Nowa podstawa programowa
Jak przygotować się do pracyna lekcjach języka polskiegoz nową podstawą programową w I klasie gimnazjum?
Cechy nowej podstawy programowej
Prostsza i przejrzystsza od poprzedniej. Zastępuje dawną podstawę i standardy
wymagań. Unowocześniona (uwzględnia
najnowsze technologie informacyjne i formy wypowiedzi językowej).
Uwzględnia realnie możliwości czytelnicze uczniów.
Czytanie podstawy programowej
Podstawę programową należy czytać w całości.
Wymagania się nie powtarzają, ale są kontynuowane (np.):
pisanie listu prywatnego (kl. I- III)
pisanie listu oficjalnego (kl. IV- VI)
pisanie listu motywacyjnego (gimnazjum)
Cele kształcenia- wymagania ogólne
Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.
Analiza i interpretacja tekstów kultury.
Tworzenie wypowiedzi.
Stopniowanie poziomu odbioru tekstu. Nacisk na: komunikowanie się, szukanie informacji,
funkcjonalizacja wiedzy.
Odbiór wypowiedzi i zawartych w nich informacji
Czytanie i słuchanie:
5) rozpoznaje różnice między fikcją a kłamstwem,
6) rozpoznaje wypowiedzi o charakterze emocjonalnym i perswazyjnym,
7) rozpoznaje intencje wypowiedzi (aprobatę, dezaprobatę, negację, prowokację),
8) dostrzega w wypowiedzi ewentualne przejawy agresji i manipulacji;
Odbiór wypowiedzi i zawartych w nich informacji
8) dostrzega w wypowiedzi ewentualne przejawy agresji i manipulacji;
Świadomość językowa:3) Dostrzega zróżnicowanie słownictwa-
rozpoznaje (…) wulgaryzmy; dostrzega negatywne konsekwencje używania wulgaryzmów;
Odbiór wypowiedzi i zawartych w nich informacji
9) Rozpoznaje wypowiedź argumentacyjną, wskazuje tezę, argumenty, wnioski;
III Tworzenie wypowiedzi: Mówienie i pisanie:
10) tworzy spójne wypowiedzi ustne oraz pisemne (…) rozprawka;
Odbiór wypowiedzi i zawartych w nich informacji
Świadomość językowa:
9) rozpoznaje temat słowotwórczy i formant w wyrazach pochodnych i wskazuje funkcje formantów w nadawaniu znaczenia wyrazom pochodnym;
Na poziomie podstawowym, funkcjonalizować:
tekst literacki praktyka życiowa
np. Zieleń Tuwima (neologizmy)
Analiza i interpretacja tekstów kultury
Wstępne rozpoznanie; Analiza; Interpretacja; Wartości i wartościowanie.
Przygotowanie do pracy maturalnej.
Lektury a teksty kultury
W nowej podstawie programowej nie mówi się tylko o lekturach, ale o tekstach kultury – a więc dużo szerszym zakresie.
Język polski nie ogranicza się do nauki o literaturze i języku, ale obejmuje np. zjawiska współczesnej kultury popularnej (komiks, piosenka).
Wstępne rozpoznanie
Gimnazjum
1) Opisuje własne odczucia, które budzi w nim dzieło;
2) Rozpoznaje tematykę utworu.
Ponadgimnazjalna
1) . Prezentuje własne przeżycia wynikające z kontaktu z dziełem;
2) Określa problematykę utworu;
3) Rozpoznaje konwencję literacką
Analiza
2) charakteryzuje postać mówiącą w utworze (nie musi znać pojęcia ‘podmiot liryczny”);
10) znajduje w tekstach współczesnej kultury popularnej (np. w filmach, komiksach, piosenkach) nawiązania do tradycyjnych wątków literackich i kulturowych; wskazuje przykłady mieszania gatunków;
Analiza
11) uwzględnia w analizie specyfikę tekstów kultury przynależnych do następujących rodzajów sztuki: literatura, teatr, film, muzyka, sztuki plastyczne, sztuki audiowizualne;
np. gry komputerowe, grafika komputerowa
Interpretacja
3) interpretuje głosowo wybrane utwory literackie (recytowane w całości lub fragmentach);
W nowej podstawie programowej kładzie się znów nacisk na umiejętność recytacji jako jeden z elementów ćwiczących pamięć oraz doskonalących umiejętność występowania publicznego.
Tworzenie wypowiedzi
1) tworzy spójne wypowiedzi (…) podanie, życiorys i CV, list motywacyjny;
2) dokonuje starannej redakcji tekstu napisanego ręcznie i na komputerze (umiejętnie formatuje tekst, dobiera rodzaj czcionki według rozmiaru i kształtu, stosuje właściwe odstępy, wyznacza marginesy i justuje tekst, dokonuje jego korekty, jednocześnie kontrolując jego autokorektę (…)
Tworzenie wypowiedzi
Mówienie i pisanie:
6) Przestrzega zasad etyki językowej w różnych sytuacjach komunikacynych, m. in. zna konsekwencje stosowania form charakterystycznych dla elektronicznych środków przekazywania informacji, takich jak: SMS, e- mail, czat, blog (…)
Świadomość językowa:
2) (…) zna granice stosowania slangu młodzieżowego;
Teksty kultury, które bezwzględnie trzeba znać-
„serce polskiej literatury” Jan Kochanowski, wybrane fraszki,
Treny (V, VII, VIII); Ignacy Krasicki, wybrane bajki; Aleksander Fredro, Zemsta; Adam Mickiewicz, Dziady cz. II; Henryk Sienkiewicz, wybrana powieść
historyczna (Quo vadis, Potop lub Krzyżacy).
Teksty kultury
1) Teksty poznawane w całości- nie mniej niż 5 pozycji książkowych w roku szkolnym oraz wybrane przez nauczyciela teksty o mniejszej objętości;
2) wybrane wiersze;
3) utwór podejmujący problematykę Holokaustu (np. wybrane opowiadanie Idy Fink)
Teksty kultury
powieść przygodowa młodzieżowa powieść obyczajowa; utwór fantasy; utwór detektywistyczny; opowiadanie z literatury światowej XX w. powieść współczesna z literatury polskiej
i światowej; inne pozycje książkowe;
Teksty kultury
2) Teksty poznawane w całości lub części: Ryszard Kapuściński- wybrany utwór
(nie Podróże z Herodotem- są w podstawie dla IV etapu);
3) Wybór publicystyki z prasy i innych środków społecznego przekazu; wybrany komiks; wybrane programy telewizyjne.
Od tekstu do kontekstu
Emocjonalny odbiór wypowiedzi. Analiza (umiejscowienie w kontekstach). Wnioskowanie. Odczytywanie znaczeń. Interpretacja.
Nie chodzi o uczenie historii literatury.
III etap - IV etap
Ścisła kontynuacja między etapami. Nie ma powtarzania, ma być przyrost
umiejętności i wiedzy. Matura będzie się odnosiła do 6 lat
edukacji.
Przyrost umiejętności- przykład
Gimnazjum: uczeń rozpoznaje wypowiedź argumentacyjną; wskazuje tezę, argumenty, wnioski (I 1. 1);
Liceum (pp): uczeń wyróżnia argumenty, kluczowe pojęcia, twierdzenie w tekście argumentacyjnym; dokonuje logicznego streszczenia (I 1. 5);
Liceum (pr): rozpoznaje retoryczną organizację wypowiedzi; wskazuje zastosowane w niej sposoby osiągania przejrzystości i sugestywności (I 1. 4);