Embed Size (px)
Citation preview
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๓
703
แนวการจดกจกรรมกระบวนการเรยนร
เพอสรางคณลกษณะ ด เกง มสข
๖หนวยการเรยนรท
มรดกไทยเรอง สารเคมทใชในชวตประจำาวน
สาระการเรยนรวทยาศาสตร
ชน ป.๔ - ๖
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
704
การวเคราะหแผนผงจากสาระการเรยนร
มรดกไทย(สารทใชใน
ชวตประจำาวน)
การกำาจดแมลง
และศตรพช
การจำาแนกสารการเปลยนแปลงสาร
สารปรงรสอาหาร
สารแตงสอาหาร
สารทำาความสะอาด
การแยกสารเนอผสม
การแยกสารเนอเดยว
การแยกสาร
การละลายสาร
การเกดสารใหม
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๓
705
๑. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ว ๓.๑ เขาใจสมบตของสารความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรงยดเหนยว
ระหวางอนภาคมกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตรสอสารสงทเรยนรและนำาความรไปใชประโยชน
ตวชวด
ป.๖/๑ ทดลองและอธบายสมบตของแขงของเหลวและแกส
ป.๖/๒ จำาแนกสารเปนกลมโดยใชสถานะหรอเกณฑอนทกำาหนดเอง
ป.๖/๓ ทดลองและอธบายวธการแยกสารบางชนดทผสมกน โดยการรอน การตกตะกอน การกรอง
การระเหดการระเหยแหง
ป.๖/๔ สำารวจและจำาแนกประเภทของสารตางๆทใชในชวตประจำาวน โดยใชสมบตและการใชประโยชน
ของสารเปนเกณฑ
ป.๖/๕ อภปรายเลอกใชสารแตละประเภทไดอยางถกตองและปลอดภย
มาตรฐาน ว ๓.๒ เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนแปลงสถานะของสารการเกดสารละลายการ
เกดปฏกรยามกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตรสอสารสงทเรยนรและนำาความรไปใชประโยชน
ตวชวด
ป.๖/๑ ทดลองและอธบายสมบตของสารเมอสารเกดการละลายและเปลยนสถานะ
ป.๖/๒ วเคราะหและอธบายการเปลยนแปลงททำาใหเกดสารใหมและมสมบตเปลยนแปลงไป
ป.๖/๓ อภปรายการเปลยนแปลงของสารทกอใหเกดผลตอสงมชวตและสงแวดลอม
๒. กำาหนดสาระสำาคญของการเรยนร
๑. การเปลยนแปลงของสารไดแกการเปลยนสถานะการเกดสารละลายและการเกดสารใหม
๒. เมอสารเกดการเปลยนแปลงเปนสารละลายและเปลยนสถานะสารนนยงคงแสดงสมบตของสารเดมอย
ถาเปนการเกดสารใหมสมบตของสารจะเปลยนแปลงไปจากเดม
๓. การทำาใหสารเกดการเปลยนแปลงกอใหเกดผลตอสงมชวตและสงแวดลอมและสามารถนำาไปใชประโยชน
ในชวตประจำาวนได
๔. สารบางชนดทผสมกนอย ถาตองแยกออกจากกน ตองใชวธการเหมาะสม เชนการรอนดวยตะแกรง
การกรองการทำาใหตกตะกอนการโครมาโตรกราฟฟการระเหดการระเหยแหง
แผนการจดการเรยนร
กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร
หนวยการเรยนรท ๖ มรดกไทยเรอง สารทใชในชวตประจำาวน ระยะเวลาในการสอน ๑๓ ชวโมงป.๖
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
706
๕. สารตางๆทใชในชวตประจำาวนมหลายประเภทการนำาสารแตละประเภทไปใชประโยชน ตองเลอกใช
ดวยวธทถกตองปลอดภยและตระหนกถงสงมชวตและสงแวดลอม
๓. คณลกษณะทตองการพฒนา
๑. ใหผเรยนเปนคนดโดยสรางใหผเรยนมคณลกษณะดานคณธรรมจรยธรรมทพงประสงคดานความมงมน
ขยนหมนเพยรประหยดอดออมมความซอสตย
๒. ใหผเรยนเปนคนเกงโดยมความรความเขาใจ
– การละลายสาร
– การเกดสารใหม
– การแยกสารเนอผสม
– การแยกสารเนอเดยว
– การจำาแนกประเภทสารในชวตประจำาวน
– สารปรงรสอาหารสารแตงสอาหารสารทำาความสะอาดสารกำาจดแมลงและศตรพช
๓. ใหผเรยนมความสขโดย
– เหนคณคาและมเจตนคตทดตอวทยาศาสตรและสรางผลงานอยางสรางสรรค
– ภมใจในผลงานของตนเองชนชมผลงานของผอน
– มความสนกในการเรยนรการทดลอง
๔. การวางแผนการจดกจกรรมแบบบรณาการ
คณตศาสตรการบนทกขอมลการทดลอง
การงานอาชพและเทคโนโลยออกแบบประดษฐเครองกรองนำาอยางงาย
ศลปะวาดภาพการทดลอง
ภาษาองกฤษคำาศพทเกยวกบสารทใชในชวตประจำาวน
มรดกไทย(สารทใชใน
ชวตประจำาวน)
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๓
707
๘๗๖๕ ๔
๓๒
๑๕. การวางแผนการจดการเรยนร
๖. รายละเอยดของกจกรรม
๑. ครสนทนากบนกเรยนเกยวกบสารทใชในชวตประจำาวนในดานการละลายนำาไมละลายนำาการเกดสารใหม
การแยกสารการจำาแนกสารทใชในชวตประจำาวนและการใชสารใหปลอดภยตอรางกาย
๒. นกเรยนรวมกนอภปรายสารในชวตประจำาวนไดแกการเปลยนแปลงสารการแยกสารและการจำาแนกสาร
ในชวตประจำาวนและการใชสารใหปลอดภยตอรางกายเขยนเปนMindMapping
๓. นกเรยนสบคนขอมลเรองการเปลยนแปลงของสารการแยกสารการใชสารในชวตประจำาวน
๔. นกเรยนปฏบตการทดลองเรอง
– การละลายสาร
– การเกดสารใหม
– การแยกสารเนอเดยวการแยกสารเนอผสม
– การตรวจสอบสารปรงแตงอาหาร
๕. นกเรยนนำาเสนอผลการทดลองและสรปนกเรยนปฏบตตามกจกรรมใบงานทครมอบหมาย
๖. นกเรยนสรางชนงานตามความสนใจ
ครสนทนากบนกเรยนเกยวกบสารในชวตประจำาวนในดานการละลายนำาไมละลายนำา–ซกถามการเกดสารใหม–ซกถามการแยกสาร–ซกถามการจำาแนกสาร
นกเรยนปฏบตการทดลองเรอง–การละลายสาร–การเกดสารใหม–การแยกสาร–การทดสอบ สารปรงแตงอาหาร
นกเรยนนำาเสนอผลการทดลอง– นกเรยนปฏบตตาม กจกรรมใบงาน ทครมอบหมาย
นกเรยนสรางชนงานตามความสนใจทำาโครงงาน
นกเรยนนำาเสนอผลงานของตนเอง– ครและนกเรยนรวมกนแสดง ความคดเหนและใหขอเสนอแนะ
ครและนกเรยนประเมนชนงานนำาผลงานมาจดแสดงในชนเรยนและแลกเปลยนความรซงกนและกน
ใหนกเรยนสบคนขอมลการ
เปลยนแปลงของสารการแยกสารและการจำาแนกสาร
การใชสารใหปลอดภย
นกเรยนอภปรายสารในชวตประจำาวนมการเปลยนแปลงสารการแยกสารและจำาแนกสารไดอยางไรใหนกเรยนเขยนMindMapping
มรดกไทย(สารทใชใน
ชวตประจำาวน)
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
708
๗. นกเรยนนำาเสนอผลงานของตนเองครและนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนและใหขอเสนอแนะ
๘. ครและนกเรยนประเมนชนงาน
๙. นำาผลงานมาจดและแสดงในชนเรยนและแลกเปลยนความรซงกนและกน
๗. รายการอปกรณประกอบหนงสอวทยาศาสตร ประถมศกษาปท ๔ - ๖
เรอง สารและสมบตของสาร
ท รายการ จำานวน/หอง จำานวน/กลมราคา
โดยประมาณหมายเหต
๑ เสนเอน ๑มวน ๖๐cm. ๕๐
๒ เสนดาย ๑หลอด ๖๐cm. ๕๐
๓ แถบยางยด ๑หอ ๖๐cm. ๓๐
๔ ชดทดลองการถายโอนความรอน ๑ชด ๑๕๐
๕ สายไฟและคลปปากจระเข ๑ชด ๓๐
๖ ถานไฟฉายพรอมกระบะใสไฟฉาย ๑ชด ๑๐๐
๗ กระดาษลตมสสแดง ๑หลอด ๓แผน ๘๐
๘ กระดาษลตมสสนำาเงน ๑หลอด ๓แผน ๘๐
๙ กระบอกตวง๑๐๐ml ๑อน ๒๑๐
๑๐ บกเกอร๒๕๐ml Pyrex๑ใบ
ธรรมดา๑ใบ
๑๐๗
๗๘
๑๑ บกเกอร๑๐๐ml ๕ใบ ๓๖๕
๑๒ หลอดทดลอง๑๐ml ๕หลอด ๕๐
๑๓ หลอดหยด ๒อน ๖
๑๔ ชอนตกสารเบอร๒ ๑อน ๒
๑๕ ลกโปงแบบตางๆ ๑ถง ๕๐
๑๖ ผงฟ ๑ถง ๕๐
๑๗ กระดาษอะลมเนยม ๑๐×๑๐cm. ๗๕
๑๘ ตะเกยงแอลกอฮอล,ทกนลม,ตะแกรงลวด ๑ชด ๙๑
๑๙ เทอรมอมเตอร ๑อน ๑๐๐
๒๐ สายวด ๑เสน ๒๐
๒๑ แทงแกวคน ๑อน ๑๒
๒๒ กรวยแกว ๑อน ๔๗
๒๓ กระดาษกรองwattmanNo.๙๓ ๑กลอง ๑แผน ๑๓๒
๒๔ เครองชง ๑เครอง ๕๑๐
๒๕ ถงพลาสตก ½Kg. ๒ถง ๕๐
๒๖ หลอดดดพลาสตก ๑หอ ๑หลอด ๒๐
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๓
709
ท รายการ จำานวน/หอง จำานวน/กลมราคา
โดยประมาณหมายเหต
๒๗ ไมจมฟน ๑หอ ๕อน ๑๒
๒๘ จานหลมพลาสตก ๑จาน ๒๐
๒๙ ลวดหนบกระดาษ ๑กลอง ๕ตว ๑๕
๓๐ แคลเซยมไฮดรอกไซด ๒๕๐กรม ๒๓
๓๑ กระบอกตวง๑๐ml ๑อน ๑๖๕
๓๒ โซดาซกผา ๑ขวด ๓๕
๓๓ ถวยยรกา ๑ใบ ๔๕
๓๔ นำาสมสายช ๑ขวด ๒๐
๓๕ มะนาว ๓ผล ๒๕
๓๖ นำาอดลม ๑ขวด ๑๒
๓๗ สบ ๑กอน ๑๐
๓๘ ผงซกฟอก ๑หอ ๑๐
๓๙ ซอสมะเขอเทศ ๑ขวด ๓๐
๔๐ นำายาทำาความสะอาดสขภณฑชนดนำา ๑ขวด ๖๐
๔๑ นำายาทำาความสะอาดสขภณฑชนดผง ๑ขวด ๖๐
๔๒ นำาปลา ๑ขวด ๑๕
๔๓ แชมพสระผม ๑ขวด ๒๐
รวม ๓,๑๒๒ บาท
๘. การประเมนตามสภาพจรง
กจกรรม/พฤตกรรม/ผลงานทตองประเมน วธการ เครองมอ
๑. สงเกตการเขารวมกจกรรมการเขารวมปฏบตกจกรรม การสงเกต แบบสงเกตการสมภาษณ
๒.ตรวจผลงานเปนกลมรายบคคลความถกตอง
ความสมบรณความสะอาดความคดรเรมสรางสรรค
ตรวจผลงาน ใบกจกรรม
๓. การนำาเสนอผลงานการรายงาน การสงเกต แบบประเมนผลงาน
ผประเมน
– นกเรยนและเพอนนกเรยน
– คร
– ผปกครองหรอผทเกยวของอนๆ
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
710
๙. สรปผลการเรยนการสอน
............................................................................................................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................................................................................................
wwwwwwww
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๓
711
กลมสาระการเรยนร
วทยาศาสตร
หนวยการเรยนรท ๖ มรดกไทย
เรอง การละลาย
ชอ..................................................................................................................ชน............................................เลขท.................................
แผนท๑ใบกจกรรม
คำาชแจง ผลทสงเกตไดจากการทำากจกรรมเปนดงน
ตารางบนทกผลการทดลอง
สารทใชทดลอง การเปลยนแปลงทสงเกตไดชนดของสารผสม
สารเนอเดยว สารเนอผสม
หลอดท๑
นำาตาล+นำา
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
........................................
........................................
........................................
........................................
หลอดท๒
เกลอ+นำา
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
........................................
........................................
........................................
........................................
หลอดท๓
ทราย+นำา
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
........................................
........................................
........................................
........................................
หลอดท๔
ดน+นำา
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
........................................
........................................
........................................
........................................
สรปผลการทดลองเกยวกบการละลายไดวาอยางไร
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
wwwwwwww
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
712
กลมสาระการเรยนร
วทยาศาสตร
หนวยการเรยนรท ๖ มรดกไทย
เรอง การเกดสารใหม
ชอ..................................................................................................................ชน............................................เลขท.................................
แผนท๒ใบกจกรรม
คำาชแจง ผลทสงเกตไดจากการทำากจกรรมเปนดงน
ตารางบนทกผลการทดลอง
วธทดลอง การเปลยนแปลงทสงเกตได
ใสผงฟลงในนำาสมสายช ..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
หยดสารละลายแอมโมเนยหอม
ลงในสารละลายจนส
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
หยดนำาปนใสลงใน
สารละลายผงฟ
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
ผสมปยแอมโมเนยมกบปนขาว ..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
สรปผลการทดลองเกยวกบการเกดสารใหมไดวาอยางไไร
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
wwwwwwww
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๓
713
กลมสาระการเรยนร
วทยาศาสตร
หนวยการเรยนรท ๖ มรดกไทย
เรอง การแยกสารเนอผสม
ชอ..................................................................................................................ชน............................................เลขท.................................
แผนท๓ใบกจกรรม
คำาชแจง ผลทสงเกตไดจากการทำากจกรรมเปนดงน
ตารางบนทกผลการทดลอง
การทดลองลกษณะของนำาทสงเกตได
ภาชนะใบท ๑ ภาชนะใบท ๒
๑. ตกนำาจากแหลงนำาใสในภาชนะ๒ใบ
๒.แกวงสารสมในภาชนะใบท๑จำานวน๑๐ครง
ภาชนะใบท๒ไมไดแกวงสารสมตงไว๑๐นาท
สรปผลการทดลองไดวาอยางไร
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
714
ตอนท ๒ ตารางบนทกผลการทดลอง
สารเนอผสม วธการทใชแยกสาร ผลทได
๑. ขนมสาคถวดำา ........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
๒.พมเสนกบเกลอ ........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
๓. ดนกบนำา ........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
๔. นำาขนจากคลอง ........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
๕.นำามนกบนำา ........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
........................................................................................................
สรปผลการทดลองเกยวกบการแยกสารเนอผสมไดวาอยางไร
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
wwwwwwww
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๓
715
กลมสาระการเรยนร
วทยาศาสตร
หนวยการเรยนรท ๖ มรดกไทย
เรอง การแยกสารเนอเดยวหรอสารละลาย
ชอ..................................................................................................................ชน............................................เลขท.................................
แผนท๔ใบกจกรรม
คำาชแจง ผลทสงเกตไดจากการทำากจกรรมเปนดงน
ตารางบนทกผลการทดลอง
สารทใชทดลอง วธการทใชแยกสาร ผลทได
สารละลายเกลอ
สารละลายนำาตาล
สรปผลการทดลองเกยวกบการแยกสารเนอเดยวไดวาอยางไร
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
wwwwwwww
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
716
กลมสาระการเรยนร
วทยาศาสตร
หนวยการเรยนรท ๖ มรดกไทย
เรอง การจำาแนกประเภทของสารทใชในชวตประจำาวน
ชอ..................................................................................................................ชน............................................เลขท.................................
แผนท๕ใบกจกรรม
คำาชแจง ผลทสงเกตไดจากการทำากจกรรมเปนดงน
ตอนท ๑ ตารางบนทกขอมลและผลการทดลอง
ชอสาร การใชประโยชนสมบตของสาร
ความเปนกรด - เบส อนๆ
๑. ............................................................................ ........................................................... ........................................................... ...........................................................
๒. ............................................................................ ........................................................... ........................................................... ...........................................................
๓. ............................................................................ ........................................................... ........................................................... ...........................................................
๔. ............................................................................ ........................................................... ........................................................... ...........................................................
๕. ............................................................................ ........................................................... ........................................................... ...........................................................
๖. ............................................................................ ........................................................... ........................................................... ...........................................................
๗. ............................................................................ ........................................................... ........................................................... ...........................................................
๘. ............................................................................ ........................................................... ........................................................... ...........................................................
๙. ............................................................................ ........................................................... ........................................................... ...........................................................
๑๐. ............................................................................ ........................................................... ........................................................... ...........................................................
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๓
717
ตอนท ๒
๑. เกณฑทใชในการจำาแนกคอ
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
๒. จำาแนกไดเปนกประเภท
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
๓. แผนภาพการจำาแนกสารเปนดงน
wwwwwwww
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
718
กลมสาระการเรยนร
วทยาศาสตร
หนวยการเรยนรท ๖ มรดกไทย
เรอง สารปรงรสและสารแตงสอาหาร
ชอ..................................................................................................................ชน............................................เลขท.................................
แผนท๖ใบกจกรรม
คำาชแจง ผลทสงเกตไดจากการทำากจกรรมเปนดงน
ตารางบนทกผลการทดลอง
เวลาการเปลยนแปลงทสงเกตได
ชนเนอดบแชในนำาสมสายช ๒.๕% ชนเนอดบแชในนำา
สรปผลการทดลองไดวาอยางไร
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
wwwwwwww
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๓
719
กลมสาระการเรยนร
วทยาศาสตร
หนวยการเรยนรท ๖ มรดกไทย
เรอง สารทำาความสะอาด
ชอ..................................................................................................................ชน............................................เลขท.................................
แผนท๗ใบกจกรรม
คำาชแจง ผลทสงเกตไดจากการทำากจกรรมเปนดงน
๑. สารทำาความสะอาดถาจำาแนกตามลกษณะการนำาไปใชประโยชนจะจำาแนกไดกประเภทอะไรบาง
๑. ...................................................................................................................................................................................................................................................................
๒. ...................................................................................................................................................................................................................................................................
๓. ...................................................................................................................................................................................................................................................................
๔. ...................................................................................................................................................................................................................................................................
๒. สารทำาความสะอาดมทงชนดทเปน.......................................................................................เปน........................................................................................
และเปน........................................................................................................................................................................................................................................................
๓. ขอควรปฏบตอยางเครงครดในการใชทำาความสะอาดหองนำาและเครองสขภณฑคอ
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
720
ตอนท ๒ ตารางบนทกผลการทดลอง
การทดลอง การเปลยนแปลงทสงเกตได
๑. หยดนำามนพชลงในนำาแลวเขยา ...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
๒.หยดแชมพสระผสมนำาสบ นำายาลางจานและ
นำาผงซกฟอก ลงในกลองท ๒ ๓๔ และ๕
แลวเขยาและเปรยบเทยบกบกลองท๑
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
๓. เทของเหลวออกจากกลองพลาสตกทง๕กลอง
เตมนำาใหเตมแลวเทออกทำาซำา๒-๓ครงเปรยบ
เทยบคราบนำามนทตดอยในกลองพลาสตก
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
สรปผลการทดลองไดวาอยางไร
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
wwwwwwww
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๓
721
กลมสาระการเรยนร
วทยาศาสตร
หนวยการเรยนรท ๖ มรดกไทย
เรอง สารกำาจดแมลงและศตรพช
ชอ..................................................................................................................ชน............................................เลขท.................................
แผนท๘ใบกจกรรม
คำาชแจง ผลทสงเกตไดจากการทำากจกรรมเปนดงน
บานนกเรยนคนทระยะเวลาทใช
สารกำาจดแมลง ๑ กระปอง
คดเปนจำานวน
กระปอง / เดอน
คดเปนจำานวน
กระปอง / ป (× ๑๒ เดอน)
๑.
๒.
๓.
๔.
๕.
สรปเกยวกบการใชสารกำาจดแมลงและศตรพชไดวาอยางไร
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................
wwwwwwww
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
722
ใบความรกลมสาระการเรยนร วทยาศาสาตร
เรอง สารละลาย
เนอหาสาระสำาหรบนกเรยน
การละลายเกดจากสารอยางนอย๒ชนดมาผสมกนซงอาจจะเปน
ของแขงกบของเหลว(นำา)เชนนำาเกลอนำาเชอม
ของเหลวกบของเหลว(นำา)เชนแอลกอฮอลเชดแผล
ของแขงกบของแขงเชนนาก(ทองคำา+ทองแดง)ทองเหลอง(ทองแดง+สงกะส)
ของเหลว(นำา)กบแกสเชนนำาอดลม
แกสกบแกสเชนอากาศบรสทธ(ปราศจากฝนละออง)
สารบางชนดละลายในนำาไดดจะมองเหนเปนเนอเดยวกบนำาเรยกสารทมองเหนเปนเนอเดยวนวาสารละลาย
ซงมลกษณะเหมอนกนทกสวนโดยไมสามารถบอกไดวาสวนใดเปนสารอะไรและเมอนำาสวนใดสวนหนงของสารผสมน
ไปทดสอบสมบตตางๆจะแสดงสมบตเหมอนกนทกประการตวอยางเชนนำาเกลอนำาเชอมนำาโซดา
สารบางชนดเมอนำาไปละลายในนำาจะลายไดบางสวน สวนใหญจะไมละลาย เนอสารจะไมเหมอนกนทกสวน
เรยกสารทมลกษณะเชนนวาสารเนอผสม
สารเนอผสมทมอนภาคเลกๆกระจายอยในของเหลวหรอแกสเรยกวาสารแขวนลอยเชนนำาคลองนำาโคลน
ความรสวนนสำาหรบคร
๑. สารละลายเกดจากสารอยางนอย๒ชนดมาผสมกนซงอาจจะเปนของแขงกบของเหลวของเหลวกบ
ของเหลวของแขงกบของแขงแกสกบแกสสารบางชนดผสมกนไดดจนมองเหนเปนเนอเดยวเรยกสารทมองเหนเปนเนอ
เดยวนวาสารละลายซงมลกษณะเหมอนกนทกสวนไมสามารถบอกไดวาสวนใดเปนสารอะไรโดยทวไปสารละลายมทง
ทเปนของแขงของเหลวและแกสตวอยางสารละลายทมสถานะเปนของเหลวเชนนำาเกลอนำาเชอมสารละลายทมสถานะ
เปนของแขงเชนนากทองเหลองสารละลายทมสถานะเปนแกสเชนอากาศบรสทธทปราศจากฝนละอองและควน
สารละลายจงประกอบดวยตวละลายและตวทำาละลายเชน
นำาเกลอประกอบดวยเกลอเปนตวละลายและนำาเปนตวทำาละลาย
นากประกอบดวยทองคำาเปนตวละลายและนำาเปนตวทำาละลาย
อากาศประกอบดวยแกสออกซเจนและแกสอนๆเปนตวละลายและแกสไนโตรเจนเปนตวทำาละลาย
การชบงวาสารใดเปนตวละลายและสารใดเปนตวทำาละลายมหลกในการพจารณาดงน
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๓
723
๑. ถาตวละลายและตวทำาละลายมสถานะตางกนสารทม
สถานะเดยวกนกบสารละลายจดเปนตวทำาละลายและ
สารทมสถานะตางไปจากสารละลายจดเปนตวละลาย
๒. ถาตวทำาละลายและตวละลายมสถานะเดยวกนสารท
มปรมาณนอยกวาจดเปนตวละลาย สารทมปรมาณ
มากกวาเรยกวาตวทำาละลาย
สารละลายยงแสดงสมบตของสารเดมและสามารถทำาให
กลบเปนสารเดมไดดวยวธทแตกตางกนซงขนอยกบสมบตของสารทเปน
สวนประกอบ
๒. ปจจบนนยมใชผงซกฟอกในการซกลางกนอยางกวางขวาง
ผงซกฟอกประกอบดวยสารหลายชนดผสมกนอยผงซกฟอกบางชนด
จลนทรยไมสามารถยอยสลายไดจะกอใหเกดการซกลางจะทำาใหสาหราย
และวชพชตางๆในนำาเจรญงอกงามและแพรพนธอยางรวดเรวเมอสาหราย
เหลานตายจะถกยอยสลายดวยแบคทเรยชนดใชออกซเจนทำาใหนำาขาด
ออกซเจนและสตวนำาไมสามารถมชวตอยไดกอใหเกดปญหาทงทางภาวะ
มลพษระบบนเวศการชลประทานการเกษตรตลอดจนการคมนาคม
๓. ในปจจบนเกษตรกรใชปยและสารกำาจดศตรพชมากเกน
ความจำาเปนซงบางชนดสลายตวยากและกระจายตกคางอยบนดนเมอถก
ฝนชะลางลงไปในแมนำาลำาคลองทำาใหสตวนำาไดรบอนตรายถงตายถาไดรบ
ในปรมาณมากแตถามปรมาณไมมากพอกจะสะสมอยในตวสตวเมอคนกน
สตวเหลานนเขาไปสารกำาจดศตรพชกจะเขาไปสะสมอยในรางกายได
๔. นำากระดางคอนำาทไมทำาฟองกบสบ โดยทวไปจะพบวาม
สารหลายชนดละลายอยในนำา เชน แคลเซยมคลอไรด แมกนเซยมคลอ
ไรดแคลเซยมซลเฟตแมกนเซยมซลเฟตแคลเซยมไฮโดรเจนคารบอเนต
แมกนเซยมไฮโดรเจน-คารบอเนตซงสารเหลานเมอทำาปฏกรยากบสบจะ
เกดตะกอนทำาใหเสอผาสกปรกและถาดมนำากระดางเปนประจำาจะทำาให
เปนนวได
นำากระดางม๒ชนดคอ
– นำากระดางชวคราวเปนนำากระดางทมแคลเซยมไฮโดรเจน
คารบอเนตและแมกนเซยมไฮโดรเจนคารบอเนตละลาย
อยสามารถทำาใหหายกระดางไดโดยการตม
– นำากระดางถาวร เปนนำากระดางทมแคลเซยมคลอไรด
แมกนเซยมคลอไรดแคลเซยมซลเฟตและแมกนเซยม
ซลเฟตละลายอยทำาใหหายกระดางโดยการเตมโซดาซกผา
ลงในนำากระดางแลวกรองตะกอนออก
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
724
๕. ฝนกรดเกดจากนำ าฝนละลายแกสท เปน
ออกไซดของกำามะถน ไดแก ซลเฟอรไดออกไซด ซลเฟอร
ไตรออกไซดและแกสทเปนออกไซดของไนโตรเจน ไดแก
ไนโตรเจนไดออกไซดทมอยในอากาศบรเวณทเปนโรงงาน
อตสาหกรรมเชนโรงไฟฟาถานหนโรงแยกแกสเกดเปนกรด
กำามะถนหรอกรดซลฟวรกและกรดไนตรกซงเปนอนตราย
ตอพชและตอมนษย
ขอเสนอแนะ
๑. ถาไมมนำาคลองใหใชดนละเอยดละลายในนำา
๒. ทรายทนำามาใชในการทดลองควรลางดวยนำาเพอแยกเศษผงทปะปนอยออกใหหมดเพอวาเมอใสลงในนำาจะ
ทำาใหนำาสวนบนใส
๓. การทำาเครองกรองนำาอยางงายครควรมอบหมายใหนกเรยนชวยกนทำาเปนกลมแลวมานำาเสนอพรอมทงให
ทดลองกรองนำาเพอดประสทธภาพในการทำางานของเครองกรองดวย
ประเมนผล
๑. ประเมนจากการรวมอภปรายทงภายในกลมและในชนเรยน
๒. ประเมนจากการบนทกผลและสรปผลการทำากจกรรม
๓. ประเมนจากรายงานการสบคนขอมล
๔. ประเมนจากแบบทดสอบ
ตวอยางแบบทดสอบ
๔.๑ จงเสนอแนะแนวทางการปองกนอนตรายทเกดจากการละลายของสารตอสงมชวตและสงแวดลอม
เฉลย
การปองกนอนตรายทเกดจากการละลายของสารตอสงมชวตและสงแวดลอมมดงน
๑. ใชผงซกฟอกหรอสารซกลางในปรมาณทพอเหมาะเพอใหเหลอสารซกลางในนำาทงนอยทสด
๒. ลดการใชปยเคมและสารกำาจดศตรพช
๓. โรงงานอตสาหกรรมควรมเครองกำาจดแกสทเปนอนตรายกอนออกสบรรยากาศ
๔. จดระบบปรบคณภาพของนำาหรอสรางบอพกสำาหรบรบนำาทระบายจากบานเรอนมาผานกระบวนการเพอ
ลดปรมาณสารทไมพงประสงคทงหลายกอนแลวจงระบายลงสแมนำาลำาคลองโดยประชาชนทกคนควรมสวนรบผดชอบ
รวมกบหนวยงานของรฐ
wwwwwwww
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๓
725
ใบความรกลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร
เรอง การเปลยนแปลงของสาร
เนอหาสาระสำาหรบนกเรยน
เมอผสมสาร๒ชนดเขาดวยกนถามการเปลยนแปลงเกดขนเชนมแกสเกดขนสของสารเปลยนไปมตะกอน
หรอมกลนเกดขนบางครงอาจมความรอนเสยงหรอแสงเกดขนดวยลกษณะตางๆเหลานคอการเกดสารใหมหรอเรยก
อกอยางวาการเกดปฏกรยาเคมหรอการเปลยนแปลงทางเคมสารใหมทเกดขนจะมสมบตแตกตางไปจากสารเดมและไม
สามารถทำาใหกลบเปนสารเดมได
การเกดสารใหมหรอการเกดปฏกรยาเคมอาจเกดขนเองหรอมนษยทำาใหเกดขนสารใหมทไดสามารถนำาไปใช
ประโยชนในดานตางๆ ไดมากมายแตถาใชหรอเกบรกษาไมถกตองและไมระมดระวงกอาจเกดอนตรายได ซงจะมผลตอ
สงมชวตและสงแวดลอม
ขอเสนอแนะ
๑. จนสทใชควรเปนชนดผงละเอยดและสะอาดถาเปนกอนควรบดใหละเอยดโดยใชโกรงบดเพอจะตวงโดยใช
ชอนตวงได
๒. แอมโมเนยหอมซงไดจากรานขายยาทวไป
๓. การเตรยมนำาปนใสเพอเกบไวใชไดนานๆ ควรเตรยมในกลองพลาสตกทมฝาปดมดชด เพอไมใหแกส
คารบอนไดออกไซดในอากาศเขาทำาปฏกรยาได โดยตกปนขาวใสในกลองพลาสตกขนาดใดกไดประมาณของกลอง เตม
นำาใหเกอบเตมกลองใชแทงแกวคนใหทวสกครจงปดฝากลองแลวตงไวขามคนเมอตองการใชกเปดฝากลองแลวรนหรอ
ดดเฉพาะสวนทใสออกมาแลวรบปดฝากลองทนทเมอใชเสรจเพอเกบไวใชตอไป
ประเมนผล
๑. ประเมนจากความรวมมอในการทำาการทดลองและอภปรายผลการทดลอง
๒. ประเมนจากการบนทกผลและลงขอสรปการทำากจกรรม
๓. ประเมนจากแบบทดสอบ
ตวอยางแบบทดสอบ (ดเฉลยทายบท)
๑. การเปลยนแปลงของสารมกลกษณะอะไรบาง
๒. การเปลยนแปลงลกษณะใดสามารถทำาใหกลบคนเปนสารเดมได
๓.นาเกลอเปนการเปลยนแปลงของสารลกษณะใด
๔. การเผาถานไมเพอใหความรอนการเกดฝนกรดเปนการเปลยนแปลงของสารลกษณะใด
๕. จงยกตวอยางเหตการณทเกดจากการทำาใหสารเกดการเปลยนแปลงแลวมผลตอสงมชวตและสงแวดลอม
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
726
เนอหาสาระสำาหรบนกเรยน
เมอผสมสารเขาดวยกนสารผสมทไดอาจจะเปนสารเนอผสมหรอสารละลายซงเปนสารเนอเดยวสารเนอผสม
อาจจะเปนของแขงผสมกบของแขงของแขงผสมกบของเหลวของเหลวผสมกบของเหลวสวนสารละลายอาจจะเกดจาก
ของแขงละลายในของเหลวของเหลวละลายในของเหลวของแขงละลายในของแขงหรอแกสละลายในของเหลว
การแยกสารเนอผสมอาจทำาไดโดยวธตางๆกนทงนขนอยกบสมบตของสารทเปนสวนประกอบ
– ถาสวนประกอบของสารเนอผสมเปนของแขงทมขนาดใหญและมลกษณะแตกตางกนชดเจนใชวธเลอกออก
หรอหยบออก
– ถาสวนประกอบของสารเนอผสมเปนของแขงทมขนาดแตกตางกนแยกโดยการรอน
– ถาสวนประกอบของสารเนอผสมชนดหนงเปนสารทระเหดไดแยกโดยการระเหด
– ถาสวนประกอบของสารเนอผสมเปนของแขงกบของเหลวแยกโดยการกรองดวยกระดาษกรองทงนของแขง
ตองมขนาดใหญจนไมสามารถลอดผานกระดาษกรองได
– ถาสวนประกอบของสารเนอผสมเปนของแขงกบของเหลวในลกษณะทเปนสารแขวนลอยแยกโดยวธการ
ทำาใหตกตะกอน
– ถาสวนประกอบของสารเนอผสมเปนของเหลวแยกโดยวธตงไวใหแยกชนแลวรนหรอซอนออกจากกน
ประเมนผล
๑. ประเมนผลจากการอภปรายภายในกลมและในชนเรยน
๒. ประเมนจากการบนทกผลการทดลอง
๓. ประเมนจากรายงานการทำาโครงงาน
๔. ประเมนจากแบบทดสอบ
ตวอยางแบบทดสอบ
๔.๑ วธแยกพมเสนอออกจากเกลอนอกจากจะใชวธการระเหดแลวอาจใชวธอนไดหรอไม(เกลอละลายในนำา
แตพมเสนไมละลาย)
๔.๒ ในการทำาขนมทมแปงเปนสวนผสมจะตองทำาการรอนแปงกอนเพอวตถประสงคอะไร
เฉลย
๔.๑ วธแยกพมเสนออกจากเกลอนอกจากโดยวธการระเหดแลวอาจแยกโดยวธการนำาสารผสมไปละลาย
นำาพมเสนไมละลายในนำา แตเกลอละลายไดในนำาจงแยกพมเสนออกโดยการกรองดวยกระดาษกรอง
พมเสนจะตดอยบนกระดาษกรองสวนสารละลายทกรองไดจะมเกลอละลายอย ซงนำามาแยกเกลอออก
จากสารละลายโดยวธการระเหยแหง
๔.๒ ในการทำาขนมทมแปงสวนผสมจะตองทำาการรอนแปงกอนเพอแยกแปงทมกอนขนาดใหญออกเหลอแต
แปงเมดละเอยดซงจะทำาใหเนอขนมละเอยดและนม
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๓
727
เนอหาสาระสำาหรบนกเรยน
สารละลายเปนสารเนอเดยวทเกดจากสารอยางนอย๒ชนด ผสมกน อาจเปนของแขงกบของเหลว เชน
นำาเกลอนำาเชอม
ของเหลวกบของเหลวเชน แอลกอฮอล๗๐% ใชเชดแผลเปนสารผสมระหวางเอทลแอลกอฮอล๗๐สวน
กบนำา๓๐สวนโดยปรมาตร
แกสกบของเหลวเชนนำาอดลมซงอดแกสคารบอนไดออกไซดทมความดนสงลงไปในนำาหวาน
ของแขงกบของแขงเชนนากทองเหลองซงนากเปนสารผสมระหวางทองคำากบทองแดงสวนทองเหลองเปน
สวนผสมระหวางทองแดงกบสงกะส
การแยกสารละลายแตละชนดขนอยกบสมบตของสารทเปนสวนประกอบจงตองแยกดวยวธการตางๆกน
เนอหาสาระสำาหรบนกเรยน
สารทใชในชวตประจำาวนมมากมายเปนทงเครองอปโภคและบรโภคสารตางๆ เหลานลวนมองคประกอบเปน
สารเคมเมอพจารณาตามการนำาไปใชประโยชนและสมบตความเปนกรดเบสของสารสามารถจำาแนกเปนประเภทใหญๆ
ไดแกสารปรงรสอาหารและสารแตงสอาหารสารทำาความสะอาดสารกำาจดแมลงและศตรพช
การใชสารในชวตประจำาวนตองเลอกใชใหตรงตามวตถประสงคและตองใชอยางถกตอง เพอความปลอดภย
ตอสงมชวตและสงแวดลอม
ความเปนกรด - เบส จดเปนสมบตเฉพาะตวอยางหนงของสารการทดสอบความเปนกรด - เบสสามารถ
ใชกระดาษลตมสหรอนำาสทสกดจากพชธรรมชาต
สารทมสมบตเปนกรดจะเปลยนสกระดาษลตมสสนำาเงนเปนสแดงสารทใชในชวตประจำาวนทมสมบตเปน
กรดเชนนำามะนาวนำาสมสายชนำามะขามนำาผลไมตางๆ
สารทมสมบตเปนเบสจะเปลยนสกระดาษลตมสสแดงเปนสนำาเงนสารทใชในชวตประจำาวนทมสมบตเปนเบส
เชนนำาสบนำาผงซกฟอกนำาขเถานำายาลางจานแตนำายาลางจานชนดทผสมนะนาวจะสมบตเปนกรด
สารทมสมบตเปนกลางจะไมเปลยนสกระดาษลตมสทงสแดงและสนำาเงนเชนนำานำาเกลอนำาเชอม
นอกจากจะใชกระดาษลตมสตรวจสอบความเปนกรด - เบสของสารแลวยงมอปกรณอนๆทใชตรวจสอบ
ความเปนกรด-เบสของสารอกเชนกระดาษpH
นกวทยาศาสตรใชเลข๐-๑๔แสดงคาความเปนกรด-เบสของสารซงเรยกคานวาคาpH
กระดาษลตมส
pH มเตอร กระดาษ pH
๐ ๗ ๑๔ กรด กลาง เบส
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
728
การประเมนผล
๑. ประเมนผลจากความรวมมอในการรวบรวมขอมลภายในกลม
๒. ประเมนผลจากความตงใจในการนำาเสนอขอมลในชนเรยน
๓. ประเมนจากแบบทดสอบ
ตวอยางแบบทดสอบ
๓.๑ สารทใชในชวตประจำาวนแบงเปนประเภทใหญๆไดแกอะไรบาง
๓.๒ เกณฑทนกเรยนคดวาจะนำามาใชจำาแนกสารในชวตประจำาวนมอะไรบาง
เฉลย
๓.๑ สารทใชในชวตประจำาวนแบงเปนประเภทใหญๆไดแก
– สารปรงรสและสารแตงสอาหาร
– สารทำาความสะอาด
– สารกำาจดแมลงและศตรพช
๓.๒ เกณฑทนำามาใชในการจำาแนกสารในชวตประจำาวนอาจเปนดงน
– กนได/กนไมได
– มส/ไมมส
– เปนกรด/เบส/กลาง
– ใชในครว/ใชในหองนำา
wwwwwwww
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๓
729
ใบความรกลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร
เรอง ความเปนกรดเปนดาง
สารทสมบตเปนกรดจะมคา pHอยระหวาง๐-๖สารทมสมบตเปนเบสมคาpHอยระหวาง๘ -๑๔สารทม
สมบตเปนกลางมคาpHเทากบ๗
ความรสวนนสำาหรบคร
ความเปนกรด - เบสจดเปนสมบตเฉพาะตวอยางหนงของสารซงสามารถทดสอบไดดวยกระดาษลตมสนำาส
ทสกดจากพชธรรมชาตยนเวอแซลอนดเคเตอรกระดาษpHpHมเตอรสารทใชตรวจสอบความเปนกรด-เบสเรยกวา
อนดเคเตอร(indicator)
สารทมสมบตเปนกรด (acid)คอสารทเมอนำามาละลายนำาแลวสามารถแตกตวใหไฮโดรเจนไอออน (H+) เชน
กรดนำาสมหรอกรดแอซตก(aceticacid)มสตรโมเลกลคอCH3COOHเมอนำามาละลายนำาจะแตกตวใหH+ดงน
CH3COOH → CH3 COO–+H+
นำาสมสายชจงมสมบตเปนกรดเมอทดสอบดวยกระดาษลตมส
จะเปลยนสกระดาษลตมสจากสนำาเงนเปนสแดง เมอทดสอบดวย pHมเตอร
จะไดตวเลขทมคาตำากวา๗ และเมอทดสอบดวยกระดาษ pH จะเปลยนส
กระดาษpHจากเหลองเปนสมหรอแดงตามลำาดบความเขมขนของกรดสของ
กระดาษ pHทเปลยนไปเมอนำามาเปรยบเทยบกบแถบสบนตลบกจะทราบคา
pHของสารนน
สารทมสมบตเปนเบส(base)คอสารทเมอนำามาละลายนำาแลวสามารถ
แตกตวใหไฮดรอกไซดไอออน(OH)เชนนำาขเถามชอทางเคมวาโพแทสเซยม
ไฮดรอกไซด (potassiumhydroxide,KOH) เมอนำามาละลายนำาจะแตกตวให
OH–ดงน
KOH → K++OH–
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
730
นำาขเถาจงมสมบตเปนเบสเมอทดสอบดวยกระดาษลตมสจะเปลยนสกระดาษลตมสจากสแดงเปนสนำาเงน
เมอทดสอบดวยpHมเตอรจะไดตวเลขทมคามากกวา๗และเมอทดสอบดวยกระดาษpHจะเปลยนสกระดาษpHจาก
สเหลองเปนสเขยวหรอนำาเงนตามลำาดบความเขมขนของเบสและเมอนำาสทไดจากการทดสอบมาเปรยบเทยบกบแถบ
สบนตลบกจะทราบคาpHของสารททดสอบได
ขอเสนอแนะ
๑. รายชอสารทใชในชวตประจำาวนทสำารวจไดจากบานของนกเรยนแตละกลมอาจจะมากนอยไมเทากนและ
ไมเหมอนกนบางกลมอาจจะสำารวจมาไดมาก บางกลมอาจจะไดนอยขนอยกบครอบครวของนกเรยนแตละคนใน
แตละกลม
๒. ครควรนำาสารตางๆ มาทำาใหเปนสารละลายใสไวในบกเกอร สำาหรบใหนกเรยนใชรวมกนทงหองเพอ
ประหยดเวลาและเพอความปลอดภยของนกเรยน โดยเตรยมสารไวประมาณ๓ชด/หองเรยนและควรใสไมจมฟนไวใน
บกเกอรสารละลายแตละชนดชนดละ๑อนเพอปองกนการปนเปอนจากสารอน
wwwwwwww
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๓
731
ใบความรกลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร
เรอง สารปรงรสอาหาร “นำาสมสายช”
เนอหาสาระสำาหรบนกเรยน
สารปรงรสอาหาร เปนสารทใชเพมรสชาตอาหารมหลายชนดมทงทใหรสเคมหวาน เปรยว เผดตามความ
ตองการของผบรโภค
การซอสารปรงรสอาหาร ควรเลอกซอชนดทมฉลากกำากบเพอจะไดทราบสวนประกอบขอมลโภชนาการ
ปรมาณสทธสถานทผลตบรษทผจำาหนายวนทผลตวนหมดอายรวมทงมเครองหมายรบรองคณภาพจากอย.และมอก.
สารปรงรสใกลตวพบไดบอยๆตามรานอาหารทตองระมดระวงในการใชเปนอยางยง คอนำาสมสายชพรก
ปนถวลสงปนโดยใหสงเกตลกษณะของสารเหลานเชนนำาสมพรกดองพรกตองไมเฉาและไมเปอยยยนำาสมตองไมขน
สวนพรกปนกบถวลสงปนตองใหมและไมจบกนเปนกอน
นำาสมสายชทรบประทานไดม๒ชนด คอนำาสมสายชแท ซงไดแกนำาสมสายชหมกกบนำาสมสายชกลนและ
นำาสมสายชเทยมสวนนำาสมสายชปลอมซงทำาจากกรดกำามะถนผสมนำามฤทธกดอยางรนแรงหามรบประทานเดดขาด
วธทดสอบนำาสมสายชแทหรอนำาสมสายชปลอมทำาไดโดยหยดสารละลายเยนเชยนไวโอเลตลงไปถาไมเปลยนสแสดงวา
เปนนำาสมสายชแทหรอนำาสมสายชเทยมถาเปลยนสจากสมวงเปนสเขยวแสดงวาเปนนำาสมสายชปลอม
ความรสวนนสำาหรบคร
สารทเปนกรดมสมบตดงน
๑. มรสเปรยว
๒. เปลยนสกระดาษลตมสจากสนำาเงนเปนสแดง
๓. เมอถกกบสงกะสจะใหแกสไฮโดรเจนและสงกะสจะผกรอน
๔. เมอถกกบหนปนจะใหแกสคารบอนไดออกไซดและหนปนจะกรอน
๕. กดเนอเยอ
สารทเปนเบสมสมบตดงน
๑. มรสฝาด
๒. ลนมอคลายสบ
๓. เปลยนสกระดาษลตมสจากสแดงเปนสนำาเงน
๔. ผสมกบแอมโมเนยมไนเตรดหรอแอมโมเนยมซลเฟตจะไดแกสแอมโมเนยซงมกลนฉนแสบจมก
๕. ผสมกบนำามนพชหรอนำามนสตวจะไดสบ
๖. ทำาปฏกรยากบอะลมเนยมจะเกดแกสไฮโดรเจนและอะลมเนยมจะผ
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
732
ตวอยางแบบทดสอบ
๒.๑ จงเปรยบเทยบนำาสมสายชปลอมในหวขอตอไปน
– ทำาจากอะไร
– วธทดสอบ
๒.๒ นำาสมสายชทกนไดมอะไรบาง
๒.๓ นำาสมสายชชนดใดทเมอกนเขาไปแลวจะเปนอนตรายตอรางกาย
เฉลยตวอยางแบบทดสอบ
๒.๑
นำาสมสายชแท นำาสมสายชปลอม
ทำาจาก ชนดหมกทำาจากธญพชผลไมนำาตาล
หมกกบสาเหลา
ทำาจากกรดกำามะถนผสมนำา
นำาสมสายชกลนทำาจากแอลกอฮอล
หมกกบเชอนำาสมสายช แลวนำาไป
กลนหรอนำานำาสมสายชหมกมากลน
วธทดสอบ ทดสอบดวยเยนเชยนไวโอเลตจะไม
เปลยนสของเยนเชยนไวโอโลต
ทดสอบดวยเยนเชยนไวโอเลตจะเปลยนส
ของเยนเชยนไวโอเลตจากสมวงเปนสเขยว
๒.๒ นำาสมสายชทกนไดม๒ชนดคอ
– นำาสมสายชแทซงมทงชนดหมกและชนดกลน
– นำาสมสายชเทยมซงทำาจากการนำากรดนำาสมมาผสมกบนำาใหเจอจางลง
๒.๓ นำาสมสายชปลอมเมอกนเขาไปแลวจะเปนอนตรายตอระบบยอยอาหาร
สอการเรยนร
๑. บกเกอรขนาด250ml
๒. แทงแกวคน
๓. นำาสมสายชกลนของอสร.
๔. กรดกำามะถนเขมขน๑โมล/ลตรหรอ1M
๕. เยนเชยนไวโอเลต
๖. พรกชฟา๒-๓เมด
๗. ตวอยางฉลากกำากบผลตภณฑ
ประเมนผล
๑. ประเมนจากความรวมมอในการหาขอมลเพอรวบรวมและอภปรายภายในกลม
๒. ประเมนจากแบบทดสอบ
wwwwwwww
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๓
733
ใบความรกลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร
เรอง ผงซกฟอก
เนอหาสาระสำาหรบนกเรยน
สารทำาความสะอาดมหลายประเภทถาพจารณาตามลกษณะการใชงานจะแบงไดเปนสารทำาความสะอาดรางกาย
สารซกลางภาชนะและเครองนงหมและสารทำาความสะอาดหองนำาและเครองสขภณฑสารแตละประเภทจะผสมสาร
สำาคญทมสมบตเหมาะสำาหรบใชประโยชนเฉพาะอยางเทานนถานำาไปใชผดวตถประสงคอาจจะเปนอนตรายตอรางกาย
สารซกลางแบงไดเปนสารซกลางเครองนงหมและภาชนะซงมสมบตความเปนกรด- เบสมากนอยแตกตางกน
และผสมสารสำาคญสำาหรบใชงานตางกนจงใชประโยชนไดแตกตางกน
สารทำาความสะอาดหองนำาและสขภณฑมทงชนดผงและชนดเหลวมสมบตความเปนกรด-เบสแตกตางกน
สารสำาคญทเปนสวนประกอบสำาหรบใชงานกตางกนสารในกลมนสำานกงานคณะกรรมการอาหารและยากระทรวง
สาธารณสขจดใหเปนสารอนตรายในบานเรอนการเลอกซอควรสงเกตทฉลากซงตองแสดงชอการคาชอและอตราสวนของ
สารสำาคญประโยชนวธใชคำาเตอนชอและทตงของผผลตหรอผนำาเขาและทสำาคญคอเลขทะเบยนในกรอบเครองหมายอย.
การใชสารทำาความสะอาดควรใชในปรมาณทพอเหมาะถาใชมากเกนไปจะเปนการสนเปลองและทำาลาย
สงแวดลอมนอกจากนนยงมผลตอรางกายดวย
กอนซอหรอใชสารทำาความสะอาดควรอานพจารณาขอมลตางๆบนฉลากเสยกอนและปฏบตตามอยางเครงครด
ความรสวนนสำาหรบคร
สวนประกอบของผงซกฟอก
โดยทวไปผงซกฟอกจะประกอบดวย
๑. สารลดแรงตงผวทำาหนาทละลายไขมนและลดแรงตงผวของนำาชวยใหสงสกปรกละลายนำาไดมากขนมอย
ประมาณ๑-๓๐%
๒. สารประกอบฟอสเฟต
– ชวยทำาใหสารละลายเปนเบสผงซกฟอกจงทำางานไดดและยงยดสงสกปรกไมใหกลบไปตดเนอผาอก
– ชวยลดความกระดางของนำา
– ในผงซกฟอกมฟอสเฟตประมาณ๓๐-๕๐%
๓. สารประกอบซลเกตปองกนสนมมอย๕-๑๐%
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
734
๔. โซเดยมคารบอกซเมทลเซลลโลส
– ปองกนการตกตะกอนของผงซกฟอก
– ชวยใหผงซกฟอกละลายนำาไดดมอย๐.๕-๑.๐%
๕. สารเพมความสดใสเชนผงฟอกนวลจะชวยดดกลนแสงในชวงคลนอลตราไวโอเลตและปลดปลอยแสงบาง
ชวงคลนออกมาทำาใหผาดสดใส
๖. อาจใสสารชวยเพมฟองเอนไซมเพอชวยยอยโปรตนและคราบเลอดและสารฟอกขาวใสโซเดยมคารบอเนต
หรอโซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนตเพอชวยลดความกระดางของนำาและโซเดยมซลเฟตเพอเพมปรมาณเปนการลดตนทน
สอการเรยนร
ฉลากกำากบผลตภณฑสารทำาความสะอาด
การเตรยมลวงหนา
มอบหมายใหนกเรยนแตละกลมรวบรวมฉลากหรอขอมลจากฉลากขางกลองหรอขางขวดของสารทำาความ
สะอาดทใชในบานทกชนดลวงหนาทงสารทำาความสะอาดรางกายภาชนะ เครองนงหม หองนำาและเครองสขภณฑแลว
นำามาในชวโมงเรยน
ครอาจจะเตรยมฉลากกำากบผลตภณฑสารทำาความสะอาดมาเพมเตมใหนกเรยนดวยกได
ประเมนผล
๑. ประเมนจากความตงใจและความรวมมอในการรวบรวมขอมลมาเสนอภายในกลม
๒. ประเมนจากแบบทดสอบ
ตวอยางแบบทดสอบ (ดเฉลยทายบท)
๒.๑ กอนใชและหลงใชสารทำาความสะอาดหองนำาและเครองสขภณฑควรปฏบตอยางไร
๒.๒ จะมวธปองกนอนตรายขณะใชสารทำาความสะอาดหองนำาและเครองสขภณฑทงชนดทมสมบตเปนกรด
และเปนเบสไดอยางไรบาง
๒.๓ ถาใชผงซกฟอกสระผมแทนแชมพสระผมนกเรยนคดวาจะเปนอยางไร
๒.๔ สารทำาความสะอาดหองนำาและเครองสขภณฑชนดทมสมบตเปนกรดทำาความสะอาดพนหองนำาไดอยางไร
เฉลย
๒.๑ กอนใชสารทำาความสะอาดหองนำาและเครองสขภณฑควรศกษาวธใชใหเขาใจและปฏบตตามคำาแนะนำา
อยางเครงครด เมอทำาความสะอาดเสรจแลวใหเกบสารทำาความสะอาดในทแหงและมดชดหางจากเดก อาหาร และ
สตวเลยงผใชกตองลางมอใหสะอาดดวย
๒.๒ วธปองกนอนตรายขณะใชสารทำาความสะอาดหองนำาและเครองสขภณฑทงชนดทมสมบตเปนกรดและ
เปนเบสควรปฏบตดงนคอสวมถงมอยางใชผาปดปากและจมกและสวมรองเทายาง
๒.๓ ผงซกฟอกมสมบตเปนเบสมากกวาแชมพสระผมจะทำาใหผมแหงกระดางและอาจเปนอนตรายตอหนง
ศรษะดวยนอกจากนในผงซกฟอกยงมสารทเปนสวนประกอบหลายชนดเชนสารลดความกระดางของนำาสารเพมฟอง
สารเพมความสดใสสารปองกนสนมและอนๆอกซงแตกตางจากสารในแชมพสระผมจงไมเหมาะทจะนำามาสระผม
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๓
735
๒.๔ สารทำาความสะอาดหองนำาและเครองสขภณฑชนดทมสมบตเปนกรดจะกดปนตามรองระหวางแผน
กระเบองปพนหองนำาใหกรอนซงจะทำาใหคราบสกปรกทเกาะตดอยกบปนลอกหลดออกมาดวย
เนอหาสาระสำาหรบนกเรยน
สารกำาจดแมลงใชในการกำาจดแมลงทนำาโรคภยมาสคน
สารกำาจดศตรพชใชในการกำาจดวชพชแมลงและสตวอนททำาใหพชไมเจรญเตบโต
สำานกงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสขจดใหสารกำาจดแมลงและสารกำาจดศตรพชเปน
สารอนตรายในบานเรอน
การเลอกซอควรเลอกใหตรงวตถประสงคของการใชงาน เชนถาตองการกำาจดแมลงคลานกใหซอผลตภณฑ
กำาจดแมลงคลานไมควรซอผลตภณฑกำาจดยงมาใชและการสงเกตทฉลากซงตองแสดงชอการคาชอและอตราสวนของสาร
สำาคญประโยชนวธใชคำาเตอนชอและทตงของผผลตหรอผนำาเขาและทสำาคญคอเลขทะเบยนในกรอบเครองหมายอย.
สารกำาจดศตรพชถาเหลอตกคางในพชจะเปนอนตรายตอผบรโภควธการลดปรมาณสารกำาจดศตรพชมหลายวธ
กอนบรโภคผกและผลไมตองลดปรมาณสารเหลานเสยกอน
การใชและเกบรกษาสารปองกนและกำาจดแมลงและสารกำาจดศตรพชตองทำาใหถกวธ ถาใชไมถกตองหรอขาด
ความระมดระวงกจะเกดอนตรายตอตวเองครอบครวและสงแวดลอม
ประเทศไทยสงซอสารกำาจดศตรพชเปนจำานวนมาก และเพมมากขนทกป ตองเสยเงนซอสารเหลานมากมาย
จำานวนผทไดรบสารพษจากสารกำาจดศตรพชสงขนทกปในปจจบนจำานวนผปวยมแนวโนมสงขน
wwwwwwww
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
736
ใบความรกลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร
เรอง สารกำาจดแมลงและศตรพช
ความรสวนนสำาหรบคร
ตวอยางสารธรรมชาตทใชกำาจดแมลงและศตรพช
พชสวนของพช
ทใชสกดวธการสกด วธใช สตวทตองการกำาจด
ขอย ใบ ตำาใหละเอยดเตมนำาแลวกรอง ใสลงในนำาทมลกนำา ลกนำา
สะเดาชาง ใบ ตำาใหละเอยดเตมนำาแลวกรอง ใสลงในนำาทมลกนำา ลกนำา
พชตระกลสม
(สม,มะนาว,มะกรด) เปลอก ตากแหง ฉดพนบนแปลงผก ยง
ชะอม ใบ ตำาใหละเอยดเตมนำาแลวกรอง ฉดพนบนแปลงผก ศตรผกกาดขาว
กะเพรา
สะเดา ใบ ตำาใหละเอยดเตมนำาแลวกรอง ผสมสารละลายทง
สามชนดแลวฉดพน
ปองกนยง
สาบเสอ
มะเกลอ ผล ตำาเตมนำาแลวกรอง ฉดพนบนแปลงผก ศตรผกกวางตง
การใชสารทสกดจากพชเพอกำาจดแมลงและศตรพชจะชวยลดปรมาณการใชสารเคมในการกำาจดแมลงและ
ศตรพชไดเปนอยางด เนองจากสลายตวไดเรวจงมปญหาตอสงแวดลอมนอยแตการใชสารสกดจากธรรมชาตนมขอจำากด
เพราะมฤทธในการทำาลายศตรพชนอยจงตองทำาบอยครงและใชปรมาณมาก
สอการเรยนร
๑. ภยจากสารเคมศกษาภณฑพาณชย๒๕๔๑
๒. ฉลากกำากบผลตภณฑสารกำาจดแมลงและศตรพช
ประเมนผล
๑. ประเมนจากความรบผดชอบในการสบคนขอมลเพอนำาเสนอภายในกลม
๒. ประเมนผลจากการรวมอภปรายภายในกลมและในชนเรยน
๓. ประเมนจากแบบทดสอบ
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๓
737
ตวอยางแบบทดสอบ (ดเฉลยทายบท)
๓.๑ กอนและหลงการใชสารกำาจดศตรพชควรปฏบตอยางไร
๓.๒ภาชนะทบรรจสารกำาจดศตรพชทใชหมดแลวควรทำาอยางไร
๓.๓ ขณะฉดพนสารกำาจดศตรพชผฉดควรแตงตวอยางไร
เฉลยตวอยางแบบทดสอบ
๓.๑ สารกำาจดศตรพชเปนสารทมพษมอนตรายมากกอนใชสารเหลานตองอานฉลากบนภาชนะบรรจสารให
ละเอยดเสยกอนฉลากนจะมคำาอธบายวธใชพษของสารวธปองกนและวธปฐมพยาบาลเมอเกดอาการผดปกตเนองจาก
การใชสาร
๓.๒ภาชนะบรรจสารกำาจดศตรพชทใชหมดแลวควรนำาไปฝงดนไมควรทงลงแมนำาลำาคลอง
๓.๓ ขณะฉดพนสารกำาจดศตรพชนอกจากผฉดจะตองดทศทางลมและปฏบตตามคำาแนะนำาบนฉลากอยาง
เครงครดแลวผฉดควรสวมหนากากหรอมผาปดจมกปดปากใสเสอผาคลมรางกายทงตวสวมรองเทาบตสวมถงมอใส
แวนตาและเมอฉดพนเสรจแลวตองอาบนำาและทำาความสะอาดรางกายสระผมตลอดจนเสอผาทสวมใสทนท
สมาคมผผลตสารเคมเกษตรแหงชาตและองคการอาหารและเกษตรแหงสหประชาชาตไดออกแบบปายเพอชวย
ใหเกษตรกรเขาใจไดงายขนตวอยางเชน
สวมถงมอ สวมแวนตา สวมรองเทาบท
wwwwwwww
