OTPORI REZANJA (KOPANJA)OTPORI REZANJA (KOPANJA)

Metode razaranja stijeneMetode razaranja stijenemehaničke - rezanje, odlamanje (otkidanje)

i i jminiranjehidrauličkefizikalne (ultrazvuk, tok visoke frekvencije, toplotno-grijanje i hlađenje)kemijske - otapanje i prevođenje stijena u tekuću iliplinovitu fazubio izlučivanja pomoću bakterijakombinirane

Prve tri metode imaju široku primjenu dok se ostale Prve tri metode imaju široku primjenu dok se ostale nalaze u fazi eksperimentiranja.

Mehaničko kopanjeMehaničko kopanjeMehaničko kopanjeMehaničko kopanje

Mehaničko kopanje je najčešće pogotovo za tla i mekšestijene (85-90%).

Izvodi se razaranjem stijene radnim organom (sječivom)u obliku klina.

kut oštrenja sječiva (zuba) β - u granicama 25-30°, za vrločvrste stijene 30-35°.d ji k t 5 d 7°zadnji kut γ - 5 do 7°,

kut rezanja α=β+γ.

Mehaničko kopanjeMehaničko kopanje

Kretanje radnog organa u odnosu na površinu koju zahvaća:tangencijalno (osnovno kretanje) ig j ( j )normalno (pomoćno kretanje).

Osnovno kretanje - približno paralelno površini otkopa, služiza odvajanje komada stijene.j j j

Pomoćno kretanje - normalno na površinu otkopa i osnovnoPomoćno kretanje normalno na površinu otkopa i osnovnokretanje ⇒ regulira debljinu zahvata (odloma stijene).

Faktori uticajni na otpore kopanjaFaktori uticajni na otpore kopanjaFaktori uticajni na otpore kopanjaFaktori uticajni na otpore kopanja

Sile kopanja ⇒ prinose se radnom organu za savladavanjesila koje se suprostavljaju kopanju ⇒ otpori kopanjuOtpori kopanja - sile koje su protivne rezanju, punjenju iuklanjanju rude. Ovise o:

fizičko-mehaničkim značajkama stijene

i dbiizvedbi reznog organa

geometriji kopanjageometriji kopanja

tehničkim performansama otkopnog stroja

Fizičko-mehaničke značajk e stijenaFizičko-mehaničke značajk e stijenaFizičko mehaničke značajk e stijenauticajne na otpore kopanja

Fizičko mehaničke značajk e stijenauticajne na otpore kopanja

čvrstoća na pritisak- čvrstoća na pritisak- čvrstoća na vlak- kohezija- kut unutrašnjeg trenja ili koeficijent trenjaut u ut aš jeg t e ja oe c je t t e ja- prostorna zapreminska masa i koeficijent rastresitosti

strukturno oslabljenje masiva- strukturno oslabljenje masiva

Radni (rezni) organ Radni (rezni) organ Radni (rezni) organ uticaj na otpore kopanja

Radni (rezni) organ uticaj na otpore kopanja

- trajektorija sječivaj j j- trenje reznog organa i stijene- oblik reznog sječiva, zuba njihov broj i rasporedoblik reznog sječiva, zuba njihov broj i raspored- kut rezanja u odnosu na slojevitost ili ravninu

strukturnog oslabljenjastrukturnog oslabljenja- dužina sječiva u kontaktu sa masivom

t j i t š ti ih- stupanj istrošenosti reznih organa- kut rezanja i zaoštrenosti sječiva ili zuba

Geometrijski parametri odreska i otkopaGeometrijski parametri odreska i otkopaGeometrijski parametri odreska i otkopauticaj na otpore kopanja

Geometrijski parametri odreska i otkopauticaj na otpore kopanja

oblik odreska i reza

dimenzije odreska i njihov međusobni odnos

način otkopavanja rezova i slojevanačin otkopavanja rezova i slojeva

Tehničke performanse otkopnog strojaTehničke performanse otkopnog strojaTehničke performanse otkopnog strojauticaj na otpore kopanja

Tehničke performanse otkopnog strojauticaj na otpore kopanja

oblik i zapremina reznog organa

brzina okretanja reznog organa ili brzina rezanja

vrsta materijala reznih organavrsta materijala reznih organa