Click here to load reader
Upload
ha-minh-hoang
View
26
Download
2
Embed Size (px)
Citation preview
1
Copyright © 2004 South-Western
2828Th�t nghi�p và T� l� Th�t nghi�p T� nhiên
Bài gi�ng c�a TS Ph�m Th� [email protected]
Copyright © 2004 South-Western
XÁC ��NH TH�T NGHI�P
• Các lo�i th�t nghi�p• V�n �� th�t nghi�p luôn ���c chia làm hai lo�i.• V�n �� dài h�n và v�n �� ng�n h�n:
• T l� th�t nghi�p t nhiên• T l� th�t nghi�p chu k�
Copyright © 2004 South-Western
XÁC ��NH TH�T NGHI�P
• T� l� Th�t nghi�p T� nhiên• T l� th�t nghi�p t nhiên luôn t�n t�i th m chí
trong dài h�n.• Nó là l��ng th�t nghi�p mà n�n kinh t� thông
th��ng có.
Copyright © 2004 South-Western
XÁC ��NH TH�T NGHI�P
• Th�t nghi�p Chu k�• Th�t nghi�p chu k� ph�n ánh nh�ng bi�n ��ng t�
n�m này qua n�m khác c�a th�t nghi�p quanh t l� t nhiên c�a nó.
• Nó liên quan ��n nh�ng bi�n ��ng trong ng�n h�n c�a chu k� kinh doanh.
Copyright © 2004 South-Western
XÁC ��NH TH�T NGHI�P
• Mô t� Th�t nghi�p• Ba câu h�i c� b�n:
• Chính ph� có th� �o l��ng t l� th�t nghi�p c�a n�n kinh t� nh� th� nào?
• Có nh�ng v�n �� nào n�y sinh khi nhìn vào s� li�u th�t nghi�p?
• Ng��i th�t nghi�p thông th��ng không tìm ���c vi�c làm trong bao lâu?
Copyright © 2004 South-Western
Th�t nghi�p ��c �o l�ng th� nào?
• Th�t nghi�p ���c �o l��ng b�i C�c Th�ng kê Lao ��ng (BLS).• Hàng tháng h� �i�u tra ng�u nhiên 60.000 h� gia �ình.
• Cu�c �i�u tra này ���c g�i là �i�u tra Dân s� Hi�n t�i.
2
Copyright © 2004 South-Western
Th�t nghi�p ��c �o l�ng th� nào?
• Da trên nh�ng câu tr� l�i ��i v�i các phi�u h�i, BLS phân lo�i m i ng��i tr��ng thành vào m�t trong ba lo�i sau:• Có vi�c• Th�t nghi�p• Không n!m trong lc l��ng lao ��ng
Copyright © 2004 South-Western
Th�t nghi�p ��c �o l�ng th� nào?
• BLS coi m�t cá nhân là ng��i tr��ng thành n�u anh ta ho"c cô ta l�n h�n 16 tu#i.
Copyright © 2004 South-Western
Th�t nghi�p ��c �o l�ng th� nào?
• M�t cá nhân ���c coi là có vi�c n�u anh ta ho"c cô ta dành ph$n l�n tu$n tr��c �ó thc hi�n m�t công vi�c ���c tr� l��ng.
Copyright © 2004 South-Western
Th�t nghi�p ��c �o l�ng th� nào?
• M�t cá nhân ���c coi là th�t nghi�p n�u anh ta ho"c cô ta b% t�m th�i cho ngh& vi�c, �ang tìm vi�c, ho"c �ang ��i ngày b�t �$u m�t công vi�c m�i.
Copyright © 2004 South-Western
Th�t nghi�p ��c �o l�ng th� nào?
• M�t cá nhân không thu�c c� hai lo�i trên, ví d� nh� sinh viên dài h�n, ng��i n�i tr�, ho"c ng��i v� h�u, không n!m trong lc l��ng lao ��ng.
Copyright © 2004 South-Western
Th�t nghi�p ��c �o l�ng th� nào?
• Lc l��ng Lao ��ng• L�c l��ng lao �ng là t#ng s� lao ��ng, bao g�m c�
có vi�c và th�t nghi�p.• BLS �%nh ngh'a lc l��ng lao ��ng là t#ng s� ng��i
có vi�c và th�t nghi�p.
3
Hình 1 Phân tách T�ng Dân s trong n�m 2001
Copyright©2003 Southwestern/Thomson Learning
Dân sTr�ng thành
(211,9 tri�u)
L�c l�ng lao �ng(141,8 tri�u)
Có vi�c(135,1 tri�u)
Không n�m trongl�c l�ng lao ��ng
(70,1 tri�u)
Th�t nghi�p (6,7 tri�u)
Copyright © 2004 South-Western
Th�t nghi�p ��c �o l�ng th� nào?
• T� l� th�t nghi�p ���c tính là ph$n tr�m c�a lc l��ng lao ��ng không có vi�c làm.
So nguoi that nghiepTy le that nghiep= 100
Luc luong lao dong×
Copyright © 2004 South-Western
• T� l� tham gia vào l�c l��ng lao �ng là ph$n tr�m dân s� tr��ng thành tham gia vào lc l��ng lao ��ng.
Th�t nghi�p ��c �o l�ng th� nào?
Ty le tham gia va luc luong lao dongLuc luong lao dong
100Dan so truong thanh
= ×
B�ng 1 Th� tr�ng lao ��ng theo các nhóm nhân ch�ng khác nhau
Copyright©2004 South-Western
Hình 2 T� l� Th�t nghi�p t� 1960
Copyright©2003 Southwestern/Thomson Learning
10
8
6
4
2
01970 19751960 1965 1980 1985 1990 2005
% l�cl�nglao �ng
1995 2000
T� l� Th�t nghi�p T� nhiên
T� l� th�t nghi�p
Hình 3 T� l� Tham gia vào L�c l�ng Lao ��ngc�a Nam và N� t� 1950
Copyright©2003 Southwestern/Thomson Learning
100
80
60
40
20
01950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 2000
T� l� tham giavào l�c l�nglao �ng (%)
N�
Nam
1995
4
Copyright © 2004 South-Western
T� l� Th�t nghi�p có �o l�ng cái chúng ta mong mu n không?
• R�t khó phân bi�t m�t ng��i th�t nghi�p và m�t ng��i không n!m trong lc l��ng lao ��ng.
• Nhng lao �ng n�n chí, nh�ng ng��i mu�n làm vi�c nh�ng t� b� tìm vi�c sau khi tìm ki�m không thành công, không ���c ph�n ánh trong s� li�u v� th�t nghi�p.
• Nh�ng ng��i khác có th� khai r!ng h� th�t nghi�p �� nh n h tr� tài chính, m"c dù h� không tìm vi�c.
Copyright © 2004 South-Western
Nh�ng ng�i th�t nghi�p không tìm ��c vi�c trong bao lâu?
• H$u h�t th�i gian th�t nghi�p là ng�n.• H$u h�t th�t nghi�p quan sát ���c t�i m�i th�i �i�m ��u mang tính dài h�n.
• H$u h�t các v�n �� th�t nghi�p c�a n�n kinh t� là do nh�ng lao ��ng m�i không có vi�c làm trong m�t kho�ng th�i gian dài.
Copyright © 2004 South-Western
T�i sao l�i luôn có m�t s ng�i th�t nghi�p?
• Trên m�t th% tr��ng lao ��ng lý t��ng, ti�n l��ng s( �i�u ch&nh �� cân b!ng cung và c$u lao ��ng, ��m b�o m�i lao ��ng ��u ���c s) d�ng.
Copyright © 2004 South-Western
T�i sao l�i luôn có m�t s ng�i th�t nghi�p?
• Th�t nghi�p t�m th i ph�n ánh th�t nghi�p do ng��i lao ��ng c$n có th�i gian �� tìm ���c vi�c. Nói cách khác, nh�ng ng��i lao ��ng c$n có th�i gian �� tìm ki�m nh�ng công vi�c phù h�p nh�t v�i s� thích và k* n�ng c�a h�.
Copyright © 2004 South-Western
T�i sao l�i luôn có m�t s ng�i th�t nghi�p?
• Th�t nghi�p c� c�u là th�t nghi�p do s� l��ng vi�c làm trên m�t s� th% tr��ng lao ��ng không �� cho m�i cá nhân mu�n có nó.
Copyright © 2004 South-Western
TÌM VI�C
• Tìm vi�c• quá trình trong �ó ng��i lao ��ng tìm nh�ng công
vi�c phù h�p v�i s� thích và k* n�ng c�a h�.• xu�t hi�n do các cá nhân có k* n�ng c$n có th�i
gian �� tìm ���c nh�ng công vi�c phù h�p.
5
Copyright © 2004 South-Western
TÌM VI�C
• Lo�i th�t nghi�p này khác v�i các lo�i th�t nghi�p khác.• Nó không ph�i là do ti�n l��ng cao h�n m+c ti�n
l��ng cân b!ng.• Nó là do ng��i lao ��ng c$n có th�i gian �� tìm ���c công vi�c “phù h�p”.
Copyright © 2004 South-Western
T�i sao M�t s Th�t nghi�p T�m thi là không th� tránh kh�i
• Nh�ng ng��i th�t nghi�p �ang tìm vi�c là không th� tránh kh�i do n�n kinh t� luôn luôn thay �#i.
• Nh�ng thay �#i v� thành ph$n c�a c$u gi�a các ngành ho"c khu vc ���c g�i là s d%ch chuy�n khu vc.
• Ng��i lao ��ng c$n có th�i gian tìm ki�m công vi�c � nh�ng khu vc m�i.
Copyright © 2004 South-Western
Chính sách Công c�ng và Quá trình Tìm vi�c
• Các ch��ng trình c�a chính ph� có th� làm thay �#i th�i gian tìm ���c vi�c làm m�i c�a ng��i lao ��ng.
• Nh�ng ch��ng trình này bao g�m:• Các t# ch+c vi�c làm v n hành b�i chính ph�• Các ch��ng trình �ào t�o công c�ng• B�o hi�m th�t nghi�p
Copyright © 2004 South-Western
Chính sách Công c�ng và Quá trình Tìm vi�c
• Các t# ch+c vi�c làm v n hành b�i chính ph� cung c�p thông tin v� vi�c làm �� ng��i lao ��ng tìm ���c vi�c nhanh chóng h�n.
Copyright © 2004 South-Western
Chính sách Công c�ng và Quá trình Tìm vi�c
• Các ch��ng trình �ào t�o công c�ng nh!m gi�m quá trình chuy�n �#i t� nh�ng ngành suy thoái sang nh�ng ngành phát tri�n và giúp cho nh�ng nhóm y�u th� thoát kh�i �ói nghèo.
Copyright © 2004 South-Western
Chính sách Công c�ng và Quá trình Tìm vi�c
• B�o hi�m th�t nghi�p là m�t ch��ng trình c�a chính ph� b�o v� m�t ph$n thu nh p c�a ng��i lao ��ng khi h� b% th�t nghi�p.• Giúp ng��i lao ��ng ph$n nào tránh ���c m�t vi�c.• Chi tr� ph$n nào ti�n l��ng cho ng��i lao ��ng b%
sa th�i trong m�t kho�ng th�i gian gi�i h�n.
6
Copyright © 2004 South-Western
Chính sách Công c�ng và Quá trình Tìm vi�c
• B�o hi�m th�t nghi�p làm t�ng s� ng��i th�t nghi�p tìm vi�c.
• Nó làm gi�m n lc tìm vi�c c�a ng��i th�t nghi�p.
• Nó có th� làm t�ng c� h�i tìm ���c vi�c làm phù h�p c�a ng��i lao ��ng.
Copyright © 2004 South-Western
Chính sách Công c�ng và Quá trình Tìm vi�c
• Th�t nghi�p c� c�u x�y ra khi l��ng cung lao ��ng v��t quá l��ng c$u lao ��ng.
• Th�t nghi�p c� c�u thông th��ng ���c dùng �� gi�i thích cho th�t nghi�p có th�i gian dài h�n.
Copyright © 2004 South-Western
Chính sách Công c�ng và Quá trình Tìm vi�c
• T�i sao l�i có Th�t nghi�p C� c�u?• Lu t v� ti�n l��ng t�i thi�u• Công �oàn• Ti�n l��ng hi�u qu�
Copyright © 2004 South-Western
LU�T V� TI�N L��NG T�I THI U
• Khi ti�n l��ng t�i thi�u ���c �n �%nh cao h�n m+c cân b!ng cung c$u thì nó t�o ra th�t nghi�p.
Hình 4 Th�t nghi�p do ti!n l�"ng cao h"n m#c cân b�ng
Copyright©2003 Southwestern/Thomson Learning
L�ng lao �ng0
Th$ng d� lao ��ng = Th�t nghi�p
Cunglao ��ng
C%u lao ��ng
Ti�n l�ng
Ti!n l�"ng t i thi�u
LD LS
WE
LE
Copyright © 2004 South-Western
CÔNG �OÀN VÀ �ÀM PHÁN T�P TH
• Công �oàn là m�t hi�p h�i ng��i lao ��ng �àm phán v�i gi�i ch� v� ti�n l��ng và các �i�u ki�n làm vi�c.
• Trong nh�ng n�m 1940 và 1950, khi công �oàn � th�i k� �&nh cao, kho�ng 1/3 lc l��ng lao ��ng M' n!m trong các t# ch+c công �oàn.
• Công �oàn là m�t t# ch+c ��c quy�n (cartel) �i�n hình c� g�ng s) d�ng s+c m�nh th% tr��ng c�a nó.
7
Copyright © 2004 South-Western
CÔNG �OÀN VÀ �ÀM PHÁN T�P TH
• Ti�n trình mà công �oàn và các doanh nghi�p tho� thu n v� các �i�u kho�n vi�c làm ���c g�i là �àm phán t�p th�.
Copyright © 2004 South-Western
CÔNG �OÀN VÀ �ÀM PHÁN T�P TH
• Bãi công s( ���c t# ch+c n�u công �oàn và doanh nghi�p không th� tho� thu n ���c v�i nhau.
• Bãi công ph�n ánh tình tr�ng công �oàn t# ch+c rút lao ��ng kh�i doanh nghi�p.
Copyright © 2004 South-Western
CÔNG �OÀN VÀ �ÀM PHÁN T�P TH
• Bãi công mang l�i l�i ích cho m�t s� lao ��ng và gây thi�t l�i cho m�t s� lao ��ng khác.
• Nh�ng lao ��ng thu�c công �oàn (ng��i trong cu�c) có l�i t� vi�c �àm phán t p th�, trong khi nh�ng lao ��ng không thu�c công �oàn (ng��i ngoài cu�c) l�i ch%u m�t s� chi phí.
Copyright © 2004 South-Western
CÔNG �OÀN VÀ �ÀM PHÁN T�P TH
• B!ng cách ho�t ��ng nh� cartel v�i kh� n�ng bãi công ho"c n�u không gây chi phí cao ��i v�i gi�i ch�, các công �oàn luôn ��t ���c ti�n l��ng cao h�n m+c cân b!ng cho các thành viên c�a h�.
• Các lao ��ng thu�c công �oàn có ti�n l��ng cao h�n kho�ng t� 10 ��n 20% so v�i các lao ��ng không thu�c công �oàn.
Copyright © 2004 South-Western
Công �oàn là t t hay x�u cho n!n kinh t�?
• Nh�ng ng��i phê phán l p lu n r!ng các t# ch+c công �oàn gây ra s phân b# lao ��ng thi�u hi�u qu� và thi�u công b!ng.• Ti�n l��ng cao h�n m+c c�nh tranh làm gi�m l��ng
c$u lao ��ng và gây ra th�t nghi�p.• M�t s� lao ��ng ���c l�i v�i chi phí c�a các lao ��ng khác.
Copyright © 2004 South-Western
Công �oàn là t t hay x�u cho n!n kinh t�?
• Nh�ng ng��i �ng h� công �oàn cho r!ng công �oàn là thu�c gi�i c$n thi�t ��i v�i s+c m�nh th% tr��ng c�a các doanh nghi�p thuê lao ��ng.
• H� cho r!ng công �oàn là quan tr�ng giúp cho các doanh nghi�p ph�n +ng m�t cách hi�u qu� h�n ��i v�i các m�i quan tâm c�a ng��i lao ��ng.
8
Copyright © 2004 South-Western
LÝ THUY&T V� TI�N L��NG HI�U QU'
• Ti�n l��ng hi�u qu� các doanh nghi�p tr� cao h�n m+c ti�n l��ng cân b!ng nh!m t�ng n�ng su�t c�a ng��i lao ��ng.
• Lý thuy�t v� ti�n l��ng hi�u qu� cho r!ng các doanh nghi�p ho�t ��ng m�t cách hi�u qu� h�n n�u ti�n l��ng cao h�n m+c cân b!ng.
Copyright © 2004 South-Western
LÝ THUY&T V� TI�N L��NG HI�U QU'
• M�t doanh nghi�p có th� thích tr� ti�n l��ng cao h�n m+c cân b!ng vì nh�ng lý do sau:• S+c kho, c�a ng��i lao ��ng: Nh�ng lao ��ng ���c
tr� l��ng cao h�n có kh-u ph$n �n t�t h�n và do v y có n�ng su�t cao h�n.
• Thay �#i công vi�c c�a ng��i lao ��ng: Lao ��ng ���c tr� l��ng cao h�n s( gi�m mong mu�n tìm công vi�c khác.
Copyright © 2004 South-Western
LÝ THUY&T V� TI�N L��NG HI�U QU'
• M�t doanh nghi�p có th� thích tr� ti�n l��ng cao h�n m+c cân b!ng vì nh�ng lý do sau :• N lc c�a ng��i lao ��ng: Ti�n l��ng cao h�n s(
thúc �-y ng��i lao ��ng c� g�ng h�n.• Ch�t l��ng lao ��ng: Ti�n l��ng cao h�n thu hút
nh�ng lao ��ng có ch�t l��ng cao h�n.
Copyright © 2004 South-Western
Tóm t(t ch�"ng
• T l� th�t nghi�p là ph$n tr�m nh�ng ng��i mu�n làm vi�c nh�ng không có vi�c làm.
• C�c Th�ng kê Lao ��ng tính toán s� li�u này hàng tháng.
• T l� th�t nghi�p là m�t th��c �o không hoàn h�o v� tình tr�ng không có vi�c làm.
Copyright © 2004 South-Western
Tóm t(t ch�"ng
• . n�n kinh t� M', h$u h�t m�i ng��i th�t nghi�p ��u tìm ���c vi�c làm sau m�t kho�ng th�i gian ng�n.
• H$u h�t th�t nghi�p quan sát ���c t�i m�i th�i �i�m là do m�t s� ng��i th�t nghi�p trong nh�ng kho�ng th�i gian dài.
Copyright © 2004 South-Western
Tóm t(t ch�"ng
• M�t lý do gây th�t nghi�p là ng��i lao ��ng c$n có th�i gian tìm ���c nh�ng công vi�c phù h�p nh�t v�i s� thích và k* n�ng c�a h�.
• M�t lý do th+ hai t�i sao n�n kinh t� c�a chúng ta luôn có m�t s� ng��i th�t nghi�p là do lu t v� ti�n l��ng t�i thi�u.
• Lu t v� ti�n l��ng t�i thi�u làm t�ng l��ng cung lao ��ng và làm gi�m l��ng c$u lao ��ng.
9
Copyright © 2004 South-Western
Tóm t(t ch�"ng
• M�t lý do th+ ba gây th�t nghi�p �ó là do s+c m�nh th% tr��ng c�a các t# ch+c công �oàn.
• M�t lý do th+ t� gây th�t nghi�p ���c ��a ra b�i lý thuy�t v� ti�n l��ng hi�u qu�.
• Ti�n l��ng cao h�n có th� c�i thi�n s+c kho, c�a ng��i lao ��ng, gi�m s thay �#i công vi�c c�a ng��i lao ��ng, t�ng n lc c�a ng��i lao ��ng, và làm t�ng ch�t l��ng ng��i lao ��ng.