• Najstarsze znaleziska archeologiczne w regionie częstochowskim pochodzą z
okolic Zawiercia i są datowane na 150 000 lat.
• W bliżej okolicy znalezione zostały natomiast datowane na kilka tysięcy lat
narzędzia z Dankowic koło Kłobucka.
• Liczniejsze są znaleziska z okresu neolitu, który w południowej Polsce zaczął się
ok. 6000 lat temu. Na samym terenie Częstochowy pierwsze osady z tego okresu
odkryto w 1929 r. w obecnej dzielnicy Mirów.
• Następnymi znaleziskami są pochodzące ze środkowej i późnej epoki brązu (3300
– 2700 lat temu). Na ten okres datowane są osady oraz cmentarzyska, a jedno z
nich zostało zakonserwowane i przekształcone w rezerwat archeologiczny
kultury łużyckiej na Rakowie.
NAJSTARSZE…
Według legendy, nazwa Częstochowa oznacza osadę
założoną przez osobę o imieniu Częstoch. Według tej
samej legendy Częstoch miał być rycerzem, który żył
w czasach księcia Bolesława III Krzywoustego.
Na podstawie badań archeologicznych przyjmuje się,
że Częstochowa prawdopodobnie powstała przed
końcem XI wieku, jednak pierwsza wzmianka o niej
pochodzi z 1220 roku, z dokumentu biskupa
krakowskiego Iwo Odrowąża, który określał
uposażenie klasztoru w Mstowie. Wśród
wymienionych wówczas miejscowości, które
zobowiązane były płacić na rzecz klasztoru
dziesięcinę, znajdowały się także wsie Częstochowa i
Częstochówka. Ta druga powstała później niż
Częstochowa i prawdopodobnie miała charakter
obronny, związany z lokalizacją na wzgórzu Jasna
Góra.
Częstochowę nazywano początkowo
Nową Częstochową, zaś osadę na
wzgórzu jasnogórskim, którą
podarowano klasztorowi,
wymieniano jako Starą Częstochowę.
Nazewnictwo to nie utrzymało się i
nazwy zostały dość szybko
zamienione.
Spis ludności dla regionu częstochowskiego przeprowadzony w 1821 roku wykazał, że
Nową Częstochowę zamieszkiwało wówczas 1036 osób, a Starą Częstochowę 2758,
przy czym ta ostatnia liczba nie obejmuje osad, które nie wchodziły bezpośrednio w
skład właściwego miasta. W tych osadach (Zawodzie, Stradom, Kucelin) żyły 394
osoby.
Aleja Najświętszej Maryi Panny w Częstochowie
– główna ulica zjednoczonej Częstochowy
Po raz pierwszy projekt połączenia obu miast pojawił się zaraz po odrodzeniu
Polski w 1815 roku, jednak już w 1812 roku rozpoczęła się akcja likwidacji
zniszczeń i przebudowy. W ramach tych działań z rynku Starej Częstochowy
uprzątnięto ruiny spalonego kilka lat wcześniej ratusza i poszerzono najbliższy
rynku fragment ul. Krakowskiej, a także zlikwidowano cmentarz położony w
miejscu obecnego pl. Daszyńskiego i założono nowy przy ul. Ogrodowej. Plan
połączenia miast podjęto ponownie w 1823 roku, a jego opracowaniem zajął się
inżynier wojewódzki Jan Bernhard, który w 1819 roku wytyczył Aleję Panny Maryi
(obecnie Aleja Najświętszej Maryi Panny), która połączyła Starą Częstochowę z
Jasną Górą.
MIASTO. OD KIEDY?
Kwestia daty nadania osadzie praw miejskich
jest niejednoznaczna, gdyż stosowny dokument
nie zachował się do czasów współczesnych.
Prawdopodobnie spłonął on w jednym z
pożarów w XV wieku[4]. Z tego też powodu
datę wyznacza się na podstawie innych
dokumentów. Po raz ostatni Częstochowę jako
wieś dokumenty wymieniają w 1356 roku, a po
raz pierwszy nazywają miastem w 1377 roku.
Takie były początki naszego miasta.
A CO Z NASZYM RAKOWEM?
Raków jest dzielnicą Częstochowy, położoną na południowy wschód od centrum miasta, na
lewym brzegu Warty.
Pierwszy raz wzmiankowany w 1631 jako las należący do gruntów
miejskich. Losy dzielnicy związane są z położoną nieopodal Hutą
Częstochowa. Wieś Raków rozbudowana została na przełomie XIX i XX
w., gdy powstała huta. W 1921 utworzono klub piłkarski Racovia
(obecnie Raków Częstochowa), a w 1928 licząca 7 tys. mieszkańców
osada przemysłowa Raków włączona została do miasta.
Gwałtowny rozrost dzielnicy nastąpił po II wojnie światowej, co było
odpowiedzią na rozbudowę huty: powstały osiedla Raków I (już w
1949), Raków II i Raków III, w skład których oprócz
kilkukondygnacyjnych budynków mieszkalnych weszły szkoły i
przedszkola. Wytyczono wówczas socrealistyczną aleję Pokoju, którą od
1959 kursują tramwaje. Do 1971 tramwaj jeździł też ulicą
Łukasińskiego. W latach 1968-2000 przy al. Pokoju mieściło się kino
Relax z 590 miejscami. W 2000 r. budynek kina przebudowano na
supermarket.
KOŚCIÓŁ ŚW. JÓZEFA W centrum Rakowa wznosi się dwudziestometrowe skalne wzgórze. Niegdyś, 2500 lat temu,
na tej rakowskiej górze, była osada łużycka, trudna przez wieki do zdobycia, gdyż z jednej
strony ochraniały ją wody Warty, a z drugiej bagniste jeziora.
Na szczycie wzgórza usytuowana jest duża świątynia, jakby wyrastająca z wapiennej skały,
urzekająca swym neobarokowym pięknem. Została ona wzniesiona, zastępując starą kaplicę,
w latach 1925-1933, kiedy proboszczem był ks. Stefan Niedźwiecki.
Pierwsza prowizoryczna kapliczka powstała w 1904 roku z inicjatywy Ryty Mierzwińskiej.
Kapliczka ta nie spełniała jednak wymagań okolicznej ludności, więc rok później zastąpiona
została większą kaplicą wybudowaną głównie z środków przeznaczonych na ten cel przez
hutę Bernarda Hantke. Budowniczym kapliczki był pan Derlinger.
9 lutego 1910r. została erygowana nowa parafia pod wezwaniem Św Józefa.
W 1913 roku zostały zakupione grunty pod budowę Kościoła i powstały pierwsze plany
budowy. Początkowo Kościół miał być zbudowany w stylu neoromańskim, ale plany
zaginęły podczas I wojny światowej i nie zostały dotąd odnalezione. Obecny
architektoniczny projekt Kościoła opracowali dwaj architekci Stefan Szyller i Wiesław
Kononowicz. Budowę Kościoła rozpoczęto pod kierownictwem ks. Stefana Niedźwiedzkiego
4 maja 1926 roku. Kościół oddano do użytku wiernych w roku 1928.
Rok później ks. biskup Teodor Kubina
dokonał poświęcenia nowego kościoła.
W 1941 roku Niemcy zarekwirowali
i przetopili na broń dzwony kościelne.
Nowe dzwony zostały zakupione dopiero
w 1950 roku.
W 1960 roku oddano do użytku budynek dzisiejszej plebani. W tym samym roku zostały
zakupione stacje drogi krzyżowej. W roku 1966 ufundowano murowany ołtarz i namalowane
zostały freski. Za czasów ks. Zenona Raczyńskiego, proboszcza w latach 1983 - 1996,
zbudowano kaplicę na cmentarzu grzebalnym, przeprowadzono remont organów, podjęto
budowę domu katechetycznego, pomalowano wnętrze kościoła i odnowiono malaturę
prezbiterium. Od roku 1984 odprawiana jest w II niedzielę miesiąca Msza Św. za Ojczyznę,
na której gromadziły się w latach osiemdziesiątych rzesze z całego miasta, zwłaszcza osób
związanych z ruchem solidarnościowym. W roku 2000 staraniem ks. Bronisława Predera
zbudowane zostały arkady oddzielające plac przykościelny od ulicy. Natomiast w 2001 roku
w kościele powstała Kaplica Wieczystej Adoracji Najświętszego Sakramentu. 19 listopada
2002 r., Ks. Arcybiskup Metropolita Częstochowski, oficjalnie podniósł kościół Św. Józefa
do godności Sanktuarium.
A NA TERENIE PARAFII…
ZNAJDUJE SIĘ NASZA KOCHANA SZKOŁA!!!
RÓWNIEŻ
NOSZĄCA
ZASZCZYTNE
IMIĘ
ŚW. JÓZEFA
ULICE RAKOWA
NASZA SZKOŁA MIEŚCI SIĘ PRZY ULICY OKRZEI. TYLKO KTO TO BYŁ?
Stefan Aleksander Okrzeja
ps. Witold, Ernest (ur. 3 kwietnia 1886 we wsi Dembe,
zm. 21 lipca 1905 w Warszawie) – robotnik, członek PPS
i Organizacji Bojowej PPS, działacz niepodległościowy i
socjalistyczny. Schwytany przez policję w trakcie
zamachu na cyrkuł policyjny na Pradze. Akcja ta była
elementem zamachu OB PPS na oberpolicmajstra Karla
Nolkena. Okrzeja został skazany na śmierć i powieszony
na stokach Cytadeli Warszawskiej. Po śmierci stał się
symbolem walk rewolucyjnych i niepodległościowych.
TUŻ OBOK JEST ULICA
MIRECKIEGO. I ZNÓW ZAGADKA…
Józef Anastazy Mirecki
+ps. Montwiłł (ur. 27 lutego 1879 w Klonówku,
zm. 9 października 1908 w Warszawie) – polski
socjalista, jeden z przywódców Organizacji
Bojowej PPS i członek jej Wydziału Bojowego.
Organizator i uczestnik wielu zamachów. Zginął
powieszony na stokach Cytadeli. W okresie II
Rzeczypospolitej odznaczony Krzyżem
Niepodległości z Mieczami.
Polska Partia Socjalistyczna
(PPS) - partia polityczna założona na zjeździe socjalistów polskich w Paryżu w listopadzie 1892 r.
Na jej czele stanęli m.in. Józef Piłsudski i Stanisław Wojciechowski. Za główny cel uznano
zarówno walkę o odzyskanie niepodległości przez Polskę, jak i przeprowadzenie reform
społecznych w odrodzonym państwie. Autorem programu paryskiego był Bolesław
Limanowski, uznawany za ojca polskiej myśli socjalistycznej.
Program PPS:
najważniejszy cel- wywalczenie niepodległej Polski jako republiki
demokratycznej z parlamentem pełniącym funkcję najważniejszego organu
władzy
niepodległe państwo będące gwarantem bezpieczeństwa socjalnego robotników
po przeprowadzeniu reform społecznych
równość wszystkich obywateli
szerokie swobody obywatelskie- wolność religii, słowa i druku
możliwość zakładania stowarzyszeń i partii politycznych
prawo robotników do strajku
WALERIAN ŁUKASIŃSKI
(1786- 1868)- działacz patriotyczny, major. Od 1807
r. służył w wojsku Księstwa Warszawskiego,
uczestniczył w wojnach napoleońskich w latach
1807 – 1813. W armii Królestwa Polskiego, w której
rozpoczął służbę w 1815 r., w 1817 otrzymał stopień
majora; dowodził 4. pułkiem piechoty liniowej.
W 1821 r. założył Towarzystwo Patriotyczne,
którego celem była odbudowa państwa polskiego w
granicach przedrozbiorowych. W 1822 r.
aresztowano go za działalność spiskową. Po długim
śledztwie został skazany na 9 lat ciężkiego
więzienia w Zamościu, gdzie przebywał do 1830 r.
Po wybuchu powstania listopadowego został przewieziony do Szlisselburga pod Petersburgiem.
Tam spędził w lochu w całkowitej izolacji ponad 30 lat. Dopiero po śmierci cara Mikołaja I
otrzymał pozwolenie na swobodne poruszanie się i dostęp do wiadomości. Władze rosyjskie
oskarżyły Łukasińskiego o wywołanie powstania, dlatego nigdy nie przyznały mu prawa do
amnestii. W ten sposób spędził 46 lat w więzieniu i tam zmarł.
POMNIK ORLĄT
LWOWSKICH Orlęta Lwowskie- nazwa młodych
obrońców Lwowa, wśród których znalazła
się młodzież męska, dziewczęta i dzieci,
walczących w okresie od 1 do 22 września
1918 r. w walkach polskiej samoobrony z
Ukraińcami o utrzymanie miasta w
niepodległym państwie polskim. Na czele
polskich oddziałów stanął kpt. Czesław
Mączyński, a w wyniku polskiej odsieczy
płka Michała Karaszewicza-
Tokarzewskiego Lwów został opanowany
przez Polaków. Ci z obrońców Lwowa,
którzy polegli, zostali pochowani na
Cmentarzu Obrońców Lwowa,
powstałym w 1919 r.
JÓZEF PIŁSUDSKI
Józef Klemens Piłsudski (ur. 5 grudnia
1867 w Zułowie, zm. 12 maja 1935 w
Warszawie) – polski działacz
socjalistyczny i niepodległościowy,
polityk, Naczelnik Państwa w latach
1918–1922 i naczelny wódz Armii
Polskiej od 11 listopada 1918,
pierwszy marszałek Polski od 19
marca 1920; dwukrotny premier Polski
(1926–1928 i 1930), twórca tzw.
rządów sanacyjnych w II
Rzeczypospolitej wprowadzonych w
1926 po przewrocie majowym,
współzałożyciel PPS i szef Wydziału
Bojowego PPS (OB PPS).
ur. 14 września 1947 w Okopach, zm. 19
października 1984 we Włocławku
– ksiądz rzymskokatolicki, kapelan
warszawskiej „Solidarności”,
zamordowany przez funkcjonariuszy
Służby Bezpieczeństwa, błogosławiony
Kościoła katolickiego.
Bł. Ks. Jerzy Aleksander Popiełuszko,
Pomnik Poległym w Obronie Ojczyzny
Tablice boczne informują, że został on
poświęcony „Legionom Polskim i
obrońcom Europy przed bolszewizmem;
Bohaterom Września 1939 r.; Partyzantom
i więźniom obozów koncentracyjnych;
Poległym żołnierzom I i II Armii Wojska
Polskiego; Poległym Polakom na frontach
zachodnich; Poległym w powietrzu i na
morzach i oceanach świata; Ofiarom
zbrodni sowieckich; Pomordowanym w
walce o wolność i niezawisłość narodu
1945-1989”.
KAZIMIERZ PUŁASKI
Kazimierz Michał
Władysław Wiktor Pułaski
herbu Ślepowron (ur. 6
marca 1745 w Warszawie,
zmarł w wyniku ran
odniesionych w bitwie pod
Savannah 11 października
1779) – bohater walk o
wolność dwóch narodów,
polskiego i amerykańskiego,
jeden z dowódców i
marszałek konfederacji
barskiej, generał i bohater
wojny o niepodległość USA.
Nazywany „ojcem amerykańskiej kawalerii”. W 2009 roku amerykański kongres
przyznał mu honorowe obywatelstwo USA.
Stefan Wyszyński- (1901- 1981)- prymas Polski od 1948 r., kardynał od 1953 r.
25. IX. 1953 r. został aresztowany przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa
Publicznego. W areszcie pozostawał do X. 1956 r., przebywając kolejno w Rywałdzie,
Stoczku Warmińskim, Prudniku i Komańczy. W tym czasie napisał tekst Ślubów
Jasnogórskich Narodu Polskiego. W 1966 r. przewodniczył obchodom Tysiąclecia
Państwa Polskiego.
Prymas wielokrotnie występował
w obronie godności i praw człowieka.
Przyczynił się do umocnienia pozycji
Kościoła katolickiego w kraju,
a także do wzrostu jego znaczenia
poza Polską.
Zyskał sobie miano
Prymasa Tysiąclecia.
Pomnik poświęcony Żydom
z częstochowskiego getta
Pomnik upamiętniający 40 tys.
częstochowskich Żydów
wywiezionych do Treblinki
znajduje się na ul. Strażackiej.
Stoi na dawnym częstochowskim
Umschlagplatzu, skąd w 1942 r.
ruszył transport do obozu.
Formułę pomnika, na który składają się przede wszystkim symbolicznie pęknięty mur,
ułożona z szyn kolejowych gwiazda Dawida oraz znicze, wymyślił pochodzący z
Częstochowy izraelski rzeźbiarz, Samuel Willenberg. 86-letni artysta to syn
przedwojennego nauczyciela plastyki w żydowskim gimnazjum, twórcy dekoracji
wnętrz częstochowskiej Synagogi.
Stanowi on odpowiedź na ogólnopolską akcję "Katyń – ocalić od zapomnienia", która
odbywała się pod patronatem prezydenta RP, Lecha Kaczyńskiego. W jej ramach co
roku sadzone są dęby. Drzewa oraz tabliczki z nazwiskami zamordowanych są
świadectwem pamięci. W 2010 roku , kilka dni po katastrofie prezydenckiego
samolotu pod Smoleńskiem, po raz pierwszy posadzono w Częstochowie „Dęby
Katyńskie” , odbył się również Marsz Pamięci poświęcony ofiarom zbrodni katyńskiej.
Na placu odbywają się również uroczystości patriotyczne.
Plac Katyński
zlokalizowany jest przy trasie
DK1 po stronie Galerii
Jurajskiej w sąsiedztwie
znajdującego się przy ulicy
Strażackiej pomnika
poświęconego
pomordowanym Żydom z
częstochowskiego getta.
Obelisk upamiętniający gen. brygady
Stanisława Sojczyńskiego ps. "Warszyc",
dowódcę AK i antykomunistycznej partyzantki, odsłonięto w sobotę 18.05.2013 r. w
Częstochowie. Stanął w pobliżu miejsca jego ujęcia w 1946 r. przez Urząd Bezpieczeństwa. Urodzony w Rzejowicach nieopodal Radomska (Łódzkie) Stanisław Sojczyński "Warszyc"
był twórcą Konspiracyjnego Wojska Polskiego.
Była to najsilniejsza zbrojna
organizacja
antykomunistycznego
podziemia, działająca od 1945 r.
w centralnej Polsce.
W czerwcu 1946 r. w Częstochowie kapitana Sojczyńskiego wraz z całym
dowództwem jego organizacji aresztowała bezpieka.
"Warszyca" i pięciu jego podwładnych po wyroku sądu wojskowego stracono 19 lutego
1947 r. w Łodzi. Miejsce pochówku Sojczyńskiego jest do dziś nieznane. W 1992 r.
łódzki sąd uchylił wyrok skazujący "Warszyca" z 1946 r. uznając, że działał na rzecz
niepodległości państwa.
11 listopada 2009 r. kapitan Stanisław Sojczyński został pośmiertnie awansowany
przez prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego na stopień generała brygady. Poświęcone
mu pomniki stoją również w Kamieńsku i Radomsku.