PERANCANGAN PERCOBAAN
OLEH :
FAKULTAS PERTANIANUNIVERSITAS SWADAYA GUNUNG JATI CIREBON
2009
WIJAYAemail : [email protected]
Uji Gugus Scott-Knott
CONTOH KASUS UJI DUNCAN PADA RAK
UlanganNo Perlk.
I II III1 A 24,3 23,4 22,1 69,8 23,32 B 22,0 21,7 19,8 63,5 21,23 C 22,0 21,9 20,0 63,9 21,34 D 18,0 19,0 20,1 57,1 19,05 E 22,0 21,7 20,0 63,7 21,26 F 20,0 18,1 16,3 54,4 18,17 G 21,9 23,4 24,3 69,6 23,28 H 24,4 24,8 23,7 72,9 24,39 I 26,1 26,0 26,4 78,5 26,2
10 J 20,2 22,0 24,0 66,2 22,1Jumlah 220,9 222,0 216,7 659,6
Jumlah Rata-rata
Analisis Ragam RAK Satu Faktor :
1. FK = (659,6)2 : 30 = 14.502,405
2. JKT = (24,32 + 22,02 + … + 24,02) – FK = 183,755
3. JKU = (220,92 + 222,02 + 216,72)/10 – FK = 1.565
4. JKP = (69,82 + … + 66,22)/3 – FK = 153,668
5. JKG = JKT – JKU – JKP = 28,522
UlanganNo Perlk. I II III1 A 24,3 23,4 22,1 69,8 23,32 B 22,0 21,7 19,8 63,5 21,23 C 22,0 21,9 20,0 63,9 21,34 D 18,0 19,0 20,1 57,1 19,05 E 22,0 21,7 20,0 63,7 21,26 F 20,0 18,1 16,3 54,4 18,17 G 21,9 23,4 24,3 69,6 23,28 H 24,4 24,8 23,7 72,9 24,39 I 26,1 26,0 26,4 78,5 26,2
10 J 20,2 22,0 24,0 66,2 22,1Jumlah 220,9 222,0 216,7 659,6
Jumlah Rata-rata
Analisis Ragam RAK Satu Faktor :
1. FK = (659,6)2 : 30 = 14.502,405
2. JKT = (24,32 + 22,02 + … + 24,02) – FK = 183,755
3. JKU = (220,92 + 222,02 + 216,72)/10 – FK = 1.565
4. JKP = (69,82 + … + 66,22)/3 – FK = 153,668
5. JKG = JKT – JKU – JKP = 28,522
No Keragaman DB JK KT F F5%
1 Ulangan 2 1,565 0,782 0,494 3,5552 Perlk 9 153,668 17,074 10,775 2,4563 Galat 18 28,522 1,585
Total 29 183,755
(F = 10,775) > (F5% = 2,456) Pengaruh perlakuan signifikan
UJI LSR (UJI DUNCAN) :
p 2 3 4 5 6 7 8 9 10Sx 0,73SSR 2,97 3,12 3,21 3,27 3,32 3,36 3,38 3,40 3,42LSR 2,2 2,3 2,3 2,4 2,4 2,4 2,5 2,5 2,5
Perlk Rata Beda Rata-rata LSRF 18,1 - aD 19,0 0,9 - abB 21,2 2,1 3,0 - bcE 21,2 0,1 2,2 3,1 - bcC 21,3 0,1 0,1 2,3 3,2 - bcJ 22,1 0,8 0,8 0,9 3,0 3,9 - cdG 23,2 1,1 1,9 2,0 2,0 4,2 5,1 - cdA 23,3 0,1 1,2 2,0 2,0 2,1 4,2 5,1 - cdH 24,3 1,0 1,1 2,2 3,0 3,1 3,1 5,3 6,2 - deI 26,2 1,9 2,9 3,0 4,1 4,9 4,9 5,0 7,1 8,0 e
UJI GUGUS SCOTT-KNOTT PADA RAK
CARA PENGUJIAN :RATA-RATA PERLAKUAN DIURUT (TERKECIL-TERBESAR)MENENTUKAN NILAI PEMBANDING λ (LAMBDA) :
π Bo-maks Bo-maksλ = = 1,376
2 S02 (π − 2 ) S0
2
∑ ( Yi – Y )2 + a SY2
S02 =
a + t
SY2 = KTG / r
BANDINGKAN λ DAN χ2 [ DB = 0,875(t) ]. JIKA λ > χ2 UJI DILANJUTKAN PADA ANAK GUGUS SAMPAI DIPEROLEH λ < χ2 .
DATA
UlanganNo Perlk.
I II III1 A 24,3 23,4 22,1 69,8 23,32 B 22,0 21,7 19,8 63,5 21,23 C 22,0 21,9 20,0 63,9 21,34 D 18,0 19,0 20,1 57,1 19,05 E 22,0 21,7 20,0 63,7 21,26 F 20,0 18,1 16,3 54,4 18,17 G 21,9 23,4 24,3 69,6 23,28 H 24,4 24,8 23,7 72,9 24,39 I 26,1 26,0 26,4 78,5 26,2
10 J 20,2 22,0 24,0 66,2 22,1Jumlah 220,9 222,0 216,7 659,6
Jumlah Rata-rata
UJI GUGUS SCOTT-KNOTT I :
NO PERLK RATAAN KUM (+) KUM (–) B0i
1. F 18,1 18,1 201,7 16,50
2. D 19,0 37,2 182,7 28,96
3. B 21,2 58,3 161,5 27,70
4. E 21,2 79,6 140,3 29,26
5. C 21,3 100,9 119,0 32,88
6. J 22,1 122,9 96,9 33,65
7. G 23,2 146,1 73,7 28,77
8. A 23,3 169,4 50,5 26,35
9. H 24,3 193,7 26,2 19,41
10. I 26,2 219,9 -
Uji Gugus Scott-Knott I :
1. FK = (219,9)2 : 10 = 4834,142. JKP = ∑ (Yi – Y)2 = (18,12 + … + 26,22) – FK = 51,223. Sy
2 = KTG : r = 1,58 : 3 = 0,534. S0
2 = [51,22 + 18(0,53) ] / (18 + 10) = 2,1695. Bo-1 = [ (18,1)2/1 + (201,7)2/9 ] – FK = 16,50
Bo-2 = [ (37,2)2/2 + (182,7)2/8 ] – FK = 28,96…Bo-9 = [ (193,7)2/9 + (26,2)2/1 ] – FK = 19,41
6. λ = 1,376 (Bo-maks) / S02 = 1,376 (33,65) / 2,169 = 21,348.
db-χ2 = 0,875 (10) = 8,75. Jadi χ20,05 (8,75) = 16,725
7. Nilai λ > χ20,05 (8,75) ke-10 perlakuan tidak homogen
terbagi 2 gugus, yaitu (F, D, B, E, C, J) dan (G, A, H, I).
Hasil Uji Gugus Scott-Knott I :
NO PERLK RATA2
1. F 18,1
2. D 19,0
3. B 21,2
4. E 21,2
5. C 21,3
6. J 22,1
7. G 23,2
8. A 23,3
9. H 24,3
10. I 26,2
Dianalisis Lanjut
Dianalisis Lanjut
Uji I
UJI GUGUS SCOTT-KNOTT II :
UlanganNo. PerlakuanI II III
1 F 20,0 18,1 16,3 54,4 18,12 D 18,0 19,0 20,1 57,1 19,03 B 22,0 21,7 19,8 63,5 21,24 E 22,0 21,7 20,0 63,7 21,25 C 22,0 21,9 20,0 63,9 21,36 J 20,2 22,0 24,0 66,2 22,1
Jumlah 124,2 124,4 120,2 368,8
Jumlah Rata-rata
DATA :
UJI GUGUS SCOTT-KNOTT II :
ANALISIS RAGAM :
No Keragaman DB JK KT F F5%
1 Ulangan 2 1,871 0,936 0,423 4,103
2 Perlakuan 5 35,484 7,097 3,208 3,326
3 Galat 10 22,122 2,212
Total 17 59,478
UJI GUGUS SCOTT-KNOTT II :
Perlk Rata-rata Kum (+) Kum (-) Bo-iF 18,1 18,1 104,8 6,658D 19,0 37,2 85,8 10,893B 21,2 58,3 64,6 6,545E 21,2 79,6 43,4 4,280C 21,3 100,9 22,1 2,987J 22,1 122,9 -
FK DB-χ2 χ0,052
2.518,767 5,250 11,451JKP Sy
2 So2 Bo-maks λ11,828 0,737 1,200 10,893 12,490
(λ = 12,490) > (χ2 = 11,451) Perlakuan belum homogen Uji Lanjut
Hasil Uji Gugus Scott-Knott II :
NO PERLK RATA2
1. F 18,1
2. D 19,0
3. B 21,2
4. E 21,2
5. C 21,3
6. J 22,1
7. G 23,2
8. A 23,3
9. H 24,3
10. I 26,2
Dianalisis Lanjut
Dianalisis Lanjut
Dianalisis Lanjut
Uji I
Uji II
UJI GUGUS SCOTT-KNOTT III :
UlanganNo. Perlakuan
I II III1 F 20,0 18,1 16,3 54,4 18,12 D 18,0 19,0 20,1 57,1 19,0
Jumlah 38,0 37,1 36,4 111,5
Daftar Sidik Ragam
No. Keragaman DB JK KT F F5%
1 Ulangan 2 0,643 0,322 0,076 19,0002 Perlakuan 1 1,215 1,215 0,289 18,5133 Galat 2 8,410 4,205
Total 5 10,268
Jumlah Rata-rata
UJI GUGUS SCOTT-KNOTT III :
Perlakuan Rata-rata Kum (+) Kum (-) Bo-i
F 18,1 18,1 19,0 0,405
D 19,0 37,2
FK DB-χ2 χ0,052
690,681 1,750 5,454
JKP Sy2 So2 Bo-maks λ
0,405 1,402 0,802 0,405 0,695
(λ = 0,695) < (χ2 = 5,454) Perlakuan sudah homogen
Hasil Uji Gugus Scott-Knott III :
NO PERLK RATA2
1. F 18,1
2. D 19,0
3. B 21,2
4. E 21,2
5. C 21,3
6. J 22,1
7. G 23,2
8. A 23,3
9. H 24,3
10. I 26,2
Sudah Homogen
Dianalisis Lanjut
Dianalisis Lanjut
UJI GUGUS SCOTT-KNOTT IV :
UlanganNo. Perlakuan
I II III1 B 22,0 21,7 19,8 63,5 21,22 E 22,0 21,7 20,0 63,7 21,23 C 22,0 21,9 20,0 63,9 21,34 J 20,2 22,0 24,0 66,2 22,1
Jumlah 86,2 87,3 83,8 257,3
Daftar Sidik Ragam
No. Keragaman DB JK KT F F5%
1 Ulangan 2 1,602 0,801 0,360 5,1432 Perlakuan 3 1,589 0,530 0,238 4,7573 Galat 6 13,338 2,223
Total 11 16,529
Jumlah Rata-rata
UJI GUGUS SCOTT-KNOTT IV :
Perlakuan Rata-rata Kum (+) Kum (-) Bo-i
B 21,2 21,2 64,6 0,101
E 21,2 42,4 43,4 0,234
C 21,3 63,7 22,1 0,521
J 22,1 85,8
FK DB-χ2 χ0,052
1.838,980 3,500 8,651JKP Sy
2 So2 Bo-maks λ
0,530 0,741 0,498 0,521 1,440
(λ = 1,440) < (χ2 = 8,651) Perlakuan sudah homogen
Hasil Uji Gugus Scott-Knott IV :
NO PERLK RATA2
1. F 18,1
2. D 19,0
3. B 21,2
4. E 21,2
5. C 21,3
6. J 22,1
7. G 23,2
8. A 23,3
9. H 24,3
10. I 26,2
Sudah Homogen
Dianalisis Lanjut
Sudah Homogen
UJI GUGUS SCOTT-KNOTT V :
UlanganNo. Perlakuan
I II III1 G 21,9 23,4 24,3 69,6 23,22 A 24,3 23,4 22,1 69,8 23,33 H 24,4 24,8 23,7 72,9 24,34 I 26,1 26,0 26,4 78,5 26,2
Jumlah 96,7 97,6 96,5 290,8
Daftar Sidik Ragam
No. Keragaman DB JK KT F F5%
1 Ulangan 2 0,172 0,086 0,087 5,1432 Perlakuan 3 17,233 5,744 5,820 4,7573 Galat 6 5,922 0,987
Total 11 23,327
Jumlah Rata-rata
UJI GUGUS SCOTT-KNOTT V :
(λ = 8,885) > (χ2 = 8,651) Perlakuan belum homogen
Perlakuan Rata-rata Kum (+) Kum (-) Bo-i
G 23,2 23,2 73,7 1,424
A 23,3 46,5 50,5 4,000
H 24,3 70,8 26,2 4,984
I 26,2 96,9 0,0
FK DB-χ2 χ0,052
2.349,018 3,500 8,651
JKP Sy2 So2 Bo-maks λ
5,744 0,329 0,772 4,984 8,885
Hasil Uji Gugus Scott-Knott V :
NO PERLK RATA2
1. F 18,1
2. D 19,0
3. B 21,2
4. E 21,2
5. C 21,3
6. J 22,1
7. G 23,2
8. A 23,3
9. H 24,3
10. I 26,2
Sudah Homogen
Dianalisis Lanjut
Sudah Homogen
UJI GUGUS SCOTT-KNOTT VI :
UlanganNo. Perlakuan
I II III1 G 21,9 23,4 24,3 69,6 23,22 A 24,3 23,4 22,1 69,8 23,33 H 24,4 24,8 23,7 72,9 24,3
Jumlah 70,6 71,6 70,1 212,3
Sidik Ragam
No. Keragaman DB JK KT F F5%
1 Ulangan 2 0,389 0,194 0,138 6,9442 Perlakuan 2 2,282 1,141 0,813 6,9443 Galat 4 5,618 1,404
Total 8 8,289
Jumlah Rata-rata
UJI GUGUS SCOTT-KNOTT VI :
Perlakuan Rata-rata Kum (+) Kum (-) Bo-i
G 23,2 23,2 47,6 0,227A 23,3 46,5 24,3 0,759H 24,3 70,8 0,0
FK DB-χ2 χ0,052
1.669,307 2,625 7,131JKP Sy
2 So2 Bo-maks λ
0,761 0,468 0,376 0,759 2,774
(λ = 2,774) < (χ2 = 7,131) Perlakuan sudah homogen
Hasil Uji Gugus Scott-Knott VI :
NO PERLK RATA2
1. F 18,1
2. D 19,0
3. B 21,2
4. E 21,2
5. C 21,3
6. J 22,1
7. G 23,2
8. A 23,3
9. H 24,3
10. I 26,2
Sudah Homogen
Sudah Homogen
Sudah Homogen
Hasil Uji Gugus Scott-Knott :
Sudah Homogen
Sudah Homogen
Sudah Homogen
No. Perlakuan Rata-rata Indeks
1 F 18,1 a
2 D 19,0 a
3 B 21,2 b
4 E 21,2 b
5 C 21,3 b
6 J 22,1 b
7 G 23,2 c
8 A 23,3 c
9 H 24,3 c
10 I 26,2 d
Hasil Uji Gugus Scott-Knott :
Diagram Pohon :
Hasil Uji Gugus Scott-Knott dan Uji Duncan :
No. Perlakuan Rata-rata Indeks LSR
1 F 18,1 a
a
b
b
b
b
c
c
c
d
a
2 D 19,0 ab
3 B 21,2 bc
4 E 21,2 bc
5 C 21,3 bc
6 J 22,1 cd
7 G 23,2 cd
8 A 23,3 cd
9 H 24,3 de
10 I 26,2 e