ความหมายของหนงสอ

หนงสอ คอ สงพมพทเกดจากความร ความคด ประสบการณ สตปญญา และความฉลาดรอบร ของมนษย

ความสาคญของหนงสอและประโยชนของหนงสอ

หนงสอมความสาคญและมประโยชนกบชวตมาก เพราะมนษยตองการแสวงหาคาตอบทตนอยากร อยากเหนดวยวธการตาง ๆ เชน ซกถาม และเดนทาง เปนตน แตวธทมนษยจะแสวงหาคาตอบไดดทสด และสะดวกทสด คอ การแสวงหาคาตอบจากหนงสอ ดงนน หนงสอจงเปนแหลงอางองทดทสด

สวนตาง ๆ ของหนงสอ

การปฏบตงานหองสมดใหมประสทธภาพ บรรณารกษควรทราบลกษณะและสวนตาง ๆ ของหนงสอ เพอชวยใหการดาเนนงานเปนไปดวยด รวดเรว ถกตอง และชวยใหผอานไดรบความสะดวก ในการคนควา และอางองประกอบการเรยนร สวนตาง ๆ ของหนงสอ แบงออกเปน 3 สวน คอ สวนหนา สวนกลาง และสวนทาย

สวนหนา ไดแก

1. ใบหมปก คอ สวนทหมปกนอกของหนงสอใชกระดาษทมสสนสวยงาม สะดดตา สวนทพบอย ดานหนาและดานหลง บางครงจะพมพประวตยอ ๆ ของผแตงหรอเนอเรองยอ เพอเปนการแนะนาผแตง หรอแนะนาหนงสอเลมนน สวนมากหนงสอปกแขง จะมใบหมปก บรรณารกษจะนาสวนนไปจดนทรรศการ หนงสอใหม

2. ปกหนงสอ ประกอบดวย ปกหนา และปกหลง จะเปนปกออนหรอปกแขงกได บนปกจะมชอหนงสอ ชอผเขยน ปกจะชวยรกษารปทรงของหนงสอใหคงทน ไมฉกขาดงาย

3. สนหนงสอ คอ สวนทยดปกหนาและปกหลงใหตดตอกน โดยสานกพมพจะพมพชอหนงสอ และชอผเขยนไวทสนหนงสอ สวนบรรณารกษจะเขยนเลขเรยกหนงสอทสนหนงสอ

4. ใบยดปก คอ สวนทอยตดกบปกนอกดานใน ทงดานหนาและดานหลง ทาหนาทยดปกนอกกบ ตวเลมเขาดวยกน จงมกเปนกระดาษทมคณภาพเหนยวทนทาน สวนใหญจะเปนกระดาษเปลาไมมขอความ ใด ๆ หรอมรปภาพลวดลายสวยงามเกยวกบเนอเรองของหนงสอ เปนตน

5. ใบรองปก คอ กระดาษเปลาไมมขอความใด ๆ หรอมรปภาพลวดลายสวยงาม เกยวกบเนอเรองของหนงสอ

6. หนาชอเรอง คอ หนาทมชอเรอง ซงหนงสอบางเลมอาจจะไมมหนาชอเรอง

7. หนาภาพพเศษ คอ หนาทมภาพสาคญในเลม เชน หนงสอชวประวตจะมภาพบคคลสาคญหรอถาเปนหนงสอศลปะจะมภาพงานศลปะทเปนชนสาคญ ๆ โดยหนาภาพพเศษ จะอยดานซายของ หนาปกใน

8. หนาปกใน คอ หนาทมชอเรอง ชอผเขยน ชอผแตงรวม (ถาม) ชอผแปล (ถาเปนหนงสอแปล) ครงทพมพ สานกพมพ และปทพมพ บรรณารกษจะดรายละเอยดจากหนาปกใน สาหรบใชเปนขอมลทาบตรรายการ หรอแบบบนทกรายการสบคนขอมล สวนผเรยนสามารถใชรายละเอยดในหนาน ทาบรรณานกรม

9. หนาลขสทธ คอ หนาทบอกปทไดรบลขสทธในการพมพ ซงกฎหมายจะคมครองมใหผอน นาหนงสอเลมนน หรอขอความใดขอความหนงในหนงสอเลมนนไปพมพซา โดยมไดรบอนญาตจาก เจาของลขสทธ ในหนานสวนมากจะบอก รายละเอยดเกยวกบการพมพ เชน พมพครงท ปทพมพ ผเปน เจาของลขสทธ ชอผพมพโฆษณาทอยของสานกพมพ ราคา ชอผเขยนปก บางเลม อาจมขอมล ทาบตร รายการให ดวยสวนมากจะอยดานหลงหนาปกในสาหรบบรรณารกษ ใชรายละเอยดในหนานทาบตรรายการหรอแบบบนทกรายการสบคนขอมลสวนนกเรยนสามารถใช รายละเอยดในหนาน ทาบรรณานกรม ถาหนาปกในมรายละเอยดไมพอ

10. หนาคาอทศ คอ หนาทผเขยนตองการแสดงความกตญญตอผสนบสนน หรอแสดงความเคารพรกใครตอผมอปการคณ และใหกาลงใจผเขยน อาจเปน พอ แม เพอน และคร เปนตน

11. หนาคานา คอ หนาทจะบอกใหทราบถงวตถประสงคในการเขยนและจดพมพ หนงสอเลมนนบอกขอบเขต และเนอหา วธใชประโยชนจากหนงสอเลมนน บางครงอาจขอบคณผใหความชวยเหลอ ดวยกได หนงสอบางเลมผเขยนจะเชญผทตนเคารพนบถอ มาเขยนคานาให อาจเรยกวา คาปรารภ หรอหนาคาชแจงกได หนาคานาจงเปนหนาทมความสาคญมาก

12. หนาคาประกาศคณปการ คอ หนาทผเขยนตองการทจะขอบคณผชวยเหลอ โดยเฉพาะ จะไมกลาวในคานา จะมากลาวแสดงความเคารพอยางสง โดยเฉพาะวทยานพนธ จะตองมหนาประกาศคณปการเสมอ สถาบนบางแหงอาจเรยกวา กตตกรรมประกาศ

13. หนาสารบญ หรอสารบาญ คอ หนาทบอกใหทราบลาดบในหนงสอ พรอมบอกเลขหนา กากบวา บท ตอน เรองนน ๆ อยหนาใดของหนงสอ

14. หนาสารบญภาพและแผนท คอ บญชภาพและแผนท บอกใหทราบวาอยหนาใด เพอใหผอานทราบวาหนงสอเลมนมภาพและแผนทอะไรบาง หนงสอทมภาพ หรอ แผนทประกอบมากกวาสองภาพขนไป มกจะมหนาสารบญภาพและแผนท ทาใหผอานคนหา ภาพและแผนทในหนงสอเลมนน ๆ ไดงายขน

15. สารบญตาราง คอ หนาทบอกใหทราบวาตารางประกอบเนอหาอะไรอยหนาใด โดยเฉพาะหนงสอทเปนการวจย วทยานพนธจะตองมตารางประกอบเนอหา จงตองมสารบญตารางซงอยตอจากหนาสารบญ ทาใหผอานคนหาตารางไดงายขน

สวนกลาง ไดแก

16. เนอหา คอ หนาทเปนเนอเรองของหนงสอ ตงแตหนาแรกถงหนาสดทาย โดยแบงเปนบท เปนตอน ตามทปรากฏอยในสารบญ เปนสวนสาคญทสดของหนงสอ

17. เชงอรรถ คอ ขอความบอกแหลงทมาของเนอหา คาศพท ขอความอธบาย ขอความเสรมเนอเรองบางตอนของเนอหา มตวเลขกากบขางบนใหชดเจนยงขน เชงอรรถจะอยสวนลางสดของหนา

สวนทาย ไดแก

18. บรรณานกรม คอ รายชอหนงสอ เอกสาร และวสดสารสนเทศตาง ๆ ทผเขยนหนงสอ ใชเปนหลกฐานคนควาประกอบการเขยน และเรยบเรยงหนงสอเลมนน บรรณานกรมอาจจะอยตอนทาย ของเลม หรอตอนทายของแตละบทกได บรรณานกรมกยงมประโยชนสาหรบผอาน โดยผอานสามารถ ศกษาคนควาเพมเตม จากรายชอในบรรณานกรมนได หนงสอบางเลมอาจเรยกวา หนงสออางอง หรอเอกสารอางอง

19. ดชน คอ บญชคา หรอหวเรองยอยทสาคญทกลาวไวในเนอเรองของหนงสอ ดชนมกจะอยทายเลมโดยเรยงขอความหรอคาตามลาดบอกษร ตามบญชคา หรอหวเรองยอย โดยคาหรอหวเรองยอยนน ๆ อาจปรากฏอยไดมากกวาหนงหนา ดชนจะชวยใหคนหารายละเอยดไดรวดเรว ดชนมรปรางคลายๆ สารบญแตไมเหมอน เพราะรายการในสารบญเปนหวขอเรอง หรอบทท ไมใชคา ดชนมความละเอยดมากกวาสารบญ

20. ภาคผนวก คอ สวนทเพมเตมจากเนอหาของหนงสอใหมความละเอยดลออยงขน มหนงสอบางเลมเทานนทมภาคผนวก เนองจากผเขยนบางคนเปนคนมความละเอยดลออ รอบคอบมาก เกรงวาผอานจะไดรบความรนอยไป จงพยายามเขยนเนอเรองทเกยวของเพมเตมให

21. อภธานศพท หรอศพทาธบาย คอ คาอธบายศพทเฉพาะ หรอศพทยากของหนงสอเลมนน ๆ เนองจากหนงสอบางเลม มคาศพทยากๆ ทาใหผอานตองเปดพจนานกรม เชน หนงสอวรรณคด วทยาศาสตรและเทคโนโลย ผเขยนจงตองใหคาอธบายศพทนนๆ ในตอนทายเลมหรอทายบท เพอชวยใหเขาใจเนอหาวชาไดงายและดขน

ทมา : http://www.bangkapi.ac.th/MediaOnLine/weerawanWMD/unit2_part4.htm

(12-03-2013)