Τροφή από την αρχαιότητα

Δανάη Καββουσανάκη , Αντώνης Καρύδης , Απόστολος Κότσιρας, Λουκάς

Χουτσισβίλι , Γιάννης Βουζουνεράκης

Η μακροζωία των αρχαίων ελλήνων ευθύνεται στην γυμναστική και στην καλή διατροφή. Οι αρχαίοι έλληνες έτρωγαν πάντα υγείες τροφές αφού έτσι και αλλιώς δεν υπήρχαν εκείνη την εποχή φαγητά ανθυγιεινά . Όπως σήμερα.

Που ευθύνεται η μακροζωία των Αρχαίων Ελλήνων;

Το πρωινό, το οποίο ονομαζόταν συνήθως «άριστον», αποτελείτο από ψωμί, («μάζα» από κριθάρι γιο το λαό, «άρτο» από σιτάρι γιο τους πλούσιους) βουτηγμένο σε ανέρωτο κρασί. Συνηθισμένες πρωινές τροφές ήταν επίσης τα ξερά σύκα, τα αμύγδαλα, τα καρύδια και οι άλλοι ξηροί καρποί. Το πρωινό ρόφημα ήταν ο «κυκεών», ένα μείγμα κρασιού, τριμμένου τυριού και κριθάλευρου, το γάλο κυρίως κατσικίσιο, καθώς και ένα είδος υδρομελιού που το παρασκεύαζαν από χλιαρό νερό και μέλι.

ΠΡΩΙΝΟ

Συχνά, τα γεύματα ήταν μόνο δύο. Το πρώτο απαρτιζόταν από ψάρια, όσπρια, ή πρόχειρα φαγητά όπως ψωμί, τυρί, ελιές, αυγά, ξηρούς καρπούς και φρούτα. Το δεύτερο αποτελούταν από ποτό (κρασί και άλλα).

Μεσημεριανό

Των εννιά το φαγητό φτάνει και για τους δέκα.

Αν βρεις φαγητό όρμα αν βρεις καβγά φύγε. Να πίνεις το κρασί και να μη σε πίνει. Δώσε κρασί, να βγει η αλήθεια. Καλό κρασί, κακό κεφάλι. Ξινό κρασί, βρώμικο ψάρι.

Παροιμίες

Το βραδινό, το οποίο αποτελούσε και το κύριο γεύμα, ήταν αυτό του συμποσίου και της φιλικής συντροφιάς διότι στους αρχαίους Έλληνες δεν άρεσε να τρώνε μόνοι τους, η γενικά αποδεκτή άποψη ήταν ότι το να τρώει κανείς μόνος του δε σημαίνει ότι γευματίζει αλλά ότι απλά γεμίζει το στομάχι του.

Βραδινό

Στους ξηρούς καρπούς συγκαταλέγονταν, μεταξύ άλλων, τα αμύγδαλα, τα καρύδια, τα κάστανα, οι σταφίδες και τα ξερά σύκα.

Ξηροί καρποί

Τα προϊόντα που υπήρχαν πάντα πάνω στο τραπέζι ήταν : Το Ελαιόλαδο, το κρασί, τα ψάρια, τα κρέατα, όσπρια και δημητριακά, λαχανικά - φρούτα – καρυκεύματα, ξηρούς καρπούς

Τα προϊόντα

Κρεατικών σχετίζεται με την οικονομική επιφάνεια του σπιτικού αλλά και τη γεωγραφική του θέση: οι αγροτικές οικογένειες μέσω του κυνηγιού και της τοποθέτησης μικροπαγίδων είχαν πρόσβαση σε πτηνά και λαγούς, ενώ μπορούσαν να μεγαλώνουν πουλερικά και χήνες στις αυλές τους. Οι ελαφρώς πλουσιότεροι μπορούσαν να διατηρούν κοπάδια με πρόβατα, κατσίκες και γουρούνια. Στις πόλεις το κρέας κόστιζε πάρα πολύ με εξαίρεση το χοιρινό: κατά την εποχή του Αριστοφάνη, ένα γουρουνάκι γάλακτος κόστιζε τρεις δραχμές,[34] ποσό που αντιστοιχεί σε τρία ημερομίσθια ενός δημοσίου υπαλλήλου. Στην κλασική Αθήνα, οι περισσότεροι έτρωγαν κρέας, αρνίσιο ή κατσικίσιο, μονάχα στις γιορτές.[16] Μολαταύτα, τόσο οι πλούσιοι όσο και οι φτωχοί κατανάλωναν λουκάνικα.[35]

Κατά τη μυκηναϊκή περίοδο είναι γνωστό πως κατανάλωναν αρνίσιο, βοδινό και μοσχαρίσιο κρέας.[15] Κατά τον 8ο αιώνα π.Χ. ο Ησίοδος, περιγράφει στο «Έργα και Ημέραι» την ιδανική αγροτική γιορτή.

Κρέατα

Οι σαρδέλες, οι αντζούγιες και οι μαρίδες είναι οικονομικές και αποτελούν φαγητά της καθημερινότητας για τους αρχαίους Αθηναίους. Επίσης στην ίδια κατηγορία μπορούν να αναφερθούν ο λευκός τόνος, το λυθρίνι, το σαλάχι, ο ξιφίας και ο οξύρρυγχος, ο οποίος καταναλώνεται αλατισμένος. Η λίμνη Κωπαΐδα φημιζόταν για τα χέλια της, ξακουστά σε ολόκληρη την Ελλάδα, τα οποία εξαίρονται και στην κωμωδία «Αχαρνής». Ανάμεσα στα ψάρια του γλυκού νερού μπορούν να σημειωθούν το λαβράκι, ο κυπρίνος και το υποτιμημένο γατόψαρο.

Ψαριά

Λαχανικά: λάχανα, κρεμμύδια (κρόμμυον), γλυκομπίζελα, πράσα, βολβούς, μαρούλια, βλίτα, ραδίκια κ.ά. Σερβίρονταν ως σούπα, βραστά ή πολτοποιημένα (ἔτνος), καρυκευμένα με ελαιόλαδο, ξύδι, χόρτα ή μια σάλτσα ψαριού γνωστή με την ονομασία γάρον.

Φρούτα-Λαχανικά

Οι Έλληνες ανέτρεφαν πάπιες, χήνες, ορτύκια και κότες για να εξασφαλίζουν αυγά. Ορισμένοι συγγραφείς κάνουν ακόμη αναφορά σε αυγά φασιανού και αιγυπτιακής χήνας, εντούτοις μπορούμε να υποθέσουμε πως επρόκειτο για σπάνια εδέσματα. Τα αυγά καταναλώνονταν μελάτα και σφικτά ως ορεκτικό ή επιδόρπιο. Επιπλέον τόσο ο κρόκος όσο και το ασπράδι του αυγού αποτελούσαν συστατικά διαφόρων συνταγών.

Αυγά-πουλερικά

Προτιμούσαν τους φασίολους, τις φακές, τα ρεβίθια, τα κουκιά (κύαμοι) τους θέρμους (λούπινα), τις φακές και τα ρεβίθια

Όσπρια

Αλεύρι = άλφιτα Κρεμμύδι = κρόμμυον Κουκιά = κύαμοι Ψωμί = άρτος Σιτάρι = πύρος Παστέλι = σησαμίς Τούρτα = άμμιλος Κριθάρι = κρίθαι

 Ονομασίες τροφίμων στην αρχαία Ελλάδα.

Η αρχαίοι επειδή τα φαγητά που έτρωγαν ήταν άνοστα και σκέτα χρησιμοποιούσαν τον γάρο για να νοστιμίσουν τα φαγητά τους. Αποτελείται από εντόσθια ψαριών, κολιούς που τα ανακάτευαν με μπόλικο αλάτι, ξύδι, κρασί και μαϊντανό που τα άφηναν στον ήλιο για να ζεσταθούν και να ζυμωθούν ώστε να είναι έτοιμο για κατανάλωση.

Μια αρχαία συνταγή

Στην αρχαιότητα όπως και σήμερα υπήρχαν τρία πιάτα το πρώτο πιάτο, το κυρίως πιάτο και το επιδόρπιο

Αρχαία πιάτα

Πρώτα πιάτα Ρεπάνια (ρεπάνια, κρασί, ξύδι, μέλι,

σιναπόσπορος)                                                           Ελιές (μαύρες ελιές σερβιρισμένες με μέλι και σπόρους αρωματικών

φυτών) Αρακάς (αρακάς μαγειρεμένος με πράσο και άνηθο και σερβιρισμένος

με φρέσκο άνηθο)                                                                                                                                 

Φακή (φακή μαγειρεμένη με φρέσκο κόλιαντρο, ξύδι, σουμάκι, ελαιόλαδο)                       

Πληγούρι (πληγούρι από κριθάρι ρόδια) Απάκι (χοιρινό καπνιστό) σάλτσα (τυρί, σκόρδο, σέλινο, κόλιαντρο,

ελαιόλαδο, ξίδι) Αντίδια (βραστά αντίδια σερβιρισμένα με ελαιόλαδο και γάρο) Βωλητίνος άρτος (αλεύρι ζειάς, παπαρουνόσπορος, ελαιόλαδο,

χόνδρος)

Πρώτα πιάτα

Μύμα (κοτόπουλο, τυρί, ξύδι, σταφίδες, κύμινο, θρούμπι, κόλιαντρο, σκορδολάσαρο, κρεμμύδι, παπαρούνα, ρόδι)

Γεμιστό γουρουνόπουλο (γουρουνόπουλο γεμισμένο με μικρά πουλιά, κοτόπουλο, αυγά κ.α.)

Μαυρομάτικα φασόλια με μέλι και σιναπόσπορο (μαυρομάτικα φασόλια, σιναπόσπορος, μέλι, μαϊντανός, κύμινο, ξίδι, οινόγαρο, πιπέρι)

Μεταξωτός άρτος (αλεύρι, κρόκος) Πλακούντες (μπορούσαν να περιέχουν λεπτοαλεσμένο αλεύρι,

φρέσκο – συνήθως κατσικίσιο- τυρί, μέλι και νερό είτε ζυμωμένα όλα μαζί είτε με τη μορφή του γεμιστου ψωμιού).

Γάστρης ήταν μια κρητική σπεσιαλιτέ η οποία παραδόξως θεωρήθηκε από ορισμένους ιστορικούς ως ο πρόγονος του μπακλαβά. Περιείχε καβουρντισμένους ξηρούς καρπούς, καρβουντισμένους σπόρους παπαρούνας, σησάμι, μέλι και πιπέρι το οποίο εκτινάσσει τη γεύση του γλυκού

Κύρια πιάτα

                      Γλυκό  κουταλιού Δίπλες Άρτο

Γλυκίσματα

Οι αρχαίοι έλληνες σε κάθε γεύμα τις ημέρας είχαν και ένα πότο το μοναδικό ήταν το κρασί.

Kυκεών (κόκκινο κρασί ξηρό, καβουρδισμένο κριθάρι, τριμμένο κατσικίσιο τυρί, μέλι και σιγοβράζετε για μερικά λεπτά)

Κόνδιτον (κρασί, κανέλα, γαρίφαλο, καβουρδισμένο κριθάρι, πιπέρι)

Ποτά

Οξυμέλι Για να φτιαχτεί το οξυμέλι θα χρειαστεί να

ανακατεύσουμε περίπου 1,4 λίτρα η πέντε κουταλιές από ξύδι, περίπου 440γρ. η μια

μνα από θαλασσινό Άλας περίπου 4,4 κιλά η δέκα μνες από μέλι και περίπου 2,7 λίτρα ή

10 κουταλιές από νερό. Στη συνέχεια βράζουμε το μείγμα και κατόπιν το

αφήνουμε να κρυώσει για να το καταναλώσουμε.

Σάλτσες

Αυγοτάραχο = Ωοτάριχος Αθερίνα = Αθερίνη Αχινοί = Εχινοί Γαρίδες = Καρίδαι Καβούρια = Καρκίνοι Καλαμάρια = Τευθίδαι Καραβίδες = Κάραβοι Μύδια = Μύαι

ΟΙ ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΤΩΝ ΙΧΘΥΩΝ ΤΟΤΕ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ

1.Κυκερώνας Κίρκης2.Ομελέτα με μελί(Είναι 2 συνταγές από την αρχαιότητα που στην επομένη σελίδα έχουμε γράψει τα υλικά και την εκτέλεση)

Συνταγές

Υλικά 0/5 ποτήρι σιμιγδάλι 2 ποτήρια κρασί 250gr μαλακό ανάλατο λευκό τυρί Μέλι Εκτέλεση Βάζετε το σιμιγδάλι με το κρασί και το ζεσταίνετε.

Διαλύστε μέσα το τυρί και βάζετε τόσο μέλι όσο γλυκό θέλετε να το κάνετε. Το φέρνετε αργά σε βράση, το κατεβάζετε από τη φωτιά και το ανακατεύετε μέχρι να δέσει.

Κυκερώνας Κίρκης

Υλικά 500ml γάλα 6 αβγά 3 κουταλιές της σούπας μέλι Τριμμένο πιπέρι Εκτέλεση Ανακατεύουμε με το μελί και τα αβγά έως

να γίνουν ένας χυλός και τέλος τηγανίζουμε το χυλό μέχρι να ψηθεί και πασπαλίζουμε με πιπέρι.

Ομελέτα με μέλι

Τα μπαχαρικά ήταν ένα από τα πιο πολύτιμα υλικά των Αρχαίων Ελλήνων. Τα έβαζαν συνήθως σε φαγητά και σε γλυκά. Υπάρχουν πολλά είδη μπαχαρικών. Π.χ: Το κύμινο (το πιο πικάντικο μπαχαρικό. Σας συμβουλεύουμε να μην το δοκιμάσετε σε υπερβολική δόση),το πιπέρι (ροζ, κόκκινο, μαύρο και πράσινο),η ρίγανη, κανέλλα, φύλλα Δάφνης (Τα βάζουν κυρίως στις φακές) και πολλά άλλα.

Μπαχαρικά

Οι Αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν τα βότανα κυρίως για θεραπευτικούς σκοπούς. Μερικά από αυτά είναι: Το κρεμμύδι, το σκόρδο (Προστασία από εφιάλτες), το λάχανο (Χυμός από φύλλα = Θεραπεία ασθενειών), γαϊδουράγκαθο (Μαύροι καρποί = Παρασκευή τσαγιών και καταπλασμάτων), το κύμινο ( Θεραπεία παθήσεων του Πεπτικού Συστήματος).

Βότανα

ΤΕΛΟΣ

Από τους μαθητές της ΣΤ’ 1 2ο δημοτικό σχολειό Ιεράπετρας

Τέλος