Download pdf - H αλήθεια για τη σταχτοπούτα

Η αλήθεια για τη Σταχτοπούτα

Martin Daly Margo Wilson

Επιμέλεια εργασίας: Παπαστάθη Ευτυχιάνα

Υπεύθυνη μαθήματος: Ισιδώρα Παπασιδέρη Αναπληρώτρια Καθηγήτρια

ΜΔΕ Τμήματος Βιολογίας «Σύγχρονες Τάσεις στη Διδακτική των Βιολογικών

Επιστημών και Νέες Τεχνολογίες»

Αθήνα 2011

Η αλήθεια για τη Σταχτοπούτα ΜΔΕ Βιολογίας 2009-2011

Το βιβλίο «Η αλήθεια για τη Σταχτοπούτα» των Martin Daly και Margo Wilson, αποτελεί μία

προσπάθεια να δoθεί μία εξήγηση της γονεϊκής αγάπης και φροντίδας με βάση τις δαρβινικές

θεωρείες και να γίνει μία προσέγγιση της ανθρώπινης συμπεριφοράς απέναντι στα φυσικά και

τα θετά παιδιά με γνώμονα την ηθολογία των ζώων.

Ο κακοποιημένος προγονός αποτελεί έναν βασικό χαρακτήρα στη λαογραφία. Το παραμύθι της

Σταχτοπούτας είναι πολύ γνωστό αλλά αυτό που ίσως να μην είναι γνωστό είναι ότι

υπάρχουν περισσότερες από 345 παραλλαγές αυτού και βέβαια η Σταχτοπούτα δεν αποτελεί

το μόνο παραμύθι στο οποίο διαφαίνεται η σκληρότητα του θετού γονέα και η απέχθεια του για

το προγονό. Έτσι στην ευρωπαϊκή πολιτισμική παράδοση επίσης συναντάμε παραμύθια όπως

η «Χιονάτη», «Ο Τζακ και η φασολιά» και άλλα στα οποία πάντα υπάρχει το μοτίβο του θετού

γονέα, και μάλιστα στο πρόσωπο μίας μητριάς, που προσπαθεί να εξοντώσει το προγονό του.

Συνήθως αυτές οι ιστορίες έχουν ευτυχισμένο τέλος με την υπερνίκηση μιας θετής αδελφής ή

της κακιάς μητριάς και το γάμο με έναν πρίγκηπα ή την επιστροφή στο σπίτι νικητές έχοντας

στα χέρια τους ένα θησαυρό. Ωστόσο για τον κακοποιημένο προγονό τα πράγματα δεν

τελειώνουν πάντα καλά σε όλες τις ιστορίες. Έτσι οι μητριές των μύθων σφάζουν τα παιδιά και

τα σερβίρουν στους ανέλπιστα ανόητους πατεράδες τους, ή τα κατηγορούν δόλια για

σεξουαλική επίθεση παρασέρνοντας τους πατεράδες τους να διαπράξουν οι ίδιοι το φόνο.

Τα παραμύθια με διαβολικούς πατριούς είναι πολύ πιο σπάνια και ακόμα πιο σπάνια είναι τα

παραμύθια με καλούς θετούς γονείς τα οποία επιβεβαιώνουν τον κανόνα και τονίζουν την

επιδοκιμασία της εξαιρετικής, πέρα του συνηθισμένου, αρετής του θετού γονέα.

Συμπερασματικά οι χαρακτήρες που αντιπαρατίθενται στα παραμύθια είναι σταθεροί παντού.

Οι λόγιοι διαφωνούν για το κατά πόσο οι παρόμοιες ιστορίες για τη Σταχτοπούτα σε Ασία,

Ευρώπη και αλλού αντιπροσωπεύουν πολυάριθμες ξεχωριστές επινοήσεις ή αν προέρχονται

από τη διασπορά μίας ή έστω λίγων πρωτογενών ιστοριών. Σε αυτό που συμφωνούν όμως

είναι ότι δεν θα διατηρούνταν μέχρι σήμερα αν δεν είχαν κάποιο απόηχο, άρα τα θέματα αυτά

πρέπει να έχουν κάποια σχέση με την ανθρώπινη κατάσταση.

Από τα αρχεία διάφορων χωρών, κυρίως των ΗΠΑ και του Καναδά, φαίνεται ότι οι προγονοί

δολοφονούνται ή κακοποιούνται κυρίως από τους πατριούς και όχι από τις μητριές. Οπότε

είναι εύλογο το ερώτημα «γιατί τα παραμύθια αναφέρουν κυρίως μητριές και όχι πατριούς;». Η

απάντηση έρχεται από το γεγονός ότι στα σημερινά χαμηλά ποσοστά κακοποίησης από τις

μητριές αντανακλώνται και τα χαμηλά ποσοστά ύπαρξης μητριών έναντι των πατριών αφού,

σύμφωνα με έρευνες, οι κίνδυνοι κακοποίησης που αντιμετωπίζει ένας προγονός, είναι


συγκρίσιμοι ανάμεσα στα δύο φύλα των θετών γονέων. Ωστόσο μέχρι και τον 20ο αιώνα ήταν

πιο πιθανό να δημιουργηθούν επιγαμικές οικογένειες έπειτα από θάνατο και όχι από διαζύγιο

και μάλιστα οι μητέρες αντιμετώπιζαν στο παρελθόν σημαντικά ποσοστά θνησιμότητας κατά

τον τοκετό ή άλλες αιτίες, οπότε οι χήροι συχνά κρατούσαν τα παιδιά και προσπαθούσαν να

βρουν αντικαταστάτρια της μητέρας.

Εκτός όμως από τα υψηλά ποσοστά ύπαρξης μητριάς έναντι πατριού στο παρελθόν, υπάρχει

ένας ακόμα πιθανός λόγος: ο κοινωνικός στόχος. Είναι σαφές ότι τα παρμύθια τα διηγούνται

κυρίως οι μητέρες στα παιδιά τους. Άρα είναι εύλογο η μητέρα να προσπαθεί μέσα από το

παραμύθι να «διδάξει» στα παιδιά της ότι το χειρότερο πράγμα που θα μπορούσε να τους συμβεί

είναι να χάσουν την μητέρα τους και ο πατέρας τους να ξαναπαντρευτεί και όχι βέβαια το

αντίθετο.

Μελετητές λαογράφοι, με ψυχαναλυτικό προσανατολισμό, έχουν προτείνει ότι οι σκληρές

μητριές αποτελούν συμβολικές αναπαραστάσεις της εχθρικής ή αδιάφορης πλευράς των

φυσικών μητέρων και ότι αυτή η διάσχιση βοηθά το παιδί να αντιμετωπίσει τη μητρική

ασυνέπεια και τις δικές του αμφιβολίες. Άρα η κακία των θετών γονέων θα μπορούσε να

αποτελεί απλά και μόνο αποκύημα της λαϊκής φαντασίας.

Ωστόσο οι θετοί γονείς αναμένονται πιο απόμακροι και θεωρείται ότι στηρίζουν λιγότερα τα

παιδιά από ότι οι φυσικοί γονείς, συμπεριφορά η οποία μειώνεται αλλά δεν εξαλείφεται, όταν

οι θετοί γονείς έχουν μεγαλώσει οι ίδιοι σε επιγαμικές οικογένειες. Έχει αποδειχθεί ότι η

παρουσία πατριού ή μητριάς αποτελεί σημαντικό παράγοντα αύξησης των σοβαρών μορφών

παιδικής κακοποίησης.

Ο αμερικανός ερευνητής David Gil αναφέρει ότι το 22% ενός μεγάλου δείγματος θυμάτων

παιδικής κακοποίησης ζούσε με ένα φυσικό γονέα και έναν αντικαταστάτη. Ήδη μία έρευνα του

1930 είχε δείξει ότι οι Αμερικανοί προγονοί έφευγαν από το σπίτι σε μικρότερη ηλικία

συγκριτικά με τα παιδιά που ζούσαν και με τους δύο γενετικούς τους γονείς. Σε πρόσφατη

μελέτη σε άστεγους έφηβους ηλικίας από 15 εώς 17 ετών στη Νέα Υόρκη, οι προγονοί

αντιπροσωπεύονταν σε εξαιρετικά αυξημένο ποσοστό και συστηματικά ισχυρίζονταν ότι είχαν

κακοποιηθεί στο σπίτι, ή/και είχαν εκδιωχθεί από αυτό.

Πολλοί αμφισβητούν τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών υποστηρίζοντας ότι δεν λάμβαναν

υπόψη την οικονομική κατάσταση δεδομένου ότι οι επιγαμικές οικογένειες συναντώνται σε

μεγαλύτερο ποσοστό σε κατώτερα κοινωνικά στρώματα όπου η βία είναι γενικότερα πιο συχνό

φαινόμενο. Ωστόσο σε άλλες έρευνες του 1975, σε επιγαμικές οικογένειες κατοχυρωμένες με


επίσημο γάμο και οι οποίες άνηκαν κυρίως στη μεσαία τάξη, μπορεί να μην υπήρχε βία αλλά οι

θετοί γονείς που δήλωναν ολόκαρδη αγάπη για τους προγονούς τους ήταν ελάχιστοι.

Αντίστοιχα σε άλλες έρευνες οι προγονοί που κατάφερναν να εισαχθούν στο κολέγιο

εμφανίζονταν να απολαμβάνουν λιγότερη γονική βοήθεια για τα δίδακτρα από ότι τα παιδιά

που προέρχονται από γενετικές οικογένειες με ανάλογα εισοδήματα.

Σε άλλη μελέτη του 1976, που διεξήχθει στον Καναδά, ζητήθηκε από ξαναπαντρεμένες

μητέρες να ιεραρχήσουν τις συζυγικές συγκρούσεις σε κάθε γάμο τους. Τα «παιδιά» και τα

«χρήματα» ήταν στην κορυφή του καταλόγου για τους νέους γάμους αλλά μετά βίας

εμφανίζονταν στους αποτυχημένους πρώτους γάμους και διαπιστώθηκε ότι αυτά τα

φαινομενικά διακριτά ζητήματα, «παιδιά» και «χρήματα», στην πραγματικότητα ταυτίζονταν.

Η μητέρα ήθελε να επενδύονται περισσότεροι πόροι του θετού πατέρα στα παιδιά της από

όσους ήταν διατεθιμένος εκείνος να προσφέρει.

Σε ανθρωπολογικές εκθέσεις σχετικές με την ανθρώπινη συμπεριφορά σε ποιο παραδοσιακές

και χωρίς κρατική δομή κοινωνίες, αναφέρεται ότι στο νησί Τικοπία Ειρηνικού ο άνδρας που

έπαιρνε μια γυναίκα η οποία ήταν ήδη μητέρα διατύπωνε δημόσια την απροθυμία του να

επενδύσει στο παιδί του προκατόχου του και απαιτούσε το παιδί να δοθεί σε άλλη οικογένεια ή

να θανατωθεί. Αντίστοιχα στους Ινδιάνους Γιανομάμο της Βενεζουέλας οι άνδρες που

απαγάγουν μητέρες βρεφών επιμένουν τα παιδιά αυτά να θανατωθούν.

Παιδοκτονίες συμβαίνουν ασφαλώς και από γενετικούς γονείς. Ωστόσο εντοπίζονται διαφορές.

Σε έρευνες που έγιναν με θύματα παιδιά από πέντε ετών και κάτω, ώστε να αποκλειστούν οι

περιπτώσεις αμοιβαίας σύγκρουσης ή αυτοάμυνας του δολοφόνου, διαπιστώθηκε ότι το 80%

των δολοφόνων πατριών είχαν γρονθοκοπήσει, κλωτσήσει ή χτυπήσει με κάποιο αντικείμενο

μέχρι θανάτου τα θύματά τους ενώ η πλειονότητα εκείνων που σκότωσαν τους γενετικούς

απογόνους τους, το έκαναν με λιγότερο επιθετικά μέσα. Επιπλέον, συνήθως ήταν στα πλαίσια

μιας επιτυχημένης απόπειρας αυτοκτονίας σκοτώνοντας τα παιδιά τους την ώρα που αυτά

κοιμούνται, ως ανθρωπιστική πράξη λύτρωσης από το σκληρό κόσμο. Υπάρχουν επίσης

στοιχεία ότι επικρατούν διαγνωσμένα ψυχιατρικά περιστατικά ανάμεσα σε αυτούς που

σκότωσαν τα γενετικά παιδιά τους, αλλά όχι σε εκείνους που σκότωσαν τα θετά.

Πολλοί ερευνητές έχουν υποστηρίξει ότι τα στερεότυπα και οι μύθοι είναι αυτοί που

δημιουργούν τα προβλήματα. Έτσι, η κακομεταχείριση στις επιγαμικές οικογένειες έχει

επιλεκτικό στόχο τον προγονό, ενώ τα παιδιά του δράστη στην ίδια οικογένεια

αντιμετωπίζονται καλά, ακριβώς όπως συμβαίνει με τη Σταχτοπούτα και τις αδερφές της. Ο


αντίλογος έρχεται από τη σύγχρονη θεωρία και έρευνα που αφορά την κοινωνική

συμπεριφορά των ζώων και δεδομένου ότι ο άνθρωπος έχει εξελιχθεί από την ίδια δαρβινική

διεργασία δεν υπάρχει εμφανής λόγος να μην ισχύουν οι ίδιες αρχές και για αυτόν.

Μέχρι και πρίν από 40 περίπου χρόνια, η πλειοψηφία των επιστήμονων, υϊοθετούσε την

«γενικότερη καλότητα», όρο που εισήγαγε η φιλόσοφος Helena Cronin, ερμηνεύοντας τη

συμπεριφορά των ζώων ως μέσο για την επίτευξη του κοινού στόχου της «αναπαραγωγής του

είδους». Ωστόσο, υπάρχουν πολλά επιλεγμένα χαρακτηριστικά τα οποία δεν προάγουν το

γενικό καλό. Για παράδειγμα τα κέρατα των αρσενικών ελαφιών που εξασφαλίζουν το

δικαίωμα στην αναπαραγωγή, κοστίζουν πολύ ενεργειακά και πιθανότατα προδίδουν τη θέση

της ομάδας στους θηρευτές.

Επίσης, η επιτυχία ενός ατόμου στην αναπαραγωγή των γονιδίων του δεν είναι συνάρτηση

μόνο της ατομικής του αναπαραγωγής αλλά και των επιδράσεων του στην επιβίωση και την

αναπαραγωγή των μη απόγονων του.

Ο ανταγωνισμός ανάμεσα σε άτομα του ίδιου φύλου είναι κυρίως προσυζευτικός, αλλά

υπάρχουν και διάφορες μορφές μετασυζευτικού ενδοφυλετικού ανταγωνισμού, όπως για

παράδειγμα ο μηχανισμός εκτόπισης του σπέρματος σε έντομα, η επαγόμενη αναστολή της

κύησης σε ποντίκια και η φυλετικά επιλεγμένη παιδοκτονία.

Η θανάτωση των παιδιών των προκατόχων συμβαίνει σε πολλά σπονδυλωτά και ασπόνδυλα

ζώα. Οι δράστες είναι συνήθως τα αρσενικά. Για παράδειγμα τα λιοντάρια αλλά και οι

λανγκούριοι (εδαφόβιο είδος πιθήκου της Ινδίας) έχουν μόνιμες κοινωνικές ομάδες οι οποίες

είναι μητρογαμικές φατρίες και αποτελούνται από θηλυκά, τα οποία έχουν δεσμούς συγγένειας

μεταξύ τους, και από τα μικρά τους, ενώ τα αρσενικά είναι προσωρινά μόνο μέλη της αγέλης.

Επιπλέον, υπάρχουν περιπλανώμενα αρσενικά τα οποία δοκιμάζουν να κερδίσουν την

αναπαραγωγική θέση σε μια αγέλη θηλυκών. Όταν η διεκδίκηση επιτύχει τότε τα νεογνά

εξαφανίζονται πολύ γρήγορα.

Η γονική φροντίδα του συντρόφου μπορεί να θεωρηθεί ως ένα είδος πόρου, οπότε είναι πλέον

λογικό το γεγονός ότι όταν ένα μέλος αποκτά τον έλεγχο αυτού του πόρου θέλει να

διασφαλίσει το ότι θα δαπανάται για την προώθηση της δικής τους αναπαραγωγικής επιτυχίας

και όχι των ανταγωνιστών ή των προκατόχων του.

Όταν το ένα φύλο παρέχει μαζική γονική επένδυση, όπως συμβαίνει με τα θηλυκά στα

περισσότερα θηλαστικά, η πρόσβαση στην επένδυση αυτή, δηλαδή η πρόσβαση στην ευκαιρία


να καταστεί γενετικός γονέας των απογόνων που δέχονται αυτή την επένδυση, γίνεται ο

κρίσιμος περιοριστικός παράγοντας για την αρμοστικότητα1, την αναπαραγωγική επιτυχία και

τη γενετική διαιώνιση του ατόμου που επενδύει τα λιγότερα-δηλαδή συνήθως του αρσενικού.

Επιπλέον οι γονείς επιμερίζουν την γονική τους επένδυση τόσο ανάμεσα στα υπάρχοντα μικρά

όσο και στα πιθανά μελλοντικά. Επομένως όταν υπάρχουν εξελικτιτά αξιόπιστοι δείκτες ότι

ένας απόγονος δεν είναι δικός του, αναμένεται ότι ο γονιός θα αποφεύγει εντελώς την

επένδυση.

Η φυσική επιλογή θα ευνοεί τα παιδοκτόντα αρσενικά έναντι των υποθετικών μη

παιδοκτόνων (εκτός και αν η παιδοκτονία επέφερε αντισταθμιστικό κόστος όπως μειωμένες

ευκαιρίες ζευγαρώματος ή κίνδυνο τραυματισμού από τις μητέρες που προστατεύουν τα μικρά

τους). Σε διαφορετική περίπτωση η «αλτρουιστική» συμπεριφορά της ανατροφής των

απογόνων ενός άλλου έχει ως αποτέλεσμα η επένδυση του θετού γονέα να συνεισφέρει στην

αναπαραγωγή και στην εξάπλωση των γονιδίων των αντιπάλων αντί για την αναπαραγωγή

και την εξάπλωση των γονιδίων που συντελούν στην ανάπτυξη του αλτρουισμού.

Ωστόσο, οι άνθρωποι δεν είναι όπως οι λανγκούριοι ή τα λιοντάρια. Εξαιτίας της πολύπλοκης

κοινωνικής ζωής του ανθρώπου, η οποία περιλαμβάνει υπολήψεις και απονομή δικαιοσύνης,

όσοι κακοποιούν ή σκοτώνουν παιδιά είναι σαφές ότι αντιμετωπίζουν σοβαρές συνέπειες.

Επιπλέον η «φυλετικά επιλεγμένη βρεφοκτονία» δεν αποτελεί ανθρώπινη προσαρμογή αφού

οι άντρες δεν ξεφορτώνονται συστηματικά και αποτελεσματικά τους απογόνους των

προκατόχων τους. Οι πατριοί συνήθως επιφέρουν μη θανατηφόρα κακοποίηση και αυτή η

κακοποίηση προφανώς δεν αποτελεί ένα μέσο για την επίσπευση της παραγωγής δικών τους

παιδιών, ούτε μειώνει το κόστος της επένδυσής τους.

Η γονική αγάπη φέρει μαζί και τη δυσβάσταχτη δέσμευση. Θα ήταν περίεργο αν η σύναψη

σχέσης με κάποιον που έχει ανήλικο παιδί ήταν ικανή από μόνη της να εμπλέξει

ολοκληρωτικά την εξελιγμένη ψυχολογία των γονικών συναισθημάτων. Κατά μέσο όρο οι

θετοί γονείς δεν αισθάνονται την ίδια εξατομικευμένη αγάπη και δέσμευση με τους γενετικούς

και συνεπώς δεν αποκομίζουν τις ίδιες συναισθηματικές αμοιβές από τη μη αμοιβαία γονική

επένδυση.

Ένας κηδεμόνας με βαθιά εξατομικευμένη αγάπη για ένα μωρό που στριγκλίζει έχει το κίνητρο

να απαλύνει τρυφερά τη στεναχώρια του ενώ αντίθετα ο κηδεμόνας που απλώς παίζει το ρόλο

1 Το ποσοστό των γονιδίων ενός ατόμου που αντιπροσωπεύονται στην επόμενη γενιά.


χωρίς συναισθηματική δέσμευση και ίσως ακόμη και να προτιμά να μην είχε γεννηθεί ποτέ το

παιδί, είναι επιρρεπής να αποκριθεί διαφορετικά.

Η δαρβινική διεργασία ευνοεί χαρακτηριστικά που συνεισφέρουν στη δική τους διάδοση,

σχετικά με άλλα εναλλακτικά χαρακτηριστικά. Με τη λογική αυτή θα πρέπει να αναμένεται

ότι σε οποιοδήποτε ζωικό είδος η ψυχολογία της γονικής φροντίδας έχει σχεδιαστεί για να

επιμερίζει διαφορικά τη γονική επένδυση, με τρόπο που θα προάγει τη γενετική διαιώνιση του

γενετικού γονέα. Η επιτυχημένη διάκριση ανάμεσα σε απογόνους και σε μη συγγενικά νεογνά

φαίνεται να αποτελεί έναν τέτοιο μηχανισμό.

Σε πολλά διαφορετικά είδη ζώων, πτηνά και θηλαστικά, υπάρχουν στρατηγικές αναγνώρισης

των νεογνών με διάφορους τρόπους όπως για παράδειγμα οι ήχοι και η οσμή, ειδικά σε

περιπτώσεις όπου τα μικρά συναθροίζονται σε «βρεφοκομεία» ή όπου εξ’ αρχής έχουν μεγάλη

κινητικότητα και είναι εύκολο να προσεγγίσουν άλλες φωλιές ή μητέρες. Χαρακτηριστικό

παράδειγμα αποτελεί η σύγκριση αποικιακών χελιδονιών με άλλα που φωλιάζουν διάσπαρτα.

Έχει διαπιστωθεί ότι στα αποικιακά είδη οι φωνές των νεοσσών ποικίλουν περισσότερο και

αντίστοιχα οι ακουστικές διακριτικές ικανότητες των γονέων είναι περισσότερο ανεπτυγμένες.

Στα είδη όπου η γονιμοποίηση είναι εσωτερική, η μητέρα μπορεί από τη γέννηση να επιθεωρεί

και να μάθει να αναγνωρίζει τα παιδιά της. Το αρσενικό ωστόσο αν πρόκειται να ευνοήσει τα

πραγματικά δικά του παιδιά πρέπει να βασιστεί σε άλλα στοιχεία. Οι ενδείξεις πατρότητας που

διαθέτουν οι πατέρες συνήθως περιλαμβάνουν ενδείξεις που αντανακλούν την πιθανότητα

απιστίας εκ μέρους του θηλυκού κατά την εποχή της σύληψης. Στον άνθρωπο μία επιπλέον

ένδειξη αποτελεί η ομοιότητα ή όχι των παιδιών στον κατά τεκμήριο πατέρα ή στους συγγενείς.

Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό το γεγονός ότι αποδεδειγμένα γονείς και συγγενείς

ενδιαφέρονται για την ομοιότητα των μωρών με την πλευρά του πατέρα παρά της μητέρας

ακόμα και όταν δεν τίθεται ζήτημα αμφισβήτησης της πατρότητας.

Ωστόσο το κατά πόσο οι πατέρες διευθετούν την επένδυσή τους σε σχέση με την ομοιότητα δεν

είναι ακόμα γνωστό. Μια προφανής ψυχολογική εξελικτική υπόθεση που μπορεί να γίνει είναι

ότι η ομοιότητα του παιδιού θα επηρεάζει την πατρική στοργή περισσότερο από όσο την

μητρική, αφού η ομοιότητα είναι μια πιθανή ένδειξη πατρότητας ενώ η μητρότητα δεν

αμφισβητείται. Οπότε κατ’ επέκταση τα συναισθήματα στοργής των πατριών, οι οποίοι

προφανώς έχουν την επίγνωση ότι ο προγονός δεν αποτελεί γενετικό απόγονο, θα

επηρεάζονται πιο έντονα από φαινομενικές ομοιότητες με τα θετά παιδιά τους σε σχέση με τις

μητριές.


Τέλος, είναι σαφές ότι υπάρχουν και περιπτώσεις όπου ο θετός γονέας δεν αποτελεί απειλή για

τον προγονό αλλά αντιθέτως συμπεριφέρεται με τρόπο που προσεγγίζει πολύ τις προσπάθειες

του γενετικού γονέα. Φαίνεται ότι στις περιπτώσεις όπου οι αναπαραγωγικές χωροκρατείες ή

οι σύντροφοι σπανίζουν και διατηρούνται επί μακρόν από τη στιγμή που έχουν αποκτηθεί και

ταυτόχρονα οι γονείς χωρίζουν και διασπείρονται ύστερα από ένα αποτυχημένο φώλιασμα ή

είναι αδύνατη η δημιουργία μιας νέας φωλιάς στην ίδια αναπαραγωγική περίοδο, η φυσική

επιλογή φαίνεται να ευνοεί την υιοθεσία και όχι την παιδοκτονία αφού δεν θα βοηθήσει το

φονιά να ξαναφωλιάσει σύντομα. Η επένδυση λοιπόν του θετού γονέα αποτελεί όπως άλλωστε

και στον άνθρωπο το τίμημα των μελλοντικών ευκαιριών ζευγαρώματος με το γενετικό γονέα.

Το πως να επιμερίσει κανείς τις προσπάθειές του μετά ένα δεύτερο γάμο είναι μία πρόκληση. Ο

θετός γονέας είναι κατά κύριο λόγο αντικαταστάτης σύντροφος και δευτερογενώς

αντικαταστάτης γονέας. Αναλαμβανόντας τις ψευδογονικές του υποχρεώσεις είναι πιθανότερο

να αναγνωριστούν από τον γενετικό γονέα τα οφέλη που απολαμβάνει ο ίδιος αλλά και το

παιδί του και δίνουν το δικαίωμα στον θετό γονέα να περιμένει ανταπόδοση.

Οι άνθρωποι προκόβουν μέσα από τη διατήρηση δικτύων ανταπόδοσης και μέσα από την

ανάπτυξη της φήμης που τους κάνει ελκυστικούς συντρόφους, με αποτέλεσμα η επιθυμία να

φαίνονται αλλά και να είναι γενναιόδωροι και σπλαχνικοί να είναι εξίσου ανθρώπινη και

λειτουργική με τα πιο ανταγωνιστικά κίνητρα. Το ότι υπάρχει ωστόσο μια τέτοια επένδυση,

δεν σημαίνει ότι ο θετός γονέας θα αισθάνεται συχνά το ίδιο είδος αγάπης και αφοσίωσης με

εκείνο που συνήθως νιώθουν οι γενετικοί γονείς.