UNIVERSITETI POLIS – SHKOLLA NDERKOMBETARE E ARKITEKTURES DHE POLITIKAVE URBANEViti akademik: 2011-2012 Lenda: Manaxhim Akuatik
Tema: Investigim hidrologjik
LUMI SHKUMBIN Student: Pedagog: kristi Bashmili, Orjon Spahiu Redion Biba
KlimaNë zonat e ulëta dhe fushore, Shqipëria karakterizohet nga klimë tipike mesdhetare subtropikale me lagështi, ndërsa në zonat malore nga klimë e butë kontinentale me ndikim të lehtë mesdhetar Rreshjet janë të bollshme, mesatarisht nga rreth 1'300 mm/vit në jug, deri mbi 2'000 mm/vit në veri, në zvogëlim drejt lindjes.
Shqipëria përbëhet nga reliev shumë i thyer. Relievi i Shqipërise është kryesisht malor.Lartësia mesatare e relievit është 708 metra, ose 2 herë më e lartë se mesatarja e Evropës. Fushat zene kryesisht pjesën perëndimore, pergjatë bregdetit Adriatik, por ka edhe në pjesë të tjera të vendit.
Relievi
Drini-Buna (D. Bardhe, D. Zi)
Mat (Fan)
Ishem
Erzen
Shkumbin
Seman (Devoll, Osum)
Vjosa (Drino)
Bistrica
Liqeni Ohrit
Liqeni Shkodres
Liqeni Prespes
BASENET UJORE NE SHQIPERI
Pasurite ujore ne ShqiperiShqipëria është vend malor me rreth 450 km vijë bregdetare dhe me rezerva të shumta ujore, shumë lumenj, burime dhe liqene natyrore.
Rreth 247 liqene natyrore, shumica e të cilave me origjinë karstike, me përmasa të vogla (nga 1 deri në disa dhjetëra ha) gjenden në gjithë territorin e vendit.
Mbi 152 lumenj rrjedhin nga juglindja drejt veriperëndimit, kryesisht drejt bregdetit Adriatik. Rreth 65% e pellgut ujëmbledhës të tyre shtrihet brenda territorit shqiptar Këta lumenj shkarkojnë në detin Adriatik mesatarisht 1’308 m3/s (min. 649 dhe maks. 2’164 m3/s). Nga prurja e përgjithshme vjetore prej 42.25 miliardë m3, vetëm 12.8 miliardë u përkasin ujërave nëntokësore.
Vetite fiziko-kimikePrej rreshjeve të çrregulltadhe morfologjisë, lumenjtë janë të rrëmbyeshëm, gërryes (në pjesën lindore të vendit) dhe përgjithësisht formojnë shtrat të gjerë dhe të lakuar në Ultësirën Bregdetare Perëndimore. Përmbajtja minerale e ujërave është përgjithësisht e ulët, midis 150 dhe 500 mg/l, kryesisht si bikarbonate. Temperatura luhatet nga 3,5 në 8,9°C në dimër, dhe nga 17.8 në 24.6°C në verë.
Qysh nga viti 1990, monitorimi i ujit ka qënë shumë më pak frekuent. Rrjedhimisht, cilësia e burimeve ujore nuk njihet mirë. Sipas informacionit të disponueshëm, ujrat e sipërfaqes janë shumë të ndotur si rezultat I hedhjes/derdhjes së mbeturinave urbane dhe ujrave të ndotura industriale në trupa ujore sipërfaqësorë. Cilësia e disa lumenjve është mbi maksimumin e standardeve të Bashkimit Evropian për cilësinë e ujit të lumenjve.
Cilesia e ujrave
Baseni ShkumbinShkumbini është nga lumejtë më të mëdhenj në Shqipërinë Qëndrore, 181 kmi gjatë. Shkumbini buron nga pjerrësitë lindore të Valamarës dhe malet e Gurit të Kamjes. Grykëderdhja e tijë është në detin Adriatik, në pjesën jugore të lagunës së Karavastasë. sipërfaqja e pellgut 2’444 km2, dhe lartësia mesatare mbi nivelin e detit është 753 m.
Regjimi hidrologjikRreshjet vjetore arrijne 900-2200 mm. Prurja mesatare e Shkumbinit eshte 61m3/sek. Ne muajt mars-prill rrjedh rreth 15% e rrjedhes vjetore kurse ne muajt gusht rrjedhja eshte 1.2-1.9% e rrjedhes vjetore. Prurja mesatare shumëvjeçare e Shkumbinit është 61.5 m3/sek.
Vetite fiziko-kimikeShkumbini ben pjese ne lumenjte me eroziv te Shqiperise. Prurja mesatare shume vjeçare e aluvioneve pezull eshte 187 kg/sek, kurse turbullira 3040 gr/m2. Ai transporton mesatarisht 5.8 milionë tonë lëndë të ngurta në vit.
Mineralizimi eshte 317 mg/l i perfaqesuar nga bikarbonatet.Temperaturat lëvizin nga 6.3oC në janar deri 22oC në gusht. Mineralizimi i ujërave është rrëth 317 mg/l.
Stacioni Nitrate P
mg/l mg/l
Shkumbini 1 1.20 0.11
Shkumbini 2 0.70 0.10
pHDO, mg O2/L
Lumi Stacioni
Vlerësim mbështetur tek
Parametrat fiziko-kimikë në ujëraMetalet e rëndë në ujëra
Klasa Vlerësimi (Klasa) Klasa Vlerësimi (Klasa)
Shkumbini
Sh1 2.7 Mirë (II) 4.0 Ndotje e rëndë (IV)
Sh2 2.8 Mirë (II) 4.0 Ndotje e rëndë (IV)
Sh3 2.7 Mirë (II) 3.3 Ndotje e theksuar (III)
Vizita ne terenEl
basa
n
Libr
azhd
Zona e vezhguar 2 kmFshati Polis
Vizita ne teren
Gjeresia e lumit 70m
Zona e permbytjes 100-300m
Shtrati pergjithesisht zallisht
Pellgu ujembledhes gelqeror
Erozioni
Erozion i theksuar
Erozion i theksuar ne
njeren ane dhe tjetra pa erozion
Pa erozion e prekur nga permbytja
E mbrojtur nga barrjera te krijuara nga njeriu
Bimesia
•Rrapi gjendet ne te gjithe zonen e vezhguar
•Shelgu, plepi dhe disa loje te tjera jane prezente ne disa pjese te lumit
•Shkurret si rakita gjenden kudo, gjithashtu dhe shume lojje barishtoresh
Modifikim i bregut te lumitUre dhe barriera mbrojtese te ures
Mure betoni per mbrojtjen e rruges nacionale
Barriere betoni per mbrojtjen e tokave buqesore
Mure gure dhe beton per mbrojtjen e tokave dhe ures
Ndotja
Precipitati
PERGJIGJA•Informimi I komunitetit•Rishikim I lishensave te subjekteve qe marrin inerte•Hartimi I nje plani per reabilitimin ee lumit•Ndergjegjesimi I komunitetit•Studime te vazhdueshem mbi gjendjen mjedisore te lumit.
FORCAT LEVIZESE•Mungesa e kontrollit qeveritar•Kerkesa per inerte ndertimi
•Industrite
•Komuniteti
•
PRESIONET•Shkarkimet e ujrave te zeza•Erozioni , marrja e materialeve•Shkarkimet e mbetjeve industriale
•Kimikatet buqesore•Depozitimi I meparshem I mbetjeve industriale
NDIKIMI•Humbje speciesh•Humbje tokash•Prishjen e sistemeve vadites, urave
•Rrezikimin e shtepive prane lumit•Mungese te barrieres natyrore ne grykederdhje ne det.
GJENDJA•Depozitime MU pergjat rrjedhjes•Mineralizimi ne nivele te larta
•Erozion•permbytje
Analizimi shkak-pasoje, DPSIR
Te mendojme globalisht, te veprojme lokalisht.
Ju Faleminderit