รายงานฉบบสมบรณ
การศกษาการเปลยนแปลงแนวชายฝงทะเลอนดามน
ในเขตพนทจงหวดพงงาและภเกตโดยใชขอมลจาก
การส ารวจระยะไกลและระบบสารสนเทศภมศาสตร
(Study of shoreline changes along the Andaman coast in Phang Nga and
Phuket Provinces using remotely sensed data and GIS)
ชาญชย ธนาวฒ และ เชาวน ยงเฉลมชย
คณะทรพยากรธรรมชาต มหาวทยาลยสงขลานครนทร
มกราคม 2556
2
บทคดยอ
การศกษานมวตถประสงคทจะศกษาการเปลยนแปลงแนวชายฝงทะเลอนดามนในพนท
จงหวดระนอง พงงา และภเกต โดยใชขอมลจากการส ารวจระยะไกลและระบบสารสนเทศภมศาสตร ใน
ระหวาง ป พ.ศ. 2518-2545, พ.ศ. 2545-2547 และ พ.ศ. 2547-2551 นอกจากนนยงไดศกษาอตรา
การกดเซาะและทบถม ตลอดจนสาเหตและแนวทางในการแกไขปญหาทเกดจากการเปลยนแปลงแนว
ชายฝง จากผลการศกษา พบวา บรเวณชายฝงทมอตราการกดเซาะมากทสด คอ 29.277 เมตรตอป
เกดในระหวางป พ.ศ. 2545-2547 ทต าบลบางมวง อ าเภอตะกวปา จงหวดพงงา และบรเวณชายฝงทม
อตราการทบถมสงสด คอ 18.413 เมตรตอป เกดระหวางป พ.ศ. 2547-2551 ทต าบลสาค อ าเภอถลาง
จงหวดภเกต ในสวนของพนทถกกดเซาะพบวา พนทชายฝงทถกกดเซาะอยางรนแรงคดเปนเนอทมาก
ทสดคอ 368 ไร อยในต าบลเกาะพระทอง อ าเภอคระบร จงหวดพงงา ในชวงระหวางป พ.ศ. 2545-
2547 ซงเปนชวงเวลาทเกดเหตการณคลนสนาม และพนทชายฝงทมตะกอนถกพดพามาทบถมคดเปน
เนอทมากทสดคอ 206 ไร อยในต าบลเกาะพระทอง อ าเภอคระบร จงหวดพงงา ในชวงระหวางป พ.ศ.
2547-2551 การกดเซาะชายฝงทเกดขนท าใหระบบนเวศชายฝงทะเลอนดามนในพนทศกษาเสอม
โทรมลง
การเปลยนแปลงแนวชายฝงทะเลอนดามนมสาเหตจากธรรมชาต เชน อทธพลของคลน ลม
และกระแสน า รวมทงคลนสนาม นอกจากนนการเปลยนแปลงแนวชายฝงยงมสาเหตมาจากกจกรรม
ของมนษย เชน การสรางเขอน ฝาย หรอถนนสงๆขวางการเคลอนทของตะกอนในทางน า การกอสราง
โครงสรางทางวศวกรรมเพอปองกนการกดเซาะชายฝง การพฒนาพนทชายฝงเพอรองรบอตสาหกรรม
การทองเทยว ตลอดจนการบกรกท าลายปาชายเลน เนองจากพนทชายฝงทะเลอนดามนซงเปนพนท
ศกษาเปนแหลงทองเทยวและพกผอนทส าคญของประเทศ หากน าโครงสรางทางวศวกรรมมาใช
ปองกนการกดเซาะชายฝงอาจไปบดบงทศนยภาพทงดงามของชายฝงทะเล และการขนฝงเพอวางไข
ของเตาทะเล ดงนนการเตมทรายชายหาด และ การปลกพช เชน ปาชายเลน ซงเปนโครงสรางแบบ
ออนทไมกอใหเกดผลกระทบตอทศนยภาพของชายหาดและสนทรภาพของชายฝงทะเล และระบบ
นเวศชายฝง จงนาจะเปนแนวทางในการปองกนและบรรเทาผลกระทบทเกดจากการเปลยนแปลงแนว
ชายฝงทะเลอนดามนทดทสดส าหรบประเทศไทยในปจจบน
3
สารบญ
หนา
บทคดยอ......................................................................................................... 2
สารบญ............................................................................................................ 3
สารบญภาพ...................................................................................................... 4
สารบญตาราง.................................................................................................... 5
บทท 1 บทน า……………………………………………………………………………………… 6
บทท 2 วธการศกษา................................................................................ 9
2.1 วสดและอปกรณทใชในการศกษา.......................................... 9
2.2 วธการศกษา...................................................................... 10
บทท 3 ผลการศกษา................................................................................ 12
3.1 การเปลยนแปลงแนวชายฝงทะเล........................................... 12
3.2 สาเหตของการการเปลยนแปลง……..………….……………............. 38
3.3 ผลกระทบทเกดจากการเปลยนแปลงแนวชายฝง........................ 41
3.4 แนวทางในการปองกนและบรรเทาผลกระทบ............................. 44
บทท 4 สรปและขอเสนอแนะ...................................................................... 50
บรรณานกรม...................................................................................................... 52
4
สารบญภาพ
ภาพท หนา
1 แสดงพนทศกษาในชายฝงทะเลอนดามน...................................................... 8
2 แสดงบรเวณแนวชายฝงทเกดการกดเซาะและทบถมระหวางพ.ศ. 2518-2545.. 14
3 แสดงบรเวณแนวชายฝงทเกดการกดเซาะและทบถมระหวางพ.ศ. 2545-2547.. 15
4 แสดงบรเวณแนวชายฝงทเกดการกดเซาะและทบถมระหวางพ.ศ. 2547-2551.. 16
5 แสดงการเกดการเปลยนแปลงแนวชายฝงทะเล.............................................. 39
6 แสดงผลกระทบจากการกดเซาะชายฝง........................................................ 39
7 การกดเซาะชายฝงทะเลอนดามนเนองจากคลนสนาม...................................... 43
8 แสดงภาพก าแพงกนคลน และรอดกทราย………………………………………………… 45
9 แสดงภาพเขอนกนทรายและคลน และเขอนกนคลน……………………………………. 45
10 แสดงภาพปะการงเทยม และการบรณะชายหาดดวยการเสรมทราย……………….. 47
11 แสดงภาพปาชายเลน และปาชายหาด............................………………………….. 47
12 แสดงภาพเตาทะเล และระยะถอยรน.............................................................. 49
5
สารบญตาราง
ตารางท หนา
1 ประเภทและแหลงของขอมลทใชในการศกษา.................................................... 11
2 อตราการกดเซาะและทบถมชายฝงทะเลในพนทศกษา..………………….................. 13
3 การเปลยนแปลงแนวชายฝงทะเลอนดามนในพนทศกษาระหวาง 2518-2545......... 19
4 การเปลยนแปลงแนวชายฝงทะเลอนดามนในพนทศกษาระหวาง 2545-2547.……… 20
5 การเปลยนแปลงแนวชายฝงทะเลอนดามนในพนทศกษาระหวาง 2547-2551......... 21
6 ลกษณะการใชประโยชนทดนในพนทเกดการกดเซาะชายฝงระหวาง 2518-2545..... 22
7 ลกษณะการใชประโยชนทดนในพนทเกดการทบถมระหวาง 2518-2545................. 24
8 ลกษณะการใชประโยชนทดนในพนทเกดการกดเซาะชายฝงระหวาง 2545-2547..… 27
9 ลกษณะการใชประโยชนทดนในพนทเกดการทบถมระหวาง 2545-2547…………….. 30
10 ลกษณะการใชประโยชนทดนในพนทเกดการกดเซาะชายฝงระหวาง 2547-2551…. 32
11 ลกษณะการใชประโยชนทดนในพนทเกดการทบถมระหวาง 2547-2551……………. 35
6
1. บทน า
ชายฝงทะเล หมายถง เขตแผนดนนบจากชายทะเลขนไปบนบกจนถงบรเวณทมลกษณะ
ภมประเทศเปลยนแปลงอยางเดนชด ดงนนขอบเขตของชายฝงจงไมแนนอนขนอยกบระยะทางทน า
ทะเลจะแผขนไปถงได ชายฝงทะเลเปนพนททมความออนไหวตอการเปลยนแปลงมาก ประเทศไทยม
ชายฝงทะเลตดตอกบทะเลทางดานอาวไทยและทะเลอนดามน มความยาวของแนวชายฝงรวมกน
ประมาณ 2,815 กโลเมตร โดยชายฝงทะเลอนดามนมความยาวประมาณ 937 กโลเมตร ชายฝงทะเล
อนดามนเปนชายฝงทะเลทลดตวลง (submergence shoreline) มลกษณะเวาแหวง ถกแบงกนดวย
หวแหลมเปนอาวเลกๆ กระจายอยตามชายฝง มเกาะแกงมาก และเปดออกสมหาสมทรอนเดย บรเวณ
ชายฝงทะเลอนดามนยงคงความอดมสมบรณทงระบบนเวศนและความหลากหลายทางชวภาพ เปนท
อยอาศยของสตวน าและพชทะเลนานาพนธ เปนแหลงทมหวงโซอาหารทมความซบซอนและ
ละเอยดออน ตลอดจนมคณคาและประโยชนมากมายตอมนษย ชายฝงอนดามนมน าทะเลทมสสวยทง
ยงมทวทศนชายฝงทงดงาม หาดทรายขาวสะอาดจงเปนชายฝงทมเสนหเปนทประทบใจแก
นกทองเทยวทมาเยอน และมคณคาทางนเวศนหลายดาน
แนวชายฝงทะเลอนดามนมการเปลยนแปลงเกดขนอยางตอเนองตลอดเวลา เนองจาก
อทธพลของคลนและลมทเปลยนไปตามลมมรสม (สน, 2533) และภยทมสาเหตมาจากธรรมชาต (น
รนดร, 2548) สงผลใหความสมดลตามธรรมชาตของชายฝงถกรบกวนอยางตอเนอง โดยเฉพาะชายฝง
ทะเลในพนทจงหวดพงงาและภเกตซงเปนแหลงทองเทยวทส าคญของประเทศและเปนแหลงทอย
อาศยของชมชนจ านวนมาก ลกษณะการเปลยนแปลงทเกดขนไดแกการกดเซาะ (erosion) และการ
ทบถม (deposition หรอ accretion) นอกจากนกจกรรมตาง ๆ ของมนษยในบรเวณพนทชายฝง อาท
เชน การปลกสรางโรงแรมและรสอรทและสงอ านวยความสะดวกส าหรบนกทองเทยว การเพาะเลยง
สตวน าชายฝง การเกษตรกรรม โรงงานอตสาหกรรม การกอสรางทาเทยบเรอ และการกอสราง
โครงสรางปองกนชายฝง (Pornpinatepong et al., 2005) เปนตวเรงใหแนวชายฝงทะเลมการ
เปลยนแปลงเพมมากขน การเปลยนแปลงแนวชายฝงโดยเฉพาะการเกดการกดเซาะ (erosion) ได
กอใหเกดความเสยหายแกทอยอาศย โครงสรางพนฐาน พนทเพาะสตวน าชายฝง พนทเกษตรกรรม
7
และระบบนเวศนชายฝง ตลอดจนวถชวตและคณภาพชวตของคนและชมชนชายฝง รวมทงเศรษฐกจ
ของประเทศโดยรวม ภาครฐตองจดสรรงบประมาณปละเปนจ านวนมากเพอปองกนและแกไขปญหาท
เกดขน ในอนาคตปญหาการกดเซาะชายฝงมแนวโนมทจะทวความรนแรงเพมมากขน
จากปญหาการเปลยนแปลงแนวชายฝงทะเลอนดามนดงทไดกลาวมาแลวน จงตองม
การศกษาวเคราะหการเปลยนแปลงแนวชายฝงทะเลในเขตพนทจงหวดระนอง พงงา และภเกต ซงเปน
พนทชายฝงทะเลอนดามนทมผคนอาศยอยอยางหนาแนนและมโครงการพฒนาตางๆเกดขนมากทสด
เพอใหทราบถงบรเวณพนทแนวชายฝงทเปลยนแปลง และผลกระทบทอาจเกดขน เพอจะไดเสนอแนะ
แนวทางและมาตรการในการปองกนและบรรเทา อนจะสงผลใหการใชทรพยากรชายฝงเกดประโยชน
สงสดและยงยนตลอดไป การศกษาวจยเรองนจงมวตถประสงคดงน
1) ศกษาวเคราะหการเปลยนแปลงแนวชายฝงทะเลอนดามนในเขตพนทจงหวดระนอง
พงงาและภเกต (ภาพท 1) ในชวงกอนเหตการณคลนสนาม (ระหวางปพ.ศ. 2518-2545) ระหวาง
เหตการณคลนสนาม (ระหวางปพ.ศ. 2545-2547) และหลงเกดคลนสนาม (ระหวางปพ.ศ. 2547-
2551) รวมทงอตราการเปลยนแปลง เนอทของพนทชายฝงทเปลยนแปลง และสาเหตของการ
เปลยนแปลง ทงทเปนการเปลยนแปลงในรปของการกดเซาะ (erosion) และ ทบถม (accretion or
deposition) โดยใชขอมลจากการส ารวจระยะไกล (remotely sensed data) และ ระบบสารสนเทศ
ภมศาสตร (Geographic Information System)
2) ประเมนผลกระทบทเกดขนจากการเปลยนแปลงแนวชายฝงทะเลทมตอพนทชายฝง
ทะเลอนดามนในเขตพนทจงหวดระนอง พงงา และภเกต โดยอาศยหลกการประเมนผลกระทบ
สงแวดลอมมาใชเปนแนวทาง ซงไดแก ผลกระทบตอทรพยากรกายภาพ ทรพยากรชวภาพ ทรพยากร
คณคาการใชประโยชนของมนษย และทรพยากรคณคาคณภาพชวต (เกษม, 2545)
3) เสนอแนะแนวทางในการปองกนและบรรเทาผลกระทบทอาจเกดขนจากการ
เปลยนแปลงแนวชายฝงทะเล ซงจะเปนการเสนอแนะในเชงทฤษฏอยางกวางๆในภาพรวมของพนท
ศกษา ไมลงลกในรายละเอยดของในแตละพนท เพราะในการศกษานไมไดมแผนทจะเกบขอมลปฐม
ภมในพนทศกษา โดยเฉพาะขอมลทางดานเศรษฐกจสงคม เนองจากตองใชงบประมาณและเวลาใน
การด าเนนการมากกวาน
8
ภาพท 1 แสดงพนทศกษาในชายฝงทะเลอนดามน
9
2. วธการศกษา
2.1 วสดและอปกรณทใชในการศกษา
วสดและอปกรณส าหรบใชในการศกษา ไดแก
(1) อปกรณคอมพวเตอร (Hardware) ใชในการประมวลผล และแสดงขอมลแผนทท
ใชในการศกษาครงนคอ ระบบ Personal Computer (PC) ท างานกบโปรแกรม ERDAS IMAGINE 8.7
ArcView 3.3 และ ArcGIS 9.0
(2) อปกรณน าเขาขอมล ไดแก Keyboard, Mouse และ Scanner
(3) อปกรณการแสดงผล ไดแก Printer , Color Monitor และ Plotter
(4) โปรแกรมดานสารสนเทศภมศาสตร เชน ArcView 3.3, ArcGIS 9 และ ERDAS
IMAGINE 8.7
(5) แผนทภมประเทศ มาตราสวน 1 : 50,000 ครอบคลมพนทศกษาในชายฝงทะเล
อนดามน ซงไดแก (1) ต าบลก าพวน และนาคา อ าเภอสขส าราญ จงหวดระนอง (2) ต าบลเกาะพระ
ทอง และคระ อ าเภอคระบร ต าบลเกาะคอเขา คกคก และบางมวง อ าเภอตะกวปา ต าบลทายเหมอง นา
เตย และล าแกน อ าเภอทายเหมอง ต าบลโคกกลอย อ าเภอตะกวทง จงหวดพงงา (3) ต าบลกมลา
และปาตอง อ าเภอกะท ต าบลสาค ไมขาว และเชงทะเล อ าเภอถลาง ต าบลกะรน และราไวย อ าเภอ
เมอง จงหวดภเกต ผลตโดยกรมแผนททหาร
(6) ภาพถายทางอากาศขาว-ด า มาตราสวน 1 : 15,000 ของป พ.ศ. 2518 และ
มาตราสวน 1 : 50,000 ครอบคลมพนทศกษา ผลตโดยกรมแผนททหาร
(7) ภาพถายดาวเทยม มาตราสวน 1 : 15,000 ถายเมอป พ.ศ. 2545 ครอบคลมพนท
ศกษา ผลตโดยส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
(8) ภาพถายทางอากาศส มาตราสวน 1 : 4,000 ของป พ.ศ. 2547 ครอบคลมพนท
ศกษา ผลตโดยกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม
(9) ภาพถายดาวเทยม มาตราสวน 1 : 15,000 ถายเมอป พ.ศ. 2551 ครอบคลมพนท
ศกษา ผลตโดยส านกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน)
10
2.2 วธการศกษา
การศกษาวจยครงน มขนตอนการด าเนนการ ดงน
2.1.1. การศกษาวเคราะหการเปลยนแปลงแนวชายฝง
1) น าเขาขอมลจากรปถายทางอากาศขาวด าผลตเมอป พ.ศ. 2518 และ ขอมลรปถาย
ทางอากาศสผลตเมอป พ.ศ. 2547 ภาพถายดาวเทยม ผลตป 2545 และ 2551 ดวยกระบวนการวาด
ภาพ (scanning process) ใหภาพอยในรปดจตอลโดยเครองสแกนเนอร (scanner) จากนนเลอกหา
จดอางองภมศาสตร (Ground Control Point – GCP) ทเหมาะสม โดยใชแผนทภมประเทศ มาตราสวน
1:50,000 ของกรมแผนททหารเปนแผนทหลก (base map) เพอใชส าหรบอางองจดพกดภมศาสตรใน
ภาพถายทางอากาศ และท าการถายทอดจดพกดเชงพนท (coordinate transformation) ใหกบขอมล
ดจตอลของรปถายทางอากาศ โดยใชโปรแกรม ERDAS 8.7
2) จดท าแผนทแสดงเสนแนวชายฝงทะเลดวยการแปลรปถายทางอากาศและภาพถาย
ดาวเทยมผานหนาจอคอมพวเตอร แลวน าเสนแนวชายฝงเขาสระบบสารสนเทศภมศาสตร โดยใช
โปรแกรม ArcView 3.3 เสนแนวชายฝงในการศกษานจะใชเสนขอบทรายและทะเล (land-water
boundary) ซงเปนเสนเชอมตอระหวางทะเลและแผนดน
3) วเคราะหหาบรเวณแนวชายฝงทเปลยนแปลง อตราการเปลยนแปลงทงแบบกดเซาะ
และทบถม และ เนอทของพนทชายฝงทเปลยนแปลง โดยใชเทคนคการซอนทบ (overlay
technique) แผนทแสดงแนวเสนชายฝงทะเลในป พ.ศ. 2518 กบ ป พ.ศ. 2545, ป พ.ศ. 2545 กบ ป
พ.ศ. 2547, และ ป พ.ศ. 2547 กบ ป พ.ศ. 2551 ในระบบสารสนเทศภมศาสตรโดยใชโปรแกรม
ArcGIS 9.0 (ตารางท 1) แลวค านวณหาอตราของการเปลยนแปลงแนวชายฝงทะเล และเนอทของ
บรเวณพนทชายฝงทเปลยนแปลง
4) ออกส ารวจในสนามเพอตรวจสอบขอบเขตและสภาพพนทบรเวณแนวชายฝงท
เปลยนแปลง และบนทกต าแหนงดวยเครองก าหนดพกดภมศาสตรดวยดาวเทยม (GPS)
2.1.2 การแปลภาพถายทางอากาศและภาพถายดาวเทยม
แปลภาพถายทางอากาศและภาพถายดาวเทยม ในพนทศกษาบรเวณชายฝงทะเลอน
ดามนทเกดการเปลยนแปลงแนวชายฝง ทงในรปของการกดเซาะและทบถม ดวยการแปลผานหนา
11
จอคอมพวเตอร โดยใชโปรแกรม ArcView 3.3 โดยใชภาพถายทางอากาศขาว-ด า มาตราสวน
1:15,000 ผลตในป พ.ศ. 2518 ภาพถายดาวเทยม มาตราสวน 1:15,000 ผลตในป พ.ศ. 2545
ภาพถายทางอากาศส มาตราสวน 1:4,000 ทผลตในป พ.ศ. 2547 และภาพถายดาวเทยม มาตราสวน
1:50,000 ทผลตในป พ.ศ.2551 และออกส ารวจภาคสนามในบรเวณพนทชายฝงทะเลอนดามน
ตารางท 1 ประเภทและแหลงของขอมลทใชในการศกษา
ประเภทขอมลแผนท มาตราสวน แหลงขอมล
1. แผนทขอบเขตการปกครอง 1: 50,000 กรมแผนททหาร และ กรมการปกครอง
2. ขอมลเสนชายฝงทะเลป พ.ศ. 2518 1: 4,000 ภาพถายทางอากาศขาว-ด า บนทกภาพเมอ
ป พ.ศ. 2518 ผลตโดยกรมแผนททหาร
3. ขอมลเสนชายฝงทะเลป พ.ศ. 2545 1:50,000 ภาพถายดาวเทยม Landsat TM บนทกภาพเมอ
พ.ศ. 2545 ผลตโดย GISTDA
4. ขอมลเสนชายฝงทะเลป พ.ศ. 2547 1: 4,000 ภาพถายทางอากาศสบนทกภาพเมอ พ.ศ. 2547
ผลตโดยกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและ
สงแวดลอม
5. ขอมลเสนชายฝงทะเลป พ.ศ. 2551 1:50,000 ภาพถายดาวเทยม Landsat TM บนทกภาพเมอ
ป พ.ศ. 2551 ผลตโดย GISTDA
12
3. ผลการศกษา
3.1 การเปลยนแปลงแนวชายฝงทะเล
3.1.1 การกดเซาะ (Erosion)
ตลอดแนวชายฝงทะเลอนดามนในพนทศกษา ในชวงระหวางป พ.ศ. 2518-2545
พนทศกษาบรเวณชายฝงทะเลอนดามนมอตราการกดเซาะระหวาง 0.171-1.975 เมตรตอป โดยพนท
บรเวณทมอตราการกดเซาะสงสดอยทต าบลนาคา อ าเภอสขส าราญ จงหวดระนอง สวนพนททมอตรา
การกดเซาะต าสดไดแกพนทในต าบลราไวย อ าเภอเมอง จงหวดภเกต (ตารางท 2 และ ภาพท 2)
ในชวงระหวางป พ.ศ. 2545-2547 ในบรเวณชายฝงทะเลของพนทศกษา พนทศกษา
บรเวณชายฝงทะเลอนดามนมอตราการกดเซาะระหวาง 29.277-3.381 เมตรตอป โดยพนททมอตรา
การกดเซาะสงสดอยทต าบลบางมวง อ าเภอตะกวปา จงหวดพงงา สวนพนททมอตราการกดเซาะต าสด
ไดแกพนทในต าบลไมขาว อ าเภอถลาง จงหวดภเกต (ตารางท 2 และ ภาพท 3)
ในชวงระหวางป พ.ศ. 2547-2551 ในบรเวณชายฝงทะเลของพนทศกษา พนทศกษา
บรเวณชายฝงทะเลอนดามนมอตราการกดเซาะระหวาง 12.649-0.420 เมตรตอป โดยพนททมอตรา
การกดเซาะสงสดอยทต าบลเกาะคอเขา อ าเภอตะกวปา จงหวดพงงา สวนพนททมอตราการกดเซาะ
ต าสดไดแกพนทในต าบลราไวย อ าเภอเมอง จงหวดภเกต (ตารางท 2 และ ภาพท 4)
3.1.2 การทบถม (Accretion)
ตลอดแนวชายฝงทะเลอนดามนในพนทศกษา ในชวงระหวางป พ.ศ. 2518-2545
พนทชายฝงทมตะกอนมาทบถมมอตราการทบถมอยระหวาง 0.030-3.246 เมตรตอป โดยพนททม
อตราการทบถมสงสดอยทต าบลก าพวน กงอ าเภอสขส าราญ จงหวดระนอง สวนพนททอตราการทบถม
ต าสดไดแกพนทในต าบลกะรน อ าเภอเมอง จงหวดภเกต (ตารางท 2 และ ภาพท 2)
ในชวงระหวางป พ.ศ. 2545-2547 ในบรเวณชายฝงทะเลของพนทศกษา พนทชายฝง
ทมตะกอนมาทบถมมอตราการทบถมอยระหวาง 0.001-14.444 เมตรตอป โดยพนททมอตราการทบถม
สงสดอยทต าบลกมลา อ าเภอกะท จงหวดภเกต สวนพนททมอตราการทบถมต าสดไดแกพนทในต าบล
กะรน อ าเภอเมอง จงหวดภเกต (ตารางท 2 และ ภาพท 3)
13
ตารางท 2 อตราการกดเซาะและทบถมชายฝงทะเลอนดามน (เมตรตอป) ในพนทศกษา
จงหวด อ าเภอ ต าบล 2510-2545 2545-2548 2548-2551
อตราการกดเซาะ อตราการทบถม อตราการกดเซาะ อตราการทบถม อตราการกดเซาะ อตราการทบถม
ระนอง กงอ าเภอสขส าราญ ก าพวน -1.645 3.246 -22.819 5.467 -3.126 8.545
นาคา -1.975 2.093 -7.489 4.598 -5.798 3.361
พงงา คระบร เกาะพระทอง -0.966 0.975 -8.938 1.121 -3.463 10.538
คระ -1.573 1.662 -9.024 3.215 -4.266 3.299
ตะกวปา เกาะคอเขา -0.769 2.433 -10.835 3.246 -12.694 5.256
คกคก -0.951 1.279 -12.406 4.409 -2.710 4.290
บางมวง -1.075 1.933 -29.277 3.776 -2.379 16.079
ทายเหมอง ทายเหมอง -0.739 0.377 -3.634 4.812 -1.729 2.550
นาเตย -0.892 0.739 -5.957 0.610 -2.738 2.311
ล าแกน -0.730 0.958 -5.309 0.000 -2.539 7.223
ตะกวทง โคกกลอย -0.745 0.506 -4.549 9.686 -2.639 3.721
ภเกต กะท กมลา -1.864 0.922 -6.307 14.444 -3.735 6.080
ปาตอง -0.437 0.458 -9.910 0.018 -4.964 4.953
ถลาง สาค -0.966 0.766 -23.681 1.937 -4.165 18.413
ไมขาว -0.392 0.385 -3.381 3.385 -2.766 1.242
เชงทะเล -0.587 1.755 -6.615 2.991 -3.086 2.284
เมองภเกต กะรน -0.648 0.030 -10.004 0.000 -3.178 2.922
ราไวย -0.171 0.260 -4.120 4.315 -0.420 2.634
14
ภาพท 2 แสดงบรเวณแนวชายฝงทเกดการกดเซาะและทบถมในระหวางป พ.ศ. 2518-2545
15
ภาพท 3 แสดงบรเวณแนวชายฝงทเกดการกดเซาะและทบถมในระหวางป พ.ศ.2545-2547
16
ภาพท 4 แสดงบรเวณแนวชายฝงทเกดการกดเซาะและทบถมในระหวางป พ.ศ. 2547-2551
17
ในชวงระหวางป พ.ศ. 2547-2551 ในบรเวณชายฝงทะเลของพนทศกษา พนทชายฝง
ทมตะกอนมาทบถมมอตราการทบถมอยระหวาง 18.413-1.242 เมตรตอป โดยพนททมอตราการทบถม
สงสดอยทต าบลสาค อ าเภอถลาง จงหวดภเกต สวนพนททมอตราการทบถมต าสดไดแกพนทในต าบล
ไมขาว อ าเภอถลาง จงหวดภเกต (ตารางท 2 และ ภาพท 4)
3.1.3 ลกษณะการใชทดนในพนทชายฝงทเปลยนแปลง
ตลอดแนวชายฝงทะเลอนดามนในพนทศกษา ในชวงระหวางป พ.ศ. 2518-2545 ม
พนทชายฝงทถกกดเซาะคดเปนเนอท 3-226 ไร (ตารางท 3) โดยพนททเกดการกดเซาะสงสดคอ
226 ไร ซ งเปนพนทปาชายเลนจ านวน 57 ไร (ตารางท 6) อยในต าบลเกาะพระทอง อ าเภอคระบร
จงหวดพงงา และพนททเกดการกดเซาะนอยทสดคอ 3 ไร อยในต าบลราไวย อ าเภอเมอง จงหวด
ภเกต สวนพนทการทบถมพบวา มพนทชายฝงทเกดการทบถมคดเปนเนอท 0-780 ไร (ตารางท 3)
โดยพนททเกดการทบถมสงสดตอ 780 ไร ซ งเปนพนทชายหาดจ านวน 430 ไร (ตารางท 7) อยใน
ต าบลเกาะคอเขา อ าเภอตะกวปา จงหวดพงงา และพนททไมเกดการทบถมเลยอยในต าบลกะรน
อ าเภอเมอง จงหวดภเกต
ในชวงระหวางป พ.ศ. 2545-2547 ในบรเวณชายฝงทะเลของพนทศกษา มพนท
ชายฝงทถกกดเซาะคดเปนเนอท 10-368 ไร (ตารางท 4)โดยพนททเกดการกดเซาะสงสดตอ 368 ไร
ซงเปนพนทชายหาดจ านวน 110 ไร (ตารางท 8) อยในต าบลเกาะพระทอง อ าเภอคระบร จงหวดพงงา
สาเหตทท าใหพนทมการกดเซาะมากทสดในระหวางป พ.ศ. 2545-2547 คอการเกดคลนสนามพดเขา
สชายฝงทะเลอนดามนในป พ.ศ. 2547 และพนททเกดการกดเซาะนอยทสดคอ 10 ไร อยในต าบลนา
เตย อ าเภอทายเหมอง จงหวดพงงา สวนพนทการทบถมพบวา มพนทชายฝงทเกดการทบถมคดเปน
เนอท 0-20 ไร (ตารางท 4)โดยพนททเกดการทบถมสงสดตอ 20 ไร ซ งเปนพนทปลกมะพราวจ านวน
9 ไร (ตารางท 9) อยในต าบลไมขาว อ าเภอถลาง จงหวดภเกต และพนททไมเกดการทบถมเลยอยใน
ต าบลนาเตย อ าเภอทายเหมอง จงหวดพงงา ในต าบลปาตอง อ าเภอกะท จงหวดภเกต และในต าบล
กะรน อ าเภอเมอง จงหวดภเกต
ในชวงระหวางป พ.ศ. 2547-2551 ในบรเวณชายฝงทะเลของพนทศกษา ม พนท
ชายฝงทถกกดเซาะคดเปนเนอท 0-163 ไร (ตารางท 5) โดยพนททเกดการกดเซาะสงสดตอ 163 ไร
18
ซงเปนพนทปาชายเลนจ านวน 54 ไร (ตารางท 10) อยในต าบลเกาะคอเขา อ าเภอตะกวปา จงหวด
พงงา และพนททไมเกดการกดเซาะเลยอยในต าบลราไวย อ าเภอเมอง จงหวดภเกต สวนพนททเกด
การทบถมพบวา มพนทชายฝงทเกดการทบถมคดเปนเนอท 2-206 ไร (ตารางท 5) โดยพนททเกดการ
ทบถมสงสดตอ 206 ไร ซ งเปนพนทชายหาดจ านวน 158 ไร (ตารางท 11) อยในต าบลเกาะพระทอง
อ าเภอคระบร จงหวดพงงา และพนททเกดการกดทบถมนอยทสดคอ 2 ไร อยในต าบลปาตอง อ าเภอ
กะท จงหวดภเกต (ตารางท 5)
จากผลการศกษาโดยเปรยบเทยบการเปลยนแปลงแนวชายฝงใน 3 ชวงเวลา ไดแก
ระหวางป พ.ศ. 2518-2545 ระหวางป พ.ศ. 2545-2547 และ ระหวางป พ.ศ. 2547-2551 พบวา พนท
ชายฝงทถกกดเซาะอยางรนแรงคดเปนเนอทมากทสดคอ 368 ไร อยในต าบลเกาะพระทอง อ าเภอค
ระบร จงหวดพงงา (ตารางท 4) ในชวงระหวางป พ.ศ. 2545-2547 ซงเปนชวงเวลาทเกดเหตการณ
คลนสนาม สวนพนทชายฝงทมตะกอนถกพดพามาทบถมคดเปนเนอทมากทสดคอ 206 ไร อยในต าบล
เกาะพระทอง อ าเภอคระบร จงหวดพงงาในชวงระหวางป พ.ศ. 2547-2551
19
ตารางท 3 การเปลยนแปลงแนวชายฝงทะเลอนดามนในพนทศกษาในระหวางป พ.ศ. 2518 - 2545
ลกษณะ
จงหวด อ าเภอ ต าบล กดเซาะ ทบถม
ไร เฮกแตร ไร เฮกแตร
ระนอง สขส าราญ ก าพวน 169 27.07 374 59.83
นาคา 91 14.53 216 34.51
พงงา คระบร เกาะพระทอง 226 36.17 266 42.56
คระ 195 31.19 184 29.43
ตะกวปา เกาะคอเขา 63 10.15 780 124.79
คกคก 89 14.31 215 34.39
บางมวง 68 10.92 206 33.00
ทายเหมอง ทายเหมอง 126 20.14 14 2.27
นาเตย 41 6.64 21 3.30
ล าแกน 94 15.00 111 17.77
ตะกวทง โคกกลอย 69 11.11 14 2.21
ภเกต กะท กมลา 57 9.14 19 3.05
ปาตอง 17 2.67 10 1.60
ถลาง สาค 43 6.94 6 0.93
ไมขาว 28 4.47 27 4.30
เชงทะเล 9 1.46 245 39.24
เมองภเกต กะรน 9 1.51 0.19 0.03
ราไวย 3 0.52 7 1.16
20
ตารางท 4 การเปลยนแปลงแนวชายฝงทะเลอนดามนในพนทศกษาในระหวางป พ.ศ. 2545 – 2547
ลกษณะ
จงหวด อ าเภอ ต าบล กดเซาะ ทบถม
ไร เฮกแตร ไร เฮกแตร
ระนอง สขส าราญ ก าพวน 196 31.30 14 2.23
นาคา 109 17.52 10 1.57
พงงา คระบร เกาะพระทอง 368 58.84 2 0.39
คระ 187 29.86 12 1.90
ตะกวปา เกาะคอเขา 239 38.31 15 2.46
คกคก 266 42.59 14 2.26
บางมวง 175 28.05 15 2.46
ทายเหมอง ทายเหมอง 14 2.18 10 1.66
นาเตย 10 1.53 0.38 0.01
ล าแกน 98 15.74 1 0.16
ตะกวทง โคกกลอย 50 8.07 10 1.53
ภเกต กะท กมลา 26 4.16 17 2.76
ปาตอง 45 7.27 0.06 0.06
ถลาง สาค 84 13.47 1 0.16
ไมขาว 11 1.73 20 3.17
เชงทะเล 56 9.03 5 0.79
เมองภเกต กะรน 62 9.88 0 0.00
ราไวย 13 2.07 19 3.03
21
ตารางท 5 การเปลยนแปลงแนวชายฝงทะเลอนดามนในพนทศกษาในระหวางป พ.ศ. 2547 - 2551
ลกษณะ
จงหวด อ าเภอ ต าบล กดเซาะ ทบถม
ไร เฮกแตร ไร เฮกแตร
ระนอง สขส าราญ ก าพวน 37 5.99 113 18.07
นาคา 40 6.38 87 13.89
พงงา คระบร เกาะพระทอง 105 16.81 206 33.04
คระ 36 5.80 39 62.00
ตะกวปา เกาะคอเขา 163 26.14 118 18.82
คกคก 45 7.17 108 17.30
บางมวง 24 3.84 136 21.74
ทายเหมอง ทายเหมอง 35 5.53 18 2.92
นาเตย 20 3.19 9 1.46
ล าแกน 41 6.48 59 9.48
ตะกวทง โคกกลอย 44 7.05 18 2.86
ภเกต กะท กมลา 7 1.10 7 1.16
ปาตอง 7 1.17 2 0.40
ถลาง สาค 15 2.41 40 6.42
ไมขาว 30 4.84 10 1.58
เชงทะเล 20 3.27 6 0.89
เมองภเกต กะรน 13 2.07 6 0.99
ราไวย 0 0.00 6 0.97
22
ตารางท 6 ลกษณะการใชประโยชนทดนในพนทเกดการกดเซาะชายฝงในระหวางป พ.ศ. 2518-2545
จงหวด อ าเภอ ต าบล ลกษณะการใชประโยชนทดน พนทกดเซาะ (ไร)
ระนอง สขส าราญ ก าพวน ทงหญา ปาละเมาะ 19
ปาชายเลน 79
ปาไม 37
แหลงน า 34
169
นาคา ปาชายเลน 88
ปาไม 1
พนทอ นๆ 2
91
พงงา คระบร เกาะพระทอง
ปาชายเลน 57
ปาไม 112
พนทอ นๆ 33
มะพราว 24
226
คระ ปาชายเลน 11
ปาชายหาด 98
ปาไม 86
195
ตะกวปา เกาะคอเขา ปาชายหาด 29
ปาไม 1
เหมองแร 29
แหลงน า 4
63
คกคก ปาชายหาด 46
ปาไม 14
มะพราว 15
ยางพารา 7
แหลงน า 7
89
บางมวง ปาชายหาด 45
มะพราว 12
ยางพารา 11
68
ทายเหมอง ทายเหมอง ปาชายหาด 121
เหมองแร 5
126
นาเตย พนทลม พร 41
41
23
ตารางท 6 ตอ
จงหวด อ าเภอ ต าบล ลกษณะการใชประโยชนทดน พนทกดเซาะ (ไร)
ล าแกน ปาชายหาด 45
ปาไม 48
ยางพารา 1
94
ตะกวทง โคกกลอย ปาชายเลน 36
พนทลม พร 26
มะพราว 7
69
ภเกต กะท กมลา ชายหาด 1
นา 7
ยางพารา 12
เหมองแร 37
57
ปาตอง ชมชนสงปลกสราง 11
มะพราว 4
ยางพารา 2
17
ถลาง สาค ชายหาด 13
ชมชนสงปลกสราง 4
นา 5
ปาชายหาด 17
ปาไม 4
43
ไมขาว ชายหาด 6
ชมชนสงปลกสราง 8
ปาชายหาด 2
ปาไม 8
มะพราว 4
28
เชงทะเล ปาไม 3
ยางพารา 6
9
เมองภเกต กะรน ชายหาด 9
9
ราไวย มะพราว 3
3
24
ตารางท 7 ลกษณะการใชประโยชนทดนในพนทเกดการทบถมในระหวางป พ.ศ. 2518-2545
จงหวด อ าเภอ ต าบล ลกษณะการใชประโยชนทดน พนททบถม (ไร)
ระนอง สขส าราญ ก าพวน ทงหญา ปาละเมาะ 17
ปาชายเลน 166
ปาไม 74
พนทอ นๆ 71
แหลงน า 46
374
นาคา ชายหาด 76
ปาชายเลน 87
ปาไม 7
พนทอ นๆ 44
มะพราว 2
216
พงงา คระบร เกาะพระทอง ปาชายเลน 94
ปาไม 125
พนทอ นๆ 25
มะพราว 22
266
คระ ปาชายเลน 29
ปาชายหาด 105
ปาไม 50
184
ตะกวปา เกาะคอเขา ชายหาด 193
ปาชายเลน 1
ปาชายหาด 430
ปาไม 3
เหมองแร 132
แหลงน า 21
780
คกคก ชายหาด 83
ปาชายเลน 12
ปาชายหาด 80
มะพราว 39
แหลงน า 1
215
25
ตารางท 7 ตอ
จงหวด อ าเภอ ต าบล ลกษณะการใชประโยชนทดน พนททบถม (ไร)
บางมวง ชมชนสงปลกสราง 81
ปาชายหาด 84
มะพราว 37
ยางพารา 3
เหมองแร 1
206
ทายเหมอง ทายเหมอง ชมชนสงปลกสราง 9
นา 5
14
นาเตย พนทลม พร 21
21
ล าแกน ปาชายเลน 44
ปาชายหาด 27
พนทลม พร 28
มะพราว 1
ยางพารา 11
111
ตะกวทง โคกกลอย ปาชายเลน 14
14
ภเกต กะท กมลา ชายหาด 3
ปาไม 2
ยางพารา 14
19
ปาตอง ชมชนสงปลกสราง 9
ยางพารา 1
10
ถลาง สาค ชายหาด 1
ชมชนสงปลกสราง 1
ปาชายหาด 1
ปาไม 0
ยางพารา 3
6
ไมขาว ชายหาด 2
ชมชนสงปลกสราง 1
ปาไม 7
มะพราว 17
27
26
ตารางท 7 ตอ
จงหวด อ าเภอ ต าบล ลกษณะการใชประโยชนทดน พนททบถม (ไร)
เชงทะเล ทงหญา ปาละเมาะ 6
นา 122
ปาไม 2
มะพราว 23
ยางพารา 91
เหมองแร 1
245
เมองภเกต กะรน ชายหาด 0
มะพราว 0
0
ราไวย มะพราว 7
7
27
ตารางท 8 ลกษณะการใชประโยชนทดนในพนทเกดการกดเซาะชายฝงในระหวางป พ.ศ. 2545-2547
จงหวด อ าเภอ ต าบล ลกษณะการใชประโยชนทดน พนทกดเซาะ(ไร)
ระนอง สขส าราญ ก าพวน ชายหาด 62
ชมชนสงปลกสราง 25
ทงหญา ปาละเมาะ 56
ปาชายเลน 31
ปาไม 13
ยางพารา 9
196
นาคา ชายหาด 46
ปาชายเลน 63
109
พงงา คระบร เกาะพระทอง ชายหาด 110
ทงหญา ปาละเมาะ 121
ปาไม 106
มะพราว 31
368
คระ ชายหาด 23
ชมชนสงปลกสราง 42
ทงหญา ปาละเมาะ 62
ปาชายเลน 10
ปาไม 50
187
ตะกวปา เกาะคอเขา ชายหาด 95
ทงหญา ปาละเมาะ 4
ปาชายเลน 66
ปาไม 51
มะพราว 21
สน 2
239
คกคก ชายหาด 56
ชมชนสงปลกสราง 2
ทงหญา ปาละเมาะ 14
ปาไม 2
เพาะเลยงสตวน า 16
มะพราว 130
ยางพารา 21
เหมองแร 2
แหลงน า 23
266
28
ตารางท 8 ตอ
จงหวด อ าเภอ ต าบล ลกษณะการใชประโยชนทดน พนทกดเซาะ (ไร)
บางมวง พนทอ นๆ 41
เพาะเลยงสตวน า 5
มะพราว 26
สน 79
เหมองแร 24
175
ทายเหมอง ทายเหมอง ชมชนสงปลกสราง 7
พนทอ นๆ 7
14
นาเตย พนทอ นๆ 10
10
ล าแกน ชมชนสงปลกสราง 33
ปาชายเลน 44
ปาไม 15
ยางพารา 5
เหมองแร 1
98
ตะกวทง โคกกลอย ชมชนสงปลกสราง 5
ปาไม 4
มะพราว 41
50
ภเกต กะท กมลา ชายหาด 8
ชมชนสงปลกสราง 12
ปาไม 1
ยางพารา 4
สถานทพกผอนหยอนใจ 1
26
ปาตอง ชมชนสงปลกสราง 16
ปาไม 13
ยางพารา 3
สถานทพกผอนหยอนใจ 13
45
ถลาง สาค ชายหาด 56
ปาชายหาด 15
ยางพารา 13
84
ไมขาว ชายหาด 1
ปาชายหาด 10
11
29
ตารางท 8 ตอ
จงหวด อ าเภอ ต าบล ลกษณะการใชประโยชนทดน พนทกดเซาะ (ไร)
เชงทะเล ชายหาด 33
ชมชนสงปลกสราง 5
ปาชายหาด 12
ปาไม 1
ยางพารา 5
56
เมองภเกต
กะรน ชายหาด 48
ชมชนสงปลกสราง 2
ปาไม 1
ยางพารา 3
สถานทพกผอนหยอนใจ 8
62
ราไวย ชมชนสงปลกสราง 9
มะพราว 3
สถานทพกผอนหยอนใจ 1
13
30
ตารางท 9 ลกษณะการใชประโยชนทดนในพนทเกดการทบถมในระหวางป พ.ศ. 2545-2547
จงหวด อ าเภอ ต าบล ลกษณะการใชประโยชนทดน พนททบถม (ไร)
ระนอง สขส าราญ ก าพวน ชายหาด 0
ทงหญา ปาละเมาะ 0
ปาชายเลน 14
14
นาคา ชายหาด 3
ปาชายเลน 7
10
พงงา คระบร เกาะพระทอง ชายหาด 2
ทงหญา ปาละเมาะ 0
ปาไม 0
มะพราว 0
2
คระ ทงหญา ปาละเมาะ 12
12
ตะกวปา เกาะคอเขา ชายหาด 7
ทงหญา ปาละเมาะ 5
มะพราว 3
15
คกคก มะพราว 10
เหมองแร 4
14
บางมวง ทงหญา ปาละเมาะ 3
มะพราว 12
15
ทายเหมอง ทายเหมอง มะพราว 10
10
นาเตย พนทอ นๆ 0
0
ล าแกน ปาไม 1
1
ตะกวทง โคกกลอย ปาไม 10
10
ภเกต กะท กมลา ชายหาด 1
ปาไม 2
มะพราว 14
17
ปาตอง ปาไม 1
1
31
ตารางท 9 ตอ
จงหวด อ าเภอ ต าบล ลกษณะการใชประโยชนทดน พนททบถม (ไร)
ถลาง สาค สนามบน 1
1
ไมขาว ชายหาด 1
ปาชายหาด 1
ปาไม 2
มะพราว 9
สนามบน 7
20
เชงทะเล ชมชนสงปลกสราง 4
ปาไม 1
ยางพารา 0
5
เมองภเกต กะรน ชายหาด 0
0
ราไวย ชมชนสงปลกสราง 2
มะพราว 17
19
32
ตารางท 10 ลกษณะการใชประโยชนทดนในพนทเกดการกดเซาะในระหวางป พ.ศ. 2547-2551
จงหวด อ าเภอ ต าบล ลกษณะการใชประโยชนทดน พนทกดเซาะ (ไร)
ระนอง สขส าราญ ก าพวน ชายหาด 5
ชมชนสงปลกสราง 3
ทงหญา ปาละเมาะ 17
ปาชายเลน 9
ปาไม 0
สน 3
37
นาคา ชายหาด 28
ทงหญา ปาละเมาะ 11
ปาชายเลน 0
1
40
พงงา คระบร เกาะพระทอง ชายหาด 57
ชมชนสงปลกสราง 11
ปาไม 20
มะพราว 7
ไมยนตน 10
105
คระ ชายหาด 16
ปาชายเลน 14
ปาไม 6
36
ตะกวปา เกาะคอเขา ชายหาด 100
ชมชนสงปลกสราง 8
ปาชายเลน 54
ปาไม 1
163
คกคก ชายหาด 6
ชมชนสงปลกสราง 14
ทงหญา ปาละเมาะ 1
ปาชายเลน 1
พนทลม พร 3
มะพราว 10
ไมยนตน 2
สถานทพกผอนหยอนใจ 1
สน 7
45
33
ตารางท 10 ตอ
จงหวด อ าเภอ ต าบล ลกษณะการใชประโยชนทดน พนทกดเซาะ (ไร)
บางมวง ชายหาด 6
ชมชนสงปลกสราง 4
ทงหญา ปาละเมาะ 5
ปาลมน ามน 0
พนทลม พร 1
เพาะเลยงสตวน า 2
มะพราว 3
ไมยนตน 1
ยางพารา 0
สถานทพกผอนหยอนใจ 1
สน 1
24
ทายเหมอง ทายเหมอง ชมชนสงปลกสราง 5
ทงหญา ปาละเมาะ 14
พนทอ น ๆ 2
มะพราว 11
ไมผล 1
แหลงน า 2
35
นาเตย ทงหญา ปาละเมาะ 15
สน 2
แหลงน า 3
20
ล าแกน ชมชนสงปลกสราง 7
ทงหญา ปาละเมาะ 8
ปาชายเลน 9
ปาไม 17
41
ตะกวทง โคกกลอย ชายหาด 2
ทงหญา ปาละเมาะ 13
ปาชายเลน 3
พนทอ น ๆ 1
เพาะเลยงสตวน า 7
มะพราว 2
ไมผล 5
สถานทพกผอนหยอนใจ 11
แหลงน า 0
44
34
ตารางท 10 ตอ
จงหวด อ าเภอ ต าบล ลกษณะการใชประโยชนทดน พนทกดเซาะ (ไร)
ภเกต กะท กมลา ชมชนสงปลกสราง 7
7
ปาตอง ชมชนสงปลกสราง 7
7
ถลาง สาค ชายหาด 10
ชมชนสงปลกสราง 0
ปาชายเลน 3
ปาไม 0
มะพราว 1
สนามบน 1
15
ไมขาว ชายหาด 1
ชมชนสงปลกสราง 1
ทงหญา ปาละเมาะ 2
ปาชายเลน 15
มะพราว 11
30
เชงทะเล ชายหาด 12
ชมชนสงปลกสราง 3
ปาไม 0
ยางพารา 5
20
เมองภเกต กะรน ชายหาด 13
13
ราไวย ชายหาด 0
0
35
ตารางท 11 ลกษณะการใชประโยชนทดนในพนทเกดการทบถมในระหวางป พ.ศ. 2547 -2551
จงหวด อ าเภอ ต าบล ลกษณะการใชประโยชนทดน พนททบถม (ไร)
ระนอง สขส าราญ ก าพวน ชายหาด 33
ทงหญา ปาละเมาะ 17
ปาชายเลน 53
ปาไม 2
ยางพารา 3
สน 5
113
นาคา ชายหาด 62
ทงหญา ปาละเมาะ 20
ปาชายเลน 3
ปาไม 2
87
พงงา คระบร เกาะพระทอง ชายหาด 158
ชมชนสงปลกสราง 12
ปาไม 20
มะพราว 7
ไมยนตน 9
206
คระ ชายหาด 23
ปาชายเลน 3
ปาไม 11
มะพราว 2
39
ตะกวปา เกาะคอเขา ชายหาด 108
ชมชนสงปลกสราง 6
พนทลม พร 4
118
คกคก ชายหาด 32
ชมชนสงปลกสราง 13
ทงหญา ปาละเมาะ 0
พนทลม พร 17
มะพราว 35
ไมยนตน 9
สน 2
108
36
ตารางท 11 ตอ
จงหวด อ าเภอ ต าบล ลกษณะการใชประโยชนทดน พนททบถม (ไร)
บางมวง ชายหาด 76
ชมชนสงปลกสราง 19
ทงหญา ปาละเมาะ 11
ปาลมน ามน 4
พนทลม พร 1
พนทอ น ๆ 0
เพาะเลยงสตวน า 0
มะพราว 13
ไมยนตน 9
ยางพารา 2
สถานทพกผอนหยอนใจ 0
สน 1
136
ทายเหมอง ทายเหมอง ทงหญา ปาละเมาะ 9
มะพราว 0
แหลงน า 9
18
นาเตย ทงหญา ปาละเมาะ 9
9
ล าแกน ชายหาด 17
ชมชนสงปลกสราง 27
ทงหญา ปาละเมาะ 1
ปาชายเลน 0
ปาไม 11
โรงงานอตสาหกรรม 1
เหมองแร 2
59
ตะกวทง โคกกลอย ชายหาด 1
ทงหญา ปาละเมาะ 15
พนทอ น ๆ 0
มะพราว 2
18
ภเกต กะท กมลา ชมชนสงปลกสราง 7
7
ปาตอง ปาไม 2
2
37
ตารางท 11 ตอ
จงหวด อ าเภอ ต าบล ลกษณะการใชประโยชนทดน พนททบถม (ไร)
ถลาง สาค ชายหาด 34
ชมชนสงปลกสราง 1
ปาชายเลน 0
ปาไม 5
40
ไมขาว ปาชายเลน 10
มะพราว 0
10
เชงทะเล ชายหาด 3
ชมชนสงปลกสราง 1
มะพราว 2
แหลงน า 0
6
เมองภเกต กะรน ชายหาด 6
ชมชนสงปลกสราง 0
6
ราไวย ชายหาด 4
ชมชนสงปลกสราง 2
6
38
3.2 สาเหตของการเปลยนแปลงแนวชายฝงทะเลอนดามน
การเปลยนแปลงแนวชายฝงทะเลอนดามนในบรเวณพนทศกษา ในทางทฤษฏอาจเกดไดจาก
หลายสาเหตดวยกน (กรมทรพยากรธรณ, 2544; อจรา, 2549; ปรทศน, 2550) ซงไดแก
2.1 สาเหตจากธรรมชาต ไดแก
2.1 กระบวนการชายฝง (Coastal processes) เปนกระบวนการซงเกดขนในทะเลและ
พนทชายฝง โดยท คลน ลม น าขนน าลง และกระแสน า เปนปจจยอทกวทยาหลกทมการเกดและ
เปลยนแปลงทกวน และมความแตกตางกนไปในแตละพนท ซ งมผลตอการเปลยนแปลงสภาพแวดลอม
ชายฝง (ภาพท 5 และ 6) ดงน
1) คลน (waves) คลนในทะเลสวนใหญกอตวขนจากอทธพลของลม ขนาด
ของคลนทกอตวจากลมนข นอยกบระยะทางทลมพดผาน เมอคลนเคลอนตวปะทะกบชายฝงท าให
ชายฝงเกดการกดเซาะพงทลาย นอกจากนนคลนอาจเกดจากภยธรรมชาต เชน คลนสนาม (tsunami
wave) ซงเกดจากการเกดแผนดนไหวใตพนทะเล คลนสนามจะมความสงและความรนแรงมากกวาปกต
บรเวณทคลนสนามเคลอนตวมากระท าตอชายฝงจะสงผลใหเกดการเปลยนแปลงแนวชายฝงอยาง
รนแรง หรอ เกดจากพายซ งมกจะกอตวทางฝงอาวไทยแลวไปสลายตวทางฝงอนดามน (กรมทรพยากร
ธรณ, 2544)
2) ลม (wind) ลมทะเลเปนปจจยหนงทท าใหแนวชายฝงเกดการเปลยนแปลง
กลาวคอ เมอลมทะเลก าลงแรงพดเขาปะทะกบชายฝง จะท าใหตะกอนทรายในบรเวณชายฝงถกพดพา
ไปกองรวมกนบรเวณหลงชายฝงเกดเปนเนนทรายขน หรอ ถกพดพาออกนอกชายฝงไปทบถมกนเปน
สนทรายในทะเล ซงทศทางและความเรวของลมจะเปลยนแปลงตามฤดมรสม
3) กระแสน า (current) คลนทเคลอนเขาสฝงแตกตวท ามมกบแนวชายฝง ท า
ใหเกดกระแสน าขน 2 ชนด คอกระแสน าในแนวขนานกบชายฝง (longshore transport) และ
กระแสน าในแนวตงฉากกบชายฝง (rip current) ซงจะพดพาตะกอนใหเคลอนทไปในแนวตงฉากกบ
ชายฝง (onshore-offshore transport) ในบรเวณทมตะกอนถกพดพาใหเคลอนทออกไปจากฝง
มากกวาตะกอนทถกพดเขามาหาฝงจะเกดการกดเซาะชายฝง
39
ภาพท 5 แสดงการเกดการเปลยนแปลงแนวชายฝงทะเลอนดามน
ภาพท 6 แสดงผลกระทบทเกดจากการกดเซาะชายฝงทะเลอนดามน
40
4) การเพมสงขนของระดบน าทะเล (sea level rise) การเพมสงขนของ
ระดบน าทะเลมสาเหตมาจากการเพมขนของอณหภมโลกหรอทเรยกกนวา “สภาวะโลกรอน” สงผลให
น าในมหาสมทรขยายตวและน าแขงละลาย IPCC (Intergovernment Panel on Climate Change) ได
รายงานวา ในรอบ 100 ปทผานมาน าทะเลมระดบเพมสงขนประมาณ 10 - 25 เซนตเมตร การเพมสงขน
ของระดบน าทะเลซงเปนสวนหนงของพนทชายฝงกอใหเกดการกดเซาะชายฝงและการถอยรนของแนว
ชายฝงเขาไปในแผนดน
5) การทรดตวของแผนดน (land subsidence) การทรดตวของพนทอาจเกด
จากการทรดตวของเปลอกโลก หรอ แรงกดดนทเกดจากตะกอนทถกน าพดพามาไปกดดนท าใหเกด
การอดตวของตะกอนเดมในพนทชายฝงทะเล หรอ การสบน าบาดาลขนมาใชในปรมาณมากเกนไปท า
ใหชายฝงเกดการทรดตว สงผลใหพนทบรเวณชายฝงถกกดเซาะไดงาย
2.2 สาเหตจากกจกรรมของมนษย (Human-induced causes)
สาเหตของการเกดการกดเซาะชายฝงทเปนผลมาจากกจกรรมของมนษย ไดแก
2.2.1 การขดขวางการเคลอนตวของตะกอนในบรเวณชายฝง โดยปกตบรเวณชายฝง
เปนพนททตะกอนจากแหลงตางๆถกพดพามาทบถม เชนตะกอนจากพนทตอนบนของลมน าทไหลลง
มาสทต าทางล าน าสายตางๆ และลงสทะเลทบรเวณปากแมน า (outlets) แลวไปทบถมกนตามแนว
ชายฝงดวยอทธพลของคลน การสรางเขอนและฝายในบรเวณพนทตอนบนของลมน าหรอการสราง
ถนนยกระดบสงๆจะขดขวางตะกอนในล าน าทไหลลงสชายฝง การขดลอกคลองและการสบทรายไปใช
ในการกอสราง กเปนอกสาเหตหนงทมผลตอการลดลงของตะกอนเคลอนทมาตามชายฝง เมอปรมาณ
ตะกอนบรเวณชายฝงถกพดพาออกไปมมากกวาปรมาณตะกอนทถกพดพามาทบถมจงเกดการกดเซาะ
ชายฝงทะเลขน
2.2.2 การกอสรางโครงสรางทางวศวกรรม โครงสรางทางวศวกรรม อาทเชน รอหรอ
คนดกทราย (groynes) เขอนกนทรายและคลน (jetties) กองหนกนคลนนอกชายฝง (detached
breakwater หรอ offshore breakwater) ทสรางขนเพอปองกนการเกดการเซาะชายฝง แตใน
ขณะเดยวกนโครงสรางเหลานเองกเปนสาเหตใหชายฝงเกดการกดเซาะไดเชนกน เพราะไป
41
เปลยนแปลงทศทางของกระแสน า และขดขวางการเคลอนทของตะกอนในแนวขนานกบชายฝง
(longshore transport)
2.2.3 การพฒนาพนทชายฝงโดยขาดการวางแผนและควบคมดแลทเหมาะสม ท าให
กจกรรมของมนษย เชน การสรางโรงแรม รสอรท และถนนเลยบชายหาด เพอรองรบอตสาหกรรมการ
ทองเทยว การถมทะเลและการกอสรางสงกอสรางขนาดใหญทยนออกไปในทะเล เชน การสรางทาเรอ
น าลก ทาเทยบเรอขนาดใหญ และโรงงานอตสาหกรรมขนาดใหญ บอยครงน าไปสการกดเซาะหรอทบ
ถมบรเวณชายฝง การพฒนาเหลานจะท าใหสมดลพลวตทมอยของชายฝงเปลยนไป นอกจากนนการบก
รกและท าลายปาชายเลนในบรเวณพนทราบลมน าขนถง (tidal flat) หรอ ทราบดนโคลน (mud flat)
ชายฝงทะเลซงเปนแนวปองกนคลนลมตามธรรมชาตเพอน ามาใชท านากงและประมงชายฝงท าให
ชายฝงเกดการกดเซาะไดงาย
3.3 ผลกระทบทเกดจากการเปลยนแปลงแนวชายฝง
การเปลยนแปลงแนวชายฝงทะเลอนดามนโดยเฉพาะการกดเซาะชายฝง กอใหเกดผลกระทบ
ตอระบบนเวศชายฝง (Coastal ecosystem) ซงมองคประกอบหลก คอ ทรพยากรกายภาพ ทรพยากร
ชวภาพ ทรพยากรคณคาการใชประโยชนของมนษย และทรพยากรคณคาคณภาพชวต (เกษม, 2545)
ดงน
3.1 ทรพยากรกายภาพ (Physical resources) ในการศกษานทรพยากรกายภาพ
หมายถงทรพยากรดนและน า การกดเซาะชายฝงท าใหสภาพภมสณฐานพนทชายฝงเปลยนแปลง
ชายหาดถกกดเซาะเขาไปเปนระยะทางไกลๆ นอกจากนนดนชายฝงทะเลและน าในแหลงน าชายฝงจะ
ถกปนเปอนดวยน าเคมเนองจากการรกตวของน าทะเล สงผลใหคณภาพดนและน าเสอมโทรม ไม
สามารถน ามาใชประโยชนในการผลตทางการเกษตรได
3.2 ทรพยากรชวภาพ (Biological resources) ซงหมายถง ปาชายหาดและปาชาย
เลนในสวนทอยตดกบชายหาด การกดเซาะชายฝงไดกอใหเกดความเสยหายและสญเสยแกปา
ชายหาด และปาชายเลน ซงเปนตวชวยปองกนกระแสลมรนแรงจากทองทะเลใหเบาบางลง รวมทงแนว
ปะการงทเปรยบเสมอนเปนก าแพงปองกนการกดเซาะชายฝงจากคลนลม
42
3.3 ทรพยากรคณคาการใชประโยชนของมนษย (Human use value) การกดเซาะ
ชายฝงไดกอใหเกดความเสยหายแก พนทการเกษตร พนทเพาะเลยงสตวน าและประมงชายฝง รวมทง
โรงแรม รสอรท และสงอ านวยความสะดวกส าหรบนกทองเทยวในพนทชายหาด
3.4 ทรพยากรคณคาคณภาพชวต (Life quality values) การกดเซาะชายฝงไดสงผล
ใหคนและชมชนทอยอาศยในพนทชายฝงทะเลสญเสยพนทดนท ากน ถนทอยอาศย ตลอดจนสงผล
กระทบตอวถชวตและการท ามาหากน ท าใหตองอพยพโยกยายไปตงถนฐานหลงชายหาดลกเขาไปใน
แผนดน นอกจากนนการกดเซาะชายฝงยงไดท าลายทศนยภาพทงดงามของชายฝงอนดามนซงเปน
แหลงทองเทยวทส าคญในภาคใต หาดทรายขาวสะอาดททอดขนานไปกบทวสนทข นอยเรยงราย
ตลอดแนวชายหาดถกกดเซาะ ผคนทอาศยอยในบรเวณพนททถกกดเซาะไดรบผลกระทบดานจตใจ
เพราะเกดความกงวลทตองปรบเปลยนอาชพและวถชวตไปจากเดม ปญหาตางเหลานสงผลคณภาพ
ชวตของคนและชมชนในพนทชายฝงทถกกดเซาะเสอมโทรมลง
ผลกระทบของการกดเซาะชายฝงทเกดขนตอองคประกอบทส าคญของระบบนเวศชายฝงท าให
สถานภาพของระบบนเวศชายฝงเสอมโทรมลง (ภาพท 7) สงผลใหการท าหนาทของระบบนเวศ
บกพรองและดอยประสทธภาพ คณภาพชวตของคนและชมชนทอาศยอยในพนทชายฝงทะเลอนดามน
จงเสอมโทรมลง ดงนนควรตองมแนวทางในการบรหารจดการพนทชายฝง เพอปองกนและแกไขปญหา
การกดเซาะชายฝง และฟนฟใหสถานภาพของระบบนเวศชายฝงทะเลอนดามนกลบคนสสภาวะปกต
ธรรมชาตโดยเรวตอไป
43
ภาพท 7 การกดเซาะชายฝงทะเลอนดามนในอ าเภอตะกวปา จงหวดพงงา เนองจากคลนสนาม
เมอป พ.ศ. 2547 ภาพกอนการกดเซาะ (ภาพซาย) และ หลงการกดเซาะ (ภาพขวา)
44
3.4 แนวทางในการปองกนและบรรเทาผลกระทบ
แนวทางการปองกนและบรรเทาผลกระทบทเกดจากการเปลยนแปลงแนวชายฝง โดยเฉพาะ
การกดเซาะชายฝงซงสงผลกระทบมากกวาการทบถม มดงน (กรมทรพยากรธรณ, 2544; นวรตน,
2544; ธนวฒน; 2548, ปรทศน, 2550; สมบรณ, 2550)
4.1 การสรางเสถยรภาพชายฝงทะเลโดยใชโครงสรางทางวศวกรรม หรอทเรยกกนวา
โครงสรางแบบแขง (hard structure) มดงน
1) ก าแพงกนคลน (Sea wall) เปนโครงสรางทางวศวกรรมทสรางในแนวขนานหรอ
เกอบจะขนานกบชายฝงทะเลเพอรองรบแรงปะทะของคลน (ภาพท 8) อนเปนการปองกนการกดเซาะ
ชายฝงจากคลนและกระแสน า การสรางก าแพงกนคลนอาจท าใหทศนยภาพชายฝงทะเลไมนาดในเชง
การนนทนาการ และอาจเปนอนตรายตอคนทเขาไปใชประโยชนในบรเวณนนไดเนองจากมการกดเซาะ
ในแนวดงบรเวณฐานของโครงสรางซงอาจท าใหเกดการช ารดหรอพงทลายได นอกจากนนการกอสราง
โครงสรางแบบแขงยงตองใชเงนลงทนสง เมอสรางเสรจแลวไมสามารถเปลยนแปลงหรอรอถอนได
2) รอหรอคนดกทราย (Groins หรอ groynes) รอดกทรายมลกษณะคลายก าแพง
ทสรางตงฉากกบแนวชายฝงทะเล (ภาพท 8) ท าหนาทดกตะกอนทเคลอนตวตามกระแสน าตามแนว
ชายฝงทะเล ท าใหเกดการทบถมและตกตะกอนในบรเวณทกระแสน าพดพาตะกอนมา รอดกทรายจะท า
ใหเกดการงอกหรอทบถมของตะกอนขน แตกอใหเกดการขาดแคลนทรายและการกดเซาะชายฝงใน
พนทบรเวณทอยถดไปของโครงสราง (Bhattacharya et al., 2003)
3) เขอนกนทรายและคลน (Jetties) เขอนกนทรายและคลนเปนโครงสรางทาง
วศวกรรมทยนออกไปในทะเลคลายกบรอดกทราย แตมขนาดใหญกวาและสรางเฉพาะบรเวณปากแมน า
(ภาพท 9) เพอรกษาหรอปองกนการทบถมของตะกอนในรองน าเดนเรอบรเวณปากทางเขาล าน า รกษา
สภาพปากแมน าใหมเสถยรภาพ การสรางโครงสรางแบบแขงนมผลกระทบตอการเปลยนแปลงแนว
ชายฝงทะเลไดเชนเดยวกบการสรางรอดกทราย คอทรายจะทบถมบรเวณดานทศเหนอและเกดการกด
เซาะดานทศใตของกระแสน า
45
ภาพท 8 ก าแพงกนคลน (ซาย) และ รอหรอคนดกทราย (ขวา)
ภาพท 9 เขอนกนทรายและคลน (ซาย) และ เขอนกนคลน (ขวา)
46
4) เขอนกนคลน (Detached breakwaters หรอ Offshore breakwaters) เขอน
กนคลนเปนโครงสรางทางวศวกรรมทสรางนอกชายฝงขนานกบแนวชายฝงทะเล (ภาพท 9) เพอ
ลดทอนพลงงานของคลนกอนทคลนจะเคลอนตวเขาสชายฝง โครงสรางแบบแขงนท าใหเกดการทบ
ถมของตะกอนในบรเวณพนทดานหลงโครงสราง ซงเปนพนทอบคลนหรอพนทคลนสงบดานหลง
โครงสราง เขอนกนคลนเปนโครงสรางทใชหนและตองสรางนอกชายฝงจงมคาใชจายสง และอาจม
พนทถกกดเซาะดานขางของโครงสรางไดดวย
5) แนวปะการงเทยม (Artificial reefs) เปนโครงสรางปองกนการกดเซาะชายฝง
ทะเลทสรางอยใตพนผวน าในลกษณะของแนวปะการงเทยม เพอปองกนการกดเซาะชายฝงทะเลและ
เพอรกษาความอดมสมบรณของทองทะเล แนวประการงเทยมอาจเปนซากเรออปปาง ซากรถไฟหรอ
รถถง หรอแทงคอนกรต ทวางเรยงกนอยางเปนระเบยบใตผวน า (ภาพท 10) โครงสรางประเภทนไมบด
บงทศนยภาพทสวยงามของชายฝง แตตองการเงนลงทนสงและไมทนทานตอสภาวะทกดพายได
4.2 การสรางเสถยรภาพของชายฝงทะเลโดยไมใชโครงสรางทางวศวกรรม หรอทเรยก
กนวาโครงสรางแบบออน (soft structure) ไดแก
1) การเตมทรายชายหาด (Beach nourishment) เปนการแกไขปญหาการกดเซาะ
ชายฝงทะเลดวยการน าทรายจากบนฝงหรอจากทองทะเลนอกชายฝงมาเตมใหกบชายหาดเพอ
ทดแทนสวนทถกกระแสน าพดพาไป (ภาพท 10) การเตมทรายอาจตองท าหลายครงจนกวาชายฝงจะ
อยในสภาวะ “สมดลพลวต” (dynamic equilibrium) สวนการถายเททราย (sand bypassing) เปน
การเตมทรายใหกบชายฝงดวยการน าทรายมาจากแหลงสะสมทรายทถกดกไวตามโครงสรางชายฝง
เชน เขอนกนทรายและคลนหรอจากปากแมน า การเตมทรายและการถายเททรายเปนโครงสรางแบบ
ออนทลงทนนอยกวาการใชโครงสรางทางวศวกรรม แมจะตองเตมหลายครงกวาจะกลบสสภาพสมดล
ตามธรรมชาต
2) การปลกพช (ภาพท 11) เปนวธการสรางเสถยรภาพใหแกชายหาดดวยการปลก
ปาชายเลน (mangrove afforestation) และปาชายหาด (coastal forest afforestation) เพอปองกน
การเกดการกดเซาะชายฝง พชทปลก อาทเชน โกงกาง สนทะเล หรอเตย ชวยลดแรงปะทะของคลน
และลมทกระท าตอชายฝง ชวยยดทรายหรอดน และชวยใหเกดการสะสมตวของตะกอน
47
ภาพท 10 แสดงการวางปะการงเทยม (ซาย) และ การบรณะชายหาดดวยการเสรมทราย (ขวา)
ภาพท 11 แสดงปาชายเลนทปลก (ซาย) และ ปาชายหาดทปลก (ขวา)
48
4.3 การอพยพเคลอนยายไปยงพนทใหม (Relocation) เปนการเคลอนยายหรอ
รอถอนอาคารหรอสงปลกสรางทอยตดชายฝงทะเลทก าลงเกดปญหาการกดเซาะหรอมโอกาสเกดการ
กดเซาะ เพอไปปลกสรางในบรเวณใกลเคยงกนแตอยลกเขาไปในแผนดน ในบางครงจงอาจเรยก
แนวทางนวาแนวทางถอยรน (retreat approach)
4.4 การไมด าเนนการใดๆ (No action) การปองกนการกดเซาะชายฝงแนวทางนอาจ
น ามาใชในกรณทพนทชายฝงเปนพนทรกรางยงไมไดมการน ามาใชประโยชน หรอ มการน ามาใช
ประโยชนแลวแตมลคาของทรพยสนและทดนทมโอกาสไดรบผลกระทบจากการกดเซาะชายฝงมมลคา
นอยเมอเปรยบเทยบกบคาใชจายในการใชมาตรการปองกนหรอแกไขปญหาแนวทางอนๆ การเลอกไม
ด าเนนการใดๆจะสงวนความงดงามของชายหาดไวใหเปนไปตามธรรมชาต
นอกจากนน การแกไขปญหาการกดเซาะชายฝงยงอาจด าเนนการไดโดยใชแนวคด “การ
จดการชายฝงแบบบรณาการ (Integrated Coastal Zone Management - ICZM)” ซงเปน
กระบวนการจดการทท าใหการใชประโยชนจากทรพยากรชายฝงของกลมผใชอยในระดบทเหมาะสมกบ
ความจ าเปนในการเลยงชพและความคมทนในการประกอบกจการ (เพอการคา) โดยมการแบงปนและ
จดสรรการใชประโยชนจากทรพยากรชายฝง (coastal resources) อยางเปนธรรมและรวมรบผดชอบ
ความเสยหายทเกดขน ภายใตความสามารถในการรองรบไดของระบบนเวศชายฝง (carrying capacity
of coastal ecology) รวมทงเปนกระบวนการจดการทรวมถงการสงวน (reservation) คมครอง
(protection) และฟนฟ (rehabilitation / restoration) ระบบนเวศชายฝง ใหสามารถรกษาศกยภาพใน
การผลตทรพยากรชายฝงไดดงเดมหรอพฒนาศกยภาพใหสงขน ดวยการน าองคความรทกสาขาวชาท
เกยวของมาวางแผนการจดการและด าเนนงาน โดยการมสวนรวมจากกลมผใชประโยชน ผมหนาท
จดการชายฝงตามกฎหมาย และผมสวนเกยวของอนๆ ดวยความตระหนก เขาใจ และยอมรบ โดยเปน
การมสวนรวมในรปแบบทเหมาะสมกบสถานภาพและบทบาทของแตละฝายในแตละขนตอนของ
กระบวนการ รวมทงมความสอดคลองกบเงอนไขทดทางสงคม วฒนธรรม ระบบเศรษฐกจ โครงสราง
การปกครอง และนโยบายทางการเมอง (FAO,1998; Masselink and Hughes, 2003)
ส าหรบชายฝงทะเลอนดามนในบรเวณพนทศกษาซงเปนแหลงทองเทยวส าคญของ
ประเทศ การปองกนและบรรเทาผลกระทบจากการเปลยนแปลงแนวชายฝงโดยเฉพาะอยางยงการกด
49
เซาะชายฝง ควรใชโครงสรางแบบออน (soft structure) เชน การเตมทรายชายหาด (beach
nourishment) การถายเททราย (sand bypassing) การเสรมสนทราย (dune nourishment) หรอ การ
ปลกปาชายเลน และ ปาชายหาด (afforestation) ซงท าหนาทเสมอนปราการปองกนทางธรรมชาตท
ชวยรกษาแนวชายฝงทะเลไมใหถกกดเซาะ โครงสรางแบบออนเหลานชวยรกษาชายหาดไวเปนแหลง
ทองเทยว เพราะไมไปบดบงทศนยภาพทงดงามของชายฝงทะเล และไมมผลกระทบตอสนทรภาพ
(aesthetic effects) บรเวณชายฝงทะเลเหมอนเชนโครงสรางแบบแขง (hard structure) อาทเชน
เขอนกนคลน หรอ รอดกทราย ทงยงไมกอใหเกดปญหาการกดเซาะในพนทขางเคยง และ ไมกดขวาง
การขนมาวางใขของเตาทะเล (sea turtle) อกดวย (ภาพท 12) นอกจากนนควรไดมการใชมาตรการ
เสรมซงไดแกการก าหนดระยะถอยรน (set back) คอจ ากดไมใหมการพฒนาใดๆในพนทชายฝงทะเล
บรเวณทเสยงตอการเกดการกดเซาะชายฝง (ภาพท 12) ในกรณทพนทชายฝงเกดการกดเซาะอยาง
รนแรงจ าเปนตองใชโครงสรางแบบแขง จะตองมการศกษาวเคราะหปฏสมพนธระหวางการเคลอนทของ
ตะกอนกบโครงสรางทางวศวกรรม ตลอดจนศกษาผลกระทบของโครงสรางชายฝงทอาจมตอสภาพ
แวดลอมชายฝงอยางรอบคอบและตอเนองกอนด าเนนการกอสราง
ภาพท 12 การขนมาวางไขบนหาดของเตาทะเล (ซาย) และ การก าหนดระยะถอยรน (ขวา)
50
4. สรปและขอเสนอแนะ
ในพนทศกษาตลอดชายฝงทะเลอนดามนประสบปญหาการเปลยนแปลงแนวชายฝงใน
ลกษณะการกดเซาะหลายแหง โดบพนทชายฝงทมอตราการกดเซาะสงสด คอ 29 เมตรตอป พบท
ต าบลบางมวง อ าเภอตะกวปา จงหวดพงงา ในชวงระหวางป พ.ศ. 2545-2547 ซงเปนชวงเกด
เหตการณคลนสนาม เขาสฝงทะเลอนดามน โดยมพนทชายฝงในต าบลเกาะพระทอง อ าเภอคระบร
จงหวดพงงา เกดการกดเซาะสงสดตอ 368 ไร ในชวงระหวางป พ.ศ. 2545-2547 เชนกน การกดเซาะ
ชายฝงทเกดขนในพนทศกษากอใหเกดผลกระทบตอทรพยากรประเภทตางๆ ทเปนองคประกอบส าคญ
ของระบบนเวศชายฝง สงผลใหระบบนเวศชายฝงทะเลอนดามนเสอมโทรมลง ภาครฐและเอกชนตอง
ใชงบประมาณจ านวนมากในการปองกนและแกไขปญหาทเกดขน
ทผานมาไดมความพยายามทจะแกไขปญหาการเปลยนแปลงแนวชายฝง โดยเฉพาะการ
กดเซาะชายฝง (Rjin, 2011) ดวยวธการตางๆเชนการสรางเขอนกนคลนหรรอดกทราย แตวธการตางๆ
เหลานสามารถปองกนและบรรเทาผลกระทบจากการกดเซาะชายฝงไดเพยงในบางพนทเทานน วธการ
ทประสบความส าเรจในพนทหนงเมอน าไปใชในอกพนทหนงอาจไมประสบผลส าเรจ เนองจากสภาพ
ชายฝงในแตละพนทมความแตกตางกน นอกจากน การแกไขปญหาการกดเซาะชายฝงในพนทหนง
โดยใชโครงสรางทางวศวกรรม อาจกอใหเกดปญหาในอกพนทหนงหรอในพนทใกลเคยง เชน ปญหา
การกดเซาะหรอปญหาการขนฝงมาวางไขของเตาทะเล นอกจากนนการปองกนและบรรเทาผลกระทบ
จากการเกดการกดเซาะชายฝงในอดตทผานมาเปนการด าเนนงานในลกษณะแยกสวน (sectorial
approach) ขาดการประสานองคความรทางวชาการและการประสานงานระหวางหนวยงานทเกยวของ
และสถาบนวชาการตางๆในพนท รวมท งขาดการมสวนรวมของประชาชนทเกยวของในพนท
(Saengsupavanich, 2013) ท าใหปญหาการกดเซาะชายฝงในพนทชายฝงทะเลอนดามนและชายฝง
ทะเลดานอนๆของประเทศยงคงเกดขนอยางตอเนอง
ขอควรพจารณาในการปองกนและบรรเทาผลกระทบทเกดจากการเปลยนแปลงแนวชายฝง
ทะเลอนดามน กอนการตดสนใจเลอกแนวทางวธการและรปแบบใดๆ จะตองพเคราะหพจารณาขอมล
ทกดาน ทงทางดานวศวกรรม เศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม แลวจงเปรยบเทยบขอดขอเสยของ
51
ทางเลอกตางๆ ในบางพนทอาจตองใชวธการหลายวธรวมกนจงจะมประสทธภาพและเสถยรภาพ
มากกวาการใชวธใดวธหนงเพยงวธเดยว เชน การบรณะชายหาดดวยการเสรมทรายกบการสรางรอหรอ
คนดกทราย นอกจากนนสงกอสรางชายฝงทไมใชประโยชนอกตอไปแลวควรตองด าเนนการรอถอน
เพอใหกระแสน าและตะกอนชายฝงสามารถเคลอนทไดตามปกต สวนในระยะยาวการใชแนวทาง “การ
จดการชายฝงทะเลแบบบรณาการ” นาจะเปนมาตรการทใหผลดทสด
52
5. บรรณานกรม
เกษม จนทรแกว. 2545. การจดการสงแวดลอมแบบผสมผสาน วทยาลยสงแวดลอม ส านกพมพ
มหาวทยาลยเกษตรศาสตร กรงเทพฯ 333 หนา
กรมทรพยากรธรณ. 2548. การกดเซาะชายฝงทะเลอนดามน จงหวดระนอง พงงา ภเกต และกระบ
หลงการเกดคลนสนาม กองธรณวทยาสงแวดลอม กรมทรพยากรธรณ รายงานวชาการ ฉบบท
กธส 3/2548. 64 หนา
กรมทรพยากรธรณ. 2544. การเปลยนแปลงพนทชายฝงดานทะเลอนดามน รายงานวชาการ 60 หนา
กรมทรพยากรธรณ. 2545. การเปลยนแปลงพนทชายฝงทะเลดานอาวไทย รายงานวชาการ 173 หนา
ธนวฒน จารพงษสกล. 2548. การกดเซาะชายฝงทะเล: ปญหาและแนวทางการศกษาแบบบรณาการ
องคความร. วารสารฉบบพเศษ โลหะ วสด และแร 15 1 (2) : 1-10
นวรตน ไกรพานนท. 2544. การกดเซาะชายฝงทะเล: ปญหาและแนวทางด าเนนการ. วารสารอนรกษ
ดนและน า 17 (1) : 23-55
นภาภรณ ชสนวล. 2551. ผลกระทบของการกดเซาะชายฝงตอระบบนเวศนชายฝงจงหวดสงขลา
วทยานพนธว ทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวช าการจดกา รท รพยากรดน คณะ
ทรพยากรธรรมชาต มหาวทยาลยสงขลานครนทร 171 หนา
นรนดร ชยมณ 2548. สถานภาพชายฝงทะเลอนดามนและผลกระทบภายหลงอบตภย เอกสาร
ประกอบการประชมวชาการนานาชาต เรอง ไทยและประเทศเพอนบานจะรบมอธรณพบตภย
คลนยกษสนามไดอยางไร กรมทรพยากรธรณ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม
16 หนา
ปรทศน เจรญสทธ. 2550. ปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลและแนวทางการฟนฟแนวชายฝง วารสาร
สงแวดลอม 11 (2) : 24-30
สน สนสกล. 2533. ธรณสณฐานชายฝงทะเลอนดามน ฝงตะวนตกของแหลมไทยภาคใต วารสาร
ภมศาสตร 15 (2) : 293-315
53
สมบรณ พรพเนตพงศ. 2550. กระบวนการของชายฝงและผลกระทบจากงานวศวกรรมชายฝง.
http://www.biolawcom.de/?/article/201 Downloaded เมอ 6/28/2007
ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. 2550. รายงานสถานการณการกดเซาะ
ชายฝงอาวไทยทมความวกฤต 60 หนา
อจรา เทยงตรง. 2549. การใชรโมทเซนซงเพอตรวจสอบการเปลยนแปลงในบรเวณชายฝงบานแหลม
สงห จงหวดสมทรปราการ วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวทยาศาสตรทาง
ทะเล คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย 85 หนา
Bhattacharya, A., Sarkar, S. and Bhattacharya, A. 2003. An assessment of coastal
modification in the low-lying tropical coast of northeast India and role of natural
and artificial forcings. International Conference on Estuaries and Coasts.
November, 2003. Hangzhou, China. Pp. 158-165
FAO. 1998. Integrated Coastal Area Management. FAO Guidelines. FAO, Rome. 280 p.
French, P.W. 2001. Coasta Defences. Processes, Problems and Solutions. Routledge,
London. 366 p.
Haslett, S.M. 2000. Coastal Systems. Routledge. London. 218 p.
Masselink, G. and Hughes, M.G. 2003. Coastal Processes and Geomorphology. Hodder and
Arnold. London. 354 p.
Pornpinatepong, S., Tanaka, H. and Chittrakarn, T. 2005. Coastal dynamics and shore
erosion in Songkhla. The Fourth PSU Engineering Conference. 8-9 December 2005.
Prince of Songkla University. Hat Yai. Thailand.
Rjin, L.C. van. (2011). Coastal erosion and control. Ocean and Coastal Management. 54 :
867-887
54
Saengsupavanich, C. 2013. Detached breakwaters: Communities preferences for
sustainable coastal protection. Journal of Environmental Management. 115 : 106-
113
Sinsakul, S. 2004. Coastal erosion in southern part of thailand. C. Tanavud, T. Tamura, T.
Miyaki and K. Kashima (eds.). Proceeding of the International Conference on
Environmental Hazards and Geomorphology in Monsoon Asia, JB Hotel, Hat Yai,
Songkhla, Thailand, 20-24 December, 2004, pp. 7-26.