١

اهداف جلسه

دانستپس از اين جلسه شما خواهيد چيست و چرا استفاده مي شودنمونه گيري

روشهاي مختلف نمونه گيري كدامند و چه زمانهايي مورد استفاده قرارمي گيرند

روش تعيين حجم نمونه

اي از آمار استنباطيخالصه

٢

مفاهيم مربوط به نمونه گيري مطالعه مورد جامعه ) Population(: انجام آن روي بر مطالعه كه است جمعيتي

موجودات و اشيا ، ها پديده تواند مي بلكه نيستند انسانها جامعه اين “لزوما .مي شوددارد را آن به نتايج تعميم قصد محقق كه جمعيتي .باشند ها پيام ويا زنده

نمونه گيري واحدهاي )Sampling Units(: نمونه در جمعيت از كه اشيايي يا افراد .مي شوند انتخاب

معرف نمونه )Sample Survey( : را جمعيت مهم خصوصيات تمام ”تقريبا كه اي نمونه باشد داشته

نمونه گيري چارچوب )Frame(: هر به نمونه كه جمعيت واحدهاي تمام از فهرستي .مي شود انتخاب آن از ترتيبي

نمونه گيري طرح)Sampling Design( : نمونه واحدهاي انتخاب براي است روشي( نمونه گيري در )اريبي( سوگراييBias In Sampling(: از مرحله هر در تاثيري هر

سوگرايي شوند، منحرف واقعي مقادير از يافته ها شود باعث كه استنتاج يا بررسي.مي شود تعريف

٣

انتخاب نمونه مطالعه روي كل جمعيت

census)سرشماري( در ايران Hivبررسي تمام مبتاليان به ويروس : مثال

مطالعه روي نمونه اي از جمعيتsampling) نمونه گيري(

تاثير آموزس در پيشگيري از عفونت هاي روده اي در : مثالدانش آموزان دبستان هاي تهران

۴

:دليل نمونه گيري

نيروي انسانيوهزينهكاهشكاهش زمان يا سرعت بيشتردقتافزايش(قابليت اعتماد(حفظ واحدهاي جامعهاستفاده بهتر از منابعقدرت عمل بيشتركارآمدي. . .

۵

ه گيرينروشهاي نمو

غير احتماالتي

احتماالتي

۶

روشهاي نمونه گيري غير احتماالتي)برابر ندارندهمه افراد شانس انتخاب شدن (

)Convenience Sampling(دسترس نمونه گيري آسان يا در -1

شركت كليه بيماران بستري در يك بخش يا همه بيماران مراجعه كننده به كلينيك در روزي معين

(Quota Sampling)اينمونه گيري سهميه -2

ميزان اطالعات كارگران در مورد رعايت اصول ايمني كار با در نظر گرفتن سطح تحصيالت آنان

نمونه گيري داوطلبي -3داوطلبان روش جديد جراحي قلب

نمونه گيري مستمر -4بررسي يك بيماري نادر

٧

نمونه گيري احتماالتيروشهاي )همه افراد شانس انتخاب شدن دارند(

نمونه گيري تصادفي ساده -1Simple Random Sampling

نمونه گيري تصادفي منظم-2Systematic Random Sampling

گيري تصادفي طبقه بندي شدهمونه ن-3

Stratified Random Samplingنمونه گيري تصادفي خوشه اي -4

Cluster Random Sampling

نمونه گيري تصادفي ساده به چهار چوب نمونه گيري داردنياز

،براي انتخاب مي توان از جدول اعداد تصادفيكردماشين حساب يا كامپيوتر استفاده

مشكالت اين روش: وقت گير و مشكل، نيازمندي به چارچوب، نامناسب

براي جوامع ناهمگون

٩

نمونه گيري تصادفي سيستماتيك داردبه چهار چوب نمونه گيري نيازاين فاصله از رابطه زير . افراد با فاصله اي معين انتخاب مي شوند

آيدبدست مي

K=

و 1با انتخاب عدد تصادفي بينk شماره نفر اول انتخاببه نفرات قبلي بدست kنفرات بعد با اضافه كردن شماره .مي شودمي آيد

منطبق شدن نمونه گيري بر تغييرات منظم جامعه : مشكل اين روش

١٠

تعداد كل جمعيتتعداد نمونه

نمونه گيري تصادفي طبقه اي به متغير چند يا يك براساس را بررسي مورد جامعه بتواند بايد محقق

كند تقسيم طبقاتيباشند هم شبيه حدودي تا بايد طبقه يك داخل افرادنمونه گيري طبقات دارد،درون وجود طبقه هر در كه افرادي نسبت به

مي گيرد صورتاست تصادفي طبقه هر در انتخابطبقه هر در جمعيت تعداد و گيري نمونه چوب چهار به نياز :مشكل

مي باشد

انجام بندي طبقه متغيرها برخي براساس ما گيري نمونه نوع اين در)...و ،تحصيالت،رشته ،شغل ،جنس سن مثال(مي دهيم

١١

نمونه گيري تصادفي خوشه اي

ندارد گيري نمونه چوب چهار به نياز چند تصادف به و كرده تقسيم هائي خوشه به را جمعيت

كنيم مي انتخاب را خوشه

است مناسبي روش باشد پراكنده و گسترده جمعيت اگرفارس استان روستاهاي در روده اي عفونت هاي شيوع بررسي :مثال

١٢

١٣

نمونه گيري طبقه ايابتدايي، راهنمايي و دبيرستان: دانش آموزان

نمونه گيري خوشه ايشهرداري 1،2،3دانش آموزان ناحيه

اي چند مرحلهگيري نمونه (Multistage cluster)

جمعيت كه بوده متجانسي غير و ناهمگن گروههاي ،ها خوشه اند شده بخش ها خوشه آن در محقق آماري

جمعيت كه را هايي خوشه تمام فهرست بايد ابتدا محقق پس نمايد تهيه را اند شده پخش آنها در وي آماري

نمايد گيري نمونه ها خوشه اين از ،بعد كند گيري نمونه ها خوشه اين درون واحدهاي از نيز بعداجرا صحت تضمين هزينه، و وقت اتالف از جلوگيري :مزيت

كشور در خوني كم شيوع :مثال

١۴

خطاهاي نمونه گيري

نمونه گيري غير خطاهاي )Non-Sampling Errors(: مصاحبه اثر اشتباه، پاسخ پرسشنامه ها، سؤاالت به پاسخ عدم مانند خطاهايي

،بد چارچوب از ناشي كه( بد نمونه انتخاب پاسخگو، بر پرسش اثر و كننده انتخاب چارچوب در ولي نيستند جمعيت جزء كه واحدهايي انتخاب دليل به

)شده اند

نمونه گيري خطاهاي: (Sampling Errors) واقعي مقدار و نمونه از آمده بدست مقدار بين تفاوت نمونه گيري، خطاهاي

جمعيت در پارامتر يك اين و دارد كمتري نمونه گيري خطاي بزرگتر نمونه .دارد نمونه حجم به بستگي نمونه گيري خطاي ميزان

.ندارد جمعيت حجم به بستگي

١۵

عوامل موثر بر تعداد نمونه مورد نياز

پراكندگيدقت مورد نيازاطمينان مورد نياز

١۶

محاسبه حجم نمونهروش محاسبه حجم نمونه در مطالعات تحليلي و توصيفي -١

متفاوت استمحاسبه حجم نمونه بعد از بررسي متون مي باشد -2هزينه، زمان، موضوع و روش مورد بررسي در تعيين حجم -3

نمونه موثر استمطالعات توصيفي، همبستگي نمونه بيشتري بايد باشد

مطالعات آزمايشي و شبه آزمايشي به تعداد نمونه كمتري نياز دارند زيرا با افزايش كنترل مي توان حجم نمونه را كم كرد

مطالعات كيفي نمونه كمتري نياز دارندبا افزايش تعداد متغيرها و مخدوشگر ها حجم نمونه بايد افزايش يابد

١٧

تعيين حد اقل حجم نمونه:براي صفت كيفي

erroracceptabledyprobabilitp

zerrorleveld

ppzn

96.1,05.0

)1()(

2/1

2

22/1

١٨

تعيين حد اقل حجم نمونه براي صفت كمي

erroracceptableddarderrors

ziferrorleveld

zn

tan96.1,05.0,

)(

2/1

22/1

١٩

پردازش اطالعات يروشها

تحليل تجزيه بدانيم، مساله حل فرايند را تحقيق اگر مي كند فراهم مساله حل براي الزم شواهد داده ها،

عددي داده هاي كه مي سازد قادر را محقق آماري روشهاي و داده قرار تفسير مورد و كرده ارزيابي داده، كاهش را

كند ارائه را نتايجتدوين و مساله انتخاب هنگام از پژوهشگر مي شود توصيه

كند مشورت آمار متخصص با ها فرضيه و اهداف

٢٠

مراحل تجزيه و تحليل

آماده كردن داده ها براي تجزيه تحليلتوصيف نمونهآزمون پايايي روش هاي سنجش و اندازه گيري تحليل كاوشي داده هاتحلييل تاييدي با توجه به اهدافتحليل هاي بعدي

٢١

توصيف نمونهرسم نموداررسم جدولچند بعدي -دوبعدي -يك بعدي( يتوصيف(يآمار يمحاسبه شاخص ها

٢٢

انواع نمودارها براي ارائه اطالعات

براي متغيرهاي كيفي( نمودار ستوني(

براي متغيرهاي كيفي( نمودار دايره اي(

متغيرهاي كمي گسسته( نمودار پلي گون يا چند بر(

متغيرهاي كمي پيوسته(نمودار هيستوگرام(

ارتباط دو متغير كمي( نمودار پراكنش(

٢٣

٢۴)كيفيبراي متغيرهاي ( نمودار دايره اي

1 2 3 4

٢۵نمودار ستوني

20.427.4

90

20.4

0

30

60

90

1 2 3 4

Bar Chart

٢۶)دو بعدي( نمودار ستوني

100

110

120

Control 1 2 3 4 5 6 7

No sodium Sodium

چند برنمودار پلي گون يا )كمي گسستهمتغيرهاي (

٢٧

Polygon

0

20

40

60

80

100

0-9 1 2 3 4+

٢٨)ارتباط دو متغير كمي( نمودار پراكنش

0

1

2

3

4

5

0 40 80 120 160

٢٩)متغيرهاي كمي پيوسته(نمودار هيستوگرام

0

10

20

30

40

50

60

3-3.4 3.5-3.9 4-4.4 4.5-4.9 5-5.4 5.5-5.9 6-6.4 6.5-6.9 7-7.4 7.5-7.9 8-8.4 8.5-8.9

٣٠يجدول توصيف

٣١)دو بعدي(يجدول توصيف

يآمار يشاخص ها ميانگين ، ميانه ، نما( يتمايل مركز يشاخص ها( دامنه ، واريانس ، انحراف معيار( يپراكندگ يشاخص ها(

٣٢

nx

x

Nx

SD

i

2)(

ضريب همبستگي

كمي(ضريب همبستگي پيرسون(

كيفي(ضريب همبستگي اسپيرمن(

نشان دهنده همبستگي كامل و مستقيم+ 1ضريب همبستگي

نشان دهنده همبستگي كامل و منفي -1ضريب همبستگي

٣٣

خطر نسبي و ضريب شانس

يا عارضه ميزان هاي مي توان تحليلي، پژوهش هاي در پژوهش هاي در .كرد مقايسه گروه دو در را بيماري

مورد پژوهش هاي در و نسبي خطر معموال هم گروهي.مي شود محاسبه شانس ضريب شاهدي

RR= الكل كه گروهي در مري سرطان به ابتال خطر :3 مصرف الكل كه است افرادي برابر 3 مي كنند مصرف

نمي كنند

٣۴

خط رگرسيونيكمي(رگرسيون خطي(

Linear regressionUnivariatemultivariateكيفي(رگرسيون الجستيك(

Binary logisticMultinumial logisticOrdinal logistic

٣۵

آزمون فرضيهتنظيم فرضيه آماري

انتخاب سطح معني داري سطح معني داري يا سطح اطمينان واژه اي آماري است كه ميزان احتمال خطا در رد يا

تاييد فرضيه را نشان مي دهدآلفا احتمال رد فرضيه صفر وقتي كه درست بوده است بتا احتمال رد فرض مقابل وقتي كه درست بوده استتوان احتمال رد فرض صفر است وقتي كه غلط بوده است

انتخاب آزمون آماري

رد يا تاييد فرضيه

٣۶

آزمون پارامتري و ناپارامتري پارامتري آزمون)parametric test(

متغيرها در مقياس فاصله اي و نسبي توزيع نرمالمتغيرداراي

ناپارامتري آزمونهاي)nonparametric test(مقياس اسمي و رتبه اي نامعلومتوزيعحجم نمونه كم

٣٧

آزمونهاي آماريمقايسه ميانگين با يك عدد ثابت براي يك گروه:

Parametric test: One sample t_testNonparametric test: Kolmogorov-Smirnov test

مقايسه ميانگين دو گروه مستقلParametric test: Two independent samples t_test

Nonparametric test: Mann_whitney test

مقايسه ميانگين دو گروه وابستهParametric test: Paired samples t_test Nonparametric test: Willcoxon test

٣٨

آزمونهاي آماري

مقايسه چند گروه مستقلParametric test: One way ANOVANonparametric test: Kruskal Wallis

مقايسه ميانگين ها در طول زمان(مقايسه ميانگين چند گروه وابسته(

Parametric test: Repeated MeasuresNonparametric test: Friedman test

٣٩

۴٠