U.a.para sistemi MU Bankacilik Master

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .

ULUSLARARASI PARA SİSTEMİTarihçe, İşleyiş, Teori ve Güncel Konular

23.03.2015

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .

Sunumun Kapsamı

- Para’nın Tarihçesi

- Uluslararası Parasal Sistemin Gelişimi

- Altın Para Standartı

- Bretton Woods Sistemi

- B.W. Sonrası

- Günümüz Kur Sistemleri

- Uluslararası Finansal Piyasalar

- Döviz Piyasaları

- Vadeli Piyasalar

- Mali Piyasalar

Ebru Güven

Nevra Tütüncü

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .

İnsanoğlu tarih öncesi çağlardan beri alışverişini gerçekleştirmek

için para yerine çeşitli araçlar kullanmıştır.

İlk olarak kullanılan düzenli para sistemi ‘Altın Standardı’dır.

Bu sistem 1870’lerden 1.Dünya Savaşının başlamasına kadar

‘altın çağı’nı yaşamıştır.

Bu sistemde her ülkenin parası belirli bir saflıkta, belirli bir ağırlıkta

saf altın cinsinden tanımlanmıştır.

Paranın Tarihçesi

Kaynak: Uluslararası Finans/Prof.Dr.Halil Seyidoğlu

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .

Altın standardı evrensel bir sistemdir. Her ülke parasını altınla

tanımladığından, ülkeler parasını kapsadıkları altın miktarlarına

göre otomatik biçimde birbirine bağlamış oluyordu.

1.Dünya Savaşının başlarında koşulların ağır olması nedeniyle,

ülkeler altın rezervlerini korumak için paralarının altına

dönüştürülmesine son verdi.

1.Dünya Savaşından 1929 ‘Büyük Ekonomik Bunalım’ a kadar

ekonomik denge ülkeler açısından kurulamamış ve denge fiyat

düzeylerine ulaşılamamıştır.

U.A. Parasal Sistemin GelişimiAltın Para Standartı

Kaynak: Uluslararası Finansman-Teori ve Uygulama/Prof.Dr.M.İlker Parasız

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .

Tüm bu belirsizlik dönemlerinde altın fiyatları yükseldiği için, 1929ekonomik bunalımı sırasında altın talebi birden yükselmiş vebunu üzerine özellikle endüstrileşmiş ülkeler birer birerparalarının konvertibiletelerini askıya almışlardır.

Bu sebeple gerek ülkenin içinde gerekse dışında altın bir değişimaracı olmaktan çıkmıştır.

Kaynak: Uluslararası Finans/Prof.Dr.M.İlker Parasız

U.A. Parasal Sistemin GelişimiAltın Para Standartı

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .

2. Dünya Savaşı sonrası ülkeler uluslararası işbirliği

dönemine girmişlerdir. 2 savaş arası dönemin güçlükleri

karşısında ülkeler, uluslararası ticareti serbestleştirerek ve

mali alımları düzenleyecek bir sisteme şiddetle ihtiyaç

duymuşlardır.

Bu nedenle uluslararası para sistemi yaratmak üzere, daha

savaş sona ermeden Amerika’da Bretton Woods kentinde bir

dizi konferans düzenlenmiştir.

U.A. Parasal Sistemin GelişimiBretton Woods Sistemi

Kaynak: Uluslararası Finans/Prof.Dr.Halil Seyidoğlu-Uluslararası Finans/Prof.Dr.M.İlker Parasız

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .

Bretton Wood sisteminin amacı, kısa dönemli dalgalanmalarkarşısında sabit kurun korunabilmesini sağlayacak ve temelödemeler bilançosu dengesizliklerini tedavi edecek yenipariteleri tanımlamaktır.

Sistem önceleri göreceli olarak iyiydi. 1950 lerin başlarınagelindiğinde dünyada ‘dolar kıtlığı’ dönemi yaşandı.Amerika’nın dış ödeme sorunları giderek büyümesi sonucundadolara olan güven azaldı.

Kaynak: Uluslararası Finans/Prof.Dr.Halil Seyidoğlu-Uluslararası Finans Teori ve Uygulama/Prof.Dr.M.İlker Parasız


Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .

1960 larda spekülatörler, dolar rezervlerinin ABD’nin altınstoklarını aştığını görerek dolardan kaçıp altına hücum ettiler.

Spekülasyonların önü kesilmeyip devam etmesi üzerine 1973Mart başında ülkeler paralarını sabit kurdan birbirinin ulusalparalarına bağlıyor ve dolar karşısında dalgalanmayabırakıyorlardı.

Böylece 1946 yılında uygulanmaya başlanan sabit kurlu BrettonWoods yıkılmış oldu. Sistemin yıkılmasıyla birlikte halen içindebulunduğumuz yeni döneme geçilmiş oldu.



Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .

Avrupa Para Sistemi

Avrupa ülkeleri arasında parasal birlik yolunda yapılan önemli bir

ilerlemedir. Sistemin özellikleri şöyledir:

- Ulusal para ile ECU arasındaki sabit fiyata merkezi kur adı verildi.

- Her ülkenin ulusal parası ECU etrafında en fazla %2,25 oranında

dalgalanabiliyordu. 1992 Eylül ayından sonra sistem ciddi baskılar

altına girdi ve yaşanan döviz krizinden sonra dalgalanma oranı

%15 e çıkarıldı.

U.A. Parasal Sistemin GelişimiB.W. Sonrası


Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .

Avrupa Merkez Bankası Euro Bölgesini oluşturan ülkelerin parapolitikasını yöneten kuruluştur.

1998 yılında Amsterdam anlaşmasıyla kurulmuştur.

Merkezi Frankfurt’tadır.

En temel görevi fiyat istikrarını sağlamaktır.

Euro Bölgesi Merkez Bankasının eurobont çıkartma konusundayetkilendirir.


U.A. Parasal Sistemin GelişimiB.W. Sonrası

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .

Sabit Kur Sistemi

En eski sabit kur sistemidir. İlk uygulaması altın standardında

görülmüştür.

Sabit kur sisteminde döviz kurlarının istikrarı Merkez Bankasının

döviz piyasasına alıcı ve satıcı olarak müdahalesiyle sağlanır.

Bu nedenle Merkez Bankasının elinde yeterli miktarda altın ve

döviz stoğunun olması gerekir.

U.A. Parasal Sistemin GelişimiGünümüz Kur Sistemleri


Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .

Serbest Değişken Kur Sistemi

En açık ifadeyle bu sistemde döviz piyasaları üzerinde hiçbirhükümet müdahalesi yoktur.

Döviz kurları tamamen piyasadaki döviz arz ve talebine göreoluşur.



Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .

Karma Kur Sistemi

Sabit ve değişken kur sisteminin aşırı açlarda olduğunusavunan ülkeler bu iki sistemden birini ya da diğerinibenimsemek yerine daha çok karma uygulamalar diyeadlandırılabilecek yöntemler uygulamayı seçmişlerdir.

Başka bir ifadeyle ülkeler her iki sistemin olumlu yönlerini alıp,olumsuz yönlerini dışarıda bırakarak özel sistemleroluşturmuşlardır.



Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .

Sunumun Kapsamı

- Para’nın Tarihçesi

- Uluslararası Parasal Sistemin Gelişimi

- Altın Para Standartı

- Bretton Woods Sistemi

- B.W. Sonrası

- Günümüz Kur Sistemleri

- Uluslararası Finansal Piyasalar

- Döviz Piyasaları

- Vadeli Piyasalar

- Mali Piyasalar

Ebru Güven

Nevra Tütüncü

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .

Uluslararası Piyasalar Sınıflama

Finansal

Piyasalar

Emtia

Piyasaları

Tarım Kıymetli

Maden

Kaynak: http://www.bloomberght.com/piyasalar

Mısır

Buğday

Pamuk

Şeker

Altın

Bakır

Gümüş

Platin Paladyum

Enerji

Petrol

Elektrik

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .

Finansal Piyasalar Sınıflama

Döviz

Piyasası

Vadeli

Döviz

Piyasaları

Teoriler

İşleyiş

Tartışmalar (Kur Savaşları, TCMB Politikaları)

Mali

PiyasalarUluslararası Borçlanma

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .

Döviz Piyasalarıİşleyiş

Taraflar Amaç

Gerçek

Kişiler

Dış Ticaret

Firmaları

Spekülatörler

Piyasalar

Uluslararası Yerel

Kaynak: Onur Engin Tezcan, Döviz Piyasalarında Spot ve Vadeli Kurlar Arasındaki İlişki, Y.Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2010 sf18

Banka vd

Finansal Kuruluşlar

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .

Döviz PiyasalarıAktörleri

Bankalar: Dış ticaret işlemlerine (ithalat,ihracat) aracılık, YP bazlı kredi

finansmanı sağlamaları ve kendi aralarındaki işlemler (interbank piyasası)

İtibariyle, piyasanın önemli oyuncularıdır. (kar amacı güderler)

Banka Dışı Finansal Kurumlar: Başlıcaları döviz brokerlarıdır. Komisyon

karşılığı tarafları buluşturur. Avantajı; gizlilik ve yüksek hacimli işlemlerdir.

Dış Ticaret – Yatırım Yapan Kişi ve Firmalar: Dış ticaret firmaları ve

yabancı ülkelere doğrudan yatırım yapan kişi ve kurumlar (kar amacı güderler)

Merkez Bankası ve Hazine: Ulusal para değerini belli düzeyde tutmak ve

döviz rezervlerini ayarlamak için işlem yaparlar (kar amacı gütmezler)

Örneğin; ülkeye yabancı sermaye çekilmeye çalışılıyorsa, döviz satılıp yerli para değerlendirilir

İhracat teşvik edilmek isteniyorsa, döviz alımı yapılarak ulusal para değersizleştirilir.

Kaynak: Onur Engin Tezcan, Y.Lisans Tezi, sf 18-20

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .

Döviz PiyasalarıKullanım Amaçları

İhtiyaç: Gerçek kişi veya kurumların spot piyasalardan yapabileceği

alım-satım işlemleridir. (Seyahat, eğitim, ticari ödeme vb)

Hedging: Döviz geliri veya maliyeti olanların kur riskinden korunmak için

yaptığı işlemlerdir. (Kur, işlem sırasında; teslim, vadede gerçekleşir. Gelirini korumak isteyen

taraf (ihracatçı) vadeli satım, maliyet riskini sınırlamak isteyen (ithalatçı) ise alım kontratı düzenler)

Spekülasyon: Döviz, menkul kıymet veya başka bir ekonomik varlığın

gelecekteki fiyatı hakkında tahmine dayanarak, ilerde kar sağlamak için,

bugünden yapılan alım veya satım işlemidir.

Arbitraj: Bir ekonomik varlığın aynı andaki fiyat farklarından yararlanarak

risk üstlenilmeden elde edilen kazançtır. (Düşük fiyattan alış, yüksek fiyattan satış)

Kaynak: Prof Dr. Halil Seyidoğlu, Uluslar arası Firnans, sf.148, 142-149 Onur Engin Tezcan, Y.Lisans Tezi, sf 20-21

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .Kaynak: Prof Dr. Halil Seyidoğlu, Uluslar arası Firnans, sf.148

Senaryo:

Spekülatör A, 30 gün içinde $’ın TL’ye göre %20 değer kazanacağını

tahmin etmektedir. (01.03.2015)

İki şey yapabilir:

- Spot piyasada $ alır (01.03.2015) 30 gün sonra satar.

- Vadeli piyasada 30 gün sonrası (01.04.2015) $ alım kontratı alır (uzun-fazla

pozisyon)

Spekülatörler; arbitrajcılardan farklı olarak, spot piyasalardan çok vadeli

piyasalarda kaldıraç oranlı hareket etmeyi yeğler. (Spot piyasayı

örnekleyen ilk durumda işlem tutarının tamamını ödemesi gerekir.)

Döviz PiyasalarıSpekülasyon Örnekleme

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .Kaynak: Prof Dr. Halil Seyidoğlu, Uluslar arası Firnans, sf.142-149

2 Uçlu Arbitraj (Yer Arbitrajı) : Kurun, aynı anda, farklı piyasalardaki

fiyat farkından kar elde etme.Örnek: İstanbul: 1$=2.10 TL, New York: 1$=2.25 TL

=> İstanbul’dan $ alıp, New York’ta satılır.

Alış-satış Kuru Arbitrajı: Kurun, aynı anda, farklı piyasalardaki alış-satış

marjındaki farkla kar elde etmeÖrnek: İstanbul: 1$=2.10 TL-2.20 TL, New York: 1$=2.25 TL-2,35 TL

=> İst’da $ alış, New York satış (veya tersi)

3 Uçlu Arbitraj (Çapraz Kur Arbitrajı) : Aynı piyasa içinde, bir yabancı

paranın çapraz kuru ile dolaysız kuru arasındaki farktan kar etmeÖrnek: 1€ = 2.00 $, 1€=2.50 TL, 1$=1 TL, $ dolaysız TL kuru, çapraz kuruna göre ucuz. (0.25 TL)

=> TL $’a, $ €’a, € TL’ye dönülür.

Döviz PiyasalarıArbitraj Türleri

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .Kaynak: Prof Dr. Halil Seyidoğlu, Uluslararası Finans, Güzem Can, 2013, sf 155.

Döviz piyasaların serbest işleyişinin engellendiği durumlarda;

değişkenler arasında gerçekleşmesi beklenen ilişkilere parite

denir.

Buna göre; uluslararası finansı etkileyen değişkenlerle ilgili 3 teori

bulunmaktadır:

Enflasyon

Kur

Faiz

Satınalma Gücü Paritesi

Fisher Etkisi

Faiz

Teorisi

Döviz PiyasalarıTeoriler

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .Kaynak: Prof Dr. Halil Seyidoğlu, a.g.e. Sf.157-164

Satınalma Gücü Paritesi; ilk kez 1918 yılında İsveçli iktisatçı Gustav

Gassel tarafından 1DS sonrası Altın Para Standardı’na dönme arayışları

sırasında, ulusal paraların hangi pariteden çevrileyeceğini hesaplamak

üzere ortaya konuldu. (savaşın eflasyon etkisi)

Teori özetle; bir yabancı ülke parası ile yerel para arasındaki döviz

kurunun, iki ülkedeki enflasyon oranları ile paralel olduğunu

savunmaktadır. (nedensellik ilişkisi kurmayınız)

Spot kur = Yurt içi fiyat endeksi / Yurtdışı Fiyat Endeksi(Mutlak)

Kur Değişimi = Y.içi fiyat endeksi – Y.dışı Fiyat Endeksi (Nisbi)

Döviz PiyasalarıSGP

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü


S1 = Spot Kur, S0 = Başlangıç Kuru, Pd = Yurtiçi Fiyat Endeksi, Pf = Yurtdışı Fiyat Endeksi

Parite Doğrusu’nun;

Altında, yerel para aşırı

değerli olduğundan

ithalat

Üstünde ise, eksik değerli

olduğundan ihracat

caziptir.

Göreceli Satınalma Gücü Paritesi

( S1-S0 ) / S0 = Pd - Pf

Döviz PiyasalarıSGP

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü


Faiz Paritesi Teorisi; kısa süreli uluslar arası para piyasaları arasındaki

arbitraj faaliyetlerinin bir sonucudur. Mali fonlar, -aynı risk düzeyindeki mali

araçlar arasında – faiz oranının yüksek olduğu ülkeye gitme eğilimindedir.

Teori; yatırım yapılan ülkedeki faiz getirisi ile, bu işlemden doğan kur riskini

gidermek üzere, vadeli döviz piyasasındaki hedging işlemine konu iskonto

priminin ilişkisini açıklar.

Buna göre; yatırım yapılan ülkedeki faiz getirisinin, yatırım yapılan ülke

parasının bu yerel para karşısındaki iskonto priminin üstünde olması

halinde, fon bu ülkede kalacaktır. (ve tersi)

Döviz PiyasalarıFaiz Paritesi Teorisi

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .

Faiz Paritesi Teorisi


Altında, yerel faiz oranı

vadeli iskontodan yüksek

olduğundan fon, ana ülkede

Üstünde ise, iskonto primi

faizden yüksek olduğundan

yurtdışında değerlendirilir.

Kaynak: Prof Dr. Halil Seyidoğlu, a.g.e. Sf.175

İ = faiz oranı, F = vadeli kur, S = spot kur

iTR – iUS = ( F-S ) / S

Döviz PiyasalarıFaiz Paritesi Teorisi

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .

Faiz oranı ve enflasyon arasındaki ilişkiyi tespitte öncü çalışmalar yapan

ABDli iktisatçı Irvin Fisher’den ismini alan teori;

Yurtiçi ve Genelleştirilmiş Fisher Etkisi olmak üzere 2’ye ayrılır.

nominal faiz (i) = reel faiz (a) + beklenen enflasyon (p) (Yurtiçi Fisher Etkisi)

.

İTR – iUS = pTR – pUS (Genelleştirilmiş Fisher Etkisi) * İki ülke arasındaki nominal faiz farkı, beklenen enflasyon

farkına eşittir.

Buna göre; beklenen enflasyon oranı yüksek olan ülkedeki nominal faiz

oranı, iki ülke arasındaki beklenen enflasyon oranı farkı kadar yüksektir.

Kaynak: Prof Dr. Halil Seyidoğlu, a.g.e. Sf.183-187

Yapılan çalışmalar, teorinin daha çok kısa süreli sabit getirili yatırım araçlarında geçerli olduğunu göstermektedir.

Döviz PiyasalarıFisher Etkisi

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .

Fisher Etkisi


Altında, ülkedeki faiz oranı

farkı, enflasyon farkının

üstünde olduğundan fon,

ana ülkede

Üstünde ise, tersi olduğundan

yurtdışında değerlendirilir.

Kaynak: Prof Dr. Halil Seyidoğlu, a.g.e. Sf.175

İ = nominal faiz oranı , p =enflasyon oranı

İTR – iUS = pTR - pUS

Döviz PiyasalarıFisher Etkisi

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .Kaynak: www.uluslararsi ticaret.org, Ders notları (Prof Dr. Nurdan Aslan)

* Türev Sözleşmeler; döviz dışında, faiz borsa endeksi gibi diğer finansal varlıklar üzerine de düzenlenebilirse de konumuz gereği yabancı para ile sınırlı

tutulmuştur.

Vadeli Döviz PiyasalarıTürev İşlemler

Döviz işlemlerinde geçerli türev sözleşmeler *:

- Futures

- Forwards

- Opsiyon

- Swap

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü


Vadeli Döviz PiyasalarıFutures vs Forwards

Belli bir dövizin bugünden belirlenen kur, vade ve miktar olarak

alınıp satılmasıdır.

Forward işlemlerle temel farkı, ilgili borsalarda organize şekilde ve

herkes için eşit şartlarla gerçekleştirilmesi ve taahhüdün garanti

altında olmasıdır.

Forward döviz sözleşmeleri ise, yine aynı amaçlarla

(henging, spekülasyon) ve fakat, taraflar

arasında serbestçe yapılan

pazarlık şartlarına göre

belirlenir.

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü


Vadeli Döviz PiyasalarıOpsiyon

Belli bir kurdan belli bir dövizin, alınması yada satılması hakkını

doğuran sözleşmelerdir.

Belirlenen opsiyon priminin ödenmesi kaydıyla, vadedeki piyasa

kurunun daha avantajlı olması halinde, sözleşmeden vazgeçme

imkanı tanır.

Avrupa ve Amerikan usul olmak üzere 2 tip uygulaması vardır.(Amerikan usul, vade içindeki herhangi bir tarihte, opsiyon hakkının kullanılmasını sağlar. Daha

esnek ve primi daha yüksek bir uygulama şeklidir.)

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü


* Konumuz gereği tanımda sadece döviz bahsedildiyse de, altın, alacak, emtia, mali araçlar… için de geçerlidir. Ama ağırlıklı olaraka (%80) faiz üzerine yapılır.

Vadeli Döviz PiyasalarıSwap

Belli bir miktar döviz* alacak veya yükümlülüğünün, önceden

belirlenen fiyat ve koşullara göre gelecekteki bir tarihte değiş

tokuşunu sağlayan sözleşmelerdir.

Genellikle spot kurun, vadeli olarak satılması şeklinde uygulanır;

ama iki vadeli kurun swap’ının yapılması da mümkündür.

Amaç kur riskinden korunmaktır. Bankalar arasında veya bankalarla

merkez bankaları arasında genellikle pozisyon denkleştirmek için

kullanılır.

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .

Mali PiyasalarUluslararası Borçlanma

Mali Piyasa; tasarruf fazlasına sahip olan ve fon talep eden tarafların (kişi

veya kurum) biraraya geldiği piyasalardır.

Bunun uluslararası olma kriteri; taraflardan en az biri veya fon kaynağının

yurtdışında olmasıdır.

Bu şekilde kısa veya uzun vadeli olarak sağlanabilen bu fonların başlıca

türleri:

1. Para Piyasası Ürünleri (kısa vadeli finansman)

Eurodolar(europara), Euroborç senedi

2. Sermaye Piyasası Ürünleri (kısa vadeli finansman)

Eurotahvil, Eurohisse senedi, Eurokrediler

Kaynak: Prof Dr. Halil Seyidoğlu, a.g.e. Sf. 343-359 www.uluslararsi ticaret.org, Ders notları (Prof Dr. Nurdan Aslan)

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .

Mali PiyasalarEurodolar (Eurocurrency)

Bir büyük ülkenin parasıyla ilgili, o parayı çıkartan ülke dışındakibankalarda mevduat ve kredi işlemleri yapılmasıyla oluşan piyasadır.

Terimin başındaki “euro” eki, piyasanın ana ülke dışında oluşunu ifadeeder. Bu işlemleri yapan bankalara “eurobank”, piyasasına da“eurodolar interbankı” denir.

Europara piyasası, 2DS sonrası ABD’nin yükselişiyle, Avrupa’nın kendiniAmerikan sermayesi ile onarması sonucu doğmuştur.

Faizler; LIBOR+spread şeklinde belirlenir. 6 ayda bir güncellenir.

Vadeler 3-10 yıl (ağılıklı 5 yıl)’dır.

Para’nın ana ülkesindeki oranlarla, arbitraj imkanı doğurur.

Kaynak: Prof Dr. Halil Seyidoğlu, a.g.e. Sf. 343-355

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .

Uluslararası PiyasalarEuroborç Senetleri (Eurocommercial paper)

Euronet de denilen euro borç senetleri; europara piyasalarındandoğrudan kısa ve orta vadeli fon sağlamak üzere, işletmelertarafından çıkarılan borçlanma araçlarıdır.

İki ana türe ayrılabilir :

- Taahhütlü kolaylıklar (underwritten facilities)

- Taahhütsüz kolaylıklar (nonunderwritten facilities)

Kaynak: Prof Dr. Halil Seyidoğlu, a.g.e. Sf. 355

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .

Mali PiyasalarEurotahviller

Bir özel şirket veya hükümet kuruluşu tarafından, borçlanan ülkenin parabirimi dışındaki ulusal paralarla, ülke dışında satışa sunulan tahvillerle uzunvadeli finansman sağlama yöntemidir. (Europara’nın uzun vadeli şeklidir.)

2 önemli özelliği:

1. Bir uluslararası kredi sendikasyonu (bankalar konsorsiyumu, kredi sendikasyonu)

yükümlülüğü altında çıkarılır

2. Aynı anda birden çok ülkede satışa sunulabilir.Çıkarıldıkları ülkeye göre farklı adlar alabilir: ABD-Yankee, Japonya-Samuray, İspanya-Matador vb.

Europara’dan önemli bir farkı; banka dışı bir finansman yöntemi

olduğundan, güven ve kredi notu büyük önem taşımaktadır.

Kaynak: Prof Dr. Halil Seyidoğlu, a.g.e. Sf. 362, www.uluslararsi ticaret.org, Ders notları (Prof Dr. Nurdan Aslan)

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .

Mali PiyasalarDerecelendirme

Halihazırda pazarın %95’ini elinde bulunduran

3 kredi kuruluşu:


ABD

LONDRA,NY

ABD (%40)

(%40)

(%15)

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .

Mali PiyasalarEurotahvil Oranları

Kaynak: http://tr.investing.com/rates-bonds/world-government-bonds

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .

Mali PiyasalarEurokredileri (Sendikasyonlar)

Bankaların içinde bulundukları ülkenin ulusal parası dışındaki ülke paralarıyla, büyük işletmeler, egemen devletler, ve uluslararası kuruluşlara yönelik olarak açtıkları kredilerdir.

Europara piyasasında faaliyet gösteren bankalar biraraya gelerek, ellerindeki kısa vadeli euro mevduatları, genellikle orta vadeli (3 yıla kadar)

eurokredilere dönüştürür.

Bu krediler; ülkelerin içinde bulundukları ödemeler bilançosu krizleri ve dış borç ödeme güçlüklerinden doğrudan etkilenir.

Kaynak: www.uluslararsi ticaret.org, Ders notları (Prof Dr. Nurdan Aslan)

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .

Mali PiyasalarYatırım Kredileri

Kalkınma bankaları (development banks), az gelişmiş bir ülke veya bölgenin gelişmesine katkı sağlamak için kurulur ve sermayeleri genellikle hükümetlerce karşılanır.

Daha çok; yol, baraj, elektrik, haberleşme gibi ülkenin kalkınması için gerekli olan ve özel kesimin karlı bulmadığı alt yapı projelerini finanse eder.

- Global (Dünya Bankası)

- Bölgesel(Avrupa Yatırım Bankası, İslam Kalkınma Bankası Asya Kalkınma Bankası, Afrika Kalkınma Bankası, Amerika Kıtası Kalkınma Bankası, Karayipler Kalkınma Bankası, D.Afrika Kalkınma Bankası, Avp İmar ve Kalkınma Bankası ve çok sayıda fon: Suudi Kalkınma Fonu, Kuveyt Fonu, IFAD vb)

- Ülkesel (TSKB, Sınai Yatırım ve Kredi Bankası, Devlet Kalkınma Bankası)


Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .

Kaynak: http://www.dunya.com/dunya/ulkeler/boj-baskani-parasal-destek-icin-acil-durum-yok-253440h.htm

http://www.bloomberght.com/haberler/haber/1742713-boj-tesviki-sabit-tuttu

http://www.sabah.com.tr/ekonomi/2015/01/22/avrupa-merkez-bankasi-piyasalari-rahatlatti

http://www.mahfiegilmez.com/2015/01/avrupa-merkez-bankas-ne-yapt.html

* EM: Gelişmekte Olan Piyasalar, QE: parasal Genişleme

Güncel TartışmalarGlobal Para Politikaları – 2008 Krizi Etkisi

YellenDraghi

Kuroda

Tahvil Alım

Tahvil, Riskli Varlık

Alım, Para Basma

QE: 660 mia usd (80 trio yen)

QE: 1.1 trio euro Mart 15- Eylül 16

Sonuç:

Usd kurunda yükselme -

Eur ve EM* kurlarında düşüş -

Faiz oranlarında yükselme -

Carney

QE: 375 mia sterlin

QE: 3.5 trio usd Kasım 08 - 14

http://www.dunya.com/dunya/ulkeler/boj-baskani-parasal-destek-icin-acil-durum-yok-253440h.htm

http://www.bloomberght.com/haberler/haber/1742713-boj-tesviki-sabit-tuttu

http://www.sabah.com.tr/ekonomi/2015/01/22/avrupa-merkez-bankasi-piyasalari-rahatlatti

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .Kaynak: Güncel haberler, derleme http://www.mahfiegilmez.com/2015/01/avrupa-merkez-bankas-ne-yapt.html

Güncel TartışmalarGlobal Para Politikaları – 2008 Krizi Etkisi

ABD: 2008 Krizi sonrası makro verilerdeki düzelme ile birlikte QE’yi

sonlandırdı. Bir süre sonra faiz artışına başlaması bekleniyor.

İngiltere: İmalat sektörü hemen hemen yok, daha çok bankacılık ve diğer

hizmet sektörü ile ayakta duran bir ekonomisi var.

Avrupa: İmalat var, fakat işçilik maliyetleri çok yüksek olduğundan Çin,

Türkiye gibi ülkelerden alım yapıyor => işsizlik yüksek. Öte yandan

Hane halkı borçlanması yüksek, bankacılık sektörü aktif yapısı sıkıntılı =>iç

talep sıkıntılı. Birikimi olan Almanya, Fransa gibi ülkeler ise, makro veriler

yüzünden harcama yapmıyor.

Çin: Dünya’nın en büyük hammadde ithalatçısı olan Çin, bugüne dek

ihracata dayalı büyüme modeli uyguladı. Milli Gelirinin %56’sı oranında

tasarrufu var. Şimdi iç talep büyümesine yöneldi.

AMAÇ: Reel Sektörün Büyümesi => İhracatın artması.

http://www.mahfiegilmez.com/2015/01/avrupa-merkez-bankas-ne-yapt.html

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .Kaynak: http://www.mahfiegilmez.com/2013/03/dsticaretin-kur-ile-iliskisi.html

Güncel TartışmalarKur Savaşları – İhracatı Arttırma Hedefi (Çin vs ABD)

Ülke parası değer kaybettiğinde

ihracat artarken ithalat düşer,

Değer kazandığında,

ithalat artarken ihracat düşer.

(1) 6,22 Yuan = 1 Usd iken; ihracat [OB], ithalat [OA], dış ticaret fazlası [AB]

(2) 2,5 Yuan = 1 Usd iken; ihracat [BX] kadar düşerken, ithalat [AX] kadar artar, dış ticaret fazlası sıfırlanır.

Günümüzde ülkeler, reel ekonomisini canlandırmak ve dış rekabetini

arttrmak için, paralarını değersiz tutmada çaba sarf etmektedir.

Fazla değersiz para stagflasyona (enflasyon + durgunluk ); aşırı değerli para

da ihracatın düşmesi ve ekonominin yavaşlamasına yol açtığından bir denge

kurulmaya çalışılmaktadır.

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .* Brezilya, Venezuela, bazı O.Doğu Ülkeleri

Güncel TartışmalarSonuç

Günümüz Uluslararası Para Sistemi;

- 2008 krizinin Euro bölgesi üzerindeki etkileri (QE önlemleri)

- Reel ekonominin durağanlığı

- Borç riski yüksek veya petrol gelirine bağımlı* ülkelerin kırılganlığı

- Çin’in büyüme hızının yavaşlaması

gibi ekonomik riskler yanında

- Rusya-ABD gerginliği

- Ortadoğu’daki çatışmalar

gibi siyasal risklerle

karşı karşıyadır.

Nevra

TÜ

TÜ

NC

Ü

Ebru GÜVEN .

Kaynakça

Kitap:

Para Banka ve Finansal Piyasalar, Prof Dr. İlker Parasız, Ezgi Yayınları, 2009Uluslararası Finans, Prof Dr. Halil Seyidoğlu, Güzem Can yayınları, 2013Uluslararası Ekonomi, Prof Dr. S. Rıdvan KARLUK, Beta Yayınları, Eylül 2003.

Web sitesi:

http://www.ekodialog.com/Konular/hedging-nedir.htmlhttp://www.bloomberght.com/haberler/haber/1507693-dunyanin-en-basarili-hedge-fonu-soros-fonuhttp://tr.investing.com/rates-bonds/world-government-bondswww.uluslararsi ticaret.org, Ders notları (Prof Dr. Nurdan Aslan)http://www.mahfiegilmez.com/2013/03/dsticaretin-kur-ile-iliskisi.ht

Teşekkürler

http://www.ekodialog.com/Konular/hedging-nedir.html

http://www.bloomberght.com/haberler/haber/1507693-dunyanin-en-basarili-hedge-fonu-soros-fonu

http://tr.investing.com/rates-bonds/world-government-bonds

http://www.bloomberght.com/haberler/haber/1507693-dunyanin-en-basarili-hedge-fonu-soros-fonu

Economy & Finance

U.a.para sistemi MU Bankacilik Master