“เฝาระวงอยางไร

ใหโรงเรยนปลอดบหร”

ส านกควบคมการบรโภคยาสบ

กรมควบคมโรค

บทเรยน’58

โครงการเฝาระวงเพอควบคมยาสบ โดยเครอขายเยาวชน ปงบประมาณ 2558

ส านกควบคมการบรโภคยาสบ กรมควบคมโรค

ทมา

ในภาวะปจจบน สงคมไทยมการเปลยนแปลงไปอยาง

รวดเรว เกดปญหายาเสพตด ปญหาครอบครว ปญหาตางๆ ซงยง

ไมสามารถแกปญหาไดอกมากมาย และอกปญหาหนงทหนกหนวง

กคอ การตดบหรของเยาวชนไทย ทมอตราการสบบหรเพมมากขน

เรอยๆ ซงเปนอนตรายตอตนเอง และเปนการเพมอนตรายตอผอน

จากการส ารวจในป 2557 ของส านกงานสถตแหงชาต พบวา

ผทสบบหรเปนประจ า มอายเฉลยทเรมสบบหรครงแรก 17.8 ปโดย

มอายเฉลยลดลง เมอเทยบกบป 2550 (18.5 ป) ดงนน การสราง

ความตระหนกเรองโทษ พษภยของบหรและการดงกลมเยาวชนเขา

มารวมเปนเครอขายเฝาระวงจงเปนสงส าคญ ทจะชวยลดโอกาสการ

เขามาเปนนกสบหนาใหมได

Conceptual Framework (กรอบแนวคด)

วตถประสงค (Objective)

1 2

3 4

แลกเปลยน

เรยนร

ถอด

บทเรยน

สงตอ

ความร

สราง

เครอขาย

ก ำหนดเปำหมำย

แกนน า

เยาวชน

เครองมอ

พฒนาศกยภาพเครอขาย

แกนน าเยาวชน

ขยาย

เครอขาย

เยำวชน

ถอดบทเรยนการ

ด าเนนงานเฝาระวงฯ

สงตอความร

เครอขายใหม

คดเลอก

เครอขายเดม

บทเรยน

ด าเนนงานเฝาระวงฯ

ในพนทก าหนด

เผยแพร/ขยายผล

Output

สงตอความรจากเครอขายเดมสเครอขายใหม

สงตอความรจากเครอขายเดมสเครอขายใหม

สงตอความรจากเครอขายเดมสเครอขายใหม

กระบวนการด าเนนงาน (Process)

คดเลอกเครอขาย 1

2

เครอขายใหม

เกณฑการคดเลอก

มผลการด าเนนงานทผานมาอยในระดบทด

เปนเครอขายทผานการพฒนาศกยภาพ

เปนเครอขายทด าเนนงานไดดในโครงการโรงเรยนปลอดบหร

เครอขายเดม

เกณฑการคดเลอก

โรงเรยนปลอดบหรทสนใจเขารวม

โรงเรยนทพบปญหาการสบบหรในโรงเรยน

- ประชมกลมเพอถอดบทเรยน - Story telling เพอถอดผลลพธการด าเนนงาน - ปญหา/อปสรรค และถาม-ตอบในเรองทเปนขอสงสย

- Story telling - เลาประสบการณการด าเนนงานเฝาระวงฯ - เลาสถานการณในพนท

บทเรยนการด าเนนงานของเครอขาย รปแบบการท างานในปจจบน

สกดบทเรยนของเครอขายเดมและเครอขายใหม

บทเรยนการด าเนนงานของเครอขายเดม รปแบบการท างานในปจจบนของเครอขายใหม

เครองมอ ประชมกลมยอยแลกเปลยนเรยนรระหวางเครอขาย

การสกด Best Practice

ใบงาน/ใบความร สถานการณในพนท, การด าเนนงานในพนท และผลส าเรจทเกดขน

แลกเปลยนเรยนรในกลมใหญ

น าเสนอผลการแลกเปลยนซงกนและกน

Best Practice การเฝาระวงในโรงเรยน/พนท

สรปและจดท าบทเรยนการด าเนนงานเฝาระวงฯยาสบโดยเครอขายเยาวชน

เครอขายเยาวชนในพนท โรงเรยนเพอน าไปใชประโยชนในโรงเรยน

สงตอความร จากเครอขายเดมส เครอขายใหม

เผยแพรบทเรยน

4

5

3

การแสดง สถานการณสมมต สอสารทางบทเพลง

เครอขายเดม เครอขายใหม

บทเรยนการด าเนนงาน

เฝาระวงฯยาสบในโรงเรยน

บทเรยน “เฝาระวงอยางไร ใหโรงเรยนปลอดบหร”

โดย กล มพฒนาวชาการ ส านกควบคมการบรโภคยาสบ

ปจจยสนบสนน

การเฝาระวงยาสบใหประสบผลส าเรจ

กระบวนการเฝาระวง

ทมประสทธภาพ

จดสภาพแวดลอมให

เออตอการเฝาระวงฯ

แกนน าเขมแขง มเทคโนโลยสารสนเทศ

และฐานขอมลของผ สบบหร

ผ บรหาร คร นกเรยน

ผ ปกครอง เลงเหน

ความส าคญ

สนบสนนอยางไร....ใหประสบผลส าเรจ

บทสรป

ผ บรหาร/

คร

ผบรหาร/ครในโรงเรยนใหความส าคญ และสนบสนนกจกรรม ทเกยวของกบการเฝาระวงฯยาสบในโรงเรยน

โดยมการประกาศนโยบายโรงเรยนเปนพนทปลอดบหรใหประชาชนรอบๆโรงเรยนไดทราบ อกทงยงสนบสนนให

นกเรยนใชเวลาวางใหเปนประโยชน โดยการจดกจกรรมสรางสรรคสงคม เชน การแขงขนกฬาตานยาเสพตด

การรณรงคเลกบหรในวนส าคญ เปนตน นอกจากน ยงอนมตใหมการตดตงและยนยอมใหใชประโยชนจากกลอง

วงจรปดเพอการตดตามพฤตกรรมการสบบหรในโรงเรยน การขจดปจจยแวดลอมทเออใหเกดการบรโภคยาสบ

ในโรงเรยน เชน การประชมชแจงเพอขอความรวมมอรานคาไมขายบหรใหนกเรยน และชมชนโดยรอบเพอมสวน

รวมสอดสองดแลนกเรยนในชวงกอน-เลกเรยน และมการลงนามความรวมมอกบหนวยงานในพนท ใหชวยกน

เฝาระวงยาสบเพอปกปองเยาวชนไทยใหหางไกลจากบหรและยาเสพตดอกดวย

มความตงใจ ขยน เสยสละ และทมเทในการปฏบตงาน

มองคความร และมทกษะในการประยกตกจกรรมเฝาระวงฯ ใหเขาเปนสวนหนงของกจกรรมในโรงเรยน

มแกนน าทท างานอยางเขมแขงและมศกยภาพ ซงขบเคลอนดวยพลงเยาวชนโดยมคณะครเปนทปรกษา

มความคนเคยกบสภาพแวดลอมภายนอกโรงเรยน หรอเปนทรจกของชมชน ทงน เพองายตอการขอความ

รวมมอเฝาระวงฯ ในชวงเลกเรยน รวมถงสงขาว/ เบาะแสการสบบหรของนกเรยน

มการท างานรวมกนระหวางเครอขายอนๆ เพอแลกเปลยนขอมลความรซงกนและกน

มภาวะความเปนผน าทด สามารถชกจง โนมนาวใหผอนคลอยตามได

แกนน า/ผ ไดรบ

มอบหมาย

กจกรรม

เฝาระวงเพอ

ควบคมยาสบ

จดท าฐานขอมลผสบบหรในโรงเรยน เพอประโยชนในการตดตอ และตดตาม ทงผสบ และเพอนทใกลชด

ผสบทมสถานะเปนกลมเสยงสง

มการคดกรองและส ารวจพฤตกรรมการสบบหรของนกเรยน โดยครทปรกษาเปนประจ าและมการตรวจคน

กระเปานกเรยนกอนเขาโรงเรยน ซงหากพบบหรจะด าเนนการตามมาตรการของโรงเรยนตอไป

ตรวจสอบสถานทโดยรอบโรงเรยนอยเสมอ (โดยสารวตรนกเรยน/คณะกรรมการนกเรยน/แกนน า

นกเรยน/กลองวงจรปด)

มการรวมตวกนของเยาวชนในการท า Flash Mob เพอแสดงพลงในการตอตานการสบบหรในพนทหามสบ

มการออกส ารวจเพอเกบขอมลการบรโภคยาสบตามรานคาตางๆและสถานทราชการ ในพนทรอบๆโรงเรยน

และมการตดสตกเกอร หามขายบหรใหกบเดกต ากวา 18 ป และปายหามสบบหรในพนทหามสบ

มการเฝาระวงภายนอกโรงเรยนในจดทลบตาคน/จดมวสม โดยสารวตรนกเรยน ต ารวจ คร

จดหาสายสบ (Spy) เพอสงขาว/ใหเบาะแสการสบบหรในทหามสบ ทงในและนอกโรงเรยน และมแกนน า

YC : Youth –counselor เปนเพอนทปรกษา ในการชวยเลกบหร มการรณรงคในวนงดสบบหรโลกและวนส าคญตางๆ

กจกรรมทเออ/

หนนเสรม

ความส าเรจของ

กจกรรมเฝาระวง

เพอควบคมยาสบ

บรณาการกจกรรมรณรงคเพอการไมสบบหร ไวเปนสวนหนงของตารางกจกรรมประจ าปของโรงเรยน

สอดแทรกความรเรองบหรไวในกจกรรมการเรยนการสอนรายวชาตางๆ

การไดรบการสนบสนนจากหนวยงานในพนททงเรอง ผร งบประมาณ สถานท ซงท าใหการด าเนนเฝาระวงฯ

เปนไปอยางราบรน

ความสามารถในการประสานงานระหวางเครอขายในระดบพนท ระดบจงหวด จนถงระดบประเทศ

ทาทกแ กหฟฤฆฤฤฤฤฤฤฤฤฤฤฤฤฤฤฤฤฤฤฤฤฤฤฤฤฤฤฤฤฤฆ(๐ฤ๐ฤ

บทเรยน “เฝาระวงอยางไร ใหโรงเรยนปลอดบหร”

มาตรการเดน คอ พบ 1 มวน ปรบ 200 บาท โดยการตรวจ

กระเปานกเรยนทกเชากอนเขาโรงเรยน ตรวจทกจดทเปนจดลบตาในโรงเรยน

ซงเมอพบจะท าการแจงใหผปกครองทราบและเปนคนมาเสยคาปรบดวยตนเอง

เปนการใหผปกครองรบทราบถงพฤตกรรมของบตรหลาน และชวยเฝาระวงฯ

ใหเยาวชนหางไกลจากบหรอกแรง

โรงเรยนโชคชยสามคค จ.นครราชสมา

“เร อ ง เล าหองน าชายชน2” หองน า ของ

โรงเรยนราชวนตบางแคปานข านน จะอย ในตวอาคาร

โดยหองน าชายทกชนจะอยตดกบหองพกคร ยกเวน

หองน าชายชน 2 ทไมตดกบหองพกคร ท าใหกลายเปน

แหลงมวสมของนกเรยนชาย และหากนกเรยนหญงคน

ใดแตงตวไมถกระเบยบกมกจะถกท าโทษโดยการใหไป

ลางหองน าชายชน 2 ซงสกปรกมาก ชกโครกช ารดราว

กบหองน าราง จนตองมการปรบปรงใหมทงเรองความ

สะอาดและสรางลกกรงเหลกขนอกชนเพอปดลอคอยาง

แนนหนา และหากนกเรยนคนใดจะใชตองไปขอกญแจ

จากคณครทรบผดชอบ และหากพบเหนใครสบบหรจะ

ถกจบท าโทษ ถอเปนการปรามนกเรยนทจะเขาไปสบ

บหรในหองน าอกวธหนง

โรงเรยนราชวนตบางแคปานข า

เครอขายองคกรงดเหลา จ.อยธยา

เครอขายถอวาประสบความส าเรจระดบหนงแตยงคงตองชวยกนท างานตอไป

เรอยๆซงความส าเรจทเกดขน คอ การไดชวยใหคนเลกบหรส าเรจดวยการใสใจ ใกลชด

กรณตวอยางผสบบหรทสามารถเลกได ทสบบหรมาตงแต ป.4 ถงอาย 75 ป จนวน

หนงเขาไปหอมลกสาว เขากลบไดกลนบหร ทงๆทตวเองกไมไดสบแลว และกอาบน าตว

หอมแลว เปนจดเรมตนใหเขาเลกสบบหรตงแตวนนนเปนตนมา

ใชกระบวนการเฝาระวงการสบบหรของนกเรยน โดยการแอบจดชอสงใหคร/สภา

นกเรยน ซงมบทลงโทษโดยการตกเตอน ต เรยกผปกครอง และตรวจตรานกเรยนใน

ชวงเวลากอนเขาแถวและพกคาบเรยน ไดด าเนนการโดยใชชองทาง TO BE NUMBER ONE ซงม

การสมตรวจปสสาวะหาสารเสพตดของนกเรยนอยางนอยปละครง

โรงเรยนนวมนทราชทศ มชฌม จ.นครสวรรค

เครอขายเยาวชนภาคใต จ.สราษฎรธาน

โรงเรยนมารวทยา จ.ปราจนบร

โรงเรยนมะขามสรรเสรญ จ.จนทบร

มคณะกรรมการนกเรยนเพอส ารวจจดเสยงภายในโรงเรยน และแจงคร

ฝายปกครอง เพอก าหนดวธแกไขปญหา โดยใหนกการภารโรง และแมบานคอย

สอดสงพฤตกรรมนกเรยน ตรวจสอบดแลความสะอาด/สงเกตกนบหรเปน

ประจ า อกทง ยงมการตดกลองวงจรปดบรเวณจดเสยงตางๆ ทวโรงเรยน

ประมาณ 100 ตว เพอชวยในการเฝาระวงอกดวย

การรวมพลงท า Flash Mob มการ

รวมตวกนของเยาวชนและเดกในการท าเพลง

ทใหสาระความรเรอง บหรเหลา ยาเสพตด

โดยใชท านองเพลงทก าลงเปนทนยมใน

ปจจบน และมการเตนประกอบเพลงเพอ

ดงดดความสนใจ ในบรเวณจดงานมการให

ความรและแจกแผนพบความร มการจด

กจกรรมใหเดกหรอเยาวชนน าบหรมาแลก

เปนคาโทรศพท (บหร 3 มวน แลกคาโทร

ได 20 บาท) โดยกจกรรมน มการน าบหรท

ไดจากการแลกเปลยนมาท าเปนยาฆาแมลง

และสารก าจด ศตรพช

บรเวณใกลๆโรงเรยน จะมตนไมใหญ รมน า มดงหญาปลอดคน เปนสถานททเดก

วยรนนยมเรยกเปนโคดลบ ทรกนเองวา “ตนไมใหญ” ซงเปนทสบบหร และเปนแหลงมวสม

ในชวงเวลาประมาณ 18.00 น.– 21.00 น. ทางโรงเรยนจงไดประสานงานต ารวจ/สารวตรนกเรยน

ใหท าหนาทตรวจตราดรอบๆโรงเรยน จงเปนทมของการรวมมอกนระหวางโรงเรยน ชมชน และ

กลมผปกครองเพอชวยเฝาระวง สอดสองดแลพฤตกรรมของบตรหลาน ผาน Social Media

ขอขอบคณเครอขายเฝาระวงเพอควบคมยาสบ

โรงเรยนโชคชยสามคค จงหวดนครราชสมา

โรงเรยนมะขามสรรเสรญ จงหวดจนทบร

โรงเรยนมารวทยา จงหวดปราจนบร

โรงเรยนราชวนชบางแคปานข า กรงเทพมหานคร

โรงเรยนนวมนทราชทศ มชฌม จงหวดนครสวรรค

เครอขายเยาวชน องคกรงดเหลา จงหวดอยธยา

เครอขายเยาวชนภาคใต จงหวดสราษฎรธาน

จดท าโดย

กล มพฒนาวชาการ ส านกควบคมการบรโภคยาสบ

กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข

ป 2558

โทรศพท 02-5806962

โทรสาร 02-5809307

เวบไซตส านกควบคมการบรโภคยาสบ

http://btc.ddc.moph.go.th/th/

ระบบเฝาระวงยาสบออนไลน

http://btcw.ddc.moph.go.th/

เพจจตอาสาฯ

http://www.facebook.com/จตอาสารวมใจ

เฝาระวงเพอเตอนภยยาสบ