ภยพบต

คอ เหตการณทอาจเกดจากธรรมชาต หรอเกดจากการกระทาของมนษย

อาจเกดขนปจจบนทนดวน หรอคอย ๆ เกด มผลตอชมชนทตองขอความ

ชวยเหลอ

ขนาดชมชนเลกหรอใหญ เปนตวกาหนดวา ภยพบตใหญขนาดไหน

ภยพบต

ภยพบตทเกดจากธรรมชาต

ภยพบตทเกดจากมนษย

ภยพบต 1. ภยจากสภาวะอากาศ

1.1 ภยจากพาย

- พายหมนเขตรอน เชน ไตฝน (เกดทางตะวนตกของแถบมหาสมทรแปซฟกเหนอ

แถวบรเวณประเทศฟลปนสและไทย) ไซโคลน (เกดในในมหาสมทรอนเดย) หรอเฮอรร

เคน (เกดทางตะวนตกของบรเวณมหาสมทรแอตแลนตกเหนอแถวบรเวณสหรฐอเมรกา)

มความเรวลมกวา 118 กม./ชม. พดวนทวนเขมนาฬกาทาใหกลมเมฆจานวนมากม

ลกษณะคลายนาวน มเสนผานศนยกลาง 300 – 1500 กม. เกดขนทวโลกปละประมาณ 80

ลก มกเกดลมแรงและฝนตกหนก เนองจากกอตวกลางทะเลเขตรอนทมความชนสง การ

เคลอนตวของพายทาใหเกดคลนพายซดฝง ความสงของคลน ~ 10 ม. พายจะทาลายทก

สงในเสนทางการเคลอนท ในไทยจะมเขามาปละ 3-4 ลก แตกาลงลมจะมขนาดปานกลาง

(พายโซนรอน) และออนกาลงเปนพายดเปรสชน สวนประเทศเวยดนาม ลาว กมพชา

ฟลปปนส ฮองกง ไตหวน และญปน จะไดรบพายไตฝนมากโดยเฉพาะชวงเดอนสงหาคม

– กนยายน

1. ภยจากสภาวะอากาศ

- พายฟาคะนองหรอพายฤดรอน (Thunderstorms) พายชนดน

หมายถงพายทมลมพดแรง และมลมกระโชกมฝนตกหนก มฟาแลบและฟารอง

บางครงมลกเหบ พายนชอบเกดในบรเวณทมอากาศรอนและชน เชนในเดอน

พฤษภาคม หรอในฤดฝนของประเทศไทย

- ทอรนาโด (tornado) เปนพายทมความรนแรงทสด ลมพดรอบ

ศนยกลางอาจจะมความเรวถง 800 กโลเมตรตอชวโมง สามารถทาความเสยหาย

ใหแกมนษยและทรพยสมบตไดมาก แตพายนมขนาดเลกซงมเสนผานศนยกลาง

ประมาณ 50 ถง 500 เมตร และมอายไดไมนาน เฉลยแลวมอายนอยกวา ๑ ชวโมง

สวนมากพายชนดนมกเกดขนในประเทศสหรฐอเมรกา

พายทอรนาโดทรฐไมอาม สหรฐอเมรกา ไตฝน

Tropical Cyclone Monica

ความเสยหายจากไซโคลนMonica : erosion

Defoliation - Junction Bay

ภยจากสภาวะอากาศ

1.2 ภยจากฟาผา

- ฟาผาเกดจากพายฟาคะนอง ลมแรง ฝนตกหนก ประจไฟฟาในเมฆฝน

ฟาคะนอง เกดจากมกระแสอากาศไหลวนทาใหหยดนาขนาดเลกแยกตวออก

จากกนเกดเปนประจไฟฟาขน ฟาแลบกบฟารองเกดขนพรอมกน เราสามารถ

รระยะหางของตาแหนงฟาแลบได ถาเหนฟาแลบแลวนบไป 3 วนาท จงไดยน

เสยงฟารอง แสดงวาฟาแลบอยหางไป 1 กม. ถาเหนแสงและไดยนเสยงเกอบ

พรอมกนแสดงวาพายฝนฟาคะนองอยเหนอขนไปประมาณ 60-90 ม. เมอเกด

ฟาผามนจะเคลอนทเปนระยะทางสนทสด มนจงผาลงตนไม บานเรอน หรอ

ผคนทอยโดดเดยวกลางทง

การปองกนอนตรายจากฟาผา

ถาอยในทโลงแจงใหรบหาทหลบทปลอดภย เชน ในอาคารขนาดใหญท

ตดตงสายลอฟา ถาหาทหลบไมไดใหหมอบนงยอง ๆ เทาชดกน การหมอบนงจะทาใหตว

อยต าทสด เทาทชดกนเพอลดพนทสมผสทพนดน หลกเลยงการพกพาหรอใสวสดทเปนสอนาไฟฟา ถาอยในรถควรปดกระจกทกบาน ถาฟาผามาทรถไมควรออกจากตวรถ

เดดขาด ไมควรอยในทโลงแจง หรอยนอยใตตนไม

2. ภยจากนาทวม (อทกภย)

ระดบนาสงขนหรอตาลงเพราะ

- แรงดงดดของดวงจนทรและดวงอาทตยทาใหเกดปรากฏการณ น าขน-นาลง

- ความกดอากาศบรเวณทมความกดอากาศตาระดบนาจะสงขน บรเวณทม

ความกดอากาศสงระดบนาจะตาลง

- ความหนาแนนของนาทะเลตามฤดกาล อณหภมสงระดบนาจะสงขน

- ความแรงของลม เชน มรสมแรงจดในทะเลหลายวนจะพดพานาไปสะสม

ดานปลายลมทาใหน าสงขน

สาเหตททาใหเกดอทกภย

ฝนตกหนก

ลกษณะและสวนประกอบของพนทลมนา

นาทะเลหนน มกกอใหเกดนาขน-นาลงของนาในแมนา

การเปลยนแปลงเกยวกบสภาพแวดลอม

3. ภยจากแผนดนไหว

แผนดนไหว คอ การสนสะเทอนของพนดนมสาเหตมาจากการเคลอนทอยาง

ฉบพลนของเปลอกโลก เนองจากใตเปลอกโลกเปนหนทมความรอน

พยายามดนออกมา แรงเคลอนทสะสมอยในโลกทาใหเกดการแตกหกของ

หนเปนแนว และเกดเปนรอยเลอน การเคลอนทอยางฉบพลนของรอยเลอน

นเปนสาเหตหลกของการเกดแผนดนไหว

ทฤษฎการเกดแผนดนไหว

1. ทฤษฎทวาดวยการขยายตวของเปลอกโลก (Dilation source theory) อนเชอวาแผนดนไหวเกดจาก

การทเปลอกโลกเกดการคดโคงโกงงออยางฉบพลน และเมอ

วตถขาดออกจากกนจงปลดปลอยพลงงานออกมาในรปคลน

แผนดนไหว

วงแหวนไฟ (ring of fire) ทอยรายลอมขอบมหาสมทรแปซฟค โดยจดสแดงเปน

จดทเกดแผนดนไหวและภเขาไฟระเบดบอยๆ

ทฤษฎการเกดแผนดนไหว

2. ทฤษฎทวาดวยการคนตวของวตถ (Elastic rebound theory) เชอวา

แผนดนไหวเกดจากการสนสะเทอนอนเปนเหตผลมาจากการเคลอนตวของรอยเลอน

(Fault) ดงนนเมอเกดการเคลอนทถงจดหนงวตถจงขาดออกจากกน และเสยรปอยางมาก

พรอมกบการปลดปลอยพลงงานออกมา และหลงจากนนวตถกคนตวกลบสรปเดม ทฤษฎน

สนบสนนแนวความคดทเชอวา แผนดนไหวมกลไกการกาเนดเกยวของโดยตรง และใกลชด

กบแนวรอยเลอนมพลง (Active Fault) ทเกดขนจากผลพวงของการแปรสณฐาน

ของเปลอกโลก (Plate tectonics) เปลอกโลกของเราประกอบดวยแผนเปลอกโลก

จานวนประมาณ 12 แผนใหญ ทงทเปนแผนมหาสมทรและแผนทวป ซงมการเคลอนท

ตลอดเวลาตอใหบางแผนมการเคลอนแยกออกจากกน บางแผนเคลอนเขาหาและมดซอนเกย

กน และบางแผนเคลอนเฉยดกน อนเปนบอเกดของแรงเครยดทสะสมไวภายในเปลอกโลก

นนเอง

ทฤษฎการเกดแผนดนไหว

แผนดนไหวกบคลนยกษสนาม

ขอมลการเกดแผนดนไหว ระหวางเดอนมนาคม - กรกฎาคม 2549

นอกจากนอาจเกดจาก

- การระเบดของภเขาไฟ

- การทดลองระเบดนวเคลยร

- การสบนาใตดนมาใช

ขนาดของแผนดนไหว (Magnitude) คอ ปรมาณของพลงงานท

ปลอยออกมาทศนยกลางแผนดนไหว เรยกวา มาตรารกเตอร

ความรนแรงของแผนดนไหว (Intensity) วดโดยใชความรสกจากการ

สนสะเทอน การสารวจความเสยหายโดยเทยบจากมาตรวดอนดบความ

สนสะเทอน เรยกวา มาตราเมอรแคลล

ความรายแรงของแผนดนไหว

มาตราเมอรคลลทปรบปรงแลว (Modified Mercalli (MM) Intensity Scale) ผพฒนามาตราวดความรนแรงของแผนดนไหว

ดงกลาวไดแก Harry Wood และ Frank Neumann ซงเปน

นกวชาการแผนดนไหวชาวอเมรกนทงค และเขาไดปรบปรงขนใชในป คศ. 1931

(พ.ศ.2474) ความรนแรงของแผนดนไหวตามมาตราวดความรนแรงของ

แผนดนไหวของเมอรคลลทปรบปรงแลวม 12 ระดบ จากระดบความรนแรงท

นอยมากจนไมสามารถรสกไดซงตองตรวจวดไดดวยเครองมอวดแผนดนไหว

เทานน จนถงขนรนแรงทสดจนทกสงทกอยางพงพนาศ และใชหนวยระดบเปน

ตวเลขโรมน

ภาพถายภเขาไฟเมราปจากหวงอวกาศ

ภเขาไฟเมราปกาลงพนฝนและเถาภเขาไฟ

ลาวาทไหลจากปลองภเขาไฟยามคาคน

เครองมอทใชวดความสนสะเทอนของแผนดนไหว

เรยกวา Seismometer ถาบนทกลงแผนกราฟ

เรยกวา Seismograph

ความรายแรงของแผนดนไหว

มาตราวดขนาดแผนดนไหวของรคเตอร (The Richter Magnitude Scale) ไดรบการพฒนาขนมาเมอป ค.ศ. 1935 (พ.ศ. 2478)โดย Charles F.Richter แหงสถาบนเทคโนโลยแคลฟอรเนย สหรฐอเมรกา เราจงนยมใชหนวยของขนาดแผนดนไหว

วา “รคเตอร” (Richter) เปนตวเลขททาใหสามารถเปรยบเทยบขนาดของแผนดนไหวตาง ๆ กนได เปนมาตราทวดขนาดของแผนดนไหว ซงบนทกไดจากเครองวด

แผนดนไหว (Seismograph) มไดเปนหนวยวดเพอแสดงผลของความเสยหายทเกดขน วดไดจากความสงของคลน (amplitude) แผนดนไหวทปรากฎในเครองวดแผนดนไหว และคานวนไดจากสตรทางคณตศาสตรเปน logarithm ของความสงของคลนแผนดนไหวทบนทกได ขนาด (Magnitude) ของแผนดนไหวเปนตวเลขทางคณตศาสตรทบงชความรายแรงของแผนดนไหว ทเกดขนเมอเปรยบเทยบกบแผนดนไหวทเกดขนทระดบเปนศนย โดยกาหนดใหแผนดนไหวทเกดทระดบเปนศนยมคาความสงของคลน 0.001 มม. ทระยะทาง 100 กโลเมตร จากศนยกลางแผนดนไหว

(Epicenter)

4. ภยจากไฟปา

มองคประกอบ คอ เชอเพลง ออกซเจนและความรอน เรยกวา สามเหลยมไฟ

ถาขาดองคประกอบใดอนหนงจะไมเกดหรอลกไหมอยจะดบลง

เชอเพลงเกดจากตนไม กงไม ใบไม กอไผ หญา และพชคลมดนทงหลาย

ออกซเจน มอยท ว ๆ ไปในผนปา

ความรอน เกดจากธรรมชาต เชน ฟาผา การเสยดสของตนไม และคนจด

ไฟเผาปา

แผนภมแสดงสาเหตไฟปา

ประชาชน

ความยากจน ทศนคตทไมถกตอง ขนาดความ ขดแยงกบหนวย

รบผดชอบ ราชการ

เกบหาของปา คกคะนอง ประมาท เผาไร จดเพอกลน

ลาสตว 46% 8% 13% 17% แกลง 16%

ชนดของไฟปา

ไฟใตดน

ไฟผวดน

ไฟเรอนยอด

5. ภยจากอบตเหตการเดนทาง

สาเหต

1. ความประมาณ ขบรถเรว ไมเคารพกฎจราจร

2. ไมปองกนตวเอง

3. ไมตรวจสอบพาหนะใหสมบรณ

4. สภาพอากาศไมอานวย

5. สขภาพไมสมบรณ

อบตเหตจากการเดนทางทางบก

สาเหตของอบตเหตจากการเดนดวยเทา

สาเหตของอบตเหตจากการใชรถโดยสารประจาทาง รถไฟ และรถไฟฟา

สาเหตของอบตเหตจากการใชรถยนต

อบตเหตจากการเดนทางทางอากาศ

สงสาคญสาหรบการเดนทางทางอากาศ คอ การไปถงจดหมายปลายทางได

อยางรวดเรวและปลอดภย ปจจยทสาคญในการเดนทางทางอากาศกคอ การ

ควบคมจราจรทางอากาศ

การจราจรทางอากาศยงกอใหเกดมลพษทางเสยงในบรเวณทางบนขนลง

ของเครองบน และมลพษทางอากาศทถกปลอยออกมาจากทอไอเสยของ

เครองบน

การควบคมการจราจรทางอากาศ

(Air Traffic Control : ATC)

เพอปองกนการเกดอบตเหตระหวางอากาศยานทบนอยในอากาศ เพอปองกนการเกดอบตเหตระหวางอากาศยานกบสงกดขวางภาคพน เพอใหการจราจรทางอากาศเปนไปดวยความสะดวก รวดเรว และปลอดภย

อบตเหตจากการเดนทางทางนา

มกเปนการเดนทางโดยใชเรอเปนพาหนะ อบตเหตสวน

ใหญทเกดขนมกเกดขนจากตวผโดยสาร ตวเรอ ผทาการใน

เรอ ทาเทยบเรอ โปะเทยบเรอ และสภาพดน ฟา อากาศ