Jak wycenić swój biznes.Jak wycenić swój biznes.Jak wycenić swój biznes.Jak wycenić swój biznes.
Łódzka Akademia Przedsiębiorczości Akademickiej2 grudnia 2010
Wojciech Dołkowski, PolBAN
Inwestycja? Przygoda? Sposób na życie? Mentoring? Miliony?
• Pierwsza w Polsce organizacja grupująca Business Angels (2003r.)
• Prywatna, niezależna społeczność inwestorów prywatnych zorientowana na biznes (a nie na administrowanie projektami unijnymi)
• Selektywność – nie dla słabych projektów i słabych inwestorów
• Są z nami najlepsi Business Angels w Polsce. „Recydywiści”.• Są z nami najlepsi Business Angels w Polsce. „Recydywiści”.
• Inwestujemy też własny czas i swoją własną gotówkę
• Silny network w Europie i USA
• Smart capital – nie tylko pieniądze
• Zaufanie, silna osobista relacja, …
Ale angel financing to nie tylko Internet
Business Angel ?
• Autorytet, pozycja
• Własne pieniądze
• Wkład pozakapitałowy („smart capital”)capital”)
• Chemia, osobisty kontakt, zaufanie
• Elastyczność
Price/share1994199419941994July 94 -Nov94
FounderFounderFounderFounderJeff Bezos starts Amazon.com : He invests $10,000 and borrows 44,000
$.001
1995199519951995Feb95-July 95
FamilyFamilyFamilyFamilyFounder’s father and mother invest a combined $245,500
August 95December’95
Business AngelsBusiness AngelsBusiness AngelsBusiness AngelsTwo angels invest a total of $54,408
Angel SyndicateAngel SyndicateAngel SyndicateAngel SyndicateTwenty angels invest$46.850 each on average, for at total of $937.000
1996199619961996Decr’95-May’96
$.1717
$.1287-3333
$.3333
Ścieżka finansowania Amazom.com (1994-1999)[1]
total of $937.000
FamilyFamilyFamilyFamilyFounder’s siblings invest $20.000
Venture Capitalists Venture Capitalists Venture Capitalists Venture Capitalists Two venture capital funds invest $8million
Initial Public OfferingInitial Public OfferingInitial Public OfferingInitial Public OfferingThree million shares are offered on the equity market, raising $49.1 million
Loan and Bond IssueLoan and Bond IssueLoan and Bond IssueLoan and Bond Issue$326 million bond issue is used to retire$75 million in loan debt and to
finance operations
Decr’95-May’96
May ‘96
June 96
1997 1997 1997 1997 May’97
1998199819981998December’97-May’98
$.333
$.23417
$.18
$.52.11(exercise price on loan warrants)$1,327.50 (in April 1999, adjusted for two stock splits)
[1] Source :MM.Van Osnabrugge and Robinson : data partially adapted from Smith and Kiholm (forthcoming)
� niższe kwoty (luka kapitałowa!)� większa skłonność do ryzyka� elastyczność i decyzyjność � czas� partnerstwo, większe znaczenie elacji personalnych, „chemia”� większa poufność� osobiste zaangażowanie� nie tylko zysk ale i zabawa
� rozproszeni - gdzie szukać??� niższa przewidywalność�„prywatne interesy” przy okazji� groźba przejęcia władzy� trudniejszy exit (decyzja, cena)� ryzyko konfliktu personalnego
BABA
� nie tylko zysk ale i zabawa
VCVC
ZALETYZALETY WADYWADY
� rosnący min. poziom inwest.� wydłużony proces decyzyjny� większa formalizacja (czas, koszty)� dysproporcja sił� wypływ informacji poufnych do większej liczby osób� obciążanie kosztami� ograniczony horyzont inwestycyjny
� przewidywalność� reputacja funduszu� synergie z portfelem� podniesienie wiarygodności, PR, korzyści przy exit’cie� większy zespół obniża ryzyko konfliktu personalnego� profesjonalizm
- determinacja i zaangażowanie,
- kompletny team (np. Informatyk + strateg)
-„budujemy przedsiębiorstwo” a nie miejsce pracy dla pomysłodawcy,
- kapitał intelektualny,
Czego oczekuje Business Angel – względem przedsiębiorców
- cechy przywódcy,
- podejście biznesowe,
- umiejętności sprzedażowe,
- gotowość poświęcenia dotychczasowego miejsca pracy,
- uczciwość,
- gotowość oddania części kontroli nad przedsiębiorstwem.
- innowacyjność (pierwotna lub wtórna innowacja),
- perspektywiczny rynek (duży potencjał wzrostu),
- dopracowany i jasny model biznesowy,
- realistyczne założenia i prognozy finansowe,
Czego oczekuje Business Angel – względem projektu
- analiza strategiczna i marketingowa biznesu,
- skalowalność,
- wysoka stopa zwrotu z inwestycji (ok. 40% w skali roku),
- potrzeby kapitałowe (100 tys. – 1 mln zł).
Mierzalne korzyści dla wspólników…
Kwota inwestycji
Wartość końcowa
Stopa zwrotu
$2 mln $700 mln x350
$100,000 $26 mln x260
$91,000 $154 mln x1692
£4000 £42 mln x10500
€100,000 €1,1 mln x11
Pouczające przypadki złamania porządku…Pouczające przypadki złamania porządku…
-- przeinwestowanieprzeinwestowanie-- zbytnio rozbudzone aspiracjezbytnio rozbudzone aspiracje-- zbytnio rozbudzone aspiracjezbytnio rozbudzone aspiracje-- przespany momentprzespany moment
Hoopla.plHoopla.pl
-- „przejęcie” firmy przez fundusz w fazie „przejęcie” firmy przez fundusz w fazie seedseed-- „zarządzanie gabinetowe”„zarządzanie gabinetowe”-- nadmierne aspiracje (wycena)nadmierne aspiracje (wycena)
- założony przez „seryjnych” przedsiębiorców skandynawskich (wcześniejm.in. Napster)
- z 2 milionów EUR zainwestowanych, BA dostał 350x
- sprzedane do eBay za 2.6 miliarda USD
- 20 funduszy VC odrzuciło propozycję inwestycji…
- Biblioteka w Stanford wspiera ich $10k
- Andy Bechtolscheim (BA) wypisuje czek na $100k
- Brin i Page idą do AltaVista z ofertą sprzedaży za $1mln, późniejdoYahoo, Excite….
Spin off, czy spin out…?
Nie(zwykły) garaż?
Firma została założona w styczniu 1939 roku przez absolwentów uniwersytetu Stanford Williama Hewletta i Dave'a Packarda w garażu (to stało się źródłem legendy „firm, które zaczynały w garażu”) w Palo Alto w Kalifornii w USA (Krzemowa Dolina), gdzie mieści się obecnie główna siedziba spółki.
Prywatny garaż został udostępniony przez nauczyciela akademickiego założycieli firmy.
Lisa Airplanes (www.lisa-airplanes.com):- Francuski start-up technologiczny- Produkcja ultralekkich samolotów- 1,2 mln EURO od inwestorów BA w 2008- osobiste przekonanie do rozwoju prywatnego lotnictwa
Cleantech (czyste technologie, ochrona środowiska, energia)Bloom Energy received $150M in Series F funding. (3/09)
Aplikacje mobilne, reklama mobilna(AdMob was acquired by Google for $750M), Sencha pozyskała 14 mln $ od SequoiaCap)
Usługi lokalizacyjneFoursquare received $1.35M in Angel funding. (9/4/09)Received $20M in Series B funding from Andreessen Horowitz, Union Square Ventures,
Co jest „gorące” teraz w Dolinie Krzemowej…
Received $20M in Series B funding from Andreessen Horowitz, Union Square Ventures, and O'Reilly AlphaTech
Social media (mikroblogi, wideoblogi) /1,7 mld ludzi na ziemi, z tego w Azji…?)Twitter received $100M in Series D funding. (9/25/09)
Technologie wideoYouTube was acquired by Google for $1.65B. (10/9/06)
Monetyzacja contentuWebMynd - former Forbes CEO invests in publisher tool ($200k)
I inne – biotechnologia, technologie medyczne, gry, cloud-computing
Inne trendy w Dolinie Krzemowej
Weekendowe startupy (przyspieszenie cyklu rozwoju firmy, skrócenie czasu do wyjścia z inwestycji – również niedochodowych)
Dramatycznie niższe koszty stworzenia firmy ($100k)
Ko-inwestowanie – ograniczenie ryzyka + większa wartość poza kapitałowa Ko-inwestowanie – ograniczenie ryzyka + większa wartość poza kapitałowa od każdego z inwestorów
Koniec epoki tradycyjnych funduszy Venture Capital* są za duże* są za drogie (pensje zarządzających)* inwestorzy strategiczni uważają je za konkurencję* start-upy w dzisiejszych czasach mają niskie potrzeby* „vulture capital”..
A z Polski…?
• Spółka biotechnologiczna spin-off
• Założona przez Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu oraz jego naukowcównaukowców
• Biotechnologia – badania nad wykorzystaniem komórek macierzystych MIC-1 (poroże jeleniowatych – jeleń szlachetny)
• Zastosowanie ekstraktu w kosmetologii
• Styczeń 2010 - pozyskanie inwestora – fundusz VC
A z Polski…(cd)?
“Piotr wnosi do naszej firmy znacznie więcej, przede wszystkim wiedzę
i doświadczenie związane z Internetem. Dzięki swojemu udziałowi w i doświadczenie związane z Internetem. Dzięki swojemu udziałowi w
pionierskich przedsięwzięciach w Sieci, niewątpliwie wzbogaci naszą firmę o
nowe pomysły
i projekty.“
Zbigniew Sykulski – założyciel Merlin.plŹródło: Money.pl
A z Polski…(cd)?
A z Polski…(cd)?
• Qtravel.pl to nowy model biznesu na internetowym rynku turystyki
• Inwestycja 400k za 40% udziałów w spółce /wrzesień 2010/
• Wycena pre-money: 600k• Wycena pre-money: 600k
• Inwestor prywatny nie związany z branżą
• Zamknięcie transakcji w ciągu 1,5 miesiąca
Wycena – przydatne pojęcia i metodologia
• Pre-money / Post-money
• Wartość odtworzeniowa
• Metoda porównawcza• Metoda porównawcza
• Metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych (DCF)
• Metoda aktywów netto
• Metoda „kto da więcej”
• „Wycena emocjonalna”…
Skype – historia finansowania
DRUGA RUNDA FINANSOWANIA:Fundusze Venture Capital:Draper Fisher Jurvetson Index Ventures
12.09.2005
EXIT:eBay przejmuje Skype
Kwota: 2,6 mld $
2002
PIERWSZA RUNDA FINANSOWANIA:3 inwestorów Business AngelsTom Draper (Draper Investment Co.)
Kwota: 2 mln $08.2003 WERSJA BETA NA RYNKU
15.03.2004
Index Ventures
Kwota: 18,8 mln $
02.2004 Ponad 8 mln POBRAŃ SKYPEZASIĘG – 165 krajów
01.2005 Liczba użytkowników zwiększa się o 2 mln w ciągu miesiąca.
Skype – wycena firmy na kolejnych etapach
TIME8 million downloads of Skype
3.3M
6x
Angel Round VC Round
Copyright Equity Fingerprint, 2006
Dilution
5.3 M
27 M
47 M
2.6 bn
6x
55x
Skype – od zera do milionera
Niklas Zennströmzałożyciel18% udziałów
Wartość: $468 mln
Janus Friiszałożyciel18% udziałów
Wartość: $468 mln
Skype’s team
9% udziałów
Wartość: $234 mln
Złote myśli…
• „Zawsze wybieraj projekt klasy B z ludźmi klasy A, nigdy projekt klasy A z ludźmi klasy B ”
• "An entrepreneur is someone who dares to dream the dreams and is • "An entrepreneur is someone who dares to dream the dreams and is foolish enough to try to make those dreams come true.„ V. Khosla
• "Try and fail but don't fail to try”