สรป วทยาศาสตร ว 23102

หนวยท 4 แรงและการเคลอนทพลงงาน

ผลของแรงททาใหวตถเคลอนทดวยความเรง

ความเรง หมายถง อตราการเปลยนแปลงความเรวในหนงหนวยเวลา มหนวยเปน m/s2

เมอมแรงทไมเปนศนยกระทาตอวตถสงผลใหวตถเคลอนทโดยมความเรง ตามกฎการเคลอนทขอท 2 ของนวตน

ความหนวง หมายถง คาของความเรงทไดคาทตดลบ

1.1 การคานวณความเรงของวตถ

ความเรง =

ตวอยางท 1 รถยนตคนหนงแลนดวยความเรว 100 m/s เมอเวลาผานไป 10 วนาท รถยนต

เปลยนความเรวเปน 120 m/s รถยนตคนนแลนดวยความเรงเทาใด

วธทา ความเรง =

=

= = 2 m/s2

ดงนน รถยนตแลนดวยความเรงเทากบ 2 m/s2

ตวอยางท 2 เดกคนหนงขบรถจกรยานยนตมาดวยความเรว 100 m/s เมอเหนสนขนอน

ขวางทางจงชะลอความเรวและหยดโดยใชเวลา 20 วนาท เดกคนน

ขบรถจกรยานยนตดวยความเรงเทาใด

วธทา ความเรง =

=

= = – 5 m/s2

ดงนน เดกคนนขบรถจกรยานยนตดวยความเรง – 5 m/s2

ความเรวปลาย – ความเรวตน

เวลา

ความเรวทเปลยนแปลง

เวลา 120 – 100

10 20 10

ความเรวปลาย – ความเรวตน

0 – 100

20 –100 20

ชนดของแรง

แรงกรยาและแรงปฏกรยา

แรงกรยาคออะไร (แรงทกระทา)

แรงปฏกรยาคออะไร (แรงทโตตอบแรงกระทา)

“เมอเราออกแรงกระทาตอวตถ วตถจะมแรงตอบโตกระทาตอเราเชนเดยวกบแรงทเรากระทาตอวตถเรยกวา

แรงกรยา แรงทวตถกระทาตอเราเรยกวา แรงปฏกรยา

ซงกฎการเคลอนทของนวตนขอท 3 กลาวถงแรงทง 2 ไวดงน “ทกแรงกรยายอมมแรงปฏกรยาขนาด

เทากนกระทาในทศตรงกนขามเสมอ หรอแรงกระทา ซงกนและกนของวตถสองกอนยอมมขนาดเทากน

แตมทศทางตรงกนขาม” ในชวตประจาวน วตถบางชนดจะเคลอนทดวยแรงปฏกรยา เชน จรวด บงไฟ”

'''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''

แรงเสยดทาน

แรงเสยดทาน คอ แรงตานทานการเคลอนทของวตถ มทศตรงกนขามกบทศการเคลอนทของวตถเสมอ

แรงเสยดทานม 2 ชนด คอ

1. แรงเสยดทานสถต เปนแรงเสยดทานทเกดขนระหวางผวสมผสของวตถในสภาวะทออกแรง

กระทาตอวตถแลววตถไมเคลอนท

2. แรงเสยดทานจลน เปนแรงเสยดทานทเกดขนระหวางผวสมผสของวตถทกาลงเคลอนท

ปจจยทสงผลตอแรงเสยดทาน ไดแก

1. ชนดของผวสมผส ถาผวหยาบหรอขรขระจะมแรงเสยดทานมากกวาผวลน

2. นาหนกของวตถทกดพนหรอแรงตอบโตจากพน ถานาหนกของวตถทกดพนมมาก แรงเสยด

ทานจะมากดวย และแรงเสยดทานจะมากหรอนอยไมขนกบขนาดพนทผวสมผส

การลดแรงเสยดทานระหวางผวสมผสของวตถ ทาไดหลายวธ เชน เลอกใชผวสมผสทลนหรอขรขระ

นอย ใชลอหรอตลบลกปน ใชนามนหลอลน เพราะนามนหลอลนจะทาใหเกดแผนฟลมบาง ๆ แยกผวสมผส

ของวตถชวยลดแรงเสยดทานได

'''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''

แรงพยง หรอแรงลอยตวของของเหลว

แรงพยง หรอแรงลอยตวของของเหลว คอ แรง ลพธของ ของเหลว ทกระทาตอวตถมคาเทากบนาหนก

ของของเหลวทมปรมาตรเทากบสวนทจมของวตถ การทวตถลอยอยทผวของของเหลวได แสดงวา แรงพยง

หรอแรงลอยตวทเกดขนมคาเทากบนาหนกของวตถนน แตถาแรงพยง หรอแรงลอยตวนอยกวานาหนกของ

วตถ วตถนนจะจมลงใตของเหลว สาหรบวตถตน แรงพยง หรอแรงลอยตวจะขนกบความหนาแนนของวตถนนเทยบกบความ

หนาแนนของของเหลว วตถทลอยไดในของเหลวจะมความหนาแนนนอยกวาความหนาแนนของของเหลว

วตถกลวง หรอมชองวางภายในเนอของวตถ ถาความหนาแนนเฉลยของวตถมคานอยกวาความ

หนาแนนของของเหลว วตถนนจะลอยในของเหลวได

'''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''

โมเมนตของแรง

โมเมนตของแรง คอ ผลของแรงททาใหวตถหมนรอบจดคงท

คานวณไดจากสตร M = F × l

โมเมนตของแรง ม 2 ชนด ไดแก โมเมนตตามเขมนาฬกา และโมเมนตทวนเขมนาฬกา เมอภาวะสมดล

จะไดวา โมเมนตตามเขมนาฬกา = โมเมนตทวนเขมนาฬกา

สวนประกอบของคาน

สวนประกอบทสาคญในการทางานของคานม 3 สวน คอ

1. จดหมนหรอจดฟลกรม ( Fulcrum) F

2. แรงความตานทาน ( W) หรอนาหนกของวตถ

3. แรงความพยายาม ( E) หรอแรงทกระทาตอคาน

การจาแนกคาน คานจาแนกได 3 ประเภทหรอ 3 อนดบดงน

1. คานอนดบท 1

เปนคานทมจด ( F) อยระหวางแรงความพยายาม ( E) และแรงความตานทาน ( W) เชน กรรไกรตดผา กรรไกร

ตดเลบ คมตดลวด เรอแจว ไมกระดก เปนตน

2. คานอนดบ 2 เปนคานทมแรงความตานทาน ( W) อยระหวางแรงความพยายาม ( E) และจดหมน ( F) เชน ท

เปดขวดนาอดลม รถเขนทราย ทตดกระดาษ เปนตน

3. คานอนดบท 3 เปนคานทมแรงความพยายาม ( E) อยระหวางแรงความตานทาน ( W) และจดหมน ( F) เชน

ตะเกยบ คมคบถาน แหนบ เปนตน

'''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''

การเคลอนทของวตถ

การเคลอนท หมายถง การทวตถเปลยนตาแหนงจากทหนงไปยงอกทหนงในชวงเวลาใดเวลาหนง การเคลอนทใน 1 มต หรอการเคลอนทในแนวตรง เปนการเคลอนทของวตถทมเสนทางการ

เคลอนทเปนเสนตรง เชน รถแลนบนถนน การปลอยวตถจากทสง การเคลอนทใน 2 มต เปนการเคลอนทขณะทวตถเคลอนท จงมปรมาณทเกยวของกบการ

เคลอนทสองแนวพรอมกนคอ แนวราบและแนวดง เราจะศกษาการเคลอนทใน 2 มต 2 แบบ คอ การ

เคลอนทในแนววถโคง และการเคลอนทแบบวงกลม การเคลอนทในแนววถโคง เปนการเคลอนทของวตถทมเสนทางการเคลอนทเปนแนวเสนโคง

เชน การเตะฟตบอล การโยนลกบาสใสหวง

การเคลอนทแบบวงกลม วตถมเสนทางการเคลอนทเปนวงกลม วตถจะเคลอนทแบบนไดตองม

แรงกระทาตอวตถในทศทางพงเขาสศนยกลางการเคลอนทเสมอ เชน ชงชาสวรรค รถเลยวโคง รถจกรยานยนตไต

ถง ดาวเทยมโคจรรอบโลก '''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''

พลงงาน

งานและกาลงงาน

งาน (work; W) หมายถง ผลของแรงททาใหวตถเคลอนทตามแนวแรง คานวณไดจาก

W = งาน มหนวยเปน นวตน.เมตร (N.m) หรอจล (J)

W = F × S F = แรง มหนวยเปน นวตน (N)

S = ระยะทางตามแนวแรง มหนวยเปน เมตร (m)

กาลงงาน (power, P) หมายถง อตราการทางานตอหนงหนวยเวลา คานวณไดจาก

P = กาลงงาน มหนวยเปน จลตอวนาท (J/s) หรอวตต (W)

P = W = งาน มหนวยเปนจล (J)

t = เวลา มหนวยเปน วนาท (s)

'''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''

พลงงานและการเปลยนรปพลงงาน

พลงงานในธรรมชาต จาแนกออกเปน 2 รปดวยกน คอ

1. พลงงานจลน เปนพลงงานในวตถทกาลงเคลอนท

2. พลงงานศกย เปนพลงงานทสะสมอยในวตถ ถาพลงงานนนสะสมอยในวตถทอยสงจากพนดน

พรอมทจะเคลอนท เรยกวา พลงงานศกยโนมถวง แตถาเปนพลงงานทสะสมในสปรงหรอยางยด พรอมทจะ

ยดหรอหด เราเรยกวา พลงงานศกยยดหยน

พลงงานศกยยดหยน หมายถง พลงงานทสะสมในสปรง พรอมทจะยดหรอหด

'''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' '''' ''''' ''

W t

50 100

หนวยท 5 ไฟฟา

แอมมเตอร คอ เครองมอสาเรจรปทใชวดกระแสไฟฟาทไหลผานวงจร ความตานทานภายในของ

เครองแอมมเตอรมคานอยมาก วธใชตองตออนกรมกบวงจร มหนวยเปนแอมแปร (A)

โวลตมเตอร คอ เครองมอสาเรจรปทใชวดความตางศกย ไฟฟา ระหวางจด 2 จดในวงจร ความ

ตานทานภายในโวลตมเตอรมคาสงมาก วธใชตองตอขนานกบวงจร มหนวยวดเปนโวลต

ความตานทานไฟฟา หมายถง สมบตของลวดตวนาทยอมมการตอตานการไหลของกระแสไฟฟา

มหนวยเปนโอหม (Ω)

ลวดตวนาชนดเดยวกน ขนาดใหญเทากน เสนทยาวกวาจะมความตานทานมากกวาและจะยอมให

กระแสไฟฟาผานไดนอยกวาลวดเสนทสน

ลวดตวนาชนดเดยวกน ยาวเทากน เสนทมขนาดเลกกวาหรอพนทหนาตดนอยกวาจะมความ

ตานทานมากกวาและจะยอมใหกระแสไฟฟาผานไดนอยกวาลวดเสนทมขนาดใหญ

กฎของโอหม

เมออณหภมคงท อตราสวนระหวางความตางศกยไฟฟากบกระแสไฟฟาของตวนาอนหนงยอม

คงทเสมอ ซงเขยนเปนความสมพนธไดวา

= R

หรอ V = IR

เมอ V แทน ความตางศกยไฟฟา มหนวยเปน โวลต (V)

I แทน กระแสไฟฟา มหนวยเปน แอมแปร (A)

R แทน ความตานทานไฟฟา มหนวยเปน โอหม ( Ω )

หลอดไฟฟามความตางศกยไฟฟาระหวางขว 50 โวลต ไสหลอดมความตานทาน 100 โอหม

จะมกระแสไฟฟาผานกแอมแปร (จงแสดงวธทา)

(วธทา จาก V = IR

I =

I =

I = 0.5 แอมแปร

ดงนน มกระแสไฟฟาผานเทากบ 0.5 แอมแปร)

V

I

v

I

R

V R

“วงจรไฟฟา เปนเสนทางทกระแสไฟฟาไหลผานไดครบรอบในวงจรไฟฟา โดยกระแสไฟฟา

ไหลผานสายไฟ สะพานไฟ สวตช และเครองใชไฟฟา ตามลาดบ แลวจงไหลกลบทางสายกลาง

วงจรปด คอ วงจรไฟฟาทมกระแสไฟฟาไหลครบวงจร

วงจรเปด คอ วงจรไฟฟาทไมมกระแสไฟฟาไหลผาน”

.........................................................................................................................................

หลอดไฟฟา จดไดวาเปนตวนาทมความตานทานสง ซงมกจะเรยกวา ตวตานทาน

การตอความตานทานไฟฟามการตออย 3 แบบ คอ แบบอนกรม แบบขนาน และแบบผสม

เพอประโยชนในการบงคบปรมาณกระแสไฟฟาทเขาไปในวงจรแตละสวน

แบบอนกรม

นาลวดทมความตานทานเสนละ 10 โอหม มาตออนกรมกน 2 เสน จะไดคาความตานทานรวมเปนเทาใด (จง

แสดงวธทา)

(วธทา จาก Rรวม = R1 + R2 + R3 + …. + Rn

Rรวม = 10 + 10

Rรวม = 20 Ω

ดงนน ความตานทานรวมเทากบ 20 โอหม ตอบ)

...........................................................................................................................................................

แบบขนาน ความตานทานรวมระหวาง A กบ B คอเทาใด

(จงแสดงวธทา)

( วธทา จาก = + + + … +

= + + =

Rรวม =

Rรวม = 3

ดงนน ความตานทานรวมระหวาง A กบ B เทากบ 3 โอหม ตอบ)

,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

การคานวณกาลงไฟฟา (P)

กาลงไฟฟา (P) (วตต) =

จะได P =

หรอ W = P x t

1

Rรวม

1 R1

1 R2

1 R3

1 Rn

1 6

1 10

1 15

10 30

30

10

6 Ω

10

15

B A

W t

เครองใชไฟฟาตองสนเปลองพลงงานไฟฟาเทาใด

P = กาลงไฟฟาของเครองใชไฟฟา ... (Watt ; W วตต)

t = เวลาทใชไฟฟา ... (s ; วนาท)

W = พลงงานไฟฟาทเครองใชไฟฟาใชไป ... (J ; จล)

โดยปกตหนวยของพลงงานไฟฟา เปนวตต.วนาท ถานามาใชกบพลงงานทใช จะไมเหมาะสม เพราะเปนหนวย

เลก ในทางปฏบตจงคดพลงงานไฟฟาเปนกโลวตต.ชวโมง หรอ ทเรยกกนวา “หนวย หรอ ยนต (Unit)”

1 หนวย (Unit) = 1 กโลวตต.ชวโมง

หาคาพลงงานทเครองใชไฟฟาใชไปไดจาก …

W = P (กโลวตต) x t (ชวโมง)

หมอหงขาวไฟฟาใชกาลงไฟฟา 800 วตต ถาใชอยนานครงชวโมง จะสนเปลองพลงงาน-ไฟฟากหนวย

(วธทา กาลงไฟฟา 800 วตต = 0.8 กโลวตต

ใชอยนานครงชวโมง = 0.5 ชวโมง

จาก W = P × t

W = 0.8 × 0.5

W = 0.4 หนวย

ตอบ ดงนน สนเปลองพลงงานไฟฟาเทากบ 0.4 หนวย )

ถาคดคาไฟหนวยละ 2 บาท ถาใชทกวนใน 1 อาทตย จะเสยเงนเทาใด 0.4 x 2 x 7 = 5.6 บาท

,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

หนวยท 6 อเลกทรอนกสเบองตน

ตวตานทาน เปนอปกรณทมสมบตในการตานการไหลของกระแสไฟฟา เมอนาตวตานทานตอใน

วงจรไฟฟาและเพมคาความตานทานมากขน จะทาใหกระแสไฟฟาในวงจรเปลยนแปลง

โดยทวไปแบงตวตานทานเปน 2 ประเภท ไดแก ตวตานทานคงท และตวตานทานเปลยนคาได ความตานทานในวงจรเพมขน กระแสไฟฟาในวงจรจะนอยลง

ตวตานทานมหนาทในวงจรไฟฟา คอ จากดปรมาณไฟฟาในวงจรหรอในสวนของวงจร

ตวเกบประจ เปนอปกรณททาหนาทสะสมประจไฟฟา หรอคายประจไฟฟาใหกบวงจรหรออปกรณอน ตว

เกบประจโดยทวไปแบงเปน 2 ประเภท ไดแก ตวเกบประจชนดคาคงท และตวเกบประจเปลยนคาได

ตวเกบประจ คอ อปกรณททาหนาทสะสมประจไฟฟา หรอคาย ประจไฟฟาใหกบวงจรหรออปกรณอน)

ไดโอด เปนอปกรณทชวยควบคมใหกระแสไฟฟาจากภายนอกไหลผานไดทศทางเดยวและปองกน

กระแสไฟฟาไหลยอนกลบ

ไดโอดทาจากสารประเภท สารกงตวนา

ไดโอด ชวยควบคมทศทางการเคลอนทของกระแสไฟฟาในวงจรใหเคลอนทในทศทางเดยว

และปองกนกระแสไฟฟาเคลอนทยอนกลบในวงจร

ไดโอดประกอบดวยขว 2 ขว คอ (แอโนด) ตอกบแหลงกาเนดไฟฟาขว (บวก) และ (แคโทด)

ตอกบแหลงกาเนดไฟฟาขว (ลบ)

LED แตกตางจากไดโอดทว ๆ ไป LED เปนไดโอดทเมอมกระแสไฟฟาผานจะใหแสงสวาง

แตไดโอดทวไปจะควบคมทศการเคลอนทของกระแสไฟฟา)

LED มขายนออกมาสองขา ขาทสนกวาคอ ขวแคโทด (ขวลบ) และขาทยาวกวาคอ ขวแอโนด

(ขวบวก) ไดโอดเปลงแสงนมลกษณะคลายๆหลอดไฟเลกๆ กนไฟนอย และนยมนามาใชงานอยาง

กวางขวาง เชน ไฟกะพรบตามเสยงเพลง ไฟหนาปดรถยนต ไฟเตอนในเครองใชไฟฟาตางๆ ไฟทใชในการ

แสดงตวเลขของเครองคดเลข เปนตน

ทรานซสเตอร เปนอปกรณอเลกทรอนกสททาหนาทเสมอนเปนสวตชปดหรอเปดวงจรไฟฟา

หนวยท 7 ดวงดาวและอวกาศ

กาแลกซ (galaxy) คอ กระจกดาวหรอระบบดาวทประกอบดวยดาวฤกษจานวนนบแสนลานดวง

อยรวมกนดวยแรงดงดดระหวางดวงดาวกบดวงดาว กาแลกซแบงเปน 3 ประเภท ดงน

1. กาแลกซรปไข เปนกาแลกซทมกระจกดาวฤกษรวมกนอยางหนาแนนบรเวณใจกลาง

2. กาแลกซรปกงหน เปนกาแลกซทมกระจกดาวฤกษบรเวณใจกลาง และมการแผเปนสาย

โดยระบบระบบสรยะจดอยในกาแลกซรปกงหน

3. กาแลกซรปรางไมสมาเสมอ เปนกาแลกซทไมมรปทรงทแนนอนมขนาดเลก กระจดกระจาย

ไป โดยทว มโครงสรางไมเปนระเบยบ

.........................................................................................................................................................................

ดาวเคราะหในระบบสรยะ แบงไดเปน 2 กลม โดยมวธการแบงได 2 แบบ คอ

1. แบงตามองคประกอบของสารในดาวเคราะห แบงเปน

1.1 ดาวเคราะหชนใน เปนดาวเคราะหทอยใกลดวงอาทตย มลกษณะเปนหนแขง วงโคจร

อยใกลกวาแถบดาวเคราะหนอย ไดแก ดาวพธ ดาวศกร โลก และดาวองคาร

1.2 ดาวเคราะหชนนอก เปนดาวเคราะหขนาดใหญทมวงโคจรอยไกลกวาแถบดาวเคราะห

นอย เปนดาวเคราะหแกสทมแกนแขงขนาดเลกอยทแกนกลาง แกสทพบสวนมากเปนแกสไฮโดรเจน แกส

ฮเลยม ไดแก ดาวพฤหสบด ดาวเสาร ดาวยเรนส และดาวเนปจน

2. แบงตามระยะทางเฉลยจากดาวเคราะหถงดวงอาทตย แบงเปน

2.1 ดาวเคราะหวงใน มรศมวงโคจรเฉลยนอยกวารศมวงโคจรเฉลยของโลก ไดแก ดาวพธ

และดาวศกร

2.2 ดาวเคราะหวงนอก มรศมวงโคจรเฉลยมากกวารศมวงโคจรเฉลยของโลก ไดแก ดาว

องคาร ดาวพฤหสบด ดาวเสาร ดาวยเรนส และดาวเนปจน

.........................................................................................................................................................................

ดาวตก (meteor) หรอทคนไทยเรยกวา ผพงไต เปนเพยงอกกาบาต หรอเศษวสดเลก ๆ ทหลดจาก

ดาวหางทเคลอนทผานโลก และเศษวสดเหลานนตกผานชนบรรยากาศของโลก เกดการเสยดสกบชน

บรรยากาศ ทาใหเกดความรอนและลกเปนดวงไฟตกลงมายงโลก เศษวสดทลกไหมไมหมด เมอตกลงมาบน

พนโลกอาจกอใหเกดหลมอกกาบาตขนาดตาง ๆ ได

ดาวหาง (comet) ประกอบดวยฝนและนาแขงผสมฝนละออง เมอโคจรเขาใกลดวงอาทตย นาแขง

จะเกดการระเหด กลายเปนแกสผสมฝนละอองเปนทางยาว จดเปนหางของดาวหาง สวนตวหรอหวของดาว

หาง เรยกวา นวเคลยส เมออยไกลจากดวงอาทตยมาก ๆ จะมแตนวเคลยสไมมหาง

.............................................................................................................................................. ...........................

การเคลอนทของดวงจนทรม 3 ลกษณะ คอ หมนรอบตวเอง โคจรรอบโลก และโคจรรอบดวงอาทตย

ปรากฏการณขางขน-ขางแรม (moon phase) เกดขนจากดวงจนทรโคจร เปลยนตาแหนงไปรอบโลกแลวทา

ใหเกดภาพสะทอนจากแสงของดวงอาทตย เกดเปนเสยวมากนอยตามตาแหนงทดวงจนทรอย

.........................................................................................................................................................................

การบอกตาแหนงดาวบนทองฟา ตองบอกเปนมม 2 ระบบ ดงน

1. มมทศ เรยกวา แอซมท (azimuth) เปนมมบอกทศ โดยวดตามเขมนาฬกา จากจดทศเหลอไป

ตามเสนขอบฟาทางตะวนออกจนกระทงกลบมาทจดทศเหนอ

2. มมเงย เรยกวา อลตจด (altitude) เปนมมทวดจากเสนขอบฟาขนไปตามเสนวงกลมดงจนถง

จดเหนอศรษะ เมอนกเรยนหนไปในทศของมมบอกทศ เพอจะดดาวทตองการแลว จะตองบอกไดวาดาวนน

ๆ อยสงขนไปเปนมมเทาใด โดยมมเงยนจะวดไดจาก 0 - 90 องศาเทานน

.........................................................................................................................................................................

กลมดาวเปนเพยงเรองของจนตนาการ ซงมความแตกตางกนไปในแตละทองถน เชอชาต ภาษาและ

วฒนธรรม ดงนน เพอใหสอความหมายตรงกน องคการดาราศาสตรสากลจงกาหนดมาตรฐานโดยมชอเรยก

ใหเหมอนกน โดยถอตามยโรป เชน กลมดาวหมใหญ กลมดาวแคสสโอเปย กลมดาวนายพราน

กลมดาวเหลานสามารถใชฤดกาล และเดอน และ บอกทศได เนองจากมดาวเหนอ

.........................................................................................................................................................................

กลองดดาวหรอกลองโทรทรรศน แบงเปน 2 ประเภท คอ กลองโทรทรรศนประเภทหกเหแสงและ

กลองโทรทรรศนประเภทสะทอนแสง

กลองโทรทรรศน (telescope) คอ เครองมอทใชสองดวตถในทองฟาซงอยหางไกล ซงมองดดวยตา

เปลาไมชด ใหไดภาพขนาดขยายใหญและชดเจนขน แบงเปน 2 ประเภท ไดแก กลองโทรทรรศนประเภท หก

เหแสง และกลองโทรทรรศนประเภทสะทอนแสง

กลองโทรทรรศนวทย (radio telescope) คอ กลองโทรทรรศนทสามารถรบคลนวทย ซงเปน

คลนแมเหลกไฟฟาทแผมาจากดวงดาวดวยจานขนาดใหญ จากนนจะแปรสญญาณทไดรบขอมล เพอให

เราทราบขอมลเกยวกบบรรยากาศของดวงดาวทอยนอกโลกได

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ยานอวกาศ (space craft) คอ สงประดษฐทมนษยสรางขนเพอสงออกไปสารวจสงตาง ๆ ในอวกาศ แบงเปน

2 ประเภท ดงน

1. ยานอวกาศทไมมมนษยขบคม สวนใหญใชสาหรบสารวจดาวบรวาร และดาวเคราะหตาง ๆ

ยานไพโอเนยร ยานมารเนอร ยานกาลเลโอ

2. ยานอวกาศทมมนษยขบคม เพอปฏบตภารกจตาง ๆ ในอวกาศ

เชน โครงการเจมน โครงการอะพอลโล

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ดาวเทยม (satellite) คอ วตถทมนษยสรางขนมาแลวสงขนไปโคจรรอบโลก เพอวตถประสงคอน

ใดอนหนงหรอมากกวา ดาวเทยมมหลายประเภท แบงตามประโยชนทใชงาน ดงน

1. ดาวเทยมดานวทยาศาสตรและดาราศาสตร เพอศกษาสภาพแวดลอมของโลก และสภาพ

อากาศของโลก

2. ดาวเทยมสอสาร เพอสาหรบการตดตอสอสารระหวางประเทศ การถายทอดโทรทศน วทย

การประชมทางไกล

3. ดาวเทยมเฉพาะทาง สรางขนมาเพอวตถประสงคทแตกตางกน เชน การพยากรณอากาศ

สารวจทรพยากรธรรมชาต จารกรรม

แผนภาพ ตวอยางประโยชนของเทคโนโลยอวกาศ

2. สารวจความแปรปรวนของลมฟาอากาศ

ความหนาแนนของอณหภมของชนบรรยากาศ

และการเปลยนแปลงสภาพอากาศตาง ๆ

บนผวโลก ทาใหสามารถเตรยมพรอมทจะ

รบกบสถานการณตาง ๆ ทอาจเกดขนตอไปได

3. สารวจทรพยากรธรรมชาต ทงแหลงนา ปาไม ภเขา

และเขตแดนของภมประเทศโดยถายภาพพนผวโลก

จากดาวเทยม ทาใหทราบวาปจจบนโลกมการ

เปลยนแปลงอยางไรบาง

4. ปฏบตการทดลองและวจยทางวทยาศาสตร

บางอยางทไมสามารถทาการทดลองหรอ

วจยไดบนโลก

5. ทาใหโลกมความเจรญกาวหนาและ

พฒนาทางดานเทคโนโลย มการสอสาร

และโทรคมนาคมทงาย สะดวก และ

รวดเรวมากขน โดยเทคโนโลยทางดาน

ดาวเทยมสอสาร

ตวอยาง

ประโยชนของ

เทคโนโลย

1. สารวจสภาวะแวดลอมของโลก

ดวงดาว วตถในทองฟา และ

อวกาศ