İş Yatırım İMKB 30 Aracı Kuruluş Varantları

ĠMKB 30 Aracı KuruluĢ Varantları

ĠĢ Yatırım ĠMKB 30 Aracı KuruluĢ VarantlarıNisan 2011


1

YurtdıĢında Varantlar

Tanım

Riskler

Avantaj-Dezavantajlar

Fiyatlandırma

Stratejiler

Varant Fiyat Hareketleri

Varant ĠĢlemleri

ĠĢ Yatırım ĠMKB 30 Aracı KuruluĢ Varantları


Aracı KuruluĢ Varantı Tanım 2

Yeni Jenerasyon Ürünler Yeni Adım

Spot VarantYapılandırılmıĢ

Ürünler

OpsiyonlarTürev

Piyasalar

ĠMKB-30 Endeks Varantı YurtdıĢı Uygulamaları

Varant Çeşitleri

3

Teminatsız ġirket Vanilla Hisse

AmerikanFaiz

KapsamlıBariyer

Tahvil Avrupa Ġskontolu

Endeks Basket Egzotik

Anapara

Korumalı

Yapılan

dırılmıĢ

Ayrılabilir

• YurtdıĢı Piyasalarda uzun zamandır iĢlem görenbir yapılandırılmıĢ ürün

• 2008 senesinde iĢlem hacmi 1 trilyon USDüzerinde

Borsa ĠĢlem Hacmi (USD Milyon) ĠĢlem Sayısı

1 Hong Kong E 574,781.3 26,380.2

2 Deutsche Borse 164,739.4 7,964.8

3 Korea Exchg 85,626.3 43,023.1

4 SIX Swiss E 55,688.7 2,228.5

5 NYSE Euronext Europe 47,164.8 4,950.9

6 Tel Aviv SE 38,558.3 2,183.2

7 Borsa Italiana 33,201.1 2,701.0

8 Singapore E 14,982.0 NA

9 Taiwan E 8,752.3 27,522.4

10 Australian SE 6,572.7 615.3

11 Nasdaq OMX Nordic E 4,223.8 834.1

12 BME Spanish E 4,152.3 NA

13 London SE 1,156.5 109.7

14 TSX Group 992.2 185.0

15 Johannesburg E 409.2 1,738.0

16 Bursa Malasia 374.3 320.4

17 Wiener Borse 225.0 19.2

18 Oslo Bors 186.3 43.6

19 Mexican Exchange 95.6 1.1

20 Warsaw SE 34.8 8.3

21 Luxembourg SE 34.0 2.3

22 New Zelland E 30.9 8.9


4


Tanım

Riskler


Fiyatlandırma

Stratejiler


Varant ĠĢlemleri



Varant nedir?

Aracı KuruluĢ Varantı Tanım

Varant Örneği

5

Tanım:

• Elinde bulunduran kiĢiye, dayanakvarlığı ya da göstergeyi öncedenbelirlenen bir fiyattan belirli birtarihte veya belirli bir tarihe kadaralma yada satma hakkı veren ve buhakkın kaydi teslimat ya da nakituzlaĢı ile kullanıldığı menkul kıymetniteliğindeki sermaye aracıdır.

İhraçcı Kuruluş: İş Yatırım Menkul Değerler A.Ş.

Dayanak Varlık: İMKB 30 Endeksi

İhraç Tarihi: 17/02/2010

Vade Tarihi: 18/08/2010

İşleme Koyma Fiyatı: 65,714.91 TL

Varant Tipi: Alım

Varant Çeşidi: Avrupa

Dönüşüm Oranı: 1/1,000

Uzlaşma: Nakdi Uzlaşma

Vade Sonu Gösterge Değeri: VOB Uzlaşı

Prim: 6,064.43

Kısa Kod: ISE IA

Uzun Kod: ISE30 C 250215 0030.00 IYM 050:001 VN1


Aracı KuruluĢ Varantı Özellikleri6

Aracı kuruluĢ varantları sahibine detayları önceden

belirlenmiĢ bir iĢlemi gerçekleĢtirme hakkı verir.

Ancak iĢlemin gerçekleĢtirilmesi yönünde herhangi

bir yükümlülük vermez.

Aracı KuruluĢ Varantları ihraca özel bir iĢleme

koyma fiyatına sahiptir. Kullanım tarihi esnasında

bu fiyattan iĢlemi gerçekleĢtirmek ekonomik yarar

sağlayacak ise dönüĢüm gerçekleĢir.

Alım varantı (call) dayanak varlığı alma hakkı verir.

Satım varantı (put) dayanak varlığı satma hakkı

verir.

Aracı KuruluĢ Varantları ihraca özel bir vade

tarihine sahiptir.

Amerikan tipi varantlar vade sonuna kadar kullanım

hakkı verir. Avrupa tipi varantlarda hak sadece vade

sonunda kullanılır.

Hak verir, yükümlülük vermez

Önceden belirlenmiĢ bir kullanım fiyatı vardır

Alım ve satım hakkı veren iki türü vardır

Önceden belirlenmiĢ bir vade tarihi vardır

Vade boyunca veya sadece vade sonunda

kullanım hakkı veren iki tipi vardır



Vade sonunda kullanılmazsa

değersiz olarak itfa olur

Dayanak varlık veya gösterge ve kurulca

uygun bulunan diğer göstergeler

Kısa pozisyon alınamaz

Teminatlandırma yapılmaz

Vade sonunda dönüĢüm ekonomik olarak değer yaratmıyorsa dönüĢüm gerçekleĢmez ve hak sona erer.

Dayanak Varlık: ĠMKB 30 Endeksi kapsamındaki bir veya birden fazla hisse senedi.

Dayanak Gösterge: ĠMKB tarafından oluĢturulmuĢ

Hisse senedi endeksleri.

Kurulca uygun görülmesi durumunda konvertibl

döviz, kıymetli maden, emtia, geçerliliği uluslar arası

alanda genel kabul görmüĢ endeksler gibi diğer

varlık ve göstergeler.

Varantlar ödünç ve açığa satıĢ iĢlemlerine konu

olamaz. Yatırımcılar varantlarda uzun pozisyon

alabilir, aldıkları uzun pozisyonları satabilirler. Ancak

kısa pozisyon alamazlar.

Yatırımcı herhangi bir yükümlülük altına

girmediğinden teminat göstermesine gerek yoktur.



Nakit uzlaĢı veya kaydi teslimat vardır

DönüĢüm oranı vardır

Hak karĢılığında ödenen bir ücret

karĢılığı iĢlem görür

Nakit uzlaĢı: DönüĢüm iĢleme Koyma Fiyatı ile

Dayanak Gösterge Değeri arasındaki fark nakit

olarak ödenir. Alım-satım iĢlemi gerçekleĢmez,

netleĢilir.

Kaydi Teslimat: Dayanak varlık karĢılığında

Kullanım fiyatı karĢılığında nakit değiĢimi. ĠĢlem

takası gerçekleĢir.

Her bir aracı kuruluĢ varantının sağladığı ekonomik

değeri gösteren orandır. Bir adet varantın kaç adet

Dayanak gösterge alım veya satım hakkı verdiğinigösterir.

Varantlar ĠMKB Varant Pazarında hak karĢılığında

ödenecek ücret üzerinden iĢlem görür. Bu ücret

veya prim alınan hakkın fiyatını teĢkil eder.

Hak karşılığında ödenen ücret yada prim varantın fiyatını oluşturur

9

• Hak karĢılığında ödenen ücret yada prim varantınfiyatını oluĢturur.

• Fiyatı Belirleyen Unsurlar

• Beklenen oynaklık

• Dayanak varlığın fiyatı

• Vadeye kalan gün sayısı

• Faiz oranları

• Beklenen temettü oranı

• Kullanım fiyatı

• Yatırımcılar varantları satın alırken bu ücreti öderve ellerindeki varantı ücret karĢılığı satabilir.

• Bu unsurlar aracı kuruluĢ varantı fiyatınınhesaplamasında kullanılır. Bunlarda meydanagelecek herhangi bir değiĢiklik varant fiyatınındeğiĢmesine yol açar.

Aracı KuruluĢ Varantı Fiyat


ĠMKB-30 Endeks Varantı Dinamikler 10

Piyasa Dinamiklerinin Varanta Etkisi Dinamiklerin Açıklamaları

Alım Varantı

Değeri

Satım Varantı

Değeri

Dayanak Varlığın Fiyatı

Vade Tarihi

Oynaklık

Faiz

Temettü Beklenti

si


• Dayanak varlığın fiyatındaki artıĢ Alım Varantındadeğer kazancına neden olurken Satım Varantındadeğer düĢüĢüne neden olur.

Faiz Seviyeleri

• Faiz seviyeleri arttıkça Alım Varantı’nda değer artıĢıgerçekleĢirken Satım Varantı’nda değer kaybı olur.

Vade Tarihi

• Vade sonu uzadıkça Alım ve Satım Varantının değeriartar.

Oynaklık

• Piyasadaki oynaklık arttıkça varantların değeri artar.

Temettü Beklentisi

• Dayanak varlığın bağlı olduğu Ģirkete dair temettübeklentisi gerçekleĢirse Alım Varantı’nın değeriazalırken Satım Varantı’nın değeri artar.


11


Tanım

Riskler


Fiyatlandırma

Stratejiler


Varant ĠĢlemleri



12ĠMKB-30 Endeks Varantı Riskler

Kredi Riski

Aracı KuruluĢ Varantları

Likidite Riski

Piyasa Riski

Sınırlı Vade

DönüĢüm

Uyumsuzluk Riski


Aracı KuruluĢ Varantı Riskler13

Aracı kuruluĢ varantları ihraçcısının yükümlülüğünü

yerine getirememesi.

Piyasa fiyatlarının olumsuz geliĢmesi sonucu

varantların değerini kaybetmesi.

Alınan aracı kuruluĢ varantlarının piyasada geri

satılamaması veya kötü fiyattan satılması.

Korunma sağlanan bir pozisyonun değeri ile varantın

değerinde uyuĢmazlık olması.

Vade sonunda hakkın sona ermesi, pozisyonun

devamı için tekrardan alım yapılması gerekliliği.

Kredi Riski

Piyasa Riski

Likidite Riski

DönüĢüm Uyumsuzluk Riski

Sınırlı Vade


Aracı KuruluĢ Varantı Dikkat Edilecek Hususlar14

Doğru fiyatlama, dar alım ve satım makası.

Ġhraçcının yükümlülüklerini yerine getirme

gücü.

Bir varant payı ne kadar ekonomik pozisyon

sağlamakta?

DönüĢüm oranı, dönüĢüm fiyatını kim hesaplıyor,

nakdi uzlaĢı ne zaman gerçekleĢiyor?

Kaldıraç riski arttırır. Yatırımcılar sadece kaybetmeyigöz önüne aldıkları miktar kadar varant almalılar.

Fiyatlama

Ġhraçcı

Nominal

DönüĢüm Hesaplaması

Kaldıraç


15


Tanım

Riskler


Fiyatlandırma

Stratejiler


Varant ĠĢlemleri



Aracı KuruluĢ Varantı Avantajlar16

Aracı kuruluĢ varantları hak verir, yükümlülük

vermez. Kar piyasa fiyatına bağlı olarak sınırsızdır.

Zarar ödenen prim ile sınırlıdır.

Opsiyon alınarak oluĢturulabilecek stratejiler

varantlar kullanılarak gerçekleĢtirilebilir. Spekülatif,

Oynaklık, Kaldıraç, ve Anapara Koruma Stratejileri…

Aracı KuruluĢ Varantları borsada yatırımcı ayarlamakadar ekonomik pozisyon karĢılığında ödediği fiyatüzerinden iĢlem görür. ĠĢlem komisyonu da bu orankadar düĢük gerçekleĢir.

Varantlar kaldıraçlı pozisyon almaya imkan kılar.

Kaldıraç alınmasa bile ödenen fiyat haricindeki

anapara faize yatırılabilir.

VOB kontratları veya kredili alım iĢleminde olduğu

gibi pozisyon zarar ettiği sürece teminat tamamlama

zorunluluğu yoktur.

Limitsiz kar, limitli zarar

Uzun opsiyon stratejilerine imkan verir

DüĢük iĢlem komisyonu

Kaldıraç veya anaparanın faizde

değerlendirilmesi

Teminat tamamlama zorunluluğu yok


Varantların Genel Sorunları

ĠMKB-30 Endeks Varantı Vergilendirme17

o Vergide Belirsizlik (KDV)

o BSMV

o Açığa SatıĢta Pasif Kademe (Up-Tick)

o Opsiyon Satma AlıĢkanlığı

o Yatırımcı Eğitimi


18


Tanım

Riskler


Fiyatlandırma

Stratejiler


Varant ĠĢlemleri


19

• Hak karĢılığında ödenen ücret yada prim varantınfiyatını oluĢturur.

• Fiyatın iki bileĢeni vardır:

• Ġçsel Değer (Intrinsic Value)

• Zaman Değeri (Time Value)

• Yatırımcılar varantları satın alırken bu ücreti öderve ellerindeki varantı ücret karĢılığı satabilir.

Hak karşılığında ödenen ücret yada prim varantın fiyatını oluşturur



Zaman Değeri

Aracı KuruluĢ Varantı Fiyat20

• Zaman değeri doğrusal olarak azalmaz.

• Vade sonuna yaklaĢtıkça azalıĢ hızlanır, vadesonunda sıfıra ulaĢır.

-

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

-

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000



• Kullanım fiyatı ile dayanak gösterge cari değeriarasındaki farktır.

• Alım varantı için,

İçsel Değer

-

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

35.000

İçse

lDeğe

r

Gösterge Cari Değeri

50,000

55,000

60,000

65,000

70,000

75,000

1 8 15 22 29 36 43 50 57 64 71 78 85 92 99 106 113 120

ĠÇSEL

DEĞERKARDA

ZARARDA

BAġABAġ


-

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

Zaman Değeri (Dışsal Değer)


İçsel Değer

-

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

35.000

Zaman Değeri İçsel Değer

-

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

35.000

İçse

lDe

ğe

r

Gösterge Cari Değeri


-

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

35.000 Zaman Değeri İçsel Değer Zaman Değeri

Azalıyor


Varant İçsel Değer ve Zaman Değeri Birleşince

23

ZARARDA BAġABAġ KARDA

Zaman Değeri

En DüĢük

Zaman Değeri

En Yüksek



25


Tanım

Riskler


Fiyatlandırma

Stratejiler


Varant ĠĢlemleri



Endeks Varantları İle Uygulanabilecek Stratejiler

•Spekülatif

•Korunma

1.ĠMKB 30 Endeksinde Uzun Pozisyon

2.ĠMKB 30 Endeksinde Kısa Pozisyon

3.Oynaklık Uzun Pozisyonu

4.Kaldıraçlı Pozisyon

5.AlınmıĢ Bir Pozisyonu Koruma

6.Nakit Sağma

7.Anapara Koruma

26


ĠMKB-30 Endeks Varantı Temel Uygulamalar - Spekülatif

İMKB 30 Endeksinde Uzun Pozisyon

27

• Yatırımcı ĠMKB 30 Endeksininyükseleceğini düĢünerek alım varantısatın alır.

• Dayanak göstergede uzun pozisyon alır.

Kar/Zarar

İMKB 30 yükselirse pozisyon kar eder,

düşerse yatırımcı sadece ödediği primi

kaybeder

Kar/Zarar Grafiği

(10.149)

(6.766)

(3.383)

-

3.383

6.766

10.149 90.3

15

86.9

32

83.5

49

80.1

66

76.7

83

73.4

00

70.0

17

66.6

34

63.2

51

59.8

68

VadedekiDayanak Varlık

Fiyatı

Alım Varantının Vadedeki

Değeri

VarantınAlım Maliyeti

Vadedeki net kar/zarar

90.315 16.915 83.549 10.149

86.932 13.532 80.166 6.766

83.549 10.149 76.783 3.383

80.166 6.766 73.400 -

76.783 3.383 70.017 (3.383)

73.400 - 66.634 (6.766)

70.017 - 63.251 (6.766)

66.634 - 59.868 (6.766)

63.251 - 56.485 (6.766)

59.868 - 53.102 (6.766)


ĠMKB-30 Endeks Varantı Temel Uygulamalar - Spekülatif

Kar/Zarar Grafiği

28

Kar/Zarar

İMKB 30 Endeksinde Kısa Pozisyon

• Yatırımcı ĠMKB 30 Endeksinin düĢeceğinidüĢünerek satım varantı satın alır.

• Dayanak göstergede kısa pozisyon alır.

İMKB 30 düşerse pozisyon kar eder,

yükselirse yatırımcı sadece ödediği primi

kaybeder

VadedekiDayanak Varlık

Fiyatı

Satım Varantının Vadedeki

Değeri

Varantın AlımMaliyeti

Vadedeki net kar/zarar

84.086 0 -5.343 -5.343

81.415 0 -5.343 -5.343

78.743 0 -5.343 -5343

76.072 0 -5.343 -5.343

73.400 0 -5.343 -5.343

70.729 2.672 -5.343 -2.672

68.057 5.343 -5.343 0

65.386 8.015 -5.343 2.672

62.714 10.686 -5.343 5.343

-10.686

-7.925

-5.164

-2.403

358

3.119

5.880

8.641

84.0

86

81.4

15

78.7

43

76.0

72

73.4

00

70.7

29

68.0

57

65.3

86

62.7

14


(10.149)

(6.766)

(3.383)

-

3.383

6.766

10.149 90.3

15

86.9

32

83.5

49

80.1

66

76.7

83

73.4

00

70.0

17

66.6

34

63.2

51

59.8

68

-10.686

-7.925

-5.164

-2.403

358

3.119

5.880

8.641

84.0

86

81.4

15

78.7

43

76.0

72

73.4

00

70.7

29

68.0

57

65.3

86

62.7

14

ĠMKB-30 Endeks Varantı Temel Uygulamalar - Spekülatif29

İMKB 30 Endeksinde Oynaklık Uzun Pozisyonu

Hem alım hem de satım varantı alınması

durumunda yandaki kar zarar grafiği ortaya

çıkar

-18.167

-12.112

-6.057

-2

6.053

12.108

18.163

24.218

97.6

18

91.5

64

85.5

09

79.4

55

73.4

00

67.3

46

61.2

91

55.2

37

49.1

82




Endeks 56,000 altına düşer ise veya

76,000 üzerine çıkar ise yatırımcı kar eder

• Oynaklık pozisyonu aldığında yatırımcıĠMKB 30 Endeksinin yukarı veya aĢağıhareket edeceğini düĢünür.

• Eğer Endeks yeterince hareket etmez iseödediği primlerin parasını çıkaramaz vezarar eder.

• Yukarı veya aĢağı, herhangi bir yönehareket yatırımcıya kar getirir.

• Her durumda zarar ödenen prim ilekısıtlıdır.

Kar/Zarar Grafiği

-18.167

-12.112

-6.057

-2

6.053

12.108

18.163

24.21897.6

18

91.5

64

85.5

09

79.4

55

73.4

00

67.3

46

61.2

91

55.2

37

49.1

82




• Kullanım fiyatlarını mevcut seviyeden uzaklaĢtırarak bu strateji daha ucuzlatılır.

• Böylece beklenen hareket gerçekleĢmez ise kaybedilecek prim toplamı azalır.

• Ancak kara geçilmesi için gereken oynaklık artar.

Kar/Zarar Grafiği

-18.167

-12.112

-6.057

-2

6.053

12.108

18.163

24.218

97.6

18

91.5

64

85.5

09

79.4

55

73.4

00

67.3

46

61.2

91

55.2

37

49.1

82

-18.167

-11.822

-5.477

868

7.213

13.558

19.903

99.7

75

93.4

30

87.0

85

79.7

45

73.4

00

67.0

55

59.7

15

53.3

70

47.0

25



Kaldıraç

• Aracı KuruluĢ Varantlarının en önemli avantajlarından biri kaldıraç sağlamalarıdır.

• Yatırımcının ödediği prim alınan pozisyon büyüklüğünün sadece belli bir oranıdır.

Örnek olarak 100,000 TL’si olan bir

yatırımcıyı ele alalım:

182 günlük Alım varantı:

• Alım Uygulama Fiyatı Prim %

65,718 6,064.43 9.23

A.Yatırımcı 100,000 TL ile ĠMKB’de hisse senedi alabilir.

B.Yatırımcı 100,000 TL’ye denk gelen nominalde varant alabilir.

C.Yatırımcı 100,000 TL’nin hepsiyle varant alabilir.

D.Yatırımcı 100,000 TL’nin hepsiyle vadeli sözleĢme alabilir.



Kaldıraç

A.Yatırımcı 100,000 TL ile ĠMKB’de hissesenedi alır.

ĠMKB 30 Endeksinin performansına doğrusalolarak ortak olur.

Kar/Zarar Grafiği

-20,000

-10,000

0

10,000

20,000

30,000

40,000

46,000 56,000 66,000 76,000

Kar Zarar

Kar/Zarar

Yatırımcının bütün parasını kaybetmesi için

aldığı hisse senetlerinin sıfır değere düşmesi

gerekir.

Vadedeki Dayanak Varlık Fiyatı Net kar/zarar

45,000 -15,000

55,000 -5,000

60,000 0

65,000 5,000

75,000 15,000



Kaldıraç

B.Yatırımcı 100,000 TL’ye denk gelennominallik varant alır.

Yatırımcı prim olarak 9,228 TL öder. Geri kalan90,772 TL cebinde kalır

Yatırımcının kar edebilmesi için borsanın %9.23 artması gerekir.

Kar/Zarar Grafiği

Kar/Zarar

Yatırımcının sadece prim için yatırdığı

%9.23‘ü kaybedebilir. Geri kalan parası

güvendedir.


45,000 -9,228

55,000 -9,228

60,000 -9,228

65,000 -4,228

75,000 5,772

-15,000

-10,000

-5,000

0

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

30,000

46,000 56,000 66,000 76,000



Kaldıraç

C.Yatırımcı 100,000 TL’nin hepsiyle varantalabilir.

Bu durumda aldığı nominal pozisyonbüyüklüğü 1,083,423 TL’dir. Yatırımcı%10.84’lük kaldıraç kullanmıĢtır.

Kar/Zarar Grafiği

Kar/Zarar

İMKB Endeksi iyi performe ederse

yatırımcının kazancı 10 kat artacaktır.

İMKB eksi getirirse yatırımcı bütün parasını

kaybeder.


45,000 -100,000

55,000 -100,000

60,000 -100,000

65,000 -45,817

75,000 62,549

-150,000

-100,000

-50,000

0

50,000

100,000

150,000

200,000

250,000

300,000

46,000 56,000 66,000 76,000

Kar Zarar



Kaldıraç

D.Yatırımcı 100,000 TL’nin hepsiylevadeli sözleĢme alır.

Yatırımcının kazançları da zararları dakaldıraç oranıyla yansır.

Kar/Zarar Grafiği

-20,000

-10,000

0

10,000

20,000

30,000

40,000

46,000 56,000 66,000 76,000

Kar Zarar

Kar/Zarar

İMKB 1/kaldıraç oranı kadar düşer ise

yatırımcı bütün parasını kaybeder.


45,000 -150,000

55,000 -50,000

60,000 0

65,000 50,000

75,000 150,000



Kaldıraç ve Piyasa Riski

Az Riskli Çok Riskli

Kaldıraçsız Varant

Pozisyonu

Spot Hisse Senedi/

Kaldıraçsız

VOB

Kaldıraçlı Varant

Pozisyonu

Vadeli ĠĢlem Pozisyonu

Kaldıraç = Risk

Yatırımcıların bu konuda bilgilendirilmesi

şart.

Riski kaldıramayacak yatırımcılar

kaldıraçtan uzak durmalı.

Yatırımcı sadece kaybetmeyi göze aldığı

miktar ile varant almalı.

Piyasa Riski: olumsuz fiyat hareketlerinden etkilenme olasılığı


ĠMKB-30 Endeks Varantı Temel Uygulamalar - Korunma

Alınmış Pozisyondan Korunma

38

• Yatırımcılar elinde bulunan hisse senedipozisyonu yada vadeli iĢlempozisyonundan korunmak için varantlarıkullanabilirler.

Yatırımcı pozisyonundan korunmak için satım

varantı alır.

Kar/Zarar Grafiği

-20,000

-10,000

0

10,000

20,000

30,000

40,000

45,000

50,000

55,000

60,000

66,070

71,070

76,070

81,070

86,070

91,070


ĠMKB-30 Endeks Varantı Temel Uygulamalar - Korunma

Nakit Sağma

39

• Veya yatırımcı elinde bulundurduğupozisyonu likidite ederek, alım varantısatın alır.

Kardaki spot veya vadeli pozisyonu likidite

ederek varant pozisyonuna geçmeye nakit

sağmak denir.

Kar/Zarar Grafiği

-15,000

-10,000

-5,000

0

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

30,000

45,000

50,000

55,000

60,000

66,070

71,070

76,070

81,070

86,070

91,070


ĠMKB-30 Endeks Varantı Temel Uygulamalar - Anapara Koruma 40

Endeksin 55,000’in üzerindeki

getirilerinden %100 istifade edecek,

düşüşünden anapara kaybı yaşamayacak,

endekse dayalı sentetik anapara korumalı

ürün

VARANTIN VADESĠ : 6 AY

TÜRÜ : ĠMKB 100 ALIM VARANTI

VARANT FĠYATI : 3,500

UYGULAMA FĠYATI : 55,000

6 AYLIK FAĠZ : %7,27

%100 ANAPARA KORUMALI

%100 KATILIM ORANLI UYGULAMA


DÜŞÜK KATILIM ORANLI UYGULAMA

VARANT ĠÇĠN AYRILAN TUTAR:

100,000 – 96,500 = 3,500

6 AYLIK BONO FĠYATI : 96,500

KATILIM ORANI : 3,500/3,500 = % 100







100,000 – 97,000 = 3,000


KATILIM ORANI : 3,000/3,500 = % 86

6 Aylık Bono

Alım

Varantı

%100

Koruma

6 Aylık Bono

Alım

Varantı

%100

Koruma


getirilerinden %86 istifade edecek,

düşüşünden anapara kaybı yaşamayacak,

endekse dayalı sentetik anapara korumalı

ürün


ĠMKB-30 Endeks Varantı Temel Uygulamalar - Anapara Koruma 41


getirilerinden %100 istifade edecek, aşağı

yönlü hareketinde ise anaparanın %99,5’i

koruma altında olacak.






DÜŞÜK ANAPARA KORUMALI


ANAPARA+KUPON GETİRİLİ


BONO ĠÇĠN AYRILAN TUTAR:

100,000 – 3,500 = 96,500


ANAPARA KORUMASI: 99,484/100,000 = % 99,50







BONONUN VADE SONU DEĞERĠ : 100,000

6 Aylık Bono

Alım

Varantı

%99,5

Koruma

6 Aylık Bono

Alım

Varantı

%100

Koruma


getirilerinden %100 istifade edecek, aşağı

yönlü hareketinde ise anaparanın %100’ü

koruma altında olacak, ayrıca endeksin

seyrinden bağımsız %0,52 kupon

ödeyecek.

BONO ĠÇĠN AYRILAN TUTAR:

100,000 – 3,500 = 96,500

BONO FĠYATI : 96,000

KUPON GETĠRĠSĠ: 520/100,000 = % 0,52


ĠMKB-30 Endeks Varantı Anapara Korumalı Varant 42


getirilerinden %114,28 oranında daha fazla

istifade edecek, aşağı yönlü hareketinde ise

anaparanın %100’ü koruma altında olacak.


YÜKSEK KATILIM ORANLI UYGULAMA

6 Aylık Bono

Alım

Varantı

%100

Koruma







BONONUN VADE SONU DEĞERĠ : 100,000


100,000 – 96,000 = 4,000

BONO FĠYATI : 96,000

KATILIM ORANI: 4,000/3,500 = % 114,28

KORUMA VS KATILIM

0

0,2

0,4

0,6

0,8

1

1,2

1,4

0,98 0,99 1,00 1,01 1,02 1,03

Katılım

Ora

nı

Anapara Koruma

ĠMKB-30 Endeks Varantı Temel Uygulamalar - Anapara Koruma


43


Tanım

Riskler


Fiyatlandırma

Stratejiler


Varant ĠĢlemleri



ĠMKB-30 Endeks Varantı Dinamikler 44

Piyasa Dinamiklerinin Varanta Etkisi Dinamiklerin Açıklamaları

Alım Varantı

Değeri

Satım Varantı

Değeri


Vade Tarihi

Oynaklık

Faiz

Temettü Beklenti

si


• Dayanak varlığın fiyatındaki artıĢ Alım Varantındadeğer kazancına neden olurken Satım Varantındadeğer düĢüĢüne neden olur.

Faiz Seviyeleri

• Faiz seviyeleri arttıkça Alım Varantı’nda değer artıĢıgerçekleĢirken Satım Varantı’nda değer kaybı olur.

Vade Tarihi

• Vade sonu uzadıkça Alım ve Satım Varantının değeriartar.

Oynaklık

• Piyasadaki oynaklık arttıkça varantların değeri artar.

Temettü Beklentisi

• Dayanak varlığın bağlı olduğu Ģirkete dair temettübeklentisi gerçekleĢirse Alım Varantı’nın değeriazalırken Satım Varantı’nın değeri artar.


IMKB-30 Endeks Varantı Fiyat Hareketleri

Zaman Değeri

45

-

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

50,000

52,500

55,000

57,500

60,000

62,500

65,000

67,500

70,000

72,500

25/ 08/ 09 03/ 09/ 09 14/ 09/ 09 25/ 09/ 09 06/ 10/ 09 15/ 10/ 09 26/ 10/ 09 05/ 11/ 09 16/ 11/ 09 25/ 11/ 09 08/ 12/ 09 17/ 12/ 09 28/ 12/ 09 07/ 01/ 10 18/ 01/ 10 27/ 01/ 10 05/ 02/ 10 16/ 02/ 10

Kullanım İMKB30 VKGS

-

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000

7,000

8,000

9,000

10,000

182 179 174 169 166 161 158 151 146 141 138 133 130 125 120 116 111 106 103 98 95 90 83 78 75 70 67 62 57 54 48 43 40 35 32 27 22 19 14 11 6 1

Zaman İçsel

Zaman Değeri VKGS ile azalır

Zararda

KardaBaşabaş



Zaman Değerinin Azalışı

46

-100%

-80%

-60%

-40%

-20%

0%

20%

40%

60%

ZAMANVS VARANT FĠYATI

% DEĞĠġĠM

ALIM



Temettü Etkisi

47

-15%

-10%

-5%

0%

5%

10%

15%

TEMETTÜ VS VARANT FĠYATI% DEĞĠġĠM

ALIM SATIM



Faiz Etkisi

48

-30%

-20%

-10%

0%

10%

20%

30%

FAĠZ VS VARANT FĠYATI% DEĞĠġĠM

ALIM SATIM



Oynaklık Etkisi

49

-150%

-100%

-50%

0%

50%

100%

150%

OYNAKLIK VS VARANT FĠYATI% DEĞĠġĠM

ALIM SATIM



Spot Etkisi

50

-200%

-150%

-100%

-50%

0%

50%

100%

150%

200%

ĠMKB30 VS VARANT FĠYATI% DEĞĠġĠM

ALIM SATIM



Delta

51

0

0,2

0,4

0,6

0,8

1

1,2

-

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

35.000

Zaman Değeri (Sol Eksen)

İçsel Değer (Sol Eksen)



Delta Çizgisi Vade Yaklaştıkca Dikleşir

52

-

0

0

1

1

1

1



Ayarlama

53

-

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

-

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

35.000

Zaman Değeri (Sol Eksen)

İçsel Değer (Sol Eksen)

Ayarlama (Sağ Eksen)



Delta * Ayarlama = Efektif Ayarlama

54

0

0,2

0,4

0,6

0,8

1

1,2

-

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

35.000

Zaman Değeri (Sol …İçsel Değer (Sol Eksen)

-

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

8.000

9.000

10.000

-

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

35.000

Zaman Değeri (Sol Eksen)İçsel Değer (Sol Eksen)Ayarlama (Sağ Eksen)



Efektif Ayarlama

55

-

2,00

4,00

6,00

8,00

10,00

12,00

14,00

16,00

18,00

20,00

-

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

35.000

Zaman

İçsel

Efektif Ayarlama



Efektif Ayarlama Örneği

56

02 Mart 2010

ĠMKB 30

182 Günlük Alım

Varantı Değeri

En Yüksek 73.454,19 7,17

En DüĢük 72.512,22 6,62

% Marj 1,30% 8,23%




57

72.000

72.200

72.400

72.600

72.800

73.000

73.200

73.400

73.600

6,3

6,4

6,5

6,6

6,7

6,8

6,9

7

7,1

7,2

7,3

Zaman (1 Dakika)

Alım Varant Fiyatı (Sol Eksen) İMKB 30 (Sağ Eksen)




58

-2,00%

-1,50%

-1,00%

-0,50%

0,00%

0,50%

1,00%

1,50%

2,00%

İMKB 30 % Değişimi Alım Varant Fiyatı % Değişimi


59


Tanım

Riskler


Fiyatlandırma

Stratejiler


Varant ĠĢlemleri



IMKB-30 Endeks Varantı Varant Pazarı 60

İşlem Esasları

• Varantlar, Kurumsal Ürünler Pazarı altında, Varant Pazarında iĢlem görürler.

• Varant iĢlemleri Hisse Senedi Piyasası sürekli müzayede seans saatleri dahilinde gerçekleĢtirilir. Birinci seans 09:50-12:30 arasında,ikinci seans 14:20-17:30 arasında yapılır.

• Varant Pazarında uygulanacak alım-satım yöntemi "piyasa yapıcılı çok fiyat-sürekli müzayede sistemidir". Bu yöntemde her bir varantta görevli olan bir piyasa yapıcı üye sürekli olarak alıĢ satıĢ kotasyonu verir ve üyeler (piyasa yapıcı üye de dahil olmak üzere) söz konusu varant için alıĢ-satıĢ emirlerini iletir. ĠĢlemler piyasa yapıcının verdiği kotasyon fiyatları arasında veya bu kotasyon fiyatlarından gerçekleĢir.

• Yatırımcıların aracı kuruluĢ varantlarında iĢlem yapmadan önce içeriği Türkiye Sermaye Piyasası Aracı KuruluĢları Birliğince hazırlanan Varantlara ĠliĢkin Risk Bildirim Formunu okumuĢ, anlamıĢ ve imzalamıĢ olmaları gerekmektedir.



İşlem Esasları

• Kotasyon: piyasa yapıcının almaya ve satmaya razı olduğu fiyat ile bu fiyat seviyelerinden ne kadaralacağını/satacağını gösteren miktar bilgisini içeren çift yönlü emir çeĢididir.

• Varantlar serbest marjlıdır. Ancak iĢlemler, kotasyon fiyat aralığı içinde (kotasyon fiyatları da dahil) gerçekleĢir.

• Alım-Satım emirleri ve piyasa yapıcının kotasyonları fiyat ve zaman önceliği kurallarına göre sisteme kabuledilir.

• Varantlar açılıĢ seansına dahil edilmez. AçılıĢ seansı emir toplama ve açılıĢ iĢlemleri aĢamasında varant sıralarına emir ve kotasyon giriĢi yapılamaz.

• Varantlarda açığa satıĢ iĢlemine izin verilmez

• Fiyat adımı 1 kuruĢtur

• Emir iptali serbesttir.

• Hisse Senetleri Piyasası’nda geçerli olan emir ve iĢlem kuralları aksi belirtilmedikçe varantlar için de geçerlidir.



İşlem Esasları

• Bir varantta piyasa yapıcı tarafından kotasyon verilmeden emir kabulü ve iĢlemler baĢlamaz.

• Kotasyon aralığı dıĢındaki fiyatlardan verilen emirler de sisteme kabul edilir. Ancak kotasyon aralığına dahilolana kadar iĢlem görmezler.

7.51 7.52 7.53 7.54 7.55 7.56 7.57 7.58 7.59 7.60 7.61 7.62

500 100 200 300 500 600 700 400 300 100 150 250

ALIġ SATIġ

ALIġKOTASYONU

SATIġKOTASYONU

KOTASYON DIġI ĠġLEM OLMAZKOTASYON DIġI ĠġLEM OLMAZKOTASYON ĠÇĠ ĠġLEM BÖLGESĠ

FĠYAT:

EMĠR MĠKTARI



İşlem Esasları

• Kotasyonun alıĢ ve/veya satıĢ tarafındaki miktarının tamamen iĢlem görerek tükenmesi durumunda, 3dakika içinde piyasa yapıcısının miktarı tükenen kısmını minimum kotasyon miktarına tamamlaması gerekir.

• Yapmaması durumunda sistem otomatik olarak atar.

• Kotasyon 0 miktarlı girilebilir.

• Varantlarda özel emiriĢlemlerine izin verilir. Hisse senetlerinde uygulanan mevcut yapıda olduğu gibi normal emir dosyasından gerçekleĢtirilebiliyorsa özel emrin giriĢine ya da eĢleĢmesine izin verilmez. Ayrıca özel emir iĢlemleri kotasyon aralığı dıĢında da yapılabilir.

• Limit Fiyatlı, Kalanı Ġptal Et, Özel Limit Fiyatlı ve Özel Limit Değerli emirler kullanılabilir.



İşlem Saatleri

KOTASYON DIġI ĠġLEM OLMAZ KOTASYON DIġI ĠġLEM OLMAZKOTASYON ĠÇĠ ĠġLEM BÖLGESĠ

AÇILIġSEANSI EMĠR

TOPLAMA

AÇILIġSEANSI FĠYAT

BELĠRLEME

SÜREKLĠ MÜZAYEDE ARA

EMĠR GĠRĠLMEZ

SADECEKOTASYON

EMĠR & ĠġLEM EMĠR GĠRĠLMEZ

SADECEKOTASYON

EMĠR & ĠġLEM

09:30 09:45 09:50 12:30 14:00 14:15 14:20 17:30

AÇILIġSEANSI EMĠR

TOPLAMA

AÇILIġSEANSI FĠYAT

BELĠRLEME

SÜREKLĠ MÜZAYEDE

EMĠR GĠRĠLMEZ



Sözleşme Kodları

XU030 C 310311 0075000 IYM 00.0010 N

Dayanak Varlık:Endeks kodu,hisse senedi kodu veya SEPET

Varant TürüC:Alım VarantıP: Satım Varantı

Varant vade Sonu/ Son ĠĢlem Günü: GnAyYl

Kullanım Fiyatı

Ġhraççı KuruluĢ

DönüĢüm

oranı: 1 varant adedi ne kadar dayanak varlık pozisyonu aldırıyor

UzlaĢı ġekliN: Nakit UzlaĢıK: Kaydi UzlaĢı

ĠMKB30 Endeski alım hakkı veren 31/03/11 Vadeli 75,000 kullanım fiyatlı ĠĢ Yatırım varantı. DönüĢüm oranı bindebir. Nakit UzlaĢı

Uzun Kod

Kısa Kod OZ I AA .V_

ĠhraççıDayanak Varlık:ĠMKB30: OZĠMKB50: ELĠMKB100: YZSEPET: SPHisseler: 2 harfli kod

Varant TürüAA-OO:Alım VarantıPP - ZZ: Satım Varantı

Varant

1-5 6 7-12 13-19 20-22 23-29 30-32

1-2 3 4-5 6

Çekince

Burada yer alan bilgiler ĠĢ Yatırım Menkul Değerler A.ġ. tarafından bilgilendirme amacı ile hazırlanmıĢtır. Yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danıĢmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danıĢmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim Ģirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müĢteri arasında imzalanacak yatırım danıĢmanlığı sözleĢmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kiĢisel görüĢlerine dayanmaktadır. Herhangi bir yatırım aracının alım-satım önerisi ya da getiri vaadi olarak yorumlanmamalıdır. Bu görüĢler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

Burada yer alan fiyatlar, veriler ve bilgilerin tam ve doğru olduğu garanti edilemez; içerik, haber verilmeksizin değiĢtirilebilir. Tüm veriler, ĠĢ Yatırım Menkul Değerler A.ġ. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan alınmıĢtır. Bu kaynakların kullanılması nedeni ile ortaya çıkabilecek hatalardan ĠĢ Yatırım Menkul Değerler A.ġ. sorumlu değildir.

ĠMKB-30 Endeks Varantı


67ĠletiĢim Bilgileri

Genel Müdürlük

ĠĢ Kuleleri Kule-2 Kat:12

Levent ġubesi

ĠĢ Kuleleri Kule-2 Kat:4

34330 4. Levent Ġstanbul 34330 4. Levent Ġstanbul

Tel: 0212 350 20 00 Tel: 0212 350 29 00

Faks: 0212 350 20 01 Tel: 0212 350 29 01

Akaretler ġubesi

Süleyman Seba Cad. No:44 B1 Blok D:10

Maslak ġubesi

Büyükdere Cad. Nurol Plaza No: 257

34357 Akaretler ĠSTANBUL 34398 Maslak ĠSTANBUL

Tel: 0212 326 87 00 Tel: 0212 367 85 00

Faks: 0212 326 86 87 Faks: 0 212 367 85 01

Ankara ġubesi

Tahran Cad. No: 3/8

Yeniköy ġubesi

KöybaĢı Cad. Ġskele Çıkmazı No:6

06700 Kavaklıdere ANKARA 34464 Yeniköy ĠSTANBUL

Tel: 0 312 455 26 50 Tel: 0212 363 01 00

Faks: 0 312 466 60 62 Faks: 0212 363 01 01

Bursa ġubesi

Atatürk Cad. No:71/3 Nalbantoğlu Mah.

YeĢilköy ġubesi

Havalimanı KavĢağı EGS Business Park B3 Blok No:470

16010 Osmangazi BURSA 34149 YeĢilköy ĠSTANBUL

Tel: 0224 294 80 00 Tel: 0212 463 20 00

Faks: 0224 294 80 01 Faks: 0212 463 20 01

Ġzmir ġubesi

Akdeniz Cad. No:14 Birsel ĠĢ Merkezi D:501

Suadiye Ġrtibat Bürosu

Bağdat Cad. Kılıçoğlu Apt. No:451 Kat:1 D:4

35210 Alsancak ĠZMĠR 34740 Suadiye ĠSTANBUL

Tel: 0232 488 90 00 Tel: 0216 665 46 00

Faks: 0 232 488 90 01 Faks: 0216 665 46 01

KalamıĢ ġubesi

Fener KalamıĢ Cad. TibaĢ Belvü Sitesi A2 Blok D:3

Almaata Ġrtibat bürosu

2nd Floor , Block A2 Samal Towers 97 Zholdasbekov St,

34726 Fenerbahçe ĠSTANBUL 050051 ALMAATA KAZAKĠSTAN

Tel: 0216 542 72 00 Tel: +7 727 334 05 08

Faks: 0216 414 57 57 Faks: +7 727 334 05 09


ĠĢ Yatırım ĠMKB 30 Aracı KuruluĢ VarantlarıNisan 2011

Economy & Finance

İş Yatırım İMKB 30 Aracı Kuruluş Varantları