10-11-2015
1
Pensioenleeftijd in België
ACV Gooik10 november 2015
OKRA / CM PENSIOENDIENST
InhoudI Pensioenlandschap
II Pensioenleeftijd
III Berekening privésector
IV Expertencommissie pensioenen
10-11-2015
2
I. Pensioenlandschap
4
Drie pijlers
PIJLER I
Wettelijk
pensioen
PIJLER III
Individueel
PIJLER II
Sector of
Bedrijf
6
Werknemers
Rijksdienst voor Pensioenen
Zuidertoren
1060 Brussel
TEL 1765, pensioenlijn
- Admin Pensioenen WN- Admin Pensioenen WN
- Gewestelijke kantoren–
toekenning , betaalbaar,
dienstverlening
- Uitbetaling WN + Zelfst +
IGO
10-11-2015
3
7
Gemengde loopbanen
In Antwerpen, Brugge, Brussel, Gent, Geraardsbergen, Hasselt,
Kortrijk, Leuven, Oostende, Sint-Niklaas, Turnhout
TEL 1765, pensioenlijn
- Dienstverlening
II. PENSIOENLEEFTIJD
ADMINISTRATIE
10-11-2015
4
Raming
• Op 55ste verjaardag automatisch
– Samenvatting loopbaan
– Pensioenraming
• Vanaf 55
– Op aanvraag
– RVP herberekent elk jaar, ter beschikking op MyPension
Aanvraag
• Onderzoek gebeurt ambtshalve;
– op normale pensioenleeftijd
– bij een vervangingsinkomen
– indien woonachtig in België, geen aanvraag meer nodig
• Wel een aanvraag bij vervroegd
of verlaat pensioen!
Wanneer
• Max. één jaar op voorhand
• Liefst 6 maanden voor ingangsdatum
= richtlijn
10-11-2015
5
Administratie van een dossier
Aanvrager Gemeentehuis
RVP:Beslissing
GewestelijkBureau: toekenning
Uitbetaling
WETTELIJKE PENSIOENLEEFTIJD
Wettelijke pensioenleeftijd
Optrekking wettelijke pensioenleeftijd
Periode Pensioenleeftijd
Tot en met 31.01.2024 65 jaar
Van 01.02.2025 tot en met
31.01.2030
66 jaar
Vanaf 01.02.2030 67 jaar
10-11-2015
6
VERVROEGD PENSIOEN
Loopbaanvereiste WNvervroegd pensioen• Zelfstandige : 2 pensioenvormende kwartalen
• Werknemer : 104 dagen tewerkstelling
• Ambtenaar : 1/3 tewerkstelling
• Ook in rekening;
– andere Belgische pensioenregelingen, DIBISS, internationale overeenkomsten
– Bepaalde periodes van inactiviteit
Periodes van inactiviteit
• Opvoeding kind jonger dan 6 jaar (max. 3 jaar); voorwaarde;
– Kinderbijslag ontvangen
– Werk hernemen binnen 5 kalenderjaren
• Werkloosheid, ziekte, loopbaanonderbreking…
• Geen periodes van vrijwillige regularisatie bvb. studie
10-11-2015
7
Vervroegd pensioenDatum Minimumleeftijd Loopbaanvoorwaarde Uitzonderingen
lange loopbanen
2015 61,5 jaar 40 jaar 60 jaar bij 41 jaar
2016 – 31.1.2017 62 jaar 40 jaar 60 jaar bij 42 jaar
61 jaar bij 41 jaar
1.2. 2017 – 31.1.2018 62,5 jaar 41 jaar
60 jaar bij 43 jaar
61 jaar bij 42 jaar
62 jaar bij 42 jaar1.2.2018 – 31.1.2019 63 jaar 41 jaar
Vanaf 1.2.2019 63 jaar 42 jaar 60 jaar bij 44 jaar
61 jaar bij 43 jaar
62 jaar bij 43 jaar
• Wat als ik de norm niet haal?
• Vervroegd pensioen wordt
geweigerd
• Ambtshalve toekenning op de
wettelijke pensioenleeftijd
Vervroegd pensioen
1. Maximum 2 jaar uitstelVoorwaarde : loopbaan van 37/45 op ingangsdatum
Overgangsmaatregelen tot eind 2016 (Di Ripo)
31 december 2012 Leeftijd vervroegd pensioen
Leeftijd Loopbaan Oude regeling Beperking tot 2 jaar
61
60
60
59
59
59
59
59
58
58
58
58
57
57
57
34
34
33
36
35
34
33
32
35
34
33
32
34
33
32
62
61
62
60
60
60
61
62
60
60
60
61
60
60
60
64
63
64
62
62
62
63
64
62
62
62
63
62
62
62
10-11-2015
8
2. Behoud van recht• Wie op 31.12.2012 60 jaar is en +35
loopbaanjaren heeft, behoudt altijd het
recht op vervroegd pensioen
3. Pensioen op 1 januari• Pensionering op 1 januari ‘14 – ’15
� voorwaarden van het jaar voordien
tellen
Overgangsmaatregelen tot eind 2016 (Di Rupo)
1. Behoud van recht• Wie op een bepaald ogenblijk aan de
voorwaarden voldoet, behoudt altijd het
recht op vervroegd pensioen
2. Pensioen op 1 januari• Pensionering op 1 januari 2016 �
voorwaarden van 2015 tellen
3. Geboren voor 1 januari 1958• Voorwaarden, die gelden tot 31.12.2016,
worden voor deze groep verhoogd met 1 jaar
Overgangsmaatregelen vanaf 2017 (Michel)
Langer werken?
MOETEN verplicht op wettelijke leeftijd: werkloosheid, ziekte, invaliditeit, brugpensioen
→ Einde uitkering
→ Anderen: verder werken mits akkoord werkgever
10-11-2015
9
Pensioenleeftijd
• De leeftijds- en loopbaanvoorwaarden zullen ten laatste in het jaar 2030 automatisch aangepast kunnen worden, in samenhang met de demografische en financiële evoluties.
• Sociale partners moeten lijst opstellen met zware beroepen.
III. BEREKENING PRIVÉSECTOR
27
Factoren bepalend voor pensioenbedrag
• Berekeningsbreuk – loopbaan
• Lonen
• Herwaardering van de lonen
• Gezinssituatie
10-11-2015
10
Factor 1: De loopbaan
Bewijs
• Bewijs a.d.h.v. stortingen op de individuele rekening
�Dienst Loopbaanbeheer van RVP
�Evt aanvullende bewijzen zoals loonfiches, overzichten van bijdragebons bijgehouden door ziekenfondsen
29
30
De loopbaanbreuk
Y
X
Y= aantal werkdagen in de gehele carrière (312 dagen per volledig kalenderjaar)
X= volledig geachte loopbaan
(14.040 VTE)
10-11-2015
11
31
Eenheid van loopbaan
Y
X
• Wanneer meer dan 14.040 VTE, schrapping overtollige dagen
• minst voordelige dagen
• beperkt tot max. 1.560 VTE
32
Factor 2: de lonen
33
Lonen
• Tewerkgestelde dagen = Werkelijke lonen
• Gelijkgestelde dagen = Fictieve lonen
10-11-2015
12
34
Tewerkgestelde dagen
• Bruto verdiende lonen van de tewerkstelling als
– Arbeider
– Bediende
– GESCO
– BTK
– DAC
– Interim
– …
35
Werkelijke lonen
• Werkelijk verdiende brutolonen waarop RSZ bijdrage werd ingehouden
• Met een maximumplafond van
Bvb 2014 € 52 972,57 bruto / jaar
Lonen gelijkgestelde dagen
• Normaal fictief loon;
• Beperkt fictief loon;
– 22 189,36 euro
10-11-2015
13
Fictieve lonen
• Erkende staking
• Arbeidsongeschiktheid
• Arbeidsongeval/beroepsziekte
• Legerdienst
• Werkloosheid – SWT
• Tijdskrediet/Loopbaanonderbreking
• Deeltijds werken met behoud van rechten
• Regularisatie studiejaren
Werkloosheid
• Wordt gelijkgesteld, maar welk loon?
(cfr. degressiviteit WL uitkeringen)
• 1ste en 2de periode: volledig loon
• 3e periode op basis van het minimumjaarrecht (22.189,36 EUR )
SWT
• Gelijkstelling aan het beperkte fictief loon
• Periodes voor 59 jaar (vanaf 1/1/12)
• Gelijkstelling aan het normale fictief loon
• Periodes vanaf 59 jaar
• Ondernemingen in moeilijkheden
of in herstructurering
10-11-2015
14
SWT
• Nachtarbeid, werkongeschikt verklaarde bouwvakkers
• Zware beroepen
• Zware lichamelijke problemen (CAO nr. 91)
• 56 jaar, 40 jaar loopbaan (CAO nr. 96)
• SWT in sector stad-en
streekvervoer (MIVB, De Lijn, TEC)
Loopbaanonderbreking
• Tijdskrediet (privé sector)
• Ladingsbanen
• Thematische verloven
� De evt. gelijkstelling betreft de inactiviteitsuren
Tijdskrediet (privé sector)
• Volledige gelijkstelling tijdskrediet op basis van CAO 77bis en CAO 103 op voorwaarde dat er een uitkering van RVA wordt genoten.
• Enkel nog bij gemotiveerd tijdskrediet: - Zorg aan een kind jonger dan 8 jaar, een kind
met handicap tot 21 jaar, een ernstig ziek kind
- Zorg aan een zieke
- Palliatieve zorg
- Opleiding
10-11-2015
15
Landingsbanen
• De landingsbanen worden gelijkgesteld zonder beperking in duur. De vraag is: op basis van welk loon?
• ! De werknemer mag steeds eerst beroep doen op het recht op het gewoon tijdskrediet
� Zie gelijkstellingsregels“tijdskrediet”
Landingsbanen
• Gelijkstelling o.b.v. beperkt fictief loon.
Uitzonderingen:- Boven 60 jaar:
- 312 dagen o.b.v. normaal fictief loon
- Voltijds: 12 maanden, halftijds: 24 maanden,
4/5e: 60 maanden
- Ondernemingen in moeilijkheden/herstructurering
- Zware beroepen
Thematische verloven
• Gelijkstelling op basis van het normaal fictief loon.
• Het betreft:
- Ouderschapsverlof
- Medische bijstand
- Palliatief verlof.
!De 4e maand ouderschapsverlof wordt eveneens gelijkgesteld, terwijl die niet
altijd recht geeft op uitkeringen.
10-11-2015
16
Deeltijds werken metinkomensgarantie
• Goede pensioenregeling. Enkel van toepassing op het gedeelte inactiviteit, niet op de tewerkstelling. In principe onbeperkt
• Omrekening van deeltijds naar voltijds en aangevuld met gelijkstelling tot 312 dagen op
basis van gewoon fictief loon
Deeltijds werken zonderinkomensgarantie
• Berekening als voltijder voor een beperkte periode: max 1560 dagen gelijkstelling
• Vb 156 x 10 j= 1560 dagen
• Gelijkstelling berekend op minimumjaarrechtloon: 22,466,73 EUR
Statuut oudere werknemer 50+• Bedoeling:
– Vermijden dat werk aannemen aan lager loon nadelig is voor pensioenberekening
– Ingang:loopbaanjaren na 1 juli 2000
– Loon van voor inactiviteit blijft tellen voor pensioen indien voordeliger
10-11-2015
17
Statuut oudere werknemer 50+• Voorwaarden:
– WN moet op het ogenblik van de overstap naar nieuwe tewerkstelling de leeftijd van 50 j bereikt hebben
– WN moet op dat ogenblik ten minste 20j WN tewerkstelling bewezen hebben aan 1/3 (geen samentelling zelfstandige en openbare dienst)
Studiejaren
• Enkel na 20 j
• Kostprijs: 1541,67 euro per studiejaar
• Opbrengst:
– Gezin: 308,33 euro
– Alleenstaande: 246,67 euro
• Fiscaal aftrekbaar
• Binnen de 10j
51
Factor 3: herwaardering van de lonen
10-11-2015
18
52
Herwaardering
• op het loon van elk jaar een herwaarderingscoëfficiënt toepassen� om rekening te houden met de evolutie van de levens- en welzijnsstandaard
= herwaarderingscoëfficiënt
• het fictieve loon van het referentiejaar aanpassen naar het berekende jaar
= aanpassingscoëfficiënt
53
Factor 4: de gezinstoestand
54
Gezinstoestand
• Alleenstaande pensioen: 60%
• Gezinspensioen: 75%
& partner:• Heeft elke niet-toegelaten beroepsactiviteit stopgezet;
• Ontvangt geen rust- of
overlevingspensioen
• Ontvangt geen vervangingsinkomen
10-11-2015
19
Gezinshoofd /alleenstaande?
De RVP berekent het meest gunstige
2 pensioenen als alleenstaandeSom van beide pensioenen > bedraggezinspensioen
GezinspensioenGezinspensioen >som van beide pensioenenals alleenstaande
Uiteindelijke formule
57
Totaal jaarloon x herwaarderingscoëfficiënt
45
x gezinstoestand (60 of 75%)
Bvb jaar 2008
= € 46 895 x 1,08492 x 1/45 x 60%
= € 678,37 per jaar
= € 56,53 per maand
10-11-2015
20
Mogelijke aanpassingen
59
Minimumrecht per loopbaanjaar• Bij de pensioenberekening: minimale opbrengst van 305,55 € per loopbaanjaar wordt gehaald (referteloon 22 916,06 €)
• Enkel bij loopbaan van minstens 15 jaar werknemer en het pensioenbedrag is lager dan
– € 14 578,75/jaar (alleenstaande)
– € 18 223,44/jaar (bij gezin)
60
Minimumpensioen op 01-09-2015
• Indien volledige loopbaan
– Gezin: € 1 431,80 per maand
– Alleenstaande: € 1 145,80 per maand
– Overleving: € 1 127,79 per maand
10-11-2015
21
61
Voorwaarden
• Tenminste 2/3 van een volledige loopbaan (30/45)
– Streng criterium (208d/jaar)• Minimumpensioen toegepast op alle jaren
– Soepel criterium (met minstens 156 dagen/jaar – deeltijdse tewerkstelling)
• Minimumpensioen toegepast op samengedrukte jaren
62
Maximumpensioen
• Indien volledige loopbaan
– Gezin:
€ 2,761,48 per maand
– Alleenstaande en overleving: € 2.209,19 per maand
63
Deeltijdse arbeid
• Elke tewerkstelling van minder dan 312 voltijdse kalenderdagen per jaar
• Principe ‘samendrukking’
Omrekening naar voltijdse dagen:
voorbeeld : 312 halve dagen worden 156 voltijdse dagen
• Telt als volwaardig “loopbaanjaar” –
maar de berekening op een
“deeltijds loon”
10-11-2015
22
IX. TOEGELATEN ARBEID
Toegelaten arbeid
• Grenzen werknemer:
– voor pensioenleeftijd: 7.793,00 euro
– Overlevingspensioen voor pensioenleeftijd: 18.144,00 euro
• Grenzen zelfstandige:
– voor pensioenleeftijd: 6234,00 euro
– Overlevingspensioen voor pensioenleeftijd: 14.515,00 euro
Toegelaten arbeid
Sancties:
• Overschrijding <25%, proportionele vermindering
• Overschrijding >25%, volledige schorsing
• Vrijstelling grensbedragen
– +65 jaar OF
– 45loopbaanjaren
10-11-2015
23
XII. EXPERTENCOMMISSIEPENSIOENEN 2020 - 2040
Samenstelling en situering
• 12 pensioenexperten
• Uit de academische wereld en de administraties
• Aangesteld nog door de vorige regering, ministers De Croo en Laruelle
• Rapport van bijna 800 pagina’s voorgesteld op 16/6/2014
Puntensysteem
• Iedere burger kan jaar na jaar de opbouw van zijn pensioen te volgen
• Het aantal punten hangt af van de hoogte van het arbeidsinkomen en de duur van de loopbaan
• De waarde van een punt hangt samen met de gemiddelde arbeids-inkomens van de actieven.
10-11-2015
24
Positieve punten
Belangrijke rol voor de sociale partners• Nationaal Pensioencomité (tripartite)
– Sociaal overleg
– Beleid helpen uitstippelen
– Opvolging bewaken
• Kenniscentrum voor de pensioenen
Visie op lange termijn
• Overgangsmaatregelen zijn belangrijk (tot minstens 2025)
• Verder onderzoek is nodig
• Pensioenen als ‘contract’ tussen jongeren en ouderen
10-11-2015
25
Maar?
Structurele hervorming?
• Geen integratie van de drie stelsels (werknemers, ambtenaren, zelfstandigen), wel gemeenschappelijke principes.
• Uitbouw via een puntensysteem: geen doel op zich, maar een middel om het pensioensysteem begrijpelijk te maken (?)
Puntensysteem
• Ten laatste in het jaar 2030 zal het puntensysteem in werking treden. Eerst zullen er haalbaarheidsstudies gebeuren.