Dópamín
Stúdentarapport 2. des 2009Þorbjörg Karlsdóttir
Hvað er það?
• C8H11NO2
• Catecholamín – hefur bæði virkni sem taugaboðefni og neurohormón.
• Fyrirrennari adrenalíns og noradrenalíns.• Framleitt víðsvegar í heilanum, m.a. substantia
nigra og ventral tegmental area. • Einnig framleitt í medulla í nýrnahettum.
Hvað gerir það?
• Í heilanum verkar dópamín á dópamín viðtakana, D1-5. • Dópamínergískar brautir í heilanum eru taldar vera
átta allt í allt en fjórar þeirra taldar mestu máli skipta:– Mesocortical braut tengir ventral tegmental area (VTA) við
frontal cortex. Mesolimbic braut tengir VTA við nucleus accumbens. Báðar hafa tengsl við schizophreniu.
– Nigrostriatal braut liggur frá subst. nigra til striatum og hefur tengsl við Parkinson’s sjúkd.
– Tuberoinfundibular braut tengir hypothalamus og heiladingul. Tengist hyperprolactinemiu.
Dópamínergískar brautir
Hvað gerir það?
• Áhrif á hreyfingar: Í gegnum dópamín viðtakana í striatum leiðir það til þess að hreyfingar verða mjúkar og controlleraðar.
• Áhrif á vitræna getu: Í frontal cortex stjórnar dópamín flæði upplýsinga annars staðar frá í heilanum. Hefur áhrif á minni og athygli.
• Áhrif á prólaktín framleiðslu: Hemur framleiðslu prólaktíns í heiladingli.
Hvað gerir það?
• Tengist vellíðunarstöðvum heilans, hefur áhrif á virka skilyrðingu. En ef til vill mest áhrif á löngun og motivation.
• Tengist einnig sársaukaskyni.• Psychosa og schizophrenia tengjast of mikilli virkjun á D2 viðtakanum.
Hvernig má nota það?
• Dópamín sem gefið er periphert kemst ekki yfir blóð-heila þröskuldinn.
• Við Parkinsons sjúkdómi er notað forefni dópamíns, L-dópa sem kemst yfir blóð-heila þröskuld og breytist þar í dópamín.
Hvernig má nota það?
• Dópamín sem gefið er perifert er inotrop og chronotrop lyf, hefur áhrif á adrenerga taugaviðtaka.
• Verkun þess er skammtaháð.– Í skömmtum frá 1-2 µg/kg/mín veldur það
vasodilatation og etv auknum GFR.– Í skömmtum frá 5-10 µg/kg/mín virkar það líka á β1
adrenerga viðtaka og eykur cardiac output.– Í skömmtum sem eru stærri en 10 µg/kg/mín virkar
það sem pressor v. áhrifa á alfa adrenerga viðtaka.
Recommended