Грамадска-палітычнае жыццё БССР

Спадзяванні людзей пасля вайны

• Паслабленне таталітарызму;• Увядзенне спаборніцтва

кандыдатаў пры выбарах у Саветы;• Абмежаванне тэрмінаў

знаходжання на пасадах.

Пасляваенная рэчаіснасць• чыноўнікі змяніліся, а сутнасць сістэмы засталася;• жорсткая цэнтралізацыя;• кіруючая роля партыі;• на вышэйшыя пасады прызначаліся не беларусы, а стаўленнікі Масквы.

РэпрэсііСупраць тых, хто не быў у партызанах;Супраць некаторых падпольшчыкаў і актыўных змагароў супраць

фашыстаў;Супраць тых, хто знаходзіўся ў нямецкім палоне;Супраць насельніцтва ЗБ.

Сітуацыя ў ЗБ• Дзейнічалі атрады АК. Мэта – аднаўленне Польшчы ў межах 1939 г.;• Існавалі падпольныя моладзевыя апазіцыйныя арганізацыі. Мэта –

захаванне беларускай мовы і культуры, стварэнне незалежнай Беларусі.

1947 г. – моладзевыя арганізацыі выкрыты і знішчаны.

Структура органаў улады

Заканадаўчая ўлада

• Вярхоўны Савет БССР;• Мясцовыя саветы.

Выканаўчая ўлада

• СНК (з 1946 г. – Савет Міністраў).

Судовая ўлада

• Вярхоўны Суд і іншыя суды.

КПБ

Першыя сакратары ЦК КПБ1938-47 гг. – Панамарэнка 1947-50 гг. – Гусараў 1950-56 гг. – Патолічаў

Выбары ў органы ўлады1947 г. – у Вярхоўны Савет БССР,1948 г. – у мясцовыя Саветы.

Асаблівасці:• Выбары – па агульнасавецкіх спісах.• Людзі разглядалі выбары як прыкмету мірнага

жыцця.• Канец лютага 1946 г. – зніжаны цэны нахарчовыя тавары.• Але адначасова – абавязковыя падпіскі напазыку.

Грамадскія арганізацыі: прафсаюзыТрадыцыйная функцыя прафсаюзаў:

Ахоўва правоў і інтарэсаў працоўных.

Функцыя прафсаюзаў у БССР:

Забяспечаваць выканання планаў, заахвочваць сацыялістычныя спаборніцтвы і г.д.

Грамадскія арганізацыі: камсамол

1945 г. – ЛКСМБ узнагароджаны ордэнам Чырвонага сцяга за мужнасць у гады вайны.Кіраўнікі камсамола (Мазураў, Машэраў) – у далейшым партыйныя кіраўніки.

Дзейнасць камсамола:• Ідэйна-палітычнае выхаванне моладзі;• Накіраванне моладзі на будоўлі і прадпрыемствы

і г.д.

Іншыя грамадскія арганізацыі

• Спартыўныя;• Абарончыя;• Навуковыя і г.д.Амаль заўсёды – абавязковае членства.

РэлігіяПраваслаўе:Больш талерантнае стаўленне (да сяр. 1950-х гг.):Павелічэнне колькасці прыходаў і святароў;Забеспячэнне адпаведнай адукацыі (Мінская

духоўная семінарыя ў Жыровічах).

Каталіцтва:• Зачыняліся прыходы;• Арышты ксяндзоў і г.д.

Міжнародныя адносіны1945 г. – БССР – адна з краін-заснавальніц ААН.1946 г. – па яе ініцыятыве прынята рэзалюцыя аб выдачы і пакаранні ваенных злачынцаў. Але ў цэлым – у рэчышчы палітыкі СССР.Пачатак 1950-х гг. – збор подпісаў за забарону атамнай зброі.

Адраджэнне і развіццё адукацыі і навукі ў БССР у пасляваенны перыяд

Праблемы ў галіне адукацыі пасля вайны

• Недахоп кніг, матэрыяльнага забеспячэння школ і ВНУ;• Недахоп настаўнікаў;• Вучні-пераросткі і г.д.

Шляхі вырашэння праблем:

• Праца настаўнікаў, бацькоў і ваенных па аднаўленні школ;• Правядзенне заняткаў у прыватных

памяшканнях і ў зямлянках;• Дэмабілізацыя і паскоранае навучанне

настаўнікаў;• Дазвол прымаць у першы і другі клас дзяцей

да 11 гадоў, у пачатковую школу – да 15.

Савецкая сістэма адукацыі

1. 7-10 гадоў – 4 класы(пачатковая школа);2. 11-13 гадоў – 7 класаў

(абавязковае навучанне);

3. 14-16 гадоў – 10 класаў (атэстат сталасці).

Павышэнне ўзроўня адукацыі

Паступовая ліквідацыя непісьменнасці – менш за 1% непісьменных у 1959 г.

ВНУ і сярэднеспецыяльная адукацыя

1943 г. – БДУ дзейнічае на станцыі Сходня пад Масквой, Мінскі медінстытут – у Яраслаўлі.1944 г. – БДУ і Мінскі медінстытут пераехалі ў Мінск, адкрыўся Беларускі політэхнічны інстытут.

Новыя інстытуты

Першая палова 1950-х гг. – Гродзенскі сельскагаспадарчы інстытут, Беларускі інстытут інжынераў чыгуначнага транспарту ў Гомелі і г.д.

Але!Кваліфікаваных кадраў усё роўна не хапала.

“Маральныя” праблемы адукацыі• Ідэалагічны кантроль;• Палітызаваны характар навучання;• Адмова ад беларускамоўнай адукацыі.

Навука пасля вайны

1944 г. – аднавіла працу АН БССР.Новыя НДІ: фізіка-тэхнічны, энергетыкі, філасофіі і права і г.д.

Дасягненні

Укараненне навуковых распрацовак у вытворчасць:• П. І. Альсмік – высокапрадукцыйныя

гатункі бульбы;• Г. В. Багамолаў – адкрыццё

Старобінскага радовішча калійных соляў.

Праблемы

• Адміністрацыйныя метады кіравання;• Ідэалагічны ціск на гуманітарныя навукі:

адмова ад ідэі “залатога веку” ў часы ВКЛ;• Прызнанне бесперспектыўнасці генэтыкі і

кібернэтыкі:

Барацьба Лысенкі супраць генэтыкі Жэбрака.