Aistriú ón mbunscoil go dtí an iarbhunscoil
An Tionscnamh um Phleanáil Fhorbartha Scoile
2
AistriúAistriú
Gné thimthriallach de shaol na scoile
Dea-phleanáil de dhíth
Tréimhse chasta do na mic léinn
Deiseanna agus dúshláin
Taighde suntasach in Éirinn
Gá le teagmháil agus comhordú níos fearr idir an dá earnáil
Foghlaim agus teagasc – malairt modheolaíochtaí
3
Wow! Scoil mhór amárach………Wow! Scoil mhór amárach………
4Moving Up -ESRI/NCCA 2004
Mothúcháin ar an gCéad LáMothúcháin ar an gCéad Lá
Spreagtha
Sona
Sásta
Neirbhíseach
Caillte
Scanraithe
0 20 40 60 80 100
Moving Up -ESRI/NCCA 2004
6
Difríochtaí Inscne: Comhthéacs SóisialtaDifríochtaí Inscne: Comhthéacs Sóisialta
Is cosúil go mbíonn níos mó imní ar chailíní ná ar bhuachaillí
..Is mó a chuireann ísliú meanma as do chailíní ná do bhuachaillí de dheasca an phróisis aistrithe… agus is mó a théann féiníomhá chailíní maidir lena ndealramh i bhfeidm ar a bhféinmheas
..tagann laghdú ar iontaoibh na mbuachaillí as a ngníomhú acadúil féin, rud a chuireann isteach ar a bhféinmheas
Moving Up -ESRI/NCCA 2004
7
Deacrachtaí aistritheDeacrachtaí aistrithe
Easpa leanúnachais sa churaclam Níos mó ábhar—an iomarca, b’fhéidir? Aistriú ranganna Luas méadaithe foghlama sna hardranganna i
scoileanna a bhfuil sruthú ar siúl iontu Imní faoi bhulaíocht Aineolas faoi cad is féidir a bheith ag súil leis
(teagmháil & faisnéis neamhfhoirmeálta) Struchtúir fhoirmeálta (éilimh agus atmasféar)
Moving Up -ESRI/NCCA 2004
8
Dúshláin an AistritheDúshláin an Aistrithe
Aistriú ó thimpeallacht a bhfuil siad eolach air go timpeallacht mhór choimhthíoch
Scaradh lena gcairde ón mbunscoil Ógántacht Éilimh intleachtúla Strus síceolaíochta & fisiciúil Clár ama Níos mó daoine fásta <> níos mó múinteoirí Cinntí agus freagrachtaí Bainistiú ama agus scileanna eagrúcháin
An bhfuil aon dúshláin eile?
9
Tacaíocht doMhic Léinn
Tacaíocht doMhic Léinn
Foghlaim &Teagasc i
Réimsí Ábhar
Foghlaim &Teagasc i
Réimsí Ábhar
Soláthar Curaclaim
Soláthar Curaclaim
PleanáilScoile
PleanáilScoile
Bainistíocht Scoile
Bainistíocht Scoile
TacaíochtTacaíocht do Mhic Léinndo Mhic Léinn
• OSPS (SPHE)
• NBSP (HSCL)
• Tréadchúram: Cinn Bhliana...
• Tacaíocht Foghlama
• Treoir
• Roghnú Ábhar
• Polasaithe
• Comhairle Mac Léinn
• Meantóireacht/Ionduchtú
• Meantóireacht Acadúil
• DEIS
• Cláracha: TSCS (JCSP), AF (LCA), CI (TY), CGAT (LCVP)
•Imeachtaí Seach-Churaclaim
•Aon ní eile?
11
Ceardlann 1Ceardlann 1
Machnaigh ar an réimse tacaíochtaí do mhic léinn
Cad atá á thairiscint i do scoil-se?
( Féach Bileog Oibre T 1)
Cad a chabhraíonn le daltaí socrú síos?Cad a chabhraíonn le daltaí socrú síos?
Moving Up -ESRI/NCCA 2004S
iblín
nío
s si
neC
áird
e ón
m
buns
coil
Gní
omha
íoch
taí
seac
h-ch
urac
laim
Clá
r ion
duch
taith
eLá
osc
ailte
Cua
irtea
nna
ar a
n m
buns
coil
Cór
as
mea
ntói
reac
hta
‘dlú
thch
ara’
Teag
ascó
irí
Ran
gaM
úint
eoirí
Cigireacht Cigireacht ÁbharÁbhar – Moltaí ó na Tuarascálacha – Moltaí ó na Tuarascálacha
Roinn Tacaíocht Foghlama i dteagmháil leis na Bunscoileanna
Ranna Ábhar – Nascanna foirmiúla leis an Roinn Tacaíocht Foghlama
Ranganna struchtúrtha—cuspóirí leagtha síos ón tús Acmhainní cuí Timpeallacht foghlama tharraingteach Modhanna teagaisc gníomhacha Freastal ar stíleanna foghlama éagsúla Úsáid éifeachtach as obair bhaile Measúnú agus aiseolas Gníomhaíochtaí comhchuraclaim Ionchais arda Cumas measctha vs sruthú Eagrú ranga Clár comhtháite scileanna staidéir
14
Roghnú Roghnú ÁbharÁbhar
Taithníonn cláracha ‘tástálaithe’ le mic léinn
Baintear úsaid as foinsí eolais neamhfhoirmeálta
Uaireanta bíonn baint ag an ngrúpáil ábaltachta le roghnú ábhar
Deacrachtaí ag mic léinn áirithe déileáil leis an líon méadaithe ábhar
Céard faoi Threoir sa Chéad Bhliain?
Curriculum continuity (students)Curriculum continuity (students)
Moving Up -ESRI/NCCA 2004
Níos Fusa
Mar an gCéanna
Níos Deacra
Leibhéal deacrachta san iarbhunscoilde réir na mac léinn
Gaeilge
Béarla
Matamaitic
Leanúnachas CuraclaimLeanúnachas Curaclaim
Athruithe i dTriailscóir Athruithe i dTriailscóir i rith na Chéad Bhlianai rith na Chéad Bhliana
020
4060
80100
Decline Stable Increase
%
Reading Computation
(Moving Up -ESRI/NCCA 2004)
Ísliú Seasmhach Ardú
ComhaireamhLéitheoireacht
Modheolaíocht Ghníomhach
Measúnacht Chomónta
Measúnú chun Foghlama
Polasaí Obair Bhaile
Foghlaim Ghníomhach
Rang a SéRang a Sé An Chéad An Chéad BhliainBhliain
• ??
• ??
• ??
• ??
• ??
Ceardlann 2: Cad a tharlaíonn sa Chéad Bhliain?
18
Ag deireadh na Chéad Bhliana ….Ag deireadh na Chéad Bhliana …. Faoi dheireadh na bliana, is lú an dearcadh
dearfach a bhí ag na daltaí sa staidéar seo i leith na scoile
Bhí an treocht seo níos suntasaí i scoileanna ina raibh socrú síos níos deacra
Ghlac sé níos mó ama socrú síos i scoileanna a raibh sruthú ar siúl iontu
Modhanna múinte traidisiúnta (‘cailc is caint’) a bhí in úsáid de ghnáth
1 go 1.5 uair sa lá a bhí á chaitheamh ar obair bhaile agus staidéar
Bhí éagsúlacht scileanna matamaitice & léitheoireachta ag daltaí ag tús na chéad bhliana. I gcás a bhformhór níor tháinig aon fheabhas orthu.
Moving Up -ESRI/NCCA 2004
19
Roinnt Torthaí …Roinnt Torthaí …
Tá sé tábhachtach go dtuigfeadh na múinteoirí san iarbhunscoil na cinealácha cur chuige teagaisc agus foghlama a bhíonn á gcleachtadh sa bhunscoil
Is fearr an ghrúpáil cumas measctha ná an sruthú sa Chéad Bhliain mar éiríonn aisti dul chun cinn níos fearr sa litearthacht agus san uimhearthacht agus tugann sí níos mó muiníne do dhaltaí mar fhoghlaimeoirí
Moving Up -ESRI/NCCA 2004
20
Cad is féidir le scoileanna a fhoghlaim Cad is féidir le scoileanna a fhoghlaim ón staidéar seo?ón staidéar seo?
Tá teagmháil réamhiontrála teagmháil réamhiontrála na hiarbhunscoile leis na daltaí atá ag teacht isteach agus lena dtuismitheoirí nó lena gcaomhnóirí tábhachtach chun imní na ndaltaí a laghdú agus chun an próiseas aistrithe a éascú
Tá sruth maith faisnéise Tá sruth maith faisnéise idir an bhunscoil friothálach agus an iarbhunscoil riachtanach, go háirithe faoi ghnóthachtáil agus láidreachtaí foghlama na ndaltaí agus faoina bhfuil déanta acu sna hábhair éagsúla sa bhunscoil
Moving Up -ESRI/NCCA 2004
21
Cleachtais a chabhraíonn leis an Cleachtais a chabhraíonn leis an socrú síossocrú síos
Cuairt lucht na hiarbhunscoile ar na bunscoileanna Lá oscailte Próiseas ionduchtaithe Struchtúr agus eagrú ranga Turas thart ar an scoil chun cabhrú leis na daltaí éirí
eolach air Córas meantóireachta daltaí Teagascóir ranga/múinteoir ranga Nasc Baile-Scoile-Pobail Gníomhaíochtaí seach-churaclaim/clubanna Cruinnithe múinteoirí is tuismitheoirí Na polasaithe is tábhachtaí (frith-bhulaíocht, m.sh.)
a mhúineadh
22
Tréadchúram Tréadchúram Éifeachtach--Achoimre (1)Éifeachtach--Achoimre (1)
Cur chuige ilghnéitheach Ceann bliana Teagascóir ranga OSPS (SPHE) NBSP (HSCL) Tacaíocht foghlama Séiplíneach Comhairle mac léinn Nuachtlitreacha Dialann mac léinn Múineadh polasaithe & cód!
23
Tréadchúram Tréadchúram Éifeachtach—Achoimre (2)Éifeachtach—Achoimre (2)
Polasaí éifeachtach frith-bhulaíochta
Córas meantóireachta
Oiliúint cheannasaíochta
Rannpháirtíocht tuismitheoirí
Gníomhaíochtaí seach-churaclaim & comhchuraclaim
Ionchais arda & spreagadh
Modheolaíochtaí ghníomhacha teagaisc
Béim ar an teagasc & ar an bhfoghlaim
Foireann choimhdeach
Plean Gnímh Samplach don AistriúPlean Gnímh Samplach don Aistriú
Ceardlann 3: Féach Bileog Oibre T2
Teagmháil Réamh-iontrála
Ionduchtú Curaclam
(Rogha/Tástáil)
Tacaíocht do Mhic Léinn
Tasc(anna)
Cé/Cathain?
Acmhainní
Monatóireacht
Chur i bhFeidhm
25
Torthaí Breise:Daltaí an Dara Bliain (ESRI/NCCA, May 2006)
Meath in iompar na ndaltaí
Baineann a bhformhór taitneamh as an scoil—go háirithe na cailíní
Is fearr le daltaí uile timpeallacht eagraithe foghlama
Gá le níos mó treorach
Gá le straitéisí chun ‘gafacht’ na ndaltaí in imeachtaí na scoile a spreagadh