บทท 6
เครองมอทใชในการวจย
Research Instrument
วตถประสงคทวไป
เมอเรยนจบบทเรยนนแลว นกศกษามความรความเขาใจเกยวกบความส าคญ ของการเกบ
รวบรวมขอมลดวยเครองมอวจย ประเภทและชนดของเครองมอการวจย ขอด-ขอเสย ของเครองมอวจยชนด
ตาง ๆ และการเลอกใชเครองมอวจยกบงานวจยแตละชนด
จดประสงคเฉพาะ เมอเรยนจบบทเรยนนแลว นกศกษาสามารถ
1. สามารถอธบายความส าคญของเครองมอการวจยได
2. บอกประเภท/ ชนดของเครองมอทนยมใชในการวจยได
3. บอก ขอด-ขอเสย ของเครองมอวจยแตละชนดได
4. สามารถเลอกใชเครองมอวจยไดถกตองและเหมาะสมกบงานวจยแตละชนดได
บทน า
การรวบรวมขอมลเปนขนตอนทส าคญของการท าวจย เพราะขอมลเปนหลกฐานในการลงสรป
ผลการวจย ขอมลทใชในการวจยอาจไดมาจากแหลงปฐมภมหรอทตยภม อาจเปนขอมลทมอยแลวหรอเปน
ขอมลทจดเกบใหมเพอการวจยนนโดยเฉพาะ ซงเรยกวา ขอมลสนาม การเกบรวบรวมขอมลม 3 วธใหญๆ
คอ การถามผใหขอมลโดยตรง ซงเปนการทผถกวจยใหขอมลดวยตนเอง (Self – Report) การสงเกต และ
การใชเครองมอวดทางชวสรรภาพ การรวบรวมขอมลแบบ Self – Report อาจใชแบบสอบถามหรอการ
สมภาษณ และขอค าถามทใชในการสมภาษณหรอในแบบสอบถาม กมทงชนดทไมมโครงสรางหรอกง
โครงสราง ซงนยมใชในการวจยเชงคณภาพและชนดทมโครงสราง ซงอาจอยในรปของค าถามปลายปดหรอ
ปลายเปด สวนเครองมอวดทางชวสรรภาพใชมากในการวจยทางคลนก
การทจะเลอกใชวธเกบรวบรวมขอมลวธใด หรอจะเลอกใชเครองมอชนดไหน ขนอยกบ
วตถประสงคในการวจยและความพรอมของแหลงทรพยากรดานตางๆ ในการวจย โดยทวตถประสงคในการ
วจยจะมผลในการก าหนดการเลอกกลมตวอยางและลกษณะของขอมลทตองการ หากผวจยตองการใช
~ 148 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
เครองมอทมอยแลว ตองพจารณาอยางรอบคอบวาเครองมอนนถกพฒนาขนโดยมกรอบแนวคดเชงทฤษฎ
เกยวกบตวแปรหรอคณลกษณะนนเชนเดยวกบทผวจยตองการศกษา และตองค านงถงคณภาพของเครองมอ
ความพรอมดานทรพยากร รวมทง จรยธรรมของนกวจยในการใชทรพยสนทางปญญาของผอน
การรวบรวมขอมลเปนขนตอนทส าคญขนหนงของการวจย ผลการวจยจะเชอถอไดมากนอย
เพยงใดขนอยกบขอมลทรวบรวมมาไดเปนส าคญ ท งนเพราะขอมลจะเปนหลกฐานในการลงสรป
ผลการวจยนน ๆ นนเอง
การแบงประเภทของขอมล
สามารถแบงตามแหลงทมาของขอมล ไดเปน 2 ประเภท คอ
1. ขอมลปฐมภม เปนขอมลทไดจากแหลงก าเนดทแทจรงของขอมลโดยไมมการเปลยนรปหรอ
เปลยนความหมาย เชน ขอมลทไดจากการสอบถาม การสมภาษณ การสงเกต หรอการทดลองใน
หองปฏบตการ เปนตน
2. ขอมลทตยภม เปนขอมลทไดจากแหลงทรวบรวมขอมลไวแลว เชน ขอมลจากบนทกทางการ
พยาบาล บนทกการรกษาของแพทย สถตผปวยทมารบการรกษาทโรงพยาบาล ซงหนวยเวชระเบยนเกบ
รวบรวมไว
นอกจากจะแบงขอมลตามแหลงทมาแลว ส าหรบการวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร
ยงนยมแบงขอมล ออกเปน 2 ประเภทใหญ ๆ คอ ขอมลทมอยแลว กบขอมลสนาม
ขอมลทมอยแลว กบ ขอมลสนาม
ขอมลทมอยแลว
คอ รายละเอยดหรอขอเทจจรงเกยวกบสงทตองการศกษาซงมอยแลว ไดแก
1. บนทกทางราชการ (Official Records) ซงรวมถง หนงสอราชการและรายงานการปฏบตงาน
ของหนวยราชการ รายงานการด าเนนงานของคณะกรรมการ รายงานการประชมตาง ๆ ระเบยบขอบงคบ
ของทางราชการ ค าพพากษาของศาล กฎหมาย ประมวลกฎหมาย ใบอนญาต และใบรบรองสทธบตรตาง ๆ
สญญาและเอกสาร ซงรบรองโดยเจาพนกงาน สถตตวเลขของทางราชการ ตลอดจนบนทกอน ๆ ของทาง
ราชการ เปนตน
~ 149 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
2. ขาวสารหนงสอพมพ (Newspaper Accounts) ไดแก ขาวสารจากหนงสอพมพ วารสาร และ
จลสารตาง ๆ
3. เอกสารของประจกษพยานทผ เหนเหตการณ (Eye–Witness Accounts of Events) ในกรณทผ
รวบรวมขอมลไมสามารถจะเหนเหตการณดวยตวของเขาเองโดยเฉพาะเหตการณทางดานประวตศาสตรท
ผานมาแลว การรวบรวมขอมลขาวสารจงอาจจ าเปนตองใชวธการสมภาษณจากบคคลทรเหนเหตการณ หรอ
มประสบการณเกยวกบเรองนนๆ หรอจากบนทกเหตการณเปนลายลกษณอกษรทผรเหนเหตการณได
บนทกไวซงจะนาเชอถอมากกวาการบอกเลาจากความทรงจ า
4. จดหมายและอนทน (Letters and Personal Diaries) ในการคนควาวจยจากเอกสารนน นกวจย
ควรใหความสนใจแกจดหมายและอนทนหรอบนทกสวนตวทยงไมไดพมพเผยแพรดวย เพราะอาจม
ขาวสารรายละเอยดมากกวาบนทกทพมพเผยแพร ทวๆ ไป จดหมายและบนทกสวนตวนจะชวยใหไดขอมล
ทดยง ในการศกษาถงชวประวตของบคคลหรอการศกษาเฉพาะกรณ
5. ชวประวต อตชวประวต (Biographies, Autobiographies) อตชวประวต เปนประวตชวตท
เรยบเรยงหรอแตงโดยบคคลผนนเอง การศกษาคนควาจากเอกสารจ าพวกน จะชวยใหไดขอมลและความ
จรงเกยวกบชวตของบคคลตาง ๆ ซงบางครงกเปนความรหรอความจรงทยงไมเคยปรากฏมากอน
6. การบนทกและการศกษาเกยวกบประวตศาสตร (Historical Writing and Studies)ขอเขยนและ
การศกษาทางประวตศาสตรถาหากไดผานการตรวจสอบดแลวกจะเปนทมาของขอมลขาวสารทดอยางหนง
7. การศกษาเชงบรรยายทไดรายงานไวในอดต (Descriptive Studies Made in the Past) ไดแก
ขอเขยนทไดมผศกษาคนควาในอดตอยางละเอยดลกซง เปนเอกสารทจะใหขอมลขาวสารส าหรบการวจย
ท านองเดยวกบเอกสารประวตศาสตรอน ๆ และจะชวยใหเกดแนวความคดเหนเกยวกบเรองราวทจะท าการ
วจยกวางขวางยงขน
8. บนทกทางวรรณกรรมและปรชญา (Literary and Philosophical Writing)ในบางครงหรอใน
บางกรณจ าเปนตองหาขอมลและขาวสารจากขอเขยนทางดานวรรณคดและปรชญาตาง ๆ เชน กวนพนธ บท
ละคร เปนตน สวนใหญแลวเอกสารเหลานจะใหขอมลเกยวกบภาษา วฒนธรรม และความคดเหน ตลอดจน
ความเชอถอตาง ๆ ในแตละยคแตละสมย
9. สงของโบราณ (Remains) หรอ ของเกา เปนขอมลพวกวสดสงของโบราณตาง ๆ ทหลงเหลอ
อย เชน โบราณสถาน เครองประดบ อาวธของคนในสมยโบราณ ต าราโบราณ เปนตน
~ 150 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
หลกการพจารณาขอมลทมอยแลวเพอน ามาใชในการวจย
การพจารณาเลอกใชและใหความส าคญกบขอมลทมอยแลวกบงานวจยควรค านงถง
1. ขอมลนนมาจากแหลงปฐมภมหรอทตยภม งานวจยบางเรองผวจยไมสามารถหาหลกฐานจาก
แหลงปฐมภมได กอาจใชหลกฐานจากแหลงทตยภมแทน แตหลกฐานจากแหลงทตยภมอาจมขอผดพลาด
และคลาดเคลอนได ในขณะเดยวกนขอมลจากแหลงปฐมภมชนดตาง ๆ กมความถกตองและเชอถอได
ตางกน ผวจยจงตองพจารณาดวยความระมดระวงกอนน าไปใช
2. การพจารณาภายนอก (External Criticism) เปนการพจารณาความถกตองในเรอง ชอผแตง
ผเขยน ตลอดจนความแนนอนวาเอกสารหรอสงพมพน นเปนฉบบเดมจรง ๆ หรอวา เปนฉบบทมการ
เปลยนแปลงแกไขภายหลง หรอเปนฉบบทลอกตอมาอกทอดหนง ในการพจารณาความถกตองภายนอกนน
ควรพจารณาจากสงตอไปน
2.1 ผแตงหรอผ เขยน คอ พจารณาวาผเขยนเอกสารนน เปนใคร สญชาตอะไร มอาชพอะไร
มต าแหนงชนใด นบถอศาสนาใด มวฒทางการศกษาระดบและสาขาใด การทเขาแตงหรอเขยนเรองนนตรง
กบความร ความสามารถของเขาเพยงใด รวมทงตองพจารณาวาเขาเปนผเขยนเรองนนเองหรอวามอบให
ผอนเขยนโดยใชนามของตน ค าตอบเหลานจะมสวนใหผวจยวนจฉยตดสนไดวาเอกสารสงพมพนนมคณคา
และถกตองเชอถอไดเพยงใด
2.2 ปทแตงหรอเขยน คอ พจารณาวาเอกสารสงพมพนนไดแตงหรอเขยนขนเมอใด ทงนจะ
ท าใหพจารณาไดวาเปนเอกสารสงพมพทเขยนขนภายหลงเหตการณทเกดขนแลวนานเทาใด
2.3 ฉบบจรงหรอฉบบคดลอก คอ พจารณาวาเอกสารสงพมพนน เปนฉบบจรงหรอวาเปน
ฉบบทคดลอกมา ถาเปนฉบบทคดลอกมา ไดคดลอกขอความจากฉบบเดมไวอยางสมบรณหรอไม และการ
คดลอกนนเปนการคดลอกค าตอค าหรอวาเปนการคดลอกโดยการเกบใจความส าคญ
3. การพจารณาภายใน (Internal criticism) เปนการพจารณาความถกตองและความเชอถอได
ของขอความทปรากฏในเอกสารสงพมพนน โดยถอหลกในการพจารณา ดงน
3.1 ขอความในเอกสารสงพมพนนเขยนขนดวยความสจรตใจเพยงใด กลาวคอ ผเขยนม
ผลประโยชนในการเขยนเรองนนเพยงใด ไดประโยชนจากการบดเบอนความจรงหรอไม ถกบงคบใหเขยน
ขอความทผดจากความเปนจรงหรอไม รวมทงผเขยนเขยนขนโดยตงใจทจะใหประชาชนทวไปเกดความพง
พอใจหรอยกยองในตวผเขยนหรอไม
~ 151 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
3.2 ขอความนนมความหมายทแทจรงอยางไร มความหมายทซอนเรนไปจากความหมายตาม
ตวอกษรหรอไม
3.3 ขอความนนมความหมายผดไปจากความเปนจรงอยางไรบาง กลาวคอ พจารณาวา ผเขยน
มความสามารถในการสงเกตขอเทจจรงทจะใชเขยนเพยงใด ผเขยนเรองนน อยในฐานะและโอกาสทจะเหน
ความเปนจรงของขอเทจจรงเหลานนหรอไม ขอเทจจรงเหลานนเปนเรองทจะไมมใครทราบไดแนนอน
หรอไม ขอเขยนนนเขยนขนโดยความบงเอญของผเขยนทไปพบหรอวาไดมการก าหนดไววาจะไปสงเกต
เรองนนอยางแทจรง ถาผเขยนไมไดเปนผสงเกตหรออยในเหตการณนนจรง ๆ จะตองพจารณาตอไปวาการ
เขยนขอความนนใชแหลงทอางองเชอถอไดเพยงใด
จะเหนไดวา การพจารณาภายในและภายนอกมความแตกตางกน โดยทการพจารณาภายนอก เปน
การวเคราะหความถกตองของเอกสารในเรองชอของผเขยน ตลอดจนพสจนวาเอกสารฉบบนนเปนเอกสาร
ฉบบเดมจรง ๆ สวนการพจารณาภายในเปนการพสจนความเชอถอไดของขอความทปรากฏในเอกสาร ซง
การพจารณาภายนอกและภายในพนทเปนการวเคราะหคณภาพของหลกฐานนนเอง
ขอมลสนาม
หมายถง รายละเอยดหรอขอเทจจรงทเกยวกบสงทตองการศกษา ซงผวจยจะตองไปรวบรวมจาก
ตวอยางหรอประชากรศกษา ในการวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร ขอมลสนามมกแบง
ออกเปน 3 ลกษณะใหญๆ คอ
1. ขอมลเกยวกบบคคล (Personal data)เปนขอเทจจรงเกยวกบรายละเอยดของตวบคคลในกลม
ตวอยางทจะศกษา เชน เพศ อาย อาชพ วฒ รายได ฯลฯ ขอมลชนดนมกเปนตวแปรอสระ (Independent
Variable) ในการวจย
2. ขอมลเกยวกบสงแวดลอม (Environmental data) เปนขอเทจจรงเกยวกบลกษะทวไปรอบตว
ของบคคล เชน ท าเลทอย สภาพแวดลอม ลกษณะชมชน วฒนธรรมประเพณตาง ๆ ถนก าเนด ขนาด
โรงเรยน ฯลฯ
3. ขอมลเกยวกบพฤตกรรม (Behavioral data) เปนขอเทจจรงเกยวกบคณลกษณะประจ าตวของ
บคคลซงแสดงออกในรปของการตอบสนองตอสงเรา ขอมลนรวมพฤตกรรมทกชนดของบคคลท งท
สามารถสงเกตได เชน การพด การแตงกาย ทาทาง ทกษะบางประการ และทไมสามารถสงเกตไดโดยตรง
~ 152 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
เชน ความสนใจ ความพงพอใจ ความคด ขอมลประเภทนไมสามารถวดไดโดยตรงเพราะเปนคณลกษณะ
ดานนามธรรมเปนสวนใหญ จงมปญหาในการเกบรวบรวมขอมล ซงในทางปฏบตตองอาศยเครองมอวด
และเทคนคในการเกบรวบรวมขอมลทแตกตางกน เชน ความรความคดมกใชแบบทดสอบชนดตาง ๆ ดาน
ความรสกและอารมณมกใชแบบสอบถามชนดตาง ๆ การวดความรสกนกคดตอสงใดสงหนงอาจจะใชแบบ
วดทศนคตทมตอสงน น ๆ สวนดานการปฏบตอาจจะใชการสงเกตเปนหลก เปนตน ซงจะไดกลาว
รายละเอยดในบทตอไป
ขอพจารณาในการเกบรวบรวมขอมลสนาม
ในการรวบรวมขอมลควรพจารณาสงส าคญตอไปน คอ
1. ความเกยวของ (Relevance)ขอมลทรวบรวมมาจะตองเกยวของหรอตรงกบจดมงหมายของ
การวจย
2. ความตรงและเชอถอได (Validity and Reliability) ขอมลทไดมาจะตองมความถกตองและ
เชอถอได
3. ความสามารถในการเขาถงขอมล (Accessibility) ผวจยสามารถทจะเขาถงแหลงขอมล และ
สามารถทจะรวบรวมขอมลทตองการไดหรอไม มปญหาและอปสรรคในการรวบรวมขอมลมากนอย
เพยงใด
4. ความทนตอเหตการณ (Up to Date) ขอมลทรวบรวมมาไดนน มความเปนปจจบนทนตอ
เหตการณหรอไม
ขนตอนในการรวบรวมขอมลสนาม
ในการรวบรวมขอมลสนามอาจมขนตอนทแตกตางกนส าหรบการวจยเชงปรมาณและการวจย
เชงคณภาพ เนนเฉพาะขนตอนทใชในการวจยเชงปรมาณ ซงมขนตอนในการด าเนนการ ดงน
1. ผ วจยจะตองวเคราะหความมงหมายของการวจยใหละเอยด ทงน เพราะความมงหมายของ
การวจยจะชใหทราบวากลมตวอยางนนเปนอะไร และสงทศกษาคออะไร
2. ใหค าจ ากดความของประชากร (Population) ในขนนผวจยจะตองก าหนดขอบขายลกษณะ
ของประชากรใหชดเจน เพอใชในการเลอกกลมตวอยาง
3. ก าหนดขอมลและชนดของขอมลทจะใชในการวจย ผวจยจะตองพจารณาวาจะใชขอมล
อะไรบางจากกลมตวอยางนนๆ ขอมลนนอาจจะเปนขอมลสวนบคคล เชน เพศ อาย หรอขอมลในเชง
พฤตกรรม เชน ความคดเหนตอบรการของโรงพยาบาล พฤตกรรมการเลนของเดก เปนตน
~ 153 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
4. ก าหนดระดบของความเทยงตรงแมนย าของการเลอกกลมตวอยาง (Degree of Precision) ใน
ขนนผวจยจะตองค านงวาจะใหเกดความคลาดเคลอนในการเลอกกลมตวอยางมากนอยเพยงใด การก าหนด
ความคลาดเคลอนในการเลอกกลมตวอยางนขนอยกบความรบผดชอบและผทใชผลการวจย การพจารณา
ระดบของความเทยงตรงแมนย านมกจะใชการประเมนคาในเชงคณธรรม (Value Judgment) มาประกอบการ
ตดสนใจ เชน ถาเปนเรองทมความส าคญมากเกยวกบชวตของมนษย ความแมนย าของขอมลกตองมมาก
และความคลาดเคลอนกตองนอยทสดเทาทจะท าได เปนตน
5. ก าหนดหรอเลอกเครองมอทจะใชในการรวบรวมขอมล ในขนนผวจยจะตองเลอกเครองมอท
จะใชในการวจย ทงนกแลวแตลกษณะของขอมลทตองการ
6. ก าหนดและรวบรวมขอบขายของประชากร ในขนนผวจยจะตองรวบรวมรายชอของหนวย
ของตวอยาง (Sampling Unit) โดยศกษาลกษณะของประชากรวาประกอบดวยอะไร หนวยตวอยางคออะไร
7. การเลอกกลมตวอยาง มการวางแผนการเลอกกลมตวอยาง โดยจะตองตดสนใจเสยกอนวาจะ
เลอกกลมตวอยางโดยวธใด ประมาณจ านวนกลมตวอยางเทาใดจงจะพอเพยงภายในขอบขายระดบของ
ความเทยงตรงแมนย าทก าหนดไว ประมาณการคาใชจาย เวลา ตลอดจนก าลงคนทใชการเกบรวบรวมขอมล
จากกลมตวอยางนนๆ และเลอกกลมตวอยางตามแผนทก าหนดไว
8. ทดลองเครองมอเพอตรวจสอบคณภาพของเครองมอนน ๆ วามความเทยงตรงและเชอถอได
มากนอยเพยงใด มทางแกไขใหสมบรณไดอยางไรบาง
9. วางแผนงานเกยวกบการรวบรวมขอมล ตงแตก าหนดเวลาในการเกบขอมล วธการบนทก
จ านวนผเกบรวบรวมขอมล การประชมชแจง หรอการฝกอบรมใหผเกบขอมลเขาใจเครองมอและวธการ
เกบขอมล
10. เกบขอมลจรง ในภาคสนามตามแผนทวางไว
11. ตรวจสอบขอมล ทไดรบวา ถกตอง สมบรณ และเพยงพอตอความตองการตามแผนทวางไว
หรอไม
~ 154 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
การเกบรวบรวมขอมล
ในกรณทยงไมมขอมลเกยวกบสงทตองการศกษา จ าเปนจะตองมการเกบรวบรวมขอมลใหม
ขอมลนนอาจมลกษณะตาง ๆ กนออกไป เชน ขอมลเกยวกบบคคล สงแวดลอม หรอพฤตกรรม ซงท าให
การเกบรวบรวมจ าเปนตองใชเครองมอและวธการแตกตางกนออกไป วธการทใชกนมากในการเกบ
รวบรวมขอมล คอ การสอบถาม การสงเกต และการสมภาษณ นอกจากนน การเกบขอมลเพอการวจยทาง
การแพทยและพยาบาล อาจตองใชเครองมอทางวทยาศาสตรรวมดวย แตไมวาจะใชวธการใด โพลท และ
ฮงเกอร (Polit and Hungler, 1999, pp 310 – 313) เสนอวา การเกบรวบรวมขอมลนนจะเกยวของกบ
องคประกอบทส าคญ 4 ประการ คอ
1. โครงสราง (Structure) การวจยเชงปรมาณมกจะมการเกบขอมลทมแบบแผน แบบสอบถามท
ใชจะมโครงสรางทก าหนดแนนอน ซงตางจากการศกษาเชงคณภาพทมกใชรปแบบทไมตายตวเพอใหผตอบ
สามารถแสดงความคดเหนไดอยางกวางขวาง
2. ความสามารถทจะท าใหขอมลเปนเชงปรมาณ (Quantifiability) ขอมลทจะสามารถน ามา
วเคราะหทางสถตไดจะตองถกจดเกบในเชงปรมาณ ไมวาตวแปรน นจะเปนนามธรรม หรอเปน
ปรากฏการณทจบตองไมได เชน ความหวง ความเปลาเปลยว ความเจบปวด หรอภาพลกษณ เปนตน ขอมล
ทมาจากการเกบรวบรวมทไมมโครงสรางกอาจจดกระท าใหเปนเชงปรมาณได และมประโยชนทจะท า
เชนนน ทงนขนอยกบปญหาการวจย กระบวนทศนของผวจย และลกษณะของค าตอบทไดรบจากผใหขอมล
3. การเปนทสงเกตของผวจย (Research Obtrusiveness)วธเกบรวบรวมขอมลแตละแบบ จะม
ความแตกตางกนในประเดนเกยวกบความรตวของบคคลวาก าลงถกศกษาหรอมสวนรวมในการวจย หาก
ผใหขอมลรตววาก าลงถกศกษากอาจแสดงพฤตกรรมหรอตอบค าถามทไมเปนไปตามธรรมชาต แตหากเขา
ไมมโอกาสรวาก าลงถกศกษากอาจเปนปญหาทางจรยธรรมได การเปนทสงเกตของผวจยจะมผลตอความ
เบยงเบนของขอมลทไดรบหากผใหขอมลมสวนไดเสยกบผลการวจยนน มสวนเกยวของกบพฤตกรรมทไม
เปนทยอมรบของสงคม ไมไดปฏบตตามค าแนะน าของแพทยหรอพยาบาล หรอเปนคนทตองการ “ดด” ใน
สายตาของผอน ในกรณทไมอาจหลกเลยงการเปดเผยตวของผวจยตอผใหขอมลได ผวจยตองพยายามทจะ
ท าใหผใหขอมลรสกผอนคลาย เนนใหความส าคญของการตอบค าถามหรอท าตวตามธรรมชาต และโดยการ
ใชผเกบขอมลทมทกษะและผานการอบรมแลว
4. ความเปนปรนยหรอวตถวสย (Objectivity) คอ การสามารถวดคณลกษณะของสงทศกษาจรง
ๆ โดยไมมความล าเอยงจากความรสกสวนตวหรอความเชอสวนตวของผวจย ซงดไดจากระดบความเหมอน
~ 155 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
หรอใกลเคยงกนของ “คะแนน” ผลการตรวจวด หรอผลการสงเกตพฤตกรรมเมอใชผวจยตางกน งานวจย
เชงปรมาณตองการขอมลทมวตถวสยสง ในขณะทการวจยเชงคณภาพจะใหความส าคญกบการตดสนเชง
จตวสย (Subjectivity) ของผวจย เพราะเชอวาจ าเปนตอการท าความเขาใจประสบการณของมนษย
วธการเกบรวบรวมขอมล
ในการวจยทางการพยาบาลมกนยมใชวธเกบรวบรวมขอมล 3 วธใหญ ๆคอ การถามผใหขอมล
โดยตรง ซงเปนการใหขอมลดวยตนเองของผถกวจย (Self–report) การสงเกตและการวดทางชวสรรภาพ
(Polit and Hungler, 1999)
1. การใหขอมลโดยผถกวจย (Self – Report)
เปนวธการเกบขอมลทดและตรง เมอตองการศกษาวามความรสก มความคดหรอความเชอ
อยางไร วธการทจะไดขอมลตรงๆ คอการถามผถกวจย ทงนการศกษาพฤตกรรมบางอยางเราไมสามารถใช
วธสงเกตได เชน การคมก าเนด การใชสารเสพตด เปนตน นอกจากนน การสงเกตตองท าในขณะทบคคล
แสดงพฤตกรรมนน ๆ การสอบถามผใหขอมลโดยตรงจงเปนวธทด เพราะสามารถสอบถามเหตการณ
ยอนหลงหรอแผนทจะท าในอนาคตได ผวจยอาจสามารถศกษาถงความคด ความรสกของบคคลจาก
พฤตกรรมทเขาแสดงออกได แตไมไดหมายความวา พฤตกรรมการแสดงออกของบคคลจะสอดคลองตรง
กบความคดในใจของเขาเสมอ การเกบขอมล โดยวธ Self – Report ชวยใหเราสามารถวดคณลกษณะทาง
จตใจของบคคล โดยการตดตอสอสารโดยตรงกบเขา
การเกบขอมลดวยวธ Self – Report มจดออนทความตรงและความแมนย าของขอมลทไดรบ
ผวจยจะมนใจไดอยางไรวา ผใหขอมลรสกหรอกระท าอยางทตอบจรง ๆ ทกคนมแนวโนมทจะแสดงตว
ในทางทดทสด ซงอาจขดแยงกบความเปนจรง ฉะนน ผวจยและใชผลงานวจยจะตองตระหนกถงจดออนน
โดยเฉพาะในการวจยทเกยวกบความรสกหรอพฤตกรรมทสงคมเหนวาไมถกตองหรอไมปกต
2. การสงเกต (Observation)
เปนอกวธหนงทดในการเกบรวบรวมขอมล โดยเฉพาะในการวจยทางคลนก ผวจยสามารถเกบ
ขอมลเกยวกบคณลกษณะหรอสภาพของบคคล เชน ระยะเวลาในการหลบหรอการตนของผปวย พฤตกรรม
การสอสารโดยใชเสยงและไมใชเสยง กจกรรม หรอสภาพแวดลอม การสงเกตอาจกระท าในสภาพทเปน
ธรรมชาตหรอหองทดลอง โดยใชประสาทรบรของผวจยหรอใชเครองมอชวย เชน เครองบนทกเสยง หรอ
วดโอเทป
~ 156 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
การสงเกตใชไดดกบปญหาการวจยทางการพยาบาลหลายอยาง ทไมอาจไดขอมลจากการบอกเลา
หรออธบายไดเตมท เชน เมอบคคลอาจไมรวาแสดงพฤตกรรมนน ๆ ออกมา เชน ความวตกกงวลกอนการ
ผาตด เมอบคคลอายทจะบอกเลาสงทตนเองกระท า เชน พฤตกรรมกาวราว ไมเปนมตร เมอพฤตกรรมนน
เกดจากอารมณในขณะนน เชน การคร าครวญเสยใจเนองจากการสญเสยบางสงบางอยาง หรอเมอบคคล
ไมสามารถบอกหรออธบายสงทตนเองท าได เชน ในเดกเลก ๆ หรอผปวยทางจต
การเกบรวบรวมขอมลโดยการสงเกต มจดออนในดานปญหาจรยธรรม การบดเบยนของ
พฤตกรรมเมอรตววาถกสงเกต และการปฏเสธทจะใหความรวมมอ ปญหาทส าคญทสดอยางหนงคอความ
คลาดเคลอนของขอมลจากความล าเอยงของผสงเกต (Observer Biases) ซงอาจมปจจยจาก
2.1 อารมณ ทศนคต ความทะนงในศกดศรของผสงเกต อาจท าใหสรปความเหนผดไป
2.2 ความสนใจและความตงใจสวนตว อาจเปนการระบายสสงทสงเกตได ใหเปนไปตามทผ
สงเกตตองการเหน
2.3 ความคาดหวงในสงทตองการสงเกต
2.4 การดวนสรปกอนทจะไดขอมลเพยงพอ
ความล าเอยงของผสงเกต อาจจะไมสามารถก าจดไดหมด แตอาจท าใหเหลอนอยทสด โดยจด
ใหมการฝกอบรมผสงเกตใหดกอนการลงมอเกบขอมล
3. การวดทางชวสรรภาพ (Biophysiologic Measures)
การวจยทางการพยาบาล มแนวโนมทจะเปนการศกษาทางคลนกโดยมผปวยเปนศนยกลางมากขน
จงจ าเปนตองมการวดทางชวะและสรระภาพ โดยเครองมอทใชเทคนคเฉพาะ ขอดของเครองมอประเภทน
กคอ มความเปนภาวะวสยสง เมอ พยาบาล ก และ พยาบาล ข ใชเครองมอวดอากาศทหายใจเขาออกจากปอด
(Spirometer) อานคาปรมาตรของแกสทหายใจเขาและออกระหวางการหายใจหนงรอบ (Tidal Volume) ของ
ผปวยคนเดยวกน ในเวลาเดยวกน กมโอกาสทจะอานคาไดเทากนสง และถาเครองมอนนท างานดแมจะอาน
คาจากสองเครองกควรจะไดผลเหมอนกน นอกจากนน เครองมอวดทางชวสรรภาพยงใหขอมลทแมนย า
ถกตอง มความไวสง สามารถวดคณลกษณะของตวแปรไดตรงทตองการ เชน ถาใชเทอรโมมเตอรวดกจะได
คาอณหภมไมใชไดอยางอน
การใชเครองมอวดทางชวสรรภาพ อาจมขอดอย คอ ความยงยากและซบซอนทางเทคนคของ
เครองมอ ความคลาดเคลอนจากการใชเครองมอ หรอปจจยในตวผปวย และอนตรายทอาจเกดกบผปวยหาก
ใชเครองมอไมระวง ผวจยทใชเครองมอวดทางชวสรรภาพควรค านงถงจรยธรรมของนกวจยในการใช
~ 157 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
เครองมอกบผปวย เชน อนตรายทอาจเกดกบผปวย และการแจงผลการตรวจวดใหผปวยทราบ เปนตน
ตวอยางของการวดทางสรรภาพทรายงานในการวจยทางการพยาบาล สามารถศกษาไดจาก เบรนและโกรฟ
(Burns and Grove, 1993, pp 357 – 359)
การรวบรวมขอมล โดยผถกวจยเปนผใหขอมลตวตนเอง (Self – Report)
การรวบรวมขอมลโดยวธ self – Report ท าไดโดยการสมภาษณหรอใชแบบสอบถามกบผถกวจย
การเลอกใชวธใดขนอยกบค าถามการวจยและประเภทของการวจยทเลอกใช เพอตอบค าถามนน ๆ สงทจะ
ท าใหการสอบถาม/ สมภาษณเพอเกบรวบรวมขอมลส าหรบการวจยแตละเรองแตกตางกน จะอยท
โครงสรางและประเภทของค าถามทใชถามผถกวจยวาเปนแบบทมโครงสรางหรอแบบไมมโครงสราง
1. การรวบรวมขอมลแบบไมมโครงสรางและกงโครงสราง (Unstructured and Semi – Structured
Self – Report Techniques)
เปนวธการรวบรวมขอมลทใชเมอผวจยยงไมมแนวคดชดเจนของปรากฏการณทจะศกษา หรอ
อาจมเพยงโครงสรางคราว ๆ แตยงไมมชดของค าถามทเฉพาะเจาะจง จงมกใชการสมภาษณ เพอใหผให
ขอมล (Respondents of Informants) ไดบอกเลาถงสงนน ๆ โดยเรมตนดวยค าถามทว ๆ ไปกอน
การสมภาษณอยางไมมโครงสรางหรอกงโครงสรางเปนการกระตนใหผถกสมภาษณใหขอมลทส าคญของ
ปรากฏการณอยางใดอยางหนง และชใหเหนวาขอมลนนมความหมายหรอส าคญส าหรบเขาอยางไร เทคนค
วธทใชในการรวบรวมขอมลแบบไมมโครงสรางหรอกงโครงสราง ไดแก
1.1 การสมภาษณอยางไมมโครงสราง (Completely Unstructured Interview) ใชเมอผวจยยง
ไมมแนวคดชดเจนเกยวกบเรองทจะศกษา อาจจะเรมดวยการสมภาษณอยางไมมโครงสราง ซงมกจะท าใน
เชงสนทนาและในสภาพทเปนธรรมชาต โดยการเรมดวยค าถามทกวาง ๆ (Grand Tour Questions)
ตวอยางเชน “กรณาเลาใหฟงวาเกดอะไรขนเมอคณรวาตดเชอเอดส”
ค าถามตอ ๆ มาจะคอย ๆ แคบเขา โดยอาศยค าตอบแรก ๆ เปนแนวทาง การศกษาเชง
มานษยวทยา (Anthropology) และการวจยเชงคณภาพอน ๆ ใชการสมภาษณอยางไมมโครงสรางเปนอยางมาก
1.2 การสมภาษณโดยชดของค าถามเฉพาะหรอ ค าถามกงโครงสราง (Focused Interview or
Semi – Structured Interview) ใชเมอผวจยมชดของแนวค าถามทครอบคลมเรองทจะศกษา แลวสมภาษณ
ผใหขอมลตามหวขอนน ๆ โดยกระตนใหผใหขอมลไดแสดงความคดเหนอยางอสระ แลวมการบนทกค าให
~ 158 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
สมภาษณนน ดตวอยางของชดค าถามส าหรบการสมภาษณนกศกษาและอาจารยเกยวกบทศนคตตอสถาบน
และวชาชพ (อ าพล จนดาวฒนะ และคณะ, 2540) ในภาคผนวก
1.3 การสมภาษณเปนกลม (Focus group Interview)เปนอกรปแบบหนงของ Focused Interview
ซงเปนเทคนควธทไดรบความนยมในการศกษาปญหาวจยทเกยวกบสขภาพโดยการสมภาษณเปนกลม
ประมาณ 5 - 15 คน มกเลอกผเขากลมทมความคลายคลงกน เพอใหกลไกของกลมมบรรยากาศแบบสบาย ๆ
ผสมภาษณซงเรยกวา Moderator จะกระตนใหมการอภปรายแสดงความคดเหนตามตวขอหรอชดของ
ค าถามทเตรยมไว ดตวอยางของชดค าถามทใชในการสมภาษณกลมนกศกษาในการวจย เรอง “สถานภาพ
ของสถาบนการศกษา” (อ าพล จนดาวฒนะ และคณะ, 2540) ในภาคผนวก
1.4 ประวตชวต (Life Histories) เปนการเปดเผยเกยวกบประสบการณชวตของบคคล ผวจย
จะขอใหผใหขอมลเลาความคดหรอประสบการณเกยวกบเรองใดเรองหนงตามล าดบเวลา
1.5 การสอบถามเกยวกบเหตการณส าคญทเกดขน (Critical Incidents) เปนเทคนคการ
รวบรวมขอมลเกยวกบพฤตกรรมทสนใจศกษา ซงผลนนอาจเปนทางบวกหรอลบกได เทคนคนไดรบการ
พฒนามาจากโครงการศกษาดานจตวทยาการบนของกองทพอากาศสหรฐฯ ในระหวางสงครามโลกครงท 2
(Flanagan, 1954)
ตวอยางหนง ซงพบในงานวจย ของ JC. Flanagan (1982) เขาตองการพฒนาองคประกอบของ
คณภาพชวต จงไดใชวธ Critical Incidents ไปสอบถามคน 3,000 คน วามเหตการณอะไรทเกดขนในชวตทม
ผลมากทสด ทงในทางบวกและทางลบตอความสขในชวต Flanagan รวบรวม Critical incidents ได 6,500
เหตการณ และน ามาจดกลม ไดเปน 15 องคประกอบยอย ใน 5 ดานใหญ ๆ คอ 1) ดานสขภาวะทางรางกาย
และวตถ 2) สมพนธภาพกบบคคลอน ๆ 3) กจรรมในสงคม ชมชน และในฐานะพอเมอง 4) การพฒนาสวน
บคคลและการบรรลเปาหมายในชวต และ 5) สนทนาการและการพกผอนหยอนใจ
1.6 บนทกประจ าวน (Diaries) ผวจยจะขอรองใหผใหขอมลท าบนทกประจ าวนในชวง
ระยะเวลาหนงเกยวกบเรองทสนใจศกษา เชน การศกษาเกยวกบผลของภาวะโภชนาการในระยะตงครรภตอ
ทารก ผวจยอาจขอใหหญงตงครรภลงบนทกประจ าวนเกยวกบอาหารทรบประทานในชวง 1 – 2 สปดาห
ของการศกษา
~ 159 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
2. การรวบรวมขอมล โดยใชแบบสอบถาม/ สมภาษณแบบมโครงสราง (Structured Self –
Report Instruments)
การรวบรวมขอมล โดยใชเครองมอแบบมโครงสราง มกจะใชแบบสอบถามหรอการสมภาษณ
ซงท าไดหลายวธ เชน ใหผถกวจยตอบแบบสอบถามดวยตนเอง ทเรยกวา SAQ (Self – Administered
Questionnaire) โดยทค าถามนน อาจถกจดพมพในกระดาษแลวตอบ โดยใชปากกา ดนสอ (Paper – Pencil
Test) หรอ ใสไวในคอมพวเตอร (Touch Screen Computer) หรอ Website บน Internet ตวอยางเชนท
Website http://www.msnbc.com/modules/virtualcheckup/default.asp จะมแบบสอบถามทใหเราประเมน
ตนเองวา มความเสยงตอการเปนโรคตาง ๆ หรอไม เปนตน นอกจากนน ยงอาจใชแบบสอบถามในการ
สมภาษณตวตอตวหรอสมภาษณทางโทรศพทไดอกดวย
รปแบบของค าถามในแบบสอบถาม แบบมโครงสราง จะม 2 แบบหลก คอ
1. แบบปลายเปด (Open – Ended Questions) เชน
ทานมประวตแพสารอะไรบาง ...........................................................
ยาปฏชวนะททานเคยรบประทาน ไดแก .............................................
ทานเลอกเรยนวชาชพพยาบาล เพราะ .................................................
2. แบบปลายปด (Close – Ended or Fixed – Alternative Questions) เปนค าถามทมค าตอบ
ตายตวใหเลอก ตวอยาง อาจเปนได ตงแต ใช – ไมใช จนถง ค าตอบทซบซอนกวานน
ตวอยาง ของค าถามแบบปลายปด เชน
ทานมอาชพอะไร
( ) 1. ขาราชการ / พนกงานรฐวสาหกจ
( ) 2. ประกอบอาชพสวนตว
( ) 3. รบจาง
จากตวอยางจะเหนวารปแบบค าถามทงสองแบบ ตางกมขอดขอเสย ในขณะทค าถามปลายเปด
จะงายตอการวเคราะห เพราะไดแบงกลมค าตอบไวลวงหนาแลว แตผตอบอาจมปญหาวาไมมตวเลอกท
ตรงทสดกบเขา เชน ในตวอยางค าถามแบบปลายปด ผทก าลงตกงานจะไมสามารถตอบได หากเขาเลอกขอ
ใดขอหนงทเปนอาชพทเคยท าในอดต กจะท าใหค าตอบทไดไมตรงกบความเปนจรง สวนค าถามแบบ
ปลายเปดอาจจะไดค าตอบละเอยดชดเจนกวาแตจะยากในการจดประเภทเพอการวเคราะหในภายหลง
~ 160 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
การตดสนใจเลอกใชค าถามแบบไหน ผวจยจะตองพจารณาจากปจจยหลายประการ เชน ตองการ
ทราบค าตอบเกยวกบเรองนนละเอยดเพยงใด ผทจะใหขอมลมความสามารถในการใชภาษาระดบใด และ
เวลาทใชในการตอบ เปนตน อนง ผวจยอาจใชรปแบบผสมระหวางค าถามปลายปดกบปลายเปด เพอ
แกปญหาน ตวอยางเชน ในค าถามเกยวกบอาชพขางตนอาจเพม ตวเลอกท 4 คอ อน ๆ โปรดระบ ................
ชนดของค าถามปลายปด
1. Dichotomous Questions เปนค าถามทใหผตอบเลอกระหวาง 2 ตวเลอก เชน ใช – ไมใช, หญง –
ชาย เปนค าถามทเหมาะกบการเกบขอมลทเปนขอเทจจรง
2. Multiple – Choice Questions เปนค าถามทเปดโอกาสใหผตอบเลอกค าตอบทถกตองจาก
ตวเลอกหลาย ๆ ตว ไดแก ขอสอบวดความรทใชกนโดยทวไป
3. Cafeteria Questions เปน Multiple – Choice Question แบบหนงทใหผตอบเลอกค าตอบท
ใกลเคยงความคดเหนของเขามากทสด ซงตวเลอกแตละตวมกจะบรรยายอยางละเอยดใหครอบคลมหวขอ
ค าถามทศกษา
ตวอยาง คนทวไปมกมความคดเหนแตกตางกนเกยวกบการรกษาดวยการใหฮอรโมนเอสโตรเจน
ทดแทนในผหญงวยหมดประจ าเดอน ขอความใดตอไปนทตรงกบความคดเหนของทานมากทสด
( ) 1. การใชฮอรโมนเอสโตรเจนทดแทนเปนอนตรายและควรหามอยางเดดขาด
( ) 2. การใชฮอรโมนเอสโตรเจนทดแทนอาจมอาการขางเคยงทไมพงปรารถนา ดงนน ตองใช
อยางระมดระวง
( ) 3. ขาพเจาไมแนใจเกยวกบการใชฮอรโมนเอสโตรเจนทดแทน
( ) 4. การใชฮอรโมนเอสโตรเจนทดแทนมประโยชนหลายอยาง ควรสงเสรมใหมการใช
( ) 5. การใชฮอรโมนเอสโตรเจนทดแทนเปนการรกษาทเยยมยอด ควรน ามาใชประจ าในหญง
ทหมดประจ าเดอน
4. Rank – Order Questions เปนค าถามทใหผตอบจดอนดบความชอบหรอความส าคญของ
ตวเลอก โดยใสตวเลข 1, 2, 3, … หนาขอความตามอนดบทเลอก ไมควรใหขอความมากกวา 10 เพราะจะ
ท าใหผตอบสบสนได
~ 161 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
ตวอยาง ทานมความมนใจในการท างานในต าแหนงพยาบาลวชาชพประจ าแผนกใดตอไปน มาก
ทสด (ใสตวเลข 1, 2, 3, …เรยงตามล าดบจาก มากทสด)
( ) แผนกอายรกรรม
( ) แผนกศลยกรรมทวไป
( ) แผนกสตกรรม
( ) แผนกห ตา คอ จมก
( ) แผนกออรโธปดกส
( ) หองคลอด
( ) หองผาตด
( ) หอผปวยหนก
5. Forced – Choice Questions เปนค าถามทบงคบใหผตอบจะตองเลอกตวเลอกตวใด หนงใน
สองตวทมลกษณะหรอต าแหนงทตางกนคนละขว ใชมากในแบบสอบถามบคลกภาพ
ตวอยาง ขอความใดใกลเคยงทสดกบความคดเหนของทาน?
( ) 1. สงใดๆ ทเกดขนกบฉน เปนผลจากการกระท าของฉนเอง
( ) 2. บางครงฉนมความรสกวามบางสงในชวตทนอกเหนอการควบคมของฉน
6. Rating Questions เปนค าถามทผตอบจะตองตดสนใจเลอกตวเลอกตวใดตวหนงทถกจด
เรยงล าดบไว โดยทตวเลอกเหลานจะมค าหรอขอความสองหวทายทตางกนอยางสดขว เชน เหนดวยอยางยง –
ไมเหนดวยอยางยง, มากทสด – นอยทสด ในระหวางขอความหวทายจะมตวเลอกระหวางขอความหวทาย
(Intermediary Point) เชน เหนดวยมาก ไมเหนดวย จ านวนตวเลอกมได ตงแต 3 ขนไป แตมกนยมใหเปน
จ านวนค ท งน เพอใหมจดกลางทเปนความคดเหนกลาง ๆ เชน ไมแนใจ เฉย ๆ เปนตน ดตวอยาง
แบบสอบถามความคดเหนของนกศกษาตอสถานภาพของสถาบนการศกษาในสงกดสถาบนพระบรมราช
ชนก (อ าพล จนดาวฒนะ และคณะ, 2540) ในภาคผนวก
7. Check Lists เปนขอความหลาย ๆ ขอความ ทครอบคลมเรองทศกษา จดเรยงในรปแบบ
เดยวกน โดยมากจดวางในแนวตง และมตวเลอกตอบอยในแนวนอน เนองจากแบบตรวจสอบรายการ มกม
2 แกน จงเรยกวา Matrix Questions เปนชนดค าถามทมประสทธภาพและงายส าหรบผตอบ แตมกใชกบ
แบบสอบถามชนดเขยนตอบมากกวาการสมภาษณ
~ 162 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
ตวอยาง ตอไปนเปนอาการทมกเกดขนในหญงวยหมดประจ าเดอน กรณาระบวาอาการนน ๆ เกดขนกบ
ทานบอยแคไหน
อาการ ไมเกดเลย นานๆ ครง เปนประจ า
1. รอนวบวาบ
2. เหนอยงาย
3. ใจหววๆ
4. หงดหงดงาย
5. ชองคลอดแหง
6. คนในชองคลอด
7. เลอดออกกระปรดกะปรอย
8. เจบปวดขณะรวมเพศ
8. Calendar Questions เปนค าถามทใชเมอผวจยตองการทราบขอมลยอนหลงเกยวกบเหตการณ
ตาง ๆ หรอกจกรรมทเกดขนในชวตของผถกศกษาตามล าดบเวลา ในแนวตงจะเปนเหตการณ กจกรรม หรอ
พฤตกรรมทตองการสอบถาม และในแนวนอนจะแบงเปนชอง ๆ ตาม เดอน ป หรอสปดาห ท 1, 2, …
ผตอบจะระบจดทเรมเหตการณนนและจดสนสด แลวลากเสนเชอมตอระหวางสองจดนน
ตวอยาง ภายหลงจากทราบผลการตรวจเลอดวาทานตดเชอเอดส ทานมความรสกหรอท าอยางไร
บาง โปรดระบระยะเวลาทสงเหลานนเกดขนกบทาน โดยลากเสนตรงเรมตงแตระยะเวลาทความรสกนน
เกดขนกบทาน จนถงระยะเวลาทสนสด
ความรสก / พฤตกรรม สปดาหท 1 สปดาหท 2 สปดาหท 3 สปดาหท 4
1. ตกใจ คดวาเรองนไมนาเกดขนกบ
ตนเอง
2. เปลยนไปตรวจทโรงพยาบาลอน เผอ
วาทแรกอาจตรวจพลาด
~ 163 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
ความรสก / พฤตกรรม สปดาหท 1 สปดาหท 2 สปดาหท 3 สปดาหท 4
3. โกรธ หงดหงด ตวาดคนรอบขาง
4. โทษคนทเอาเชอมาให อยากแกแคน
5. ไปวด / โบสถ / มสยด หรอ ทพงทาง
ใจอนๆ
6. ใครวาหมอด หรอมสงศกดสทธท
ไหนกไปขอใหชวย
7. หมดหวง ทอแท อยากฆาตวตาย
8. ยอมรบความจรง วางแผนวาจะด าเนน
ชวตตอไปอยางไร
หมายเหต ในกรณทผตอบมความรสกหรอพฤตกรรมบางอยาง แค 1 – 2 วน กสามารถแบงชอง
ของแตละสปดาหออกเปน 7 ชองยอยได และยงอาจเพมจ านวนสปดาห ไดตามความเหมาะสมกบค าถาม
และค าตอบทคาดวาจะไดรบ
9. Visual Analogue Scales (VAS) เปนมาตรวดทเปนเสนตรงทมจดหวทาย (Anchors) ซงม
ขอความก ากบทตางกนสดขว เชนเดยวกบ Rating Questions แตไมมขอความก ากบในจดระหวางขอความ
หวทาย โดยทวไป VAS จะยาวประมาณ 100 มลลเมตร แทนคะแนน 0 – 100 ผตอบจะท าเครองหมาย ณ จด
ใดจดหนงบนเสนตรงนนทตรงกบความรสกของตน ใชมากในการวดสงทเปนภาวะวสย เชน ความเจบปวด
ความเหนอยออน
ตวอยาง ทานรสกเจบปวดจากบาดแผลผาตดมากนอยแคไหน
0 = ไมเจบเลย 100 = เจบปวดมากทสด
ตวอยางงานวจย ทใชมาตรวดแบบ VAS เชน เครองมอวดคณภาพชวตในเดก อายระหวาง 6 – 11
ป ออกแบบโดย ครสตน ไอเซอร และคณะ (Eiser et al., 1999) เปนแบบสอบถามทใสไวในเครอง
คอมพวเตอรเพอใหเดกตอบเอง ค าถามประกอบดวยภาพและค าถาม 16 ขอ ทเกยวของกบคณภาพชวตของ
~ 164 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
เดก ผตอบจะตองตอบค าถาม จากแตละภาพ 2 ครง ในประเดนทวา ชวตจรงเขาเหมอนในภาพนนมากนอย
แคไหน และเขาตองการใหตนเองเปนอยางไร คะแนนคณภาพวตจะคดจากผลตางของสงทเปนจรง กบสงท
เดกคาดหวง สวนมาตรวดของแบบสอบถามเปนแบบ VAS โดยจะมภาพเปนเสนตรงบนคอมพวเตอรทม
ขอความก ากบสองหวทาย วา “เหมอนฉนมากทสด” กบ “ไมเหมอนฉนมากทสด” หลงจากทผวจยอาน
ค าถามแลวกจะขอใหเดกใชเมาสคลกทจดใดจดหนงบนเสนตรงนนทตรงกบความรสกของเขามากทสด
มาตรวดแบบผสม (Composite scales)
มาตรวด (Scale) เปนเครองมอทออกแบบมาวดและใหคาคณลกษณะของสงทตองการวดออกมา
เปนตวเลข เชน เครองชงน าหนก การวจยหลายเรองจ าเปนตองใชมาตรวดทางจตวทยา เพอจะจ าแนก
ทศนคต การรบร ความตองการ แรงจงใจ ฯลฯ ของคนออกมาในเชงปรมาณ มาตรวดแบบผสมมกจะใช
ลกษณะค าถามแบบปลายปดทกลาวมาแลวแบบใดแบบหนง ควบคกบการก าหนดคาคะแนนใหแตละ
ตวเลอก แลวในทสดจะไดคะแนนรวมจาการตอบค าถามทกขอ มาตรวดแบบผสมจะจดท าใน รป
แบบสอบถามหรอสมภาษณกได ตวอยางมาตรวดทรจกแพรหลาย เชน Likert Scale, Thurstone Scale และ
Semantic Differential Scale ของ Osgood ในทนจะยกตวอยางเฉพาะ Likert Scale และ Semantic
Differential Scale
มาตรวดแบบลเคอรท (Likert Scales)
เปนมาตรวดทนยมใชอยางกวางขวาง เรยกชอตามนกจตวทยาRensisLikert มาตรวดนจะ
ประกอบดวยขอความ (Items) หลาย ๆ ขอความทแสดงทศนะเกยวกบหวขอทศกษา เพอใหผตอบ
แบบสอบถามแสดงความคดเหนวาเขาเหนดวยหรอไมเหนดวยกบขอความเหลานนมากนอยแคไหน ตาม
มาตราสวนประมาณคา (Rating scale) ทก าหนดใหไวในแบบสอบถามวามกตวเลอก หรอกระดบ ดงได
กลาวไปแลวในชนดของค าถามปลายปด
การเขยนขอความควรใหมท งในทางบวกและลบทครอบคลมทศนคตเกยวกบหวขอทศกษา
ควรหลกเลยงขอความทเปนกลางหรอสดโตงมากๆ ทผตอบมกจะเหนดวยหรอขดแยงอยางชดเจน สวน
จ านวนตวเลอกอาจเปนได ตงแต 3, 5 หรอ 7 ตวเลอก(แตลเคอรท ใช 5 ตวเลอก) แตละตวเลอกจะมคะแนน
ก ากบจากมากไปนอยตามล าดบความเหนดวยหรอไมเหนดวยกบขอความนน เชน เหนดวยมากทสด มาก
ปานกลาง นอย นอยทสด มคะแนนเปน 5, 4, 3, 2, 1 ตามล าดบ ในขอความทเปนทศนคตเชงบวก แตกลบ
ตรงกนขามในขอความเชงลบ หลงจากนน กรวมคะแนนของแตละขอเปนคะแนนรวมของแบบสอบถาม
~ 165 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
ทงฉบบ และเนองจากการคดคะแนนท าโดยวธรวมคะแนนของแตละขอ จงมกเรยกแบบสอบถามชนดนวา
Summated Rating Scale
ดตวอยางจาก แบบสอบถามความคดเหนของนกศกษาตอสถานภาพของสถานศกษา ในสงกด
สถาบนพระบรมราชชนก (อ าพล จนดาวฒนะ และคณะ, 2540) ในภาคผนวก
มาตรวดของออสกด (Osgood’s Semantic Differential Scales)
เปนมาตรวดอกแบบหนงทมกพบในงานวจย ประกอบดวย ชดของค าคณศพททแตกตางกนเปน
สองขว เชน ด / เลว, แขงแรง / ออนแอ ซงครอบคลมแนวคดของเรองทตองการศกษา ผตอบจะตองเลอก
ท าเครองหมายในชองใดชองหนงจากทงหมด 7 ชอง ดงตวอยาง
พยาบาลชาย
มความสามารถ 7 6 5 4 3 2 1 ไรความสามารถ
เยนชา 1 2 3 4 5 6 7 ไรความสามารถ
ส าคญ ไมส าคญ
ไมกาวหนา กาวหนา
หมายเหต ตวเลขคะแนนในแตละชองตองการแสดงวธคดคะแนนทตางกน ในขอความทขนตนดวย
คณศพททางบวกและทางลบเทานน ในการจดท าแบบสอบถามจะไมแสดงตวเลขก ากบ สวน
คะแนนรวมของแบบสอบถามคดจากการรวมคะแนนของแตละขอเชนเดยวกน
หลกในการตงค าถามในแบบสอบถาม
ในการเขยนขอความหรอค าถามส าหรบแบบสอบถาม โพลท และ ฮงเลอร (Polit and Hungler,
1999, p. 351) เสนอวา ควรค านงถงหลกส าคญ 4 ประการ คอ ความชดเจนความสามารถของผตอบในการ
ใหขอมล ความล าเอยง และการกระทบตอความรสกของผตอบ (Sensitive) ของเรองทถาม
~ 166 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
1. คดใหชดเจน วาตองการขอมลอะไร เชน การถามวา “ทานรบประทานอาหารเยนเวลาไหน”
เปนค าถามทไมยากแตไมชดเจน เพราะอาจตอบไดหลาย ๆ แบบ เชน “ตอนหกโมงเยน” “เมอลก ๆ และทก
คนในบานกลบมาพรอมกน” หรอ “เมอนกอยากจะท าอาหาร” ดงนน หากตองการค าตอบในรปของเวลา
เปนโมงยามตองถามใหชดเจนวา “ทานรบประทานอาหารเยนเวลากโมง”
2. พยายามตงค าถามในเชงบอกเลามากกวาปฏเสธ และไมใชค าปฏเสธซอนปฏเสธ
3. หลกเลยงการใชประโยคหรอวลยาว ๆ หลกเลยงการใชศพทเทคนค ถาสามารถหาค าธรรมดา
ทมความหมายเหมอนกนได เลอกใชค าทผมการศกษานอยทสดในกลมผตอบแบบสอบถามสามารถเขาใจได
4. ไมถามค าถามทม 2 แนวคดในประโยคเดยว (Double – Barreled Questions) เชน ทานนอน
หลบเพยงพอและรบประทานอาหารถกสวนหรอไม ผตอบอาจเหนดวยในประเดนหนง แตไมเหนดวยในอก
ประเดนหนง
5. ไมควรทกทกวาผตอบจะตองทราบค าตอบของทกเรองทเราถาม ดงนน ควรเขยนค าถามเปน
กลาง ๆ เพอใหผตอบไมรสกวาเสยหนาทตอบไมได เชน อาจถามวา “หลายคนไมมโอกาสทจะไดรบทราบ
ขอมลมากเกยวกบผลขางเคยงของการใชยาคมก าเนด ในขณะทบางทานกทราบเรองน ทานทราบไหมวา
ผลขางเคยงของการรบประทานยาคมก าเนดมอะไรบาง”
6. หลกเลยงค าถามทชน าค าตอบไปทางใดทางหนง เชน “ทานเหนดวยหรอไมวาพยาบาลชายมก
ไดรบมอบหมายงานทส าคญกวาเพอนรวมงาน”
7. บอกขอบเขตของค าถามใหชดเจน เพอใหไดรบค าตอบทถกตอง เชน “ทานชอบทจะตนแตเชา
ในวนหยดสดสปดาห”
8. ค าถามทเกยวกบพฤตกรรมทไมเปนทยอมรบของสงคม เชน การตดเหลา การใชสารเสพตด
การไมปฏบตตามแผนการรกษาของแพทย อาจใชรปแบบค าถามแบบปลายปดแลวใหผตอบท าเครองหมาย
เพราะผตอบจะรสกถกบงคบนอยกวาการตองกลาวถง พฤตกรรมนนดวยวาจา นอกจากนนเขาจะรสกวายงม
คนอน ๆ ทมปญหาหรอมพฤตกรรมเหมอนตนเอง
9. บางครงการหลกเลยงการใชค าสรรพนาม บรษท 1 หรอ ท 2 ในการตงค าถามกเปนสงจ าเปน
และมประโยชน ลองพจารณาจากตวอยางค าถามตอไปน 1) ขาพเจาไมพอใจการดแลทไดรบจากพยาบาล
ขณะทขาพเจาเขารบการรกษาตวในโรงพยาบาล 2) คณภาพของบรการพยาบาลในโรงพยาบาลนยงไมเปนท
พอใจ ผตอบอาจจะรสกสบายใจทจะตอบค าถามทสองมากกวาค าถามแรก
10. หากผวจยไมแนใจวาผตอบเขาใจแบบสอบถามชดเจนหรอไม อาจท าการทดสอบดวยค าถาม
เชงความร (Cognitive Questioning) ในระหวางการทดลองใชแบบสอบถาม (Pretest) เชน หากค าถามใน
~ 167 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
แบบสอบถามระบวา “ทานเหนวาการฉายแสงเปนวธรกษาทท าใหผ ปวยทรมาน” ผวจยอาจตงค าถามเพอ
ทดสอบความเขาใจของผตอบแบบสอบถามโดยขอใหเขาอธบายวา การฉายแสง หมายถง อะไร โดยใช
ค าพดของเขาเอง
11. หากเปนค าถามในแบบวดทศนคต ตองเปนค าถามทวดความคดเหน ความรสก หรอการรบร
ของผถกวจยทมตอสงทตองการศกษานน ไมใชค าถามทเปนขอเทจจรง เชน ถาถามวา “ทานตนนอนหลง
เวลา 7.00 นาฬกาทกวนหรอไม” เปนการถามขอเทจจรง แตถาถามวา “ทานชอบตนแตเชากอนเวลา 6.00
นาฬกา” หรอ “ทานเหนดวยหรอไมวาผ สงอายควรนอนหลบตอนบาย”เปนการถามความคดเหน ซงผให
ขอมลจะสามารถใหค าตอบไดวา ชอบ – ไมชอบ หรอ เหนดวย – ไมเหนดวย มากนอยแคไหนตอขอความ
นน ๆ
การเกบรวบรวมขอมลโดยการสงเกต
ดงไดกลาวในตอนตนวา การสงเกตเปนวธทดในการเกบรวบรวมขอมลเพอการวจย ม
ปรากฏการณหรอสงทเราสามารถรวบรวมขอมลดวยการสงเกตไดหลายอยาง เชน
1. คณลกษณะและสภาวะของบคคล ไมใชเฉพาะลกษณะทางกายภาพของบคคลเทานนทเรา
สามารถสงเกตได แตรวมทงอาการทางกายทสามารถสงเกตโดยตรงหรอใชเครองมอวด เชน ภาวะการตน
การหลบของผปวย อาการบวมในผปวย ภาวะหวใจวายจากเลอดคง แผลกดทบ หรอเสนเลอดและผวหนง
อกเสบบรเวณทใหสารเหลวทางหลอดเลอดนาน ๆ
2. กจกรรม การกระท าและกจกรรมหลายอยางสามารถเกบขอมลดวยการสงเกต เชน นสยการ
บรโภคของบคคล กจกรรมการพยาบาลขางเตยงและเวลาทใช ระยะเวลาและจ านวนครงของการเยยมของ
ญาตและเพอนของผปวย กรยากาวราวทเดกแสดงออกในระหวางการเลน เปนตน
3. ทกษะและการปฏบต ใชไดดทงการปฏบตการพยาบาลและการศกษาพยาบาล เชน อาจารย
อาจตองการประเมนวานกศกษาสวนปสสาวะไดอยางถกตองหรอไม พยาบาลอาจสงเกตวาผปวยเบาหวาน
สามารถตรวจหาน าตาล และ อะซโตนในปสสาวะ ไดหรอไม
4. พฤตกรรมการตดตอสอสารและปฏสมพนธระหวางบคคล เชน พฤตกรรมการสนทนา
ระหวางพยาบาลและผปวย การรบสงเวรของพยาบาล
5. พฤตกรรมการตดตอสอสารโดยไมใชค าพด เชน การสมผส การแสดงออกทางสหนา การ
เคลอนไหวรางกาย ลกษณะทาทาง เปนตน
~ 168 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
6. สงสมพนธ สงแวดลอมอาจมอทธพลตอพฤตกรรมของบคคล การวจยหลายเรองสนใจศกษา
ความสมพนธระหวางสงแวดลอมและความเชอ การกระท าหรอความตองการของบคคล ลกษณะของ
สงแวดลอมทสงเกตอาจเปนระดบความดงของเสยง ความสะอาดเรยบรอยของทอยอาศย เปนตน
กอนการสงเกตปรากฏการณตาง ๆ นกวจยจะตองก าหนดหนวยของการสงเกต (Unit of
Observation) ทเหมาะสมกบปญหาการวจย การเลอกหนวย ของการสงเกตม 2 วธ คอ 1) The Molar Approach
เปนการสงเกตพฤตกรรมทเปนหนวยใหญ ๆ และพจารณาในภาพรวมของมน เชน ในการศกษาการ
เปลยนแปลงทางอารมณของผปวย อาจจะก าหนดพฤตกรรมทตองการสงเกตเปน 2 กลมใหญ ๆ คอ
พฤตกรรมกาวราว (Aggressive Behaviors) และพฤตกรรมยอมตาม (Passive Behaviors) โดยทในแตละกลม
ใหญจะมพฤตกรรมยอย ๆ ทงทใชค าพดและไมใชค าพด 2)The Molecular Approach เปนการสงเกตหนวย
ยอย ๆ ของพฤตกรรมไมวาจะเปน การเคลอนไหว กรยา ทาทาง หรอขอความทพด จะถอวาเปนหนวยของ
การสงเกต
ในการเกบรวบรวมขอมลโดยการสงเกตนนความสมพนธระหวางผสงเกตและผถกสงเกตม
ความส าคญและเกยวของกบประเดนทส าคญ 2 ประการ คอ การรตวของผถกสงเกตวาก าลงถกศกษา และ
การมสวนรวมในเหตการณของผสงเกต หากผถกสงเกตรตววาก าลงถกศกษาอาจมพฤตกรรมเปลยนแปลง
ไปจากปกต ซงเรยกวา A Reactive Measurement Effect หรอ Reactivity ผวจยจงพยายามทจะลดปญหาน
โดยการหาวธศกษาโดยไมใหผสงเกตรตว (Concealment) เชน การสงเกตผานกระจกทางเดยว แตกอาจเกด
ปญหาเชงจรยธรรมตามมา ดงนน การเปดเผยใหผถกสงเกตทราบวาก าลงถกศกษาจงมหลายระดบขนอยกบ
เรองทศกษาและความเหมาะสม เชน การสงเกตพฤตกรรมการสอนของคร ผวจยจ าเปนตองแจงใหครผสอน
ทราบ แลวเขาไปนงสงเกตเงยบ ๆ ในชนเรยน แตไมไปเกยวของในกระบวนการเรยนการสอน หรอการวจย
ในชมชน ผวจยจะตองแจงใหผน าชมชนและชาวบานทราบวาจะมาท าวจยเกยวกบเรองอะไร แตชาวบาน
อาจไมไดรบการบอกเลาวาผวจยจะสงเกตรายละเอยดเกยวกบอะไรบาง ชาวบานกจะด าเนนชวตไปตามปกต
แตรตววามนกวจยเขามาอยในชมชนของตน
อกประเดนหนงทมความส าคญ คอ การมสวนรวมในเหตการณของผสงเกต งานวจยบางเรองผ
สงเกตอาจสงเกตและจดบนทกเหตการณทเกดขนตามธรรมชาต บางคนอาจเขาไปมสวนรวมในเหตการณ
นนเรยกวา Participant Observation เชน เขาไปชวยดแลเดกในสถานเลยงเดกกลางวนเพอสงเกตพฤตกรรม
การเลนของเดก หรอในการวจย เรอง นางงามตกระจก ของ ศลมาน (นฤมล) วงศสภาพ ซงผวจยไดศกษา
เกยวกบกระบวนการกลายเปนหมอนวด โดยเขาไปคลกคล สงเกต และสมภาษณพนกงานนวด เจาหนาท
เชยรแขก และผทเกยวของในสถานอาบอบนวดแหงหนงเปนเวลา 6 เดอน (ศลมาน วงศสภาพ, 2541)
~ 169 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
พฤตกรรมบางอยางทตองการศกษาอาจไมเกดขนบอย ๆ ผวจยจงอาจใชวธจดกระท าสถานการณ
บางอยางขน เพอกระตนใหเกดพฤตกรรมทตองการศกษา เรยกวธนวา Directed Settings เชน สราง
สถานการณวาท ากระเปาเงนหลนทปายรถเมล เพอศกษาปฏกรยาทแสดงถงความซอสตยของคนทเดนผาน
ไปมา สรางสถานการณวาก าลงประสบอบตเหตหรอมเรองฉกเฉน เพอสงเกตพฤตกรรมการชวยเหลอของ
ประชาชนกลมเปาหมายทตองการศกษา เปนตน
ประเภทของการสงเกต
การสงเกตมทงแบบทมโครงสรางและแบบทไมมโครงสรางเชนเดยวกบ การเกบขอมลดวยวธ
Self – Report
1. การสงเกตแบบไมมโครงสราง (Unstructured Observation)
เปนวธการทใชมากในการวจยเชงคณภาพทมงหมายจะท าความเขาใจพฤตกรรมและประสบการณ
ของคนอยางทเกดขนในสภาพจรงตามธรรมชาต วธการเกบขอมลทนยมคอ ผวจยตองเขาไปสงเกตและม
สวนรวม (Participant Observation) ในกจกรรมทางสงคมของกลมคนหรอชมชนทศกษา ใชเวลาท าความ
รจกคนเคยจนกระทงไดรบความไววางใจจากคนในชมชน ท าการเกบขอมลดวยหลาย ๆ วธ เชน การสงเกต
การสมภาษณ แลวจดบนทกขอมล ผวจยมกมแผนคราว ๆ วาจะรวบรวมขอมลเกยวกบอะไรบาง ซงสวน
ใหญมกเกยวกบสงตอไปน
1.1 ลกษณะทางกายภาพของสถานทนน ๆ หรอ สภาพแวดลอมภายนอกทพฤตกรรมนน
เกดขน สภาพเชนนนสนบสนน หรอยบย งการเกดพฤตกรรมหรอเหตการณอะไรหรอไม
1.2 ผอยในเหตการณ คณลกษณะของผคนทอยในเหตการณ บทบาทของแตละคน อะไรท าให
คนเหลานนมารวมกลมกน
1.3 กจกรมและปฏสมพนธ เกดเหตการณอะไรขน ผอยในเหตการณมปฏสมพนธกนอยางไร
มวธการตดตอสอสารอยางไร
1.4 ความถและระยะเวลาทเกดเหตการณมการเกดซ า ๆ หรอ ไมมอะไรทเปนลกษณะเฉพาะ
ของกจกรรมหรอเหตการณทสงเกตนน
1.5 ปจจยทคลมเครอไมชดเจน เชน เหตการณบางอยางทควรจะเกดแตไมเกด ผอยใน
เหตการณพดอยางหนง แตแสดงทาทางทหมายความไปอกอยางหนง สงทขดขวางหรอรบกวนเหตการณนน ๆ
~ 170 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
2. การสงเกตแบบมโครงสราง (Structured Observation)
จะแตกตางจากการสงเกตแบบไมมโครงสราง ทความหมายเฉพาะของเหตการณหรอกจกรรมทจะ
สงเกต แบบฟอรมหรอเครองมอทจะบนทกสงทสงเกต และกจกรรมทผสงเกตจะเขาไปมสวนรวม ผสงเกต
อาจมสวนใชวจารณญาณตดสนทก าลงสงเกตแตภายในขอบเขตทไดวางแผนไวแลววาจะสงเกตอะไร ดงนน
ความคดสรางสรรคจงไมไดเกดขนจากการสงเกต แตเกดจากการออกแบบวางแผนวาจะสงเกตอะไร
อยางไร บนทกและลงรหสอยางไร และจะสมตวอยางเหตการณทจะสงเกตอยางไร
ในการสงเกตแบบมโครงสราง ตองมการก าหนดขอบเขตและใหค าจ ากดความของพฤตกรรมท
ตองการสงเกต เพอจดแบงประเภทของพฤตกรรมเหลานนและเพอเปนแนวทางในการสงเกต ฉะนน วธจง
ไมเหมาะถาผวจยมความรจ ากดเกยวกบปรากฏการณทจะศกษา นอกจากจะศกษาโดยการสงเกตอยางไมม
แบบแผน
เครองมอทนยมใชมากในการสงเกต คอ แบบตรวจสอบรายการ (Checklist) ซงใชบนทก
คณลกษณะทปรากฏ หรอ ความถของพฤตกรรม เหตการณ และลกษณะทก าหนดไววาจะสงเกตลวงหนา
และแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scales) ซงไดกลาวถงแลวในเรองชนดของค าถามปลายปด
การสงเกตแบบมโครงสรางหรอแบบแผนเออใหผวจย สามารถวางแผนเกบขอมลไดอยางมระบบ
โดยการสมสงเกตพฤตกรรมทตองการศกษา ซงท าได วธ คอ
1. ก าหนดตามเวลา (Time Sampling) โดยการก าหนดชวงเวลาทจะสงเกต อาจท าเปนระบบหรอ
โดยสม เชน สงเกตการณหดรดตวของมดลกทกๆ ครงชวโมง เปนเวลาครงละ 5 นาท มกใชกบเหตการณท
เกดตอเนองเปนระยะเวลานาน
2. ก าหนดเหตการณ (Event Sampling) โดยเลอกเหตการณหรอพฤตกรรมทจะสงเกต ซงผวจย
จะตองมความรวาเหตการณนน ๆ นาจะเกดขนตอนไหน หรอเฝารอดเหตการณนน มกใชในการวจยท
เหตการณนนเกดขนนาน ๆ ครง และเกดขนเปนเวลาไมนานนก
~ 171 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
ตวอยางแบบตรวจสอบรายการ
เรอง การท าแผลกดทบ
ค าชแจง โปรดใสเครองหมาย ในชอง หนาขอความแตละขอททานสงเกตเหนตามความเปนจรง
หวขอ 1. ขนเตรยม(10 คะแนน) สงทสงเกตเหน
1.1 ปากคบชนดมเขยวในภาชนะสะอาด ม ไมม
1.2 ปากคบชนดไมมเขยวในกระปกหรอภาชนะสะอาด ม ไมม
1.3 ชามรปไตหรอภาชนะส าหรบใสของทใชแลว ม ไมม
1.4 กรรไกรตดแผล ม ไมม
1.5 ไมพนส าล ม ไมม
1.6 อบใสผากอซ และส าล sterile ม ไมม
1.7 ถวยใสน ายา 2 ถวย ม ไมม
หวขอ 1. ขนเตรยม(10 คะแนน) สงทสงเกตเหน
1.8 ขวดน ายาแอลกอฮอล และขวด N.S.S. ม ไมม
1.9 ขวดน ายาใสแผลชนดตางๆ ม ไมม
1.10 ปลาสเตอรปดแผล พรอมกรรไกร ม ไมม
หวขอ 2. ขนปฏบต(20 คะแนน) สงทสงเกตเหน
2.1 น าอปกรณทงหมดใสถาดหรอรถท าแผลไปไวขางเตยงผปวย ท า ไมไดท า
2.2 เตรยมผปวยโดยแจงใหทราบและจดทาผปวย (กนมาน ถาเปน
แผลในบรเวณทไมควรเปดเผย)
ท าถก ท าไมถก
2.3 เปดผาพนแผลออกทงในภาชนะทเตรยมไว เหลอแตผากอซ
ในสด
ท าถก ท าไมถก
2.4 ลางมอใหสะอาด ท า ไมท า
หวขอ 2. ขนปฏบต(20 คะแนน) สงทสงเกตเหน
2.5 เปดขวดแอลกอฮอลเทใสถวย ท า ไมไดท า
2.6 เปดขวด N.S.S. เทใสถวย ท า ไมไดท า
2.7 ใชปากคบชนดมเขยวหยบผากอซปดแผลออกทงในภาชนะท
เตรยมไว
ท าถก ท าไมถก
~ 172 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
2.8 ใชปากคบชนดไมมเขยวหยบส าลใสในถวยแอลกอฮอลและ
N.S.S.
ท าถก ท าไมถก
2.9 ใชปากคบชนดมเขยวหยบส าลในถวยแอลกอฮอลมาเชด
รอบๆ แผล โดยเชดเปนวงกลมจากดานในออกไปดานนอก
ท าถก ท าไมถก
2.10 ใชปากคบชนดมเขยวหยบส าลในถวย N.S.S. เชดบรเวณแผล
ใหสะอาด
ท าถก ท าไมถก
2.11 ถามเนอตายใชกรรไกรตดเนอทตายออกใหหมด ท าถก ท าไมถก
2.12 ใชส าลชบน ายาใสแผลปายทบรเวณแผล ท าถก ท าไมถก
2.13 ปดแผลดวยผากอซ sterile และปดทบดวยปลาสเตอร ท าถก ท าไมถก
2.14 เกบอปกรณท าแผลใหเรยบรอย ท า ไมท า
2.15 ลางมอใหสะอาด ท า ไมท า
3.ผล(12 คะแนน) สงทสงเกตเหน
3.1 เลอกยาไดเหมาะสมกบชนดของแผล ใช ไมใช
3.2 แผลสะอาด ใช ไมใช
3.3 ปดแผลเรยบรอย ใช ไมใช
3.4 แจงผลการท าใหผปวยทราบ ใช ไมใช
4.เวลา(8 คะแนน) สงทสงเกตเหน
เวลาทใชในการปฏบตงานทงหมด ตงแตเรมลงมอปฏบตงาน
4.1 ไมเกน 10 นาท ใช ไมใช
4.2 10 – 15 นาท ใช ไมใช
4.3 เกนกวา 20 นาท ใช ไมใช
รวม
ทมา : ดดแปลงจาก ผาสวรรณ สนทวงศ ณ อยธยา, 2532 หนา 90 – 91.
เชน การผลดเปลยนเวรของพยาบาล อาการชกในเดก การชวยเหลอผปวยทหวใจหยดเตนในหอ
ผปวย
~ 173 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
จากทกลาวมาจะเหนไดวา การเลอกตวอยางการสงเกตไมวาตามระยะเวลาหรอตามเหตการณ จะ
ค านงถงเหตการณทจะสงเกตเปนหลก ไมใชเลอกตามผถกศกษา และในการวจยบางเรองกอาจใชทงสองวธ
รวมกนได
นอกจากตวอยางแบบสงเกตการท าแผลกดทบ ซงอาจารยอาจใชเปนเครองมอประเมนทกษะใน
การท าแผลกดทบของนกศกษา ทไดยกตวอยางไปแลว ผวจยยงอาจสรางแบบสงเกตใหมท งตวเลอกท
ก าหนดไวลวงหนาทคาดวาจะครอบคลมคณลกษณะของปรากฏการณทจะสงเกต และใหมทวางทผวจยจะ
สามารถบนทกสงทพบเหนนอกเหนอจากนน อนจะไดขอมลทเปนประโยชนตอการศกษาวจย หรอในกรณ
ทผวจยเหนวาตวเลอกทก าหนดใหไมตรงกบปรากฏการณทเกดขนในขณะทสงเกตกสามารถจะเขยน
บรรยายสภาพการณตามความเปนจรง โดยไมจ าเปนตองประเมน ตดสน หรอใหคณคากบสงทก าลงสงเกต
(ดงตวอยาง แบบสงเกต ในการวจย เรอง “สถานภาพของสถาบนการศกษา ในสงกดสถาบนพระบรมราชชนก”
ในภาคผนวก จ.)
การทผ แตงไดยกตวอยาง เครองมอทใชในการสมภาษณโดยชดค าถามเฉพาะ (Focused
Interview) การสมภาษณกลม (Focus Group Interview) รวมทง แบบสอบถามความคดเหนของนกศกษา
และแบบสงเกต ทใชในการวจยเรองเดยวกน คอ “สถานภาพของสถาบนการศกษาในสงกดสถาบนพระบรม
ราชชนก พ.ศ. 2539 : กรณศกษาวทยาลย 4 แหง” โดย อ าพล จนดาวฒนะ และคณะ (2540) เพอใหผอานได
เหนตวอยางของการใชวธการเกบรวบรวมขอมลหลาย ๆ วธ ในการศกษาปรากฏการณเรองใดเรองหนง อน
เปนเทคนคการวจยแบบ Multi – Method Research ซงท าใหเราไดมมมองของปรากฏการณนนใน
หลากหลายมต ทงดานกวางและดานลก สามารถน ามาเปรยบเทยบ และยนยนขอคนพบใหมความนาเชอถอ
และท าใหผลการวจยนาสนใจมากยงกวานน ในการวจยครงนยงไดมการเกบรวบรวมขอมลจากอาจารยและ
เจาหนาทในประเดนทคลายคลงกบทถามนกศกษาอกดวย
ประเดนทอาจสรางความยงยากใหแกผวจยจากการเลอกใชวธการเกบรวบรวมขอมลหลาย ๆ วธ
กคอ การวเคราะหขอมลและรายงานผลการวจย ส าหรบการวเคราะหขอมลของเครองมอแตละแบบนนกม
เทคนควธโดยเฉพาะอยแลว แตการน าเสนอผลการวเคราะหอาจจะยงยากกวา เพราะมขอมลจ านวนมาก ทง
ในเชงปราณและคณภาพ ในประเดนนผแตงใครใหขอเสนอแนะวา ควรจะจดหมวดหม หรอประเดนของผล
การศกษาออกมาเปนดานใหญ ๆ กอน และในแตละดานนน ผวจยสรปผลการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ
เปนขอความเชงพรรณนา ตอดวยขอมลเชงคณภาพทไดจากการสงเกตและสมภาษณทสอดคลองหรอขดแยง
อนจะท าใหผอานมองเหนภาพของปรากฏการณนนชดเจนยงขน สวนผลการวเคราะหในรายละเอยด
ควรน าเสนอในภาคผนวก ทานผอานทสนใจสามารถดรายละเอยดไดจากรายงานวจยดงกลาว
~ 174 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
การน าเครองมอทมอยแลวมาใช
หลงจากทผวจยไดตดสนใจแลววาตองการใชขอมลลกษณะใด และจะใชวธเกบรวบรวมแบบใด
เพอใหไดขอมลทจะตอบปญหาการวจยของตน จากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ ผวจยอาจพบวาตว
แปรทเราตองการศกษามเครองมอวดทผอนไดพฒนาขนมาแลว หากเราพจารณาเหนวาเครองมอนน ถก
สรางขนตามกรอบแนวคดหรอทฤษฎทสอดคลองกบทผวจยศกษา และเหนวาเครองมอนนมคณภาพใชได
และผวจยสามารถตดตอขออนญาตใชเครองมอจากผพฒนาหรอผถอลขสทธในเครองมอนน ผวจยสามารถ
ทจะน าเครองมอทมอยแลวมาใชได
หลกในการพจารณาเลอกเครองมอทมอยแลวมาใช
1. เครองมอนนสรางขนเพอวดตวแปรทผวจยตองการศกษาหรอไม ค าจ ากดความและกรอบ
แนวคดทเปนพนฐานของการพฒนาเครองมอนนสอดคลองกบของผวจยหรอไม เชน ผวจยศกษาเกยวกบ
การคดอยางมวจารณญาณของนกศกษาพยาบาล (Critical Thinking) ตามกรอบแนวคดของ Watson and
Glaser กจะตองใชเครองมอวดทพฒนาขนตามกรอบแนวคดนนวาการคดอยางมวจารณญาณประกอบดวย
ความสามารถในการอนมานหรออางอง (Inference) ความสามารถในการระบขอตกลงเบองตน (Recognition of
Assumption) ความสามารถในการนรนย (Deduction) ความสามารถในการตความ (Interpretation) และ
ความสามารถในการประเมนขอโตแยง (Evaluation of Argument) (สมสข โถวเจรญ, 2541; Bauwens &
Gerhard, 1987) หรอผวจยศกษาเกยวกบความพงพอใจของพยาบาลวชาชพ โดยใชทฤษฎแรงจงใจของ
Herzberg (Herzberg’s Motivation and Hygiene Factors) เปนกรอบแนวคด ผวจยจะน าเครองมอทม
ผพฒนาขนจากกรอบทฤษฎของ McClelland (McClelland’s Achievement Motivation Theory) มาใชยอม
ไมได (Marquis & Huston, 2000)
2. ความพรอมดานทรพยากร เครองมอวจยบางชดตองเสยคาเชาหรอซอในราคาแพง บางชดตอง
ใชผชวยเกบรวบรวมขอมล และบางชดมวธการตอบทยงยากตองมการจายคาตอบแทนใหแกผใหขอมล เปน
ตน ฉะนน ผวจยจะตองค านงถงทรพยากรทมอยหลาย ๆ ดาน เชน เงน เวลา ผชวยเกบขอมล เปนตน
3. ความพรอมและความคนเคยของผวจยตอเครองมอ และวธการเกบรวบรวมขอมลชนดนน ๆ
4. คามาตรฐานจากการวดของเครองมอชดนน จะเปนการดถาเครองมอนนเคยใชวดในกลม
ประชากรตาง ๆ และมการรายงานคามาตรฐาน และการกระจายของคะแนนไว ท าใหผวจยสามารถเลอกใช
เครองมอใหเหมาะกบกลมประชากรทจะศกษา และสามารถเปรยบเทยบคะแนนทวดไดกบคามาตรฐาน
~ 175 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
5. ความเหมาะสมกบกลมประชากรทตองการศกษา ตองค านงวา เครองมอนนใชวดในประชากร
กลมอายใด ความสามารถทางสตปญญาในระดบใด ความสามารถในการอานตองมมากนอยเพยงใด
นอกจากนน เครองมอบางอยางตองเหมาะสมกบวฒนธรรมหรอกลมชนทศกษาดวย
6. การน าเครองมอไปใช (Administration Issue) เครองมอบางอยางอาจจ าเปนตองใชผเชยวชาญ
หรอผประกอบวชาชพโดยเฉพาะ เชน นกจตวทยา แพทย เปนผบรหารเครองมอ หรออาจตองใชใน
ระยะเวลา สถานทเฉพาะ เปนตน
เมอพจารณาประเดนตาง ๆ ทกลาวมาแลว และเหนวาเปนเครองมอทเหมาะสมทจะน ามาใชใน
งานของผวจยได กควรตดตอขออนญาตอยางเปนทางการกบเจาของเครองมอ หรอหนวยงาน หรอ
ส านกพมพทเปนผถอลขสทธในเครองมอนน และจะตองมการอางองในรายงานการวจยวาไดใชเครองมอ
ของใคร การดดแปลงเครองมอของผอนมาใชโดยไมมการอางองถงเจาของเปนสงทนกวจยไมควรท าอยาง
ยง เพราะเปนการขโมย (Plagiarism) ทรพยสนทางปญญาของนกวจยทานอน
หลงจากไดรบอนญาตใหใชเครองมอ ผวจยจะไดรบเครองมอฉบบสมบรณ ส าหรบเครองมอทได
มาตรฐานจะมเอกสารแนบมา ไดแก คมอในการใช วธการแปลผลคะแนน คะแนนมาตรฐานในกลม
ประชากรทเคยใชเครองมอนนวด (Norms) และคาแสดงคณภาพของเครองมอ (Psychometric Properties)
เชน ผลการทดสอบความตรง คาความเชอมน และคาอ านาจจ าแนก เปนตน กอนทผวจยจะน าเครองมอทม
อยแลวไปใช ควรจะทดสอบคณภาพของเครองมอในกลมตวอยางทมคณลกษณะคลายคลงกบประชากรท
เราตองการศกษา และรายงานผลการทดสอบในรายงานการวจยดวย ส าหรบวธการทดสอบคณภาพของ
เครองมอได กลาวไวในบทตอไป
ตารางท 1 ตวอยางของเครองมอชนด Self – Report ส าหรบการวจยทางการพยาบาลทมอยแลว
ตวแปรทตองการวด เครองมอทใช ตวอยางงานวจย
ความวตกกงวล
(Anxiety)
State – Trait Anxiety Inventory (STAI) Collins & Rice, 1977
การคดอยางม
วจารณญาณ
(Critical Thinking)
Watson – Glaser Critical Thinking Appraisal Bauwen and Gerhard, 1978 สมสข โถวเจรญ, 2541
~ 176 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
ตวแปรทตองการวด เครองมอทใช ตวอยางงานวจย
ภาวะผน า
(Leadership)
Multifactor Leadership Questionnaire (MLQ) Stordeur, Vandenberghe and D’hoore, 2000 Stordeur, D’hoore and Vandenberghe, 2001
ความเจบปวด
(Pain)
McGill Pain Questionnaire (MPQ)
McGill Pain Questionnaire – Short
Form (SF – MPQ)
Neill, 1993 White, LeFort. Amsel& Jeans, 1997
คณภาพชวต
(Quality of life)
WHOQOL – 100
GCQ
How Are You? (WHY)
C - QOL
สวฒน มหตนรนดรกล และ วระวรรณ ตนตพวฒนสกล, 2540 Collier &MacKinlay, 1997 Le Cog et al., 2000 Jirojanakul P., 2000
การสนบสนนทาง
สงคม
(Social support)
Personal Resources Questionnaire (PRQ85) Social support Questionnaire (SSQ)
Ford – Gilboe, 1997 Richmond, 1997
ความเครยด
(Stress)
Symptoms of Stress Inventory (SOS) Anxiety Stress Questionnaire (ASQ) by House & Rizzo (1972)
Beaton, Murphy Pike &Corneil, 1997 Callaghan, Tak – Ying and Wyatt, 2000
ปจจยทมผลตอ
ความเครยดในการ
ท างาน
(Work stressors)
Nursing Stress Scale (NSS) Stordeur, D’hoore and Vandenberghe, 2001
~ 177 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
การวด/ การเกบรวบรวมขอมล ทางการพยาบาล
ในการท าวจยทางการพยาบาล มแนวโนมทจะเปนการวจยทางคลนกเพมขนเรอย ๆ สวนใหญ
จงมกท ากบคน โดยเฉพาะอยางยงผปวย การเกบขอมลจากผปวยอาจเลอกใชวธการตาง ๆ ทไดกลาวมาแลว
วธใดวธหนง อยางไรกตามการตอบสนองของผปวยมลกษณะเฉพาะ ซงอาจจ าแนกไดเปน การตอบสนอง
ทางดานรางกายและการตอบสนองทางดานจตใจ ซงไดมเครองมอวดแยกจากกน กลาวคอ การตอบสนอง
ทางดานรางกายไดมการพฒนาวธการและเครองมอหลายชนดทสามารถวดการตอบสนองทางดานสรระและ
ชววทยาในลกษณะตาง ๆ สวนทางดานจตใจไดน าเอาเครองมอวดทางดานจตวทยามาใช
การวดขอมลทางดานสรระและชววทยา
ในการเกบขอมลทางคลนก อาจจะไดจาก อาการทผปวยบอก และ อาการแสดงความผดปกต
ทตรวจพบหรอสามารถสงเกตได เชน สของปสสาวะ กลน สของอจจาระ หรอคล า พบวา ตบ มามโต หรอ
มอาการบวม เปนตน ปจจบนไดมความกาวหนาทางวทยาศาสตรการแพทยไมมาก จงมเครองมอทสามารถ
วดหรอตรวจอาการตาง ๆ ท าใหไดขอมลทถกตองเทยงตรงยงขน ซงมตงแตเครองมองาย ๆ ทใชกนอยเปน
ประจ า เชน เครองวดความดนโลหต เทอรโมมเตอรวดอณหภม ไฟฉาย เครองชงน าหนก เครองวดสวนสง
ไปจนถงเครองมอทกลไกซบซอน เชน เครองเอกซเรยคอมพวเตอร และยงสามารถใชผลการตรวจทาง
หองทดลองเปนขอมล เพอพจารณาในการประเมนสภาวะผปวย หรอประเมนผลการใหการรกษาหรอ
พยาบาลแกผปวยได ขอมลทสามารถนบได วดได หรอตรวจพบได เชน การฟงเสยงปอด เสยงหวใจ เสยง
เคลอนไหวของล าไส คล าชพจร ผลการตรวจทางหองทดลอง ลกษณะของปสสาวะ วดปรมาณของน าดม
เทยบกบน าทถกขบออกจากรางกาย เปนตน สงเหลานเปนผลการท างานของอวยวะภายในรางกาย ซง
สามารถวดไดใน 3 ลกษณะทส าคญ คอ
1. การวดทางกายภาพ เชน อณหภมรางกาย ปรมาตรของน าหรอปสสาวะ ปรมาตรของการ
หายใจ ความดนโลหต น าหนกตว สวนสง เสยงหวใจ เสยหายใจ คาฮมาโตครต เปนตน
2. การวดทางเคม เชน การตรวจน าตาล หรอ อะซโตนในปสสาวะ การวดสวนประกอบของ
สารในเลอด ในปสสาวะ และในน ายอยอาหาร เปนตน ซงมกเกยวของกบการตรวจทางหองทดลอง เชน
อเลคโตรลยท โปรตนในเลอด
3. การวดทางจลชวะ เชน นบจ านวนแบคทเรย แยกชนดของเชอโรคจาก เลอด อจจาระ ปสสาวะ
ฯลฯ จากผปวยหรอจากเครองใชทเกยวของกบผปวย
~ 178 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
ขอมลเหลานมกแสดงถงสงทเราตองการทราบไดโดยตรง และสามารถจะทราบไดจากการศกษา
ทฤษฎทางวทยาศาสตร อางองไดอยางเปนเหตเปนผล เปนสงทพยายามคนเคยใกลชดอยเสมอ พยาบาล
สามารถเกบขอมลไดงาย จงเหมาะทจะน ามาใชเพอการศกษาในคลนก
ตวอยางงานวจย ทศกษาเกยวกบตวแปรทางสรระและชววทยา ซงสามารถจะเกบขอมลไดใน
แตละระบบ มดงน
การท างานของระบบไหลเวยนโลหต ความดนโลหต การวดทางตรงท าได โดยเจาะเขาไปในเสนเลอด
ซงท าไดยาก แตสามารถวดไดคาทแนนอน และอานคาตอเนองกนไปได
ในทางการพยาบาลสวนใหญใชวธวดทางออม จงมความคลาดเคลอนไปไดบาง
คอ ใชสฟกโมมาโนมเตอรและสเตทโธสโคป ทงน เพอประเมนการท างานของ
ระบบไหลเวยนโลหต เชน แอมบอรน (Amborn, 1976) ไดศกษาความสมพนธระหวางอาการแสดงทาง
คลนกตาง ๆ กบความตองการดดเสมหะในผปวยทใชเครองชวยหายใจ พบวา ผปวยจะมความดนโลหตทง
ซสโตลค และความดนไดแอสโตลคเปลยนแปลงไป มากกวา 5 มม.ปรอท เมอตองดดเสมหะ เปนตน
ปรมาณเลอดทสงออกจากหวใจ หากไดจากปรมาณออกซเจนทใชไป โดยวดปรมาณออกซเจน
ในเลอดด าและเลอดแดง ในเรองนอาจศกษาถงกจวตรประจ าวน ในโรงพยาบาลของผปวยทท าใหเกด
ความเครยดวามผลตอปรมาณเลอดอยางไร
การวดความสามารถในการท างานของหวใจ เชน การตรวจคลนหวใจดวยไฟฟา เปนการวด
ภายนอกทไมเปนอนตรายกบผปวย ไดผลดในการประเมนสภาวะของหวใจ ในเรองนอาจศกษาถงการเกด
การเตนของหวใจทผดปกตทเกดขน เมอใหการพยาบาลตาง ๆ หรอเมอใหผปวยท ากจวตรตาง ๆ ภายใน
ขอบเขตของอาการของผปวยในขณะนน
ชพจร เปนผลจากการเตนของหวใจ อาจศกษาถง วธการทจะนบชพจร เชน ศกษาเปรยบเทยบกบ
การนบชพจรระหวางการใชนวหวแมมอกบนวกลาง 3 นว หรอ การศกษาถงอทธพลของการดมน าทม
อณหภมตาง ๆ กน ตอ อตราการเตนหวใจและความดนโลหตในผปวยกลามเนอหวใจตายอยางเฉยบพลน
หรอ การศกษาการท ากจกรรมการพยาบาล เชน การเคลอนไหว ระหวาง ท าเตยง เปรยบเทยบระหวางการให
ผปวยพลกตวในเตยง กบเหตการณลกนงทเกาอขางเตยงวาจะมผลตออตราการเตนของหวใจ และความดน
โลหตของผปวยอยางไร เปนตน
~ 179 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
การทดสอบเกยวกบเลอด อาจเปนการหาความสมพนธของปรมาณเมดเลอดชนดตาง ๆ กบ
สภาวะการเจบปวย หรอการหาคาของสารทมในเลอด เชน คาฮโมโกลบน คาน าตาล ฯลฯ และการศกษา
เกยวกบเสนเลอด เชน เสนเลอดอกเสบ เสนเลอดขอด มการศกษาถงปจจยท าใหเกดการอกเสบของเสนเลอดด า
จากการใหสารน าทางเสนเลอด หรออาจจะศกษาถงความสมพนธระหวางการเกดการตดเชอ กบปรมาณเมด
โลหตขาว
การท างานของระบบหายใจ ปรมาณและความจตาง ๆ ของปอด สามารถวดไดจาก
สไปโรมเตอร (Spirometer) อตราการหายใจ วดไดจาก
นวโมทาโคมเตอร (Pneumotachometer) การพยาบาลหลายอยาง
ทท าใหมการกระจายของออกซเจนในปอดดขน เชน การพลกตวผปวย
การดดเสมหะ การท าใหเกดการถายเทของอากาศเมอดดเสมหะ
อาจศกษาถงวธการพยาบาลตาง ๆ เชน การพลกตะแคงตวผปวยวธไหนจะปองกนการเกดภาวะแทรกซอนทาง
ระบบหายใจไดดทสด หรอ การศกษาถงผลการฝกหายใจตอความสามารถในการออกก าลงกายของผปวยโรค
ปอดอดตนเรอรง โดยวดการทนไดของการออกก าลงกายดวยเครองมอออกก าลงกายเทรดมล (Treadmill
exercise)
การท างานของระบบประสาท อณหภมของรางกาย เปนสงทบงบอกถงความสมดลของ
ความรอนในรางกาย โดยทวไปวดโดยใช เทอรโมมเตอร ซงวดอณหภม
ทพนทผวกาย ซงมคาเปลยนแปลงไดมาก จงไดมการศกษากนมาวา
วดอยางไรจงจะดทสด เชน ควรวดจากต าแหนงใดของรางกายเมอมไข
หรอศกษาถงวธลดไขวาวธไหนจะไดผลดทสด เชน การศกษาถงผลของการเชดตวดวยน าธรรมดา น าเยน และ
แอลกอฮอล ในผปวยทมไข หลงผาตดชองทอง หรอ การศกษาผลของการเชดตว การอาบน า การประคบดวย
ผาเปยก และการรบประทานยาลดไข วามผลตอการเปลยนแปลงอณหภมรางกายในเดกทมไขอยางไร เปนตน
การตรวจคลนสมองดวยไฟฟา อาจใชในการศกษาเกยวกบภาวการณนอนหลบ ผลของความ
กระทบกระเทอนทางความรสก หรออารมณ ในทางการพยาบาลอาจศกษาถงความวตกกงวลหรอความเครยด
โดยดจากการตรวจคลนสมอง
~ 180 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
การท างานของระบบกลามเนอ การตรวจกลามเนอดวยไฟฟา เครองมอทใชตรวจดการท างานของ
กลามเนอซงสามารถจะน ามาใชในการศกษา เชน วดความตงของกลามเนอ
ในผปวย มายอาสธเนย กราวส (Myasthenia gravis) โดยใชไดนาโมมเตอร
(Dynamometer) หรอวดความสนของมอในผปวยตดบหร หรอสราโดยใช
ทรโมมเตอร (Tremometer) เปนตน
การท างานของระบบทางเดนอาหาร อาจดไดจากการเคลอนไหวของ สวนตาง ๆ ของระบบทางเดนอาหาร เชน การวดการเคลอนไหว
ของกระเพาะอาหาร โดยการ ใสสายลงสกระเพาะ แลว ตอเขากบเครองมอไฟฟา
หรอ ดการคดหลงของน ายอย โดยดดน ายอยออกมาตรวจ ตวอยางการศกษา เชน
ตองการเปรยบเทยบอณหภมของอาหารเหลวทใหทางสาย ทมผลตอการเคลอนไหว
ของกระเพาะอาหาร โดยวดการเคลอนไหวของกระเพาะอาหารจากเครองทตดกบ
สายใหอาหาร เปนตน
การท างานของระบบปสสาวะ การท างานของระบบปสสาวะ อาจประเมนไดจากการตรวจปสสาวะ
เพอด จ านวน ส ความถวงจ าเพาะ น าตาล ภาวการณเปนกรดดาง และจลนทรย
ทมในปสสาวะ ตวอยางการศกษาเปรยบเทยบคาของน าตาลในปสสาวะทเกบจาก
ปสสาวะทถายครงแรก และปสสาวะทถายครงทสอง หรอ การศกษาผลการตดเชอจาก
การสวนปสสาวะดวยเทคนคทตางกนในผปวยทมกระเพาะปสสาวะพการ เปนตน
การท างานของตอมตาง ๆ
ตอมเหงอ เมอมความกระทบกระเทอนหรอตงเครยดทางจตใจ มกมเหงอออกมาก เนองจากสง
กระตนทางอารมณ ท าใหเกดการตอบสนองของระบบประสาทอตโนมต ทกระตนตอมเหงอ จงมการศกษาถง
ความเครยดและความวตกกงวลของผปวยในโรงพยาบาลทไดรบสงกระตนตาง ๆ กนโดยดจากการขบเหงอท
ฝามอ
~ 181 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
ตอมไรทอ ฮอรโมน แสดงถง การท างานทงทางรางกาย และจตใจ จงสามารถศกษาปรมาณของ
ฮอรโมนตาง ๆ ในเลอด ในเนอเยอ หรอในปสสาวะ
จากทกลาวมา จะเหนวา การเกบขอมลทางดานสรระและชววทยา มทใชไดมาก แตการทจะน ามาใช
จะตองเลอกและดดแปลงเพอใหอานคาไดแนนอน เพราะการวดขอมลประเภทนมทงขอดและขอเสย ดงน คอ
ขอด ของการวดทางดานสรระและชววทยา
1. มความเปนปรนยสง เพราะเครองมอส าหรบวดขอมลประเภทน มกใหคาทเปนตวเลข ซงงายตอ
การอาน ไมวาจะมผอานกคน กจะไดคาตรงกน เชน ถาใหพยาบาล 2 คน ชงน าหนกผปวย โอกาสทพยาบาลทง
2 คน จะชงน าหนกไดไดคาตรงกนมมาก
2. เครองมอมกจะมความไว และวดไดตรง เชน เทอรโมมเตอรวดอณหภมของรางกาย สามารถบอก
ภาวะไขได ในขณะทเครองมออน ๆ เชน การวดทศนคต ความเจบปวด ความวตกกงวล ค าตอบทไดมกเปน
ลกษณะกวางๆ และแยกความแตกตางไมไดชดเจน
3. งายและสะดวกในการใช เพราะเครองมอบางชนดมใชอยแลว และใชเปนประจ า เชน เครองชง
น าหนก เครองวดความสง เครองวดความดนโลหต บางชนดอาจอยทหนวยงานทเกยวของ เชน หนวยโรคปอด
ซงจะมเครองทใชวดเกยวกบความจของปอด หรอหนวยโรคหวใจมเครองตรวจคลนหวใจดวยไฟฟา เปนตน
ขอเสย ของการวดทางดานสรระและชววทยา
1. เครองมอบางชนด มเทคนครายละเอยดการใชมาก ผวจยทจะตองใชเครองมอเหลาน จ าเปนตอง
ศกษารายละเอยด หรอฝกฝนการใชใหเกดความช านาญ เพอใหไดขอมลทถกตองตรงตามความเปนจรง
2. อนตรายทงกบผวจย และผถกวจย เชน เครองใชไฟฟา ถาใชไมถกตองจะเปนอนตรายได
3. การวดบางอยาง เชน วดการไหลเวยนของโลหต เครองวดจะใสเขาไปโดยตรงทเสนเลอด ท าใหม
ผลกระทบตออตราการไหลเวยน ดงนน คาทวดไดจงไมใชอตราการไหลเวยนทเกดตามธรรมชาต
4. เครองมอบางชนดมความไวมากเกนไป ถามสงรบกวนเพยงเลกนอยอาจมผลตอคาทวดได เชน
การขยบตวของผปวยในขณะทวดคลนหวใจดวยไฟฟา คาทไดอาจคลาดเคลอน
~ 182 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
การเกบขอมลทางดานจตวทยา
ขอมลดานจตวทยา มความหมายรวม ตงแต ความรสกชอบ – ไมชอบ ความสนใจ ความสามารถ
ความถนด รวมทงบคลกลกษณะของบคคล บางอยางสามารถสงเกตไดโดยตรง เชน การนง ยน เดน และ
บางอยางตองอาศยเครองมอชวย เชน ทศนคต อาจมการปดบง ดงนน จงไดมผพยายามสรางเครองมอเพอให
เกบขอมลเหลานไดใกลเคยงความจรงทสด ดงตอไปน
1. การวดบคลกภาพ
บคลกภาพ หมายถง ลกษณะของบคคล ซงรวมตงแตหนาตา กรยา ทาทาง การพด การนง ยน เดน
นอน แตงกาย ฯลฯ การวดบคลกภาพโดยใชเครองมอส ารวจบคลกภาพ เปนสงทใชบอยในวงการพยาบาล
เรยกวาแบบส ารวจตนเอง ลกษณะของแบบส ารวจจะมขอค าถามทใหผตอบส ารวจตนเองวาเปนเชนนนหรอไม
เชน ตองการศกษาบคลกภาพของผปวยโรคพษสราเรอรง ผวจยอาจน าแบบส ารวจ เอม.เอม.พ.ไอ. (Minnesota
Multiphasic Personality Inventory, M.M.P.I.) มาวด ซงเปนแบบวดพยาธสภาพของจต ลกษณะของแบบวดจะ
ประกอบดวยค าถาม ซงมเนอหา 10 ประเภท ไดแก วดความเปนชาย – หญง วดการเกบตวทางสงคม วดการเปน
คนขระแวง ฯลฯ หรอ หากตองการศกษาเกยวกบบคลกภาพของนกศกษาพยาบาล ในสงกดของ
ทบวงมหาวทยาลย อาจเลอกแบบส ารวจ ซ.พ.ไอ. (California Psychological Inventory, C.P.I.) ซงเปนแบบวดท
เหมาะกบวยรน ลกษณะค าถามจะแบงเปนหมวดเนอหาดานการเขาสงคม การยอมรบตนเอง การควบคมตนเอง
ฯลฯ การจะเลอกใชแบบส ารวจใด จะตองดลกษณะของผตอบ ลกษณะแบบส ารวจ และความตองการของผวจย
ประกอบดวย ถาผวจยตองการศกษาเปรยบเทยบความตองการของผปวยเบาหวาน ชายกบหญง อาจตองใชแบบ
ส ารวจ อ.พ.พ.เอส. (Edwards Personality Preference Schedule, E.P.P.S.) ซงเปนแบบวดความตองการ 15 ดาน
เชน ความตองการผลสมฤทธ ความตองการมอทธพลเหนอผอน ฯลฯ เปนตน
2. การวดสตปญญา
การวดสตปญญา หมายถง การวดความสามารถทว ๆ ไป และความสามารถเฉพาะทางของบคคล ใน
การทจะหาความสมพนธของสงตาง ๆ และ การแกปญหา ผรเรมคนแรก คอ อลเฟรด บเนต (Alfred Binet) ท า
การวดสตปญญา โดยวดเปน ไอ.คว. (Intelligence Quotient : I.Q.) ซงจะวดความสามารถในการหาเหตผล การ
จ าตวเลข ความเขาใจภาษา ฯลฯ ผวดจะประเมนผลงานออกมาเปนอายจต (Mental Age : M.A.) มหนวยเปน
เดอน แลวน ามาค านวณรวมกบอายจรง (Calendar Age : C.A.) ซงมหนวยเปนเดอนเชนกน
แบบวดสตปญญาทนกจตวทยาคลนกนยมใช อกแบบหน งคอ เวส (Wechsler Adult Intelligence
Scale, W.A.I.S.) วดสตปญญา เปน I.Q. เชนกน ลกษณะของเครองมอ แบงเปน 2 ตอน คอ ตอนแรก วดทาง
ถอยค า เชน วดความรขาวสาร การตดสนใจในสถานการณตาง ๆ วดความร เรองเลขคณต วดชวงความจ า ฯลฯ
~ 183 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
สวนตอนหลง วดการกระท า ไดแก การเขยนสญลกษณ ตวเลข การเตมรปภาพ การออกแบบโดยใชกอน
สเหลยม (Block Design) การเรยงรปภาพ และการประกอบชนสวน ยงมการวดสตปญญาอกแบบหนงท
ประเมนจากพฒนาการดานตาง ๆ ของบคคล ซงนยมใชในเดก เชน แบบวดพฒนาการของเดนเวอร (Denver
Developmental Scale) ลกษณะของแบบวดน จะบอกวาเดกชนคอได ควรมอายเทาใด เดกหยบของโดยใชนวช
กบนวหวแมมอได ควรจะมอายเทาใด ตวอยางเดกอาย 2 ป แตยงไมสามารถเกาะยนได แสดงวา พฒนาการทาง
สมองชากวาเดกปกต เปนตน การวจยบางเรอง จ าเปนตองอาศยเครองมอวดพฒนาการน มาใช เชน ตองการ
ศกษาพฒนาการของเดกทคลอดโดยใชเครองชวยคลอด ซงผวจยมความเชอวา การใชเครองมอชวยคลอดมผล
กระทบกระเทอนตอสมอง จงตองการศกษาตดตามพฒนาการทางสมองของเดก เปนตน
3. การวดทางทศนคต
ทศนคต หมายถง กระบวนทเรมจากความคด ความรสก และท าใหเกดการตอบสนองตอสงเรา ซง
อาจจะเปนบคคล สงของ สถาบน สถานการณ หรอแนวความคด การตอบสนองน แบงเปน 2 ลกษณะ คอ
แนวโนมทจะชอบหรอพอใจ เรยกวา ทศนคตทางบวก และแนวโนมทจะไมชอบ หรอไมพอใจ เรยกวาทศนคต
ทางลบ การทจะวดทศนคตของคนโดยทว ๆ ไป มกนกถงการเฝาดพฤตกรรมในการพด การเขยน การกระท า
ฯลฯ ของคนตอสงเราในสภาพการณทตาง ๆ กน แตในทางปฏบตเปนไปไดยาก เพราะสนเปลองเวลา และถาผ
ถกสงเกตรตวกจะเกดการแสรงแสดงพฤตกรรมได การใชสเกลวดทศนคตจงเปนทนยมกนแพรหลาย เชน
สเกลแบบ เธอรสโตน (Thustone) แบบลเคต (Likert) และ แบบออสกด (Osgood) ทงหมดทกลาวมาแลวเปน
การวดทศนคตทางตรง ซงมขอเสย คอ บางครงอาจไดขอมลไมตรงกบความจรง เพราะผตอบอาจไมรวมมอ
หรอไมกลาเปดเผยความรสกทแทจรง เนองจากกลวสงคมจะไมยอมรบหรออาจจงใจแสดงความรสก เพราะ
อยากใหผอนเหนวาตวเองมทศนคตทด ดวยเหตนท าใหมผคดหาวธการอน ๆ ทจะวดทศนคตออกมา เปนตนวา
ใชเทคนคการฉายออก เทคนคนมหลกวาเมอมสงเรามากระตน และผตอบไดรบการสงเสรมใหเลาหรอบรรยาย
เรองทเกยวกบสงเรานนจะท าใหผตอบเผลอเอาตวเองเขาไปเกยวของกบสงเรานนท าใหฉายความในใจออกมา
สงเราทกลาวน อาจเปนภาพหยดหมก รปภาพของบคคลหรอเหตการณตาง ๆ ภาพขาวด าทมความหมาย
คลมเครอ หรอประโยคทมขอความไมสมบรณ การใชเทคนคนผใชจะตองมความรทางดานจตวเคราะห วธน
จงมทใชคอนขางจ ากด แบบการวดทศนคต ซงเปนทนยมใช มดงน
1) แบบเธอรสโตน เปนแบบวดทศนคตทสรางขนโดย นกจตวทยา ชอ เธอรสโตน ในป ค.ศ. 1920
ลกษณะของแบบวดน จะมขอค าถาม ซงใหเลอกตอบได 2 ทาง คอ เหนดวย – ไมเหนดวย และในแตละขอ
ค าถามจะมคาคะแนนอยในคมอ เพอเปนดชนบอกทศทางและความเขมของทศนคต คาคะแนนนจะมคาอย
~ 184 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
ระหวาง 0 – 11 ถาทศนคตด คาจะเขาใกล 11 แตถาไมดคาจะเขาใกล 0 ตวอยางของแบบวดนแสดงดงตาราง
ดานลางน
ตารางท 6.4 ตวอยางแบบวดทศนคตแบบเธอรสโตน ตองการวดทศนคตของประชาชนทมตอการใชวธ
ปองกนการตงครรภ
ขอความ เหนดวย ไมเหนดวย
1. ขาพเจาเชอวาการปองกนการตงครรภเปนเรองสวนตวของแตละบคคล 2. ขาพเจาคดวาผหญงทแตงงานแลวควรจะใชวธปองกนการตงครรภ 3. ขาพเจาเชอวาบคคลทใชวธปองกนการตงครรภ/มกจะเปนกลมบคคลทม เปาหมายเพอความสขทางดานเพศสมพนธเทานน 4. ขาพเจาคดวาถาปราศจากวธปองกนการตงครรภ ประชาชนจะไมสามารถ ประสบผลส าเรจในการด ารงชวต 5. ถาขาพเจาใชวธปองกนการตงครรภ ขาพเจาจะสามารถซอสงทตองการได
การวเคราะหและแปลความหมาย กระท าโดยน าแบบส ารวจทตอบเสรจแลวมาพจารณาเฉพาะขอท
ตอบวา “เหนดวย” เทานน โดยดวาขอนน มคาคะแนนในคมอเปนเทาใด หมายความวา ผตอบมทศนคตในขอ
ค าถามนนเทากบคาคะแนนในคมอ
เชน นาง ก. เหนดวยกบ ขอ 3 เมอเปดคมอแลว พบวา ขอ 3 มคะแนน 1.2 หมายความวา นาง ก. ม
ทศนคตไมดในขอนน ส าหรบการวเคราะหแบบวดทงฉบบ ของ นาง ก. ใหค านวณคาเฉลย หรอคามธยฐาน
ของคะแนนของขอความ ทตอบวา เหนดวย เชน นาง ก. เหนดวยกบขอความ 6 ขอความ ซงมคะแนนเทากบ
1.2, 2.8, 3.4, 4.2, 5.6 และ 6.5 คาเฉลยจะเปน 1.2+2.8+3.4+4.2+5.6+6.5/ 6 = 3.9 สวนคามธยฐานจะเปน
3.4+4.2/ 2 = 3.8 ดงนนคาคะแนนทได ในการค านวณน จะบอกไดวา นาง ก. มทศนคตตอการปองกนการ
ตงครรภ เปน 3.8 ซงหางจากคา 11 มากกวา ทหางจากคา 0 จงถอวา นาง ก. ไมเหนดวย กบ การปองกนการ
ตงครรภ
การวดทศนคตแบบน สามารถบอกทศนคตเปนรายบคคลได โดยไมตองเปรยบเทยบกบใครและ
สามารถบอกระดบความเขมของทศนคตไดชดเจนด แตมความยงยากในการสรางเครองมอโดยเฉพาะการหาคา
คะแนน กลาวคอ ผวจยจะตองหาผตดสนจ านวนมาก มาพจารณาขอค าถามและแตละขอ ซงตองท าเปนบตร
ค าถามบตร ละ 1 ขอ และมส าเนาแจกใหครบ จ านวนผตดสน จากนน ผตดสนจะพจารณาลกษณะของถอยค า
ในบตรค าถามวา มลกษณะไปทางบวกหรอลบ ซงม 11 ระดบ คอ A – K โดยไมเอาความรสกของตนเขาไป
~ 185 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
ปะปน ถาถอยค ามลกษณะบวกมากใหจดในล าดบทเขาใกล K มาก ถาลกษณะไปทางลบใหจดล าดบเขาใกล A
แลวจงน าผลการจดล าดบมาจดกระท าเปนคาคะแนนเฉพาะขออกครงหนง อยางไรกตามคาคะแนนทไดอาจม
อคต สเกลวดแบบนจงเปนทนยมนอยกวาแบบถดไป
2) แบบลเคต เปนแบบวดทศนคตทสรางขน โดยนกจตวทยาชอ ลเคต ลกษณะของแบบวดน จะม
ขอความหลาย ๆ ขอความทครอบคลมหวขอทจะศกษา ซงขอความนจะมความหมายทงทางบวกและทางลบ
เรยงกนอยอยางไมจงใจ และมปรมาณทพอ ๆ กน การตอบแบบสอบถามน มขอใหเลอกตอบได ตงแต 2
ตวเลอกขนไป สวนใหญ นยม 5 ตวเลอก เชน 1) เหนดวยอยางยง 2) เหนดวย 3) ไมแนใจ 4) ไมเหนดวย 5)
ไมเหนดวยอยางยง ซงผตอบจะใสเครองหมาย ลงในตวเลอกใดตวเลอกหนงเทานน ส าหรบการใหคะแนน
ขนอยกบลกษณะของขอความ ถาขอความนนมความหมายทางบวก การใหคะแนนจะเปน ดงน
ตวเลอก คะแนน เหนดวยอยางยง เหนดวย ไมแนใจ ไมเหนดวย ไมเหนดวยอยางยง
5 4 3 2 1
ถาขอความนน มความหมายทางลบ การใหคะแนนจะเปน ดงน
ตวเลอก คะแนน เหนดวยอยางยง เหนดวย ไมแนใจ ไมเหนดวย ไมเหนดวยอยางยง
1 2 3 4 5
การวเคราะหใหรวมคะแนนทงฉบบของแตละบคคล ดงตวอยางในตารางดงตอไปน
~ 186 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
ตวอยาง 6.5 แบบวดทศนคต แบบลเคต ตองการวดทศนคตของนกศกษาพยาบาลตอวชาชพพยาบาล ค าแนะน า : โปรดใสเครองหมาย ✓ ลงในชองวางทตรงกบความรสกของทานทมากสด
ความรสก ขอความ
เหนดวยมาก
เหน ดวย
ไมแนใจ ไมเหน ดวย
ไมเหน ดวยมาก
คะแนน
(✓) น.ส.ก.
() น.ส. ข.
1. การปฏบตพยาบาลบนหอผปวยท าใหเกดความภาคภมใจในตวเอง
4 2
2. คนทวไปมกมองวาเขามาเรยนพยาบาลเพออนาคตจะไดแตงงานกบแพทย
5 2
3. ผทสอบเขาเรยนพยาบาลจะถกมองวามสตปญญาระดบต า 3 2
4. ขาพเจาอยากจะแนะน าใหคนอนๆ มาเรยนพยาบาลดวย 4 2
5. งานพยาบาลท าใหขาพเจามโอกาสหารายไดพเศษไดงายกวาเพอนๆ ในอาชพอน
4 3
6. ขาพเจารสกวาความภาคภมในตวเองลดลงเมอตองเขากลมรวมกบแพทย
4 2
7. ขาพเจาพรอมทจะท างานในทกแหงทขาดแคลนพยาบาลทนททจบการศกษา
3 1
8. ขาพเจายนดแนะน าตวเองวาเปนพยาบาลในทกโอกาส 4 2
9. ถายายไปเรยนคณะอนได ขาพเจาจะรบยายทนท 5 2
10. งานพยาบาลเปรยบเหมอนการปดทองหลงพระคอท าดแลวไมมใครเหน
4 1
คะแนนรวม 40 19
เครองหมาย ✓ เปนค าตอบ น.ส. ก. เครองหมาย เปนค าตอบ น.ส. ข.
จากตารางจะเหนวา น.ส. ก ไดคะแนนรวม 40 น.ส. ข ไดคะแนนรวม 19 แสดงวา น.ส. ก มทศนคต
ตอวชาชพดกวา น.ส. ข และเมอเทยบกบคะแนนรวมของแบบวดทงฉบบหรอทงชด คอ ทศนคตต าสดมคา 1 x 10
= 10 คะแนน สงสดคอ 5 x 10 = 50 คะแนน จะพบวา น.ส. ก มทศนคตตอวชาชพคอนขางด และ น.ส. ข ม
ทศนคตไมดตอวชาชพ แบบวดทศนคตของลเคตนเปนทนยมใชแพรหลาย และไดมการน าไปประยกตใชใน
การสรางแบบสอบถาม แบบสมภาษณ ฯลฯ เพราะเปนแบบทสรางไดงาย กลาวคอ ผวจยพจารณาวา จะวด
ทศนคตของใครทมตออะไร และใหความหมายของสงทจะวดใหแนนอนเสยกอน จากนนจงสรางขอความ
ใหคลมเนอหาในหวขอน น ๆ โดยขอความน นควรจะเขยนเกยวกบความรสก ซงขอความนนควรจะ
ประกอบดวยลกษณะทางบวกบางลบบาง คละกนไป และขอความนนจะตองสอความหมายชดเจนไมม
ความหมาย 2 นย ขอความทสรางขนจะตองมจ านวนมากกวาทก าหนด เพราะจะตองมการคดเลอกปรบปรง
โดยวธการวเคราะหรายขอ เพอจะเลอกเอาเฉพาะขอทมความแตกตางของคะแนนในกลมทไดคะแนนสงสด
~ 187 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
กบกลมทไดคะแนนต าสด เพราะถอวาขอความเหลานสามารถจะวดความรสกทแตกตางกนได จากนนจงน า
แบบวดนไปตรวจสอบความเทยงอกครงหนง
3) แบบออสกด (Osgood Scale or Semantic Differential Scale) เปนการวดทสรางขนโดย
ออสกด และ คณะ ในป ค.ศ. 1957 เปนการศกษาเกยวกบความคดรวบยอดหรอมโนทศน ของสงตาง ๆ
ลกษณะของแบบวดน จะมประโยค หรอ วลทเกยวกบสงใดสงหนง อาจจะเปนสถานท บคคล เหตการณ
หรอสงของ ฯลฯ ทตองการใหผตอบแสดงความรสกในมตตาง ๆ 3 มต คอ ดานการประเมนผล เชน ด – เลว,
นาเกลยด – สวยงาม, ดานศกยภาพ เชน แขงแรง – ออนแอ, บอบบาง – ทนทาน, และ ดานกจกรรมหรอ
ปฏกรยา เชน รวดเรว – เชองชา, มด – สวาง เปนตน ผวจยจะตองหาค าคณศพท ทมความหมายตรงขามกน
เปนค ๆ และมลกษณะทง 3 มต ปะปนกน ในระหวางคค าน จะมสเกลใหผตอบ เลอก 5 – 9 ระดบ ทนยมใช
มาก คอ 7 ระดบ ผตอบจะเลอกตอบเพยงตวเลอกเดยวเทานน ดงตวอยางตอไปน
ค าแนะน า : ขางลางนเปนคของค าตาง ๆ ซงอธบายถงความรสกทมตอรางกายในขณะตงครรภ ระหวางคค า
แตละคจะมค าทบอกความมากนอยอย 7 ลกษณะ ขอใหทานเขยนเครองหมายวงกลมลอมรอบหมายเลขทตรง
กบความรสกของทาน
หมายเลข 3 หมายถง มากทสด หมายเลข 2 ” ปานกลาง หมายเลข 1 ” นอย หมายเลข 0 ” กงกลาง เฉยๆ หรอธรรมดา
“ทานมความรสกอยางไรตอรางกายของทานในขณะตงครรภ”
รางกายทานสวยงามขน 3…… 2 …… 1 …… 0 …… 1 …… 2 ……3 นาเกลยด ตามเนอตามตวมกลนหอม 3…… 2 …… 1 …… 0 …… 1 …… 2 ……3 มกลนเหมน ทรวดทรงของทานดขน 3…… 2 …… 1 …… 0 …… 1 …… 2 ……3 เลว ไมนาด ทานมสขภาพด (ไมเจบไข) 3…… 2 …… 1 …… 0 …… 1 …… 2 ……3 เจบออดๆ แอดๆ ทานรสกยนดในรปรางของทาน 3…… 2 …… 1 …… 0 …… 1 …… 2 ……3 รสกร าคาญ ทานมความออนโยนขน 3…… 2 …… 1 …… 0 …… 1 …… 2 ……3 มความแขงกระดาง
~ 188 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
การใหคะแนนขนอยกบจ านวนชองทใหผตอบประเมนคา แตยดหลกเดยวกบแบบลเคต กลาวคอ
ถาผตอบท าเครองหมายทคอนไปทางดานบวกจะไดคะแนนมาก ถาคอนไปดานลบจะไดคะแนนนอย และ
การเรยงขอความอาจสลบไปเปนขอความทางบวกขนมากอนบาง ทางลบขนมากอนบาง เพอไมใหผตอบ
สรางแบบแผนการตอบของตนเองไดวาขอตอไปควรเลอกค าตอบใด เมอใหคะแนนแลวจะน าขอมลทไดมา
วเคราะหองคประกอบ เพอทราบทศนคตของผตอบในแตละมต แตในทางปฏบตไดมผน าคะแนนมารวมกน
เปนทศนคตของบคคลนนตอแนวคดทศกษา จะเหนไดวาการวดทศนคตแบบออสกดนสรางงาย ไมตองคด
ขอความใหล าบาก จงมโอกาสใชไดกวางขวาง
4) ไอเซน และฟชบายน (Ajzen & Fishbein) ในการวดทศนคต พงระลกเสมอวา ทศนคตเปน
เรองเกยวกบนามธรรม วธการศกษาเปนเพยงการรวบรวมขอมล ความรสกทบคคลตอบสนองตอสงเราท
เปนประโยคหรอขอความ หากประโยคหรอขอความนนๆ ขาดความชดเจน เจาะจง ขาดรายละเอยด
ครอบคลมเรองทจะศกษา หรอลกษณะของขอความมความไวไมเพยงพอจะไมสามารถวดทศนคตทเปนจรง
ได คนทวไปเชอวาทศนคตสามารถท านายพฤตกรรมได แตบอยครงทพบวาการท านายพฤตกรรมทบคคล
แสดงออกไมสอดคลองกบทศนคตทวดได เชน สตร 2 คน มทศนคตทดตอการใชยาเมดคมก าเนดเทากน
และ พบวา คนหนงใช แตอกคนหนงไมใชยาเมดคมก าเนด ทเปนเชนน อธบายตามแนวคด ของ ไอเซน และ
ฟชบายน (Ajzedn and Fishbein, 1980) ได 2 ประการ กลาวคอ ทศนคตมไดเปนตวบงชพฤตกรรมแตเพยง
ล าพง ยงมแรงผลกดนของบคคลหรอสงคมเปนสวนรวมในการบงชพฤตกรรมดวยอกแรงหนง อกประการ
หนง คอ การวดทศนคตของบคคลทมตอพฤตกรรมจะตองวด ทงดานความเชอทมตอพฤตกรรมและดาน
การประเมนผลของความเชอเกยวกบพฤตกรรมนน
การวดทศนคตตามแนวคดของ ไอเซนและฟชบายน ลกษณะของแบบวด จะคลายกบการวด ใน
สเกลของออสกด คอ ใหผตอบแสดงความรสกตอขอความดานความเชอทมตอพฤตกรรม และ ดานการ
ประเมนผลของความเชอเกยวกบพฤตกรรมนน ซงมใหเลอก 2 ทาง ไดแก เปนไปได หรอด และเปนไป
ไมได หรอเลว ในแตละทาง แบงเปน 3 ระดบ คอ มาก ปานกลาง นอย รวมทงความรสกทางตรง รวมเปน 7
ระดบ คอ 7 ตวเลอก ซงใหผตอบเลอกเพยงตวเลอกเดยว ดงตวอยาง
~ 189 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
ตวอยาง แบบวดทศนคตตอการใชยาเมดคมก าเนด
ก. ดานความเชอเกยวกบการใชยาเมดคมก าเนด
1. การใชยาเมดคมก าเนดท าใหฉนไรกงวลเรองตงครรภ เปนไปได เปนไปไมได
มาก ปาน กลาง
นอย ไมใช ทงสอง
นอย ปาน กลาง
มาก
2. การใชยาเมดคมก าเนดเปนวธทสะดวกทสดของฉน เปนไปได เปนไปไมได
มาก ปาน กลาง
นอย ไมใช ทงสอง
นอย ปาน กลาง
มาก
3. การใชยาเมดคมก าเนดท าใหรอบเดอนของฉนสม าเสมอ เปนไปได เปนไปไมได
มาก ปาน กลาง
นอย ไมใช ทงสอง
นอย ปาน กลาง
มาก
ข. ดานการประเมนผลของความเชอเกยวกบการใชยาเมดคมก าเนด
1. การทฉนไรกงวลเรองตงครรภเปนสงท
ด เลว
มาก ปาน กลาง
นอย ไมใช ทงสอง
นอย ปาน กลาง
มาก
2. การทฉนรสกสะดวกเมอใชยาเมดคมก าเนดเปนสงท ด เลว
มาก ปาน กลาง
นอย ไมใช ทงสอง
นอย ปาน กลาง
มาก
3. การทรอบเดอนของฉนสม าเสมอเปนสงท ด เลว
มาก ปาน กลาง
นอย ไมใช ทงสอง
นอย ปาน กลาง
มาก
~ 190 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
ในการวเคราะหและแปลความหมายของขอมล น าแบบส ารวจทตอบแลวมาพจารณาใหคะแนน
ตามเกณฑดงน
เปนไปได + 3 + 2 + 1 0 – 1 – 2 – 3 เปนไปไมได
มาก ปาน กลาง
นอย ไมใช ทงสอง
นอย ปาน กลาง
มาก
ด + 3 + 2 + 1 0 – 1 – 2 – 3 เลว
มาก ปาน กลาง
นอย ไมใช ทงสอง
นอย ปาน กลาง
มาก
การวเคราะหทศนคตกระท าโดยน าความเชอเกยวกบ พฤตกรรมคณกบการประเมนผลของ
ความเชอ เกยวกบพฤตกรรมนน เปนรายขอ คะแนนสงสดและต าสดของแตละขอ จงมคาเปน +9 ถง – 9
หากจะสรปทศนคตของแบบวดทงฉบบ ใหรวมคะแนนทศนคตทกรายขอ ดงตวอยาง
ตาราง 6.6 แสดงตวอยางการรวมคะแนนทศนคตตอการใชยาเมดคมก าเนดของสตรกลมทใชและไมใชยาเมดคมก าเนด
การใชยาเมดคมก าเนด ความเชอ การประเมนผลของความเชอ ความเชอ x การประเมน
ผใช ผไมใช ผใช ผไมใช ผใช ผไมใช 1. ท าใหฉนไรกงวล เรองจะตงครรภ
+ 2.2 + 2.1 + 2.5 + 2.6 + 5.5 + 5.5
2. เปนวธคมก าเนดท สะดวกทสดของฉน
+ 2.7 + 1.4 + 2.6 + 2.4 + 7.0 + 3.4
3. ท าใหรอบเดอนของฉน สม าเสมอ
+ 1.5 + 1.3 + 2.4 + .3 + 3.6 + .4
4. ท าใหฉนวางแผนการ มบตรได
+ 2.0 + 1.9 + 1.8 + 1.9 + 3.6 + 3.6
5. มผลตอจรยธรรม ทางเพศของฉน
- 2.6 + .4 + .3 - 2.0 - .8 - .8
รวม + 18.9 + 12.1 ทมา : Ajzen and Fishbein, 1980.
จากตาราง เปนการศกษา “ทศนคตตอการใชยาเมดคมก าเนดของสตรกลมทใชและไมใชยาเมด
คมก าเนด” จะเหนวา คะแนนรวมทกรายขอ ของกลมผใช มากกวา กลมผไมใช นอกจากน จากขอมล ขอ 3
แสดงใหเหนวา แมความเชอของบคคลสองกลม จะคลายกน คอ มคา + 1.5 และ + 1.3 แต ถาการประเมน
ของความเชอตางกน คอ + 2.4 และ + .3 ยอมท าใหคะแนนทศนคตในขอน ตางกน เปน + 3.6 และ + .4 ได
~ 191 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
จาก ขอ 5 แมทศนคต เรอง จรยธรรมทางเพศของบคคลจะเหมอนกน คอ - .8 แต ความเชอและการ
ประเมนผลของความเชอ อาจตางกนได เปน -2.6, +.4 และ +.3, -2.0 และ บคคลอาจมความเชอในทางบวก
คอ +.4 ในขณะทการประเมนผลความเชอ อาจเปนลบได คอ -2.0 ขอมลดงกลาวทงหมดน มประโยชนตอ
การวางแผนแกไขทศนคตไดเปนเรอง ๆ ซงนบเปนจดเดนของการวดทศนคต ตามแนวคดของ ไอเซนและ
ฟชบายน
จากตวอยางขางตน หากผวจยตองการแจกแจงระดบของทศนคต วาดหรอไม มากนอยเพยงใด
สามารถท าได โดยอาจเอาจ านวนขอของแบบสอบถามไปหารคะแนนรวมทศนคต จากตวอยางคะแนนเฉลย
ของทศนคตกลมผใชและผไมใชยาเมดคมก าเนด มคา 18.9/ 5 = 3.8 และ 12.1/ 5 = 2.4 ตามล าดบ ใหน า
คาทค านวณไดเทยบกบคะแนนตามเกณฑ ดงน
ทศนคตด + 9 + 6 + 3 0 – 3 – 6 – 9 ทศนคตไมด
มาก ปาน กลาง
นอย ไมใช ทงสอง
นอย ปาน กลาง
มาก
หรอเพอใหสะดวกในการพจารณาอาจเขยนไดอกรปแบบหนง ดงน
ทศนคตด ทศนคตไมด มากกวา 0 ถง + 3 = นอย นอยกวา 0 ถง – 3 = นอย มากกวา + 3 ถง + 6 = นอย นอยกวา – 3 ถง – 6 = นอย มากกวา + 6 ถง + 3 = นอย นอยกวา – 6 ถง – 9 = นอย
จากการเทยบคะแนนขางตน สรปไดวากลมผใช และกลมผไมใชยาเมดคมก าเนด มทศนคตทดตอ
การใชยาเมดคมก าเนด แตผใชมทศนคตดปานกลาง สวนผไมใชมทศนคตดนอย การวเคราะหระดบของ
ทศนคตน อาจใชคะแนนรวม ของทศนคตไดเลย โดยเอาคะแนนแตละคาในเกณฑขางตนคณกบจ านวนขอ
ของแบบวด เพอใชเปนเกณฑในการพจารณากได
~ 192 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
การสรางแบบวด ตามแนวความคดของ ไอเซนและฟชบายน มขนตอน ดงน
1. ก าหนดพฤตกรรมทจะศกษาใหมความชดเจนเจาะจง โดยค านงถงการกระท า (Action) ท
หมาย (Target) บรบท (Context) และเวลา (Time) เชน การปฏบตงานบนคลนกในโรงพยาบาล ภายหลง
ส าเรจการศกษาพยาบาล ในตวอยางน การปฏบตงาน เปนการกระท าบนคลนก เปนทหมายในโรงพยาบาล
เปน บรบท หรอ ค าขยายสงแวดลอม ภายหลงส าเรจการศกษาพยาบาล
แตในบางกรณ อาจไมจ าเปนตองมบรบทเพอขยายสงแวดลอม เชน การใชยาเมดคมก าเนด
ภายหลงแตงงาน ในตวอยางนมเพยงการกระท า คอ การใช ทหมาย คอ ยาคมก าเนด และเวลาคอ ภายหลง
การแตงงาน
2. ก าหนดวาจะศกษาทศนคตของใคร ทมตออะไร ใหสอดคลองกบ ขอ 1.
3. ส ารวจความเชอเกยวกบพฤตกรรม จากตวอยางทเปนตวแทนของประชากรจรง โดยใหตอบ
ค าถามปลายเปดเกยวกบขอด ขอเสย และผลอน ๆ ทจะเกดขน เชน
3.1 ทานคดวาการททานใชยาเมดคมก าเนด จะกอใหเกดขอดอะไรบาง
3.2 ทานคดวาการททานใชยาเมดคมก าเนด จะกอใหเกดขอเสยอะไรบาง
3.3 ทานคดวาการททานใชยาเมดคมก าเนด จะกอใหเกดผลอนใดไดบาง
4. น าความเชอทส ารวจไดมาจดเปนหมวดหม และแจกแจงความถ
5. เรยงล าดบความเชอตามความถ จากสงสดไปต าสด และค านวณ 75 เปอรเซนตของความถ
ทงหมด พจารณาดวา อยในขอบเขตความเชอขอใด ถอวาขอทอยในขอบเขต เปนความเชอเดนชด (Model
salient belief) สวนขอทเหลอจะตดทงไป เชน ความถทนบไดจากความเชอทงหมดเปน 463 เมอค านวณ 75
เปอรเซนตของความถ จะได 347 ซงอยในขอบเขตของความเชอ 10 ขอแรก ดงนน ความเชอดงกลาวนจงถอ
เปนความเชอเดนชด
6. น าความเชอดงกลาว มาแตงเปนขอความลงในแบบวด ซงม 2 ดาน คอ ความเชอเกยวกบ
พฤตกรรม และการประเมนผลของความเชอเกยวกบพฤตกรรมนน
7. ตรวจสอบความชดเจนของขอความอกครง อาจใหผอยใกลชดชวยพจารณา แลวจงน าไป
ตรวจสอบคณภาพ แบบวดนมผรบางทานกลาววา อาจไมจ าเปนตองตรวจสอบความตรงตามเนอหา เพราะ
ความเชอเดนชด ทน ามาสรางเปนแบบวดน เปนความเชอของกลมประชากรตวอยางจรง ซงไดมาโดยวธการ
พจารณาความถ 75 เปอรเซนต
~ 193 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
5) สงคมมต (Sociometry) เปนการวดทศนคตเปนรายกลมอกวธหนงทเปนทนยมกน ซงมใชมาก
ในทางสงคมวทยา วธนเปนการถามความเหนของสมาชกแตละคนในกลม โดยใหระบชอบคคลในกลม
เพยงคนเดยวเกยวกบเรองบางอยาง เชน “ถามปญหาเกยวกบความเจบปวยเขามกจะไปปรกษาใครเปน
อนดบแรก” ขอมลทไดจะน ามาสรางแผนผงวาใครเลอกปรกษาใคร และใครถกเลอกใหเปนทปรกษามาก
ทสด ถอวาเปนบคคลทกลมมทศนคตทดตอเขาในเรองการใหค าปรกษาเกยวกบการเจบปวย ส าหรบคนทไม
ถกเลอกเลย กลมจะมทศนคตตอเขาในเรองนไมดนก ดงตวอยางในภาพท 2 จะเหนวา ปาอนเปนบคคลท
กลมใหความไววางใจ และยดเปนทพงยามเจบปวย สวนปาด นาอวน และนายม เปนบคคลทไมไดรบความ
ไววางใจจากกลมใหเปนทปรกษา
ภาพท 6.2 แสดงแผนผงสงคมมตของเลอกบคคลเปนทปรกษาปญหาความเจบปวย
นายกอง
ปาแหวน
นางสด นายม
นายวน นาอวน ปาแกว
ลงชด ปาด
ปาอน
~ 194 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
จะเหนไดวาการวดขอมลทางดานจตวทยาเปนการวดทพเศษกวาวธอน ๆ กลาวคอ มลกษณะการ
สราง และการใชเครองมอทตางไปจากแบบอน และการวดดานนผใชเครองมอ จะตองมความสามารถเปน
อยางด มความรสกไว และสามารถบนทกพฤตกรรมตาง ๆ ไดอยางละเอยด เพราะตองน าขอมลทงหมดไป
ตความอกครงหนง ดงนน ผวจยจงตองมความสามารถในการวเคราะหและตความดวย และสงส าคญทผวด
ไมมความสามารถในการสรางความคนเคยกบผตอบ ขอมลทไดอาจไมตรงกบความจรงไดเพราะผตอบ
ไมไววางใจ
~ 195 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
บรรณานกรม
ผาสวรรณ สนทวงศ ณ อยธยา. (2532).การสรางเครองมอวดและประเมนผลการศกษาพยาบาล. ภาควชา
พยาบาลสาธารณสข คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล.
สมสข โถวเจรญ. (2541).ความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกศกษาพยาบาล วทยาลย
พยาบาลบรมราชชนน ภาคใต. วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต มหาวทยาลยศรนครน-
ทรวโรฒ ประสานมตร.
สวฒน มหตนรนดกล และ วระวรรณ ตนตพวฒนสกล. (2540). เปรยบเทยบแบบวดคณภาพชวตของ
WHOQOL 100 ตวชวด และ 26 ตวชวด. รายงานการวจย. โรงพยาบาลสวนปรง จงหวดเชยงใหม.
อ าพล จนดาวฒนะ และคณะ. (2540). สถานภาพของสถานศกษาในสงกดสถาบนพระบรมราชชนก พ.ศ.
2539: กรณศกษาวทยาลย 4 แหง. รายงานการวจย สถาบนพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสข.
Ann & Wyatt, Peggy A. (2000).Factors related to stress and coping among Chinese nurse in Hong
Kong.Journal of Advanced Nursing.31 (6).
Bauwen, E.E. & Gerhard.G.G. (1987).The use of Watson – Glaser critical thinking appraisal to predict
success in a baccalaureat nursing program.Journal of Nursing Education. 26 (7): 306 – 309.
Beaton, R.D., Murphy, S.A. Pike, K.C. &Corneil, W. (1997). Social support and network conflict in
firefighters and paramedics. Western Journal of Nursing Research. 19: 297 – 313.
Burns, N. & Grove, S.K. (1993).The Practice of Nursing Research : Conduct, Critique & Utilization.
2nd ed. Philadelphia: W.B. Saunders Company. Callaghan, Patrick; Tak – Ying, Shiu.
Collier, J. and MacKinlay, D. (1997).Developing a Generic Child Quality of Life Measure.Health
Psychology Update. 28: 12 – 16.
Collins, J. A. & Rice, V. H. (1997).Effects of relaxation intervention in phase 2 cardiac
Rehabilitation. Heart and Lung. 26: 31 – 44.
Dempsey, Patricia Ann & Dempsey, Arthur D. (2000). Using Nursing Research: Process, Critical
Evaluation and Utilization. 5th ed. Philadelphia: Lippincott.
Eiser, C., Cotter, I., Oades, P., Seamark, D. and Smith, R. (1999). Health – related quality – of – life
measures for children. Int J Cancer: Supplement. 12: 87 – 90.
~ 196 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
บรรณานกรม (ตอ)
Flanagan, J.C. (1945). The critical incident technique.Psychological Bulleting. 51 (4): 327 – 358.
Flanagan, J.C. (1982). Measurement of Quality of Life: Current State of the Art. Archives of Physical
Medicine and Rehabilitation. 63: pp. 56 – 59.
Ford – Gilboe, M. (1997). Family strengths, motivation, and resources as predictors of health promotion
behavior in single – parent and two – parent families. Research in Nursing and Health. 20:
pp. 205 – 217. http://www.msnbc.com/modules/virtualcheckup/default.asp access date 2001, Mar 3
Jirojanakul, Pragal. (2000). The Quality of Life of Construction Workers’ Children in Bangkok
Metropolis, Thailand. Ph. D. Dissertation. The University of Bath, United Kingdom.
Jirojanakul, Pragal and Skevington, Suzanne, (2000).Developing a quality of life measure of children aged
5 – 8 years.British Journal of Health Psychology. 5: 299 – 321.
Kiibler – Ross, Elisabeth, (1969).On Death and Dying. New York :Mcmillan.
Le Cog, E.M., Colland, V.T., Boeke, A.J., Boeke, P., Bezemer, D.P. and van Eijk, J.T. (2000).
Reproducibility, construct validity, and responsiveness of the “How Are You? (HAY), a self –
report quality of life questionnaire for children with asthma.Journal of Asthma. 37 (1): 43 – 58.
Marquis, Bessie L..& Huston, Carol J. (2000).Leadership Roles and Management Functions in Nursing.
3rd ed. Philadelphia : Lippincott.
Mishell, Daniel R. & Brenner, Paul E. (Ed.) (1994).Management of Common Problems in Obstetrics
and Gynecology. 3rd ed. Oxford: Blackwell Scientific Publications.
Neill, K.M. (1993). Ethnic pain styles in acute myocardial infarction. Western Journal of Nursing
Research. 15: 531 – 543.
Polit, Denise F. &Hungler, Bernadette P. (1999).Nursing Research: Principles and Methods. 6th ed.
Philadelphia : Lippincott.
Richmond, T.S. (1997). An explanatory model of variables influencing post injury disability.Nursing
Research. 46: 262 – 269.
~ 197 ~
อ.พชราภณฑ ไชยสงข 503 402 Nursing Research
บรรณานกรม (ตอ)
Stordeur, Sabine, D’hoore, William and Vandenberghe, Christian.(2000). Leadership organizational
stress, and emotional exhaustion among hospital nursing staff.Journal of Advanced Nursing.
35 (4): 533 – 542.
Stordeur, Sabine, Vandenberghe, Crhistian and D’hoore, William.(2001). Leadership styles across
hierarchical levels in nursing departments.Nursing Research. 49 (1): 37 – 43.
White, C. L., LeFort, S.M., Amsel, R & Jeans, M. (1997).Predictors and the development of chronic
pain.Research in Nursing & Health. 20: 309 – 318.