Download pdf - Sekrety skutecznych prezentacji multimedialnych

Wydawnictwo Helionul. Ko�ciuszki 1c44-100 Gliwicetel. 032 230 98 63e-mail: [email protected]

Sekretyskutecznych prezentacjimultimedialnychAutor: Pawe³ LenarISBN: 83-246-1209-2Format: 158x235, stron: 176

Sekrety skutecznych prezentacji multimedialnych

� Jakie elementy sk³adaj¹ siê na atrakcyjn¹ prezentacjê?� Jak przykuæ uwagê s³uchaczy i trafiæ do ich umys³ów?� Jak bez stresu wykorzystaæ potencja³ sprzêtu multimedialnego?

Jestem tym, co� prezentujê!

Ca³e ¿ycie co� komu� prezentujemy � od pogl¹dów czy planów na przysz³o�æ po nasze kompetencje. Prezentujemy tak¿e wyniki badañ naukowych, ofertê firmy i wreszcie samych siebie podczas ka¿dej rozmowy kwalifikacyjnej. Od umiejêtno�ci prezentacji czêsto zale¿y zatem nasza kariera. Je�li chcesz dowiedzieæ siê, jak przekonaæ pracodawcê, aby Ciê zatrudni³, jak namówiæ klientów do zakupu Twojego towaru lub co zrobiæ, by inwestor wy³o¿y³ na co� du¿e pieni¹dze � ta ksi¹¿ka jest w³a�nie dla Ciebie!

Czy podczas wyst¹pieñ publicznych zjada Ciê trema? Byæ mo¿e boisz siê ocenyalbo trudnych pytañ audytorium? Nie wiesz, jak przygotowaæ profesjonalnie slajdyalbo parali¿uje Ciê choæby sama my�l o nowoczesnym sprzêcie multimedialnym?Nie martw siê. Teraz mo¿esz ju¿ spaæ spokojnie. Z tej ksi¹¿ki dowiesz siê,jak rozpoznaæ potrzeby s³uchacza i dobraæ odpowiedni¹ liczbê w¹tków. Poka¿emy ci, jak dzia³a gestykulacja i mowa cia³a, jak przygotowaæ miejsce prezentacji, sk¹d czerpaæ materia³y, jak dobieraæ kolory i czcionkê do slajdów. Znajdziesz tu wszystkie praktyczne wskazówki, które pozwol¹ Ci z ³atwo�ci¹ przygotowaæ fascynuj¹c¹ prezentacjê, a tak¿e poprawiæ Twój w³asny wizerunek.

Poznaj:

� strukturê skutecznych prezentacji,� techniki zamiany stresu na energiê,� jêzyk prezentacji,� rodzaje prezentacji,� typy osobowo�ci s³uchaczy,� techniki emisji g³osu,� niezbêdne elementy retoryki.

Efektownie i skutecznie � tak w³a�nie siê prezentuj!

http://helion.pl/view/2547w



http://helion.pl/add/2547w/pp27pr




mailto:[email protected]

http://helion.pl/view/2547w/pp27pr.htm

SPIS TRE!CI

O autorze ....................................................................................9

Przeczytaj ten wst"p ................................................................11

I ODKRYJ SZTUK# PREZENTACJI ................... 17

1 Czym naprawd" jest prezentacja? ...................................19Tre#+ i kontekst prezentacji ..........................................................20Jak rozpozna+ potrzeby s"uchacza? ..............................................22Cel prezentacji ...............................................................................25Ró!nica pomi%dzy mówc$ dobrym a z"ym ...................................29QUIZ ...............................................................................................31

2 Poznaj struktur" najbardziej skutecznych prezentacji ....33Co zapami%tuj$ s"uchacze? ............................................................33

Sekret niezawodnej pami%ci ....................................................34Jak wykorzysta+ sposób funkcjonowania pami%ci,

aby przygotowa+ niezapomnian$ prezentacj%? ....................35Jak powy!sze informacje wykorzysta+ w praktyce? .............36

Jakie elementy zawiera skuteczna prezentacja multimedialna? .....37Znaczenie krzywej uwagi ..............................................................41Jak dobra+ odpowiedni$ liczb% w$tków? .....................................43Wnioski wynikaj$ce z analizy krzywej uwagi .............................45Dlaczego nale!y "$czy+ zasoby wiedzy? .......................................47QUIZ ...............................................................................................48


6

3 Twoje cia$o powie wi"cej ni% s$owa ................................ 51Czym s$ tory zainteresowania: g"ówny i poboczny? ...................51Poznaj znaczenie mowy cia"a .......................................................54Dlaczego #miesz$ nas brazylijskie telenowele? ............................64Znaczenie wygl$du prezentera .....................................................65Zamie' stres na energi% ................................................................66

Sprawdzona technika zamiany stresuna podekscytowanie ..............................................................67

QUIZ ...............................................................................................70

4 Jak mówi&? Praktyczne wskazówki ............................... 73J%zyk prezentacji ...........................................................................74Kontroluj ton g"osu i intonacj% ......................................................76Jak zacz$+ i zako'czy+ prezentacj%? ............................................78Wykorzystaj przeno#ni% ................................................................83Wp"yw emocji na sposób mówienia .............................................85Poczucie humoru ...........................................................................86Jak zaanga!owa+ publiczno#+? .....................................................87Gdzie patrze+? ...............................................................................88Szklanka wody ..............................................................................88QUIZ ...............................................................................................89

5 Jak przygotowa& si" do prezentacji? .............................. 91Przygotowanie mentalne — b$d& gotowy,

aby pope"nia+ b"%dy ....................................................................92Zadziwiaj$cy umys" s"uchacza ......................................................93Rozpoznaj typy osobowo#ci s"uchaczy .........................................94Prawdopodobnie najszybszy sposób planowania prezentacji .....95Poznaj Twojego najwi%kszego wroga ...........................................98Odkryj pot%g% modelowania .........................................................99QUIZ .............................................................................................100

6 Miejsce prezentacji — przygotuj swój sukces .............. 103Czas i miejsce prezentacji ...........................................................104

Jaki wp"yw ma pora dnia na przebiegTwojej prezentacji? ..............................................................104

Nag"o#nienie ................................................................................105Temperatura i wilgotno#+ powietrza .........................................105Ustawienie okien i #wiat"o ..........................................................106Ustawienie stolików ....................................................................106Zarz$dzanie sob$ w czasie ..........................................................110Istotne szczegó"y techniczne .......................................................111QUIZ .............................................................................................113

Podsumowanie cz"(ci I .......................................................... 115

Spis tre(ci

7

II WARSZTAT ................................................. 119

7 Ma$o znane wskazówki dotycz)cekonstrukcji prezentacji ................................................121Sk$d czerpa+ materia"y do prezentacji? ......................................121

W jaki sposób pozyska+ grafiki z poszczególnych &róde"? ...122Dlaczego uk"ad zawarto#ci slajdu jest niezwykle istotny? ........123Poznaj znaczenie i dzia"anie kolorów .........................................126

Podstawowe regu"y zwi$zane ze stosowaniem koloróww prezentacjach multimedialnych ......................................126

Barwy firmowe ......................................................................127Zagadka w"a#ciwego doboru czcionek ........................................127

8 Rodzaje prezentacji ......................................................131Prezentacja handlowa .................................................................131

Tajniki prezentacji handlowych ............................................132Prezentacja naukowa ..................................................................135

Podstawowe cele i za"o!enia prezentacji naukowych ..........136Prezentacja szkolna .....................................................................136

Dlaczego prezentacje multimedialne warto powszechniestosowa+ w edukacji? ..........................................................137

Podsumowanie cz"(ci II ..........................................................139

III TRENING ..................................................... 141

9 *wiczenia emisji g$osu .................................................143Wykorzystaj pot%g% przepony .....................................................144Jak rozgrza+ g"os, je#li do prezentacji pozosta"o 15 minut? ......148

10 *wiczenia gestykulacji .................................................149Cztery podstawowe etapy, przez które musisz przej#+,

ucz$c si% ka!dej umiej%tno#ci ...................................................150Jak +wiczy+ gestykulacj% i mow% cia"a? .....................................150

Jak analizowa+ nagrania wideo w"asnych prezentacji? .......151Specjalna technika analizy materia"u wideo w czterech krokach ...152

11 *wiczenia z zakresu retoryki .......................................153>wiczenie 1. Magia dobrego pocz$tku nowej my#li ...................154>wiczenie 2. Jak za pomoc$ "$czników budowa+ kwieciste

wypowiedzi? ..............................................................................155>wiczenie 3. Jak odpowiada+ na naprawd% trudne pytania? ....157Oto siedem powodów,

dla których s"uchacz prawdopodobnie zada Ci pytanie ...........157Standard odpowiedzi na trudne pytanie ....................................160

Podsumowanie cz"(ci III ........................................................161


8

Jakie wady ma ta ksi)%ka? .................................................... 163

Zamiast zako+czenia .............................................................. 165

Skorowidz .............................................................................. 167

3

TWOJE CIA!O POWIEWI"CEJ NI# S!OWA

Czym s! toryzainteresowania:g#ówny i poboczny?

Sekretem wysokiej skuteczno!ci Twojej prezentacji,a zarazem metod# budowania jasnego i pe$negoobrazu poruszanych tre!ci w umys$ach s$uchaczy,jest umiej%tno!& kontrolowania poziomu zaintere-sowania audytorium. Kluczowym zagadnieniem s#tutaj tory zainteresowania dzielone na g$ównyi poboczny.

Tor g%ówny zainteresowania — kiedy s$uchaczTwojej prezentacji ca$kowicie skupi si% na tym,co mówisz, jego uwaga jest w pe$ni zaanga(owana


52

w omawiane zagadnienia. Jest niemal(e zahipnotyzowany sposobem przedsta-wiania przez Ciebie tematu i cz%!ciowo zablokowany na inne bod)ce docieraj#cez otoczenia (na przyk$ad ha$as dochodz#cy z ulicy, szepty i tym podobne). Je!lispowodujesz, (e odbiorca b%dzie s$ucha$ Ci% z narastaj#cym zainteresowaniem,sprawisz, (e w jego pod!wiadomo!ci uruchomi si% pewien okre!lony filtr rze-czywisto!ci, sprawiaj#cy, (e wszelkie informacje docieraj#ce z otoczenia s# pod-dawane selekcji, zanim dotr# do sfery !wiadomej umys$u.

Tor poboczny zainteresowania — gdy prowadzone przez Ciebie wyst#pienie stajesi% bardzo monotonne i schematyczne, spada poziom zainteresowania. Pod!wia-domo!& odbiorcy stwierdza (s$usznie lub nie), (e Twój przekaz jest ma$o istotnyi nie warto po!wi%ca& zbyt du(o energii na aktywne s$uchanie. W tym momen-cie s$uchacz przechodzi w „tryb oszcz%dzania energii” (podobnie jak komputer,kiedy pozostaje w$#czony przez d$ugi czas, a na nim nie pracujemy), aby niemarnowa& si$. Jest to zazwyczaj proces trzystopniowy objawiaj#cy si% kolejno:

1. podpieraniem g$owy,

2. ziewaniem,

3. przysypianiem.

Kiedy w trakcie prezentacji ludzie zaczynaj# si% nudzi&, znaczy to, (e ich zain-teresowanie przesz$o na tor poboczny. Audytorium przestaje uwa(nie s$ucha&.Znudzona osoba zaczyna rozgl#da& si% dooko$a, mo(e zacz#& zwraca& uwag% naTwój ubiór albo na to, czy obraz prezentacji jest równo wy!wietlany na ekranie.Reasumuj#c — osoba, której nie zainteresujesz swoim wyst#pieniem, skupiaswoj# uwag% na rzeczach nieistotnych, b$ahostkach, zaczyna wyszukiwa& b$%dyi zastanawia& si%, co jest )le.

Przyk#ad:

Wyobra) sobie, (e siedzisz w sali, gdzie w$a!nie odbywa si% prezentacja paniMa$gorzaty dla osób zainteresowanych podj%ciem wspó$pracy w marketingu sie-ciowym. Pani Ma$gorzata przygotowa$a prezentacj% nowoczesnego produktu, ja-kim jest kolagen naturalny. Spokojnie siedz#c, obserwujesz zniecierpliwionei promieniuj#ce zainteresowaniem twarze s$uchaczy. Powoli zbli(a si% momentrozpocz%cia wyst#pienia. Milkn# wszelkie ha$asy, na sali s$ycha& tylko cichy szumprojektora multimedialnego. Na pocz#tek pani Ma$gorzata wyja!nia, dlaczego tenmodel biznesu jest tak bardzo skuteczny i dochodowy; s$uchacze poznaj# zasadyfunkcjonowania sieci dystrybucji i zaczynaj# coraz pe$niej zdawa& sobie spra-w%, jak du(e korzy!ci mog# odnie!& ze wspó$pracy. Poziom zainteresowania jestbardzo wysoki, s$uchacze ch$on# ka(de s$owo prezenterki (tor g%ówny zainte-resowania). Jednak po tak dobrym rozpocz%ciu pani Ma$gorzata zaczyna oma-wia& histori% produktu. Kiedy dok$adnie wymienia kolejno!& przeprowadzanych

Twoje cia$o powie wi%cej ni& s$owa

53

czynno!ci, reakcji chemicznych maj#cych na celu otrzymanie produktu, jakim jestkolagen naturalny, jej wyst#pienie staje si% coraz mniej zrozumia$e dla odbior-ców. Przez kolejne dwadzie!cia minut opisuje metod%, która powoduje, (e kola-gen przenika przez skór%, a nawet wyprowadza wzór chemiczny jego cz#steczki.W tym czasie w!ród zdecydowanej wi%kszo!ci s$uchaczy nast%puje znaczny spa-dek poziomu uwagi i zainteresowania, a dzieje si% to z dwóch powodów.

Odbiorcy nie rozumiej# lub nie potrafi# wyobrazi& sobie tego,co przekazuje pani Ma$gorzata.

Prezenterka nie mówi o rzeczach, które bezpo!rednio ich dotycz#.

Taka sytuacja powoduje, (e — niestety — uwaga audytorium zaczyna schodzi&na tor poboczny. S$uchacze przestaj# aktywnie s$ucha& i zapami%tywa& poda-wane informacje, cz%!& z nich ziewa i zaczyna podpiera& g$ow%. Obserwuj#c tozdarzenie z boku, zauwa(asz, (e nale(y zawsze mówi& o sprawach, potrzebach,zainteresowaniach i problemach ludzi, dla których przygotowa$e! prezentacj%, abyutrzyma& sta$y i wysoki poziom zainteresowania.

Spójrz teraz na rysunek 3.1, na którym wyj#tkowo dobrze przedstawiono tozjawisko.

Rysunek 3.1. Poziom zainteresowania s$uchaczy prezentacj% decyduje o tym,

jak b(d% si( zachowywa) oraz na czym koncentrowa) swoj% uwag(

Wnioski:

Kontroluj stopie4 zainteresowania Twoj# prezentacj# poprzez mówienieg$ównie o rzeczach, które dotycz# s$uchaczy.

Spraw, aby zainteresowanie wi%kszo!ci s$uchaczy bieg$o g$ównym torem.


54

Skoncentruj swoje wysi$ki na obserwowaniu zachowania odbiorcówi dostosowuj si% do nich, mów o korzy!ciach.

Pami%taj o kontek!cie prezentacji, zadbaj o swój wygl#d i komfortowewarunki w sali prezentacyjnej.

Poznaj znaczenie mowy cia#a

Zaznaczam, (e informacje zawarte w tym podrozdziale s# wyj#tkowo istotne,wi%c chcia$bym poprosi& o bardzo uwa(ne czytanie.

Na samym pocz#tku warto zapozna& si% z wynikami bada4 o skuteczno!ci komu-nikacji, przeprowadzanych niezale(nie przez wiele o!rodków; wynika z nich, (etre!& wypowiedzi, a wi%c to, co przekazujemy za pomoc# s$ów, jedynie w 7%wp$ywa na wiarygodno!& i skuteczno!& komunikacji, w 38% decyduje o tym tong$osu i a( w 55% istota przekazu zale(y od komunikacji pozawerbalnej, czyli tego,jak sprawnie pos$ugujemy si% j!zykiem cia)a. Wspomniany j%zyk cia$a to wszyst-kie Twoje gesty, zachowania, jakie maj# miejsce w czasie wyst#pienia. To rów-nie( wygl#d, rodzaj ubioru, wyraz twarzy, a nawet zapach. Spójrz teraz na ry-sunek 3.2 i zobacz, jak graficznie przedstawia si% stosunek czynników maj#cychwp$yw na przekaz.

Rysunek 3.2. Wykres przedstawiaj%cy wp$yw ró,nych bod-ców na przekaz

Z rysunku 3.2 $atwo mo(esz wywnioskowa&, (e same s$owa, a wi%c to, comówisz, ma bardzo niewielki wp$yw na to, jak zostaniesz odebrany. Sekretemnajlepszych mówców w historii jest umiej%tno!& dostosowywania odpowiednichgestów, barwy i tonu g$osu oraz w$a!ciwej intonacji do tre!ci i znaczenia wy-powiadanych s$ów. Podstawowym elementem zapewniaj#cym skuteczn# komu-nikacj% prezentera i audytorium jest spójno23 jego wypowiedzi. Spójno!& oznaczaumiej%tno!& mówcy pozwalaj#c# na przekazywanie jednoznacznego komunikatuw postaci odpowiednich s$ów, ruchów cia$a i tonu g$osu. A jak to wygl#da w prak-tyce? Rozwa(my nast%puj#cy przyk$ad.


55

Wyobra) sobie, (e w$a!nie przygl#dasz si% prezentacji handlowej doradcy ubez-pieczeniowego, który stara si% jak najlepiej przedstawi& nowy produkt firmy.Tym produktem jest nowa wersja ubezpieczenia na (ycie. Doradca wyja!nia, jakbardzo to ubezpieczenie jest wa(ne i niezb%dne dla osób posiadaj#cych dzieci;mówi o tym, (e zapewni ono osobom, które je wykupi#, bezpieczn# przysz$o!&i perspektyw% wysokiej emerytury. Jednak Ty jako uwa(ny s$uchacz zauwa(y-$e! pewn# niespójno!& w jego wypowiedzi. Mimo (e tak dobrze dobiera$ s$owai stara$ si% nimi malowa& optymistyczny i barwny obraz przysz$o!ci w umys$achs$uchaj#cych go ludzi, jego gesty po prostu temu przeczy$y! Nerwowe, szybkieruchy r#k, opuszczony w dó$ podbródek, zgarbione cia$o, skrzy(owane nogi,wszystko wysy$a$o negatywny komunikat. Zauwa(y$e! te(, (e g$os prezentera jestdo!& wysoki i co chwil% s$ycha& lekkie chrz#kanie. Ca$y obraz jego osoby mo(ebudzi& u s$uchacza sprzeczne emocje; z jednej strony, dobrze zbudowany, budz#-cy zaufanie przekaz s$owny, a z drugiej strony, niepewna, nerwowa, niew$a!ciwagestykulacja.

Ka(dy z nas potrafi intuicyjnie (szczególnie kobiety) rozpoznawa&, czy osoba,z któr# rozmawia, mówi prawd%, czy k$amie. Po prostu dorastaj#c w !rodowi-sku spo$ecznym, codziennie rozmawiali!my z ró(nymi lud)mi i pod!wiadomiezapami%tywali!my znaczenie gestów cia$a. Cz%sto nie mo(emy powiedzie&, cokonkretnie oznacza dany gest, jednak intuicyjnie wyczuwamy nastawienie dru-giej osoby. Dla wielu ludzi naturalnym stanem jest sytuacja, kiedy mówimy do-k$adnie to, co my!limy, mówimy prawd%. Kiedy cz$owiek chce sk$ama&, pojawiasi% pewien dysonans, rodzaj napi%cia wewn%trznego, które objawia si% w$a!niew mowie cia$a, w gestach. Ka(dy z $atwo!ci# potrafi rozpozna&, kiedy ma$e dziec-ko k$amie — zakrywa wówczas usta d$oni# lub obiema r%kami. W rzeczywisto-!ci ten gest jest te( u(ywany powszechnie przez wi%kszo!& doros$ych ludzi, alew nieco zmodyfikowanej, zamaskowanej formie. Kiedy doros$y k$amie, zazwyczajtylko delikatnie dotyka palcem nosa lub okolicy ust.

Oczywi!cie zak$adam, (e przygotowuj#c swoj# prezentacj%, nie zamierzasz k$a-ma&. Jestem przekonany te(, (e wi%kszo!& wyst%puj#cych publicznie prezente-rów chce uczciwie przeprowadzi& prezentacj%, po prostu dobrze wypa!&, zosta&pozytywnie odebranym przez audytorium. Niestety, w sytuacji stresowej (jak#cz%sto jest wyst#pienie publiczne) cia$o cz$owieka reaguje inaczej, ni( by!my sobietego (yczyli. Z pomoc# przychodzi wiedza dotycz#ca mowy cia$a. Znaj#c znacze-nie gestów, pozycji, jakie przyjmuj# ludzie, mo(esz odczytywa& stan emocjonalnys$uchaj#cych osób i na podstawie tych informacji zwrotnych kierowa& przebie-giem prezentacji. Co wi%cej, praktyczny trening z zakresu mowy cia$a pozwoliCi !wiadomie kierowa& swoim zachowaniem w celu tworzenia bardziej spójnegoprzekazu. Dzi%ki wykorzystaniu technik mowy cia$a zawsze b%dziesz wygl#da$na osob% opanowan#, pewn# siebie i budz#c# zaufanie.


56

Poni(ej znajduj# si% przyk$ady najwa(niejszych gestów, które stanowi# zestawpodstawowych s$ów j!zyka cia)a. Przeczytaj uwa(nie dalszy ci#g tego rozdzia$u,a przestanie by& dla Ciebie sekretem, co my!l#, w jakim stanie emocjonalnym s#s$uchaj#cy Ci% ludzie b#d) Twoi rozmówcy.

Krytyka

Kiedy w czasie trwania swojej prezentacji zauwa(ysz osoby przyjmuj#ce pozy-cj% cia$a podobn# do przedstawionej na rysunku 3.3, jest wysoce prawdopodob-ne, (e w ich g$owach rodzi si% krytyka tego, co mówisz b#d) jak mówisz.

Rysunek 3.3. Gest oznaczaj%cy krytyk(

Taka pozycja oznacza najcz%!ciej, (e stan wiedzy i do!wiadcze4 (yciowych osobyj# przyjmuj#cej jest sprzeczny z tym, co prezentujesz. Je!li w trakcie prezenta-cji poprosisz tak# osob%, aby wyrazi$a swoj# opini%, to albo zostaniesz skryty-kowany, albo po prostu kto! taki b%dzie k$ama$ i powie, (e si% zgadza i wszystkojest w porz#dku. (Ciekawostka: cz%sto zdarza si%, (e osoba, która przyj%$a tak#poz%, nie zmienia jej nawet w czasie, gdy zabiera g$os; prawd% mówi#c, wygl#dato do!& komicznie ).

Wyobra) sobie teraz nast%puj#c# sytuacj%. Dla niewielkiej grupy potencjalnychklientów prowadzisz prezentacj% handlow# dotycz#c# najnowszych rozwi#za4telekomunikacyjnych. Powiedzmy, (e w pewnym momencie trwania Twojegowyst#pienia zauwa(asz, (e jedna z osób (od której zale(# kluczowe decyzje


57

dotycz#ce zakupu Twojego produktu lub nie) przyj%$a pozycj%, podobn# do przed-stawionej na rysunku 3.3. Analizuj#c ten gest, dochodzisz do wniosku, (e praw-dopodobnie nie do ko4ca podoba si% jej to, co mówisz. Co zatem zrobi& w takiejsytuacji? Jest na to skuteczny sposób. Mo(esz przerwa& na moment prezentacj%i zada& krytykuj#cej osobie nast%puj#ce pytanie:

– Prosz! powiedzie/, jak si! to panu podoba?

Odpowiadaj#c na to pytanie, delikwent b%dzie musia$ mocniej zaanga(owa& si%emocjonalnie w Twoj# prezentacj%. Warto zauwa(y&, (e to pytanie ju( w swojejtre!ci delikatnie nakierowuje pytanego na pozytywn# odpowied), bo nie pytasz,czy si% to panu podoba, ale jak si% podoba. Je!li w odpowiedzi otrzymasz in-formacj% zdawkow#, niepe$n#, warto pog$%bi& pytanie:

– Czy jest co3 jeszcze, co by pana interesowa)o w tej kwestii, o czymmóg)bym powiedzie/?

Jest bardzo prawdopodobne, (e je(eli osoba pytana ma jakie! obiekcje, pytaniemsformu$owanym w sposób podany powy(ej zostanie zach%cona, aby o tym po-wiedzie& ju( teraz. Je!li dzi%ki temu uda Ci si% odkry& sposób my!lenia kryty-kanta ju( w trakcie prezentacji, b%dziesz mia$ szans% na poprowadzenie dalszejcz%!ci wyst#pienia tak, aby rozwia& jego w#tpliwo!ci. Dzia$a te( tutaj pewienmechanizm psychologiczny, a mianowicie zasada wzajemno!ci. Je(eli drugiej oso-bie okazujesz zainteresowanie, pytasz, pokazujesz zrozumienie, ona zrobi to samodla Ciebie. Je(eli w trakcie waszej dyskusji rozmówca zmieni pozycj% cia$a, znaczyto, (e uda$o Ci si% go przekona&.

Gesty d#oni

Od najdawniejszych czasów otwarta d$o4 by$a symbolem dobrych intencji, praw-domówno!ci i pokoju. Gdy dzi! spojrzymy na pos#gi pochodz#ce z czasów sta-ro(ytnego Rzymu, na sylwetki wodzów i w$adców, zauwa(ymy, (e eksponuj#w$a!nie otwart# d$o4 (lub d$onie) uniesion# do góry b#d) wskazuj#c# na co!.W pradawnych czasach w komunikacji mi%dzyludzkiej otwarta d$o4 oznacza$a,i( rozmówca nie posiada broni, pokazuje pust# d$o4, ma dobre intencje i nie manic do ukrycia (rysunek 3.4).

Kiedy rozmówca, z którym dyskutujemy, eksponuje otwarte d$onie, jest to pod-!wiadomy sygna$, i( nie ma nic do ukrycia, jest szczery. I znów warto odwo$a& si%do polityki. Wykonaj takie do!wiadczenie. W czasie ogl#dania wiadomo!ci poli-tycznych w telewizji wy$#cz d)wi%k i skoncentruj ca$# swoj# uwag% na obser-wowaniu gestów d$oni najbardziej popularnych polityków. W trakcie do!wiad-czenia przygl#daj si%, kiedy i jakiej sytuacji eksponuj# gest otwartej d$oni. We)kartk% papieru i zapisz swoje spostrze(enia, nast%pnie poszukaj odpowiedzi na


58

Rysunek 3.4. Otwarta d$o4

pytanie: „Jak my!lisz, dlaczego i w jakim celu politycy stosuj# okre!lone gesty?”.Pomy!lmy teraz, jak wykorzysta& gesty d$oni w celu poprawy komunikacji nie-werbalnej w trakcie Twojej prezentacji. Przede wszystkim wa(ne jest, aby nie ba&si% gestów otwartych i korzysta& z nich w sytuacji, gdy chcesz podkre!li& swoj#otwarto!& i szczero!& (rysunek 3.5).

Rysunek 3.5. Gest otwartych d$oni i ramion — chc( by) z pa4stwem ca$kowicie szczery


59

Kolejnym, jak(e cz%sto pope$nianym b$%dem jest wskazywanie palcem innych osób.Pokazywanie palcem jest wyj#tkowo )le odbierane, poniewa( kojarzy si% z takzwanym „wytykaniem”, wi%c je!li nawet w czasie prezentacji chcesz kogo! po-chwali&, ale wskazujesz go wyci#gni%tym palcem (rysunek 3.6), w takiej osobiemog# si% zrodzi& mieszane uczucia.

Rysunek 3.6. Gest pokazywania palcem

O wiele lepszym sposobem wskazywania jest gest otwartej d$oni przestawionywcze!niej na rysunku 3.4, bo oznacza on, (e osob% tak# szanujemy i jest kim! wy-j#tkowym. Reasumuj#c, im lepiej b%dziesz rozumia$ i stosowa$ zasad% otwartychd$oni w czasie swoich prezentacji, tym bardziej spektakularne efekty osi#gniesz.Pami%taj, (e mo(na du(o wiedzie& o zaletach otwartych gestów, a mimo wszystkonie zada& sobie trudu, aby !wiadomie z nich korzysta&. Tak wi%c sama wiedzanie jest pot%g#, ale dopiero jej zastosowanie potrafi zdzia$a& cuda. S#dz% jednak,(e je(eli czytasz t% ksi#(k% i dotar$e! ju( do tego miejsca, oznacza to, i( jeste!osob#, która rozumie znaczenie praktycznej wiedzy i wie, (e warto poznawanetechniki &wiczy& samodzielnie lub na kursie pod okiem trenera, poniewa( do-piero wówczas mo(na osi#gn#& ponadprzeci%tne wyniki.

Gesty oznaczaj!ce zainteresowanie

Ju( ewolucjonista Karol Darwin zauwa(y$, (e pewne gesty u ludzi i zwierz#t s#bardzo podobne i pojawiaj# si% w okre!lonych okoliczno!ciach. Przyk$adowo po-chylenie g$owy lekko w bok w czasie s$uchania czy patrzenia oznacza zaintere-sowanie. Ludzie i niektóre zwierz%ta (na przyk$ad ma$py) bezwiednie wykonuj#taki gest, kiedy co! ich zaintryguje (rysunek 3.7).

Kiedy b%dziesz wyg$asza$ prezentacj% i zauwa(ysz taki gest w!ród audytorium,b%dzie to oznacza$o, (e zmierzasz we w$a!ciwym kierunku i poziom zaintere-sowania jest bardzo wysoki. Pami%taj, (e i Ty, kiedy rozmawiasz z drug# osob#i lekko przechylisz g$ow% w bok, dajesz bardzo ciep$y i pozytywny sygna$ roz-mówcy, (e go s$uchasz i to, co mówi, jest dla Ciebie wa(ne. Drugim sygna$emzainteresowania, który mo(e wysy$a& s$uchaj#ca osoba, jest pochylenie ca$egocia$a do przodu i delikatne podpieranie policzka r%k# (rysunek 3.8).


60

Rysunek 3.7. Lekkie pochylenie g$owy w bok oznacza zainteresowanie

Rysunek 3.8. Zainteresowanie prezentacj%

Trzeba jednak pami%ta& o jednej, niezwykle istotnej rzeczy. Je(eli zauwa(asz,(e osoba przyjmuj#ca pozycj%, tak# jak na rysunku 3.8, zaczyna w jakikolwieksposób podpiera& g$ow% na r%ce, jest to sygna$, i( zaczyna w niej narasta& znu-dzenie i warto podnie!& dynamik% prezentacji.


61

Gesty znudzenia

J%zyk gestów znudzenia jest naj$atwiejszy do interpretacji, bardzo dobrze goznamy, poniewa( z pewno!ci# sami niejednokrotnie nudzili!my si% na lekcjachw szkole czy wyk$adach na studiach. Najpowszechniejszym gestem znudzeniajest podpieranie g$owy (rysunek 3.9).

Rysunek 3.9. Podpieranie g$owy

Pod!wiadomie umys$ cz$owieka stwierdza, (e podawane informacje nie s# dlaniego wa(ne i niezb%dne, wobec tego postanawia tak pokierowa& cia$em, abynie traci& energii na zb%dne pobudzenie. Cz%sto te( osoby znudzone spogl#daj# nazegarek w oczekiwaniu na koniec nudnego i — co najgorsze — przed$u(aj#cegosi% wyst#pienia. Otrzyma$em kiedy! od swojego przyjaciela ciekaw# wskazów-k%. Dzi! wiem, (e jest to informacja na wag% z$ota. Z pewno!ci# równie( i Tychcia$by! j# pozna&. Oto i ona: Nigdy nie wi7 audytorium za to, 8e si! nudzi i niejest zainteresowane Tob: i Twoj: prezentacj:. Tylko Ty jeste3 za wszystko odpo-wiedzialny. Warto doda&, (e nie chodzi tylko o otwarte wyra(enie swojej dezapro-baty, ale g$ównie o zmian% swojego sposobu my!lenia. Wi%c gdy Ty mówisz,a ludzie si% nudz#, oznacza to, (e prawdopodobnie nie przygotowa$e! si% do pre-zentacji. Nie wiesz, kim s# s$uchacze, co jest dla nich wa(ne i nie wiesz, jak spra-wi&, aby Ci% s$uchali. By& mo(e warto powtórzy& z$ot# zasad% ka(dej prezentacji:

Nigdy nie wi4 audytorium za to, (e si% nudzi i nie jest zainteresowane Tob#i Twoj# prezentacj#. Tylko Ty jeste! za wszystko odpowiedzialny.


62

Gesty oznaczaj!ce z#o*+ i niezadowolenie

Mo(e si% zdarzy&, (e z jakiego! powodu zostaniesz zaatakowany przez swojeaudytorium. Ma to miejsce najcz%!ciej pod koniec prezentacji w czasie przezna-czonym na zadawanie pyta4. Co zrobi&, gdy zostaniesz zaatakowany przez s$u-chacza, dowiesz si% w dalszej cz%!ci ksi#(ki. W tej chwili postaram si% poszuka&odpowiedzi na pytanie, jak ju( w czasie trwania prezentacji namierzy& w!ródpubliczno!ci niezadowolone osoby. Podstawowy gest osób niezadowolonych toprzede wszystkim opuszczony podbródek, g$owa pochylona do przodu. W!ród osóbnosz#cych okulary popularne jest spogl#danie znad okularów, tak jak osoba przed-stawiona na rysunku 3.10.

Rysunek 3.10. Niezadowolenie, ostra krytyka

Niezadowolenie i z$o!& szybko odczytasz równie( wtedy, je(eli zauwa(ysz osob%z opuszczon# g$ow# i zmarszczonymi brwiami (rysunek 3.11).

Kiedy widzisz w!ród publiczno!ci osoby, które s# bardzo niezadowolone, najlepiejprzesta4 zwraca& na nie uwag%. Dobrym pomys$em jest utrzymywanie kontaktuwzrokowego g$ównie z osobami zadowolonymi, zainteresowanymi i u!miechni%-tymi. Czytaj ksi#(k% uwa(nie, a poznasz sposób skutecznego i inteligentnego ra-dzenia sobie w sytuacji, kiedy zostaniesz zaatakowany przez osob% niezadowolon#.

Gesty oznaczaj!ce zak#opotanie

Zak$opotanie pojawia si%, kiedy nie za bardzo wiemy, jak nale(y si% zacho-wa&. Cz%sto, rozmawiaj#c z now# osob#, czujemy si% nieswojo i jeste!my zak$o-potani. Oczywi!cie, podobnie jak w poprzednich sytuacjach, nasze cia$o reaguje


63

Rysunek 3.11. Z$o@) i niezadowolenie

automatycznie na takie emocje. Kiedy w czasie prezentacji postanowisz zada&pytanie jakiej! niespodziewaj#cej si% tego osobie z audytorium, prawdopodobniepoczuje si% zak$opotana tak# sytuacj#, b%dzie si% to objawia& zmian# jej ge-stów. W takiej sytuacji cz%stym i popularnym gestem jest drapanie si% z ty$ug$owy (najcz%!ciej u m%(czyzn) lub po szyi (u kobiet) — rysunek 3.12.

Rysunek 3.12. Gest oznaczaj%cy zak$opotanie


64

Kontroluj swoje cia$o w trakcie prowadzenia prezentacji. Kiedy zapomnisz, o czymmówi& dalej, ale nie pozwolisz swojemu cia$u na wykonanie gestu zak$opotania(najlepiej w trakcie prezentacji nie dotyka& d$o4mi twarzy ani g$owy), publiczno!&po prostu nie zauwa(y Twojej wpadki.

Dlaczego *miesz! nasbrazylijskie telenowele?

Pewnie widzia$e! kiedy! w telewizji jeden z seriali pochodz#cych z Ameryki Po-$udniowej. Na pewno potrafisz przypomnie& sobie ekspresj% aktorów graj#cychw takich filmach. Ich ruchy s# bardzo szybkie, gestykuluj# niemal ca$ym cia$em,bardzo intensywnie wyra(aj# swoje emocje. Dla nas jest to cz%sto !mieszne i dlawielu taki film to po prostu komedia. Nie jeste!my przyzwyczajeni do tego typuzachowa4, w naszej kulturze jest to nie do przyj%cia. Jeszcze inaczej jest w Sta-nach Zjednoczonych, gdzie ekspresja jest równie( intensywna, spo$ecze4stwow du(ej cz%!ci jest bardziej otwarte i relacje mi%dzyludzkie s# bardziej bezpo-!rednie ni( w Polsce. Z kolei na przyk$ad Japonia jest krajem, w którym emocje(szczególnie w stosunku do obcych) s# uzewn%trzniane raczej na do!& niskimpoziomie. Rozmawiaj#c z Japo4czykiem, mo(emy by& pewni, (e z pewno!ci#nie odpowie wprost na nasz# propozycj%, zrobi to w mniej bezpo!redni sposób.Kiedy Japo4czyk mówi, (e „zastanowi si%”, mo(na by& pewnym na 100%, i( niezgodzi si% na propozycj%.

Tak wi%c mo(na wyró(ni& przynajmniej dwie grupy kultur charakteryzuj#cychsi% ró(nym stopniem ekspresji zarówno wypowiedzi, jak i mowy cia$a.

Kultury ekspresyjne

Ludzie cz%sto mówi# do!& g$o!no, przerywaj# sobie, czuj# si% nieswojo,gdy zapada cisza.

Bezpo!rednie, nawet intensywne patrzenie w oczy podczas rozmowy!wiadczy o szczero!ci i zainteresowaniu.

W trakcie prywatnych rozmów dystans przestrzenny mi%dzy lud)miwynosi pó$ d$ugo!ci r%ki lub mniej i jest sporo dotykania si%.

Mo(na spodziewa& si% wyra)nej mimiki i o(ywionej gestykulacjipartnerów.


65

Kultury pow2ci7gliwe

Ludzie rozmawiaj# ciszej, przerywaj# sobie rzadziej, mówi# po koleii lepiej si% czuj#, gdy zapada cisza.

Dystans przestrzenny mi%dzy lud)mi wynosi mniej wi%cej tyle, co d$ugo!&r%ki, i z wyj#tkiem u!cisków d$oni ma$o jest kontaktów dotykowych.

Nale(y unika& intensywnego, sta$ego patrzenia partnerom w oczy podczasprezentacji.

Ludzie mniej intensywnie gestykuluj# zarówno d$o4mi, jak i ca$ymir%koma, a ich mimika jest ograniczona.

Jakie ma to znaczenie w kontek*cie prezentacji?

Je(eli jest prawdopodobne, (e b%dziesz mia$ okazj% wyst%powa& przed mi%dzy-narodowym audytorium, warto zawsze zastanowi& si%, kim b%d# widzowie, jakiejs# narodowo!ci i jaki styl komunikacji obowi#zuje w ich ojczy)nie. Warto zapa-mi%ta&, (e pewne powszechnie znane i akceptowane w Polsce gesty mog# ozna-cza& co! zupe$nie innego dla obcokrajowca. Szczególnie chcia$bym zaznaczy&, i(integracja europejska sprawia, (e biznes, handel czy edukacja nabieraj# corazbardziej mi%dzynarodowego charakteru. Intensywnie rozwijaj# si% nasze kontaktyz krajami po$o(onymi na pó$noc oraz na po$udnie od Polski. W czasie prowadze-nia wyst#pie4 czy prezentacji w j%zyku polskim dla audytorium mówi#cego jed-nym z j%zyków s$owia4skich nale(y zwraca& szczególn# uwag%, poniewa( wielepolskich wyrazów ma ca$kowicie odwrotne znaczenie w j%zyku s$uchaczy i trzebazadba&, aby nie dosz$o do nieporozumie4. Im lepiej znasz odbiorc% prezentacji,tym $atwiej b%dzie Ci si% z nim komunikowa&.

Znaczenie wygl!du prezentera

Czy Ty te( oceniasz ludzi po wygl#dzie? A mo(e jeste! jedn# z osób, które twier-dz#, (e wygl#d nie ma znaczenia i liczy si% wn%trze cz$owieka, jego charakter?Naprawd% nie jest istotne Twoje zdanie w tej kwestii. Wiele bada4 naukowychprzeprowadzanych na przestrzeni lat wskazuje, (e ludzie oceniaj# innych po wy-gl#dzie, czy tego chcemy, czy te( nie, i czy si% z tym zgadzamy, czy nie. Taka jestnatura cz$owieka, (e pierwszym bod)cem, który dociera do nas, jest wygl#d ze-wn%trzny nowo poznanej osoby. W ci#gu kilku sekund wyrabiamy sobie zdaniena temat tego, kim mo(e by& nowa osoba, czym si% mo(e zajmowa&. We wnio-skowaniu korzystamy z gotowych modeli, które wyrobili!my sobie na podstawiedo!wiadcze4 w kontaktach z innymi. We)my przyk$ad.


66

Je(eli interesujesz si% cho& troch% polityk#, z pewno!ci# znasz posta& AndrzejaLeppera. Przypomnij sobie jego sposób ubierania si%, wizerunek sprzed 7 – 8 lat.Z pewno!ci# zauwa(ysz g$%bok# metamorfoz%, jak# przeszed$ od tamtego czasu.Patrz#c na Andrzeja Leppera jaki! czas temu, ju( na pierwszy rzut oka mog$e!stwierdzi&, (e to osoba o awanturniczym charakterze i specyficznym sposobiebycia. Natomiast dzisiaj praca stylistów, specjalistów od wizerunku sprawi$a,(e ta sama osoba wygl#da jak m#( stanu, cz$owiek w pe$ni opanowany, o nobli-wym usposobieniu, urodzony dyplomata. Tak bardzo wygl#d zmienia sposóbpostrzegania cz$owieka przez innych ludzi.

Pami%taj, (e w czasie wyst#pienia publicznego s$uchacze wyrobi# sobie opini%o Tobie ju( po kilku chwilach od rozpocz%cia wyst#pienia; zostaniesz zaszuflad-kowany i pó)niej bardzo trudno b%dzie zmieni& swój wizerunek w ich oczach.Oczywi!cie, nie twierdz%, (e nale(y kupowa& najdro(sze garnitury i wydawa& gór%pieni%dzy na garderob%, aby przeprowadzi& dobre wyst#pienie i zosta& pozytyw-nie ocenionym. W tym momencie wró&my do podstaw prezentacji. Co jest naj-wa(niejsze w prezentacjach? Naturalnie CEL PREZENTACJI — to, jak chcemyzosta& odebrani, jak# rol% chcemy zagra& w tym teatrze. Twój ubiór powinienzosta& dostosowany do celu, jaki chcesz osi#gn#&! I tak na przyk$ad mo(eszprzyj!& w trampkach na powa(n# konferencj% naukow#, je(eli Twoim celemjest wywo$anie oburzenia. Je!li jednak chcesz zosta& dobrze odebrany i zdoby&przyjació$ na takiej konferencji, po prostu zobacz, jak ubieraj# si% inni i najzwy-czajniej w !wiecie zrób to samo. „Je!li jeste! w!ród wron, kracz jak one”.

Zamie- stres na energi.

Sytuacja publicznego przemawiania do wi%kszej lub mniejszej grupy obcych osóbjest dla wi%kszo!ci ludzi sytuacj# stresuj#c#. Ma$o tego, z przeprowadzanych an-kiet wynika, (e wi%kszo!& losowo wybranych ankietowanych niemal panicznieboi si% zabiera& g$os nawet przy kilkunastoosobowym audytorium! Z ewolucyj-nego punktu widzenia, stres ma za zadanie zmobilizowa& organizm do obrony lubucieczki, cia$o cz$owieka traktuje sytuacj% stresow# jak reakcj% na bodziec, przedktórym nale(y si% broni&. Warto zaznaczy&, (e prezentacja jest równie( sytuacj#powoduj#c# mobilizacj% organizmu, a cz%sto te( mocno stresuj#c#. Ka(dy napewno zna to nieprzyjemne uczucie, kiedy czujemy si% nieswojo, zaczyna by&nam gor#co, poc# si% d$onie i — co najgorsze — robi si% sucho w ustach. Przyj-rzyjmy si% nieco bli(ej temu procesowi. W umys$ach wi%kszo!ci ludzi (zw$aszczanieposiadaj#cych jeszcze du(ego do!wiadczenia w wyst#pieniach publicznych) ju(kilka dni przed terminem prezentacji ma miejsce starcie dwóch nacechowanychemocjonalnie czynników. Z jednej strony, masz pewne oczekiwania, na przyk$adchcia$by! dobrze wypa!&. Natomiast z drugiej strony, narastaj# obawy, zaczynaszzastanawia& si%, jak zostaniesz oceniony, zapami%tany, co si% stanie, je!li