Võ Tiến Trình – Trường PTNK
toan999.wordpress.com 1
BÀI TẬP RÚT GỌN CÁC TỔNG VÀ TÍCH HỮU HẠN
A.Rút gọn tổng.
Một số biểu thức thường gặp.
a)
1 1 11 1k k k k
b) 21 1 1
1k kk
c)
1 1 121 1k k k k
d)
1 1 1 12 12 1 1 k kk k k
e)
1 1 11 1 1k k k k k k
Chứng minh.
a)
1 1 1 11 1 1
k kk k k k k k
b) 2
1 1 1 11 1k k k kk
c)
1 1 2 1 11 11 1 1 1
k k k k k k kk kk k k k k k k k
2 1 1 121. 1
k k
k k k k
Võ Tiến Trình – Trường PTNK
toan999.wordpress.com 2
d)
1 1 1 1 1 11 2 12 12 1 1
k k k kk k k kk kk k k
e)
2 2
1 1 1 1111 1 1 1
k k k k k k k kk kk k k k k k k k
1 11k k
Ví dụ 1. Cho số nguyên dương 2n . Tính tổng
1 1 1...1.2 2.3 1
Sn n
Giải.
Áp dụng
1 1 11 1k k k k
Ta có : 1 111.2 2
1 1 12.3 2 3
…….
1 1 11 1n n n n
Vậy 11Sn
Ví dụ 2. Cho số nguyên dương n . Chứng minh 2 2 2 21 1 1 1 2 1...1 2 3
nnn
Giải.
Áp dụng 21 1 1
1k kk
với 2k
Võ Tiến Trình – Trường PTNK
toan999.wordpress.com 3
Ta có : 21 11
22
21 1 1
2 33
……
21 1 1
1n nn
Do đó 2 2 21 1 1 1... 12 3 nn
Vậy 2 2 21 1 1 1 2 1... 1 11 2
nn nn
Ví dụ 3. Cho số nguyên dương 2n .
Rút gọn 1 1 1...1 2 2 3 1nS
n n
Giải.
Sử dụng lượng liên hiệp ta có: 1 11
k kk k
Do đó 2 1 3 2 ... 1 1nS n n n
Ví dụ 4. Cho số nguyên dương n .
Chứng minh
1 1 1 1 2... 22 3 2 4 3 1 1n n n
Giải.
Áp dụng
1 1 121 1k k k k
với 1k
Võ Tiến Trình – Trường PTNK
toan999.wordpress.com 4
Ta có: 1 12 12 2
1 1 123 2 2 3
1 1 124 3 3 4
…..
1 1 121 1n n n n
Cộng vế theo vế ta có
1 1 1 1 1 2... 2 1 22 3 2 4 3 1 1 1n n n n
Ví dụ 5. Với n là số nguyên dương.
Đặt
1 1 1...2 1 1 2 3 2 2 3 1 1nS
n n n n
Chứng minh 1nS
Giải.
Áp dụng
1 1 11 1 1k k k k k k
Ta có: 1 112 1 1 2 2
1 1 13 2 2 3 2 3
…….
Võ Tiến Trình – Trường PTNK
toan999.wordpress.com 5
1 1 11 1 1n n n n n n
Cộng vế theo vế ta có 11 11nS
n
Ví dụ 6. Cho n là số nguyên dương. Chứng minh
1 1 12 3 1 ... 2 22 3
n nn
Giải.
Ta có: 1 2 2 2 12 1
k kk k k k
1 2 2 2 12 1
k kk k k k
Vậy 12 1 2 1k k k kk
Áp dụng cho 2,3,4,...,k n ta có
12 3 2 2 2 12
12 4 3 2 3 23
…..
12 1 2 1n n n nn
Cộng vế theo vế ta có
1 12 1 2 ... 2 12
n nn
Võ Tiến Trình – Trường PTNK
toan999.wordpress.com 6
Mà 2 1 2 2 2 3n n nên ta có điều phải chứng minh.
Bài tập.
Bài 1. (Đề tuyển sinh lớp 10 chuyên Thái Bình 2009)
Chứng minh rằng 1 1 1 1 88...2 453 2 4 3 2010 2009
Bài 2. (Đề tuyển sinh lớp 10 chuyên Toán Bình Định 2010).
Cho số tự nhiên , 3n n .
Đặt
1 1 1...3 1 2 5 2 3 2 1 1
nSn n n
Chứng minh 12nS
Bài 3. (Đề tuyển sinh lớp 10 chuyên Hùng Vương tỉnh Phú Thọ 2001)
Chứng minh rằng
43 1 1 1 44...44 452 1 1 2 3 2 2 3 2002 2001 2001 2002
Bài 4. Chứng minh
1 1 12014 1 ... 20152 3 1016064
Bài 5. Cho n là số nguyên dương. Chứng minh
1 1 1 1... 22 3 2 4 3 1n n
Bài 6. Cho n là số nguyên dương. Tính tổng
2 2 2
3 5 2 1...1.2 2.3 1
nnS
n n
Võ Tiến Trình – Trường PTNK
toan999.wordpress.com 7
Gợi ý: Chứng minh và áp dụng 2 2 22 1 1 1
11k
k kk k
B. Đưa về cùng mẫu.
Ví dụ 7. Cho 2n là số nguyên dương.
Đặt
1 1 1 1... ...1. .12. 1 1
Sn nn k n k
Hãy so sánh S với 21
nn
Giải.
Với ,a b hai số dương phân biệt, ta có
2 1 20 2a b a b aba bab
Áp dụng ta có:
1 211. nn
1 2 2
2 1 12. 1 n nn
….
1 21.1 nn
Cộng vế theo vế ta có 21n
nSn
Bài tập.
Võ Tiến Trình – Trường PTNK
toan999.wordpress.com 8
Bài1 . Cho
1 1 1 1... ...1.2016 2.2015 2016.12016 1
Sk k
Hãy so sánh S với 201622017
Bài 2. Cho
1 1 1 1... ...1.1999 2.1998 1999.11999 1
Sk k
Hãy so sánh S với 1,999
C. Rút gọn tích.
Ví dụ 8. Cho 2n là số nguyên dương. Rút gọn 1 1 11 1 .... 12 3nP
n
Giải
Áp dụng 1 11 kk k
với 2,3,4,...,k n ta có :
3 4 5 1 1...2 3 4 2n
n nPn
Ví dụ 9.
Chứng minh
1.3.5.... 2 11 12.4.6.... 22 2 1
nnn n
với mọi số nguyên dương n .
Giải.
Ta có : 2
2 2
2 12 1 2 1 2 12 2 14 4 1
kk k kk kk k
Ta có: 2 2 22 1 4 4 1 4 4 4 1k k k k k k k
Võ Tiến Trình – Trường PTNK
toan999.wordpress.com 9
22 2
2
2 1 12 1 4 14k kk k k k
kk
2 1 12k k
k k
Vậy 1 2 1 2 12 2 1
k k kkk k
Áp dụng cho 1,2,...,k n ta có:
1 12 3
1 3 342 5
2 5 563 7
….
1 2 1 2 12 2 1
n n nnn n
Nhân vế theo vế ta có
1.3.5.... 2 11 12.4.6.... 22 2 1
nnn n
Bài tập.
Bài 1. Cho 2n là số nguyên dương. Rút gọn 1 1 11 1 ... 12 3nP
n
Bài 2. Cho 2n là số nguyên dương. Rút gọn 2 2 21 1 11 1 ... 12 3nP
n
Võ Tiến Trình – Trường PTNK
toan999.wordpress.com 10
Gợi ý: chứng minh và áp dụng 2
111
1
kkkk
k
Bài 3. Cho 2n là số nguyên dương. Rút gọn 3 3 3
3 3 32 1 3 1 1. ....2 1 3 1 1n
nPn
Gợi ý : Chứng minh và áp dụng
3
3
1 11 1. .1 1 11
k kk k kk k k kk
Bài 4. Cho n là số nguyên dương.
Đặt 22 1 1na n n
Tính tích 1 3 2 1
2 4 2
. ..... ....
n
n
a a aTa a a
Gợi ý. Chứng minh và áp dụng
22 1
22
2 1 12 1 1
k
k
kaa k