PAT LAY I C I ORTAM İ Ç EREN İ Ş Y ER L ER İN İN D ENET İM İ
Dr.AbdurrahmanAKMANİşMüfettişi
Patlayıcı ortam oluşma ihtimali ve bu ortamın kalıcılığı
Statik elektrik de dâhil tutuşturucu kaynakların bulunma, aktif ve etkili hale gelme ihtimalleri
Olabilecek patlama etkisinin büyüklüğü
PatlamaRiskininDeğerlendirilmesi
Patlayıcıortamoluşmasınınengellenmesi
İkameYöntemi
Tehlikelimaddenindahaaztehlikeliolanla
değiştirilmesi
Yanıcımaddelerinaçığaçıkmasınınengellenmesi
Konsantrasyonunpatlamasınırlarıdışındatutulması
Tutuşmakaynaklarınınengellenmesi
Tutuşmakaynaklarınıntespitive
uzaklaştırılması
Tehlikelibölgelerleuyumluekipman
seçimi(ATEXSertifikalı
Ekipman)
Tutuşmakaynaklarıylaorganizasyonelolarak
mücadeleetmek
Patlamanınetkisininazaltılması
Patlamabasıncınadirençli
Patlamadurdurmasistemleri(Hızlıtepkilisöndürmesistemleri)
Patlamakapakları,alevtutucular,patlama
saptırıcılar
Uyguntesisyerleşimi
Yönetmelik Madde: 5
PatlamadanKorunmaDokümanı
Patlamariskinindeğerlendirilmesi
Tehlikelibölgelerin
sınıflandırılması
Alınmasıgereklitedbirlerin
belirlenmesiveuygulanması
TEHLİKELİBÖLGELERİNSINIFLANDIRILMASINEYEGÖRE
YAPILMALIDIR?
TehlikeliBölgelerinSınıflandırılması-Yönetmelikler
ÇalışanlarınPatlayıcıOrtamların
TehlikelerindenKorunmasıHakkında
Yönetmelik
BinalarınYangındanKorunmasıHakkında
Yönetmelik
TehlikeliBölgelerin
Sınıflandırılması-BazıGenelStandartlar
TSEN60079-10-1:2015Patlayıcıortamlar-
Bölüm10-1:Alanların
sınıflandırılması-PatlayıcıGazOrtamları,TSE,
2015
TSEN60079-10-2:2015Patlayıcıortamlar-Bölüm10-2:Tehlikelibölgelerin
sınıflandırılması-Yanıcıtoz
atmosferler,TSE
APIRP505RecommendedPracticefor
ClassificationofLocationsfor
ElectricalInstallationsatPetroleum
AmericanPetroleumInstitute,2018
EI15AreaClassification
CodeForInstallationsHandling
FlammableFluids,EnergyInstitute,
2015
TehlikeliBölgelerin
Sınıflandırılması-
BazıGenelStandartlar
CEI31-35Atmosfereesplosive
Guidaallaclassificazionedei
luoghiconpericolodiesplosioneperlapresenzadigasinapplicazionedellaNormaCEIEN60079-10-1
NFPA497RecommendedPracticefortheClassificationof
FlammableLiquids,Gases,orVaporsandof
Hazardous(Classified)LocationsforElectricalInstallationsinChemicalProcessAreas,NFPA,2012
NFPA499Classificationof
CombustibleDustsandofHazardous(Classified)
LocationsforElectricalInstallationsin
ChemicalProcessAreas
SUVAExplosionprotectionPrinciplesminimumrequirementszones
TehlikeliBölgelerinSınıflandırılması-
BazıÖzelStandartlar
TS12820Akaryakıt
istasyonları-Emniyetgerekleri,TSE,2002(Zorunlu
Standart)
TS11939:Sıvılaştırılmışpetrolgazları(LPG)-İkmalistasyonu-Karayolutaşıtlarıiçin-Emniyetkuralları,TSE,2012(ZorunluStandart)
TSEN12215+A1Kaplamatesisleri-Organiksıvıkaplama
maddelerininuygulanmasıiçin
püskürtmekabinleri-Güvenlikkuralları,
TSE,2009
TSEN50272-2Güvenlikkuralları-
Sekonderakümülatörlerve
akümülatörtesisatları-Bölüm2:
Sabittesisakümülatörleri
10
Ülke Kural veya standart Doküman Adı Hazırlayan
kuruluşAvustralya ve Yeni Zelanda
AS/NZS (IEC) 60079-10-1 Patlayıcı ortamlar, bölüm 10-1 patlayıcı gaz ortamları Standart hazırlama
kuruluşu
Almanya DGUV-Regel 113-001ExRL, Patlamaya karşı koruma usulleri, Patlayıcı ortamın tehlikelerine karşı alınması gereken önlemler ile ilgili örnekler kitapçığı
TRBS 2152 İşletme güvenliği ile ilgili teknik usuller
İtalya Guide Cei 31-35 Patlayıcı ortamların sınıflandırma kılavuzu CEI- Comitato electro technico Italiano
İsveç SEK Handbook 426 Tehlikeli bölgelerin sınıflandırılması Svensk EI standart
İsviçre SUVA MerkblatNr.2153
Patlayıcı ortamlarla ilgili temel bilgiler ve tehlikeli bölge sınıflandırmanın minimum şartları.
Schweizerische Unfall- versicherungsanstalt
Hollanda NRP 7910-1 Patlayıcı gaz ortamlarında tehlikeli bölgelerin sınıflandırılması. (IEC 60079-10-1 esas alınan bir standart)
Netherlands Standardisati on Institute, NEN
İngiltereIP 15
Petrol sanayinde pratik emniyet tedbirleri, bölüm 15: Sıvı parlayıcı maddeler işleyen petrol sanayinde tehlikeli bölgelerin sınıflandırılması
Energy Institute
IGEM/SR/25 Doğal gaz tesislerinde tehlikeli bölgelerin sınıflandırılmasıInstitution of gas Engineers and Managers
ABD
API RP 505 Petrol tesislerinde elektrikli aletlerin yerleştirilmesi ile ilgili tehlikeli bölgelerin sınıflandırılması
American Petroleum Institute (API)
NFPA 59A Sıvı doğal gazın üretilmesi, işlenmesi ve depolanması ile ilgili standart National Fire
Protection AssociationNFPA 497
Kimyasal proses alanlarında elektrikli aletlerin yerleştirilmesi ile ilgili alevlenebilir sıvı gaz veya buhar ortamlarının sınıflandırılması
HANGİHALLERDETEHLİKELİALANSINIFLANDIRILMASINAİHTİYAÇ
DUYULMAYABİLİR?
TehlikesizBölgeKapsamındaYöntemlerinKarşılaştırılması(Doğalhavalandırılankapalıhacimdekiasetonörneği)
• 0,9litreyekadartehlikesizbölgeCEI31-35
• 2,6litreyekadartehlikesizbölge
EN60079-10-1
• 25litreyekadartehlikesizbölgeIP15(EI15)
Kaynak: Rischio atmosfere esplosive ATEX, Classificazione, valutazione, prevenzione e protezione Autori Marigo Marzio
StatikElektrik-Önlemler
StatikElektrik-Önlemler
TS EN 61340-4-4 Standardına göre üretim
StatikElektrik-Önlemler
CENELEC_TR 50404-2003 Electrostatic-Code of practice for the avoidance of hazards due to static electricity
PATLAYICIORTAMDENETİMİNDESIKLIKLAKARŞILAŞILANHUSUSLAR
• İşyerineözgüolmayanPKD’ler• Patlamariskinindeğerlendirilmemesi• Bölgesınıflandırmaileilgilimevzuathiyerarşisineuyulmaması
• Sınıflandırma içinkullanılanmetotlarınkısıtlarınauyulmaması
• PKD’de teknik ve organizasyonel önlemlerinhangilerinin yerine getirildiği ve hangi ilaveönlemlerin alınması gerektiği hususlarına yerverilmemesi
PATLAYICIORTAMDENETİMİNDESIKLIKLAKARŞILAŞILANHUSUSLAR
Ø Sahadaki ekipmanlarla ilgili hiçbir uygunlukdeğerlendirmesinin yapılmaması (teçhizat grubu,teçhizat kategorisi, koruma sınıfı, gaz grubu, yüzeysıcaklığıvb.)ü Tesisat,TSEN60079-14’euygunkurulmuşmu?ü Periyodik kontroller TS EN 60079-17’ye göreyapılıyormu?
ü BakımvetamirleriTSEN60079-19’agöreyapılıyormu?
• Elektrikselekipmanlardışındakitutuşturucukaynaklarıngözardıedilmesi
TEŞEKKÜRLER
Dr.AbdurrahmanAKMAN
İşMüfettişi