Janúar 2013 · tölublað 94
Fréttabréf
Félags tónlistarskólakennara
Tillaga að frumvarpi til laga um tónlistarskóla
komin í hendur ráðherra
Nefnd um endurskoðun á lögum um fjárhagslegan stuðning
við tónlistarskóla nr. 75/1985 var upphaflega skipuð 1. mars
2004 en vegna deilna um kostnaðarskiptingu ríkis og sveitar-
félaga lauk nefndin aldrei störfum. Stjórn FT þrýsti reglulega
á um að nefndin yrði kölluð saman að nýju og var nefndin
endurskipuð 13. desember 2010. Formaður FT átti sæti á
báðum nefndum.
Stjórn FT fagnar því að nú standi fyrir dyrum að leggja fram
frumvarp að heildstæðri löggjöf um starfsemi tónlistarskóla.
Margt í tillögunum er til þess fallið að styrkja starfsemi tón-
listarskóla og efla tónlistarfræðslu. Lög um fjárhagslegan
stuðning við tónlistarskóla ná einungis til stofnunar og
reksturs tónlistarskóla en félagið hefur horft til þess í störfum
sínum að ný heildarlöggjöf fyrir tónlistarskóla verði bakhjarl
við starfsemi tónlistarskóla með mun víðtækari hætti.
Félagið sendi frá sér athugasemdir í fjórtán liðum um það sem
betur mætti fara í frumvarpsdrögunum fyrir skil til ráðherra.
Stjórn fagráðs tónlistarskóla í FT hefur krufið til mergjar með
hvaða hætti mætti laga þá annmarka sem við teljum enn vera á
frumvarpsdrögunum.
Í frumvarpsdrögunum er samkomulag ríkis og sveitarfélaga frá
13. maí 2011 lögfest. Veigamestu athugasemdir félagsins snúa
að því að í frumvarpsdrögunum tekst ekki að sníða af þá
annmarka sem hafa komið í ljós við framkvæmd samkomulags
ríkis og sveitarfélaga undanfarin misseri. Ekki er tryggt í
drögunum að eitt meginmarkmið samkomulagsins nái fram að
ganga þ.e. um jöfnun á aðstöðumun nemenda til tónlistarnáms,
sem er „forsenda fyrir greiðsluþátttöku ríkisins“.
Með samkomulaginu „var sveitarfélögum ætlað að tryggja að
nemendur sem uppfylltu inntökuskilyrði tónlistarskóla og
reglur um námsframvindu gætu stundað hljóðfæranám í fram-
haldsnámi og söngnám í mið- og framhaldsnámi án tillits til
búsetu“. Ekki er nægjanlega skýrt kveðið á um skyldur sveitar-
félaga þar að lútandi í frumvarpsdrögunum.
Þá gerir félagið athugasemdir við þá aðferðafræði sem út-
hlutunarreglur vegna samkomulagsins eru grundvallaðar á.
Félagið mun fylgja eftir athugasemdum sínum með það að
leiðarljósi að markmiðum fyrrgreinds samkomulags verði náð
og að rekstarskilyrði tónlistarskóla, í tengslum við útfærslu
samkomulagsins, verði bætt frá því sem nú er víða.
Félag tónlistarskólakennara þakkar fyrir samstarfið
á liðnu ári og óskar félagsmönnum sínum
farsældar og gleði á nýju ári!
VIVA LA MUSICA!
Formaður nefndar um endurskoðun laga um fjárhagslegan
stuðning við tónlistarskóla nr. 75/1985 afhenti Katrínu
Jakobsdóttur, mennta- og menningarmálaráðherra, tillögu
að frumvarpi til laga um tónlistarskóla þann 23. janúar sl.
Frumvarpstillagan var sett í opið samráðsferli á vef
mennta- og menningarmálaráðuneytisins þann 25. janúar.
Frestur til að skila inn athugasemdum við frumvarps-
drögin er til 6. febrúar. Innsendar athugasemdir verða
hafðar til hliðsjónar við undirbúning endanlegs frumvarps
sem ráðherra mun leggja fyrir Alþingi.
Framhald á næstu blaðsíðu
Nokkur helstu nýmæli í frumvarpstillögunum frh.
Sigríður Sveinsdóttir, píanókennari, gerð að heiðursfélaga FT
1. Lagt til að sett verði heildstæð löggjöf um starfsemi tón-
listarskóla. 2. Lagt er til að fjallað verði um skipan tónlistarnáms og hlut-
verk ráðuneytisins og sveitarfélaga með nánari hætti en áður.
Einnig verði ábyrgð og skyldur, gagnvart einstökum þáttum
á sviði tónlistarfræðslu, skilgreindar með skýrari hætti en
gert er í gildandi lögum.
3. Í frumvarpinu er lagt til að öllum, sem uppfylla skilyrði lag-
anna, verði heimilt að stofna tónlistarskóla. Tónlistarskólar
eigi þó ekki sjálfkrafa kröfu á framlög úr hendi sveitarfélaga
eða styrkjum af almannafé.
4. Lagt er til að fjallað verði um starfsgengisskilyrði skóla-
stjóra og kennara. Jafnframt að óheimilt verði að ráða ein-
stakling til starfa við tónlistarskóla sem hlotið hefur refsi-
dóm fyrir brot gegn ákvæðum XXII. kafla almennra
hegningarlaga.
5. Lagðar eru til breytingar á fjárstuðningi og kostnaðarþátt-
töku hins opinbera frá gildandi lögum. Í þeim felst að ríkis-
sjóður veiti árlega fjárveitingu á fjárlögum til sveitarfélaga
sem renni til kennslukostnaðar sveitarfélaga vegna mið- og
framhaldsnáms í söng og framhaldsnáms í hljóðfæraleik sem
fram fer samkvæmt aðalnámskrá tónlistarskóla.
6. Mælt er fyrir um fjárstuðning nemenda til tónlistarnáms utan
lögheimilissveitarfélags síns. Slíkur réttur nemenda til tón-
listarnáms, utan lögheimilissveitarfélags, skal háður samn-
ingi þess við hlutaðeigandi tónlistarskóla eða reglum skv.
17. gr. frumvarpsins.
7. Mælt er fyrir um að nánar verði kveðið á um skyldur ein-
stakra tónlistarskóla um innritun nemenda og þær reglur sem
skóli hyggst leggja til grundvallar innritun nemenda í
þjónustusamningi skv. 8. gr. frumvarpsins.
8. Gert er ráð fyrir að tónlistarskólar eigi rétt á framlögum úr
sameiginlegum sprotasjóði skóla, sem hefur fram til þessa
verið starfræktur í þágu leik-, grunn- og framhaldsskóla.
Hlutverk sjóðsins hefur, m.a. verið að styðja við þróunarstarf
og nýjungar í skólastarfi í samræmi við stefnu stjórnvalda og
er lagt til að sjóðurinn styðji einnig við skólastarf í tónlistar-
skólum.
Félagsmenn eru hvattir til að kynna sér drög að frumvarpi til
laga um tónlistarskóla á vefsíðu mennta- og menningarmála-
ráðuneytisins.
Í frétt á vef mennta- og menningarmálaráðuneytisins
eru tilgreind nokkur helstu nýmæli sem felast í frum-
varpstillögu nefndar um endurskoðun á lögum um
fjárhagslegan stuðning við tónlistarskóla:
Sigríður Sveinsdóttir, píanókennari og fyrrverandi formaður
Félags tónlistarskólakennara, var gerð að heiðursfélaga Félags
tónlistarskólakennara á afmælisársfundi FT 24. nóvember sl. á
Grand Hóteli. Á heiðursskjali sem Sigríði var afhent segir:
„Sigríður Sveinsdóttir, píanókennari, var formaður Félags tón-
listarskólakennara frá árinu 1988 til 1999. Á þeim ellefu árum
sinnti hún formannsstarfinu af alúð og hugsjón. Hún leiddi
félagið farsællega þar sem áhugi á faginu, réttsýni og umhyggja
fyrir félagsmönnum var í fyrirrúmi. Sigga gaf sig af lífi og sál í
starfið og var persónuleg þjónusta hennar einkenni. Sigga á
stóran þátt í þróun farsæls starfs Félags tónlistarskólakennara og
framlag hennar í þágu stéttarinnar er stórt.“
Nýverið var Halldór Haraldsson, píanóleikari, einnig gerður að
heiðursfélaga FT á sérstökum tónleikum sem haldnir voru
honum til heiðurs. Halldór var einn af stofnendum Félags píanó-
kennara árið1970 en nafni félagsins var breytt í Félag tónlistar-
kennara árið 1973. Halldór var formaður þessara félaga árin
1970-1975 og svo aftur 1977-1982. Þessi félög eru fyrirrennarar
Félags tónlistarskólakennara. Halldór Haraldsson var, auk Sig-
ríðar Sveinsdóttur, sérstakur heiðursgestur á ársfundinum.
Ágrip af sögu FT
Félag tónlistarskólakennara var stofnað 21. nóvember árið 1982
og fagnaði því 30 ára afmæli á ársfundinum. 24. nóv. sl. Í tilefni
af þessum tímamótum var ákveðið að láta taka saman ágrip af
sögu félagsins. Það er gaman frá því að segja og vel við hæfi að
Sigríður Sveinsdóttir hefur tekið verkefnið að sér.
Á myndinni eru: Sigrún Grendal, formaður FT, Sigríður
Sveinsdóttir, fyrrverandi formaður FT og Jón Hrólfur
Sigurjónsson, varaformaður FT.
Umræðunum var ætlað að varpa ljósi á
hvaða viðfangsefni eru kennurum og
skólastjórnendum hugleikin um þessar
mundir. Hér á eftir birtum við saman-
tekt niðurstaðna og það er von okkar að
þær nýtist sem efniviður í fagumræðu
inn í tónlistarskólunum. Niðurstöðurnar
endurspegla áherslur félagsmanna og
munu gagnast félaginu sem leiðarvísir í
starfseminni bæði á sviði fag- og kjara-
mála.
Niðurstöðunum úr hópumræðunum
má skipta niður í átta aðalflokka:
1. Kjaramál
2. Samstarf
3. Samspil
4. Námsmat
5. Námskrá
6. Símenntun ( og kennaramenntun)
7. Kennslufyrirkomulag
8. Tónfræðigreinar.
Þegar niðurstöðurnar voru skoðaðar
eftir landsvæðum kom í ljós að það eru
mikið til sömu málaflokkarnir sem eru
fólki hugleiknir. Vægi þeirra innbyrðis,
þ.e. hvaða málaflokkar voru tilteknir
oftast, er ennfremur mjög jafnt. Kjara-
málin trónuðu þó efst, málaflokkar nr.
2-6 voru jafnir, kennslufyrirkomulag
hafði aðeins minna vægi en fyrri mál-
efni og tónfræðagreinar ráku lestina.
Niðurstöður hópumræðna á svæðisþingum haustið 2012
Hér á eftir hafa þau atriði sem þátttak-
endur nefndu undir hverjum málaflokki
verið dregin saman í nokkra punkta. Þá
fylgir hverjum málaflokki smá skýringar-
texti, einnig í punktaformi.
1. Kjaramál – helstu áhersluatriði:
Hærri laun, fólk lifir ekki af laununum
sömu laun og sambærilegar stéttir -
kennarastarfið er sérfræðistarf
auka vægi hópkennslu í launum
meira gagnsæi í framkvæmd launapotts
meira fjármagn í símenntun
bætt starfsöryggi kennara (óvissa að
hausti)
ferðakostnaður greiddur í meira mæli
(sumir keyra langan veg til vinnu).
Lág laun kalla á mikla vinnu kennara, þeir
eiga ekkert aflögu. Hærri laun auka starfs-
ánægju kennara og gera kennarastarfið
aðlaðandi. Skilgreina skýrar hvað er sam-
spil og hvað er hópkennsla. Auka þarf
fjármagn símenntunar sem og til kaupa á
tölvum og hugbúnaði.
2. Samstarf – helstu áhersluatriði:
Aukið samstarf milli tónlistarskóla
meira samstarf milli kennara (innan
skóla og milli skóla)
sameiginleg meistaranámskeið (master
Myndir frá afmælisársfundi Félags tónlistarskólakennara 24. nóvember 2012 á Grand Hótel Reykjavík.
„Hvað liggur þér á hjarta?“ var yfirskrift hópumræðna á svæðisþingum
tónlistarskóla síðast liðið haust. Stuðst var við fyrirkomulag
„þjóðfundarformsins“ þar sem þátttakendum var skipt upp í hópa og
öllum gefið færi á að greina frá málaflokkum eða málefnum í okkar
starfsumhverfi sem þeir töldu mikilvægt að lögð yrði áhersla á. Niður-
stöðurnar voru kynntar á ársfundi Félags tónlistarskólakennara þann 24.
nóvember síðastliðinn.
class) og tónleikar
meira samstarf við foreldra
(upplýsingar og ábyrgð)
aukið samstarf við önnur skólastig
aukin tengsl við nærsamfélagið.
Mikil áhersla var lögð á aukið samstarf af
ýmsu tagi á öllum svæðisþingunum. Hér
fylgja nánari skýringar á helstu þáttunum:
Samstarf tónlistarskóla á viðkomandi
landsvæði; samvinna í hljómsveitar-
og lúðrasveitarstarfi, tónleikaferða-
lögum
samstarf/samtal milli kennara
(hljóðfærakennara og tónfræðigreina-
kennara), miðlun þekkingar og
reynslu, við vinnum öll að sama
markmiði. Samstarf er hvetjandi og
hlúa þarf mun betur að þeim þætti í
skólastarfinu. Sérstaklega var kallað
eftir samvinnu í tónfræðigreinum og
að fjarnám yrði í boði á því sviði
kennsla á skólatíma grunnskólanna
þótti jákvæð en einnig var lögð á-
hersla á víðtækara samstarf s.s. í
tengslum við kórastarf, uppsetningu
sýninga, söngleiki, þemaverkefni o.fl.
Fram kom að efla ætti tónlist í
tengslum við valfög á unglingastigi og
framhaldsskólastigi og að samstarf við
aðrar skólagerðir þyrfti að vera á jafn-
ingjagrundvelli
mjög mikil áhersla var lögð á að tón-
listarskólarnir þyrftu að vera sýnilegri,
þeir þóttu of einangraðir, og að rödd
okkar þyrfti að heyrast betur. Nótan
var nefnd sem dæmi um gott framtak.
Félag tónlistarskólakennara
Laufásvegi 81,
101 Reykjavík.
Heimasíða á www.ki.is.
Skrifstofa félagsins er opin milli
kl. 9.00 og 13.00 alla virka daga.
Sími: 595-1111 og fax: 595-1112.
Netfang: [email protected].
Ábyrgð og umsjón fréttabréfsins:
Sigrún Grendal, formaður
Félags tónlistarskólakennara
Niðurstöður hópumræðna á
svæðisþingum – framhald
3. Samspil – helstu áhersluatriði:
Allir nemendur eiga að hafa kost á
samspili (líka píanónemendur)
fjölbreytni í samspili, samspil mis-
munandi hljóðfæra
samstarf skóla um samspil, heim-
sóknir/mót
kennarar deili efni og útsetningum
hver með öðrum
samspil sé fastur liður í tónlistarnám-
inu
gert sé ráð fyrir samspili í vinnutíma
kennara (kennsluskyldu)
aðstaða til samspils þarf að vera góð.
Mikil áhersla var lögð á gildi samspils í
tónlistarnáminu, það örvar nemendur, er
nærandi og skemmtilegt, hefur félagslegt
gildi, þjálfar nemendur í að koma fram,
nemendur læra að njóta tónlistar með
öðrum, stuðlar að hagnýtingu námsins og
skilur eftir sig góðar minningar. Bent var
á að kennarar þurfi að vinnan meira
saman að þessum þætti tónlistarnámsins.
4. Námsmat – helstu áhersluatriði:
Bætt samskipti við prófanefnd
einfalda fyrirkomulag áfangaprófa,
gera það skilvirkara og ódýrara
meiri samræmingu í námsmati í
áfangaprófum
fagprófdómara alltaf, faglegri próf-
dæmingu í áfangaprófum
fjölbreyttara og einstaklingsmiðaðra
námsmat
upplýsingar um blaðlestur á vef
Prófanefndar
upplýsingar um dagsetningar áfanga-
prófa berist fyrr.
Kallað var eftir „gildu“ námsmati fyrir þá
sem ekki taka áfangapróf. Formleg próf
eru ekki fyrir alla. Gera þarf athuga-
semdir við áfangapróf fyrir prófin (ef
þörf er á), fólk er óöruggt við val á verk-
efnum, hrætt við að mistök bitni á nem-
endum.
5. Námskrá – helstu áhersluatriði:
Samræma greinanámskrár
Samræma/tengja klassíska námskrá
og rytmíska
vantar „popp“ námskrá
skilgreina betur valþáttinn
fjölbreyttari námskrá, nemenda-
miðaðri
kennarar/skólar móti sínar eigin
námskrár
endurskoðun aðalnámskrár
skýrari og meira leiðbeinandi verk-
efnalista.
Tónstigahlutinn var tilgreindur sérstak-
lega varðandi þörf á samræmingu. Nám-
skrá fyrir rytmíska tónlist þótti óhentug.
6. Símenntun / (og kennaramenntun) –
helstu áhersluatriði:
Meiri áherslu á símenntun
LHÍ ætti að sjá um og skipuleggja
símenntun
regluleg námskeið innan skólanna og
í samstarfi við aðra skóla
notkun nýrrar tækni og miðla
meira fjármagn í símenntun
oftar möguleiki á námsleyfi
námskeið sem gefa einingar.
Kallað var eftir reglulegu og fjölbreyttu
námskeiðahaldi, sumarnámskeið voru
tilgreind og framboð fyrri skóla út á
landi. Skólana vantar fjármagn til að geta
sinnt þörf fyrir símenntun.
Eftirfarandi atriði voru nefnd í tengslum
við menntun hljóðfæra- og söngkennara;
Ástand tónlistarkennaramenntunar í
landinu, er alvarlegt
meistaranám í kennslufræðum í LHÍ
fjarnám í kennslufræði og fagkennslu-
fræði
löggilding starfsheitis tónlistarskóla-
kennara
menntun tónfræðikennara
stofnun tónlistarkennaradeildar við
HA.
7. Kennslufyrirkomulag – helstu á-
hersluatriði:
Hér mátti greina tvo póla í umræðunni
sbr. I og II:
I)
Kerfið er of stýrandi, meiri sveigjan-
leika vantar
hvernig ráðstöfum við kennslu-
tímanum, hvert er markmiðið?
einstaklingsmiðaðra nám
skapandi kennsluhættir
hugsa út fyrir rammann
lengri tíma fyrir lengra komna nem-
endur.
II)
Standa vörð um 60 mínútna kennslu-
stund
kennslukerfi okkar er gott í saman-
burði við önnur lönd
tveir hálftímar á viku mikilvægir
lengri tíma fyrir lengra komna nem-
endur.
Spurt var um fagmennsku stéttarinnar í
þeim tilfellum sem byrjendum er boðið
upp á 20 mínútna kennslu á viku. „Hálft
nám“ þótti ekki boðlegt. Áhersla var lögð
á sveigjanleika, við erum að mennta alls
konar fólk, kennarinn þarf að hafa frelsi
til að stýra kennslunni. Lengd kennslu-
stunda getur verið mismunandi, við
eigum að hugsa um innihaldið og mæta
hverjum nemanda þar sem hann er
staddur. Nemendur með sérþarfir voru
nefndir sérstaklega.
8. Tónfræðigreinar – helstu áherslu-
atriði:
Koma á fjarnámi í tónfræðigreinum
vinna saman í dreifðari byggðum
heildstætt námsefni í samræmi við
námskrá, hafa það aðgengilegt
spuni og tjáning í tónfræðikennslu
samhæfa hljóðfærakennslu og tón-
fræði
meiri áherslu á tónheyrn
miklu meiri áherslu á tónmennta-
kennslu.
Hér má greina þörf fyrir samvinnu utan
höfuðborgarsvæðisins. Einnig er kallað
eftir að fjarnám standi til boða (fámennir
tímar, hagræði í samnýtingu). Kallað er
eftir aukinni virkni í tónfræðakennslu
sbr. hreyfingu, spuna, sköpun. Nokkur
áhersla var lögð á mikilvægi tónheyrnar
umfram tónfræði. Lokatónleikar
Fékkst þú nýtt rafrænt fréttabréf
FT í síðustu viku?
Ef ekki, þá endilega sendu okkur þitt
rétta netfang á [email protected].
Stjórn FT hefur ákveðið að hefja út-
gáfu á rafrænu fréttabréfi sem verða
m.a. vettvangur fyrir styttri tilkynn-
ingar frá félaginu og félagsmönnum.