บว�าม�หนที่างที่��แต่กต่�างออกไป การคิ�นหาที่างเลั)อกในคิวามเป&นจร�งน�.นอาจไม�ต่�องการคิวามคิ�ดสีร�างสีรรคิ�พั�เศษอะไร จนกว�าที่างเลั)อกที่��ชื่�ดเจนปรากฏข�.นมา อาจที่'าง�ายๆแคิ�ม*�งคิวามสีนใจไปที่��เร)�องที่��เราจะคิ�ด แลัะน�กถู�งว�ธ�ต่�างๆที่��เราจ�ดการม�นในที่างปฏ�บ�ต่�น�.นจะสีะดวกกว�าถู�าใชื่�หมวกคิ�ดสี�เข�ยวในกระบวนการการคิ�นหาที่างเลั)อกในการฝึCกอบรมที่างธ*รก�จ เขาม�กจะเน�นเร)�องการต่�ดสี�นใจ แต่�คิ*ณภาพัของการต่�ดสี�นใจข�.นอย��ก�บที่างเลั)อกที่��เป?ดให�ก�บผ��ต่�ดสี�นใจเป&นอย�างมากกระบวนการสีวมหมวกคิ�ดสี�เข�ยวสี�งเสีร�มให�คิวามคิ�ดร�เร��มสีร�างสีรรคิ�ได�ร�บการยอมร�บเป&นสี�วนสี'าคิ�ญสี�วนหน��งของการคิ�ดเหม)อนด�านอ)�นๆ

หมวกฟ้6าภายใต่�หมวกสี�ฟ้9าในต่อนเร��ม เราจะเร��มก'าหนดประเด�นในการคิ�ดแลัะก'าหนดลั'าด�บการใชื่�หมวกแต่�ลัะใบข�.นมา หมวกสี�ฟ้9าเป&นต่�วก'าหนด ?กลัย*ที่ธ? ในการคิ�ด ในระหว�างข�.นต่อนการคิ�ด หมวกสี�ฟ้9าจะร�กษากฎ ระเบ�ยบ แลัะที่'าให�แน�ใจได�ว�าผ��เข�าประชื่*มย�งสีวมหมวกใบที่��ต่รงก�บวาระการคิ�ดน�.นๆ แลัะหมวกสี�ฟ้9าย�งประกาศด�วยว�าได�เวลัาเปลั��ยนหมวกต่�างๆแลั�วผ��ที่��สีวมหมวกสี�ฟ้9าคิ)อผ��ด'าเน�นการประชื่*มประธานการประชื่*ม ในชื่�วง

Page 8: ทฤษฎีการคิดแบบหมวก 6 ใบ

สี*ดที่�ายของการคิ�ด หมวกสี�ฟ้9าจะร�องขอผลัลั�พัธ� ซึ่��งอาจอย��ในร�ปแบบของการสีร*ปย�อ ลังมต่� การต่�ดสี�นใจ แนวที่างแก�ไข แลัะอ)�นๆ ภายใต่�หมวกคิ�ดสี�ฟ้9า เราก'าหนดก�าวต่�อไปได�ซึ่��งอาจเป&นข�.นต่อนของการลังม)อที่'า หร)อการน'าเอาไปคิ�ดต่�อในบางประเด�น หมวกสี�ฟ้9าจะเป&นสี�ญลั�กษณ�ของการคิวบคิ*มสีถูานการณ�โดยรวมบ�อยคิร�.งที่��การคิ�ดม�กด'าเน�นไปอย�างลั�องลัอย เร)�อยเปD� อย เป&นเพั�ยงการต่อบโต่�ต่�อคิวามคิ�ดที่��เสีนอข�.นมา จากชื่�วงหน��งไปสี��อ�กชื่�วงหน��งถู�งแม�ว�าที่*กคินจะม�เป9าหมายในใจ แต่�ก�ไม�ม�การชื่�.แจงอย�างชื่�ดเจนว�าเป&นเป9าหมายหลั�ก หร)อเป9าหมายรอง ข�อเสีนอแนะ คิ'าต่�ดสี�น ข�อว�จารณ� การโต่�แย�ง ข�อม�ลั อารมณ� ต่�างก�ผสีมเข�าด�วยก�นเหม)อนก�บอย��ในหม�อต่*Eนคิวามคิ�ด เป&นคิวามปนเป ย*�งเหย�งไปเร)�อยๆจนกว�าน�กคิ�ดคินหน��ง จะสีะด*ดเข�าก�บแนวที่างที่��เคิยลัองแลั�วว�า น�าจะได�ผลัต่ามต่�องการ ม�นเป&นการสี'ารวจแบบสี�งเดชื่ไร�จ*ดหมาย ที่��มาจากการว�พัากษ�ว�จารณ�ในที่างลับเป&นหลั�ก ข�อสี�นน�ษฐานที่��เป&นที่��เป&นไปได�คิ)อ เราม�กเชื่)�อก�นว�า ผ��คินที่��ฉลัาดม�เหต่*ผลัที่��ได�ร�บข�อม�ลัแวดลั�อมอย�างเพั�ยงพัอ เม)�อได�ร�วมหาร)อก�น พัวกเขาก�จะบอกได�ว�า ที่างเลั)อกต่�างๆม�อะไรบ�าง จากน�.นก�เลั)อกสี��งที่��เหมาะสีมที่��สี*ดข�อสี�นน�ษฐานอ�กอย�างก�คิ)อว�า การคิ�ดจะถู�กหลั�อหลัอมข�.นจากประสีบการณ�ในอด�ต่แลัะเง)�อนไขในป=จจ*บ�น ซึ่��งเป&นสี��งที่��ที่'าให�คิ'าต่อบ ?คิ�อยๆเผยต่�ว?

ข�.นมาแลัะนอกจากการกลั��นกรองอย�างหมดจดโดยการว�พัากษ�ว�จารณ�เที่�ยบได�ก�บที่ฤษฏ�ว�ว�ฒนาการต่ามหลั�กของดาร�ว�น ที่��พั�ดถู�งการอย��รอดของเผ�าพั�นธ*�ที่��แข�งแกร�งที่��สี*ด ในการคิ�ดก�เชื่�นก�น คิวามคิ�ดที่��เหมาะสีมก�บสีถูานการณ�ที่��สี*ดเที่�าน�.นที่��จะอย��รอดได� สี�วนคิวามกดด�นอ�นโหดร�ายของสีภาพัแวดลั�อมในที่ฤษฎ�ของดาร�ว�น ก�เปร�ยบเหม)อนแรงกดด�นจากคิ'าว�จารณ�ในด�านลับน��นเองเราจะคิ�ดแบบหมวกฟ้9า เพั)�อออกแบบโปรแกรมที่��เราต่�องการน'าไปใชื่� โปรแกรมการคิ�ดจะม�คิวามแต่กต่�างหลัากหลัายก�นไป แลั�วแต่�สีถูานการณ� หมวกสี�ฟ้9าจะสีร�างโปรแกรมที่��เหมาะก�บแต่�ลัะสีถูานการณ� โดยโปรแกรมการคิ�ดน�.จะก'าหนดไว�ต่ายต่�วลั�วงหน�า ซึ่��งจร�งๆแลั�วการคิ�ดสี�วนใหญ�จะม�การผสีมผสีาก�นของหมวกด'าแลัะสี�ขาว โดยม�อารมณ�คิวามร� �สี�กของหมวกแดงแฝึงต่�วอย��เบ).องหลั�ง โปรแกรมหมวกสี�ฟ้9าสีามารถูก'าหนดไว�ลั�วงหน�าก�อนได� โดยใคิรก�ได�ที่��น'าวาระการคิ�ดในที่��ประชื่*ม หร)อที่*กคินที่��ร�วมประชื่*มจะร�วมก�นออกแบบได� ภาระก�จของหมวกฟ้9า จะต่�องหาผลัสีร*ปสี*ดที่�าย การคิ�ดแบบหมวกสี�ฟ้9า จะเก��ยวก�บการคิวบคิ*ม แลัะต่�ดต่ามสีถูานการณ� บที่บาที่ของหมวกฟ้9าคิ)อสีร*ปคิวามคิ�ดที่��เก�ดข�.น ไม�ใชื่�โต่�แย�งเพั)�อ

Page 9: ทฤษฎีการคิดแบบหมวก 6 ใบ

เข�าที่างเลั)อกแบบใดแบบหน��ง

หมวก 6 ใบคิ�ด 6 แบบ แต่�งโดย ดร.เอ�ดเว�ร�ด เดอ โบโนแปลัโดย สี*ดต่ระการ ธนโกเศศ พัลัอย จร�ยะเวชื่ดวงพัร มาจ'าเน�ยรพั�นที่*สีร ต่�ว*ต่านนที่�สีาลั�น� หาญวาร�วงศ�ศ�ลัปG