1
EUREPGAP NEDİR?NEDEN EUREPGAP?EUREPGAP PRENSİPLERİKONTROL VE SERTİFİKASYON
Mehmet ŞENZiraat Mühendisi
Antalya/200416.02.2006
Tarım İl MüdürlüğüAntalya 2
Gıda Güvenliği
HACCP(Kritik Kontrol Noktalarında
Tehlike Analizi)
EUREPGAP Protokolü
EAN-UCC (Barkod Sistemi)
16.02.2006Tarım İl Müdürlüğü
Antalya 3
EUREPGAP Nedir?
EUREPGAP: Bahçe ürünlerinin dünyadaki üretimini en iyi şekilde yapabilmek için, Avrupa Perakendecileri Tarım Ürünleri Çalışma Grubu (EUREP) tarafından geliştirilen ve uluslararasıalanda kabul edilen İyi Tarım Uygulamaları(GAP) na uyulması esasına dayanan bir standartdır.
16.02.2006Tarım İl Müdürlüğü
Antalya 4
Avrupa’daki perakendecilerin tüketicilerine arz
ettikleri tarımsal ürünlerde kabul ettiği ASGARİ
STANDARTLAR’dır.
Tarım sektöründe bir KALİTE SİSTEMİ’dir.
BAHÇE BİTKİLERİ’ni kapsamaktadır .
ARAZİDEKİ ÜRETİME odaklıdır.
EUREPGAP Nedir?
16.02.2006Tarım İl Müdürlüğü
Antalya 5
Neden EUREPGAP
Avrupa’daki yaş meyve ve sebze pazarının %70-80’ lik kısmına hakim olan perakendeciler, tüketicilerine arz ettikleri yaş meyve ve sebze ürünlerinde son yıllarda gündeme gelen insan sağlığını tehdit eder nitelikteki belli bazı riskleri en aza indirgemek amacıyla 1999 yılında EUREPGAP protokolünü ortaya koymuşlardır.
Bu protokolle perakendeciler; “Raflarına koydukları ürünün müşterilerine zarar vermeyeceği” konusunda tedarikçi ve dolayısı ile üreticilerden güvence istemektedirler.
16.02.2006Tarım İl Müdürlüğü
Antalya 6
Avrupalı’nın tedarikci ve üreticiden istediği güvenceler;Ürünün, insan sağlığına zararlı kimyasal, mikrobiyolojik ve fiziksel kalıntılar içermediği,Çevreyi kirletmeden ve doğal dengeye zarar vermeden üretildiği,Üretim sırasında insanlar ve diğer canlıların olumsuz etkilenmediği,Üretimin ülkeler tarımsal mevzuatına uygun olarak yapıldığı yönünde olacaktır.
2
16.02.2006Tarım İl Müdürlüğü
Antalya 7
EUREPGAP Prensipleri
Riski önlemek,
Mevcut teknolojiyi kullanmak,
Ekolojik tarımın temel prensipleri olan,
Zararlılarla Entegre Mücadele ve
Entegre ürün Yetiştiriciliği’ni kullanmak,
HACCP ile entegrasyon.
16.02.2006Tarım İl Müdürlüğü
Antalya 8
EUREPGAP Dökümanları
1. Protokol: Üretim için referans olan standart.
2. Genel Yönetmelik: Sertifikasyon aşamalarını ve belirli bir denetimin gereklerini belirtir.
3. Kontrol Noktaları ve Uyum Kriterleri:Üreticinin uymak zorunda olduğu standartlar ve spesifik detaylardır.
Bu dokumanlar hepsi bir paketin; EUREPGAP, Kontrol Kurulusu ve Üreticiler arasındaki bir anlaşmanın parçalarıdır.
16.02.2006Tarım İl Müdürlüğü
Antalya 9
EUREPGAP PROTOKOLÜ
1. Kayıt Tutma 2. Türler ve Anaçlar3. Yetiştiricilik Yapılan
Alan’ın Tarihçesi ve İdaresi
4. Toprak ve Yetiştirme Yönetimi.
5. Gübre kullanımı6. Sulama7. Bitki Koruma8. Hasat
9. Hasat SonrasıUygulamalar
10. Atık ve Kirlilik Yönetimi, Yeniden İşleme ve Kullanma
11. İşci Sağlığı, Güvenliği ve Hakları
12. Çevreyle ilgili konular
Protokolde yer alan ve sertifikalı üretimde bulunan üretcinin uymak zorunda olduğu minimum standartlar:
16.02.2006Tarım İl Müdürlüğü
Antalya 10
Protokolde yer alan Kontrol Noktaları ve Uyum Kriterleri
1. Kayıt Tutma:Ürünlerin, üretim yerinden son tüketiciye kadar olan zinciri incelemeye imkan verecek şekilde kayıt tutulur.Tutulan kayıtlar enaz 5 yıl saklanır.
2. Türler ve Anaçlar:Tür veya Anaç seçimiTohum kalitesiZararlı ve hastalıklara dayanıklılıkTohum uygulamalarıFidan MateryaliTohum satın alınıyorsa, sağlık sertifikasıGenetik olarak Değiştirilmiş Organizmalar
16.02.2006Tarım İl Müdürlüğü
Antalya 11
3. Yetiştiricilik Yapılan Alan’ın Tarihçesi ve İdaresi:
Yetiştiricilik Alanının GeçmişiHer arazi özel kodlar ile belirtilmeliYeni ekilecek alanlarda risk değerlendirmesiÜrün rotasyonu
4. Toprak ve Yetiştirme YönetimiToprak haritası çıkarılmasıToprak İşlemenin mekanik olarak yapılmasıErozyon tedbirleri alınmasıToprak Fumigasyonundan kaçınılması, gerektiğinde buhar veya güneş enerjisi ile sterilizasyon yapılmasıYetiştirme ortamları kimyasallarla sterilize edilecekse, bu işlemin yapıldığı yer, tarih, ilaç vs kayıt edilmeli
16.02.2006Tarım İl Müdürlüğü
Antalya 12
5. Gübre KullanımıToprağın verimini arttırmakGübre türü ve miktarı konusunda önerilerUygulamanın kaydedilmesiUygulama sıklığı ve zamanıUygulamada kullanılan makinelerGübrenin depolanmasıOrganik hayvan gübresi
6. SulamaSulama ihtiyaçlarının tespit edilmesiSulama metotlarıSulama kalitesiSuyun kaynağı önemli
3
16.02.2006Tarım İl Müdürlüğü
Antalya 13
7. Bitki KorumaBitki korumanın temel elemanları; Kültürel önlemler, biyolojik, mekanik mücadele, Entegre Mücadele Kimyasalların seçimiİlaç uygulamalarında bilgi ve yetenekler kanıtlanmalıUygulama kayıtlarıGüvenlik, eğitim ve uyulacak kurallarKoruyucu elbise ve ekipmanlarSon ilaçlama ile Hasat arasında bekleme süresi.İlaçlama alet- makine ve ekipmanlarıArtan ilaç karışımlarının yok edilmesiPestisid kalıntı analiziPestisidin depolanmasıBosalan pesitisid kutularıSon kullanma tarihi geçmiş pestisitler.
16.02.2006Tarım İl Müdürlüğü
Antalya 14
8. HasatHijyen (Sağlık ve Temizlik)
- İşçilere altyapı; wc, su- Hijyen konusunda eğitim
Ambalaj- Ambalaj malzemelerini depolanması.- Açık alanda paketleme yapılması halinde, ambalaj malzemelerinin geceleri tekrar depoya taşınması- Tekrar kullanılabilir plastik kasaların temizliği
16.02.2006Tarım İl Müdürlüğü
Antalya 15
9. Hasat Sonrası UygulamalarHasat sonrası kimyasallar- Kullanılacak kimyasalın amaca uygun olması- Ruhsatlı kimyasalların kullanılması- Yasaklanmış ilaçların kullanılmaması- Ürünler için güncelleştirilmiş kimyasal listesi bulund. - İlaç uygulama konusunda bilgi ve yetenekleri- Kimyasal uygulamalarının kayıt edilmesiHasat sonrası yıkama- Yıkamada kullanılacak su içilebilir olmalı,- Filtre olmaksızın tekrar su kullanımı yasak- Su kayna yılda enaz bir kez mikrobiyal, kimyasal ve mineral kirleticiler bakımından analiz ettirlmeli
16.02.2006Tarım İl Müdürlüğü
Antalya 16
10. Atık ve Kirlilik Yönetimi, Yeniden İşleme ve
Yeniden KullanmaAtık ve kirlilik oluşturan maddelerin tanımıÖrneğin; kağıt, karton, plastk , ürün kalıntısı vs)Atık ve kirlilik iş planı: - Atıkların geriye dönüşüm planı yapılmalı
11. İşçi Sağlığı, Güvenliği ve HaklarıRisk değerlendirmesi ve iş planı yapılmalıResmi eğitim verilmeliİlk yardım kutuları ve tehlike işaretleri bulunmalıPestisit kullanan işcilerin yıllık sağlık kontrolüHijyen (sağlık)Haklar (Bolluk, varlık ve rahatlık içinde yaşama)
16.02.2006Tarım İl Müdürlüğü
Antalya 17
13- Çevreyle ilgili konular Tarımın doğaya etkisiYaban yaşamını ve doğal kaynakları koruma politikasıVerimsiz alanların (bataklık, koru, ormanlıklar, fakir topraklar)doğal bitki ve hayvan dokusunu geliştirecek doğal hayatı koruma yerlerine dönüştürülmesinin düşünülmesi tavsiye edilmektedir.
16.02.2006Tarım İl Müdürlüğü
Antalya 18
KONTROL ve SERTİFİKASYON
Fiyatlandırma(kontrol günü, ek hizmetler, projenin büyüklüğü, eleman saysı vs)Bireysel üretici kontrol firması ile kontrat imzalarBireysel üreticilerin Eurepgap Protokol’uçerçevesinde kontrolüUygunsuzluklarda tekrar kontroller yapılır.Kontrolör sertifikasyon için tavsiyede bulunurSertifikasyon kararı alınır.Kontrol ve sertifikanın takibi yapılır.
Bireysel Sertifika
4
16.02.2006Tarım İl Müdürlüğü
Antalya 19
Grup Sertifikası
Kontrol başlamadan önce yapılması gereken hazırlıklar;
Genel:• Şirketin resmi yapısı kurulmalı• Üreticiler ile kontrat yapılmalı
Sistemin Kurulması• Kayıt sistemi• Eğitim sistemi• Bilgi ve haberleşme sistemi• Kontrol sistemi• Kalite sistemi, vs sistemler
16.02.2006Tarım İl Müdürlüğü
Antalya 20
Sistemlerin uygulanması• Her çiftçi ile kontrat imzalanır,• Çiftçiler eğitilir,• Dahili kontrol elemanı yetiştirilir,• Çiftçiler kayıt sistemini kullanır,• Her yıl tüm üreticiler denetlenir,• Proje her yıl denetlenir,• Kontrol kuruluşu harici kontrolü yapar.
16.02.2006Tarım İl Müdürlüğü
Antalya 21
Bireysel/Grup Sertifikasyonu
Bireysel SertifikasyonSertifika gereklerini getirmede az risk,Daha az dahili denetim,Dahili denetim personelinde daha az kriterler,Kontrol kuruluşu ile direkt haberleşme,
Grup SertifikasyonuMaliyetlerde avantaj,Üreticiler için rahat,Sorumluluk dağıtılıyor.
16.02.2006Tarım İl Müdürlüğü
Antalya 22
EUREPGAP Talebi
Eurepgap sertifikalı ürün isteyen perakendeciler;
Hollanda % 90
İngiltere % 65
Belçika % 51
İsveç % 43
Finlandiya % 41
İspanya % 23
16.02.2006Tarım İl Müdürlüğü
Antalya 23
EUREPGAP Protokolü’nün Üreticiye Yararları
Pazara kolay ve etkin katılım.
Perakendeciler ile açık ilişki ve anlaşmalar.
Adil rekabet fırsatları.
Kalite ve miktarda artış ihtimali.
Uzun vadede üretim maliyetlerinin düşürülmesi.
16.02.2006Tarım İl Müdürlüğü
Antalya 24
Tüketiciye Yararları
Sağlık ve emniyet risklerini azaltmak.
Besinin kaynağı konusunda aydınlatıcı bilgi, kaynağa kadar takip edebilirlik.
Besin üretiminde güven.
Besinin kalite, çeşit ve emniyeti konusunda tatmin
5
16.02.2006Tarım İl Müdürlüğü
Antalya 25
Perakendeciye Yararları
Gıda güvenilirliği ve kalitesi konusunda sağlıklıbeklentiler.
Üreticiler ile açık anlaşmalar.
Müşteri sağlığı ve güvenliği ile ilgili daha az risk.
Tüketicinin ürüne olan güveni. Talepte artış.
Mevcut birçok AB yasalarına uygunluk.
16.02.2006Tarım İl Müdürlüğü
Antalya 26
Tarıma Yararları
Çevre ve tüketici sağlığını zedeleyen risklerin düşürülmesi
Tarım işçisinin sağlık riskinin düşürülmesi
Tarımda güvenin canlandırılması
Mevcut AB yasalarına uygunluk
Mevcut protokollerin dengelenmesi
16.02.2006Tarım İl Müdürlüğü
Antalya 27
SONUÇ
Eurepgap Protokolü, bu gün belli başlı süper ve hipermarket zincirleri tarafından kabul edilmekte ve istenmekte olup, yakın gelecekte özellikle Avrupa Birliği ülkelerine ithal edilecek tüm bahçe ürünlerinde uyulması gerekli bir ön koşul haline getirilecektir.
Ülkemiz yaş meyve-sebze ihracatının önemli sorunlarına çözüm olabilecek ve ülkemizin gelişmiş Avrupa ülkelerine daha fazla ürün satabilmesine imkan verecek olan BU PROTOKOLÜN HIZLI BİR ŞEKİLDE ÜRETİCİLERİMİZ VE İHRACATCILARIMIZ TARAFINDAN BENİMSENEREK GEREKLİ ÖNLEMLERİN ALINMASI GEREKMEKTEDİR.
16.02.2006Tarım İl Müdürlüğü
Antalya 28
Konunun önemini anlayan Antalya Tarım İl Müdürlüğü, bu konuda geniş kapsamlı bir çalışma başlatmış ve iyi Tarım uygulamaları esasına uygun üretim sağlamak amacıyla “ANTALYA İLİEUREPGAP PROTOKOLÜ VE HACCP EYLEM PLANI” kitapcığı hazırlatarak, tarım sektöründe görev alan kamu ve özel sektör kuruluşları ile üreticilerimizin bilgisine sunmuştur.
16.02.2006Tarım İl Müdürlüğü
Antalya 29
Ülkemizde sağlanacak olan “İyi Tarım Uygulamalarındaki” gelişmeler sayesinde meyve-sebze üretimi ve ihracatımız ivme kazanarak, iç ve dışpazara güvenli ürün sunulmuş olacaktır. Aksi takdirde, iyi tarım uygulamalarındaki gecikme, gerek Avrupa Birliği ve gerekse Dünya tarımıkarşısında ciddi bir rekabet sorunu yaşatarak, ÜLKEMİZ ÜRETİM VE İHRACATINI SIKINTIYA SOKACAKTIR.
16.02.2006Tarım İl Müdürlüğü
Antalya 30
Dış Ticaretin yanında ÜLKEMİZ İNSANLARININ DA SAĞLIKLI ve GÜVENİLİR ÜRÜN TÜKETMELERİ EN DOĞAL HAKKIDIR.
Bu nedenle, sadece ihracata yönelik değil, kendi toplumumuzu da düşünerek İYİ TARIM UYGULAMALARI çerçevesinde sağlıklı ve güvenilir ürün elde etmek zorundayız.