İş YatırımTek Hisse Senedine Dayalı Vadeli İşlemler ve Opsiyonlar İşlem Esasları

Aralık 2012

1

21 Aralık 2012’de işlem görmeye başlayacak opsiyon ve vadeli işlem sözleşmeleri yukarıdaki dayanak

pay senetleri üzerine olacaktır.

VİOP İşlem Esasları Dayanak Varlıklar

Dayanak Pay Senetleri

Dayanak Kod Dayanak Şirket

1 ISCTR Türkiye İş Bankası

2 GARAN Garanti Bankası

3 AKBNK Akbank

4 VAKBN Vakıflar Bankası

5 YKBNK Yapı Kredi Bankası

6 THYAO Türk HavaYolları

7 EREGL Eregli Demir Çelik

8 SAHOL Sabancı Holding

9 TCELL Turkcell

10 TUPRS Tüpraş

2

Sistem Açılır; İşlem Yapılmayan Dönem

AÇILIŞSEANSI

(İşlemler)

Normal Seans09:30-17:40

Öğle Arası12:30-14:00

Uzlaşma Fiyatının Hesaplandığı İşlemler

17:30-17:40

Kapanış Fiyatından Emirlerin Eşleşmesi

Uzlaşma Fiyatı Hesaplanır/Yayınlanır

KAPANIŞSEANSI

Seans Sonrası İşlemler Biter:Sistem Kapanır

VİOP İşlem Esasları İşlem Saatleri

09:00 09:30 17:40 18:00

3

• Opsiyonlar, İMKB Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası

altındaki 3 farklı pazarda işlem görebilir:

• Ana Pazar

• Özel Emirler Pazarı

• Özel Emir İlan Pazarı

VİOP İşlem Esasları Pazar ve Seans Bilgileri

• Fiyat Sabitleme Seansları

Normal seanstan önce, sonra ya da seans sırasında fiyat

sabitleme seansları düzenlenebilir.

Bu seanslarda tek fiyat yöntemi uygulanır.

• Açılış seansında belirlenen denge fiyatı; normal seans

açılırken baz fiyat olarak kullanılır; günlük hareket

limitleri bu fiyat üzerinden tespit edilir.

• Normal seans sırasında düzenlenen fiyat sabitleme

seansı bitiminde normal seansa kaldığı yerden devam

edilir.

• Kapanış seansında belirlenen denge fiyatı o günün

uzlaşma fiyatı olarak kullanılabilir.

4VİOP İşlem Esasları VİS Sözleşme Özellikleri

Sözleşme Büyüklüğü Bir adet standart VİS dayanak varlığa ait 100 adet eski payı temsil eder

Fiyat Kotasyonu ve Minimum Fiyat

Adımı

Fiyat teklifleri 1 adet dayanak varlık bazında gösterilir. VİS’in prim fiyatı virgülden

sonra iki basamak olacak ve en küçük işlem adımı 0,01 TL olacak

Vade Ayları

Vade döngü ayları Mart, Haziran, Eylül, Aralık’tır. Aynı anda içinde bulunulan ay ve

takip eden ay ile takip eden döngü ayına ilişkin VİS’ler olmak üzere 3 vade işleme

açılır. Vade ve son işlem günü vade ayının son iş günüdür.

Uzlaşma Şekli Fiziki Teslimat

Takas SüresiFiziki teslimat işlemlerinde T+3, diğer işlemlerde T+1 olarak uygulanır, ZararlarT+0

gününde tahsil edilirken karlar hesaplara T+1 günü aktarılır.

Günlük Fiyat Değişim Limiti Günlük fiyat değişim limiti, her bir sözleşme için belirlenen baz fiyatın ±%20’sidir.

- Başlangıç teminatı: SPAN ile belirlenir.

- Bulunması gereken teminat: Başlangıç teminatı ile fiziki teslimat teminatının

toplamı.

- Sürdürme Teminat : Bulunması gereken teminatın %75’idir.

Pay Vadeli İşlem Sözleşmeleri

İşlem Teminat Esasları

5VİOP İşlem Esasları POS Sözleşme Özellikleri

Sözleşme Büyüklüğü Bir adet standart Amerikan POS, dayanak varlığa ait 100 adet eski payı temsil eder

Fiyat Kotasyonu ve Minimum Fiyat

Adımı

Prim teklifleri 1 adet dayanak varlık bazında gösterilir. POS’un prim fiyatı virgülden

sonra iki basamak olacak ve en küçük işlem adımı 0,01 TL olacak.

Vade Ayları

Vade döngü ayları Mart, Haziran, Eylül, Aralık’tır. Aynı anda içinde bulunulan ay ve

takip eden ay ile takip eden döngü ayına ilişkin POS’lar olmak üzere 3 vade işleme

açılır. Vade ve son işlem günü vade ayının son iş günüdür.

Uzlaşma Şekli Fiziki Teslimat

Takas SüresiFiziki teslimat işlemlerinde T+3, diğer işlemlerde T+1 olarak uygulanır, prim borçları

T+0 gününde tahsil edilirken prim alacakları hesaplara T+1 günü aktarılır.

Günlük Fiyat Değişim Limiti Prim fiyatları için fiyat değişim limiti yoktur.

- Başlangıç teminatı: SPAN ile belirlenir.

- Bulunması gereken teminat: Başlangıç teminatı ile fiziki teslimat teminatının

toplamı.

- Sürdürme Teminat : Bulunması gereken teminatın %75’idir.

Pay Opsiyon Sözleşmeleri

İşlem Teminat Esasları

6

• Her bir dayanak varlığın spot piyasada son

seansta oluşan ağırlıklı ortalama fiyatı baz

alınarak hesaplanan ±%20’lik limit içerisindeki

kullanım fiyat seviyeleri için işlem sisteminde

sözleşmeler oluşturulur. Bu sözleşmelerden

biri «karda», biri «başabaşta» ve biri

«zararda» olmak üzere 3 kullanım fiyatından

sözleşmeler işleme açılır. Seans içerisinde

dayanak varlıktaki fiyat hareketine göre yeni

kullanım fiyatlı sözleşmeler otomatik olarak

sistemde işleme açılır. Sistemde açık pozisyon

ya da emir bulunan sözleşmeler %20’lik

limitin dışında kalsa bile açık kalmaya devam

eder.

VİOP İşlem Esasları POS Kullanım Fiyatları

Kullanım Fiyat Aralığı (TL) Kullanım Fiyat Adımı

0,01-1,00 0,05

1,00-2,50 0,1

2,50-5,00 0,25

5,00-10,00 0,5

10,00-25,00 1

25,00-50,00 2,5

50,00-100,00 5

100,00-250,00 10

250,00-500,00 50

1.000,00 ve üzeri 100

7

• 10 HİSSE X 3 VADE30 VADELİ

İŞLEM SÖZLEŞMESİ

• 10 HİSSE X 3 KULLANIM SEVİYESİ X 3 VADE

90 ALIM OPSİYONU

• 10 HİSSE X 3 KULLANIM SEVİYESİ X 3 VADE

90 SATIM OPSİYONU

TOPLAM 210 SÖZLEŞME

VİOP İşlem Esasları Sözleşme Sayıları

8

• Limit Emir (LMT) : Belirlenen fiyat seviyesinekadar gerçekleştirmek için kullanılan emiryöntemi; fiyat ve miktar girilmesi zorunludur.

• Piyasa Emri (PYS): Piyasada bulunan en iyifiyatlı emirden başlayarak emrin karşılanmasıamacıyla kullanılan emir yöntemidir.

VİOP İşlem Esasları Emirler

Emir Yöntemleri Emir Türleri Emir Süreleri

Limit (LMT) Kalanı Pasife Yaz (KPY) Seans (SNS)

Piyasa (PYS) Gerçekleşmezse İptal Et (GIE) Günlük (GUN)

Kapanış Fiyatından (KAP) Kalanı İptal Et (KIE)İptale Kadar Geçerli

(IKG)

Şarta Bağlı (SAR) Tarihli (TAR)

• Kapanış Fiyatları (KAP) : Gün sonunda ilan edilen uzlaşma fiyatı üzerinden işlem gerçekleştirmek amacıyla kullanılan emir yöntemidir.

9

• Toplu Emir Dosyası ile bir defada 50 taneyekadar emir hazırlanıp yollanabilir.

• Limit (LMT), Piyasa (PYS), Kapanış Fiyatından(KAP) yöntemleri ile

Kalanı Pasife Yaz (KPY)Gerçekleşmezse İptal Et (GİE)Kalanı İptal Et (KİE)Şarta Bağlı (ŞAR)

Belirlenen fiyattan alış için daha yüksekve satış için daha yüksek emir gönderme(Stop-Loss)

Strateji EmirleriHepsi veya Hiçbiri: Birbirine bağlıemirlerin hepsinin aynı andagerçekleşmesi şartı; aynı hesap adına vefarklı sözleşmelerde girilmesi gerekir, emirdefterinde görünmezBiri Diğerini İptal Eder : Birbirine bağlıemirlerden biri gerçekleşince, sistemdiğerini iptal ederBiri Diğerini Aktive Eder : İlk emirgerçekleştiğinde ikinci emir aktif halegetirilir.

• Pazarlara Göre Emir Büyüklükleri

VİOP İşlem Esasları Emirler

Dayanak Varlık Dayanak Varlık

AOF < 10TL AOF >= 10 TL

Ana Pazar (Minimum Emir Miktarı) 1 1

Ana Pazar (Maksimum Emir Miktarı) 5.000 2.500

Özel Emir ve Özel Emir İlan Min. Emir 10.000 5.000

Özel Emir ve Özel Emir İlan Max. Emir 50.000 25.000

Pazar

10

O_ XXXXX A 0313 C 5.00 S 0

Sözleşme Türü(Opsiyon)

Dayanak Varlık Kodu

Opsiyon Tipi A: AmerikanE: Avrupa

Vade Tarihi(Mart 2013)

Sözleşme BüyüklüğüS: StandartN: Değil

Borsa tarafından verilen sıra no

1-2

Sınıfı C: AlımP: Satım

Kullanım Fiyatı

F_ XXXXX 0313 S 0

Sözleşme Türü(Vadeli İşlem)

Dayanak Varlık Kodu

Vade Tarihi(Mart 2013)

Sözleşme BüyüklüğüS: StandartN: Değil

Borsa tarafından verilen sıra no

1-2

VİOP İşlem Esasları Sözleşme Kodları

Vadeli İşlem Sözleşmesi

Kod

Opsiyon

Sözleşmesi

Kod

3-8 9-12 13 14

3-8 10-13 15-179 14 18 19

11VİOP İşlem Esasları Özsermaye Halleri

• Temettü• Bedelsiz Sermaye Artışı• Bedelli Sermaye Artışı

• Sözleşme Büyüklüğü• Fiyat• Kullanım Fiyatı (opsiyon)

Düzeltme Katsayısı : Dayanak Varlık Yeni AOF / Dayanak Varlık Son Seans AOF

• Dayanak varlığın fiyatı düzeltme katsayısı kullanılarak değişir• Açık pozisyon veya açık emir bulunan bütün sözleşmeler için N kodlu standart olmayan sözleşmeler oluşturulur.• Dönüşen standart sözleşmelerdeki açık pozisyonlar yeni oluşturulan standart olmayan sözleşmelere aktarılır.• Açık pozisyon taşımayan standart sözleşmeler iptal edilir.• N kodlu sözleşmelerde yeni kullanım fiyatlı sözleşmeler oluşturulmaz, yeni vadeler açılmaz.• N kodlu sözleşmelerde gün sonunda açık pozisyon bulunmuyorsa sözleşmeler işleme kapatılır.

Yeni Sözleşme Büyüklüğü = Eski Sözleşme Büyüklüğü / Düzeltme KatsayısıYeni Fiyat = Eski Fiyat x Düzeltme Katsayısı

Yeni Kullanım Fiyatı = Eski Kullanım Fiyatı x Düzeltme Katsayısı

XXBNK payında 23/02/2012 günü son periyodik AOF 6,75; seans sonundaki AOF ise 6,70 olmuştur. Payda 24/02/2012 tarihinden geçerli olmak

üzere bir özsermaye hali gerçekleşmiştir. Payın yeni AOF değeri 3,75 olarak hesaplanmıştır. Düzeltme katsayısı = 3,75/6,70 = 0,55970149 (düzeltme

katsayısı küsurat hanesi olan sekize yuvarlanmıştır) olur. 24/02/2012 tarihi gün başı yapılacak işlemler şunlardır:

a) XXBNK payı yeni periyodik AOF = 6,75 x 0,55970149 = 3,78 (dayanak varlık fiyat adımına yuvarlanır)

b) XXBNK payı yeni önceki seans sonu AOF = 6,70 x 0,55970149 = 3,75 (dayanak varlık fiyat adımına yuvarlanır)

c) XXBNK payında N kodlu sözleşmelerin çarpan değeri = 100 / 0,55970149 = 179 (sözleşme çarpanı tamsayıya yuvarlanmıştır)

d) Açık pozisyon taşıyan mevcut her sözleşme için yeni N sözleşmeleri oluşturulur.

Bu yeni sözleşmelerin kullanım fiyatları eski kullanım fiyatlarının düzeltme katsayısıyla çarpılmasıyla bulunur.

12VİOP İşlem Esasları Özsermaye Halleri

Örnek

Yeni Kullanım

Fiyatı

Eski Kull. Fiyatı x

DK

6 0,55970149 3,35820894 3,36

6,5 0,55970149 3,63805969 3,64

7 0,55970149 3,91791043 3,92

Kullanım Fiyatı Düzeltme KatsayısıYuvarlanmış Yeni

Kullanım Fİyatları

Çekince 13

Burada yer alan bilgiler İş Yatırım Menkul Değerler A.Ş. tarafından bilgilendirme amacı ile

hazırlanmıştır. Yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.

Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul

etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi

çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede

bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Herhangi bir yatırım aracının alım-satım

önerisi ya da getiri vaadi olarak yorumlanmamalıdır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve

getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanarak

yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.

Burada yer alan fiyatlar, veriler ve bilgilerin tam ve doğru olduğu garanti edilemez; içerik,

haber verilmeksizin değiştirilebilir. Tüm veriler, İş Yatırım Menkul Değerler A.Ş. tarafından

güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan alınmıştır. Bu kaynakların kullanılması nedeni ile

ortaya çıkabilecek hatalardan İş Yatırım Menkul Değerler A.Ş. sorumlu değildir.

İş YatırımTek Hisse Senedine Dayalı Vadeli İşlemler ve Opsiyonlar İşlem Esasları

Aralık 2012