7/26/2019 System Linux Cz1 Tux Struktura Plikow PL
1/29
Wykad: pingwin Tux, czym jest Linux, twrca LinusTorvalds, Wolne Oprogramowanie, jdro, !"# !$L,%istoria i rozwj Linuxa, dystry&ucje, cec%y sytemu,
wielozadaniowo'(, wielodost)pno'(, system plikw,ext, struktura katalogw: &in, etc, &oot, dev, %ome,li&, mnt, media, proc, s&in, root, usr, tmp, var,powoka, interpreter, &as%, cs%, ks%
Linux cz*+: czym jest
Linux, struktura plikw
7/26/2019 System Linux Cz1 Tux Struktura Plikow PL
2/29
$oznaj pana Tuxa
Wielozadaniowo'(* Wielodost)pno'(* %arakteryzowanie gwnyc% cec% systemu Linux
Tux - maskotka Linuksa, .unkcjonujcajako nieo.icjalne logo* /est to o&jedzony,01e&y nie powiedzie(: tusty2 i wiecznieu'miec%ajcy si) pingwin*
3mi) poc%odzi najprawdopodo&niej od sw:Torvalds #ni4, cz)sto jest wyprowadzanarwnie1 od angielskiej nazwy smokingu0tuxedo2, poniewa1 pingwiny wygldaj,jak&y nosiy smoking*
Tux sta si) sym&olemspoeczno'ci u1ytkownikwLinuksa i zwolennikw wolnegooprogramowania na caym 'wiecie*
7/26/2019 System Linux Cz1 Tux Struktura Plikow PL
3/29
zym jest Linux5
Linux to rodzina systemw operacyjnyc% opartyc% o udost)pniane nalicencji !"# !$L jdro Linux napisane przez 6ina Linusa Torvaldsa wroku +77+
Linux jest Wolnym Oprogramowaniem
Wolno'( Linuksa oznacza to, 1e jest rozprowadzanywraz z kodem 8rdowym, ktry mo1esz dowolniezmienia( wedle swoic% potrze&
$oprzez sowa dystry&ucja Linuxarozumiemy zo1ony w cao'( systemoperacyjny oparty o jdro Linux 0czyli zestaw zo1ony z jdra,oprogramowania narz)dziowego i u1ytkowego oraz instalatora2*
Linux .ormalnie oznacza jdro systemu, jednak wi)kszo'( ludzi zwykanazywa( w ten spos& ca dystry&ucj)
Wielozadaniowo'(* Wielodost)pno'(* %arakteryzowanie gwnyc% cec% systemu Linux
7/26/2019 System Linux Cz1 Tux Struktura Plikow PL
4/29
/dro systemu operacyjnego
Z budowy jdra wynikaj jego cechy, takie jak:
wielozadaniowo,
wielowtkowo,
wielodostpno,
wywaszczalno.
Wielozadaniowo'(* Wielodost)pno'(* %arakteryzowanie gwnyc% cec% systemu Linux
/dro systemu operacyjnego
0ang* kernel2 - podstawowa cz)'( systemu operacyjnego, ktra jestodpowiedzialna za wszystkie jego podstawowe zadania: wspprac) zrejestrami procesora, pami)ci 0operacje zapisu9odczytu2 orazurzdzeniami zewn)trznymi*
7/26/2019 System Linux Cz1 Tux Struktura Plikow PL
5/29
/dro systemu Linux
inus !or"alds nadal koordynuje wydawanie nowych wersji jdra, konsolidujcpoprawki napisane przez innych progra#ist$w i dodajc wasne z#iany.
%ydania jdra z parzysty# drugorzdny# nu#ere# wersji nale& do serii
stabilnych wyda': (.).*, (.+.*, +.).*, +.+.*, +..*, +.-.* i obecna .).*/ wydania znieparzysty# drugorzdny# nu#ere# wersji, np. seria +.0.*, nazywane srozwojowy#i i nie s zalecane do cel$w produkcyjnych.
1odczas gdy !or"alds zaj#uje si najnowszy#i wersja#i rozwojowy#i, starszy#i2stabilny#i2 opiekuj si inni progra#ici.
1o ka&dej serii stabilnej 3a waciwie ju& w jej trakcie4 rozpoczynana jest seriarozwojowa, w kt$rej jest #iejsce na ekspery#enty, przebudowy itd. Z tego powoduwersje rozwojowe nie nadaj si do powa&nego u&ytkowania, czsto nawet nie#og zosta sko#pilowane.
Wielozadaniowo'(* Wielodost)pno'(* %arakteryzowanie gwnyc% cec% systemu Linux
7/26/2019 System Linux Cz1 Tux Struktura Plikow PL
6/29
Licencja !"# !$L 0+2
Licencja !"# !$L 0!eneral $u&lic Licence2 lu& po prostu !$L
zasady licencyjne okre'lone przez konsorcjum 6ree o.tware6oundation* /e'li kto' wprowadza do o&iegu oprogramowaniezawierajce jakkolwiek cz)'( podlegajc licencji !$L, to musi
udost)pni( wraz z ka1d dystry&ucj &inarn jej posta( 8rdow*
/dro Linux jest rozprowadzane na licencji !"# !$L* elem licencji !"#!$L jest zagwarantowanie u1ytkownikowi swo&ody udost)pnianiai zmieniania wolnego oprogramowania, a wi)c danie pewno'ci, i1oprogramowanie jest wolno dost)pne dla wszystkic% u1ytkownikw*
6reeware
programy, ktryc% mo1na u1ywa( i rozpowszec%nia( za darmo* "iewolno ic% jednak sprzedawa(, ani dokonywa( w nic% zmian ; mog&y( rozpowszec%niane wycznie w niezmienionej .ormie*
Wielozadaniowo'(* Wielodost)pno'(* %arakteryzowanie gwnyc% cec% systemu Linux
7/26/2019 System Linux Cz1 Tux Struktura Plikow PL
7/29
Licencja !"# !$L 0
7/26/2019 System Linux Cz1 Tux Struktura Plikow PL
8/29
Licencja !"# !$L 0>2
"azwa !"# 0ang* !"# is "ot #nix2 poc%odzi od tzw*Projektu GNU - przedsi)wzi)cia majcego na celustworzenie kompletnego, wolnego systemuoperacyjnego !"#, zapocztkowane w styczniu +7?@roku przez Aic%arda tallmana 0%ackera o
pseudonimie RMS, twrcy ruc%u na rzecz wolnegooprogramowania, autora m*in* kompilatora !2
Wielozadaniowo'(* Wielodost)pno'(* %arakteryzowanie gwnyc% cec% systemu Linux
7/26/2019 System Linux Cz1 Tux Struktura Plikow PL
9/29
Troc%) %istorii ; rozwj Linuxa
Wielozadaniowo'(* Wielodost)pno'(* %arakteryzowanie gwnyc% cec% systemu Linux
7/26/2019 System Linux Cz1 Tux Struktura Plikow PL
10/29
Bystry&ucje Linuxa
Wielozadaniowo'(* Wielodost)pno'(* %arakteryzowanie gwnyc% cec% systemu Linux
Bystry&ucja
cay system operacyjny oparty o jdro Linux 0czyli zestaw zo1ony zjdra, oprogramowania narz)dziowego i u1ytkowego oraz instalatora*
"ie wszystkie systemy ukazane powy1ej s Linuxami* zy potra.isz wskaza( ktre5 :2
7/26/2019 System Linux Cz1 Tux Struktura Plikow PL
11/29
"ajwa1niejsze cec%y systemu
wielozadaniowo'(, czyli praca z podziaem czasu procesorapomi)dzy wiele zada=
wielodost)pno'(
wieloprzetwarzanie, czyli praca wieloprocesorowa
o&suga r1nyc% typw systemw plikw
o&suga r1nyc% protokow sieciowyc%
o&suga r1nyc% .ormatw plikw wykonywalnyc%
Wielozadaniowo'(* Wielodost)pno'(* %arakteryzowanie gwnyc% cec% systemu Linux
7/26/2019 System Linux Cz1 Tux Struktura Plikow PL
12/29
Wielozadaniowo'( 0+2
Wielozadaniowo'(* Wielodost)pno'(* %arakteryzowanie gwnyc% cec% systemu Linux
Wielozadaniowo'(
cec%a systemu operacyjnego umo1liwiajca mu rwnoczesnewykonywanie wi)cej ni1 jednego procesu* Ca realizacj)wielozadaniowo'ci odpowiedzialne jest jdro systemu operacyjnego*
5o&na wic jednoczenie np. kopiowa pliki na pendri"e6a, drukowa co nadrukarce i dokonywa oblicze' w arkuszu kalkulacyjny#.
$roces
egzemplarz wykonywanego programu, posiadajcy wasn przestrze=adresow*
$rzestrze= adresowa
z&ir adresw pami)ci, do ktryc% potencjalnie moze sie odnie'(procesor
7/26/2019 System Linux Cz1 Tux Struktura Plikow PL
13/29
Wielozadaniowo'( 0
7/26/2019 System Linux Cz1 Tux Struktura Plikow PL
14/29
Wielodost)pno'(
Wielozadaniowo'(* Wielodost)pno'(* %arakteryzowanie gwnyc% cec% systemu Linux
Wielodost)pno'(
cec%a umo1liwiajca wielu u1ytkownikom prac) na jednym systemie wtym samym czasie
8a&dy u&ytkownik #a przydzielone zasoby, np. pa#i, czas procesora,#iejsce na dysku, do kt$rych nikt opr$cz niego nie #a dostpu. 9&ytkownikjest niezale&ny i odizolowany od innych
7/26/2019 System Linux Cz1 Tux Struktura Plikow PL
15/29
ystem plikw systemu Linux
ystem plikw* #rzdzenia* 3nterpretatory polece=, powoki systemu
ystem plikw
metoda przec%owywania plikw i zarzdzania nimi, tak &y dost)p donic% i danyc% w nic% zgromadzonyc% &y atwy dla u1ytkownikasystemu*
ystem Linux potra.i o&sugiwa( wiele r1nyc% systemw plikw, wtym rwnie1 te naj&ardziej popularne:
ext>,@,D ; domy'lny system plikw w wi)kszo'ci dystry&ucjisystemu Linux opartyc% na jadrze
7/26/2019 System Linux Cz1 Tux Struktura Plikow PL
16/29
truktura katalogw systemu Linux
ystem plikw* #rzdzenia* 3nterpretatory polece=, powoki systemu
$odczas instalacji Linuksa tworzona jest struktura .olderw nadysku lu& dyskac% zainstalowanyc% w komputerze*$odstawowa struktura katalogw jest do'( 'ci'le okre'lona wgstandardu 6I 0z ang* Filesystem Hierarchy System2* O.icjalnastrona standardu: %ttp:99www*pat%name*com9.%s9
7/26/2019 System Linux Cz1 Tux Struktura Plikow PL
17/29
ystem plikw* #rzdzenia* 3nterpretatory polece=, powoki systemu
7/26/2019 System Linux Cz1 Tux Struktura Plikow PL
18/29
truktura katalogw Linux 0+2
ystem plikw* #rzdzenia* 3nterpretatory polece=, powoki systemu
.older gwny oznaczony jest w Linuksie sym&olem slas% lu&czasami sowem root, ktre oznacza z angielskiego korze=*Wszystkie katalogi wywodz si) od tego .olderu* To w tymmiejscu jest zainstalowana caa struktura plikw, katalog gwnytworzy oso&n partycj)
tutaj znajduj si) &inarne 0wykonywalne2 pliki naj&ardziejpodstawowyc% narz)dzi systemowyc%
przec%owywane jest w nim jdro systemu 0kernel2 oraz m*in*
pliki &ootloadera w przypadku !A#J 0czyli programurozruc%owego2
znajdujce si) tutaj pliki nie s .aktycznie plikami na dysku, leczodnosz si) do urzdze= ; s to punkty dost)pu do urzdze=systemowyc%, np* nap)dw B9BHB
7/26/2019 System Linux Cz1 Tux Struktura Plikow PL
19/29
truktura katalogw Linux 0
7/26/2019 System Linux Cz1 Tux Struktura Plikow PL
20/29
truktura katalogw Linux 0>2
ystem plikw* #rzdzenia* 3nterpretatory polece=, powoki systemu
punkt montowania 0ang* mount point2 innyc% ni1 natywnysystemw plikw
$unkty montowa= dla no'nikw wymienialnyc% 0ang* mediaK np*B;AOw2 ; katalog pojawi si) w 6I v
zawiera statycznie kompilowane aplikacje
wirtualny system plikw proc in.ormujcy o stanie systemui poszczeglnyc% procesw, w wi)kszo'ci pliki tekstowe
katalog domowy u1ytkownika root
7/26/2019 System Linux Cz1 Tux Struktura Plikow PL
21/29
truktura katalogw Linux 0@2
ystem plikw* #rzdzenia* 3nterpretatory polece=, powoki systemu
pliki wykonywalne do zarzdzania systemem 0ang* system&inaries2
przec%owywane sa w nim pliki tymczasowe 0ang* temporary.iles2, wykorzystywane przez r1ne aplikacje
przec%owywane s w nim pliki dokumentacji systemu orazwi)kszo'( programw u1ytkownika
pliki cz)sto ulegajce zmianom 0ang* varia&le .iles2, takie jak:logi, &azy danyc%, tymczasowe pliki e;mail
7/26/2019 System Linux Cz1 Tux Struktura Plikow PL
22/29
3nterpreter polece=, powoka systemowa
ystem plikw* #rzdzenia* 3nterpretatory polece=, powoki systemu
"ie mo1na pracowa( &ezpo'rednio z podstawow cz)'ci systemulinuksowego, jak jest jego jdro 0kernel2 ; niez&)dny jest do tegoprogram po'redniczcy, czyli wa'nie interpreter, inaczej nazywanypowok systemu operacyjnego 0s%ell2*
/dro systemu zawiera wszelkie podprogramy potrze&ne do
przeprowadzania operacji wej'cia i wyj'cia, zarzdzania plikami itp*$owoka pozwala korzysta( z tyc% podprogramw za pomoc wierszapolece=* $oza tym, powoki o&suguj rwnie1 j)zyk programowania*$rogramy napisane w j)zyku powoki nazywane s zwykle skryptami lu&skryptami powoki*
3nterpreter polece= M powoka systemowa
$rogram po'redniczcy we wsppracy u1ytkownika z jdremsystemu, ma posta( wiersza polece=
7/26/2019 System Linux Cz1 Tux Struktura Plikow PL
23/29
$owoka znana z systemu ;BO
ystem plikw* #rzdzenia* 3nterpretatory polece=, powoki systemu
$o wpisaniu przez u1ytkownika dowolnego ciguznakw i naci'ni)ciu przycisku enter powokainterpretuje wpisany cig znakw, sprawdzajcczy jest to polecenie wewn)trzne 0np* L,
IO3N, NIO, $AO$T, 36, 6OA2 al&o polecenieuruc%omienia programu zewn)trznego 0np*6OAET*O, NB3T*O2
command*com
domy'lna powoka 0interpreter polece=2 systemu ;BO*Tumaczy polecenia wpisane po znaku zac%)ty 0ang* prompt; zwykle w postaci : lu& P2 na komendy wykonywalne przez
system ;BO
7/26/2019 System Linux Cz1 Tux Struktura Plikow PL
24/29
c%emat komunikacji w systemie
ystem plikw* #rzdzenia* 3nterpretatory polece=, powoki systemu
7/26/2019 System Linux Cz1 Tux Struktura Plikow PL
25/29
Casada dziaania powoki
ystem plikw* #rzdzenia* 3nterpretatory polece=, powoki systemu
7/26/2019 System Linux Cz1 Tux Struktura Plikow PL
26/29
$owoki Linux: JEI, I
ystem plikw* #rzdzenia* 3nterpretatory polece=, powoki systemu
JEI- powoka systemowa napisana dla projektu !"#* $rogram jestrozprowadzany na licencji !"# !$L* JEI to jedna znajpopularniejszyc% powok systemowyc%*
/est domy'ln powok w wi)kszo'ci dystry&ucji systemu !"#9Linuxoraz w systemie ac O 4 od wersji +G*>, istniej tak1e wersje dlawi)kszo'ci systemw uniksowyc%*
"azwa jest akronimem od Journe;Egain %ell 0angielska gra sw:.onetycznie &rzmi tak samo, jak &orn again s%ell, czyli odrodzonapowoka2* Wywodzi si) od powoki JourneQa s%, ktra &ya jedn zpierwszyc% i najwa1niejszyc% powok systemu #"34*
7/26/2019 System Linux Cz1 Tux Struktura Plikow PL
27/29
$owoki Linux: I
ystem plikw* #rzdzenia* 3nterpretatory polece=, powoki systemu
I0od ang* s%ell2 jest jedn z systemowyc% powok uniksowyc%*Costaa stworzona przez Jilla /oya dla systemu JB*
"azwa s%ell jest gr sw: dosownie oznacza powok) Ro skadniSj)zyka , .onetycznie da si) to jednak odczyta( sea s%ell, czylimuszelka
$owoka ta poc%odzi od powoki I* $owoka s%ell wniosa wieleulepsze= w stosunku do I, takic% jak m*in* aliasy i %istoria komend*
"iestety jej mo1liwo'ci skryptowe pozostawiaj wiele do 1yczenia*
7/26/2019 System Linux Cz1 Tux Struktura Plikow PL
28/29
$owoki Linux: I
ystem plikw* #rzdzenia* 3nterpretatory polece=, powoki systemu
orn s%ell 0I2 ; powoka unixowa stworzona przez Bavida orna zETUT Jell La&oratories w poowie lat osiemdziesityc%* $owoka Ijest cakowicie kompaty&ilna wstecz z powok I, zawiera tak1e wieleelementw z powoki I - takic% jak %istoria wpisanyc% komend*
I zawiera w&udowany system o&liczania wyra1e= arytmetycznyc%oraz zaawansowane .unkcje skryptw podo&ne do tyc% u1ywanyc% w&ardziej zaawansowanyc% j)zykac% programowania, takic% jak EW,$erl*
orn %ell jest sprzedawany w postaci kodu 8rdowego oraz plikw&inarnyc% - przez ETUT i "ovell oraz przez inne .irmy poza granicami#E*
$BI jest implementacj I na licencji pu&lic domain 0czyli Vdlado&ra pu&licznego*
7/26/2019 System Linux Cz1 Tux Struktura Plikow PL
29/29
ystemy operacyjne i sieci komputerowe* z* +*W3$* rzyszto. $ytel, ylwia Osetek
ystemy operacyjne i sieci komputerowe* z*