INMANUEL KANTINMANUEL KANT

(1724-1804)(1724-1804)

VIDA E OBRA

INFLUENCIAS FILOSOFICAS:

CRITICISMO FRONTE A

RACIONALISMO E EMPIRISMO

Casa natal de Kant

VIDA E OBRAS(1724-1804)

Vive na última fase da Ilustración. Nace o 22 de abril de 1724

Cuarto de once fillosNaceu e morreu en Könisberg ,

cidade a orillas do mar Báltico, capital de Prusia Oriental. Hoxe pertenece a rusia e a actual KALININGRADO

Moi influido polo pietismo da súa nai. xuventude moi difícil con gran pobreza.

•1732: Ingresa no “Collegium Fredericianum”.

•1738:Morre a súa nai.

•1740: matrículase na Universidade de Königsberg. Estudia

filosofía, matemáticas e ciencias naturales.

•1746: Morre o seu pai. Para gañarse a vida, exerce de preceptor

privado hasta 1754.

•1756: En abril solicita a cátedra de Lóxica e Metafísica, pero o

gobierno non a cubre por problemas económicos.

•1764: O gobierno ofrécelle a cátedra de Poesía. Kant rechazaa.

•1765: Nombrado vicebibliotecario da biblioteca real de Königsberg.

• 1772: Renuncia o seu cargo de vicebibliotecario.

• 1780: Ingresa no senado académico da Universidade de

Königsberg.

• 1781: Publica A crítica da razón pura.

• 1784: Publica Qué é a Ilustración?

• 1785: Publica Fundamentación da metafísica das

costumes

• 1786: Nombrado Rector da Universidade de Königsberg.

• 1787: Segunda edición da Crítica da razón pura

• 1788: Crítica da Razón Práctica

• 1790:Crítica do Xuízo

1792: A censura prusiana

prohibe a publicación da 2ª

parte da súa obra A Relixión

dentro dos límites da mera

razón.

1794: Se agudiza o conflicto

coa censura: Ante as

amenazas do rei, Kant

renuncia a toda manifestación

sobre o tema da relixión.

1797: Pon fin a súa actividad

docente.

1804: Morre na mañá do 12 de

febreiro.

1792: A censura prusiana

prohibe a publicación da 2ª

parte da súa obra A Relixión

dentro dos límites da mera

razón.

1794: Se agudiza o conflicto

coa censura: Ante as

amenazas do rei, Kant

renuncia a toda manifestación

sobre o tema da relixión.

1797: Pon fin a súa actividad

docente.

1804: Morre na mañá do 12 de

febreiro.

EVOLUCIÓN DO PENSAMIENTO KANTIANO

Período precrítico (1747-1770)

Interese predominante pola física (1747-1760)Ten unha clara influencia de : NEWTON E LEIBNIZ céntrase no problema do espacio

Interese predominante pola filosofía (1760-1770)Afástase progresivamente do racionalismo estricto

Obra fundamental Principios formais do mundo sensible e intelixible (1770)

Período crítico (1770-1804)

Trata de solucionar o problema da metafísica

Obras fundamentais Crítica da razón pura (1781)

Crítica da razón práctica Crítica do xuizo

Fundamentación da metafísica das costumes

ANTECEDENTES FILOSÓFICOSO RACIONALISMO.

• Educado como pensador racionalista (influxo de Leibniz e Wolff)• a verdade é ante todo un producto da razón.

Razón Dogmática:

Preñada de contido(ideas innatas)

Sistemática

Deductiva

Wolff, máximo representante desta

razón dogmática en Alemania

Cristian Wolff

O EMPIRISMO.

• Según Kant, Hume despertouno do “sono dogmático”

• Fíxolle darse conta de que o racionalismo era un dogmatismo sen

fundamento.

• Acepta a crítica de Locke ás ideas innatas.

• Recolle a súa concepción dos límites do coñecemento humano.

• Admite que o único punto de partida do coñecemento é a

sensibilidade: nega a intuición racional.

• Pero o empirismo en Hume termina transformándose nun

escepticismo.

• Cómo conducirse sen negala verdade pero admitindo as tesis

básicas do empirismo?

• A ciencia xa o fixo. Exemplo de Newton.

• Moi importante para Kant: coñecía e defendía as propostas de

Newton.

• O científico inglés foi quen de unir experiencia e razón nas súas

leis sobre o movemento dos corpos e os astros.

CONCLUSIÓN:

CRITICISMO FRENTE AO RACIONALISMO E EMPIRISMO(texto2)

Racionalismo: Christian Wolff (leibnizaiano). DOGMATISMO

Empirismo: Imposibilidade de fundamentar racionalmente o coñecemento. ESCEPTICISMO

KANT CRÍTICA Krinien = Análisis, discernimiento

Análisis da razón: Establecer as súas capacidades e límites

Capacidades: contestan a estas tres preguntas

Qué podo saber? Epistemoloxía

Qué debo facer? Etica

Qué me cabe esperar? Relixión

Qué é o home?

Pregunta / Obxectivo Disciplinas Obras nas que o desenvolve

Qué Podo saber?:Establecer:1.os principios dende os que é posible un coñecemento científico da Naturaeza.2.os límites dentro dos que é posible tal coñecemento.Conleva preguntarse: Es posible a metafísica como ciencia?

Teoría do coñecementoMetafísicaCiencia

"Critica da Razón Pura" (1.781)"Prolegómenos a toda Metafísica futura" (1.783)

Qué debo facer?:Establecer e xustificalos principios da acción e as condicións da liberdade.

Ética eMoral"Crítica da Razón Práctica" (1.788)"Fundamentación da metafísica das costumbres" (1.785)

Qué podo esperar?:Proxectalo destino último do ser humano e as condicións e posibilidades da súa realización.

Historia e Relixión

"Crítica do xuizo" (1.790)"a relixión dentro dos límites da mera razón" (1.793)"a paz perpetua" (1.795)

O IDEALISMO TRASCENDENT

AL

PUNTO DE PARTIDA

a Metafísica é cuestionada

Incuestionabilidade das ciencias físicas e matemáticas

O seu modelo de coñecemento será o auténtico

Obxectos metafísicos

DeusLiberdade

Inmortalidade

Obxectos metaempíricos

Obxectivos kant

Preguntas

Que podemos coñecer?

Busca determinalos límites da razón para destruir as súas pretensións inxustificadas

Como é posible o coñecemento?

Busca determinalas condicións de posibilidade do coñecemento

É POSIBLE A METAFÍSICA COMO CIENCIA?

COMO É POSIBLE A CIENCIA?

CALES SON AS CONDICIÓNS QUE FAN POSIBLE OS XUÍZOS DA CIENCIA?

Cales son os xuízos científicos?

xuízos analíticos a priori Son universalmente válidos, son anteriores á experiencia

Non dan realmente coñecemento, o que dice o predicado do suxeito xa o sabemos

No dan información da experiencia. Non son xuizos científicos.

Xuizos sintéticos a posterioriDan información acerca da experiencia

Amplían coñecemento, pero un coñecemento probable.

Non dan leis universales nin necesarias. Non son xuízos científicos.

Xuízos sintéticos a priori

Por ser a priori son universales e necesarios. Ningunha experiencia lle pode invalidar.

Por ser sintéticos dan coñecemento de experiencia. Enlazan concepto e objeto.

Son utilizados polas matemáticas e a física. Ciencias incuestionables.

Relación de ideas

Xuízos de Feito

“O todo é maior que as partes”

“os nativos de Aranda miden 1,90 m”

“a recta é a distancia más curta entre dous puntos”

Determinala validez do coñecemento e fundamentalas ciencias é determinar como son posibles os xuízos sintéticos a priori nelas (análise transcendental)

XIRO COPERNICANO (xiro subxectivista ao coñecemento)

OBXECTO SUXEITORealismo

Idealismo

REALISMOo suxeito observa ao obxecto.

O obxecto instrúe ao suxeito.O obxecto conforma ou rixe ao obxecto.

IDEALISMO

O obxecto non é creación do suxeito.

o suxeito conforma ou rixe ao obxecto.

O obxecto se axusta á forma de ser da facultade cognoscitiva.

O obxecto en relación co suxeito se denomina FENÓMENO.

o obxecto fora da súa relación co suxeito se denomina NOÚMENO.

O coñecemento pode ser universal e necesario, porque é froito da imposición do suxeito (das súas estruturas a priori) ó obxecto

Cales son as condicións a priori (condicións que impón o suxeito)que fan posible os xuízos Sintéticos a priori?

IDEALISMO TRASCENDENTAL

Coñecer é coñecer ideas. Tª Representación

O coñecemento ven posibilitado por condicións que impon o suxeito

O COÑECEMENTO

Para os empiristas (Hume)

Para os racionalistas O ser humano posúe tamén ideas innatas, que non proceden da experiencia, que permiten o coñecemento do que está máis

alá de calquer experiencia posible.

Para Kant Todo o noso coñecemento comeza coa experiencia. SENSIBILIDADE

Pero non se orixina todo él na experiencia. ENTENDEMENTO

o coñecemento é unha composición de

o que recibimos da experiencia.MATERIA do coñecemento

o que producimos espontáneamenteao recibilas impresións sensoriais.

FORMA del conocimiento

a necesidade e universalidade do coñecemento non ven da experiencia, senón do compoñente a priori proporcionado pola facultade de coñecer do suxeito.

A experiencia é a orixe e límite do coñecemento. A experienica non prduce

necesidade senón probalidade

Tipo de coñecemento

Facultad implicada Resultado

Coñecemento sensible

Sensibilidade Experiencia (percepcións)

Coñecemento intelectual

Entendimiento xuizos (pensalos obxetos)

Razón Razonar (relacionar uns xuizos con outros e buscar principios xerais)

Prólogo (á 1ª ed. –1781- á 2ª ed. –1787-)

Introducción

I. Doctrina elemental trascendental

Primeira parte: Estética Trascendental

Segunda parte: Lóxica Trascendental

1ª división: Analítica Trascendental

2ª división: Dialéctica Trascendental

II. Doctrina trascendental do método

A SENSIBILIDAD

É a primeira facultade de coñecemento a capacidade de recibir representacións ao ser

afectados polos obxectos do mundo.

dous modos de sensibilidadesentido externo con él nos representamos obxectos

no espazo. (xeometría)sentido interno con él intuimos no tiempo os

nosos estados psíquicos. (aritmética)

na sensibilidade hai

unha materia (empírica) as sensacións (caóticas)

unha forma (a priori) o espazo e o tempo(ordenan)

que dan lugar INTUICIÓN EMPIRICA

(FENÓMENO.PERCEPCIÓN)

Estética Trascendental(texto 3)

ESTÉTICA Do grego, significa sensación. Só hai coñecemento do que temosSensacións. a facultade humana que capta as sensacións é a sensibilidade.

O espazo lexitima os xuízos sintéticos a priori da Xeometría

O tempo lexitima os xuizos sintéticos a priori da Aritmética

Espazo e tempo son intuicións puras sensibles; Formas a priori da sensibilidade

Pura, porque non da contidos, son forma de toda experiencia.

Intuición porque é algo único, mentres que o concepto sirve para unha multiplicidade.

Sensible, porque forma parte do coñecemento sensible.

A Sensibilidade

ESTÉTICA

Formas. Non son impresións, son as formas como percibimos as impresións

As matemáticas formulan xuízos acerca do espazo e do tempo

Analítica trascendental: os xuízos sintéticos a priori da física.

O ENTENDEMENTO (texto 4)

é a facultade de comprendelos obxectos percibidos, dados (fenómenos) pola sensibilidade.

a facultade de xulgar e pensar.

necesitaIntuicións (percepcións) da sensibilidade

Conceptos puros ou categorías permítennos pensar no obxecto.

ParaElabora

run

Pensamento.Xuizo que é Subsumir un obxecto nun concepto: xuízo.

AS CATEGORÍAS

Según a súa estructura lóxica, hai doce tipos de xuízos Doce Categorías (conceptos puros)

Posibilitan os xuízos sintéticos a priori na física

Condicións transcendentais do noso coñecemento

Baleiras de contido empírico

Preceden e posibilitan a experiencia. Teñen valor gnoseolóxico. subxectivas

TABLA DE XUÍZOS E CATEGORÍAS

CriterioTipos formais

de xuízosCategorías

Exemplos

Según a cantidadeUniversais

ParticularesSingulares

TotalidadePluralidade

Unidade

Todo A é BAlgún A é B

Ese A é B

Según a calidadeAfirmativosNegativos

Indefinidos

RealidadeNegación

Limitación

É certo que A é BA non é BA é non B

Según a relaciónCategóricosHipotéticosDisxuntivos

SustanciaCausalidade

Acción recíproca

A é BSi A é B, entón C

A é B, ou C, ou D..ou N

Según o modoProblemáticos

AsertóricosApodícticos

PosibilidadeExistenciaNecesidade

A pode ser BA de feito é B

A necesariamente é B

Conclusión; uso lexítimo das categorías(texto 4)

• AS INTUICIÓNS SEN CATEGORÍAS SON CEGAS, AS CATEGORÍAS SEN INTUICIÓN SON BALEIRAS

• AS CATEGORÍAS NON SON APLICABLES MÁIS ALÁ DA EXPERIENCIA.

DISTINCIÓN FENÓMENO /NOÚMENO.

Só coñecemos o fenómeno quedando incognoscible aquilo que as cousas poidan se á marxe do noso coñecemento (noúmeno)

O Noúmeno é incognoscible

Dialéctica Trascendental: Ideas da Razón

A RAZÓN Facultade da suprema unificación do coñecemento. permite relacionar uns xuízos con outros

Razón: USO LÓXICO.busca as sínteses máis xerais posibles, con Ideas. IDEAS TRANSCENDENTAIS

Alma Unifica os coñecementos da experienciainterna

Mundo Unifica os coñecementos da experienciaexterna

Deus Unifica tódolos coñecementos

Establece relacións entre xuízos, buscando xuízos máis xerais.

BUSCA O INCONDICIONADO

IDEAS TRANSCENDENTAIS

• USO LEXÍTIMO; principios reguladores.

• USO ILEXÍTIMO; “ILUSIÓN TRANSCENDENTAL” = toma as ideas da razón como obxectos reais. Aplicación das categorías non a intuicións empíricas senón a conceptos puros da razón(alma, mundo deus).

Disciplinas metafísicas Psicoloxía racional PARALOXISMOS

Cosmoloxía racional ANTINOMIAS Teoloxía racional IDEAL DA RAZÓN PURA

Non é unha ciencia ninpode chegar a selo

A METAFÍSICA

porque é imposible un coñecemento das cousas en sí mesmas

non posuímos ningunha intuición dos obxectos de coñecemento da metafísica

AlmaMundoDeus

pero

é inevitable como tendencia natural”

ten unha función reguladora

sinala os límites quenon se deben traspasar

estimula a que ainvestigación non se

deteña nunca

a experiencia sensible é o límite de todo coñecemento posible

Resumo: O FENÓMENO COGNOSCITIVO

SABERFACULTADE

FORMA MATERIA

EstéticaTrascendental

SENSIBILIDADE(matemática)

Intuicións purasA priori

(Espazo e Tempo)

Caos desensacións

AnalíticaTrascendental

ENTENDEMENTO(Física)

Conceptos purosA priori

(Doce Categorías)

Sensaciónsordenadas no

Espazo e Tempo

DialécticaTrascendental

RAZÓN(metafísca)

IdeasTrascendentais

(Alma, mundo e Deus)

Sen obxectosempíricos.

Paraloxismos da razón pura

Paraloxismo Falso siloxismo que afirma a existencia dun ser pensante como substancia

Doble sentido da sustancia, como categoría e como obxecto metaempírico.

O punto de partida da Psicoloxía está en afirmar que “eu penso” é unha sustancia.

Aplicamos unha condición de posibilidade da experiencia(categoría entendemento) más alá da experiencia.

Antinomias da razón pura

Antinomia Son afirmacións opostas que se proban coa mesma necesidade.

Antinomia da cantidade Nace de considerar a orixen do mundo

TESIS: O mundo é creado.

ANTÍTESIS: O mundo es eterno..

Antinomia da calidade Tomada da división das cousas

TESIS: O mundo está composto de partes simples e indivisibles..

ANTÍTESIS: Todo o extenso é divisible ata o infinito.

Antinomia da relación Tomada da composición do mundo

TESIS: a causalidade non é a única explicación dos fenómenos..

ANTÍTESIS: Non hai liberdade, só leis físicas ..

Antinomia da modalidade Tomada da dependencia do mundo

TESIS: o mundo supón como causa un ser necesario..

ANTÍTESIS: No hai ser necesario,

IDEAL DA RAZÓN PURA. IDEAL TRASCENDENTAL.(Crítica ás probas demostrativas da existencia de Deus).

a Idea de Deus é Ideal por estar máis lonxe da realidade obxectiva que as ideas

Reduce tódalas probas da existencia de Deus a tres:

Argumento ontolóxico Á idea de Ser Perfectísimo non lle pode faltala existencia.

Nada proba. a categoría de existencia non engade nada á esencia da cousa.

Argumento cosmolóxico Va i da continxencia do mundo ao Ser Supremo.

O mundo é continxente xurde por oposición ao ser necesario, logo se reduce á proba ontolóxica, que non é válida.

Conclúe que o ser necesario é causa do mundo. Aplica a categoría de causalidade fóra do campo da experiencia.

Argumento físico-teleolóxico Vai da orde do mundo ao seu Ordenador.

Aplica o concepto de causa fóra do campo da experiencia.

Pódenos levar a un “ordenador” do Universo, non un “creador”, á maneira do Demiurgo platónico.

Para a creación necesita o argumento cosmolóxico, e éste o ontolóxico, e como eles falso.

a ontolóxica é a única proba posible e está sacada de meros conceptos de razón, sen valor obxectivo.

USO TEÓRICO E USO PRÁCTICO DA RAZÓN

Uso Teórico Ciencia

Uso da Razón para coñecelo que “hai”, o que as cousas “son”.

Responde á pregunta qué podo coñecer?

Formula xuízos “S é P”

Uso Práctico Ética

Quere orientar ao home, qué debe facer

Non trata de cómo son as cousas, senón de cómo deberían ser.

os obxectos metafísicos (Deus, Alma e Mundo), sen sentido no uso teórico, vanno a ter na moral.

Responde á pregunta qué debo facer?. Formula Imperativos. “S debe ser P”

ÉTICAS MATERIAIS ÉTICAS FORMAIS

Parten de que hai bens, un dos cales é o Bien Supremo

Non hai bens, nin Ben Supremo. Non hai contidos.

Buscan os medios para conseguilos (virtudes)

Solamente dá a forma da lei

Recorren á experiencia. Éticas empíricas e particulares.

Non dependen da experiencia. Éticas universais

Os seus preceptos son a posteriori e hipotéticos.

Os seus preceptos son a priori e categóricos.

Son heterónomas. as leis dependen das condicións da experiencia.

Son autónomas. a Razón se da a sí mesma os preceptos con total independencia da

experiencia

Tódalas éticas vistas (Platón, Aristóteles, epicúrea, estoica, cristiana...) son

materiais.

a ética kantiana é FORMAL, libera ao individuo da tradición, a autoridade e a fe

(Ilustración).

O DEBER. OS IMPERATIVOS(texto 5-6)

IMPERATIVONon expresa coñecementos, senón mandatos.

Hipotético Ordenan algo como medio para conseguir un fin.

A súa validez está condicionada polo fin.

Que os medios son os adecuados o sabemos pola experiencia.

Categórico Ordenan algo como un fin absoluto, sen condicións.

Teñen que ser a priori e universais.

Non son morais as acciones CONFORME Ä MORAL(feitos por razóns que nada teñen que ver coa moral

Son morais as acciones POR MORAL: cumpren a norma polo deber de cumplila.

a acción é moral pola FORMA (vontade con que se realiza a lei)

a acción non é moral pola MATERIA (contido da lei)

IMPERATIVO CATEGÓRICO(texto 5 e 8)

Obra de modo que trates á humanidade, tanto na túa persoa como en cualquera outra, sempre como un fin e nunca como un medio.

Obra de modo que poídas querer a máxima da túa acción como lei universal.

Condicións de posibilidade da acción moral.

Postulado = non demostrable, pero

suposto como condición da moral misma.

LIBERDADESin ela todo se rexiría pola lei causa-efecto.

Sin ela no habería imperativos categóricos.

Sin ela só habería imperativos hipotéticos.

Sin ela non habería condut moral.

ALMA Si fósemos só corpo, rexiríanos a causa-efecto.

.É necesario ser alma para ser libre.

É inmortal; non está sometida ao espacio-TEMPO

É inmortal; tende a cumplir o ideal moral.(ser=deber ser)

DEUS O home tende á búsca da felicidade.

O home tende ao cumprimento do ideal moral.

Con frecuencia estas tendencias son contradictorias.Garante compatibilidade do ser e o Deber-ser

POSTULADOS DA RAZÓN PRÁCTICA(texto 7)