3. Yazlar 3 nternetteki sitemiz http://ismailhakkialtuntas.com/
da 2015 ylarnda okuyucularmzla paylatm yazlardan bir ksmdr.
Yazlarda sra gzetilmedi. Deiik konular pe pee yazld. Bu ekilde
okuyan asndan fazla sknt oluturmayaca dnld. Tevfik ve inayet Allah
Teldandr. hramczde smail Hakk ALTUNTA Esenler /stanbul Balang: 18.
06. 2015 Biti : 06. 07. 2015
4. 4 Yazlar ADINI SYLEMEMEK N Bam koyduum her yerde secde
edilen Odur. Alt ynde ve tesinde, ibadet edilen Odur. Ba, bahe, gl,
blbl, sem, sevgili hep birer bahanedir. Maksut olan hep Odur!
Divan- Kebirden Ben zmm, tekmeler altnda dnp duruyorum. Ak, beni
nereye ekerse, oraya gidiyorum. Bana Ne diye benim evremde
dnyorsun? dedin. Ben, senin evrende deil, kendi evremde dnyorum.
(Rubai 1289) Telsiz yanmza gelme. nk biz dndeyiz. Sen kalk davul al
leme duyur ki Biz Mansruz. Ak ilkimini ele geirmiiz. Sarhouz ama zm
arabnda sarho deiliz. Senin dncenden, hayl ettiklerinden ok
uzaklardayz. (Rubai 1428) Ona bazen arab lkabn verdim, bazen kadeh
dedim, Bazen sf altn, bazen de ham gm diye ad taktm, Bazen yem,
bazen tuzak, bazen av diye onu ardm, Btn bu adlarn taklmasnn sebebi
nedir? Adn sylememek iin. (Rubai 1143) Adn sylememek arzusu, Hz.
Mevlana kaddesellh srrahul azzin tarifi zor sayg, sevgi ve ball ile
isel (gizemci) yaklamndan kaynaklanm olsa gerek.
5. Yazlar 5 indekiler VRDT- BEDREDDN 5
Mellifi:.....................................................................................................................................................................................................13
SMAVNA KADISI OLU EYH MAHMUD BEDREDDN
...................................................................................................13
kaddesellh srrahul
azz...........................................................................................................................................................13
(1/B) HRET
........................................................................................................................................................................................13
HKMET-
BDT..............................................................................................................................................................................13
MAD-
CSMN.................................................................................................................................................................................13
EVMR- LHYYE VE SR BAZI ISTILHT-I
KURNYYE................................................................................14
(3/B) EYNIN YEKDERNDE MEVCD OLDUU, BNENALEYH, KUNTU KENZEN HADS-
ERFNN SIRRI ZUHUR EYLED
...........................................................................................................................................14
NSANLARIN BDETTE
HATLARI..........................................................................................................................................14
(4/B) ARZ VE SEMYA ARZ OLUNAN
EMNET..................................................................................................................15
(5/A) MELKE
.....................................................................................................................................................................................15
MELKE VSITASYLE NZL- MATAR
..............................................................................................................................15
CENB-I HAKKIN MERTB-I MTEBYNEDE
ZUHURU.............................................................................................15
HAKK TE'L HAZRETLERNN BZZAT ZUHURA
MEYL.............................................................................................15
L MEVCDE LL
H.......................................................................................................................................................................16
HER MERTEBENN LEM- ECSMDA NTVSI
................................................................................................................16
NSN DA K
CHET...........................................................................................................................................................................16
NSNDA RDE VE
HTYAR.......................................................................................................................................................16
KIDEM- LEM VE HAKKDAN SUDR-
EZDD................................................................................................................17
EMR- MRDE TATN
LZUMU..........................................................................................................................................17
R
.............................................................................................................................................................................................................17
(11/A) MESLK-
ENBY.............................................................................................................................................................18
(12/A) S
ALEYHS-SELM........................................................................................................................................................18
HAR-I CSMN
...................................................................................................................................................................................18
CENNET VE NR VE MELKEYE DR BAHS-
DER..................................................................................................18
HAKKAT-I
RY................................................................................................................................................................................19
HLKAT-I LEME DR BR KAZYYENN MAN-YI
HAKKS.................................................................................19
DU VE
ZKR...........................................................................................................................................................................................19
YNE RDE VE
HTYAR..................................................................................................................................................................19
KELME- TEVHD LE EL-MELEK L YEDHUL L HR HADS- ERFNN
MANLARI...............20 NSANLARIN MABD- MEVHMEYE
BDETLER.....................................................................................................20
ALLAH
NEDR?.......................................................................................................................................................................................20
(17/A) LEHVN
MANSI..................................................................................................................................................................20
ASHB-I SLKU SUNF-I ADDEYE
TAKSM.....................................................................................................................21
VAHDET-
VCD................................................................................................................................................................................21
VCD-U
MUTLAK..............................................................................................................................................................................21
VE DER
BARE...................................................................................................................................................................................21
MEYYET VE NEFH-
RH..............................................................................................................................................................21
HAYT........................................................................................................................................................................................................22
BADEL-VEFT BEDENDEN FTRK DEN CEVHER
...................................................................................................22
(20/B) YNE VCD-
MUTLAK...................................................................................................................................................22
VCD- MUTLAKDA K
TBR...............................................................................................................................................23
(21/B) VCDDA TBR
DAHA......................................................................................................................................23
(22/A) HVYYET-
LHYYE......................................................................................................................................................23
VCD- MUTLAKDA DER K
TBR..............................................................................................................................23
6. 6 Yazlar VEKY-
NEVMYYE.........................................................................................................................................................................24
AKSM-I
TEVHD.................................................................................................................................................................................24
TASAVVUFDA NFAK
........................................................................................................................................................................24
AKSM-I YAKN
....................................................................................................................................................................................25
MHEDT-I KALBYYE LE KEF-
HAKYIK.................................................................................................................25
DER BR
MAHEDE.....................................................................................................................................................................26
NSN MAZHAR-I
KMLDR.........................................................................................................................................................26
MELKE..................................................................................................................................................................................................27
(30/B) TLB- HAKK'A LYIK OLAN
EYLER....................................................................................................................27
(31/A) ESMA VE SIFAT VE EFL- LHYYENN EYDA
ZUHURU.....................................................................27
YNE CENNET VE
DEM....................................................................................................................................................................27
(31/B) ULEM- HRETN KTB [VE] SNNETDEN AHKM- UHREVYYEY STNBT
EYLEMELER...........................................................................................................................................................................................27
DRK HAKKIN TARK- ESLEM
............................................................................................................................................28
BR KMSENN ENALLH DEMES SAHH MDR?
........................................................................................................28
KEVN
FESD.......................................................................................................................................................................................28
HR VE KUSUR VE CNN
...............................................................................................................................................................28
MT KABLE EN TEMT HADSNE DR BAZI
MUTLAAT.............................................................................29
EBVB-I
CENNET..................................................................................................................................................................................29
AML- ZAHREDEN MAKSAD-I
ASL.......................................................................................................................................29
KIYAMET
..................................................................................................................................................................................................30
SEM VE
ARZ..........................................................................................................................................................................................30
VELAYET...................................................................................................................................................................................................30
HY- ULM VE KMY-YI SADET GB BAZI
KTAPLAR.........................................................................................30
EL-CNNET
...............................................................................................................................................................................................30
MED.........................................................................................................................................................................................................31
VAHDET- VCDA DER BR BURHAN
DAHA.................................................................................................................31
HAKYIK-I EYYA KESB- ITTILA
...........................................................................................................................................31
MEN KLE L LAHE LLALLAH
DAHALEL-CENNETE..............................................................................................31
DECCL VE KIYAMET VE
DABBETL-ARD...........................................................................................................................32
(42/A) ALLAH MUHT-
LEMDR.............................................................................................................................................32
ENBY VE
EVLYA..............................................................................................................................................................................33
TAKSM- BDT
...............................................................................................................................................................................34
NKITA
LALLH................................................................................................................................................................................34
SAVM-I
VSAL.........................................................................................................................................................................................34
RYETN-NEB...................................................................................................................................................................................35
YNE VAHDET- VCDA DR BR
KEF............................................................................................................................35
BAZI HLATIN ZUHURYLE VAHDET- VCDA
STDLAL.......................................................................................35
RH..............................................................................................................................................................................................................36
UMR- GAYBYYENN SUVER MAHSST LE
TECELLS..........................................................................................36
NSNIN HEM BEDEN HEM DE RHU TBRI LE GIDAYA
HTYCI................................................................37
MEYH- ZMA MEYL- MUHABBETN
LZUMU.......................................................................................................37
SF
BNZ-ZAMNDIR.................................................................................................................................................................37
(53/A) SLK- TARKAT OLANLARA ZUHUR DEN BR HLET-
MDHE.....................................................37 SLKUN
BAZI MUKTEZYTI
..................................................................................................................................................37
NSN HER EYDEN KMLDR
...................................................................................................................................................38
HER EYN VCD- MUTLAK
OLDUU.................................................................................................................................38
RYETULLH.......................................................................................................................................................................................38
EVLYULLHDAN BAZI HAVRIKIN ZUHURU
..............................................................................................................38
AHVL- ENBY
..................................................................................................................................................................................39
SIFT-I LHYYE
................................................................................................................................................................................39
KUV-Y NSNYYE HEP HAKKDAN
BRETDR............................................................................................................39
7. Yazlar 7 TESR- MES'DE
HTLF..........................................................................................................................................................39
CENB-I HAKK LE
MKLEME...................................................................................................................................................39
STDLLT-I
AKLYYE....................................................................................................................................................................40
(59/B)YNE BR RY
.....................................................................................................................................................................40
HRETN BR MANSI
DAHA.....................................................................................................................................................40
LEM- MANDA ZUHUR DEN BAZI
KEFYT.................................................................................................................40
MENF-
ZKRULLH.......................................................................................................................................................................41
ECZ- LEMN YEKDERNE OLAN DDET-
RTBATI...........................................................................................41
HER EYDE K
CHET........................................................................................................................................................................41
EYH BEDREDDN kaddesellh srrahul azz HAKKINDA
.......................................................................................42
VARLIK VE OLU - HLM ZYA LKEN 44 FELSEFEDE LK OLGU
ARATIRMASI.......................................................................................................................................44
FELSEFENN ORTAK TARAFLARI VE DEVAM EDEN FELSEF
HAKKAT................................................................45
VARLIK FKR VE
VARLIKLAR......................................................................................................................................................46
SSTEMLERN
HASTALIKLARI......................................................................................................................................................47
VARLIK KONUSUNDA DKOTOMLERN
ZLMES......................................................................................................47
VARLIKTA KRZ VE
RTM................................................................................................................................................................48
AK AHLAKI- HLM ZYA LKEN 49 NSAN ( RUH VE BEDEN)
MESELES:.........................................................................................................................................49
AHLAK MESELES:
...............................................................................................................................................................................51
SYASET MESELES:
............................................................................................................................................................................52
Ak ahlakna ulamak iin
aamalar;......................................................................................................................................57
EYTANLA KONUMALAR- HLM ZYA LKEN 59 OSMAN EMS EFEND KADDESELLH
SIRRAHUL AZZ (1814-1893) 65 GNLDEN GNLE REDFL GAZEL
...................................................................................................................
68 SEYYD OSMAN EMS HAZRETLER NUTK-U
ERFLERNDEN..................................................................................74
BUGNN DLYLE MEVLN 78 HAYATINI LGLENDREN RLER
.........................................................................................................................
78 GTME,
STEMEM!................................................................................................................................................................................78
HATIRLA
AMA!......................................................................................................................................................................................79
GEL
ARTIK!..............................................................................................................................................................................................79
BU R ONDAN
UTANIYOR............................................................................................................................................................80
O GELYOR,
O!........................................................................................................................................................................................81
GELD..........................................................................................................................................................................................................82
GLGE KESL
..........................................................................................................................................................................................82
BAKA
YARINLAR................................................................................................................................................................................83
DN
GECE.................................................................................................................................................................................................83
GENE NE OLDU
SANA?.......................................................................................................................................................................84
GELN DE BZ
GRN.......................................................................................................................................................................85
O KAPIYI
KAPA......................................................................................................................................................................................85
BR OLUR
MU?.......................................................................................................................................................................................86
VERDM CANIMI GTT
.....................................................................................................................................................................87
SELM
TEBRZE!.................................................................................................................................................................................87
GTTN........................................................................................................................................................................................................88
AIT.............................................................................................................................................................................................................89
ZUHURATA GRE SYLED
RLER..................................................................................................................
90
8. 8 Yazlar DEMEDM
M?........................................................................................................................................................................................90
SU DED
K...............................................................................................................................................................................................90
BR
GECECK...........................................................................................................................................................................................91
KENDME
YEDREMEM.....................................................................................................................................................................91
DOSTLAR, GN
BUGN!...................................................................................................................................................................92
AR
EDNDK........................................................................................................................................................................................92
BZM CANIMIZA
GELSN.................................................................................................................................................................93
TABAT ve YAKINMA RLER
................................................................................................................................
94 BAHAR
.......................................................................................................................................................................................................94
EY BALIK
DNYA...............................................................................................................................................................................94
TVBE........................................................................................................................................................................................................95
SYAN
ETMM!...................................................................................................................................................................................95
NSANLIK
........................................................................................................................................................................
97 NE
ZAMAN?..............................................................................................................................................................................................97
DENZLERN ZERNDE
...................................................................................................................................................................97
BU
IRMAK.................................................................................................................................................................................................98
VAR OLANLAR GELYOR
..................................................................................................................................................................98
HAPSTELER AMA
...............................................................................................................................................................................99
BRLE ULA
.....................................................................................................................................................................................100
GNEE KULUM BEN
......................................................................................................................................................................101
BUGN AHMET
BENM..................................................................................................................................................................101
HANGSYM
BEN?............................................................................................................................................................................102
BENM STEDM
SEVGL.........................................................................................................................................................103
BEN
NEYM?.........................................................................................................................................................................................103
GZEL
GN...........................................................................................................................................................................................104
ZNCRDEN BOANIR
GB...........................................................................................................................................................104
KALANLAR SA
OLSUN..................................................................................................................................................................105
D R T L K L E R
.....................................................................................................................................................106
GENE
GEL...............................................................................................................................................................................................106
HALMZ
TAMAM..............................................................................................................................................................................106
HR
ADAM............................................................................................................................................................................................106
NE
VAKT...............................................................................................................................................................................................106
DAHA YEL, DAHA
TAZE.............................................................................................................................................................106
YENLE
DORU..............................................................................................................................................................................106
AK KFRYZ
...................................................................................................................................................................................106
SEBEP
SENSN.....................................................................................................................................................................................107
HRRYET
SATMAM......................................................................................................................................................................107
HZ. AL KERREMALLH VECHE LK HALFE NEDEN OLMADI! 108 ABDULBAKIY
GLPINARLI HOCA HAYATI, KL, ESERLER 111
Hayat......................................................................................................................................................................................................111
Kiilii.....................................................................................................................................................................................................112
ABDLAZZ MECD KADDESELLH SIRRAHUL AZZ EFEND 118 NAAT-I CELL -
MUHAMMED...................................................................................................................................................121
Abdlazz Mecdi TOLUN Efendi Hazretlerinin Rbta Hakkndaki grleri
.............................................121 SALT-I FEYZYYE
TERCEMES.................................................................................................................................................123
ABDLAZZ MECD TOLUN EFEND HAZRETLERNN SOSYALSTLK HAKKINDAK BEYN-I
LLER
.....................................................................................................................................................................................................................125
9. Yazlar 9 SEYR- SLKTE MEGUL EDEN SORULAR 127 HALFELK KONUSU
HAKKINDA SORULABLECEK SORULAR VE CEVAPLARI 128 HZ. MEVLNADA
PEYGAMBER SEVGS 129 Dou Trkistanda Trk
katliam...........................................................................................................................................137
EYHUL-RK HABUDDN SHREVERD MAKTL KADDESELLH SIRRAHUL AZZN KASDELER
VE RLER 139 KASDETU EBEDEN TEHUNNU
LEYKUMUL-ERVHU................................................................................................139
BNET SUD (: KASDE- BRDE) VE SHREVERDNN
TAHMS......................................................................142
TAHMS VE SHREVERDNN
TAHMS..............................................................................................................................144
BR BAKA
KASDES......................................................................................................................................................................145
RLER 147 K HKAYENN TASAVVUF ANALZ 148 SALAMON VE ABSAL VE
ANALZ.............................................................................................................................................148
HAYY B. YAKZAN HKAYESNN
ANALZ..........................................................................................................................149
FARK VE CEM 151 VAHDET VE AK
................................................................................................................................................................................154
REFK- AL 161 HZ. MEVLN KADDESELLH SIRRAHUL AZZDEN GEL ARILARI 163
HZ. MEVLNA CELLEDDN- RUM KADDESELLH SIRRAHUL AZZ TANIMAMAKTA NEREYE
KADAR? 168 HZ. AL KERREMALLH VECHE EFENDMZ EER AFFETMESEYD 176 Hz.
Kerremallh veche Divannda MUAVYE HAKKINDA buyuruyor
ki:..............................................179
.....................................................................................................................................................................179
SKDARLI HFIZ "EREF EDE" EFEND HAZRETLER 189 KURTULU SAVAININ MANEV
BABULARI 215 AKIKAN AK- NSAN LKLERNN KIRILGANLIINA DAR 222 SANAL
AKLAR...................................................................................................................................................................................226
AKA IK YA DA AK YARASI
OLAN............................................................................................................................228
KENDN SEVMEK; NE DEMEKTR BU? 229 ETME 231 GEL ARTIK 234 BALKANLARIN
MSLMAN OLUUNDA SARI SALTUK DEDE KADDESELLH SIRRAHUL AZZ 236
PSKYATRDE KULLANILAN MTOLOJK KAVRAMLAR 237 PSYKHIATRIA VE MYTHOS
237 NSZ
.....................................................................................................................................................................................................238
Giri..........................................................................................................................................................................................................239
RASLLLH SALLALLH ALEYH VE SELLEMN KABR ZERNDEN HAZIRLANAN KOMPLOLAR
267 SUUDLER PEYGAMBERMZ SALLALLH ALEYH VE SELLEMN MEZARINI NEDEN
YIKAMADILAR? 267 GLGE OYUNUNDA TEVHD DERSLER 275
10. 10 Yazlar PERDE
GAZELLER...........................................................................................................................................................................282
DNCENN MEVZUSU VE MAKSADI OLARAK NSAN KONEV, FENAR VE HEDEGGERDE
VARLIK MESELES 285 GR
........................................................................................................................................................................................................285
PR- MNR VE DESTGR SEYYDL MELM MUHAMMED NRUL ARAB HULEFSINDAN
ABDLKERM RH KADDESELLH SIRRAHL L HAZRETLERNN NUTK U LLER 296 AHMED
SREYYA EMN EFEND KADDESELLH SIRRAHUL AZZ 307 LAHTTEK CESET KAYBOLUR
MU?.......................................................................................................................................307
II. ABDLHAMTTEN BER
ONARILMAMI!.....................................................................................................................307
BYK TRK BLGN AHMED SREYYA EMN BEY 312 DNYADA LK SER ATILI TRK MODEL
BU TOPUN
YAPILMASI.....................................................................313
MEDHAL DERGS 317 AHMET SREYYA EMN BEY VE LK SER ATILI SAHRA
TOPU.............................................................................317
DAM MAHKUMLARININ SON STEK VE / VEYA SZLER 321 SELEFYECLERN VAHDET-
VCUD GR ZERNE DNCELER 322 METN
(sh-79)....................................................................................................................................................................................322
DPNOTLARI........................................................................................................................................................................................322
1- Byezid
Bistm:...............................................................................................................................................................323
2- Hallc-
Mansr:................................................................................................................................................................324
3-
Gazzl:...................................................................................................................................................................................324
4- bn-i
l-Frid:....................................................................................................................................................................328
5- bn-i
Arab:...........................................................................................................................................................................329
6- bn-i
Sebn:..........................................................................................................................................................................331
7-
Mevlna:................................................................................................................................................................................331
8- Sadreddn
Konev:...........................................................................................................................................................331
9-
Tilimsn:..............................................................................................................................................................................332
10- Ynus
Emre:...................................................................................................................................................................333
HACI BEKR SIDKI VSL KADDESELLH SIRRAHL AZZ HAZRETLERNN TERCEME- HL,
HAYTI SADETLER: 338 "BEN"N UYANIINDA "BEN"N YER 340 BYEZD- BSTM
KADDESELLH SIRRAHUL AZZ 341 NECP FAZIL KISAKREKN YOLUNU DZELTEN K:
BRAHM AK (TANIK) 343 NECP FAZILIN TASAVVUFA
YNEL................................................................................................................................343
AHMED YKSEL ZEMRE KADDESELLH SIRRAH'L AZZ HAZRETLER'NN LEM- CEMLE
DODUU GN 347 DNYDAN EL EK EY DVNE
GNLM...........................................................................................................................349
ARB-I LEDNDEN ELDEN
BER......................................................................................................................................350
BURSALI MEHMED TAHR BEY 351 BURSALI MEHMED THR BEYEFEND HAZRETLERNN
GAZELNE SKP RF EYH SDETTN EFEND HAZRETLERNN TAHMS LLERDR.
..........................................................................................................354
PORNO ZLEMEY BIRAKMAK N NELER
YAPABLRZ?......................................................................................356
PORNO BAIMLILII 356 HAZRET- OSMN RADIYALLAH TEL ANHI NN OK SEVERZ?
362
11. Yazlar 11 DUA - KADER BALAMINDA NSAN 367 DUA VE NSAN 385
DUA - KADERN DEM 392 SA ELM ANKARADA MUSTAFA KEMAL'E UZATTIM! 401
eyh Ahmed Sunusi [Senusi] kaddesellh srrahul azz
.......................................................................................401
EYH SUNUSYE GREV
...............................................................................................................................................................404
BABA NMETULLAH NAHIVN KADDESELLH SIRRAHL AZZ HAZRETLER 411 ERHU
ESRRN-NOKTA.............................................................................................................................................................412
SAHTE
EYHLER................................................................................................................................................................................413
SMAL HAKKI BURSEV KADDESELLH SIRRAHUL AZZN TUHFE- HASEKYYESNDE TRK
SEVGS 415 TUHFE-
HASEKYYES...................................................................................................................................................................415
SULTNL IKN MER BN- FARD KADDESELLH SIRRAHUL AZZ HAZRETLER 417 EBU
NASR EL-FRBNN BYK DUASI 421 KUTB'L DEVRN ,KUDDSE SIRRAH'L MENNN,
CENB-I PR- MNR VE DESTGR, SULTN HACI BAYRM VEL HAZRETLERNN MEKTBT-I
LHLER VE HALFELER BEYNINDADIR. 424
1.MEKTB:...................................................................................................................................................................424
2.MEKTB:...................................................................................................................................................................426
Halfeleri
...............................................................................................................................................................................................428
AL ULV BABA (MEHMED AL ERKE ) KADDESELLH SIRRAHL AZZ 434 TRK DN
MSKS'NDE TEMCDLER VE SAKARYA L TARAKLI LESNDE OKUNAN TEMCD RNEKLER
436 RAMAZAN VE MSK 441 AKIN TERBYEDEK ROL 448 AK MADDES
.....................................................................................................................................................................................455
BEKT FELSEFES
........................................................................................................................................................................472
BEKT FELSEFES
........................................................................................................................................................................477
EVRD-I KDRYE 481
MEAL:.....................................................................................................................................................................................................482
MUSTAFA DZGNMANIN EBRU SANATINA VE ETMNE KATKISI 484 MSLMANLAR
NEDEN GER KALDI? 499 BUGNK DURUMA DMEMZN ANA SEBEPLER
....................................................................................................499
RASLULLH SALLALLH ALEYH VE SELLEM YZYILIMIZDA BULUNSAYDI AY TAKVMN
KULLANIR MIYDI? 504 GNE YILI
...........................................................................................................................................................................................504
ZEKT......................................................................................................................................................................................................506
SKELETN AYAKLARINDAN BELNE KADAR DZLM YZ SALYANGOZ 510 TERAVH
NAMAZI REDD-L MUHTAR 511 EYTAN MELANKOLK FRDA KAHLONUN
ABRAZOAMOROSOSUNDA MELANKOLK KARA DELK NEREDE? 521 BOSNALI ABDULLAH
EFEND (ABDULLAH-I RM) KADDESELLH SIRRAHUL AZZ 529
12. 12 Yazlar
13. Yazlar 13 VRDT- BEDREDDN Mtercimi: eyhl-slm MUSA KZIM EFEND
Mellifi: SMAVNA KADISI OLU EYH MAHMUD BEDREDDN kaddesellh srrahul
azz Mtercimi: Drl-Fnn-i ahane Muallimlerinden ve Sabk eyhl-slm MUSA
KZIM EFEND Nere Hazrlayan: MEHMED SERHAN TAY
Bismillahirrahmanirrahim (1/B) HRET Ey tlib! Hak bil ki umr-i hiret
chelann zu'm(yanl zann) ettikleri gibi deildir. Zr: Umr-i hiret
lem-i emr, lem-i gayb, lem-i melektdan, yni lem-i ervhdandr. Avamn
zannettii gibi lem-i ehdetden deildir. Bu umra mteallik olan kelm-
enbiy dorudur, enbiy o szlerinde sdkdr. Lkin i o szleri
anlamaktadr. Hi phe etme ki, srda gelmi ve ahbrda vrid ve ayi olmu
olan cennet, hr(hri), kusr(kasrlar), esmr, enhr, azb- nr ve emsali
eyler meni-i zahiresine mnhasr deildir. Bunlarn dier manlar dah
vardr ki, o manlar ancak asfiy ve evliya bilirler. HKMET- BDT bdt-
vzdan maksad kulbn o vcd- azam ve bk-i akdeme (2/A) tevecch ve
incizbdr, binen-aleyh umr-u dny ile megul bir kalb ile bin sene
namaz klm olsan bile bundan dolay hibir ecr-i hsn ve sevb- cemileye
nil olamazsn! MAD- CSMN Bu beden iin bek olmad gibi, badel-fen,
eczas in kem fs-sbk bir daha terekkb dah yokdur. Vka Kur'anda ihy-i
mevta meselesi vardr. Fakat oradaki ihy-i mevtadan maksad, ecz-
uzviyyenin badel-fen bir daha terekkb ve biaynihi evvelki hline
ifra deildir. Ey gafil; sen nerede, Hakikat nerede! Dny ile megul
olduun in Hakk idrk idemezsin, mevhmt kemlt diye tahayyl eylersin.
Hakkdan pek uzak olduun in Hakk' idrk ve kemlt tahsile tevecch ve
ikbl bile etmezsin. Eer hakkat- hl bilirsen asl kemltn neden ibaret
olduunu anlarsn, bhe yok ki keml-i safvet ve hlisiyetle Hakk'a meyl
ve tevecch eylersin. Sen bir ocuk gibisin; ocua, talmden (2/B)
nefret itmeyp belki na(ona) rabet itsn diye, ulm ve fnn fevkih ve
sir leziz-i mahssa ile temsil olunur. Bu sretle ocuk tahsl-i kemlta
altrlur. te enbiy da evliy-y etfl gibi olub, sizi tahsl-i kemlta
altrmak in umr-i hireti birtakm leziz-i cismniyye ve suver-i mahssa
ile temsil ve tasvir eylemilerdir. Sen bu gfil kalbin ile
Allah
14. 14 Yazlar ve enbiyy "bildim" veyhd kraat-i ktb ile bildim
zannnda m bulunuyorsun. Hi bhe yok ki sen, ders ile itigl ettike o
nisbetde idrk-i Hakk'dan tebd idersin! EVMR- LHYYE VE SR BAZI
ISTILHT-I KURNYYE Emr-i ilh iktiz-y ztdan ibaret, telaffuz ve hurf
ve lisn- Arabdan mnezzehdir. Binen-aleyh Allah u eyi emr etti
dimek, Vcd-i Mutlak'n zt o eyi yle iktiz eyledi dimekdir. Kalem de
her eyin hakikatinden yani Vcd-i Mutlak'dan ibretdir. Her eyin
hakikati etvrda, ezmnda, kendisine cri olacak eyleri yazmakda yani
tesr etmekde olduu in Kalem nmn almdr. (3/A)Hr, kusr, enhr, ecr,
esmr ve emsali eylerin kffesi de lem-i hisde deil, lem-i haylde
tahakkuk ider; cinn de byledir, nitekim el-cinn ismi dah buna
dellet eyler. Zr cnne anil hissiz-zhir denilir ki hiss-i zahirden
gib oldu dimekdir. Cinni mahede ettik diyenler n(onu) hiss-i
zahiryle mahede itmi olduklarn zann iderlerse de, hakkat-i hl yle
deildir. nlar(Onlar) cinni kuvve-i hayliyyeleriyle mahede
etmilerdir. Zr eer hiss-i zhiriyeleriyle mahede etmi olsalar idi,
hiss-i zahirde herkes mterek olmasiyle herkesin dah cinni mahede
itmeleri lzm gelr idi!? L yaleml-gaybe illallh ver-rsihne fl-ilmi
vem yalemu te'vlehu illa'llhu ver-rsine f- lilm ayetinin tevecch ve
tefsiri: Cenb- Hakk L yaleml-gaybe illallah ver-rsihne fil-ilm
yeklne menna bihi "vem yalemu te'vlehu illa'llhu ver-rsine f-lilmi
yeklne menn bihi"(l-i mran-7) buyurdu. El- gaybdaki Elif lm istirak
iindir. Her gaybi bilen de ancak O, vhid-i kahhrdan ibretdir.
Binen-aleyh burada asla ikl yokdur!? (3/B) EYNIN YEKDERNDE MEVCD
OLDUU, BNENALEYH, KUNTU KENZEN HADS- ERFNN SIRRI ZUHUR EYLED Her
eyde hatt her zerrede bile btn avlim mevcddur. Grlmez mi ki, bir
habbede bir aacn cmlesi bil-kuvve mevcd ve mndemi olduu gibi habbe
dah bi-klliyetihi aacn her cz'nde bil-kuvve mevcd ve mndemicdir,
nki aa habbeden, habbe de aacn meyvesinden, ve meyve ise aacn
bil-cmle eczasndan husule gelmekdedir. te avlim de byle olub,
bil-cmle eczsiyle kendi aslnda yan vcd-i mutlakda var ve asl dah
bil-klliye avlimden her birinde mevcd ve mtehakkkdr. yle ise btn
avlimin her zerrede mevcd ve mndemi olduu bhesizdir. Buras malm
olunca, Tlib-i Hakk'a knt kenzen mahfiyyen feahbebt en urafe
fehalaktul-halka li-urafe hads-i kuds'sinin srr elbetde zuhur
eyler, Cenab Hakk Bir kenz-i mahf idi, bilinmek istedi, bilnsn diye
bu mahlkt halk etti, halbuki n(onu) bilen yine kendisidir, bakas
deil; kendisi her eyden mnezzeh olmakla beraber her ey ile
muttasfdr! (4/A) Beyt: Saf l nrun fitluhu ahmu sne Fekeyfel-kalbu
mahffun bi-elfi meale [Kalb'de mahf olan ahmden (i ya) ibaret bir
fitilin mchede-i Hakk atei ile erimesinden bana bir nr-i musaffa
(saflam) hsl oldu, bu nr nasl hsl olmasn ki kalb, bin meale ile
ihata edildi!] Ey slik! Meys olma ki kat- mehlik itdikten
(tehlikeleri atktan) sonra senin de o nr ile safyb olacan me'muldur
(umulur). NSANLARIN BDETTE HATLARI nsanlar yekdierine yhd derhim
(dirhemler) veya dennir (dinarlar) veya izzet mefahire, mekil
(me'kele/yiyecekler) ve meribe (iecekler) ibdet ediyorlar da ALLHa
ibdet ediyoruz zannnda bulunuyorlar!
15. Yazlar 15 (4/B) ARZ VE SEMYA ARZ OLUNAN EMNET Cenb- Hakk;
nn araznel-emnete al-s-semvti vel-ardi vel-cibli fe-ebeyne en
yahmilneh ve efakne minh ve hameleh-l insn() innehu kne zalmen
cehla(n) (Bakara 283) buyurdu. Ehl-i tahkik: Buradaki emnetden
maksad marifetullh'dr. dedi. Ben derim ki, bu emnetden maksad
sret-i Hakk olmak ihtimli daha kuvvet-lidir. Zira insn sret-i Hakk
zre halk olunmudur. nk sret-i Hakk sret-i kll olub, bu ise bakasnda
deil ancak insndadr, binen-aleyh es-semvti vel-ard, vel-cibl,
kavillerinde bir ehil lafz takdirine hacet yokdur, u hlde man-y
nazm Biz bizzat semvta, arza, cible, kendi sretimizi arz ettik,
nlar o sreti haml ve kabulden ib(ekinme/tiksinme) itti, insn n hmil
olub, kabul eyledi, halbuki insn sret-i Rahmniyye'yi kabulden evvel
maddesi itibariyle zalm ve cehl idi, o sreti kabul idince dil ve
alim oldu. dimekdir. (5/A) MELKE Seni Hakk'a tergb ve tevik iden
her ey bir melek ve Rahman, msivya tevcih ve sevk eyleyen her ey
dah bls ve eytn'dr. Bu hlde seni sebl-i Hakk ve irada meyl ettiren
yan kalbinde o meyli uyandran kendi kuv-y insniyyen Melaike ve
tarik-i fitne ve sebl-i fesada sevk eyliyen ehevt- hayvniyyen ve
kuv-y vehmiyyen dah eytndir. Binen-aleyh sende melike ve eytn dolu
olup, hkm ise galibindir. Cinn de bu iki kuv arasnda birtakm
mutedil kuvvetlerden ibretdir! MELKE VSITASYLE NZL- MATAR Katart-
matar'dan (yamur katreleri) her katrenin bir sebebi vardr. Bir
katre ancak o sebeple ufk- arzdan bir mevkie der, bu sebebe skt-i
katrenin illet-i tmmesi denr. te katreyi o mahalle indiren melek o
sebebden, o kuvvetden ibretdir. Kezlik her katrenin ecz-i
vcdiyyesinden yani vcdunu tekil iden eczadan her bir cz' (5/B) in
dah bir sebeb ve bir kuvvet vardr ki, o sebebler, o kuvvetler
vstasiyle katre-i mezkre teekkl etmi ve katre hline girmidir. Bu
hlde Her katre in bir melek vardr ve Her katre in birtakm melike
vardr kaziyyeleri arasnda mnft aykrlk (mnf/menf/tenf/nefy) yokdur.
Zr bu iki kaziyyeden birincisi skt-i katrenin illet-i tmmesi,
ikincisi dah esbb- vcdiyyesi itibariyle bil-ekk sdkdr. Bunun byle
olmas o kuvvetin bir sretle temessl etmesine ve o srete Melek
tesmiye olunmasna da mni* deildir. Yan her kuvvet bir sretle
temessl idebiliyor ve o srete de Melek nm virilebiliyor! CENB-I
HAKKIN MERTB-I MTEBYNEDE ZUHURU Ukubet, rahmet, elem, lezzet ve
emsali eylerin cmlesi Hak Tel'dr. Bunlarn Hakk Tel'dan ibaret
olmalarna hi mni dah yokdur. nki bunlar Cenb- Hakk'n (6/A) tenezzlt
mukteziytndan olub umr-i nisbiyye kablindendir. Hakk Tel bunlarn
cmlesinden bizzat mnezzehdir. Grlmez mi ki insn ve ylandan her
birinin azndaki lab(salya) kendisine mlayim ve mnsib olduu hlde
dierine muzr ve zehrdir. Halbuki hakkat-i hayvniyye hem her
ikisinden gayr-i hl ve hem de o zehr zarardan bil-klliye mnezzeh ve
ardir. te Hakk Tel da byle olub, hem mertib-i mevcdt- mukteziytndan
biri ve hem de o mevcdtdan gayr-i hldir. nki Hakk Tel Kllil-klliyyt
dr. HAKK TE'L HAZRETLERNN BZZAT ZUHURA MEYL Cenb- Hakk'n zuhr'a
meyl-i zatsi vardr. nki nn tahakkuku ancak cziyyta tebaiyyetledir.
Knt Kenzen hadsinde zikr olunan muhabbet de ite o meyl-i zat ve
iktiz-y zatden ibretdir. mdi hads-i erifin mans: Ben bir kenz-i
mahf yan her sretden ar bir vcd-i mutlak idim. Fakat zuhura meyl-i
ztim olmala bu mahlktla (6/B) taayyn ve tahakkuk iderek zuhura
geldim dimekdir. Bu man ile baz meyihin o hadse virdikleri ve
tahayyl eyledikleri man arasnda mesfe-i bade vardr. Tenebbh ve
teemml ile de o gibi cemaat- chile ve seyyieden ihtiraz it. Hatb ve
imm ve sire gibi bir res-i cema'atn maksd Hakk olmaz ise o
cema'atdan uzlet itmek lzmdr. Meerki nlar(onlar) ird kasd oluna.
nki, ibdetin rkn-i azam maksdun Hakk olmasndan ibretdir. Bir
cematda bu rkn fevt olunca nlarn(onlarn) ibdetleri de fevt olur.
Yalnz s-i cemiyyetleri kalr. S-i cemiyyetden ihtiraz ise
evldr!
16. 16 Yazlar L MEVCDE LL H Hakk Tel dan baka mevcd yokdur. Asl
maksd dah ancak O'dur. Urefnn Y mksde ve y mevcde szleri dah buna
delildir. Binen-aleyh Hakk Tel bil-cmle eyya mildir. Velevki eynn
ba'zs ba'zsna zd olsun. (7/A) nki hep ey vcd mefhmu tahtnda
mndericdir, tabr-i dierle her biri o asl- vhid'in bir sret-i
uhrsdr. Tezd ve tenf ancak bu sretler, bu mertebeler itibriyledir.
Binen-aleyh Hakk Tel bu mertebelerden mnezzeh olmakla beraber
nlardan(onlardan) hl de deildir. yle ise Btl min haysi'l-vcd Hakk
olub butlan ise emr-i nisbdir! HER MERTEBENN LEM- ECSMDA NTVSI
Kffe-i mertib-i lem hep ecsmda muntav(drlm/tayy) ve mndemicdir.
Hatt lem-i ecsm bil-klliye mahv madm olsa lem-i ervah ve lem-i
mcerredt bile kalmaz. Shib-i Mirsd bir mesel rd eylemi ve o meselde
ecsm eker kamlarna, ervah da nlarn usaresine tebih etmi ve bu
tebihle ecsmsz ervahn mevcd ve bak olabileceini hm(vehme drme)
eylemi ise de ecsmsz ervahn vcd ve bekas mmkin deildir. nki bu
ikisi arasndaki tegayur bir emr-i hakk deil belki emr-i itibrdir.
Zr hakikat ve nefsl-emrde ervh ile ecsm yekdierinin ayndr. (7/B) Ez
cmle beden-i insn fl-asl rh idi. Tabr-i dier ile Hak idi. Yan bir
cevher-i gayr-i madd ve bir mevcd-i gayr-i sr idi. Terakm ve
tekub-u suver ile teksf ide ide bir kalbdan dier kalba gire gire
nihayet beden-i insn oldu. Hlbuki u teksf ve ictim'dan hsl olan
sretler birer birer zail olunca yine telattuf iderek(latifleerek)
erk ve nazrden mnezzeh Hakk olur! NSN DA K CHET nsn, min
haysit-tesr Hakk ve min haysit-teessr Abd, mahlk, mahkm, mecbur,
makhrdur. Binen-aleyh bil-cmle ef 'al Hakkn olub sretler hep O'nun
letleridir. Yan Hakk sret-i insn'da tecell itmi ve o sret ve o let
vstasiyle faaliyetini icra eylemekde bulunmudur. Fakat insn bundan
gaflet ederek kendisine mahss irde, ihtiyar, fiil, vcd olduunu
tahayyl ider. nsnn bu gaflet ve tahayyl bir dlgerin kendisinden
(8/A) sudr iden bir fiili yine varl kendisinden husule gelmi olan
bir letine isnd etmesine benzer. urasn ihtar iderim ki, insnn bu
tasavvuru bu tahayyl mcerred bir gaflete mebn olduu in mezmmdur.
Amma eer kendisinin Hakkdan ve Hakkn da kendisinden baka bir ey
olmadn biliyor da fiili, ihtiyar kendi nefsine hakk olduu cihetle
isnd eyler ise tahayyl ve tasavvur-i mezkr mezmm deildir. Zr abd bu
takdirce fiil-i mahssun bir sret-i mahssadan sudr etmi olacan ve o
sret-i mahssann sahibi ise Hakk'dan baka bir ey olmadn bilmi
olduundan tasavvur ve tahayyl-i mezkr vki ve nefsl-emre mutbkdr.
Bunun indir ki Ben yaptm ve Ben iledim gibi szlere rifler musb olub
chiller ise muhtlerdir!(hatallar) NSNDA RDE VE HTYAR nsnda irde ve
ihtiyar denilen ey kendisinden sudr iden bir fiili bir ii isdr ve
cd ideni bilmekden ibretdir. Yoksa (8/B) diler ise ilemek, dilerse
terk etmek mansna deildir. Zr ef 'alin sudru meiyyetle olub,
meiyyetde esbb- hrice ve dhilenin ictima ile hsl birtakm suvar ve
mertib mukteziytndan bulunmakla, esbb- mezkre ictim itdikde meiyyet
biz-zarre ve bil- vcb zuhr ider. Ve bunu mtekib ef 'al dah
bi-tarkil-vcb husule gelr. Fl-vki insn kendisinin ef 'al-i mezkreyi
terke muktedir olduunu zannider. Fakat bu zan bil-klliye yanldr.
Tavrun dah ef 'al gibidir. yle ise indet-tahkk bir fiili isdr ve cd
idende o fiilin kendisinden sudr ettiini bilmekden baka bir ey
kalmamdr. rde ve ihtiyrn mans ise bundan ibretdir. Bir hayvandan ef
'al-i mtezdenin(zd) sudr etmekde olduu o hayvanda diler ise ilemek
ve diler ise terk itmek mansna bir irde ve bir ihtiyar bulunduunu
hm ediyorsa da hakkat-i hl benden istediin eydir. Horozun mezbelede
einmesinde ve nsfil-leylde tmesinde bir nev-i garabet (9/A) vardr.
Avam zann ider ki, horozun (diler ise ilemek ve diler ise terk
etmek) mansna irde ve ihtyr vardr da horoz o irde ve ihtiyar ile
mezbelede einiyor ve nsfl-leylde tyor. Hlbuki bu bir zann- btl
ve
17. Yazlar 17 kavl-i kzibdir. te kef ve ilhamn bana it eyledii
tahkik bundan ibretdir. Fakat bu tahkik ukl-i nksa'ya muvafk
gelmez! KIDEM- LEM VE HAKKDAN SUDR- EZDD lem cinsiyle, neviyle ahs-
mutlakiyle kadm olmakla beraber huds ile de muttasfdr. Fakat bu
huds, huds-i zemn deil huds-i zat dir. Yan lemin muktez-y vcd-i
Hakk olmasna Huds nm verilmi ve fakat muktez ile muktez arasna bir
n bile girmemidir. Cenb- Hakk'dan ezdd(zdlar) sudr ile bunlarn
ba'zsna raz olur, dier bazsna da raz olmaz. Hele ey- y mtezdenin
Hakk'dan sudru mktez-yi Zt olduundan bunun vuku behemehl lzmdr. nki
mktez-yi Zt'dan (9/B) tehallf itmez. Ba'zsnn maraz ve dierinin
gayr-i maraz olduuna gelince, bu da dorudur. nki bu ey ve ef 'al-
mtezde iki ksma munkasmdr. Birisi nizm- leme id ve dieri ise bu
maksad- al'den hricdir. Birincisine maraz ve ikincisine dah gayr-i
maraz nm virilmidir. Cenb- Hakkdan byle gayr-i maraz ey ve ef 'alin
sudru, bir ahsdan hl-i skt ve zemn- itidlde rz olmayaca birtakm
efl-i kabhann hasebl-gazab bil-ihtiyr sudr itmesine benzer. Vka
sudr-i ef 'al ve ey meiyyetledir. Fakat o meiyyet iktiz-y zt
manasnadr. Ehl-i zhirin zann ettii manya deil, nlardan ba'zlar
kabyih ve fevhiin Cenb- Hakk'dan sudr ittiini itikd ile beraber bu
sudrun kendilerince muteber olan manya gre irde ve ihtiyar ile
husule geldiini iddi a etmiler ise de Hakk Tel Hazretleri o misill
irde ve ihtiyrdan mtel ve o zlimlerin dedikleri eyden bil- klliye
berdir! EMR- MRDE TATN LZUMU (10/A) Tlib-i Hak hastaya, kemlt-
matlbe de shhate, cehl- ndn dah maraza, mrid ise tabb- i hzka
benzer, yle ki bir hasta kendisini tabbe teslim ider. Tabb n iktiz
itdii vechile muayene ve tedv eyler. Env-i edviyyeyi it ve birok
mualect(ilac tedavisi) icra ider. Hasta bu edviyye'nin
merretine(aclk) ve mulectn lm ve ekdrna sabr tahamml eyler. Kesb-i
shhat ve ide-i afiyet itmek midiyle tabbin her emrine imtisal
eyler. Halbuki md ettii shhat ve afiyete ba'zan nil olur, ve bazan
de olamaz. Maa hzihi yine emr-i tabbe imtisal kendisine behemehl
lzm gelir. Hatt Beni ifyb itmeyince senin emrine imtisal
etmiyeceim, dediin eyleri yapmyacam dise, bu sz katiyyen makl
grlemez. Tlib-i rh- hakikat ve slik-i tark- hidyet olan kimse de
byle olub, avk- (ika/engel) dnyeviyye ve alik-(alka) nefsniyyesini
kat iderek matlbuna vuslat in eyh ve mridi tarafndan ne gibi eyler
tavsiye ve emr olunur ise o emirlere cidden imtisal ve hemn nlar
ile gerekden istifde (10/B) eylemek kendisine lzm gelr. Binen-aleyh
mridine matlbum hsl olmaynca dediin eyleri icra edemiyeceim dise bu
sz emre-i sefhet ve dell-i cehalet addedilir! R Beyt: Velil meri en
yes bitnfhi nefuhu Veleyse aleyhi en yusaidehu eddehru Fe innale
bissayi el mna temme emruhu Ve in aradal makdru kne lehul adru
[Melen: nsn kendisine nfi olan eyi tahsile say etmeli ve maa hz
dehrin de her hussda kendisine msade etmeyeceini bilmelidir.
Binenaleyh eer insn sayl ile matlbuna nil olur ise temmen mrur ve
eer bir mni- makdr-i zuhur ise bil-ek mazrdur.] Mesel dnya ile
itigli terk Hakk'a vusul ve silinin azam-i usldr. bu merkezde iken
birok adamlar vardr ki, hasebz-zhir vuslat- Hakk arzusunda
bulunduklar hlde kendilerine bu cihet yani
18. 18 Yazlar dny ile itigli terk ciheti arz ve teklif
olundukda: Mat-lbuma nil olmaynca dny ile itiglimi terk idemem
derler, bu szn akldan bad bir sz olduunu hi de dnmezler. (11/A)
MESLK- ENBY Enbiy, evliya-y etfle benzerler. Evliy-y etfl ocuklarn
nefsl-emrde mevcd olmayan birtakm ey ile itm(tamah) veya
ihfe(korkutma) iderek kesb-i kemlta tevik ve tergb ettikleri gibi,
enbiy dah mebs olduklar akvam birtakm ey-i maddiyye ve suvar-
mahsse ile itm veya inzr eyliyerek nlar kemlt- Hakk'a ve maarif-i
ilhiyyeye tevik ve tergb eylemilerdir. u kadar ki etfl kesb-i
kemlta tevik in zikr olunan eyler bazan kizb-i mahz olabilr. Fakat
enbiy-i izm hazert ibe-i kizb'den mnezzeh olduklarndan nlar
tarafndan mmetlerinin ahvline mnsib olarak serd ve ityn edilen
tebrt ve tenzrtn dier manlar dah vardr. O manlar ancak rifler
bilirler. Mesel avamdan birisine u ii iler isen sana nurdan iki ku
virilecekdir denildii zemn o kimse buradaki nurdan iki ku szn
beynel-avm marf (11/B) ve mehur olan manya haml ider. Hlbuki kasd
ve irde olunan man bu deil belki beynel-enbiy vel-evliy mrf olan
mandr ki, o da o iki kuun iki mesele-i ilmiyye'den ibaret olmasdr.
Ryda bunun nazri olub, ndagrlen sret-i zahir zere deildir. Lkin ry
herkes hakknda kesrl-vuku olduundan nn zahir zere olmadn bilrler.
Ve binen-aleyh tabri hususunda teemml ve tefekkr iderek dellet
idecei eyi anlarlar. Fakat meslik-i(meslek/slk) enbiy,
evliyullh'dan bakalarna mesdd(sedd konmu) olduu cihetle evliyadan
mad btn ns o yollarda am olub, adet nereye basdklarn bilemezler.
Amma evliyullh nr-i keif ve ziy-i ilham ile bi-avni hd meslik-i
mezkreyi pek gzel grb anladklarndan, oralarda basiret zre yryb
giderler. Ns'n slk ettikleri turku teemml ider isek bu tarklar fnna
mnkasm ve cmlesinin znnuna mbten(bina edilmi) olduunu grrsn. Men
lem yezuk l yarif (Tatmayan bilmez). (12/A) S ALEYHS-SELM s
aleyhis-selm rhu ile Hayy ve cesed-i unsursiyle Meyyitdir. Fakat
kendileri Rhullh olduu ve binen-aleyh rhniyyet nda glib bulunduu ve
mevt ise rha deil ancak cesede tealluk ettii in s lmedi denildi. Ve
bu sz el-hkm lil-glib hikmetine bin edildi. Yoksa s lmedi sznden s
cesed-i unsursiyle lmedi mans kasd edilmedi, zira cesed-i
unsursinin lmeyb el-n Hayy olmas katiyyen muhaldir, fefhem,
sekizyzsekiz senesinde bir Cuma gicesinde lem-i manda serp yeil
elbiseye brnm iki dem grdm. Bunlar s aleyhis- selm'n cesed-i
meyyitini iki elleriyle tutarak bana arz ediyorlar. Ve bu vechle
mrn-ileyhin vefat etmi olduuna beni kz ve ird eyliyorlar idi! HAR-I
CSMN Avamn zum itdii gibi har- ecsd mmkn olamaz. Meer bir zemn gele
ki, nda nev-i insndan bir hs kalmya ve badehu peder ve mdersiz
olarak toprakdan insn tevelld idb, (12/B) ndan sonra yine tenasle
balaya. [Hakkal-yakn mertebesine vsl olmayan erbb- slk dima
rhniyetle megul olub, cismniyta asla iltifat edemedikleri in har-
ecsd iddetle inkr iderler. Bunlara Uref denir. Hazret-i eyh'de
bunlardan olduundan har- ecsd inkr etmitir. (Mtercim)] CENNET VE NR
VE MELKEYE DR BAHS- DER Cennete, nra ve bunlarn tafsiltna id
lafzlar in manlar vardr. Fakat o manlar ukl-u chhle yerlemi olan
manlarn gayri'dir. Melike de lem-i melektdandr ve bu melek-i mahss
zmnnda mevcdlardr. nki lem-i melekt bu lem-i mahss'un btnndan baka
bir ey deildir. El-hsl bevis-i hayra melike, bevis-i erre de eytn
ve ebalis tesmiye olunmutur. Baz insn y-i mahss surbu bevisden
birisini tahayyl ve tasavvur ettikde n kendi istiddna gre bir
eetinde grr. Ve bunun zerine ey-y sire gibi nn da hakkaten hricde
mevcd bir ey olduunu zan ve itikd ider, hlbuki bu zan ve bu itikd
hilf-i vkdr. (13/A) nki o ey haricde deil nn kuvve-i hayliyyesinde
mevcddur. Bu zan ve itikadn sebebi ise mhede-i hayliyye'nin mhede-i
hissiyyeye ziyadesiyle benzemesidir. Hatt bir insn bir eye bir zemn
dikktle bakdktan sonra
19. Yazlar 19 gzlerini yumdukda o eyi zahirde olduu gibi haylen
mahede ider, nn ne ekilde ne vazyyetde ne keyfiyyetde olduunu
gzleriyle grr gibi grr. Hakkdan irz iden bir recl-i fska ve bir hs-
mtemerride dah eytn tesmiye olunur. Evham ve ebtldan hl bir kalbe
mlik olan bir merd-i slih de bazn lem-i menmda istikblde zuhura
gelecek eyleri aynen grr! HAKKAT-I RY Hkem, hakikat- ryy beynda
Rh-i insn lem-i mcerredta ittsl ider de suvar- vekyi oradan
kendisine mnakis olur dediler. Bunun byle olmak ihtimli olduu gibi,
grlen eyin n'imden(uyuyan) hri olmayb belki nn kendi haylt-
dimiyyesi ve tasavvurt- zihniyyesi olmak ihtimli dah vardr. nki
insn eyy (13/B) hl-i yakazada tasavur ettii gibi hl-i nevm'de de
tasavvur ider. u halde bir nimin hl-i nevm de mahede eyledii eyin
rhan mcerredta kesb- i ittisal itmesi ve nlara mukabele eylemesiyle
hsl olmak bir sret, bir man olduu teayyn itmez. Ve binen-aleyh
hkemnn ry hakkndaki szleri katiyyet hkmn alamaz. Hatt meml iderim
ki hakk benim dediim gibi olub hkemnn dedii gibi deildir. Zira
nm(uyuyan) ancak hl-i yakazada bildii veya grd veyahut iittii veya
tasavvur eyledii veyhud na mnsib bir ey grebilir. Eer ry hkemnn
dedii gibi mcerredta mukabele ve ittisal ile hsl olmu bir ey olmasa
idi, na'min lem-i manda grd eyler meynnda gerek kendisini ve gerek
cinsini evvelce hi de grmedii ve iitmedii veya kalbine hutur
eylemedii bir ey dah bulunabilr idi. Hlbuki nm byle bir eyi asla
gremiyor, lem-i menm(uyku)da grd eyler hep hl-i yakazadaki kendi
tasavvurt ve tahayylt diresinde deveran ediyor. Kalb ve dima hl-i
yakazada olduu gibi hl-i nevm'de de faaliyetini icra iderek
tasavvurt ve tehayyltndan (14/A) asla hl kalmaz. Safvet ve
hlisiyyet nisbetinde bu tasavvurt ve tehayyltda isabet dah eyler.
El-hsl ry denilen ey nm'in birtakm sretlere temessl etmi kendi
havtr- zihniyyesinden baka bir ey deildir. HLKAT-I LEME DR BR
KAZYYENN MAN-YI HAKKS Cenb- Hakk evvel bir cevher yaratd. Badeh o
cevherden bu lemi halk ve cd itdi kaziyesi mehr-i
enam(mahlukat/herkes)dr. Ben derim ki, bu cevherden maksad sret-i
Hakk en evvel kendisinde zuhur itmi olan birinci mazhardr.
Binen-aleyh kaziye-i mezkre Cenb- Hakk evvel bir sret-i basta'da
zuhur eyledi. Bade o sretden dier sretler teab(u'be) ederek nihayet
u mkevvent husule geldi demekdir! DU VE ZKR Du'alar zikirler, hep
kalbin matlba yan Hakka tevecch itmesi indr. Binen-aleyh bunlar
rbta hkmnde olub, asl messir ise ancak tevecchdr. Bu meseleye ey-y
kesre teferru ve bununla ehl-i gaflete haf olan eyler tebeyyn
eyler. Amelsiz ilm, imansz amele veyhud(14/B) ruhsuz bedene benzer!
YNE RDE VE HTYAR Mtekellimn; Cenb- Hakk kdir-i muhtardr didiler ve
bu ihtiyara da shhtl-fiil vet-terk mansn virdiler. Binen-aleyh
nlarn bu szleri Cenb- Hakk'n kfir'in kfrn ve zlim'in zulmn irde ve
ihtiyr itmi olduunu ifde eder. Ebu Al ve emsali de Allah-u Tel
mcib-i biz-ztdr, ya'n nn vcdu lem'in vcduna mugayir ve
ndabi-tarikil-cb messirdir reyinde bulundular. Bu iki itikadn ikisi
de btl olub, cehl-i mahzdan ve Hakk'a adem-i ttl'dan ne'et
eylemidir. Birincisi btldr, zira Hakkn irdesi, meiyyet-i ihtiyar
hep istidd-i lem zre cri ve na tbidir. Bir eyde istidd olmaynca
ndabir eser zuhur itmek ihtimli yokdur. Yef 'alullahu myeau ve
yahkmu myrd kavlinin mans Cenb- Hakk ey-i vhid'de her ne olursa
olsun iler dimek deildir, belki bunun mans Cenb- Hakk bir eyin her
neye istdd vr ise nda n diler ve n iler dimekdir. nki meiyyet-i
ilhiyye istidada tbi ve btn kint bi-hasebil- istidd (15/A)
kendilerinden sdr ve hsldr. te meiyyet-i ilhiyye'nin taalluku ancak
byle olub, bunun hilfina tealluk meiyyet gayr-i mmkindir.
20. 20 Yazlar Evet, Allah diledii eyi iler ve fakat ancak
istiddda olan eyi diler. Hakk Tel Hazretleri diledii eyi nasl
ilemez ki, dilemesi muktez-y Zt ve ilemesi kendi zuhuruna mirtdr.
nsandaki irde ve ihtiyar dah Shhatl fiil vet-terk mnsna deildir.
rde ve ihtiyar shhatul-fiil vet- terk manasna nasl olabilir ki insn
bazan bilmedii bir sebebden n gam-nk olur. Hlbuki eer o sebebi
bilse gam ve kederi derhl zil olur. n bilemedii in btnen kendisinde
bir elem hisseder. Ve bu elemle, bir mddet mmm olur gider. te bu
gam btini ve elem de vicdan bir idir. O insn bunu da m, shhtl-fiil
vet-terk mnsnca kendi irde ve ihtiyariyle yapmdr. kincisi, yan
hkemnn kavli de btldr. nk vcdda teaddd yokdur! KELME- TEVHD LE
EL-MELEK L YEDHUL L HR HADS- ERFNN MANLARI (15/B) La ilahe illallah
"M fl-kevni gayrullh" dimekdir. el-melek l yedhulu beyten fhi kelb
hads-i erifi de kendisinde sft- kelbiyyeden bir eser bulunan bir
kimsenin kalbinde mertib-i melekiyye'den bir mertebe ve evsf-
kudsiyyeden bir vasf bulunamaz mealindedir. NSANLARIN MABD-
MEVHMEYE BDETLER nsanlar zamn- cehletde sanem-i mahssa ibdet
ediyorlar idi, bu zamanda da sanem-i mevhuma ibdet ediyorlar. md
iderim ki, Allah Hakk' izhr ider de ns mabd-i Hakk'a bi-hakkn ibdet
iderler! ALLAH NEDR? Allah, Vcd- mutlak'dan ibretdir. Bil cmle ef
'al o vcd'dan zuhur ettii ve binen-aleyh kffe-i kemlt mctemi olduu
cihetle na Allah tesmiye olunmudur. u kadar ki, ef 'alin, sfatn,
unun, kemltn ndan zuhuru ancak mezhir vastasiyle ol-duundan
ummiyyeti itibariyle mezhirin cmlesi kemlt- ilhyye'yi itmam etmi ve
nlarn (16/A) ihtilflar hasebiyle her birinden ey-y muhtelife sudr
ve zuhr eylemekde bulunmu ve bu sebeble kesret-i zahirde deil belki
mezhirde vuka gelmidir. mdi Allah Tel Hazretleri bil-cmle mezhirde
tecell etmi bir vcd-i asl ve bir cevher-i btn olmala mezhrden her
biri dierine bi-hasebi's-sret mugayir ise de bi-hasebil-hakkat
cmlesi birdir. Binen-aleyh mezhirden birisi Ben Allah'm dise, bu sz
bi-hasebil-hakika sahh ve dorudur. nki fl-vki kffe-i ey nn yn o
mazharn asl ve hakikatinden zuhur itmidir. Bundan teddd- ilh da lzm
gelmez, zira karben zikr olunduu vehile taaddd zahirde deil
mezhirdedir. Tbir-i dierle aslda deil suvardadr. Zahir ve asl
hepsinde birdir. Kezlik mezhirden birisi Ben Hakk'm dedikde bu sz
dah alel-tlk sahh ve gerekdir. Zira her eyde vcd olub, vcd ise
mutlakiyeti yan birey ile adem-i tekayyd itibriyle Hakk tesmiye
olunmutur. Bu sz, alel-tlk sahhdir dimek, ster o mazhardan herey
veyhud baz ey' sudr itmi olsun ve ister ise hibir ey' sudr (16/B)
itmemi bulunsun, kezlik ister her ey' ile ittisf eylemi olsun ve
ister ise eylememi bulunsun dimekdir. u kadar var ki,
bi-itibris-sret her ey' kendilerinden sdr itmemi bulunduundan
mezhirden her biri gayrullh'dr sz dah dorudur. Bunu biraz da yle zh
edelim; msadk itibriyle cmle ey birdir. Mesel Hlk lfznn sdk olduu
ey ne ise Rezzk lfznn sdk olduu ey dah odur. Abd ve Hakk ve sireyi
de buna kys eyle. Binen-aleyh Bi-hasebiz-zt kesret ve tegyr olmayub
bunlar hep hasebil-mefhmt ve hasebil-itibrtdandr. Tabr-i vzh ile,
kesret ve mugyeret hep evhm- haylt kabilindendir. Nitekim: Knallahu
ve lem yekn maahu eyn ve Hvel-n al mkn hadis-i erfiyle; Kll eyin
hlikun ill vecheh yet-i kerimesi dah buna dellet etmekdedir. (17/A)
LEHVN MANSI Kur'an- Kerm'de dnyya Lehv ve Lab denildi. Buradaki
el-lehv ve el-melha manasnadr ki, insn Hakk'a tevecch ve meylden
men iden ey dimekdir. Dnya dah insn Hakk'a meyl ve tevecchden men
eyledii in Lehv ve Laib nmlarn almdr. Fakat bir ey iki ciheti cami
olur ve bu iki cihetden birisiyle insn Hakk'a dierleriyle de
masivya sevk eyler ise nda hem Hl ve bhiyyet hem de Hrmet ve
Kerhiyyet itibr olunmak lzm gelr. te dnyda byle iki ciheti cami
olduundan nnla itigl Hakk ile itigl olmak itibaryla mbh, ve belki
de ibadet ve
21. Yazlar 21 msiv ile itigl olmak cihetiyle dah haram ve
kerahetdir. Sem da bu kabildendir. Evkt- mahssalar hasebiyle
fukar-i muhlisin haklarnda helldir. Zira esvt- haseneyi iitdikleri
vakit nlarn kalbleri Cenb- Hakk'a tayarn ider. Efkr- dnydan
kalblerinde bir zerre bile kalmayub kalbleri muhabbet-i (17/B)
ilhiyye ile dolar. imdi insaf idelim u sretle vuslat- Hakk'a vesile
olan bir ey tahrm itmek, na haramdr, dimek bir mslime nasl hell
olur! ASHB-I SLKU SUNF-I ADDEYE TAKSM Ashab- slk, odun gibi sunf-i
addeye mnkasmdr. Odun snfdr. Birinci snf-i ybisdir ki onu bir ate
ile iti'al ider(tututurur/me'ale) ve bir daha snmeyub yana yana
bil-klliye ate olur gider. Bir fakir-i muhlis tekemml itdikte Allah
olur diyenlerin maksadlar dah bu manya hami olunur. kincisi dah son
derece snf- ratbdr ki, rutubeti biraz zil olmadka n ihrkda ne kadar
ilhh ve ikdam olunsa iti'al etmesi mmkin olamaz. ncs de; snf-
mutavasstdr ki, baz aksm- onu meakkatle iti'al ider. Ve badel-itil
bir daha snmeyip bitinceye kadar yanar ise de dier baz aksm- ziyde
meakkatle yanar. (18A) Ve bil-cmle rutubeti zil oluncaya veya biraz
tenakus idnceye dein uramak ve almak iktiz eder, slikn de byledir.
te bu tebih ile ahvl-i tlibn ve etvr- slikni bil de bundan sonra
halkn dat ve harektna akvl ve ahvline ve ef 'aline ehemmiyet virme!
VAHDET- VCD Zt- Hakk her eyden mnezzehdir. Bununla beraber her ey
nda ve O her ey'dedir. Vcibdir. Hibir tavrda vcdun ndan ayrlmak
ihtimli yoktur. mkn bi-hasebis-sret ve binen-aleyh haylidir. Huds
ve kdem, hep srete tekub ider. Allah, sretden mnezzeh olmakla
beraber yine sretdedir. nki o sretin asl, hakikati ndan(O'ndan)
baka bir ey deildir. Bunun in vcd-i mmkin bi-hasebil-hakkat Hakk ve
bi-itibris-sret mahlkdur. Sbhne men merecel-bahreyni yeltekiyn
beynehm berzahun-l yebgiyn. Buradaki Bahreynden maksad vcb ile imkn
bahirleridir. nlarn yekdierine (18/B) mlki olmas da ikisinin vcdda
itirak eylemesidir. Beynlerindeki berzah da ite o vcddan ibarettir.
L yebgiyndn mstefd olan nlarn adem-i baiyleri de birisinin dierine
adem-i iltibasndan kinayedir. Hem vcd hem de imkn itibriyle ne Hakk
bir ey-i mmkin olabilr, ne de bir ey-i mmkinden Hakk olabilr. Fakat
ayn-i vcd itibriyle ikisi de birdir. nki hakkatde vcibde olsun
mmkinde olsun ayr ayr vcd yokdur. Bazlar da her birinin ayr ayr
vcdu vardr dimi ise de bu emr-i itibrden baka bir ey deildir! VCD-U
MUTLAK Vcd-u Mutlak fiil ve tesir itibriyle Allah, lh, Hlk" olub,
teessr ve infial cihetiyle de abd ve mahlkdur! VE DER BARE Vcd-u
Mutlak mutlakiyyeti itibriyle bil-cmle eyya siryet etmi ve hepsi
nnla tezeyyn (19/A) etmidr. Hlbuki bu Vcd-u azm yine mutlakiyyeti
cihetiyle cmlesinden mnezzeh olub, Hisset, erfet, zulmet, kedret,
gibi eyler hep mezhirde zuhr etmekde ve bu tefvt yine o mezhire
nisbetle husule gelmektedir. Yoksa Vcd-i Mutlak'a nisbetle hepsi
bir olup hakktde gayr yokdur. O vcd-u mutlak bin sretde zuhur etse
yine ey-i vhiddir. Bu matlab biraz da yle izah edelim! Vcd-u
Mutlak, Hakkdr. Hakk her eyde ve her ey' dah nda zuhur etmekdedir.
Binen- aleyh hakikat ve nefsl-emrde zhir ve mazhar ey-i vhid olub,
beynlerindeki tegyr ve tehlf, bir emr-i itibrdir. Hakkn eyda zuhur
etmesi de, kendi zt itibriyle deil belki mahallin kabiliyet ve
istidd cihetiyledir. MEYYET VE NEFH- RH Hakkn meiyyet ve irdesi,
iktiz-y Ztdan ibretdir. Yoksa chhl ve ulem-i rsumun zum etdikleri
gibi deildir.(19/B) Cenb- Hakkn Ve iz sevveytuhu ve nefehtu fihi
min rh kavli de
22. 22 Yazlar esbabn itim ve istiddn husl sebebiyle beden-i
insn vech-i mahss zere tesviye olundukda yani her aznz kendi
mahall-i lykda zuhur iderek bedenin kabl-u rha olan istidd ve
kabiliyyeti tamm olundukda nda nefh tabr olunan rh zuhur eyler.
mealini mddir. Rha nefh tabr olunmas beynlerindeki bir mnsebet ve
bir mhebete mebndir. Yoksa bu tabr bir tabr-i hakk deildir. HAYT
Bedende hsl olan hayt hsiyet-i terkb ve faliyet-i ecza ile hsldr.
Nutk, dhk gibi eyler de byledir. nsn ile hayvan arasndaki tefvt de
terkbden ni olup hepsinin asl ise birdir. Bu asl- vhid her
mertebede bir zuhr- mahss iktiz itmi ve o zuhr- mahssa mertebe-i
hayvniyyede rh- hayvn ve mertebe-i insniyede nefs-i ntka unvn
verilmidir. Yoksa rh- hayvan baka, rh- insn de baka bir ey deildir.
(20/A) Mertebe-i hayvniyyede hayvn olan ey ne ise mertebe-i
insniyyede insn olan ey dah odur. kisi arasndaki tefvt ancak istidd
hasebiyledir! BADEL-VEFT BEDENDEN FTRK DEN CEVHER Bir beden vefat
ettikde ndan iftirk iden cevher o bedende, o sretde zuhur etmi olan
Vcd-i Mutlakdan ibarettir. Vcd-i Mutlak sretin fesdiyle fsid olmaz.
Belki ilel-ebed bak ve kendisine suvar- ey ald-devm mtevldir. nki
bu cevherin kendi kendine tayyn olmadndan her zemn kendisi in bir
sretin bulunmas emr-i zrr ve binen-aleyh cevher-i mezkr l-alettayn
bir sretden gayr-i hlidir. (Ez serima retenumuden ve bi dest ve o
nest ez yaran kuiden lem-i dl hud bi payanest her zaman bi hasabi
vakt rahi bi numayed tacil nemi bayed kerd ki her meyvera vakitest
veleykin der ciddi mcahede tacil bayed kerd ki taksir.) [Bizden
ser-rete gsterib ele virmek yrandan da sa'y ve gayret itmekdir.
lem-i dl yani makmt- kalbiyye b-pyndr. Her zaman hasebl-vakt bir
tecelli gsterir. (..zahid..vardr. Hat mcahede ve tacl eden taksir
etmemelidir.)] (20/B) YNE VCD- MUTLAK Vcd-i Mutlak li-ztih vcibdir.
Mmteni olmas gayr-i kbildir. Zr vcd ile adem beyninde mnft(aykrlk)
olduunda birisi dieri ile ittisf(vasflanma) idemez. Ve hibir
sebeble vcd madm olamaz. Nerede kald ki vcdun ademi vcib ola. Vcd-i
Mutlak imkn- hs ile mmkn de olamaz. [mkn- mm ile mmkin olmak vcbe
mnf olmad in Hazret-i eyh imkn- hss tahsis biz-zikr etmidir.] Zira
Vcd-i Mutlak imkn- hs ile mmkin olub, yan varl da yokluu da vcib ve
lzm deil belki her iki taraf msavi bulunur ise varl mkteseb olmak
lzm gelr. Ve bu hlde nefsine nazaran fil-asl madm bir ey olmas
iktiz eder. Hlbuki Vcd-i Mutlak fl-asl madm olunca ztna hakkatine
nazaran adem yan yokluk ile ittisf etmi olmas icb eyler. Vcdun adem
ile ittisf ise karben beyn olunduu zere bil- ekk muhaldir. Bir de
Vcd-i Mutlak imkn-i hs ile mmkn olduu takdirde varl in bir mcide
muhtc olur. Bu ise katiyyen btldr. Zira o mcid mevcd bir ey ise,
Vcd-i Mutlakn (21 /A) behemehl nn zmnnda tahakkuk etmi olmas lzm ve
lbd [phesiz, kesin] olduundan vcd-i mutlakn nefsinden ol tahakkuku,
tabr-i dier ile tahakkukdan evvel tahakkuku lzm gelr. Bu ise bir
eyin kendi nefsine takaddm dimek olduundan katiyyen muhaldir. Yok,
eer o mcid mevcd deil belki madm bir ey ise, bir ey madmun dier bir
eyi icd idemeyecei der-krdr. yle ise u iki takdire gre dah vcd-i
mutlakn imkn- hss ile mmkn bir ey olamayaca taayyn iderek bizzt
vcibl-vcd olduu sabit olur.
23. Yazlar 23 Vcd-i Mutlak vcibl-vcd olunca nn Allah olduu ve
her eyin vcdu ancak nnla husule geldii ve binen-aleyh cmle ey na
mazhar ve kendisi o eyda zahir olduunu tahakkuk eyler!.. VCD-
MUTLAKDA K TBR Vcd-i Mutlak ayn-i Hakkdr. Hakk, her mertebede iki
itibrdan hl deildir. Birisi tesr, dieri de teessr ve infi'aldir.
Hakk birinci itibr ile lh ve Allah, ikinci itibr ile de lem, Halk,
Hdis tesmiye olunmutur. Fefhem! (21/B) VCDDA TBR DAHA Vcdda dier
itibr daha vardr. Vcd-i srf, Vcd-i Mutlak, Vcd-i Mukayyed. Itlak ve
takydden hl olan vcd-i srf Hakkdan ibaret olduu gibi, tlak ve takyd
ile ittisf eyleyen vcd dah Hakdan ibarettir. Hakk tlak ve takydden
hl bir vcd-i srf olmak itibriyle ne kll ne czdir. nki klliyet tlak
cziyyet de takyd itibriledir. Yan kendisinin kffe-i eyya mul ve
eynn nda itiraki itibr olundukda na klli unvn virilr. Ey-y kesrenin
nda itirakinden kat- nazar nn mezhirden bir mazhar- muayyende
zuhuru itibr edildii sretde ise cz nmn alur. Binen-aleyh Hakikat-i
srfe-i ilhiyye min haysi'z-zt klliyet ve cziyyet zre sabk ve bunlar
nnla mesbkdur. Her ne kadar tlak ve takyd sfatlaryla ittisf
itibriyle itirak ve adem-i itirkden hl deil ise de! (22/A) HVYYET-
LHYYE Min haysiz-zt her eyden mcerred olan vcd-i srf, Hviyyet-i
lhiyyedir. nn fevkinde bir mertebe daha yokdur. Vcd- srf, her eyin
fevkinde olduu cihetle cmle ey ndan sdr ve maa hz kendisi cmle eyda
dhildir. Her ey O ve O her eydir. Bu mertebe-i srfda evveliyet,
hiriyyet, zhiriyyet, btniyyet de yokdur. Evsf ve uslde sireyi de
buna kys eyle: Zira bu mertebede vcd, her eyden mcerred olub
evveliyet, hiriyyet gibi eylerin tahakkuku ise vcdun kffe-i eyya
umm ve mul ve nlarda duhl cihetiyledir. Hatt o mertebe Zt-i srfda
ezel ve ebed dah yokdur. nda ikisi de ey-i vhidden ibretdir! VCD-
MUTLAKDA DER K TBR Vcd-i Mutlakda dier iki itibr daha vardr. Birisi
adem-i teayyn dieri de teayyndr. Birinci itibr ile n Ehad tesmiye
olunur. Ve cell sfatiyle tavsif idilr. kinci itibr ile de na vhid
tesmiye olunduu ve cell sfatiyle tavsif (22/B) edildii gibi ceml
sfatiyle dah tavsif idilr. Bu iki sfatdan yedeyn lafziyle de tabr
idilr. Kezlik yedeyn nm zahir, btn, kbz, bst, gibi sft- mtekbileden
her ikisine de tlak olunur. Nitekim Halaka deme bi-yedeyhi hadis-i
erifiyle de zikr olunan sft- mtekbileden her iki sfata iaret
olunmudur. Yedeyn lfz sret-i lem ile sret-i Hakka dah tlak olunur!
nnallhe halaka deme al sretihi hadisinin mansn Resl- Ekrem: Cenb-
Hakk, Hazreti demi kendi sreti zre halk itdi buyurdu. Tevrtda dah
bylece vki oldu. Bunun mans: Cenb- Hakk demi kendi sret-i
kemliyyesi zre halk itdi dimekdir. Binen-aleyh bu sretden maksad
sret-i hissiyye deil sret-i maneviyyedir. nki Rbbiyyet ve Ulhiyet
mertebelerinde Hakkn sret-i hissiyyesi yokdur. Cenb- Hak bu
mertebelerde sret-i hissiyyenin kffesinden mnezzehdir. Zr sret-i
hissiyye hakyk- lemden olub sret-i Hak ise (23/A) o mertebelerde
sret-i btniyyeden ibretdir. M menaake en tescude lim halekt
bi-yedey'(Sd-75) kavl-i erfindeki yedden maksad dah sret-i hissiyye
ile sret-i maneviyye ve btniyyedir. Hakk Tel mertebe-i Rbbiyyet ve
Ulhiyyetde sret-i hissiyyeden deil, belki maneviyyeden ibaret olduu
indr ki, bir hads-i Kudsde: Knt semahu ve basarahu denildi; Knt
znehu ve aynehu denilmedi. nn arazn'l- emnete(Ahzb-72) kavl-i
erifindeki el-Emnete lfz da sret-i hissiyye ile sret-i maneviyyenin
beynini cmi olan sret-i ilhiyyeye iretdir ki, dem ite bu sret zre
halk olunmu ve nnla r-yi zeminde Halfetullh olmudur.