Transcript
Page 1: ชีววิทยาการอนุรักษ์bio.flas.kps.ku.ac.th/courses/381/Conservation_biology.pdfชีววิทยาการอนุรักษ์ •มีความคล้ายคลึงกับ

1

ชววทยาการอนรกษ

สราวธ คลอวฒมนตร ภาควชาวทยาศาสตร

คณะศลปศาสตรและวทยาศาสตรมหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ชววทยาการอนรกษ

• Conservation Biology / Biological conservation

• เปนการศกษาทางวทยาศาสตรเก�ยวกบธรรมชาตและสถานะของความหลากหลายทางชวภาพบนโลก จดมงหมายของการศกษาเพ�อปองกนสปชส ถ�นท�อยอาศยของพวกมน และระบบนเวศจากอตราการสญพนธท�สงข�นและการสญเสยของปฏสมพนธทางชววทยา

ชววทยาการอนรกษ

• เปนสหวทยาการ(integrated, multidisciplinary science)

–วทยาศาสตร เศรษฐศาสตร และการฝกฝนปฏบตของการจดการทรพยากรธรรมชาต

ชววทยาการอนรกษ

• มความสาคญอยางย�งตอ

–การสรางความรวมมอระหวางสาขาวชา

–การสรางบคลากร (การฝก, การวจย, การทางานภาคสนาม)

–การอนรกษท�งทางดานวทยาศาสตรและนโยบาย

ชววทยาการอนรกษ

• เปนสหวทยาการ (integrated, multidisciplinary science) ท�ตอบสนองตอการรกษาสปชสและระบบนเวศ ซ� งมจดมงหมาย 3 ประการ

–เพ�อรายงานความหลากหลายทางชวภาพท�มท�งหมดในโลก

ชววทยาการอนรกษ

–เพ�อสารวจผลของผลกระทบของมนษยตอสปชส ความหลากหลายทางพนธกรรม และระบบนเวศ

–เพ�อพฒนาวธการตาง ๆ สาหรบการปองกนการสญพนธ คงความหลากหลายทางพนธกรรมภายในสปชส และปกปองฟ� นฟชมชพและการทางานภายในระบบนเวศของสปชสตาง ๆ

Page 2: ชีววิทยาการอนุรักษ์bio.flas.kps.ku.ac.th/courses/381/Conservation_biology.pdfชีววิทยาการอนุรักษ์ •มีความคล้ายคลึงกับ

2

ชววทยาการอนรกษ

• มความคลายคลงกบ ความคดดานส�งแวดลอม (Environmentlism)

–เนนดานการศกษาวจยทางชววทยา ซ� งนาผลการศกษาไปประกอบการเคล�อนไหวทางส�งแวดลอม

–ไมเนนกจกรรมการเคล�อนไหวทางการเมองและการศกษา

องคกรตาง ๆ ท�เก�ยวของ

• องคกรในระดบนานาชาต

–UNESCO

–IUCN

–Conference of the Contracting Parties (COP)

–องคกรอสระเชน Green Peace และWorld Wide Fund for Nature

UNESCO

• มขอบเขตการทางานท�กวางมาก รวมถงดานทรพยากรธรรมชาต หน�งในงานของยเนสโกคอ โครงการมนษยและชวมณฑล (Man and Biosphere programme)

UNESCO

• วตถประสงคของโครงการ MAB

1) การอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ

2) สงเสรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคม

3) ดารงรกษาคณคาทางวฒนธรรมท�เก�ยวของ

UNESCO

• ภายใตโครงการมนษยและชวมณฑลมการจดต�ง "พ�นท�สงวนชวมณฑล (Biosphere Reserve)" ข�น

• เพ�อสงเสรมและแสดงถงความสมพนธท�สมดลระหวางมนษยและโลกของส�งมชวต

UNESCO

• บทบาทสาคญของพ�นท�สงวนชวมณฑล

1) การอนรกษ ชวยใหมการอนรกษลกษณะภมทศน ระบบนเวศ ชนดและพนธกรรม

2) การพฒนา ชวยเหลอการพฒนาทรพยากรมนษยและเศรษฐกจใหมความย �งยนท�งดานนเวศวทยา และสงคมวฒนธรรม

Page 3: ชีววิทยาการอนุรักษ์bio.flas.kps.ku.ac.th/courses/381/Conservation_biology.pdfชีววิทยาการอนุรักษ์ •มีความคล้ายคลึงกับ

3

UNESCO

3) การสนบสนน เชน โครงการสาธต การใหการศกษา ฝกอบรม การวจยดานส�งแวดลอม และการตดตามตรวจสอบปญหาท�เก�ยวของกบการอนรกษ และพฒนาอยางย �งยนในทกระดบ ท�งระดบทองถ�น ระดบภมภาค ระดบชาต และระดบโลก และการแลกเปล�ยนขอมลขาวสารในเครอขายพ�นท�สงวนชวมณฑลท�วโลก

MAB Project: สะแกราช

IUCN

• องคการระหวางประเทศเพ�อการอนรกษ (International Union for Conservation of Nature, IUCN)• มงเนนดานการใหคณคาและการอนรกษธรรมชาต

การใชประโยชนอยางมอยางมประสทธภาพ และเทาเทยม และเสนอการแกปญหาโดยยดธรรมชาตเปนหลก เพ�อการแกปญหาภมอากาศ อาหาร และ การพฒนา

IUCN

• พนธกจหลกคอ การอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ

–ความหลากหลายทางชวภาพเปนตวหลกสาคญตอการแกปญหาสาคญตาง ๆ เชน การเปล�ยนแปลงของภมอากาศ การพฒนาอยางย �งยน และความม�นคงทางอาหาร

IUCN

• มความสาคญตอการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพท�งระดบนานาชาต และระดบทองถ�น

–ผลกดนใหเกดการข�นบญชแดงของสตวท�ถกคกคาม (IUCN Red List of Threatened Species)

IUCN

• ผลกระทบท�เกดจาก IUCN มอทธพลตอองคกรตาง ๆ ท�วโลกมากกวา 1,200 หนวยงานท�งภาครฐ และองคกรอสระ –ท�งดานนโยบาย และกฎหมาย

• เชน อนสญญาวาดวยการคาระหวางประเทศซ�งชนดสตวปาและพชปาท�ใกลสญพนธ หรอ ไซเตส (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora, CITES)

Page 4: ชีววิทยาการอนุรักษ์bio.flas.kps.ku.ac.th/courses/381/Conservation_biology.pdfชีววิทยาการอนุรักษ์ •มีความคล้ายคลึงกับ

4

IUCN

• เปาหมายของCITES

–อนรกษทรพยากรสตวปาและพชปาชนดพนธท�ใกลจะสญพนธหรอถกคกคามอนเน�องมาจากการคาระหวางประเทศ

–โดยการสรางเครอขายท�วโลกเพ�อควบคมการคาระหวางประเทศ ท�งสตวปา พชปา และผลตภณฑ

IUCN

–ควบคมการสงออก (export) การสงกลบออกไป (reexport) การนาเขา (import) และการนาเขาจากทะเล (introduction from the sea) ชนดพนธของสตวปาและพชปาท�ถกควบคมการคาออกเปน 3 กลม ในแตละบญช (1-3) จะมลาดบความสาคญตอการอนรกษลดหล�นกนไป

COP

• เปนการประชมท�จดทก 3 ป

–เพ�อตดตามและประเมนเหตการณทางส�งแวดลอม และกาหนดแนวทางการดาเนนงานสาหรบการตดตามในการประชมคร� งถดไป

COP

• การทางานของการประชมน� เนนหลกเก�ยวกบอนสญญาแรมซาร (Ramsar Convention) หรอช�อทางการ คอ อนสญญาวาดวยพ�นท�ชมน�าท�มความสาคญในระดบนานาชาต โดยเฉพาะในการเปนถ�นท�อยของนกน�า (The Convention onWetlands of International Importance, especially as Waterfowl Habitat)

NGOs

• กรนพซ และกองทนสตวปาโลก

–เปนองคกรเอกชนท�มจดประสงคคลายคลงกน

•การรกษาสภาพแวดลอมใหดารงอยสาหรบคนรนหลง

•ท�งสององคกรใชการรบบรจาคจากบคคลท�วไปเพ�อใชในการดาเนนงานขององคกร และจดกจกรรมตาง ๆ เพ�อส�งแวดลอมท�วโลก

Page 5: ชีววิทยาการอนุรักษ์bio.flas.kps.ku.ac.th/courses/381/Conservation_biology.pdfชีววิทยาการอนุรักษ์ •มีความคล้ายคลึงกับ

5

องคกรตาง ๆ ท�เก�ยวของ

• องคกรในระดบประเทศ–กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและส�งแวดลอมท�

ทาหนาท�หลก •ซ� งประกอบดวย สานก และกรม กอง ตาง ๆ

จานวนมาก –กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช –กรมปาไม

องคกรตาง ๆ ท�เก�ยวของ

–กรมสงเสรมคณภาพส�งแวดลอม –กรมควบคมมลพษ –กรมทรพยากรทางทะเลและชายฝ�ง –สานกงานนโยบายและแผน

ทรพยากรธรรมชาตและส�งแวดลอม

องคกรตาง ๆ ท�เก�ยวของ

•หนวยงานท�ยอยจากระดบกรมลงไปมกมหนาท�เฉพาะทางมากข�น และมการกระจายหนาท�ความรบผดชอบในขอบเขตท�จากดมากข�น

องคกรตาง ๆ ท�เก�ยวของ

• เชน กองคมครองพนธสตวปาและพนธพชปาตามอนสญญา–ดแลส�งมชวตท�ถกคกคาม และการดาเนนงาน

เก�ยวกบการคาส�งมชวตระหวางประเทศโดยเฉพาะชนดท�อยในบญชแดงของไซเตส

องคกรตาง ๆ ท�เก�ยวของ

–สานกอนรกษสตวปา•ท�ดแลเขตรกษาพนธสตวปาและเขตหามลาสตว

ปาท�วประเทศ –สานกอทยานแหงชาต•ดแลเขตพ�นท�อทยานแหงชาตตาง ๆ ท�วประเทศ•ดานการศกษา วจยทางวทยาศาสตร การ

นนทนาการ และการปองกนรกษาพ�นท�

บทบาทของนเวศวทยากบการอนรกษ

• การอนรกษความหลากหลายทางชวภาพใหประสบความสาเรจไดจาเปนตองใชความรทางนเวศวทยาประกอบ

• ตวอยาง

–การกาหนดสถานะการอนรกษ (conservation status) ของส�งมชวต

Page 6: ชีววิทยาการอนุรักษ์bio.flas.kps.ku.ac.th/courses/381/Conservation_biology.pdfชีววิทยาการอนุรักษ์ •มีความคล้ายคลึงกับ

6

บทบาทของนเวศวทยากบการอนรกษ

–การอนรกษชนด (species conservation)

–การกาหนดพ�นท�อนรกษ

–การนาเสนอแนวทางแกปญหาและการกาหนดนโยบาย

–การศกษาเพ�ออนรกษส�งมชวตภายใตผลของภาวะโลกรอน

สถานะการอนรกษของส�งมชวต

• ทาใหทศทางการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพชดเจนข�น

• จาเปนตองพจารณาส�งมชวตท�มความสาคญตอการอนรกษ เชน ส�งมชวตใกลสญพนธ หรอ ส�งมชวตเฉพาะถ�น เน�องจากโดยงบประมาณเพ�อการอนรกษคอนขางจากด

สถานะการอนรกษของส�งมชวต

• การพจารณาสถานะอางองจาก

–ขอมลอนกรมวธาน

–ชววทยา

–นเวศวทยา (ความชม และ ขอบเขตการแพรกระจายของส�งมชวต)

(Stuckard et al., 2013)

สถานะการอนรกษของส�งมชวต

• ขอบเขตการแพรกระจาย คอ การแพรกระจายของชนดโดยพจารณาขอบเขตพ�นท�อยอาศยของท�งชนดหรอกลมท�พจารณา

ตวอยางขอบเขตการแพรกระจาย

IUCN/SSC Canid Specialist Group

Gray fox (Urocyon cinereoargenteus)

Page 7: ชีววิทยาการอนุรักษ์bio.flas.kps.ku.ac.th/courses/381/Conservation_biology.pdfชีววิทยาการอนุรักษ์ •มีความคล้ายคลึงกับ

7

สถานะการอนรกษของส�งมชวต

• เกณฑของ IUCN ไดกาหนดสถานะการอนรกษของส�งมชวตตาง ๆ ตามความเส�ยงจากมากท�สดไปนอยท�สดไดเปนดงน�

สถานะการอนรกษของส�งมชวต

• ส�งมชวตท�สญพนธไปแลว (extinct; EX)

–ใชกบส�งมชวตสาหรบชนดท�ตว/ตนสดทายตายแลว

–โดยมหลกฐานชดเจน และไมพบชนดดงกลาวมชวตมาแลว 50 ป

สถานะการอนรกษของส�งมชวต

• ส�งมชวตท�สญพนธจากธรรมชาต (extinct in the wild; EW)

–ใชกบชนดท�ไมพบในถ�นท�อยตามธรรมชาต (ท�เคยมการบนทก)

–ปจจบนพบเฉพาะในพ�นท�จดการโดยมนษย เชน สวนสตว สถานเพาะเล�ยง

สถานะการอนรกษของส�งมชวต

• ส�งมชวตท�มความเส�ยงตอการสญพนธ (Threatened species)

–Critically endangered species; CR

–Endangered species; EN

–Vulnerable species; VU

สถานะการอนรกษของส�งมชวต

• ส�งมชวตท�มความเส�ยงข�นวกฤตตอการสญพนธ (critically endangered species; CR) –ใชกบชนดมประชากรลดลงรอยละ 80-90 ภายใน

3 ป หรอ 1 ช�วรน –มขอบเขตการกระจายลดลง –มประชากรตวเตมวย นอยกวา 250 ตว –อาจสญพนธภายใน 3 ป หรอ 1 ช�วรน

สถานะการอนรกษของส�งมชวต

• ตวอยาง

–แรดชวา (Rhinoceros sondaicus)

–แรดสมาตรา หรอ กระซ (Dicerorhinussumatrensis)

–กปร (Bos sauveli)

Page 8: ชีววิทยาการอนุรักษ์bio.flas.kps.ku.ac.th/courses/381/Conservation_biology.pdfชีววิทยาการอนุรักษ์ •มีความคล้ายคลึงกับ

8

กระซแรดชวา

กปร

สถานะการอนรกษของส�งมชวต

• ส�งมชวตท�ใกลการสญพนธ (endangered species; EN) –ใชกบชนดท�มประชากรตามธรรมชาตลดขนาด

รอยละ 50-70 –ถ�นท�อยกลายเปนหยอม (fragment) เลก และ

เช�อมตอกนลดลง –พบประชากรไมเกน 5 หยอม

สถานะการอนรกษของส�งมชวต

–ประชากรตวเตมวย พบนอยกวา 2,500 ตว + ลดลงรอยละ 20 ใน 5 ป (2 ช�วรน)

–แตละประชากรยอยมนอยกวา 250 ตว

– มแนวโนมสญพนธจากธรรมชาตใน 20 ป หรอ 5 ช�วรน (อาจยาวนานไดถง 100 ปข�นกบชนด)

สถานะการอนรกษของส�งมชวต

–ตวอยาง

•ชะนมอดา (Hylobates agilis)

•คางคาวคณกตต (Craseonycteristhonglongyai)

ชะนมอดา

คางคาวคณกตต

สถานะการอนรกษของส�งมชวต

• ส�งมชวตท�เกอบอยในขายใกลการสญพนธ (vulnerable species; VU)

–เปนชนดท�มประชากรลดลงรอยละ 30-50

–ขอบเขตการกระจายลดลง พบอยไมถง 10 พ�นท�

–มประชากรตวเตมวย(ประมาณการ) มากกวา 1,000 ตว

Page 9: ชีววิทยาการอนุรักษ์bio.flas.kps.ku.ac.th/courses/381/Conservation_biology.pdfชีววิทยาการอนุรักษ์ •มีความคล้ายคลึงกับ

9

สถานะการอนรกษของส�งมชวต

–ไมมแนวโนมสญพนธภายใน 100 ป

–ตวอยาง

• พยน (Dugon dugon)

•นางอาย (Nycticebus bengalensis)

สถานะการอนรกษของส�งมชวต

• ส�งมชวตท�เกอบอยในขายเส�ยงตอการสญพนธ (NT -Near Threatened)

–เปนชนดท�ไมเขาเกณฑขางตน

–แตมโอกาสท�อาจอยในสถานะส�งมชวตท�มความเส�ยงตอการสญพนธในอนาคตอนใกล

สถานะการอนรกษของส�งมชวต

• ส�งมชวตท�มความเส�ยงต�าตอการสญพนธ (LC -Least Concern)

–เปนชนดท�ไมอยในเกณฑ 1.1-1.4

–ส�งมชวตท�มความชมสง และขอบเขตการกระจายกวางถกจาแนกอยในกลมน�

การศกษาเพ�ออนรกษความหลากหลายทางชวภาพ

• การอนรกษสปชส

–Flagship species

–Indicator species

Page 10: ชีววิทยาการอนุรักษ์bio.flas.kps.ku.ac.th/courses/381/Conservation_biology.pdfชีววิทยาการอนุรักษ์ •มีความคล้ายคลึงกับ

10

การอนรกษชนด

• การอนรกษชนดมกเปนประเดนหลกท�พจารณาเพ�ออนรกษความหลากหลายทางชวภาพ

• การอนรกษชนดอาจไมสามารถทาไดครอบคลมทกชนดในธรรมชาต

• การเลอกชนดเพ�อการอนรกษอาจเลอกจากสถานะการอนรกษ แฟลกชปสปชส (flagship species) หรอ จากดชนชวภาพ (biological indicator)

การอนรกษชนด

• แฟลกชปสปชส

–ชนดท�ใชเปนจดศนยรวมของการวางแผนเพ�อการอนรกษ โดยใชลกษณะของชนดน�นท�ดงดดกลมคนเปาหมาย

–เปนชนดท�มการใชงบประมาณมากท�สด ใหลาดบความสาคญจากความดงดดตอสาธารณะชน (public appeal)

การอนรกษชนด

• แฟลกชปสปชส

–อาจมผลทางออมทางการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ เชน

• เพ�อการศกษา

• เพ�อเพ�มความตระหนกตอการอนรกษ

•และเพ�อดงดดแหลงทนสาหรบการอนรกษ

การอนรกษชนด

• แฟลกชปสปชสอาจเปนดชนความหลากหลายทางชวภาพ (biodiversity indicator) หรอส�งมชวตท�มความเส�ยงตอการสญพนธในเวลาเดยวกน • ตวอยาง

• เสอเบงกอล (Bengal tiger; Panthera tigris) •แพนดา (giant panda; Ailuropoda melanoleuca) •ชางเอเชย (Elephas maximus)

การอนรกษชนด

• ขอจากด–อาจทาใหการจดการ และการลาดบความสาคญ

กบชนดท�เปนท�นยมมากกวาชนดท�อยในสถานะถกคกคาม –การจดการสาหรบแฟลกชปสปชสท�แตกตางกน

อาจทาใหเกดความขดแยงตอท�งการอนรกษ และการรบรของสงคม

Page 11: ชีววิทยาการอนุรักษ์bio.flas.kps.ku.ac.th/courses/381/Conservation_biology.pdfชีววิทยาการอนุรักษ์ •มีความคล้ายคลึงกับ

11

การอนรกษชนด

–การหายไปของแฟลกชปสปชสสามารถทาใหเกดผลลบตอทศนคตของผท�เขารวมกจกรรมการอนรกษ

การศกษาเพ�อกาหนดพ�นท�อนรกษ

• การอนรกษถ�นท�อยเพ�อรกษาความหลากหลายทางชวภาพใหคงอยนานท�สดควรคานงถงส�งตาง ๆ เชน –คณภาพของแหลงท�อย –ผลกระทบชายขอบ (edge effect)–ประเภทของพ�นท�โดยรอบ –การเช�อมตอ (connectivity) กบพ�นท�ประเภท

เดยวกน

การศกษาเพ�อกาหนดพ�นท�อนรกษ

• การอนรกษถ�นท�อยอยางมประสทธภาพในปจจบนมการนาความรดานประชากรระดบเมตา (metapopulation) ประกอบ

–พจารณาเก�ยวกบพลวตของประชากรระหวางหยอมท�อย (patch habitat) จานวนของหยอมท�อย ระยะทางของหยอมท�อยท�ทาใหส�งมชวตตดตอกนได และ คณภาพของหยอมท�อย

การศกษาเพ�อกาหนดพ�นท�อนรกษ

• พ�นท�อนรกษ หรอพ�นท�คมครอง (protected area)

–เปนเคร�องมอหน�งในการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพแบบองครวม

–มแนวความคดท�วาการรกษาพ�นท�ใหมความเหมาะสมตอการดารงอยของส�งมชวตตาง ๆ ไดจะทาใหส�งมชวตตาง ๆ อยไดเชนกน

การศกษาเพ�อกาหนดพ�นท�อนรกษ

• โครงสรางของพ�นท�อนรกษควรมการแบงเขต (zoning)

–เพ�อวตถประสงคของการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพและการใชประโยชนของมนษย

Page 12: ชีววิทยาการอนุรักษ์bio.flas.kps.ku.ac.th/courses/381/Conservation_biology.pdfชีววิทยาการอนุรักษ์ •มีความคล้ายคลึงกับ

12

การศกษาเพ�อกาหนดพ�นท�อนรกษ

• สวนเขตแกนกลาง (core zone, core preserve)

–สาคญตอการดารงอยของความหลากหลายทางชวภาพ

–อยในสวนท�มนษยรบกวนนอยท�สด

–ในการจดการท�วไปเขตน�จะไมอนญาตใหนกทองเท�ยวเขาไปรบกวน

การศกษาเพ�อกาหนดพ�นท�อนรกษ

• เขตกนชน (buffer zone)

–เปนเขตท�อยรอบนอกของเขตแกน

–เปนพ�นท�ท�อนญาตใหมการจดกจกรรมบางอยางเพ�อการนนทนาการ โดยกจกรรมตาง ๆ มระดบการรบกวนไมสงมาก และมการจดการพ�นท�และการใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตอยางย �งยน

การศกษาเพ�อกาหนดพ�นท�อนรกษ

• เขตรอบนอก (transition zone)

–สวนท�อยนอกสด

–เปนพ�นท�อยอาศยของชมชน

–มการพฒนาดานเศรษฐกจและสงคมของชมชน มการฝกอบรมใหการศกษาแกประชาชนในเร�องการใชประโยชนทรพยากรธรรมชาต

การศกษาเพ�อกาหนดพ�นท�อนรกษ

• ท�ง 3 เขตเปนการออกแบบเพ�อใหการอนรกษบรรลวตถประสงคทางการอนรกษ พรอมกบอยรวมกบชมชน

–ชมชนไดใชทรพยากรไดในระดบท�ไมกอใหเกดความเส�อมโทรม และเกดความหวงแหนทรพยากรของชมชน

โครงสรางของพ�นท�อนรกษ การศกษาเพ�อกาหนดพ�นท�อนรกษ

• พ�นท�อนรกษท�เหมาะแกการอนรกษมเกณฑหลายดาน ท�งขนาด จานวน รปราง การกระจาย การเช�อมตอ (connectivity) ระหวางพ�นท�อนรกษ

Page 13: ชีววิทยาการอนุรักษ์bio.flas.kps.ku.ac.th/courses/381/Conservation_biology.pdfชีววิทยาการอนุรักษ์ •มีความคล้ายคลึงกับ

13

ภาวะโลกรอน

• Global warming

• ปรากฏการณท�อณหภมเฉล�ยของโลกสงข�น จากผลของปรมาณแกสเรอนกระจกท�เพ�มข�น

• โดยเฉพาะจากกจกรรมของมนษยในปจจบนท�ทาใหอตราการปลดปลอยแกสเรอนกระจกสงข�นดวยอตราเรวกวาตามธรรมชาต

ภาวะโลกรอน

• ผลท�เกดคอภาวะเรอนกระจก (greenhouse effect)

–กกพลงงานความรอนใหอยในโลกไมใหออกนอกช�นบรรยากาศไป

–ทาใหอณหภมของโลกสงข�น

ภาวะโลกรอน

• ผล

–อณหภมสงข�น

–วฏจกรของน�าเปล�ยนแปลง

–การดารงอยของส�งมชวตเปล�ยนแปลง

ภาวะโลกรอน

• ปรมาณคารบอนไดออกไซดสมพนธกบอณหภมเฉล�ยของโลก

–ปจจบนมแกสเรอนกระจกเพ�มข�นจากกจกรรมของมนษยดวยอตราท�สงกวาท�เคยปรากฏในประวตศาสตร

Page 14: ชีววิทยาการอนุรักษ์bio.flas.kps.ku.ac.th/courses/381/Conservation_biology.pdfชีววิทยาการอนุรักษ์ •มีความคล้ายคลึงกับ

14

ภาวะโลกรอน

• จากชวงยคน�าแขงอณหภมของโลกสงข�น 5-8 องศาเซลเซยสซ� งใชเวลามากกวา 10,000 ป

• ในขณะท�ปจจบน (ปค.ศ. 2016) ใชเวลาไมถง 100 ปอณหภมเฉล�ยของโลกสงข�น 1 องศาเซลเซยสเม�อเทยบกบกอนยคปฏวตอตสาหกรรม (ทศวรรษท� 1950)

ภาวะโลกรอน

• ระยะเวลาชวงส�น ๆ น�อาจทาใหส�งมชวตจานวนมากไมสามารถปรบตวไดทนและอาจกระตนใหการสญพนธเกดไดในระยะเวลาอนใกล

ภาวะโลกรอน

• ผลของภาวะโลกรอนอาจสงผลตอโลกในอนาคตในดานตาง ๆ –ทรพยากรน�า –ระบบนเวศ –อาหารและผลผลตจากปา –พ�นท�ชายฝ�ง –สขภาพ

ภาวะโลกรอน

• ดานทรพยากรน�า

–การหมนเวยนน�าท�ผดปกต

–น�าแขง หมะ และน�าแขงใตดน (รวมเพอรมาฟรอสต) ท�วโลกเร�มละลายมากข�น

•ซ� งอาจทาใหทะเลสาบบางสวนขยายขนาดจากน�าแขงท�ละลาย

ภาวะโลกรอน

–ดนในเขตข�วโลกอาจสญเสยความเสถยรจากเพอรมาฟรอสตท�ละลายมากข�น

•ทาใหหนถลมในเขตเทอกเขา

•อาจเปล�ยนระบบนเวศในเขตอารคตกและแอนตารคตก

–ผลท�ตามมาคอมน�าหมนเวยนในวฏจกรมากข�น

Page 15: ชีววิทยาการอนุรักษ์bio.flas.kps.ku.ac.th/courses/381/Conservation_biology.pdfชีววิทยาการอนุรักษ์ •มีความคล้ายคลึงกับ

15

ภาวะโลกรอน

–น�าผวดนจากหมะและน�าแขงละลายมมากข�น

–ทะเลสาบและแมน�าในหลายบรเวณอนข�น

•อาจสงผลตอคณภาพน�า เชน ปรมาณออกซเจนละลายต�าลง และ ความเคมของน�า

–บางบรเวณอาจมน�าฝนมากข�นอาจเกดภาวะน�าทวม ดนถลม หรอการกดเซาะชายฝ�งมากข�น

ภาวะโลกรอน

–พ�นท�ท�ปรมาณน�าฝนลดลง อาจเกดภาวะแหงแลง ซ� งสงผลตอคณสมบตของระบบนเวศ และผลผลตทางการเกษตรในท�สด

ภาวะโลกรอน

• ดานระบบนเวศ

–เกดการรบกวนระบบนเวศ

• เชน น�าทวม ความแหงแลง ไฟปา

•มอทธพลรวมกบการเปล�ยนแปลงของพ�นท�โดยมนษย มลภาวะ และการใชทรพยากรเกนขนาด

ภาวะโลกรอน

–การเปล�ยนแปลงมกท�สงผลในทางลบตอความหลากหลายทางชวภาพและการบรการตาง ๆ ของระบบนเวศ (ecosystem services) •การกกเกบน�า และแหลงอาหาร

ภาวะโลกรอน

• ดานอาหารและผลผลตจากปา

–ผลผลตทางการเกษตรในเขตอบอน (อณหภมสงข�น 1-3 C) มแนวโนมท�ผลผลตจะสงข�น

–เขตรอนอณหภมท�สงข�น (1-2 C) จะสงผลในทางลบทาใหผลผลตต�าลง และเกดภาวะขาดแคลนอาหาร

ภาวะโลกรอน

–ปรมาณน�าฝนท�เปล�ยนแปลงในแตละพ�นท�

•อาจเปนปจจยท�ทาใหผลผลตมความไมแนนอนสงข�น

•พ�นท�การเพาะปลกอาจเปล�ยนตามภมอากาศท�เปล�ยนแปลง

Page 16: ชีววิทยาการอนุรักษ์bio.flas.kps.ku.ac.th/courses/381/Conservation_biology.pdfชีววิทยาการอนุรักษ์ •มีความคล้ายคลึงกับ

16

ภาวะโลกรอน

• ดานพ�นท�ชายฝ�ง –ความเส�ยงมท�งการถกกดเซาะ และระดบน�าทะเล

ท�สงข�น –ระบบนเวศแนวปะการง•ปะการงสวนมากไมสามารถปรบตวได • เกดการฟอกขาว (coral bleaching) •อตราการตายสงข�น

ภาวะโลกรอน

–ส�งมชวตบนบกและมนษยจานวนมากจะสญเสยถ�นท�อยอาศยจากระดบน�าทะเลท�สงข�น

ภาวะโลกรอน

• ดานสขภาพของมนษย

–ผลโดยตรง

•อาจทาใหมนษยปวยหรอตายได

–การเกดคล�นความรอน

–ปรากฏการณอ�นท�เก�ยวเน�องเชน ไฟปา ความแหงแลง น�าทวม และพาย

ภาวะโลกรอน

•ขอบเขตการกระจายของเช�อกอโรคและพาหะนาโรคอาจขยายขอบเขตไดกวางมากข�น

ภาวะโลกรอน

• ในการประชม COP21 หรอ Conference of Parties การประชมรฐภาคอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปล�ยนแปลงสภาพภมอากาศสมยท� 21

• ในวนท� 7- 8 ธนวาคม 2558 ณ กรงปารส

• แสดงใหเหนถงความพยายามในการลดความรนแรงของภาวะโลกรอนท�สงผลกระทบอยางกวางขวางและมแนวโนมรนแรงข�นเร�อย ๆ

ภาวะโลกรอน

• ทกประเทศไดลงมตใหต�งเปาหมายของอณหภมโลกไมสงเกนกวา 1.5 องศาเซลเซยสจากยคกอนปฏวตอตสาหกรรม

• แตละประเทศตองมมาตรการเพ�อลดการปลดปลอยแกสเรอนกระจกใหลดลง โดยเฉพาะการเผาไหมเช�อเพลงฟอสซล และใชพลงงานทางเลอกท�ไมปลดปลอยแกสเรอนกระจก