Plan wykładu
• Wprowadzenie. Pojęcie Informatyki
• Systemy informatyczne w zarządzaniu. Przeznaczenie, charakterystyki oraz klasyfikacja
• Elementy systemu informatycznego
Definicja Informatyki
• Informatyka (ang. Computer Science) –nauka o metodach oraz technologiachpozyskania, przechowywania oraz przetwarzania informacji
Terminologia
• Informatyka = Informacja + Automatyka
• Termin zaproponowany w roku 1957. XX wieku przez naukowców niemieckich
• W Polsce zaproponowany (i przyjęty) w roku 1968
• Dosłowne tłumaczenie z języka angielskiego (computer science = nauka o komputerach) może być mylące
Geneza informatyki
Informatyka
MatematykaElektronika
Inne nauki
1970
Uznanie za samodzielną dyscyplinę
Informatyka jako dyscyplina naukowa
Algorytmika
Teoria informacji
Sztuczna inteligencja
Architektura komputerów
Teoria programowania
Modelowanie systemów
informatycznych
itp.
Informatyka jako dyscyplina stosowana
Programowanie
Grafika komputerowa
Sprzęt komputerowy
Wytwarzanie systemów
informacyjnych
Administrowanie systemami
informatycznymi
Technologie sieciowe i
internetowe
itp.
Obszar naszych zainteresowań
• Metody i narzędzia informatyczne– Bazy danych
– Sieci komputerowe i Internet
– Systemy ekspertowe i bazy wiedzy
– Sztuczna inteligencja
• Systemy informatyczne w zarządzaniu– Systemy zarządzania projektami (na przykładzie
MS Project)
– Systemy zarządzania treścią (CMS)
Informatyzacja zarządzania
• Zarządzanie jest celowym oddziaływaniem na procesy wewnętrzne oraz zewnętrzne przedsiębiorstwa
• Od momentu pojawienia się pierwszych systemów informatycznych, głównym celem ich zastosowań stało się podniesienie efektywności zarządzania przedsiębiorstwami
Cele zastosowania SI w Zarządzaniu
• Obniżenie kosztów zarządzania• Automatyzacja podejmowanych decyzji
– na różnych szczeblach, im niżej tym bardziej zautomatyzowane
• Podniesienie jakości przetwarzanych informacji, eliminacja błędów ludzkich
• Większa dostępność informacji oraz możliwości wyszukiwania istotnych danych
• Redukcja zatrudnienia• Podniesienie poziomu skalowalności
przedsiębiorstwa
Pojęcie systemu informacyjnego w zarządzaniu
• SIZ – system w którym są zbierane, przechowywane oraz przetwarzane dane, występujące w procesie zarządzania
System informacyjny
Dane wejściowe
Dane wyjściowe
Proces zarządzania
System informatyczny – system, realizujący ww. funkcje za pomocą komputerów
System informatyczny
• System Informatyczny (SI) rozumiany jest jako oprogramowanie oraz sprzęt komputerowyprowadzący do udoskonalenia funkcji, szybkości i precyzji działania algorytmów oraz do zwiększenia możliwości przetwarzania, zabezpieczania i przekazywania informacji użytkownikom
• System informatyczny jest częścią systemu informacyjnego
System informacyjny vs informatyczny
podsystemstrategii
podsystemludzko
-kulturowy
podsystemtechnologii
WYNIKIORGANIZACJI
produkcja dóbr i usług na takim poziomie
wydajności i efektywności, który wpłynie na
dostępność zasobów w przyszłości oraz
na działanie systemu
NAKŁADYNA WEJŚCIU
które dają organizacji
energię, zasoby ludzkie,
finansowe, informacyjnei materiałowe
nadsystem otoczenia
strumień nakładów i wyników, materii, energii, informacji
PODSYSTEMY ORGANIZACJI
podsystemstruktury
PODSYSTEMZARZĄDZANIA
Funkcje systemu informatycznego
• Zbieranie oraz ewidencjonowanie danych (informacji) wejściowych
• Przetwarzanie danych zgromadzonych w celu uzyskania wyników żądanych przez odbiorców
• Trwałe przechowywanie danych w celu wielokrotnego wykorzystania
• Dostarczanie danych wyjściowych (wyników przetwarzania) odbiorcom w określonej formie (raporty, wykresy, decyzje, powiadomienia etc.)
Klasyfikacja SI (ogólna)
• Proste – złożone
– Ze względu na cel, strukturę oraz ilość relacji pomiędzy elementami systemu
• Deterministyczne – probabilistyczne
– W zależności od reakcji systemu na dane o różnym stopniu losowości
• Statyczne – Dynamiczne
– W zależności od szybkości zmiany stanów systemu
Teoretyczne podstawy SI
• Teoria systemów
– Zasady budowy oraz funkcjonowania systemów złożonych, metody określenia celów, dekompozycji celów globalnych na cele cząstkowe
• Badania operacyjne
– Metody matematyczne przeznaczone do rozwiązania określonych problemów związanych z podjęciem optymalnych decyzji
Teoretyczne podstawy SI (c.d.)
• Modelowanie symulacyjne– Daje możliwość obliczenia ilościowych parametrów
procesów, gdy model matematyczny (analityczny) nie istnieje
• Metody sztucznej inteligencji– Opisują formalne sposoby reprezentacji oraz
wykorzystania wiedzy człowieka zdobytej przez własne doświadczenia
• Bazy danych– Modelowanie struktur danych w różnych dziedzinach
Teoretyczne podstawy SI (c.d.)
• Teoria programowania
– Metody opracowania efektywnego kodu programu w różnych środowiskach
• Teoria informacji
– Zagadnienia związane kodowaniem, przechowywaniem oraz przekazywaniem informacji w postaci jednostek i struktur danych (bez uwzględnienia semantyki danych)
Pojęcie zintegrowanego SI
• ZSI – zorganizowany modułowo system informatyczny, obsługujący wszystkie sfery funkcjonalne przedsiębiorstwa, począwszy:
– Od marketingu i planowania oraz zaopatrzenia
– Poprzez techniczne przygotowanie produkcji i jej sterowanie, dystrybucję, sprzedaż
– Do prac finansowo-księgowych i gospodarki zasobami ludzkimi
Sfery informatyzacji przedsiębiorstwa
Informatyzacja przedsiębiorstwa
Informatyzacja sfery produkcji oraz usług (materialne)
Informatyzacja sfery zarządzania (niematerialne)
Klasyfikacja systemów informatycznych zarządzania przedsiębiorstwem
• Brak jest ogólnej klasyfikacji!
• W zależności od kryteriów porównania systemów informacyjnych są różne klasyfikacje
– Wg zasięgu dziedzinowego
– Wg zakresu funkcji
– inne
Dziedziny zarządzania
• Działalność podstawowa przedsiębiorstwa– Proces produkcji, zaopatrzenie, kontrola jakości,
dystrybucja
• Gospodarowanie– Kadrami, funduszem płac, materiałami, środkami
trwałymi, transportem, wyposażeniem itp.
• Ewidencja– Przychody, podatki, koszty, rozrachunki, środki
pieniężne, kapitały, fundusze, itp..
Klasyfikacja SIZP wg zasięgu dziedzinowego
Systemy informatyczne
Systemy wielodziedzinowe
Finanse i księgowość
Systemy analityczne
…
Systemy jednodziedzinowe
Produkcja
Środki trwałe
…
Magazyn
Klasyfikacja SIZP wg zakresu funkcji
Systemy ewidencyjno-sprawozdawcze (SES)
Systemy informowania kierownictwa (SIK)
Systemy wspomagania decyzji (SWD)
Systemy baz wiedzy (SBW)
Poziom b. szczegółowy
Poziom ogólny
Systemy ewidencyjno-sprawozdawcze SES
• Historycznie pierwszy rodzaj systemów komputerowych w zarządzaniu (lata 50.)
• Przeznaczenie:– Automatyzacja przetwarzania danych– Ewidencja komputerowa
• Zapewniają obsługę na najniższym szczeblu (produkcyjnym)
• Brak lub znikome wsparcie zapotrzebowań kierownictwa przedsiębiorstwa
• Złożony interfejs zorientowany na fachowców• Brak standardów
Systemy informowania kierownictwa (SIK)
• Systemy powstałe w latach 70. jako rozwinięcie systemów SES poprzez uzupełnienie o moduły analityczne– Przyjazny i prosty interfejs– Łatwe sformułowanie ogólnych zapytań uruchamia
złożone mechanizmy wyszukiwania– Złożony wynik wyszukiwania transformowany jest do
prostych zaleceń – Prezentacja wyników w postaci dostosowanej do
potrzeb użytkownika– Częściowe wsparcie procesów decyzyjnych
Systemy wspomagania decyzji (SWD)
• Systemy SES i SIK dobrze radzą w standardowych (typowych) sytuacjach podejmowania decyzji– Algorytmy podejmowania decyzji są sztywną
częścią tych pakietów (!)
• Systemy SWD (lata 80.) pozwalają na wybór modelu decyzyjnego przez użytkownika oraz symulowanie różnych procesów decyzyjnych wraz z możliwością oceny i uzasadnienia wyników
Systemy wspomagania decyzji (SWD) c.d.
• Cechy systemów SWD
– Możliwość symulacji różnych sytuacji decyzyjnych
– Możliwość śledzenia kroków podejmowania decyzji
– Uzasadnienie wybranych przez system zaleceń
– Interaktywna praca z użytkownikiem
Systemy baz wiedzy (SBW)
• Bazują na koncepcji „sztucznej inteligencji”
• Decyzja jest proponowana użytkownikowi na podstawie danych wejściowych oraz danych już znajdujących się w bazie (system się „uczy”)
• Centralnym elementem SBW jest baza danych przechowująca fakty (wiedzę)
• SBW mogą działać na niepełnych zbiorach danych wejściowych (niejasne lub niekompletne dane)
Systemy baz wiedzy (SBW) c.d.
• Systemy baz wiedzy są zorientowane na podejmowanie decyzji na podstawie heurystycznych algorytmów
– W przeciwieństwie do poprzedników, gdzie decyzje były proponowane na podstawie strukturalnych algorytmów
• Do SBW odnoszą również systemy ekspertowe– wąsko specjalizowane systemy o dużym zasięgu wiedzy na dany temat
Stosowanie systemów informatycznych na różnych szczeblach zarządzania
SBW
SWD
SIK
SES
Wykonawcze Operacyjne Strategiczne
Szczebel zarządzania
Podstawowe elementy SI
• Sprzęt
• Oprogramowanie
• Baza danych
• Sieć komputerowa
• Ludzie
• Organizacja
Sprzęt (ang. Hardware)
• Procesor– Jednostka obliczeniowa oraz sterująca
• Pamięć operacyjna– Ulotna pamięć przechowująca dane bieżące
• Pamięć zewnętrzna– Pamięć stała przechowująca dane i programy nawet
kiedy komputer jest wyłączony
• Urządzenia wejścia/wyjścia– Komunikacja z otoczeniem: klawiatura, mysz,
drukarka, karta sieciowa, etc.
Oprogramowanie (ang. Software)
• Oprogramowanie systemowe:– System operacyjny– Sterowniki sprzętu– Oprogramowanie wbudowane sprzętu (firmware)
• Oprogramowanie użytkowe– Programy biurowe
• Edytor tekstów, arkusz kalkulacyjny, prezentacje, grafika komputerowa, bazy danych, etc.
– Programy narzędziowe• Systemy projektowania, programowania,
– Programy specjalistyczne• Systemy zaprojektowane dla wybranych dziedzin: Zarządzanie,
Medycyna, Inżynieria, Transport, etc.
Bazy danych
• BD – zbiór uporządkowanych danych wraz z oprogramowaniem pozwalającym na zapis, odczyt oraz modyfikację tych danych
• Dane są przechowywane zgodnie ze strukturą, która jest narzucona przez wybrany model danych
• BD jest nieodłączną częścią SI w Zarządzaniu
Sieć komputerowa
• SK – organizacja, sprzęt oraz oprogramowanie, które umożliwiają wspólną pracę wielu komputerów, a także współpracę jednego komputera z wieloma końcówkami (terminale)
• SK pozwala na łączenie komputerów, usług oraz ludzi w dowolnym obszarze: firma, region, kraj, cały świat
Ludzie
• Najważniejszy element systemu informatycznego
• Personel można podzielić na:
– Użytkowników końcowych (na stanowiskach)
– Użytkowników zarządzających (wyższy szczebel)
– Projektanci
– Programiści
– Administratorzy oraz konserwatorzy