เอกสารประกอบการอบรมเชงปฏบตการเรอง

แนวทางการจดการเรยนรเพอยกระดบผลสมฤทธ

ทางการเรยน

ศนยบรการวชาการ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

Center for Academic ServicesSRINAKHARINWIROT UNIVERSITY

รวมกบ

สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

2

คำ�นำ�

เอกสารประกอบการอบรมเชงปฏบตการเรองแนวทางการจดการเรยนรเพอยกระดบผลสมฤทธทางการเรยนฉบบน จดทำาขนสำาหรบครผสอน และผทเกยวของทเขารบการอบรม เชงปฏบตการ เพอสรางความรความเขาใจและเปนแนวทางใน การจดการเรยนรยกระดบผลสมฤทธทางการเรยนและสามารถ นำาไปบรหารจดการกบหนวยงานในสงกดไดอยางมประสทธผล

สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ ศนยบรการวชาการมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒรวมกนพฒนาและปรบปรงเอกสารประกอบการอบรมเชงปฏบตการชดน โดย มสาระสำาคญเชนปรชญาการศกษาความมงหมายในการจดการศกษาชาตแนวการจดการศกษาหลกสตรองมาตรฐาน(Standard– based curriculum)ผงการยกระดบผลสมฤทธทางการเรยน(O-NET) ระดบชาต สากลและอาเซยนการเรยนรและทกษะ เพอการดำารงชวตในศตวรรษท21โดยมงเนนผเรยนเปนสำาคญบนพนฐานความเชอวาทกคนสามารถพฒนาตนเองไดตามศกยภาพ

ศนยบรการวชาการมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒและคณะกรรมการจดทำาเอกสารประกอบการอบรมเชงปฏบตการ ชดนหวงเปนอยางยงวาจะสามารถพฒนาบคลากรทางการศกษา ทเกยวของสามารถยกระดบผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน และบรรลตามวตถประสงคของสำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานมากยงขน

คณะกรรมก�รจดทำ�เอกส�รประกอบก�รอบรมเชงปฏบตก�ร

แนวท�งก�รจดก�รเรยนรเพอยกระดบผลสมฤทธท�งก�รเรยน

3

หน�ปรชญาการศกษา 4ความมงหมายในการจดการศกษาของชาต 4แนวการจดการศกษา 5ความสอดคลองสมพนธกนของปรชญาการศกษาพ.ร.บ.การศกษาแหงชาตฯและหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช๒๕๕๑ 6ความสมพนธของการพฒนาคณภาพผเรยนตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช2551 7ความเชอมโยงระหวางหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช๒๕๕๑หลกสตรสถานศกษาสการจดการเรยนรในชนเรยน 8หลกสตรองมาตรฐาน(Standards-basedcurriculum) 8แนวทางการจดการเรยนรตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช๒๕๕๑ 9บทบาทของผสอน 12บทบาทของผเรยน 13ผงการยกระดบผลสมฤทธทางการเรยน(O-NET)ระดบชาตสากลและอาเซยน 14ผงGPAS-BackwardDesign 16มาตรฐานการศกษาไทยกาวสสากล 18กระบวนการเรยนรเปนกลวธพฒนา 20คณภาพนกเรยนยนยนประสทธผลของการพฒนา 20กรอบการพฒนาหลกสตรสหองเรยนคณภาพ 21กระบวนการจดการเรยนร 22การพฒนาผเรยนแตละคนใหเตมตามศกยภาพ 25การออกแบบการเรยนร 28Bloom’sTaxonomyofEducationalObjectives 30ความหมายของมตความรและมตกระบวนการทางปญญาโดยสงเขป 33แบบบนทกสรปผลการเรยนรสำาหรบผเรยน 39กลยทธการวางแผนพฒนาคณภาพผเรยน 40กรอบการพฒนาจากหลกสตรสถานศกษาสคณภาพผเรยน 44การเรยนรและทกษะเพอการดำารงชวตในศตวรรษท21(21stcenturyskills) 51คณลกษณะและศกยภาพผเรยนทเปนสากล 56ทฤษฎการเรยนร 60ตวอยางแผนการจดการเรยนรชนประถมศกษาปท3 • กลมสาระการเรยนรภาษาไทย - ตวอยางแผนการจดการเรยนรรายหนวย 64 - ตวอยางแผนการจดการเรยนรรายชวโมง 75 • กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร - ตวอยางแผนการจดการเรยนรรายหนวย 84 - ตวอยางแผนการจดการเรยนรรายชวโมง 97 • กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร - ตวอยางแผนการจดการเรยนรรายหนวย 144 - ตวอยางแผนการจดการเรยนรรายชวโมง 167 • กลมสาระการเรยนรสงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรม - ตวอยางแผนการจดการเรยนรรายหนวย 180 - ตวอยางแผนการจดการเรยนรรายชวโมง 189

ส�รบญ

4

ปรชญาการศกษา

ปรชญาการศกษา หมายถง ความเชอหรอแนวคดในการจดการศกษา เพอใชยดเปนหลกในการด�าเนนการจดการ

ศกษาของชาต ใชเปนตวก�าหนดเปาหมาย (Goal) หรอทศทางในการจดการศกษาวาตองการใหผเรยนเปนคนอยางไร

มคณสมบตอยางไร ตองการใหมความเจรญงอกงามในทางใด ปรชญาการศกษาจงมลกษณะเปนอดมการณ หรอปณธาน

ของการจดการศกษาทประเทศชาตก�าหนดไวเพอใชเปนแนวทางปฏบตใหเกดผลตามทตองการ

ปรชญาการศกษาไทยในปจจบน ยดตามแนวคดทวา “การศกษาคอชวต” (Education is Life) โดยมความเชอวา

“ชวตตองมการเรยนร” ตองพฒนาทงความร ความคด ความสามารถและประสบการณตาง ๆ ทงดานศาสนา ศลปะ วฒนธรรม

ธรรมชาตและสงแวดลอม สงคมศาสตร มนษยศาสตร วทยาศาสตร เทคโนโลย และเศรษฐศาสตรอยางสมดล ทงนเพอให

สามารถน�าไปใชในการด�ารงชวตอยรวมกนไดอยางมความสข ปรชญาพนฐานและกรอบแนวคดดงกลาวจงมง พฒนาชวต

ใหเปน “มนษยทสมบรณทงทางรางกาย จตใจ สตปญญา ความร และคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการ

ด�ารงชวตสามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข”

ความมงหมายในการจดการศกษาของชาต

ตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 และ (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553

ปรชญาการศกษาของชาตดงกลาวขางตนเปนกรอบแนวคดในการก�าหนดความมงหมายในการจดการศกษาของชาต

ดงทไดบญญตไวในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 และ (ฉบบท 3)

พ.ศ. 2553 มาตรา 6 และมาตรา 7 ดงน

มาตรา 6 การจดการศกษาตองเปนไปเพอ พฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณ ทงรางกาย จตใจ สตปญญา

ความร และคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการด�ารงชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข

มาตรา7 ในกระบวนการเรยนรตองมงปลกฝงจตส�านกทถกตองเกยวกบการเมองการปกครองในระบอบ

ประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข รจกรกษาและสงเสรมสทธ หนาท เสรภาพ ความเคารพกฎหมาย

ความเสมอภาค และศกดศรความเปนมนษย มความภาคภมใจในความเปนไทย รจกรกษาผลประโยชนสวนรวมและของ

ประเทศชาต รวมทงสงเสรมศาสนา ศลปะ วฒนธรรมของชาต การกฬา ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทย และความร

อนเปนสากล ตลอดจนอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มความสามารถในการประกอบอาชพ รจกพงตนเอง

มความคดรเรมสรางสรรค ใฝร และเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง

5

แนวการจดการศกษา ตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 และ (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553 เพอใหผเรยนมคณภาพตามความมงหมายในการจดการศกษาทบญญตไวในมาตรา 6 และ มาตรา 7 ดงกลาวขางตน จงไดมบทบญญตวาดวยแนวการจดการศกษาตามมาตรา 22-30 ดงตอไปน มาตรา 22 การจดการศกษาตองยดหลกวา ผเรยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได และถอวาผเรยนม ความส�าคญทสด กระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมศกยภาพ มาตรา 23 การจดการศกษา ทงการศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย ตองเนนความส�าคญ ทงความร คณธรรม กระบวนการเรยนรและบรณาการตามความเหมาะสมของแตละระดบการศกษาในเรองตอไปน (1) ความรเรองเกยวกบตนเอง และความสมพนธของตนเองกบสงคม ไดแก ครอบครว ชมชน ชาต และสงคมโลก รวมถงความรเกยวกบประวตศาสตรความเปนมาของสงคมไทยและระบบการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยทมพระมหากษตรยทรงเปนประมข (2) ความร และทกษะดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมทงความร ความเขาใจและประสบการณเรอง การจดการ การบ�ารงรกษาและการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางสมดลยงยน (3) ความรเกยวกบศาสนา ศลปะ วฒนธรรม การกฬา ภมปญญาไทย และการประยกตใชภมปญญา (4) ความร และทกษะดานคณตศาสตร และดานภาษา เนนการใชภาษาไทยอยางถกตอง (5) ความร และทกษะในการประกอบอาชพและการด�ารงชวตอยางมความสข มาตรา24 การจดกระบวนการเรยนร ใหสถานศกษา และหนวยงานทเกยวของด�าเนนการดงตอไปน (1) จดเนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจและความถนดของผเรยน โดยค�านงถงความแตกตางระหวางบคคล (2) ฝกทกษะ กระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณและการประยกตความรมาใชเพอปองกนและแกไขปญหา (3) จดกจกรรมใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรง ฝกการปฏบตใหท�าได คดเปน ท�าเปน รกการอานและเกดการ ใฝรอยางตอเนอง (4) จดการเรยนการสอนโดยผสมผสานสาระความรดานตาง ๆ อยางไดสดสวนสมดลกน รวมทงปลกฝงคณธรรม คานยมทดงามและคณลกษณะอนพงประสงคไวในทกวชา (5) สงเสรมสนบสนนใหผสอนสามารถจดบรรยากาศ สภาพแวดลอม สอการเรยน และอ�านวยความสะดวกเพอใหผเรยนเกดการเรยนรและมความรอบร รวมทงสามารถใชการวจยเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนร ทงน ผสอนและผเรยนอาจ เรยนรไปพรอมกนจากสอการเรยนการสอนและแหลงวทยาการประเภทตาง ๆ (6) จดการเรยนรใหเกดไดทกเวลา ทกสถานท มการประสานความรวมมอกบบดามารดา ผปกครอง และบคคลในชมชนทกฝาย เพอรวมกนพฒนาผเรยนตามศกยภาพ มาตรา26 ใหสถานศกษาจดการประเมนผเรยนโดยพจารณาจากพฒนาการของผเรยน ความประพฤต การสงเกตพฤตกรรมการเรยน การรวมกจกรรมและการทดสอบควบคไปในกระบวนการเรยนการสอนตามความเหมาะสมของแตละระดบ และรปแบบการศกษาใหสถานศกษาใชวธการทหลากหลายในการจดสรรโอกาสการเขาศกษาตอ และใหน�าผลการประเมนผเรยนตามวรรคหนงมาใชประกอบการพจารณาดวย มาตรา27 ใหคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานก�าหนดหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน เพอความเปนไทย ความเปนพลเมองดของชาต การด�ารงชวต และการประกอบอาชพ ตลอดจนเพอการศกษาตอ ใหสถานศกษาขนพนฐานมหนาทจดท�าสาระของหลกสตรตามวตถประสงคในวรรคหนงในสวนทเกยวกบสภาพปญหาในชมชน และสงคม ภมปญญาทองถน คณลกษณะอนพงประสงค เพอเปนสมาชกทดของครอบครว ชมชน สงคม และประเทศชาต มาตรา 30 ใหสถานศกษาพฒนากระบวนการเรยนการสอนทมประสทธภาพ รวมทงการสงเสรมใหผสอนสามารถวจยเพอพฒนาการเรยนรทเหมาะสมกบผเรยนในแตละระดบการศกษา

6

ความสอดคลองสมพนธกนของปรชญาการศกษา พ.ร.บ.การศกษาแหงชาตฯ

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

ปรชญาการศกษา

“การศกษาคอชวต” ชวตตองเรยนร เพอน�าความรและความคด

ไปด�ารงชวตอยรวมกนไดอยางมความสข

ความมงหมายในการจดการศกษา

ตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒

และทแกไขเพมเตม (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๔๕ และ (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๕๕๓

มาตรา ๖ และมาตรา ๗

แนวการจดการศกษา

ตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒

และทแกไขเพมเตม (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๔๕ และ (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๕๕๓

มาตรา ๒๒ มาตรา ๒๓ มาตรา ๒๔ มาตรา ๒๖ มาตรา ๒๗ และ มาตรา ๓๐

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

วสยทศน

จดหมาย ๕ ขอ

สมรรถนะส�าคญของผเรยน ๕ ประการ

คณลกษณะอนพงประสงค ๘ ดาน

มาตรฐานการเรยนร-ตวชวด ๘ กลมสาระการเรยนร

กจกรรมพฒนาผเรยน ๓ กจกรรม

การจดการเรยนร สอการเรยนร การวดและประเมนผลการเรยนร

7

คณภาพของผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน

วสยทศน

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มงพฒนาผเรยนทกคซงเปนก�าลงของชาต ใหเปนมนษยทมความสมดลทงดานรางกาย

ความร คณธรรม มจตส�านกในความเปนพลเมองไทยและเปนพลโลก ยดมนในการปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรย

ทรงเปนประมข มความรและทกษะพนฐาน รวมทงเจตคตทจ�าเปนตอการศกษา ตอการประกอบอาชพและการศกษาตลอดชวต โดยมงเนน

ผเรยนเปนส�าคญบนพนฐานความเชอวา ทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดเตมตามศกยภาพ

จดหมาย

1. มคณธรรม จรยธรรม และคานยมทพงประสงค เหนคณคาของตนเอง มวนยและปฏบตตนตามหลกธรรมของพระพทธศาสนา

หรอศาสนาทตนนบถอ ยดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

2. มความรอนเปนสากล และมความสามารถในการสอสาร การคด การแกปญหา การใชเทคโนโลย และมทกษะชวต

3. มสขภาพกายและสขภาพจตทด มสขนสย และรกการออกก�าลงกาย

4. มความรกชาต มจตส�านกในความเปนพลเมองไทยและพลโลก ยดมนในวถชวตและการปกครองในระบอบประชาธปไตยอน

มพระมหากษตรยทรงเปนประมข

5. มจตส�านกในการอนรกษวฒนธรรมและภมปญญาไทย การอนรกษและพฒนาสงแวดลอม มจตสาธารณะทมงท�าประโยชน

และสรางสงทดงามในสงคม และอยรวมกนในสงคมอยางมความสข

สมรรถนะส�าคญของผเรยน

1. ความสามารถในการสอสาร

2. ความสามารถในการคด

3. ความสามารถในการแกปญหา

4. ความสามารถในการใชทกษะชวต

5. ความสามารถในการใชเทคโนโลย

มาตรฐานการเรยนรและตวชวด8กลมสาระการเรยนร

1. ภาษาไทย

2. คณตศาสตร

3. วทยาศาสตร

4. สงคมศกษา ศาสนา

และวฒนธรรม

คณลกษณะอนพงประสงค

1. รกชาต ศาสน กษตรย 2. ซอสตยสจรต

3. มวนย 4. ใฝเรยนร

5. อยอยางพอเพยง 6. มงมนในการท�างาน

7. รกความเปนไทย 8. มจตสาธารณะ

กจกรรมพฒนาผเรยน

1. กจกรรมแนะแนว

2. กจกรรมนกเรยน

3. กจกรรมเพอสงคมและสาธารณประโยชน

ความสมพนธของการพฒนาคณภาพผเรยน

ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

5. สขศกษาและพลศกษา

6. ศลปะ

7. การงานอาชพและเทคโนโลย

8. ภาษาตางประเทศ

8

ความเชอมโยงระหวางหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

หลกสตรสถานศกษา สการจดการเรยนรในชนเรยน

ระดบชาต ระดบเขตพนทการศกษา

ระดบสถานศกษา

ระดบชนเรยน

หลกสตรแกนกลาง

การศกษาขนพนฐาน

พทธศกราช

๒๕๕๑

๑.จดเนน

คณภาพผเรยน

๒.สาระการเรยนร

ทองถน

หลกสตร

สถานศกษา

ค�าอธบายรายวชา โครงสรางรายวชา

หนวย

การเรยนร

แผนการจด

การเรยนร

หนวย

การเรยนร

แผนการจด

การเรยนร

หนวย

การเรยนร

แผนการจด

การเรยนร

หลกสตรองมาตรฐาน (Standards-based curriculum)

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ยดหลกการและแนวคดส�าคญคอ มมาตรฐาน

การเรยนรเปนเปาหมายในการพฒนาผเรยน จงเปนหลกสตรองมาตรฐาน (Standards-based curriculum) โดยไดก�าหนด

มาตรฐานการเรยนร ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง ทมความชดเจนและสะดวกในการจดการเรยนรและประเมนผล

การเรยนร

มาตรฐานการเรยนรและตวชวด

มาตรฐานการเรยนร คอ เปาหมายส�าคญตอการพฒนาผเรยน โดยระบสงทผเรยนควรรและปฏบตได มคณธรรม

จรยธรรม และคานยมทพงประสงค ทงน หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ไดก�าหนดมาตรฐาน

การเรยนรเพอเปนเปาหมายส�าคญในการพฒนาคณภาพผเรยนไวทง 8 กลมสาระการเรยนร

ตวชวด คอ การระบสงทผเรยนควรรและปฏบตได รวมทงคณลกษณะของผเรยนในแตละระดบชน ซงสะทอนถง

คณภาพผเรยนตามมาตรฐานการเรยนร ส�าหรบน�าไปก�าหนดเนอหาในการจดท�าหนวยการเรยนร จดการเรยนร และเปน

เกณฑส�าคญส�าหรบการวดและประเมนผลการเรยนร เพอตรวจสอบคณภาพผเรยน

มาตรฐานการเรยนรและตวชวดมลกษณะทส�าคญทตองท�าความเขาใจเพอเชอมโยงไปสการจดการเรยนร มาตรฐาน

การเรยนรและตวชวดไมไดระบวธหรอกระบวนการจดการเรยนร ระบแตเพยงคณภาพของผเรยน ทแสดงถงเจตนารมณ

หรอ ความมงหวงคณภาพผเรยนทตองการ เปดโอกาสใหครผสอนไดออกแบบการจดการเรยนร วธการและเทคนคการ

จดการเรยนรทหลากหลาย เพอน�าพาผเรยนไปสเปาหมายดวยวธการทแตกตางกนไปอยางเหมาะสม

9

แนวทางการจดการเรยนร

ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

การจดการเรยนรเปนกระบวนการส�าคญในการน�าหลกสตรสการปฏบต หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 เปนหลกสตรองมาตรฐาน (Standards-based curriculum) มมาตรฐานการเรยนร/ตวชวด สมรรถนะส�าคญของผเรยน และคณลกษณะอนพงประสงคเปนเปาหมายส�าคญส�าหรบพฒนาผเรยน ผสอนตองพยายามคดสรรกระบวนการเรยนร การจดการเรยนรเพอพฒนาผเรยนใหมคณภาพตามมาตรฐานการเรยนร/ตวชวดทง 8 กลมสาระการเรยนร รวมทงพฒนาทกษะตาง ๆ อนเปนสมรรถนะส�าคญทตองการใหเกดแกผเรยน และปลกฝงสรางเสรมคณลกษณะ อนพงประสงคควบคกนไปในการจดการเรยนรอยางสมดล 1. หลกการจดการเรยนร

การจดการเรยนรเพอใหผเรยนมความร ความสามารถตามมาตรฐานการเรยนร/ตวชวด สมรรถนะส�าคญและคณลกษณะอนพงประสงคตามทก�าหนดไวในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ตองยดหลกวา ผเรยนมความส�าคญทสด เชอวาผเรยน

ทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได ยดประโยชนทเกดกบผเรยน กระบวนการจดการเรยนรตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ ค�านงถงความแตกตางระหวางบคคลและพฒนาการทางสมอง เนนใหความส�าคญทงความรและคณธรรม 2. กระบวนการเรยนร

การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส�าคญ ผเรยนจะตองอาศยกระบวนการเรยนรทหลากหลายเปนเครองมอทจะน�าพาตนเองไปสเปาหมายของหลกสตร กระบวนการเรยนรทจ�าเปนส�าหรบผเรยน อาท กระบวนการเรยนรแบบบรณาการ กระบวนการสรางความร กระบวนการคด กระบวนการทางสงคม กระบวนการเผชญสถานการณและแกปญหา กระบวนการเรยนรจากประสบการณจรง กระบวนการปฏบต ลงมอท�าจรง กระบวนการจดการ กระบวนการวจย กระบวนการเรยนรดวยตนเอง กระบวนการพฒนาลกษณะนสย กระบวนการเหลานเปนแนวทางในการจดการเรยนรทผเรยนควรไดรบการฝกฝน พฒนา เพราะสามารถชวยใหผเรยนเกดการเรยนรไดด บรรลเปาหมายของหลกสตร ดงนน ผสอนจงจ�าเปนตองศกษาท�าความเขาใจในกระบวนการเรยนรตาง ๆ เพอใหสามารถเลอกใชในการจดกระบวนการเรยนรไดอยางมประสทธภาพ 3. การออกแบบการจดการเรยนร

ผสอนตองศกษาหลกสตรแกนกลาง หลกสตรสถานศกษาใหเขาใจถงมาตรฐานการเรยนร/ตวชวด สมรรถนะส�าคญของผเรยนและคณลกษณะอนพงประสงค แลวพจารณาออกแบบการจดการเรยนรโดยเลอกใชวธการและเทคนคการจดการเรยนร สอ แหลงเรยนร การวดและประเมนผล เพอใหผเรยนไดพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ และบรรลตามมาตรฐานการเรยนร/ตวชวดซงเปน เปาหมายทก�าหนด โดยด�าเนนการตามกระบวนการดงน

กระบวนการจดการเรยนร

การออกแบบการจดการเรยนร นนตองเรมดวยการวเคราะหหลกสตร กลาวคอท�าการวเคราะหมาตรฐานตวชวด และ สาระการเรยนรแกนกลาง แลวน�าขอมลไปวางแผนจดการเรยนรดวยการจดท�าโครงสรางรายวชา หนวยการเรยนร และแผนจดการเรยนร ตอจากนนด�าเนนการจดการเรยนรตามแผน พรอมทงวดและประเมนผล จงจะสามารถพฒนาผเรยนใหมคณภาพตามตวชวดและน�าไปสคณภาพตามมาตรฐานในทสด กระบวนการวเคราะหหลกสตรสามารถจดท�าแบบงาย ๆ ดงตวอยางตอไปน

การวเคราะหหลกสตร

การวางแผนจดการเรยนร

การจดการเรยนร

การวดและประเมนผล

10

ตวชวด

นกเรยนรอะไร(K)

นกเรยนท�าอะไร(P)

หลกฐ

านการเรยนร

(ชนงาน/ภาระงาน

)

การวดแ

ละปร

ะเมน

ผล

กจกรรม

การเรยนร

1.

อธบา

ยควา

มสมพ

นธ

ระ

หวาง

ผผลต

ผบ

รโภค

ธนา

คาร

แล

ะรฐบ

าล

ผผลต

ผบร

โภค

ธนาค

ารแล

ะรฐบ

าล ม

ความ

สมพ

นธกน

และม

คว

ามส�า

คญตอ

ระบบ

เศรษ

ฐกจ

อธบา

ยควา

มสมพ

นธ

ระหว

างผผ

ลต ผ

บรโภ

คธน

าคาร

และ

รฐบา

ล

แผนผ

งแสด

งโคร

งสรา

งคว

ามสม

พนธ

ระหว

างผผ

ลต ผ

บรโภ

ค ธน

าคาร

แล

ะรฐบ

าล

1.

ประเ

มนชน

งานด

วย

เกณ

ฑระ

ดบคณ

ภาพ

2.

ประเ

มนทก

ษะกา

รคด

ดว

ยแบบ

ทดสอ

บวด

คว

ามสา

มารถ

ในกา

รคด

1.

ศกษา

และร

วบรว

มควา

มรเก

ยวกบ

บทบา

ท

หนาท

ของผ

ผลต

ผบรโ

ภค ธ

นาคา

ร และ

รฐบา

ล2.

ศก

ษาคว

ามสม

พนธ

ระหว

างผผ

ลต ผ

บรโภ

ค

ธนาค

าร แ

ละรฐ

บาล

3.

จดโค

รงสร

างคว

ามสม

พนธ

เกยว

กบผผ

ลต

ผบ

รโภค

ธนา

คาร

และร

ฐบาล

4.

อธบา

ยควา

มสมพ

นธระ

หวาง

ผผลต

ผบร

โภค

ธน

าคาร

และ

รฐบา

ล

2.

ยกตว

อยาง

การ

รว

มกลม

ทาง

เศ

รษฐก

จภาย

ใน

ทองถ

น

การร

วมกล

มทาง

เศรษ

ฐกจเ

ปนกา

รบรห

ารจด

การเ

พอป

ระสา

นปร

ะโยช

นในท

องถน

ยกตว

อยาง

การร

วมกล

มทา

งเศร

ษฐกจ

ในทอ

งถน

การจ

ดนทร

รศกา

รกา

รรวม

กลมท

างเศ

รษฐก

จภาย

ในทอ

งถน

1.

ประเ

มนชน

งานด

วย

เกณ

ฑระ

ดบคณ

ภาพ

2.

ประเ

มนทก

ษะกา

รคด

ดว

ยแบบ

ทดสอ

บวด

คว

ามสา

มารถ

ในกา

รคด

1.

ก�าหน

ดจดป

ระสง

คและ

วธกา

รเกบ

รวบร

วม

ขอมล

เกยว

กบกา

รรวม

กลมท

างเศ

รษฐก

จ2.

รว

บรวม

ขอมล

เกยว

กบกา

รรวม

กลมท

าง

เศรษ

ฐกจใ

นทอง

ถน3.

น�า

เสนอ

ขอมล

เกยว

กบกา

รรวม

กลมท

าง

เศรษ

ฐกจใ

นทอง

ถน4.

คน

หาสา

เหตท

ท�าใน

ทองถ

นใหเ

กดกา

รรวม

กลม

ทา

งเศร

ษฐกจ

ในทอ

งถน

5.

อธบา

ยใหเ

หนคว

ามสอ

ดคลอ

งของ

เหตผ

ลของ

กา

รรวม

กลมท

างเศ

รษฐก

จในท

องถน

6.

จดนท

รรศก

าร ก

ารรว

มกลม

ทางเ

ศรษฐ

กจ

ในทอ

งถน

การว

เครา

ะหตว

ชวด

เพอว

างแผ

นจด

การเ

รยน

ร

กลมสาระการเรยนร

สงคม

ศกษา

ศาส

นา แ

ละวฒ

นธรร

ม ชน

ประถ

มศกษ

าปท

6

สาระท3

เศรษ

ฐศาส

ตร

มาตร

ฐานส3.2

เขาใ

จระบ

บและ

สถาบ

นทาง

เศรษ

ฐกจต

าง ๆ

ควา

มสมพ

นธทา

งเศร

ษฐกจ

ควา

มจ�าเ

ปนขอ

งการ

รวมม

อกนท

างเศ

รษฐก

จ

11

ตวชวด

นกเรยนรอะไร(K)

นกเรยนท�าอะไร(P)

หลกฐ

านการเรยนร

(ชนงาน/ภาระงาน

)

การวดแ

ละปร

ะเมน

ผล

กจกรรม

การเรยนร

การว

เครา

ะหตว

ชวด

เพอว

างแผ

นจด

การเ

รยน

ร

รหสวชา

วชา

กลม

สาระการเรยนร

ชน

สาระท

มาตร

ฐานท

12

บทบาทของผสอน

ครผสอนเปนองคประกอบหนงทส�าคญในการจดการศกษาใหประสบความส�าเรจดวยด เพราะการจดการศกษาทยด

ผเรยนเปนส�าคญตาม พ.ร.บ.การศกษาแหงชาตนน กระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาเตมตาม

ศกยภาพ การจดการเรยนรครผสอนจงควรมบทบาทดงน

1. ศกษา วเคราะห ท�าความเขาใจ หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 พรอมทงศกษา

วเคราะหเอกสารประกอบหลกสตรทงหมดใหกระจาง ชดเจน เพอน�าไปใชในการพจารณาประกอบการออกแบบการ

จดการเรยนร

2. จดท�าหนวยการเรยนร แผนการจดการเรยนร โดยเนน ความร (Knowledge : K) ทกษะ กระบวนการ (Process

: P) ทสอดคลองตามมาตรฐานการเรยนร/ตวชวด สมรรถนะส�าคญของผเรยน รวมทงเจตคต (Attitude : A) คณลกษณะ

อนพงประสงค คานยม คณธรรมจรยธรรม

3. ศกษาวเคราะหผเรยนเปนรายบคคล พรอมน�าขอมลไปใชในการออกแบบการเรยนร และจดการเรยนรทมง

ตอบสนองความตองการของผเรยน ตามความแตกตางของผเรยน และพฒนาการทางสมอง เพอพฒนาศกยภาพของผเรยน

ใหบรรลตามวตถประสงค

4. จดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส�าคญ ดวยวธการทหลากหลายเพอใหบรรลเปาหมายของหลกสตร

5. จดบรรยากาศและสภาพแวดลอมทงภายในและภายนอกหองเรยนใหเออตอการเรยนร

6. จดเตรยมและใชสอการเรยนรตาง ๆ ตลอดจนภมปญญาทองถน เทคโนโลยและแหลงเรยนรในชมชนไดอยาง

เหมาะสมกบการเรยนรของผเรยน

7. ประเมนผลการเรยนรของผเรยนดวยวธการตาง ๆ อยางหลากหลาย ทงนมงเนนการประเมนผลการเรยนรตาม

สภาพจรงเปนส�าคญ นอกจากนควรเนนการมสวนรวมของผเรยน และผปกครอง ตลอดจนความสอดคลองกบธรรมชาต

ของวชา และพฒนาการของผเรยน

8. น�าผลการประเมนผเรยนใชเพอสอนซอมเสรมและพฒนาผเรยน ตลอดจนปรบปรงการจดกจกรรมการเรยน

การสอนของตนเองอยางเปนระบบ

9. ใชกระบวนการวจยในชนเรยน เพอพฒนากระบวนการจดการเรยนรอยางเปนระบบและตอเนอง

อยางไรกตาม การจดกจกรรมการเรยนรของครผสอนจะบรรลผลไดดเพยงใดขนอยกบปจจยอน ๆ อกหลายประการ

เชน ความรกและศรทธาในวชาชพคร การแสวงหาความร การใชหลกจตวทยา การใชสอการเรยนร การออกแบบ

การเรยนร การใชกระบวนการวจยเพอพฒนาคณภาพผเรยน และทส�าคญอยางยง คอ การสรางบรรยากาศการเรยนร

ใหเปนไปตามแบบกลยาณมตร

13

บทบาทของผเรยน

การจดการศกษาตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 มงเนนผเรยนเปนส�าคญ โดยม

เปาหมายเพอพฒนาผเรยนใหมความสมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความร และคณธรรม จรยธรรม ซงการทจะให

ผเรยนมคณลกษณะอนพงประสงคตามหลกสตรไดนน ผเรยนตองปรบพฤตกรรมการเรยนรของตนเองจากการเปนผรบ

ความรไปเปนผสรางองคความรดวยตนเอง ซงบทบาทของผเรยนควรเปนดงน

1. มสวนรวมในการวางแผนจดการเรยนรรวมกบครและผปกครอง เพอใหการจดการเรยนรเปนไปตามความ

ตองการของผเรยน โดยค�านงถงความสอดคลองกบความสามารถ ความถนด และความสนใจของผเรยนเปนส�าคญ ทงน

ผเรยนเปนผรบผดชอบการเรยนรของตนเอง

2. แสวงหาความรจากแหลงเรยนรตาง ๆ ไดอยางเหมาะสม หลากหลาย ดวยความกระตอรอรน และใฝเรยนรอยาง

ตอเนอง

3. ลงมอปฏบตจรง โดยใชกระบวนการเรยนรดวยตนเอง วเคราะห สงเคราะหขอความร ตงค�าถาม คดหาค�าตอบ

หรอแนวทางแกปญหาดวยวธการตาง ๆ ดวยความกระตอรอรนและใฝเรยนรอยางตอเนอง จนกระทงสามารถสรป

องคความรไดดวยตนเอง

4. น�าองคความรทไดรบไปประยกตใชเพอการด�าเนนชวตประจ�าวนและในสถานการณตาง ๆ ไดอยางเหมาะสม

5. มสวนรวมในการประเมนผลและน�าผลการประเมนไปพฒนากระบวนการเรยนรของตนใหกาวหนาอยเสมอ

6. มปฏสมพนธทดตอคร เพอน และมการท�ากจกรรมตาง ๆ ทมลกษณะสรางสรรคดวยไมตรแบบกลยาณมตร

กลาวคอ มความเออเฟอเผอแผ ชวยเหลอซงกนและกนอยางสม�าเสมอ

7. รวมจดท�า ดแล รกษา และพฒนาสอการเรยนรตลอดจนแหลงเรยนร ทงภายในและภายนอกหองเรยนอยางเปน

ระบบและตอเนอง

8. อนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม สบสานวฒนธรรม ตลอดจนมรดกของทองถน ชมชนและของ

ประเทศชาตอยางเปนระบบ และยงยน

9. ประสานความสมพนธกบผปกครอง ภมปญญาทองถน ชมชน และองคกรตาง ๆ ในชมชน เพอการเรยนรได

อยางเหมาะสม

10. รกษาสทธและโอกาสในการศกษาขนพนฐาน 12 ป

ผงการยกระดบผลสมฤทธทางการเรยน (O-NET) ระดบชาต สากล และอาเซยนเรยนอะไร เรยนอยางไร

เนอหา (หนงสอเรยน)

•เสรมเนอหาททนสมย

ใหคร

•บอกแหลงเรยนร

•เสรมความรใหคร

•เสนอแนะวธสอน

ตามมาตรฐาน

•ระบตวชวดในกจกรรม

การเรยนร

•เสรมความรอาเซยน

•เพมแนวขอสอบ

O-NETแนะวธ

แกปญหา

และวเคราะหโจทย

•เพมคำาถามรอบโลก

•เฉลยกจกรรม

การทดลอง

•เพมกจกรรมประเมน

สมรรถนะสำาคญ

•เสรมคำาแนะนำา

ปลกฝงคณลกษณะ

อนพงประสงค

•วธสอน/วธเรยน

ตามแนวBackward

DesignใชGPAS

เนอหาทออกแบบวธ

เรยนรแลวเรยกวา

กจกรรมการเรยนร

ตามทหลกสตรกำาหนด

•ใหผเรยนไดคดปฏบต

แกปญหาพฒนา

นวตกรรมผานการทำา

โครงการและโครงงาน

•สมพนธกบการเรยนร

และพฒนาการสมอง

(BBL)ของผเรยน

•เนนพหปญญา

•เนนผเรยนเปนสำาคญ

•ผเรยนสรางความรเอง

(Constructivism)

•เปนแผนการสอนท บรณาการจาก หนงสอเรยนคมอคร และกจกรรมการเรยนร มาวเคราะห ออกแบบโดยใช กระบวนการ GPASตามแนว Backward Design•เปนแผนการสอน รายชวโมงแทครบ องคประกอบตามท หลกสตรแกนกลางฯ กำาหนดแนวทางพฒนา ผเรยนชดเจน•เปนรองรอยการสอน เพอยกระดบผลสมฤทธ O-NET•เปนรองรอยการทำา ผลงานวชาการของคร ผสอนเพอเลอน วทยฐานะ•เปนรองรอยเพอ รองรบระบบประกน คณภาพภายใน และการประเมน ภายนอก•จดทำาเกณฑ มตคณภาพRubrics ครบทกหนวย

คมอคร กระบวนการเรยนร แผนการสอนรายชวโมง

•เนอหาสำาคญทตองนำา

ไปเรยนรตามระดบชน

และวฒภาวะนกเรยน

โดยยดจากสาระ

แกนกลางมาจดทำา

เปนสาระการเรยนร

หรอหนงสอเรยน

ดวยเนอหาททนสมย

14

ผงการยกระดบผลสมฤทธทางการเรยน (O-NET) ระดบชาต สากล และอาเซยนเกดความรใด ความรระดบใด

•เกดสมรรถนะทสำาคญ

5ประการ

•เกดคณลกษณะ

อนพงประสงค8ดาน

•ผลการเรยนรเปน

ชนงานโครงการ

โครงงานสงประดษฐ

การแสดงผลการปฏบต

หรอจากการคด

แบบตางๆและการ

ลงมอปฏบตจรง

•สะทอนใหเหน

กระบวนการชดเจนวา

ความรความด

ความสขจากความ

สำาเรจ(K-P-A)เกดขน

ในตวผเรยนครบถวน

ตรงตามตวชวด100%

•ความรครอบคลม

มาตรฐานสากลรองรบ

ประชาคมASEAN

•ใชเกณฑมตคณภาพ

เกณฑRubricsวด

เพอใหเหนทงความร

และกระบวนการควบค

กนเพอมนใจวาเปน

ความรทแทจรง

•วดและประเมนผลจาก

ผลงานชนงานโครงการ

โครงงานสงประดษฐ

การแสดงผลการปฏบต

จากการคดและการ

ลงมอปฏบตจรง

•วดและประเมนผลดาน

-สมรรถนะทสำาคญ

-คณลกษณะ

อนพงประสงค

•ใชขอสอบแบบอตนย

•ใชขอสอบแบบปรนยท

วดความรระดบคดวเคราะห

•วดและประเมนผลครบ

ทกตวชวด

•ขอสอบO-NETวดผล

การเรยนรหรอความร

อนเกดจากกระบวนการ

•วดความรตามตวชวด

ทหลกสตรแกนกลางฯ

กำาหนด

•ขอสอบO-NETไมวด

เนอหาและความจำา

เนนคดวเคราะห

วดความรทเกดจาก

ขนตอนการจด

การเรยนการสอน

(Process)ตามแผน

การสอนแนวทาง

Backward Design

•จดทำาแนวขอสอบ

O-NETพรอมบรการ

ใหทกกลมสาระการ

เรยนรเพอพฒนา

ทกษะผเรยน

•โรงเรยนทพฒนาตาม กรอบขององคประกอบ นสงผลใหผลสมฤทธ ทางการเรยนO-NET สงกวามาตรฐาน•ผเรยนมความรครบ ตามมาตรฐานและ ตวชวด100%•โรงเรยนมรองรอย หลกฐานการพฒนา คณภาพผเรยน ไวรองรบระบบประกน คณภาพภายในและ รองรบการประเมน คณภาพจากภายนอก•ครผสอนทำาผลงาน ทางวชาการเพอเลอน วทยฐานะประสบ- ความสำาเรจทง ระดบชำานาญการ ชำานาญการพเศษ เชยวชาญและ เชยวชาญพเศษ•ยกระดบมาตรฐานส สากลรองรบ ประชาคมอาเซยน ไดสำาเรจ

คณภาพผเรยน การวดผลประเมนผล สอบ O-NET ผลการวจย

วดผลระดบชาต-สากล

ดร.ศกดสน โรจนสราญรมย

เรยนอยางไร

แผนการสอนรายชวโมง

15

16

พฒนาความสามารถในการเกบขอมล รวบรวมขอมลจากการฟง การอาน การดงาน การสำารวจการสมภาษณ การไปดเหตการณหรอสถานการณทเกดขนจรง เพอนำาขอมลไปจดกระทำาใหเกดความหมาย ผานกระบวนการคดวเคราะห

นำาขอมลมาจำาแนก จดกลม วเคราะห พสจน ทดลอง วจย ใหเหนลำาดบความสำาคญและความสมพนธเชอมโยง ใหรวาอะไรคอปญหาทแทจรง อะไรคอสาเหตทนำาสปญหา ผลกระทบของปญหา วธแกปญหา แนวทางปองกนสาเหตไมใหเกดขนและนำาสปญหา

สรางความรขนสง คอ ความรระดบคณธรรม จรยธรรม โดยใหนำาผลการคดของตนเองมาไตรตรองวาวธคดดงกลาวจะนำาไปสผลสำาเรจหรอไม สงประโยชนถงสงคม สาธารณะ และสงแวดลอมหรอไม ถาไมถงจะปรบตรงไหน อยางไรจงจะเปนไปตามวตถประสงค จงกลาวจารณ กลาเสนอแนะอยางสรางสรรค รบฟงขอเสนอแนะ ขอวจารณ จากเพอน คร พอแม อยางมเหตผล ทบทวนปรบปรงดวยความยนด มคานยมในความเปนประชาธปไตยเสมอ

คดออกแบบหลาย ๆ แบบ เพอสรางทางเลอกหรอเพอหาวธหลาย ๆ วธ ทจะนำาความรไปปฏบตใหเตมศกยภาพและงดงาม และนำาผลไปสความสำาเรจ แบบคงทนอยางมลำาดบขนตอน เพอการตรวจสอบทมประสทธภาพและแกปญหาในแตละขนตอนไดตรงวตถประสงค

ขอมล

Portfolioสรปรายงานผล ผลการเรยนรทคาดหวง

สงเคราะห วเคราะห

ประเมน

สรางทางเลอก

GPAS – Backแผนการสอน คมอคร

คณภาพครอบคลมการสอนแบบเนนผเรยนเปนสำาคญ แบบสรางแบบพฒนาพหปญญา แบบทกษะกระบวนการทาง

17

ประเมนตนเอง นำาสคานยม คณธรรม

ward Designครบกระบวนการเรยนรความร แบบวจยในชนเรยน แบบโครงงาน แบบเพมพลงสมอง วทยาศาสตร แบบ 5Es แบบปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ฯลฯ

เมองานสำาเรจ รจกประเมนงานทงดวยเหตผลควบคกบการประเมนตนเองเสมอ ถากระบวนการนนนำาไปสผลจรง กจะนำากระบวนการนนไปพฒนาหรอทำางานในกลมสาระอน ๆ เพอใหไดงานทมคณภาพและคณคาเพมขนเสมอ ขนตอนใดทมจดออนกตองปรบปรงใหดยงขน เมอไดกระบวนการทดแลว กสรปกระบวนการนนใหเปนหลกการพฒนางานทดของตนเอง เปนเครองมอการเรยนร ใชเรยนรขอมลไดทกโอกาสทวโลกและทกสถานการณ ทกเงอนไข ไดตลอดชวต

กอนลงมอปฏบตนำาแนวคดและตดสนใจมาจดลำาดบขนตอนการทำางาน เพอสามารถดำาเนนงานไปตามแผนการคดทผานการไตรตรองมาอยางดแลว และเพอพสจนใหเหนวา สงทคดไวเมอนำาไปปฏบตจรงแลวสามารถดำาเนนการไดตามทคดไวหรอไม เพอนำาไปสการแกปญหาและพฒนาการเกบขอมลและการคดตอไป

การปฏบตทดจงตองปฏบตตามแผนทวางไว ผานการวเคราะห การไตรตรอง ไวอยางดแลว การปฏบตจรงจงเปนการพฒนาการทำางานรวมกบผอนหรอทำางานเปนทม ทตองมการจดการแบงงานใหตรงตามความถนด แชรความคดประสบการณ รจกรบฟง รจกเสนอแนะ มคานยมแสดงออกเปนประชาธปไตยรจกอดทน ขยน รบผดชอบในหนาทการทำางานหรอการปฏบต มงหวงเพอใหไดงานทดขน เพอประโยชนของสงคมสวนรวมทกวางไกลขน คำานงถงผลกระทบตอสาธารณะและสงแวดลอมมากยงขน อกทงยงนำากรอบความคดมาปฏบตเพอการออกแบบ สรางนวตกรรมดวยสอเทคโนโลยไดอยางทดเทยมกบความเปนสากล

สามารถคดตดสนใจเลอกแนวทางหรอวธทดทสดทนำาไปสความสำาเรจไดจรง นำาประโยชนไปสสงคม สาธารณะสงแวดลอม เปนวธทคมคาตงอยบนหลกการของปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

สรางความรเสนอเปนชนงาน

โครงงาน

ลงมอปฏบต

ตดสนใจวางแผน

1

PA

K2 3 4

ดร.ศกดสนโรจนสราญรมย

18

มาตรฐานการศกษาไทยกาวสสากล

ความคาดหวงทส�าคญในการยกระดบคณภาพการศกษาของประเทศไทยสความเปนสากลเพอใหมมาตรฐานทดเทยม

กบนานาประเทศจะตองพฒนาใหตรงเปาหมายเปนระบบและตรวจสอบหรอประเมนคณคาไดการบรหารจดการทมการ

ท�างานเปนทม รวมคด รวมวางแผน รวมท�าและชวยกนแกปญหาน�าประโยชนสงสดไปสผเรยน สชมชน สสงคมอยาง

กวางขวางยอมจะน�าพามาซงประโยชนสงสดของประเทศชาตและความเปนพลเมองโลก

การเรยนร การวเคราะหท�าความเขาใจอยางถกตองและถองแท ทเกดจากการใชหลกสตรฉบบทใชอยในปจจบนน

กจะพบวา เปนหลกสตรทองมาตรฐาน โดยมมาตรฐานการเรยนรและตวชวด เนนกระบวนการเรยนรระดบคณภาพตาม

ศกยภาพของผเรยนทจะสรางผเรยนใหเปนมนษยทสมบรณ จงมการออกแบบกจกรรมการเรยนการสอนทเนนการคด

วเคราะหสงเคราะหแลวกมการตรวจสอบโดยการวดและประเมนผลทกระท�าอยางถกตองและเปนระบบใหมากทสดเพอ

เปนการประเมนคณภาพอนเกดจากการวเคราะหผลของผจดกจกรรมการเรยนการสอน(คร)และคณภาพทสงคมพงประสงค

หรอตองการอนเกดจากผเรยน(นกเรยน)วาเปนเชนไร

ครควรเปนผออกแบบการเรยนการสอนทมประสทธภาพและมประสทธผลดวยการออกแบบการสอนอยางมขนตอน

เนนกระบวนการทสงผลใหผเรยนไดสรางความรเอง (Constructivism) ครตองใชค�าถามในการกระตนใหนกเรยน

เกดความสนใจอยากเรยนรคดเชงระบบคดอยางบรณาการคดเชอมโยงอยางสรางสรรคคดวเคราะหขอมลอยางมทกษะ

เกดความคดรวบยอดทถกตองตามธรรมชาตของวชาทเลาเรยนลงมอปฏบตงานจรงดวยตวเองหรอการท�างานเปนทมได

ดวยกระบวนการเรยนรหรอวธเรยนทหลากหลายครตองมการแลกเปลยนความรอยตลอดเวลา รทนวทยาการใหม ๆ

มการคนหานวตกรรมใหมๆเขามาใชในหองเรยนครตองมการวเคราะหและรจกเดกเปนรายบคคลมการประเมนผลตาม

สภาพจรงอยางหลากหลายวธการอนจะสงผลใหนกเรยนมคณภาพและมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน

นกเรยนจะตองเปนผทมทกษะชวตเพมมากขนใหนอกเหนอไปจากการทองต�าราหรอเพยงแคอานหนงสอเรยนเทานน

นกเรยนจะตองใชกระบวนการเรยนรทสอดรบกบบรบทและศกยภาพของตวผเรยนสรางความรทเกดจากการคดวเคราะห

มความรความสามารถในทกษะทางสงคมมคานยมทดตอตวเองและผอนเปนผทมคณธรรมจรยธรรมอนเกดขนภายใน

ตวตนของผเรยนมการเรยนรดวยตนเองมการท�างานกลมและการท�างานรวมกนเปนทม เรยนรรวมกน เกดความส�าเรจ

และความภาคภมใจรวมกนและรจกปรบตวในการอยรวมกนในสงคมอยางมความสข

ดงนนการมองเรองการจดการศกษาในประเทศไทย ใหมศกยภาพทดเทยมกบนานาประเทศ รวมถงกลมประเทศ

สมาชกประชาคมอาเซยนนนอยาเพยงมงมนแตการเรยนภาษาองกฤษหรอภาษาตางประเทศอนๆเพยงอยางเดยวเพราะ

ภาษาเปนเพยงเครองมอการสอสารเทานนแตแกนแทและหวใจทแทจรงคอศกยภาพของผเรยนและเยาวชนทเปยมไปดวย

พลงแหงปญญา ความสามารถในการพฒนานวตกรรมใหม ๆ และสามารถสรางเอกลกษณของนวตกรรมทใช

ภมปญญาไทยเปนพนฐานสถานศกษาตองศกษาและท�าความเขาใจหลกสตรการศกษาชาตใหถองแทเสยกอนหลกสตร

ก�าหนดใหผเรยนเรยนรอะไร เรองใด รายละเอยดมอะไรบาง (วเคราะหเอกสารต�ารา หนงสอเรยน) ใหครสอนอยางไร

ผเรยนเรยนรอยางไร ใชขนตอนเรยนรใด (วเคราะหและใชกระบวนการใดบาง) เมอผเรยนผานกจกรรมการเรยนรแลว

ผเรยนเกดผลการเรยนรแบบใด (ผเรยนสรางความร ความคดรวบยอดหลกการดวยตวผเรยนเอง)ผลผลตของผเรยน

เปนงานแบบใด(รองรอยหลกฐานชนงานโครงการโครงงานและนวตกรรมตางๆ)การวดและประเมนผลทงครผสอน

และนกเรยนตางกตองใชเกณฑการประเมนทมความเทยงตรงเชอถอไดเปนมาตรฐานสากล(การประเมนตามสภาพจรง

ใชเกณฑมตคณภาพ(Rubrics)ส�าหรบการประเมนใหเหนวาผเรยนมคณภาพตรงตามมาตรฐานหรอตวชวดครบถวนทก

มตเมอสถานศกษาจดการเรยนรไดดครบถวนแบบนกจะสงผลใหผเรยนทกคนเกดความเขาใจทเรยกวา(Understanding)

19

อนเกดจากการเรยนร ความเขาใจแบบนจะตกผลกเปนองคความรทครบถวนทง 3 มต ในตวผเรยนของแตละคนคอ

ความรดานการคดวเคราะหความรดานทกษะกระบวนการความรดานคานยมคณธรรมจรยธรรมซงเรามองวาครอบคลม

และตรงตามมาตรฐานการเรยนร และตวชวด รวมทงดานสมรรถนะทส�าคญ 5 ประการ คณลกษณะอนพงประสงค

ทง 8 ดาน และการน�าไปสความเปนพลเมองโลกในศตวรรษท 21 ได แตจากผลการสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนร

ระดบชาตO-NETและผลการสอบวดระดบนานาชาตของOECDโปรแกรมPISAกเปนตวชวดไดเปนอยางดวาผลสมฤทธ

ของผเรยนไทยอยในระดบทต�ากวาเกณฑเพราะผเรยนไมสามารถตอบขอสอบวดความรเชงคดวเคราะหได(ซงเปนขอสอบ

ทออกตามมาตรฐานและตวชวด) ผเรยนตองน�าความคดรวบยอดและหลกการมาวเคราะหสถานการณใหม ๆ ขอสอบ

ไมไดออกใหจ�าเนอหาหรอเหมอนกบตวอยางทผเรยนเคยทองเคยจ�ามา

อนงส�าหรบขอสอบO-NETเปนขอสอบทเนนระดบพฤตกรรมดานความจ�าประมาณ15-20%นอกจากนนยงเนน

ระดบพฤตกรรมการคดวเคราะหขนไป และมขอสอบรปแบบตาง ๆ เชน (1) รปแบบMCMA (Multiple Choices

MultipleAnswers)คอค�าตอบถกตองมากกวา1ค�าตอบบางขอมค�าตอบทถกตอง2ค�าตอบบางขอมค�าตอบทถกตอง

3 ค�าตอบบางขอมค�าตอบถกทกขอ ผ (สอบ) เรยนตองเลอกค�าตอบทถกใหครบทกขอจงจะไดคะแนนถาเลอกค�าตอบ

ทถกตองไมครบหรอเลอกค�าตอบทผดดวยขอนนจะไมไดคะแนนและ(2)รปแบบMCWA(MultipleChoicesWeight

Answers) คอ ค�าตอบถกทกขอ แตน�าหนกคะแนนไมเทากน ซงขอสอบทง 2 รปแบบน น�ามาใชเพยง 5-10% เทานน

ขอสอบทง2รปแบบดงกลาวนเปนขอสอบเชงคดวเคราะหผเรยนเดาค�าตอบยากกวาขอสอบแบบปรนยทใหผเรยนเลอก

ค�าตอบทถกตองทสดเพยงหนงค�าตอบ

ผลการสอบคาเฉลยทงประเทศเกณฑคะแนนยงต�ากวา50%เกอบทกกลมสาระการเรยนรแตถาในโอกาสตอๆไป

เกดขอสอบO-NETใชรปแบบค�าถามแบบMCMAและMCWAมจ�านวนขอสอบมากถง30%ของจ�านวนขอสอบทงหมด

กจะเกดปญหาวาผ(สอบ)เรยนจะน�าความรใดมาวเคราะหขอสอบและมความนาเชอวาคาเฉลยผลสมฤทธทางการเรยน

ในระดบสถานศกษาและระดบประเทศจะตกต�ามากกวาปจจบนและน�าไปสเกณฑขนต�าระดบใด....ใครจะชวยใหค�าตอบ

ไดบาง?

พฒนาการคดแบบ THINK TANK

รวมกนจดขอมล

ใหมความหมาย

Structure of thinking

จ�าแนก

จดกลม

หาความสมพนธ

ความคดรวบยอด

TheRankingLadder

TheWeb

TheRightAngle

TheGrid

TheVennDiagram

TheMindMap

TheTarger

Agree/DisagreeChart

TheSpectrum

ThePieChart

TheFishBone

TheSequenceChart

20

กระบวนการเรยนรเปนกลวธพฒนา

หนงสอเรยนทกระทรวงศกษาธการไดมการตรวจสอบคณภาพแลววาไดน�าเสนอเนอหาหรอสาระการเรยนรทถกตอง

มขอบขายกวางหรอซบซอนเหมาะสมกบนกเรยนในระดบชนในกลมสาระการเรยนร นน ๆ ตรงตามสาระแกนกลาง

ทหลกสตรก�าหนดไวเปนหลกเกณฑหนงทโรงเรยนสามารถเลอกน�าไปใหนกเรยนใชเปนกรอบของเนอหาทจะเรยนเทานน

ในเอกสารค�าสงใด ๆ รวมทงหลกสตรไมเคยก�าหนดวาใหสอนตามหนงสอนนเลย แตเนนวาหนาทของสถานศกษาและ

ครผสอนตองออกแบบการสอนโดยใชหลกการตางๆเชนสอนแบบเนนผเรยนเปนส�าคญสอนแบบใหผเรยนสรางความร

สอนโดยสมพนธกบการเรยนรของสมองสอนแบบพฒนาพหปญญาหรอสอนโดยใชกระบวนการGPASฯลฯหลกการ

ส�าคญของการสอนเหลาน คอ ใหนกเรยนเปนผสรป สรางความคดรวบยอดและองคความรเอง อนเกดจากกระบวนการ

เรยนรซงมกจกรรมการเรยนรจดเปนล�าดบขนตอนและใชเนอหาเปนเสมอนวตถดบ การจดกจกรรมทใชสอใหนกเรยน

เรยนร จากการลงมอคด ลงมอท�า พาคด พาท�าอยางเปนขนตอนจงมคณคา เนองจากเปนเครองชวยใหนกเรยน

เกดประสบการณตรงพฒนาแบบแผนการคดเปนความรฝงแนนพฒนาทกษะกระบวนการสมรรถนะดานตางๆ อกทงเกด

คานยมคณธรรมทสอดคลองกบสงคมกจกรรมการเรยนรจงเปนกลวธทครสอนจรงแตละชวโมง

คณภาพนกเรยนยนยนประสทธผลของการพฒนา

ทงการปฏรปการศกษาทศวรรษทสองและการประเมนคณภาพการจดการศกษาเนนผลทสงสมในตวนกเรยน

การประเมนภายนอกของสมศ.ในรอบท3ใหความส�าคญกบการประเมนคณภาพนกเรยนถง75%โดยใชผลยอนหลงดาน

ผลสมฤทธในชวง3ปแตใหความส�าคญดานสถานศกษาผบรหารและครผสอนเพยง25%ดงนนครจงตองชวยใหนกเรยน

มแบบแผนการคดสรางความรทเกดจากการคดการปฏบตการตดสนใจการแกปญหาและสรางคานยมคณธรรมจรยธรรม

เพอคดตดสนใจและการปฏบตสงทเปนประโยชนตอสงคมสวนรวมเสมอคณภาพนกเรยนทเปนผลสงสมในตวผเรยนน

จะเกดขนไดตองอาศยการพฒนาสม�าเสมอดงนน ถาครเลอกสอหนงสอเรยนกจกรรมการเรยนรรวมทงแผนการจดการ

เรยนรอยางสอดคลองกบวตถประสงคและจดแขง จดออนของผเรยนกจะชวยใหนกเรยนเรยนรรวดเรว นกเรยนทเกงได

ฝกฝนตอยอดนกเรยนทเรยนออนไดแกไขจดบกพรองแลว กจะเปนการยกระดบคณภาพผเรยนตามทศทางการปฏรป

คณภาพการศกษาในสถานศกษา

ขณะเดยวกนผลของการพฒนาการสอนอยางเปนระบบ ชวยใหครทราบปญหาทแทจรง หาทางแกปญหา และพบ

องคความรเพอการแกปญหา เมอมการรายงานผลการพฒนาหรอน�าไปเผยแพรระดบตาง ๆ เพอประโยชนในวงกวาง

กจะสะทอนถงการพฒนางานอยางมออาชพสามารถเปนรองรอยการพฒนาในการประเมนภายนอกได

21

กรอบ

การพ

ฒนา

หลก

สตรส

หอง

เรยน

คณภา

พ

•มาตรฐานการเรยนร

•ตวชวดชนป

•สาระแกนกลาง

•เวลาเรยนขนต�า

•การวดประเมน

ผล

สอนต

ามแนว

BackwardDesign

โดยการออกแบบ

การเรยนร

เปนกจกรรมการเรยน

ทกคาบเรยน

ใชกระบวนการG

PAS

ในทกๆกจกรรมการเรยนร

เพอพ

ฒนาการคดเชงระบบ

และวธการเรยนรของผเรยน

สมรรถนะส�าคญ

5ประการ

คณลกษณ

ะอนพ

งประสงค

8ดาน

ความร/ทกษ

ะ

คณธรรมคานยม

เขยนเรยงความชนสง

Creative,Action,

Service

เกดท

ฤษฎค

วามร

23

41

หลก

สตรก

ำาหนด

ทฤษฎ

หลก

การ

กระบ

วนกา

รเรย

นร

คณภา

พผเ

รยน

22

กระบวนการจดการเรยนร

1. กระบวนการเรยนรแบบบรณาการ

2. กระบวนการสรางความร

3. กระบวนการคด

4. กระบวนการทางสงคม

5. กระบวนการเผชญสถานการณและแกปญหา

6. กระบวนการเรยนรจากประสบการณจรง

7. กระบวนการปฏบตและลงมอท�าจรง

8. กระบวนการจดการ

9. กระบวนการวจย

10. กระบวนการเรยนรของตนเอง

11. กระบวนการพฒนาลกษณะนสย

1. กระบวนการเรยนรแบบบรณาการ

1.1 บรณาการภายในกลมสาระการเรยนร

1.2บรณาการระหวางกลมสาระการเรยนร

2. กระบวนการสรางความร

2.1ขนแนะน�า

2.2ขนทบทวนความรเดม

2.3ขนปรบเปลยนความคด

2.3.1สรางความกระจางและการแลกเปลยนเรยนร

2.3.2สรางความคดใหมจากการอภปรายรวมกน

2.3.3การประเมนความคดใหม

2.4ขนการน�าความคดไปใช

2.5ขนทบทวน

3. กระบวนการคด

แนวทางการจดการเรยนร

3.1 จดสภาพแวดลอมและสรางบรรยากาศทเอออ�านวย

3.2ใชรปแบบวธการสอนเทคนคการสอนการคดคลองคดหลากหลาย

3.3จดกจกรรมใหผเรยนไดฝกทกษะการคด

ทกษะการคดพนฐาน

ทกษะการสอความหมาย

ทกษะการคดทเปนแกน

23

ทกษะการคดขนสง

ทกษะการสรปความ

ทกษะการวเคราะห

ลกษณะการคดทวไปคดคลองคดละเอยดคดหลากหลายคดรอบคอบ

ลกษณะการคดทเปนแกนส�าคญคดถกทางคดไกลคดกวางคดอยางมเหตผล

การคดมขนตอนคดซบซอนเชนการคดวเคราะหคดอยางมวจารณญาณ

4. กระบวนการทางสงคม

4.1 ท�ากจกรรมกลม/กระบวนการกลม

4.2 สรางความสมพนธระหวางบคคล

4.3 สรางความตระหนกใฝร

4.4 ศกษาสภาพชมชน

5. กระบวนการเผชญสถานการณและแกปญหา

5.1 ขนก�าหนดปญหาและท�าความเขาใจกบปญหา

ปญหาคออะไรมขอมลใดประกอบบางมเงอนไขความตองการขอมลเพมเตมใดบาง

5.2 ขนการวางแผนแกปญหาวางแผนการทดลองไดแกตงสมมตฐานก�าหนดวธการทดลอง

วธการตรวจสอบแนวทางประเมนผลการแกปญหา

5.3 ขนการด�าเนนการแกปญหา

5.4ขนตรวจสอบการแกปญหา

6. กระบวนการเรยนรจากประสบการณจรง

6.1การเรยนรจากประสบการณ

6.2การศกษาแนวคดทฤษฎขอเทจจรง

6.3การฝกปฏบต

6.4 การน�าไปใชหรอขยายผล

7. กระบวนการปฏบตและลงมอท�าจรง

7.1การศกษาวเคราะหภาระงานและโครงสรางของงาน

7.2การวางแผนปฏบตงาน

7.3การลงมอปฏบต

7.3.1ครใหค�าแนะน�าสาธต

7.3.2นกเรยนฝกปฏบตตามล�าดบขนตอน

7.3.3นกเรยนฝกฝนทกษะความช�านาญ

7.4 ขนประเมนผลงาน/ปรบปรงชนงาน

8. กระบวนการจดการ

8.1 การวางแผนวเคราะหงานใชขอมลตดสนใจก�าหนดขนตอนการปฏบตงาน

8.2 การปฏบตงานประสานงานท�างานเปนระบบตามแผน

24

8.3การประเมนผลและสรปผลงานตดตามงานอยางเปนระบบประเมนผลและปรบปรงงานสรปผลงาน

9. กระบวนการวจย

9.1เลอกประเดนปญหา

9.2การนยามปญหา

9.3การพฒนาวสยทศน

9.4 ลงมอปฏบต

9.5ตรวจสอบผลการเปลยนแปลง

9.6สรปและประเมนผล

10. กระบวนการเรยนรของตนเอง

10.1 คดกรองและพฒนารปแบบการเรยนรของผเรยน

10.2 ผเรยนมสวนรวมในการเลอกตดสนใจการเรยนร

10.3 เลอกกระบวนการเรยนรใหสอดคลองระหวางลกษณะของเนอหาสาระและรปแบบการเรยนรของผเรยน

10.4 สงเสรมชวยเหลอผเรยนในการใชรปแบบวธการเรยนรตามความถนดของตนเอง

11. กระบวนการพฒนาลกษณะนสย

11.1 ก�าหนดจดเนนการเรยนรดานพฤตกรรมความรสกและความคด

11.2 การจดกระบวนการเรยนรมกจกรรมทหลากหลาย

11.3 การจดบรรยากาศในการเรยนรทอบอน

11.4 บคลกภาพของครผ สอนตองเปนแบบอยางทด เหมาะสมกบการสอนคณธรรม จรยธรรม ยมแยม

สมวยสมสมยกาลเทศะมนษยสมพนธทด

25

การพฒนาผเรยนแตละคนใหเตมตามศกยภาพ

ครมบทบาทในฐานะผจดการเรยนรเพอพฒนาผเรยนแตละคนใหเตมตามศกยภาพครมบทบาททส�าคญดงน

1. การเตรยมการสอน ครควรเตรยมการสอนดงน

1.1 วเคราะหขอมลของผ เรยน เพอจดกล มผ เรยนตามความร ความสามารถ และเพอก�าหนดเรองหรอ

เนอหาสาระในการเรยนร

1.2 วเคราะหหลกสตรเพอเชอมโยงกบผลการวเคราะหขอมลโดยเฉพาะการก�าหนดเรองหรอเนอหาสาระในการ

เรยนรตลอดจนวตถประสงคส�าคญทจะน�าไปสการพฒนาผเรยนสความเปนสากล

1.3 เตรยมแหลงเรยนรเตรยมหองเรยน

1.4 วางแผนการสอนควรเขยนใหครอบคลมองคประกอบดงตอไปน

(1) ก�าหนดเรอง

(2) ก�าหนดวตถประสงคใหชดเจน

(3) ก�าหนดเนอหาครควรมรายละเอยดพอทจะเตมเตมผเรยนไดตลอดจนมความรในเนอหาของศาสตร

นนๆ

(4) ก�าหนดกจกรรม เนนกจกรรมทผ เรยนไดคดและลงมอปฏบต ไดศกษาขอมลจากแหลงเรยนร

ทหลากหลายน�าขอมลหรอความรนนมาสงเคราะหเปนความรหรอเปนขอสรปของตนเองผลงานทเกดจากการเรยนรของ

ผเรยนอาจมความหลากหลายตามความสามารถถงแมจะเรยนรจากแผนการเรยนรเดยวกน

(5) ก�าหนดวธการประเมนทสอดคลองกบจดประสงค

(6) ก�าหนดสอวสดอปกรณและเครองมอประเมน

2. การสอนครควรค�านงถงองคประกอบตางๆดงน

2.1สรางบรรยากาศทเออตอการเรยนร

2.2กระตนใหผเรยนรวมกจกรรม

2.3จดกจกรรมหรอดแลใหกจกรรมด�าเนนไปตามแผน และตองคอยสงเกตบนทกพฤตกรรมทปรากฏของ

ผเรยนแตละคนหรอแตละกลมเพอสามารถปรบเปลยนกจกรรมใหมความเหมาะสม

2.4ใหการเสรมแรงหรอใหขอมลยอนกลบใหขอสงเกต

2.5 การประเมนผลการเรยน เปนการเกบรวบรวมผลงานและประเมนผลงานของผเรยนประเมนผลการเรยนร

ตามทก�าหนดไว

จากการทกลาวมาขางตนมลกษณะเปนหลกการทครสามารถน�ามาขยายความเพมเตมในเชงปฏบตเพอเปนแนวทาง

และใชเปนขอสงเกตในการปฏบตงานและประเมนการปฏบตงานของตนเองทผานมาวาครไดแสดงบทบาทการจดการเรยน

การสอนทเนนผเรยนเปนส�าคญมากนอยเพยงใดมสวนใดทยงไมไดท�าหรอตองปรบปรงแกไขบางไดดงน

1. การเตรยมการจดการเรยนรครควรมบทบาทดงตอไปน

1.1 วเคราะหหลกสตร

1.2 ปรบเนอหาใหสอดคลองกบความตองการของผ เรยนหรอสอดคลองกบทองถนหรอบรณาการ

เนอหาสาระระหวางกลมประสบการณหรอรายวชา

26

1.3เตรยมแหลงเรยนรเอกสารสอประกอบการเรยนร

1.4มขอมลผเรยนทจะน�าไปเปนพนฐานในการจดการเรยนร

2. การจดการเรยนรควรใหผเรยนไดมสวนรวมในการด�าเนนกจกรรมตางๆดงน

2.1 เลอกเรองทจะเรยน

2.2 วางแผนการเรยนรดวยตนเอง

2.3 เรยนโดยการแลกเปลยนความร

2.4 เรยนดวยกระบวนการกลม

2.5 เรยนจากหองสมด

2.6 เรยนจากแหลงเรยนรทหลากหลายทงในและนอกโรงเรยน

2.7 เรยนโดยบรณาการสาระทกษะและคณธรรม

3. ผลการจดการเรยนรของผเรยนสงทผเรยนไดรบมดงน

3.1 มผลงานการเรยนรทหลากหลายแมเรยนจากแผนการเรยนรเดยวกน

3.2 มผลงานเชงสรางสรรค

3.3 มผลงานทภาคภมใจ

3.4 สรปความรไดดวยตนเอง

3.5 มความสมพนธทดกบกลม

3.6 ตดสนใจลงความเหนเลอกปฏบตไดอยางเหมาะสมกบเรองและสถานการณ

3.7 มความมนใจและกลาแสดงออก

4. การประเมนผลครจะตองค�านงถงสงตอไปน

4.1 สอดคลองกบจดประสงคประเมนตามสภาพจรง

4.2 วธการและเครองมอสอดคลองกน

4.3 ผเรยนมสวนรวมในการประเมน

4.4 น�าผลการประเมนไปพฒนาผเรยนอยางตอเนอง

จากขอมลทงหมดทไดกลาวมาจะเหนวาการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส�าคญเปนสงทท�ายากและดเหมอน

วาครจะมภาระงานมากขนผทจะประสบความส�าเรจในการท�างานนไดจะตองมความตงใจความพยายามความอดทนและ

ตองท�างานตลอดเวลา แตถาจะพจารณาอยางถองแทแลวกไมใชภาระงานทนอกเหนอขอบเขตของความเปนครทมหนาท

โดยตรงในการพฒนาบคคลครทปฏบตหนาทเตมทตามแนวทางทถกตองยอมจะไดรบผลงานของความเหนดเหนอยอยาง

คมคาในเบองตนคอไดชนชมกบความเจรญงอกงามของศษยดงค�ากลาวทวา“ความส�าเรจของศษยคอรางวลชวตของคร”

และทางดานวตถกจะไดรบสทธประโยชนอนพงมพงไดอยางสมน�าสมเนอ ตามกลไกทระบเปนสาระตาง ๆ ของ

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ในหมวดท 7 ครทงหลายทมความตระหนกในบทบาทและหนาทของตน

ยอมจะมความยนดทจะรบภาระอนหนกแตมคณคานไวดวยความเตมใจและมความภาคภมใจในความเปนครอาชพ

27สถานศก

ษา

หลกสตรสถานศก

ษา

ค�าอธบายรายวชา

ชนเรยน

สาระพนฐาน

สาระเพมเตม

ตงชอหน

วยการเรยนรของแตละหนวยการเรยน

ร

ก�าหน

ดสดส

วนเวลาเรยน

แตละหน

วยการเรยนรใหครบต

รงกบ

โครงสราง

ก�าหน

ดสดส

วนน�าหน

กคะแนน

แตละหน

วยการเรยนร100คะแนน

โครงสรางรายวชา

กลมส

าระการเรยน

ร/รายวชา

ก�าหน

ดเปาหม

ายการก�าหนด

หลกฐาน

การเรยนรการวดผล

หนวยการเรยนร

แผนก

ารจดการเรยนร

การออกแบบ

กจกรรมการเรยนร

วเคราะหห

นวยการเรยน

ร

-สาระการเรยนร

-กจกรรมการเรยนร

จดแบงชวโมงทจะน�าไปจดท

�า

แผนก

ารเรยน

รสรายชวโมง

ดร.ศกด

สนชองดารากล

นกวชาการศก

ษาส�านกพ

ฒนานวตก

รรมก

ารจดการศกษ

าสพ

ฐ.

แนวทางการเขยน

แผนก

ารจดการเรยนร

-อะไรเปนเปาหม

ายส�าคญ

ส�าหรบผ

เรยน

ในการจด

การเรยนรครงน

-ท�าอยางไรผเรยนจงบรรล

เปาหมาย

-ตด

สนอยางไรวาผเรยนบ

รรล

มาตรฐานการเรยนร/ตวชวดชนป

1.สาระส�าคญ/ความค

ดรวบยอด

2.สาระการเรยน

ร

-ความร(K)

-ทก

ษะกระบวนการ(P)

-จตพสย/ทศน

คต(A

)

3.สมรรถนะส�าคญ

ของผเรยน

4.คณลกษณ

ะอนพ

งประสงค

5.ASEANศกษ

า

6.การศก

ษาในศต

วรรษท21

ฯลฯ

1.ชนงาน/ภาระงาน

2.มตค

ณภาพ(Rubrics)

3.การวดประเมน

ผลกอนเรยน

4.การวดประเมน

ผลระหวางเรยน

5.การวดประเมน

ผลหลงเรยน

6.Assessm

entof/for/as

Learning

ฯลฯ

-เทคน

คลลาการสอนแบบต

างๆ

-BB

L/PBL

-GPA

S

-4MAT

-หม

วก6ใบ

ฯลฯ

-การจดก

ารเรยน

รท

เนนผ

เรยน

เปนส�าคญ

-การจดก

ารเรยน

รท

เนนค

วามแตก

ตาง

ระหวางบค

คล

-การจดก

ารเรยน

รท

เนนค

ณธรรม

จรยธรรม

ศกษาโครงสรางเวลาเรยน

ของกลม

สาระการเรยนร/

ค�าอธบายรายวชา

วเคราะหแกน

ความรทกต

วชวดในแตละหน

วยการเรยนร

มาจดท�าสาระส�าคญ

/ความค

ดรวบยอดใหค

รบถวนท

กหนวยการเรยน

ร

จดกลมม

าตรฐานการเรยนร/ตวชวดชนปท

มความสอดคลอง

สมพนธกน

น�ามาจดท

�าหนวยการเรยน

รใหค

รอบค

ลมมาตรฐาน

การเรยนร/ตวชวดของกลม

สาระการเรยนร/รายวชา

ศกษามาตรฐานก

ารเรยน

ร/ตวชวดชนป

การน

�าหลก

สตรแ

กนกล

างกา

รศกษ

าขนพ

นฐา

น พ

ทธศก

ราช

2551

สกา

รจดก

ารเร

ยนร

28

การออกแบบการเรยนร

การออกแบบการเรยนรเปนการออกแบบทมเปาหมายความเขาใจในการเรยนรผออกแบบหรอผสอนจงตองคดอยาง

นกประเมนผลตระหนกถงหลกฐานของความเขาใจทง 6ดานทชดเจนและลกซง โดยผเรยนสามารถอธบาย แปลความ

ในการน�าไปประยกตใช การออกแบบการเรยนรจงเปนการสงเสรมใหผเรยนมความสามารถในการแสดงความสามารถ

การน�าเสนอมมมองไดอยางหลากหลายดงน

1. ความสามารถในการอธบาย ผ เรยนสามารถอธบาย ดวยหลกการท เป นเหตและผล อยางเปนระบบ

การประเมนผล ใชวธการพดคยเพอประเมนเหตผลจากการอธบายของผเรยน การมอบหมายงานทใชทกษะการเขยน

การเรยงความ หรอยอความ การสอบถามถงประเดนทผ เรยนมกสบสนหรอหลงประเดน การใหผเรยนสรปประเดน

การเรยนรและการสงเกตลกษณะค�าถามทผเรยนสอบถาม

2. ความสามารถในการแปลความผเรยนสามารถแปลความไดชดเจนและตรงประเดนการประเมนผล ใชวธการ

ใหผเรยนเขยนสะทอนเรองราวแนวคดหรอทฤษฎเพอประเมนเกยวกบการล�าดบไลเรยงและความชดเจนของสาระเนอหา

3. ความสามารถในการประยกตใช ผเรยนสามารถน�าไปปฏบตใชไดอยางถกตองและครอบคลมการประเมนผล

ใชวธการใหผเรยนน�าความรไปใชในสถานการณทก�าหนดวตถประสงคเฉพาะ การใหผเรยนประเมนหรอเขยนขอมล

ปอนกลบจากการน�าความรไปใช

4. ความสามารถในการมองมมทหลากหลาย ผ เรยนสามารถเสนอมมมองใหม ททนสมยและนาเชอถอ

การประเมนผลใชวธการวเคราะหวจารณโดยใหผเรยนเปรยบเทยบขอด-ขอเสยแนวทางในการคดการมองจากสถานการณ

ตวอยาง

5. ความสามารถในการเขาใจความรสกของผอนผเรยนมความพรอมในการรบฟงและสนองตอบการประเมนผล

ใชวธการใหผเรยนประเมนความสามารถในการสมมตการเขาไปนงในใจผอน

6. ความสามารถในการเขาใจตนเองผเรยนมความใสใจพรอมปรบตวรบการเรยนรใหมการประเมนผลใชวธการ

ใหผเรยนประเมนเปรยบเทยบผลงานของตวเองแตละชวงเวลามความรและเขาใจมากขนเพยงไร

ครผสอน : WHERE : การออกแบบการเรยนร

W Whereareweheading?

เปาหมายการเรยนรจะเปนไปในทศทางไหน

H Hookthestudentthroughprovocativeentrypoints

ออกแบบการเรยนรใหนาสนใจเพอสรางแรงจงใจ

E ExploreandEnable

การคดเลอกเนอหาทผานการวเคราะหประเดนแนวคดทฤษฎและการน�าไปใช

R ReflectionandRethink

การวเคราะหกระบวนการเรยนรและการสงเคราะหขอสรปจากเนอหาสาระ

E ExhibitandEvaluate

การประเมนผลทมเปาหมายชดเจนเนนสภาพความเปนจรง

29

ครผสอน : มตการคด : นกประเมนผลและนกออกแบบกจกรรม

การคดอยางนกประเมนผล

1. อะไรคอหลกฐานการเรยนรทเพยงพอและชดเจน

2. อะไรคอจดเนนของการเรยนการสอน

3. อะไรคอจดจ�าแนกผเรยนทรและไมร

4. อะไรคอเกณฑในการตดสนงาน

5. จะตรวจสอบความเขาใจผดของผเรยนไดอยางไร

การคดอยางนกออกแบบกจกรรม

1. กจกรรมอะไรทท�าใหผเรยนเขาใจและตดตาม

2. จะใชสออปกรณชนดใดส�าหรบหวขอน

3. จะก�าหนดกจกรรมและโครงการอยางไร

4. จะใหคะแนนและชแจงประเมนผลอยางไร

5. กจกรรมทไมไดผลเปนเพราะอะไร

30

Bloom’s Taxonomy of Educational Objectives

Bloom(1956)จ�าแนกการเรยนรเปน3ดานไดแกดานปญญาหรอทกษะการคด(cognitivedomain)ดานอารมณ

(affectivedomain)และดานทกษะทางกาย(psychomotordomain)ทง3ดานมไดแยกออกจากกนโดยเดดขาดแตม

ความเหลอมซอนกนดานปญญาหรอทกษะการคดเปนดานทมการน�าไปใชมากทสดทงในการออกแบบหลกสตรจดกจกรรม

การเรยนการสอนและการวดประเมนผล ซง Bloomจดการเรยนรทางปญญาไวเปน 6 ระดบ เรยงจากระดบพนฐานถง

ระดบสง ไดแก ความร ความเขาใจ การน�าไปใช การวเคราะห การสงเคราะห และการประเมนคา โดยระดบความร

ความเขาใจ และการน�าไปใช จดเปนทกษะการคดระดบพนฐานส�าหรบการวเคราะห การสงเคราะห และการประเมนคา

เปนทกษะการคดระดบสง แตละระดบมค�ากรยาส�าคญทบงชพฤตกรรมก�ากบไวท�าใหครผ สอนพอใจเพราะใชงาย

นอกจากนยงมการจดท�าเปนตารางหรอแผนภมแบบตางๆ ทจะชวยใหครผสอนสามารถเชอมโยงเปาหมายสการท�ากจกรรม

ในชนเรยนดงน

ตาราง Bloom’s Taxonomy และค�าส�าคญทใชในการสรางค�าถาม

ระดบของ

กระบวนการ

ทางปญญา

ทกษะทแสดงออก

(ตวอยาง)ค�าส�าคญทใชในการสรางค�าถาม

ความร

ความเขาใจ

-สงเกตแลวจ�าขอมล

-ความรขอมลวนทเหตการณ

สถานท

-ความรเกยวกบแนวคดส�าคญ

-ความรในเนอหาวชา

-เขาใจขอมล

-จบความได

-ถายโอนความรเปนบรบทใหม

-ตความเปรยบเทยบความเหมอน

ความแตกตาง

-ท�านายผลพวงทตามมา

จดท�ารายการ(list) แสดง(show)

ระบ(define) ตดปายบอก(label)

บอก(tell) รวบรวม(collect)

พรรณนา(describe) ตรวจ(examine)

ระบ(identify) จดท�าตาราง(tabulate)

ระบค�าพด จดบนทก(record)

บอกชอ เลอก(select)

การใชค�าถามประเภทใครเมอไรทไหน

สรป(summarize) พรรณนา(describe)

อภปราย(discuss) ตความ(interpret)

อธบาย(explain) บอกความแตกตาง(contrast)

เชอมโยง(associate) จ�าแนก(distinguish)

ประมาณ(estimate)

ท�านายพยากรณ(predict)

31

ระดบของ

กระบวนการ

ทางปญญา

ทกษะทแสดงออก

(ตวอยาง)ค�าส�าคญทใชในการสรางค�าถาม

การน�าไปใช

การวเคราะห

การสงเคราะห

การประเมนคา

-ใชขอมลสารสนเทศ

-ใชวธการกรอบความคดทฤษฎ

ในสถานการณใหม

-แกปญหาโดยใชทกษะหรอ

ความรทจ�าเปนนนๆ

-การเหนรปแบบ

-การจดสวนยอยตางๆเขาดวยกน

-การเขาใจนยของความหมายแฝง

-การระบสวนประกอบตางๆ

-ใชความคดในการสรางสรรคสงใหม

-สรปกฎจากขอเทจจรงทให

-เชอมโยงความรจากสาขาวชา

ตางๆ

-พยากรณลงสรป

-เปรยบเทยบแลวจ�าแนกระหวาง

ผลความคดตางๆ

-ประเมนคณคาของทฤษฎ

การน�าเสนอ

-เลอกโดยใชเหตผลทโตแยงกนแลว

พสจนคณคาของหลกฐาน

ใช(apply) เชอมโยง(relate)

สาธต(demonstrate) เปลยนแปลง(change)

ค�านวณ(calculate) จดประเภท(classify)

ทดลอง(experiment) คนหา(discover)

แสดงใหด(show) ตดตง(establish)

แกปญหา(solve) ถายโอน(transfer)

ตรวจสอบ(examine) สราง(construct)

ปรบ(modify) บรหารจดการ(administer)

ท�าใหสมบรณ(complete)

ขยายความประกอบ(illustrate)

วเคราะห(analyze) จดประเภท(classify)

แยก(separate) จดเรยง(arrange)

จดล�าดบ(order) แบง(divide)

อธบาย(explain) เปรยบเทยบ(compare)

เชอมโยง(connect) เลอก(select)

พาดพง(infer)

ผนวก(combine) แตงเขยน(write)

บรณาการ(integrate) สรางสตร(formulate)

ตอรอง(negotiate) แนะน�า(devise)

จดเรยงใหม(rearrange) สรปเปนกฎ(generalize)

แทนท(substitute) แกไขเขยนใหม(rewrite)

วางแผน(plan) ออกแบบ(design)

ประดษฐ(invent) สรางสรรค(create)

ประเมน(assess) วจารณ(criticize)

ตดสนใจ(decide) ชกจง(convince)

จดอนดบ(rank) ปกปอง(defend)

ใหระดบ(grade) ตดสน(judge)

ทดสอบ(test) อธบาย(explain)

วด(measure) แบงแยก(discriminate)

สรป(summarize) เปรยบเทยบ(compare)

32

Bloom’s Revised Taxonomy

เพอตอบสนองความรใหม ๆ ทพฒนาอยางมากทงในเรองจตวทยา สมองกบการเรยนร ตลอดจนการศกษาทอง

มาตรฐานและการประกนคณภาพการศกษาวาผเรยนไดเรยนรตามมาตรฐานAndersonและKrathwohlจงไดปรบปรง

Bloom’sTaxonomyและจดพมพฉบบปรบปรงในป2001ซงมการเปลยนแปลงในเรองค�าศพทและโครงสรางของกรอบ

ความคดดงน

1. Bloom’sRevisedTaxonomy ไดเพมมตความรอกมตหนง นอกเหนอจากกระบวนการทางปญญา 6 ระดบ

ประกอบดวยความร 4 ประเภท ไดแก ความรทเปนขอเทจจรง ความรทเปนความคดรวบยอดความรทเปนกระบวนการ

และความรทเปนการรคดในตนหรออภปญญาซงจดท�าเปนตารางมตสมพนธ2ดานดงน

2. กระบวนการทางปญญาม6ระดบเชนเดมแตมการสลบล�าดบขนการสงเคราะหและการประเมนคามาเปน

ประเมนคาและสรางสรรค นอกจากน ไดเปลยนจากการใชค�านามมาเปนค�ากรยาในการระบกระบวนการทางปญญาทงน

เพอใหสอดคลองกบการศกษาทองมาตรฐานซงระบวาผเรยนรอะไรท�าอะไรไดดงน

Bloom’s Taxonomy Bloom’s Revised Taxonomy

ความร(Knowledge) จ�า(Remember)

ความเขาใจ(Comprehension) เขาใจ(Understand)

การน�าไปใช(Application) ใช(Apply)

การวเคราะห(Analysis) วเคราะห(Analyze)

การสงเคราะห(Synthesis) ประเมนคา(Evaluate)

การประเมนคา(Evaluation) สรางสรรค(Create)

3. Bloom’s Taxonomy แสดงการพฒนาตามล�าดบขนจากพนฐานถงระดบสง เชน เมอใชความเขาใจ

หมายความวาจะตองผานขนความรมาแลว หรอหากจะประเมนคาไดตองผาน 5 ล�าดบขนตน ๆมากอน จงมขอวพากษ

ไมเหนดวยกบการเรยนรทตองเปนล�าดบอยางเขมงวดเชนน เพราะกระบวนการทางปญญาบางอยางเหลอมซอนกน เชน

เขาใจและใชทบอกวาตองพฒนาตามล�าดบจงไมจรงเสมอไปแตเหนดวยวาการพฒนากระบวนการทางปญญาหรอการคด

เปนการเพมระดบความซบซอนยงขน

4. ใชตารางมตสมพนธ 2 ดาน ในการออกแบบจดการเรยนร และการประเมนผลใหสอดคลองกน นนคอ

ทงจดประสงคการเรยนรและสงทจะประเมนจะลงอยในชองเดยวกนในตารางมตสมพนธนตวอยางเชนผเรยนสามารถจ�า

รปทรงเรขาคณตได 5 รปทรงจดประสงคนมตกระบวนการทางปญญาจะลงในชองจ�าและมตความรจะเปนขอเทจจรงวธ

การประเมนอาจเปนการสอบโดยใหบอกชอและบรรยายรปทรงเรขาคณต5รปทรงเปนตน

มตความร(The Knowledge

Dimension)

มตกระบวนการทางปญญา (The Cognitive Process Dimension)

ก. ความรทเปน

ขอเทจจรง

ข. ความรทเปน

ความคดรวบยอด

ค. ความรทเปน

กระบวนการ

ง. ความรทเปนการรคด

ในตนหรออภปญญา

จ�า(Remember)

เขาใจ(Understand)

ใช(Apply)

วเคราะห(Analyze)

ประเมนคา(Evaluate)

สรางสรรค(Create)

33

ความหมายของมตความรและมตกระบวนการทางปญญาโดยสงเขป

มตความร

Anderson และKrathwohl ไดยกขนความร (Knowledge) ของBloomมาเปนมตความรอก 1 มต เพมจาก

ของเดมความร4ประเภทนจ�าแนกเปน11ประเภทยอยดงน

1. ความรทเปนขอเทจจรง เปนขอเทจจรงพนฐาน นยามศพท หรอรายละเอยดของวชา/สาขา/เนอหาทศกษา

ความรทเปนขอเทจจรงนแบงเปน2ประเภทยอยคอ

- ความรเกยวกบนยามศพท(Knowledgeofterminology)

- ความรในรายละเอยดและองคประกอบ(Knowledgeofdetailsandelements)

2. ความรทเปนความคดรวบยอด เปนความรเกยวกบวธในการจ�าแนกประเภทแนวคดหรอสงของ การจดกลม

แนวคดหรอสงของหรอพฒนาใหเปนหลกการรปแบบหรอทฤษฎหรอเปนความรเกยวกบความสมพนธของสงของหรอ

ความคดรวบยอดเชนจดประเภทวตถในระบบสรยะเปนดาวนพเคราะหดวงจนทรดาวเคราะหและดาวหางหรอจดประเภท

ความรทเปนหลกการทางวทยาศาสตร เชน ผลกระทบของแรงโนมถวงของดวงจนทรทมตอกระแสน�าในมหาสมทรหรอ

เกยวกบทฤษฎเชนทฤษฎสมพนธภาพความรทเปนความคดรวบยอดแบงเปน3ประเภทยอยคอ

- การจ�าแนกประเภทและจดเขากลม(ClassificationsandCategories)

- หลกการและการสรปเปนกฎ(PrincipleandGeneralizations)

- ทฤษฎรปแบบและโครงสราง(Theories,ModelsandStructures)

3. ความรทเปนวธการ/กระบวนการ เปนกระบวนการหรอขนตอนในการปฏบตกจกรรม วธการท�า ทกษะเฉพาะ

ตางๆเชนความรในวธการเขยนรายงานความรในดานนแบงเปน3ประเภทยอยคอ

- ทกษะเฉพาะของวชา(Subjectspecificskills)

- วธการเฉพาะของวชา(Subjectspecifictechniques)

- ความรวาจะใชกระบวนการ/วธการทเหมาะสมเมอใด (Knowledge ofwhen to use appropriate

procedures)

4. ความรเกยวกบการรคดในตน (อภปญญา) เปนความรเกยวกบทกษะการคดและกระบวนการคดของตนเอง

ความรเกยวกบยทธวธการจ�ายทธวธการแสวงหาความรและความรเกยวกบการส�ารวจตนเองซงจะชวยในการเรยนรเชน

การตระหนกรในเปาหมายความสามารถและความสนใจของตนเองแบงเปน3ประเภทยอยคอ

- ความรทเปนยทธวธ

- การรเหมาะรควร

- การรจกตนเอง

มตกระบวนการทางปญญา มตกระบวนการทางปญญาประกอบดวยการคด6ประเภทไดแกจ�า เขาใจ ใช วเคราะห ประเมนคาและสรางสรรค

โดยทกระบวนการทางปญญาจะระบเปนค�ากรยา เพอใหสะดวกตอการใชเขยนจดประสงคการเรยนรและการประเมน

การเขยนจดประสงคการเรยนรจะน�าค�ากรยาจากมตกระบวนการทางปญญาและค�านามจากดานความรมาเขยนคกนเชน

ใช/ความร กระบวนการ

34

ค�าอธบายกระบวนการทางปญญา กระบวนการทางปญญาทง6ประเภทประกอบดวยการคดยอยๆ19ประเภทโดยสรปดงน

กระบวนการทางปญญา ความหมาย/ตวอยาง

1. จ�า (Remember)การผลตสารสนเทศทถกตองจากการจ�ากระบวนการคดนเกยวของกบการเรยกใชความร

จากความจ�าระยะยาวแบงเปน2ดานคอ

ระบได(Recognizing) - เปนกระบวนการทเกยวของกบการระบการกระท�าหรอเหตการณโดยมตวเรา

ภายนอกชวยเชนใหผเรยนบอกค�าทมความหมายเหมอนกนโดยมรายการค�า

มาใหจ�านวนหนง

การจ�า/หวนคดได - เปนขนทสงกวา recognizing กลาวคอ ไมมตวเราภายนอกชวยในการเรยก

(Recalling) ความจ�าเชนใหผเรยนบอกชอนายกรฐมนตรภาระงานเชนนเปนภาระงานจ�า

(recalltask)อยางแทจรง

2. เขาใจ (Understand) เปนกระบวนการทเกยวของกบความสามารถในการรความหมาย โดยใชกจกรรมการสอน

หลากหลายประเภทของเขาใจประกอบดวยกระบวนการคด7ประเภทไดแก

การตความ(Interpreting) - การจดประเภทการแปลความหมายการท�าใหเกดความกระจางชด

การยกตวอยาง(Exemplifying) - แสดงตวอยางประกอบเชนวาดรปประกอบระบรายการสงของประกอบ

การจ�าแนกประเภท(Classifying) - การจดกลมความสมพนธเชนบอกจ�านวนเลขคเลขค

การสรป(Summarizing) - การจบใจความส�าคญจากสงทอานหรอฟง

การอนมาน(Inferring) - การลงสรปจากสงทอานการคนหาความหมายจากบรบทในสงทอาน

การเปรยบเทยบ(Comparing) - การอธบายรายละเอยดเชนอธบายวาการท�างานของหวใจเหมอนปมน�าอยางไร

หรอน�าเสนอดวยตารางเปรยบเทยบวรรณกรรม2เรองวาเหมอนหรอตางกนอยางไร

การอธบาย(Explaining) - การระบผลลพธน�าเสนอขอคดเหนดวยเหตผลหรอขอพสจนการบอกวธการ

ขนตอนการปฏบต

3. ใช (Apply)กระบวนการคดนเกยวของกบการใชขนตอนวธการวธการปฏบตกระบวนการเพอปฏบตภาระงาน

แบงเปนกระบวนการคดยอยๆ2ประเภทคอ

การปฏบต(Executing) - ใชกบภาระงานทผเรยนคนเคยเชนปฏบตภาระงานในหองปฏบตการเคม

การด�าเนนการ(Implementing) - ใชกบภาระงานทใหมส�าหรบผเรยนเชนผเรยนตดสนใจเลอกวธทดทสด

ในการจายคาบานหลงใหมในการด�าเนนการผเรยนตองเลอกจากทางเลอก

ทหลากหลายซงไมมค�าตอบทนทหรอค�าตอบทชดแจงหรอถก-ผดชดเจน

4. วเคราะห (Analyze) กระบวนการคดนเปนทงการแยกประเดนปญหาหรอโครงสรางใหเปนองคประกอบยอย และ

การใชข อสรปวาสวนยอยตาง ๆ ประกอบเขาดวยกนไดอยางไร ไดขอสรปวาโครงสรางทงหมดไดมาอยางไร

กระบวนการคดนประกอบดวยกระบวนการคดยอยๆ3ประเภทคอ

การบอกความแตกตาง -เปนการวนจฉยสวนตางๆทอยแยกๆกนใหเหนความแตกตางอยางเดนชด

(Differentiating) เชนการแยกระหวางตวละครเอกและตวละครรองในการเลนละคร

35

กระบวนการทางปญญา ความหมาย/ตวอยาง

การสรางจดระบบจดตง - เปนการตดสนใจวาสวนยอยตางๆประกอบเขาดวยกนเปนทงหมดไดอยางไร

รวบรวม(Organizing)

การวเคราะหสาเหต -เปนการวเคราะหหาสาเหตหรอคนหาเจตนารมณแฝงในการสอสาร

(Attributing)

5. ประเมนคา (Evaluate) กระบวนการคดนเปนการใหผเรยนตดสน โดยพจารณาจากมาตรฐานหรอเกณฑทก�าหนด

กระบวนการคดนประกอบไปดวยกระบวนการคดยอยๆ2ประเภทคอ

การตรวจสอบ(Checking) -เปนการใหผเรยนตรวจคนสบหาสงทซอนเรนอย(Detect)ขอสรปทไมสอดคลอง

หรอไมเปนผลจากชดขอมล เชน ใหตรวจสอบขอสรปเกยวกบโลกรอน เพอหาวา

เปนการสรปตามขอมลอยางสมเหตสมผลหรอไม

การวพากษวจารณ(Critiquing) - เกยวของกบการพจารณาตดสน(Judging)ผลงานหรอกระบวนการโดยยด

เกณฑทก�าหนดไวลวงหนาหรอการจดท�ารายการคณสมบตทงเชงบวกและลบ

6. สรางสรรค (Create) กระบวนการคดนเปนการพฒนาผลงานหรอความคดทเปนเอกลกษณ (Unique) ตลอดจน

สงเคราะหขอมลทมปรากฏอยแลวAndersonและKrathwohlไดใหขอสงเกตวา“นกการศกษาตองระบวาอะไรคองาน

ตนฉบบ(Original)และอะไรคองานเอกลกษณ(Unique)...และสงส�าคญทตองทราบคอจดประสงคหลายอยางในขน

สรางสรรค ไมมทงความเปนตนฉบบหรอความเปนเอกลกษณ” ดงนนเกณฑของกระบวนการคดสรางสรรคจงมตงแต

การน�าสงทมอยแลวมาประดษฐใหม(Devising)จนถงผลงานทสรางสรรคใหมจรงๆ กระบวนการคดนแบงเปน3ประเภท

คอ

การระดมสมอง/สราง - เปนการใหไดแนวทางทหลากหลายในการแกปญหา

(Generation)

การวางแผน(Planning) - เปนการพฒนาแผนปฏบตการเพอด�าเนนงานใหไดแนวทางทหลากหลาย

ในการแกไขปญหา

การผลต(Producing) - เปนการท�าแผนใหส�าเรจโดยไดขอยตสดทายของแนวทางแกไขปญหา

The Six Facets of Understanding

ในหนงสอUnderstandingbyDesignยกตวอยางเสยงสะทอนจากครคนหนงวา“ผเรยนเกง(เพราะมคะแนนสง)

ใชวาจะไดแสดงความเขาใจอยางแทจรงในสงทเรยน เพราะการวดผลใชการทดสอบทวดความจ�าจากหนงสอเรยนเสยเปน

สวนมากกบการรายงานในชนเรยน”

การวดผลมกถกกลาวหาวาวดแตขอเทจจรง ความรและทกษะจากหนงสอ ท�าใหวดไดเพยงทกษะการคดพนฐาน

ขนจ�าและเขาใจ(comprehension)เปนสวนใหญแตความเขาใจทแทจรง(realunderstanding)เปนเรองทเกยวของกบ

การรชดแจงและความสามารถทจะสะทอนออกมาจากการปฏบตการประเมนความเขาใจจงตองดจากหลกฐานทไมใชการ

ทดสอบอยางเดยวWigginsและMcTigheซงน�าเสนอกรอบความคดการออกแบบหนวยการเรยนรแบบยอนกลบไดให

ความส�าคญกบงานรวบยอดของหนวยการเรยนรทใหผเรยนท�า วาตองเปนงานทผเรยนน�าความร ทกษะทเรยนมาใชใน

สถานการณใหมการทจะใหผเรยนเกดความรทกษะมใชสงทเกดขนไดในฉบพลนและจากการบอกของครแตตองเปนผล

36

จากการทผเรยนไดรบผดชอบการเรยนรของตนฉะนนตลอดชวงของการพฒนาในแตละหนวยตองใหผเรยนไดแสดงออก

ถงการแสวงหาความรและคดทบทวนปรบปรง ครผสอนเกบหลกฐานทบงบอกวาเกดการเรยนรแลวหรอไม ในระดบใด

อยางตอเนองดวยการประเมนหลายๆวธหลายๆครงทงอยางไมเปนทางการและเปนทางการWigginsและMcTighe

ใหขอเสนอแนะวาในการวางแผนเกบหลกฐานทแสดงรองรอยความเขาใจนนครควรใชวธการประเมนหลายวธหลายประเภท

ซงแตละประเภทจะมวตถประสงคระดบความซบซอนของการประเมนกรอบเวลาบรบทและโครงสรางแตกตางกนดงน

ภาระงานทเปนชนงาน/ : เปนการเผชญประเดนและปญหาทเหมอนการท�างานของผใหญ

โครงการ เปนสภาพจรงเปนไดทงเรองทใชเวลาสนๆหรอยาวหรอเปน

(Performance โครงการทมหลายขนตอนก�าหนดใหผเรยนผลตหรอปฏบต

task/project) ใชบรบทจรงหรอจ�าลองผเรยนรบทราบลกษณะงานเกณฑทใช

ในการประเมนลวงหนาซงสงเหลานยงใชเปนแนวทางในการท�างาน

ของผเรยนดวยการปฏบต/โครงงาน

ประเดนวชาการ : เปนค�าถามปลายเปดหรอปญหาทก�าหนดใหผเรยนคดอยางมวจารณญาณ

(Academic prompt) แลวจงเตรยมหาค�าตอบผลตหรอปฏบตบรบทเปนภายในโรงเรยนหรอ

สภาวะของการสอบเปนแบบเปดคอไมมค�าตอบเดยวทดทสดหรอ

วธเดยวส�าหรบการตอบหรอแกปญหาไมก�าหนดวธการมาใหผเรยนตอง

พฒนาหาวธการตองใชการวเคราะหสงเคราะหและประเมนคามกก�าหนด

ใหอธบายหรอใหเหตผลแสดงจดยนในค�าตอบหรอวธการทเลอกใช

การใหคะแนนพจารณาจากเกณฑหรอมาตรฐานผลการปฏบต

ขอสอบ : ขอค�าถามเนนการวดเนอหาขอเทจจรงconceptและทกษะยอยรปแบบ

(Quiz/test) ขอสอบเปนแบบเลอกตอบ หรอแบบตอบสน ซงมกจะมค�าตอบถก

ค�าตอบเดยวหรอค�าตอบดทสด

การสงเกต/พดคย

(Observation/dialogue)

การตรวจสอบ

ความเขาใจอยาง :ด�าเนนการเปนปกตตอเนองในระหวางการเรยนการสอน

ไมเปนทางการ

(Informal checks

for understanding)

WigginsและMcTigheกลาววาเมอเกดความเขาใจอยางแทจรง เราจะสามารถอธบายได ตความได ใชความร

ได ประเมนมมมองได สามารถเขาใจผอน และเขาใจรจกตนเอง ส�านกวชาการและมาตรฐานการศกษาไดรวบรวม

ความหมายของความเขาใจแตละมต ค�าส�าคญทบงบอกการปฏบตในแตละมต และเกณฑทใชในการประเมนจากหนงสอ

UnderstandingbyDesignดงรายละเอยดในตารางตอไปน

37

มตความเขาใจ ความหมายและตวอยางการปฏบต

ค�าส�าคญ(ทใชในการตงค�าถาม)

เกณฑการประเมน

อธบาย ผเรยนทมความเขาใจอยางแทจรงจะสามารถอธบายได ซงค�าอธบาย สาธตบรรยาย ถกตอง

นนมขอมลสนบสนนมน�าหนกมความชดเจนผเรยนมการ สอนออกแบบ สมเหตสมผล

แสดงออกโดย แนะปรบ เปนระบบ

-ใหเหตผลทซบซอนโดยมทฤษฎและหลกการสนบสนนค�าอธบาย ท�านายพยากรณ คาดคะเนได

ทชดแจงและเชอถอไดสามารถฉายภาพเหตการณขอเทจจรง พสจนแสดง

สงทอานหรอความคดมรปแบบการคดทเปนระบบชวยใหเหนภาพ สงเคราะห

วธคดชดเจน แสดงรปแบบ

-ปองกนหรอแกไขความเขาใจผดความคดเหนทยงไมไดวเคราะห จดนทรรศการ

ทฤษฎหรอค�าอธบายทไมถกตอง ถายทอด

-บอกกลาวความเขาใจในวชานนดวยภาษาของตนเองโดยผาน ความรสก

การไตรตรองและมความสมเหตสมผลได

ตความ ผเรยนทมความเขาใจอยางแทจรงจะสามารถตความได สงทตความ สรางค�าอปมา มความหมาย

แปลความ หรอบรรยายความนนมน�าหนก มความหมายผเรยน อปมยวพากษ ชดแจง

มการแสดงออกโดย จดท�าเปนเอกสาร เหนภาพ

-ตความหมายทแฝงอยหรอสงทอยระหวางบรรทดในสงทอาน ประเมนคา

ในภาษาหรอสถานการณไดอยางมประสทธภาพสามารถเสนอ บรรยายภาพ

นยทเปนไปไดใน“สาร”นนๆซงอาจเปนไดทงหนงสอสถานการณ ตดสน

หรอพฤตกรรมของมนษย เปรยบเปรย

-เสนอภาพของสถานการณความคดเหตการณหรอบคคล บอกเลา

ทมความซบซอนไดชดเจนท�าใหเขาถงความคดไดงายขน เหตการณ

และตรงประเดนขน แปลท�าใหเขาใจ

บอกนย

ใช ผเรยนทมความเขาใจอยางแทจรงจะสามารถใชความร ปรบสราง ประสทธภาพ

และมความรในวธการ (know-how)ซงผเรยนมการ ทดสอบตดสน ประสทธผล

แสดงออกโดย ออกแบบ คลอง

-ใชความรอยางมประสทธภาพในบรบทตางๆทเปนสภาพจรง แสดงนทรรศการ ปรบตวได

-ใชความรประดษฐสงใหมๆ ประดษฐปฏบต สงางาม

-ปรบเปลยนไดตามสถานการณขณะปฏบต ผลตน�าเสนอ

แกปญหา

ตารางแสดงความหมายและตวอยางการปฏบตของมตความเขาใจ

38

มตความเขาใจ ความหมายและตวอยางการปฏบต

ค�าส�าคญ(ทใชในการตงค�าถาม)

เกณฑการประเมน

เหนอก ผเรยนทมความเขาใจอยางแทจรงจะเหนอกเหนใจผอนได เปดเผยเชอ ไวตอการรบร

เหนใจผอน เขาถงความรสกและทศนะของผอนซงผเรยนมการแสดงออกโดย พจารณา เปดเผย

-เหนคณคาในสงทผอนอาจมองวาแปลกประหลาดไมนาเปนไปได จนตนาการ รบร

โดยน�าตวเองไปสมผสความรสกความชนชมในสถานการณของ เชอมโยง มองไกล

ผอนทสงผลตอทศนคตนน บทบาทสมมต

-รบรความรสกไดไวโดยอาศยประสบการณทพบมากอน สมมตวา

-สามารถระบบอกความรสกและทศนะของผอน เปน...............

รจกตวเอง ผเรยนทมความเขาใจอยางแทจรงจะรจกตวเอง รคดสะทอน รตนเอง

ซงผเรยนมการแสดงออกโดย ประเมนตนเอง อภปญญา

-รจดเดนจดดอยของตวเอง ปรบตว

-มองเหนวาบคลกและอปนสยแบบใดบางทสนบสนน สะทอน

และเปนอปสรรคตอความเขาใจของบคคลนนๆเอง ขอมลกลบ

-รวาอะไรคอสงทยงไมเขาใจและท�าไมการท�าความเขาใจ เฉลยวฉลาด

สงนนจงเปนเรองยาก

-มความรความเขาใจวาแบบแผนความคดและการกระท�า

ท�าใหเกดความเขาใจและความเปนตนเอง

เอกสารอางอง : ส�านกวชาการและมาตรฐานการศกษา ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

39

40

กลยทธการวางแผนพฒนาคณภาพผเรยน

การศกษาและพฒนาดวยการปฏบตเกยวกบการวเคราะห สงเคราะห เปนทงบทบาทและหนาททตองรวมมอ

รวมรบผดชอบรวมกนของผทเกยวของในการจดการศกษาและจดการเรยนรดวยการวางแผนดวยกลยทธตางๆทจะน�า

มาใชพฒนาคณภาพผเรยน

“กลยทธ” หรอ “ยทธศาสตร” หมายถง สงทองคกรท�าเพอน�าไปสความส�าเรจ ซงไมใชงานประจ�า แตหมายถง

การพฒนางานประจ�าหรอการสรางงานใหมการทองคกรจะน�าไปสความส�าเรจไดจ�าเปนตองมวธการบรหารยทธศาสตรหรอ

การบรหารเชงกลยทธและมตวชวดทชดเจนซงตวชวดความส�าเรจของแตละองคกรกจะไมเหมอนกน

“แผนกลยทธ” คออะไร หรอเปนอยางไรนน มหลากหลายมมมองตามวตถประสงคและบทบาทหนาทขององคกร

แตสามารถสรปไดวาแผนกลยทธคอการตดสนใจวางแผนอยางมระบบมทศทางมกระบวนการท�างานทชดเจนมความ

สอดคลองกบสภาพแวดลอมเพอใหองคกรสามารถด�ารงอยไดในอนาคตโดยอาศยการมสวนรวมของทกฝายหรอกลาวอก

นยหนงไดวาเปนการก�าหนดแนวทางการด�าเนนงานเพอใหบรรลเปาประสงคตามพนธกจ(Mission)ขององคกรและท�าให

องคกรอยรอดในระยะยาวได สวน “การวางแผนกลยทธ” นนเปนกระบวนการก�าหนดเปาหมายระยะยาวขององคกร

(LongRangeGoals)การเลอกวถทาง(Means)เพอใหบรรลเปาหมายนนทงนการวางแผนกลยทธซงเปนการวางแผน

ของผบรหารระดบสงจะมความเชอมโยงกบแผนปฏบตการซงเปนแผนของผบรหารหรอแผนงานระดบลาง

การบรหารเชงกลยทธ คอ การตอบค�าถามทส�าคญ 4ประการใหไดครบและสมบรณ ซงไดแก 1) ปจจบน เราอย

ณจดไหน(Wherearewenow?)ซงเครองมอทนาจะตอบค�าถามนไดคอการวเคราะหจดแขงจดออนโอกาสอปสรรค

หรอทรจกกนวาSWOTAnalysis2)ในอนาคตเราตองการไปสจดไหน(Wheredowewanttobe?)ซงกคอการก�าหนด

วสยทศน(Vision)และทศทางขององคกร3)เราจะไปสจดนนไดอยางไร(Howdowegetthere?)ซงกคอการก�าหนด

ยทธศาสตรหรอประเดนยทธศาสตร (StrategyFormulation)และ 4) เราจะตองท�าหรอปรบเปลยนอะไรบางเพอไปถง

จดนน(Whatdowehavetodoorchangeinordertogetthere?)ซงกคอการปลงยทธศาสตร/กลยทธไปสการปฏบต

(StrategyExecution)นนเอง

กระบวนการการวางแผนยทธศาสตร(StrategicPlanningProcesses)มขนตอนดงตอไปน

1) ก�าหนดวสยทศน(Vision)

2) ก�าหนดภารกจหรอพนธกจ(Mission)

3) ก�าหนดเปาประสงคหรอจดมงหมายเพอการพฒนา(Goal)

4) ก�าหนดประเดนยทธศาสตรหรอยทธศาสตร(Strategy)

5) ก�าหนดกลยทธหรอแนวทางการพฒนา

41

นามธรรม วสยทศน(Vision) ตองการเปนอะไร

ตองท�าอะไร

ท�าเพออะไร

ท�าอยางไร

ท�าโดยวธการใด

ท�าแคไหน/เทาใด/กบใคร/เมอใด

พนธกจ(Mission)

จดมงหมาย

ยทธศาสตร

แนวทางการพฒนา

เปาหมายรปธรรม

ความหมายของค�าทเกยวของกบแผนกลยทธ

1. วสยทศน (Vision) หมายถง ภาพทคาดหวงใหเกดขนในอนาคตโดยมพนฐานอยบนความเปนจรงในปจจบน

หรอเปนขอความแสดงภาพทหนวยงานอยากจะเปนในชวง4-5ปขางหนาและเกดจากการวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอก

และวเคราะหศกยภาพของหนวยงาน ซงมขอมลเชงปรมาณและขอมลเชงคณภาพสนบสนนการวเคราะหหรอจนตนาการ

เกยวกบอนาคตของหนวยงานทตองการจะมงไปภายในชวงเวลาในอนาคตทก�าหนดไว หรอสงทอยากใหหนวยงานเปนใน

3-5ปขางหนา(หลกการเขยน:หนวยงานอยากจะเปนอะไรโดยการท�าอะไรดวยคณภาพอยางไร)

2. พนธกจ(Mission)หมายถงกรอบขอบเขตการด�าเนนงานของหนวยงานหรอขอบเขตภารกจบทบาทหนาท

ทงทเปนไปตามกฎหมายระเบยบและขอก�าหนดตางๆรวมทงทไดรบมอบหมายใหด�าเนนการทงทเพอใหบรรลวสยทศน

หรอขอความระบหนาทความรบผดชอบหรอบทบาทซงก�าหนดจะท�าในชวง 4-5 ปขางหนา ทสอดคลองกบกฎหมาย

การจดตงหนวยงาน (หลกการเขยน :หนวยงานมหนาทตองท�าอะไรตามภารกจทไดก�าหนด/บญญตขนและสอดคลองกบ

วสยทศน)

3. ประเดนยทธศาสตร (Strategic Issue) หมายถง ประเดนหลกตองค�านงถง ตองพฒนา ตองมงเนนหรอ

ประเดนหลกในการพฒนาหรอประเดนหลกทหนวยงานจะด�าเนนการใหบรรลวสยทศน (หลกการเขยน : ตองท�าอะไร

เนนทจดไหนมความโดดเดนจากคนอนอยางไร)

4. เปาประสงค (Goal) หมายถง สงทหนวยงานตองการบรรลหรอเปาหมายทตองการบรรลในแตละประเดน

ยทธศาสตร(หลกการเขยน:ใครไดอะไรดวยคณภาพอยางไร)

5. ตวชวด (Key Performance Indicator) หมายถง สงทจะเปนตวบอกวาหนวยงานสามารถบรรลเปาประสงค

หรอไม

6. เปาหมาย(Target)หมายถงตวเลขหรอคาของตวชวดทจะตองไปใหถง4

7. กลยทธ(strategy)หมายถงสงทหนวยงานจะกระท�า/ตองกระท�าเพอใหบรรลเปาประสงคหรอแนวทางมาตรการ

หรอวธด�าเนนงานส�าคญ อนถอวาเปนกญแจส�าคญตอการบรรลตามวตถประสงค รวมทงเปนเงอนไขในการมอบหมาย

ผรบผดชอบในการด�าเนนการ หรอแนวปฏบตทยดเปนกรอบส�าหรบการคดเลอกแผนงาน/โครงการ/กจกรรมตาง ๆ

42

ทจะด�าเนนการใหบรรลวตถประสงคและจดหมายทองคกรก�าหนดขน(หลกการเขยน:ท�าอะไรเพออะไรดวยวธการอยางไร)

การวางแผนกลยทธเพอพฒนาผเรยน หมายถง การก�าหนดทศทาง ภารกจ การด�าเนนงาน การพฒนาคณภาพ

การเรยนการสอนในชนเรยนใหชดเจนน�าไปสการปฏบตทเปนรปธรรม

ขนตอนการจดท�าแผนกลยทธเพอพฒนาคณภาพผเรยน

1. วเคราะหบทบาทหนาทความรบผดชอบของครผสอนในการจดกจกรรมการเรยนการสอน

2. วเคราะหสภาพปญหาและสาเหตของการจดการเรยนการสอนในชนเรยน เชน การวเคราะหผ เรยน

เปนรายบคคลการวเคราะหผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน

3. ก�าหนดทศทางภารกจเปาหมายวตถประสงคกจกรรมการด�าเนนงานตวชวดความส�าเรจตามสภาพปญหา

และสาเหตของการจดกจกรรมการเรยนการสอนในชนเรยน

4. จดท�าแผนกลยทธการจดท�าแผนกลยทธการพฒนาผเรยนโดยมองคประกอบดงน

4.1ชอโครงการ/กจกรรม

4.2วตถประสงค

4.3เปาหมาย

4.4กจกรรม/วธด�าเนนการ

4.5ตวชวดความส�าเรจ

4.6ระยะเวลา

4.7งบประมาณ

4.8ผรบผดชอบ

ประโยชนของการจดท�าแผนกลยทธเพอพฒนาคณภาพผเรยน

1. ครผสอนมขอมลของนกเรยนเปนรายบคคล

2. ครผสอนมวธการ/เทคนคการพฒนาคณภาพผเรยนทเปนกระบวนการ ขนตอนทชดเจนมเหตผลและ

มความสอดคลองกบสภาพปญหาของผเรยนทแทจรง

3. ผบรหารมแนวทางในการบรหารจดการการพฒนาคณภาพผเรยนทมประสทธภาพ

4. เปนการกระตนใหผบรหารครผสอนและผมสวนไดสวนเสยในการพฒนาคณภาพการศกษาตระหนกถง

การพฒนาคณภาพการศกษาตลอดจนไดทราบถงทศทางการด�าเนนงานอยางเปนระบบ

5. ผเรยนไดรบการพฒนาตามศกยภาพ

การตดตามประเมนผลแผนกลยทธเพอพฒนาคณภาพผเรยน

การตดตามและประเมนแผนกลยทธในการพฒนาคณภาพผเรยน คอ การตดตามวาไดมการด�าเนนการ

ตามแผนทก�าหนดไวหรอไมการประเมนแผนคอการประเมนความกาวหนาของการด�าเนนการปญหาอปสรรคและประเมน

ตามเปาหมายตวชวดความส�าเรจนอกจากนแลวยงเปนสารสนเทศทน�าไปสการพฒนาการด�าเนนการตอไป

การจดการเรยนร

องคประกอบดาน “การจดการเรยนร” นบวาเปนองคประกอบหลกทแสดงถงการเรยนรอยางเปนรปธรรม

ประกอบดวยความเขาใจเกยวกบความหมายทแทจรงของการเรยนรบทบาทของครและบทบาทของผเรยน

การจดการเรยนการสอนโดยใหผเรยนเปนส�าคญจะท�าไดส�าเรจเมอผทเกยวของกบการจดการเรยนการสอน

ไดแกครและผเรยนมความเขาใจตรงกนเกยวกบความหมายของการเรยนร

43

1. การเรยนรเปนงานเฉพาะบคคลท�าแทนกนไมไดครทตองการใหผเรยนเกดการเรยนรตองเปดโอกาสใหเขา

ไดมประสบการณการเรยนรดวยตวของเขาเอง(IndividualDifferent)

2. การเรยนรเปนงานตอเนองตลอดชวตขยายพรมแดนความรไดไมมทสนสดครจงควรสรางกจกรรมทกระตน

ใหเกดการแสวงหาความรไมรจบ(กระบวนการสรรคสรางความร:Constructivism)

3. การเรยนรเปนกระบวนการทางสตปญญาทตองมการใชกระบวนการคด สรางความเขาใจความหมายของ

สงตางๆดงนนครจงควรกระตนใหผเรยนใชกระบวนการคดท�าความเขาใจสงตางๆ(ThinkingProcess)

4. การเรยนรเปนกระบวนการทางสงคม เพราะในเรองเดยวกน อาจคดไดหลายแง หลายมม ท�าใหเกด

การขยายเตมเตมขอความรตรวจสอบความถกตองของการเรยนรตามทสงคมยอมรบดวยดงนนครทปรารถนาใหผเรยน

เกดการเรยนรจะตองเปดโอกาสใหผเรยนมปฏสมพนธทางสงคมกบบคคลอน หรอแหลงขอมลอน ๆ (Socialization

Process)

5. การเรยนรเปนกจกรรมทสนกสนานเปนความรสกเบกบานเพราะหลดพนจากความไมรน�าไปสความใฝร

อยากรอกเพราะเปนเรองนาสนกครจงควรสรางภาวะทกระตนใหเกดความอยากรหรอคบของใจบางผเรยนจะหาค�าตอบ

เพอใหหลดพนจากความของใจและเกดความสขขนจากการไดเรยนรเมอพบค�าตอบดวยตวเอง(IndependentStudy)

6. การเรยนรเปนการเปลยนแปลงเพราะไดรมากขนท�าใหเกดการน�าความรไปใชในการเปลยนแปลงสงตางๆ

เปนการพฒนาไปสการเปลยนแปลงทดขนครควรเปดโอกาสใหผเรยนไดรบรผลการพฒนาของตวเขาเองดวย(กระบวนการ

วดและประเมนผล:AuthenticAssessment)

จากความหมายของการเรยนรทกลาวมาครจงตองค�านงถงประเดนตางๆ ในการจดกจกรรมการเรยนการสอนดงน

(1) ความแตกตางระหวางบคคลของผเรยน

(2) การเนนความตองการของผเรยนเปนหลก

(3) การพฒนาคณภาพชวตของผเรยน

(4) การจดกจกรรมใหนาสนใจไมท�าใหผเรยนรสกเบอหนาย

(5) ความเมตตากรณาตอผเรยน

(6) การทาทายใหผเรยนอยากร

(7) การตระหนกถงเวลาทเหมาะสมทผเรยนจะเกดการเรยนร

(8) การสรางบรรยากาศหรอสถานการณใหผเรยนไดเรยนรโดยการปฏบตจรง

(9) การสนบสนนและสงเสรมการเรยนร

(10) การมจดมงหมายของการสอน

(11) ความเขาใจผเรยน

(12) ภมหลงของผเรยน

(13) การไมยดวธการใดวธการหนงเทานน

(14) การเรยนการสอนทดเปนพลวต(Dynamic)กลาวคอมการเคลอนไหวเปลยนแปลงอยตลอดเวลาทงใน

ดานการจดกจกรรมการสรางบรรยากาศรปแบบเนอหาสาระเทคนควธการ

(15) การสอนในสงทไมไกลตวผเรยนมากเกนไป

(16) การวางแผนการเรยนการสอนอยางเปนระบบ

44

กรอบ

การพ

ฒนา

จาก

หลก

สตรส

ถานศ

กษาส

คณภา

พผเ

รยน

กระบ

วนกา

รเรย

นร

Know

ledg

e+Pr

oces

s

Know

ledg

e+Pr

oces

s

Know

ledg

e+Pr

oces

s

Know

ledg

e+Pr

oces

s

Know

ledg

e+Pr

oces

s

Know

ledg

e+Pr

oces

s

Know

ledg

e+At

titud

e+Se

lf-Kn

owle

dge

Know

ledg

e+At

titud

e

Know

ledg

e

Know

ledg

e

DAT

A

ประเ

มน

ออกแ

บบ-ส

รางท

างเล

อกตด

สนใจ

วางแ

ผน ลงมอ

ทำา

ผลงา

น/โค

รงงา

น

ประเ

มน/เพ

มคาน

ยม/ค

ณธร

รมขอ

มล

คดสง

เครา

ะห

คดวเ

คราะ

ห

l

หนงส

อแบบ

เรยน

l

หนงส

อหอง

สมด

l

หนงส

อพมพ

, วาร

สาร,

ขา

ววทย

, โทร

ทศน

ฯลฯ

l

การด

งาน,

การ

เยยม

ชมl

การบ

รรยา

ย, ด

ตวอย

าง ฯ

ลฯ

ครสว

นใหญ

จะเน

นสอน

ระดบ

ความ

จำา เน

นการ

บรรย

าย

สอนต

ามแน

วขอส

อบ เ

นนให

จบเน

อหาใ

นหนง

สอแบ

บเรย

น

เทาน

น ผเ

รยนจ

งไมม

โอกา

สเรย

นรผา

นกระ

บวนก

ารคด

และ

วธเรย

นรแบ

บตาง

ๆ ต

ามทห

ลกสต

รกำาห

นด

G =

Gath

erin

gP

= Pr

oces

sing

A =

Appl

ying

S =

Self-

Regu

latin

g

GPA

S

การส

อนทก

ครงค

รตอง

ออกแ

บบกา

รเรย

นรตา

มแนว

ทางข

อง B

ackw

ard

Desi

gn

โดยใ

ช GP

AS เป

นกจก

รรมก

ารเรย

นร ก

อนสอ

นทกค

รง

45

หลกก

ารปรชญาเศร

ษฐก

จพอเพยงเปนลก

ษณะนสย

Gathering

การเ

รยนร

ตามห

ลกกา

ร

ปรชญ

าเศร

ษฐกจ

พอเ

พยง

Back

war

d D

esig

n

GPA

S

ขอมล

สรปร

ายงา

นผล

สงเค

ราะห

วเ

คราะ

ห

สราง

ทางเ

ลอก

ตดสน

ใจ

วางแ

ผน

ลงมอ

ปฏบต

สราง

ความ

รเส

นอเป

นชนง

านโค

รงงา

น

ประเ

มนตน

เอง

นำาสค

านยม

คณ

ธรรม

ความ

คดรว

บยอด

และห

ลกกา

รPo

rtfo

lio

Pro-

cess

ing

Appl

y-in

gSe

lf-R

egul

a-

ting

มภมค

มกน

ปฏบต

ใหเกดผล-คานย

มมความพ

อประมาณ

Gat

her-

ing

ประเ

มน

Rubr

ics

21

34

K P A

มงประโย

ชนสสงคม

มเหตผล

Self Regulating

46

องคประกอบดานการเรยนร ซงมลกษณะทแตกตางจากเดมทเนนเนอหาสาระเปนส�าคญ และสอดคลองกบ

องคประกอบดานการจดการเรยนร ทงนเพราะการจดการเรยนรกเพอเนนใหมผลตอการเรยนร ดงนน ตวบงชทบอกถง

ลกษณะการเรยนรของผเรยนประกอบดวย

1. การเรยนรอยางมความสข อนเนองมาจากการจดการเรยนรทค�านงถงความแตกตางระหวางบคคลค�านงถง

การท�างานของสมองทสงผลตอการเรยนรและพฒนาการทางอารมณของผเรยน ผเรยนไดเรยนรเรองทตองการเรยนร

ในบรรยากาศทเปนธรรมชาต บรรยากาศของการเอออาทรและเปนมตร ตลอดจนแหลงเรยนรทหลากหลาย น�าผล

การเรยนรไปใชในชวตจรงได

2. การเรยนรจากการไดคดและลงมอปฏบตจรง หรอกลาวอกลกษณะหนงคอ “เรยนดวยสมองและสองมอ”

เปนผลจากการจดการเรยนรใหผเรยนไดคดไมวาจะเกดจากสถานการณหรอค�าถามกตามและไดลงมอปฏบตจรงซงเปน

การฝกทกษะทส�าคญคอการแกปญหาความมเหตผล

3. การเรยนรจากแหลงเรยนรทหลากหลาย และเรยนรรวมกบบคคลอน เปาหมายส�าคญดานหนงในการจด

การเรยนรทเนนผเรยนเปนส�าคญคอ ผเรยนแสวงหาความรทหลากหลายทงในและนอกโรงเรยนทงทเปนเอกสาร วสด

สถานทสถานประกอบการบคคลซงประกอบดวยเพอนกลมเพอนวทยากรหรอผเปนภมปญญาของชมชน

4. การเรยนรแบบองครวมหรอบรณาการ เปนการเรยนรทผสมผสานสาระความรดานตาง ๆ ไดสดสวนกน

รวมทงปลกฝงคณธรรมความดงามและคณลกษณะอนพงประสงคในทกวชาทจดใหเรยนร

5. การเรยนรดวยกระบวนการเรยนรของตนเองเปนผลสบเนองมาจากความเขาใจของผจดการเรยนรทเนนผเรยน

เปนส�าคญวาทกคนเรยนรไดและเปาหมายทส�าคญคอพฒนาผเรยนใหมความสามารถทจะแสวงหาความรไดดวยตนเอง

ผ จดการเรยนร จงควรสงเกตและศกษาธรรมชาตของการเรยนร ของผ เรยนวาถนดทจะเรยนร แบบใดมากทสด

ในขณะเดยวกนกจกรรมการเรยนรจะเปดโอกาสใหผเรยนไดวางแผนการเรยนรดวยตนเอง การสนบสนนใหผ เรยน

ไดเรยนรดวยกระบวนการเรยนรของตนเองผเรยนจะไดรบการฝกดานการจดการแลวยงฝกดานสมาธความมวนยในตนเอง

และการรจกตนเองมากขน

เมอครจดการเรยนการสอนและการประเมนผลแลว แลวมความประสงคจะตรวจสอบวาไดด�าเนนการถกตอง

ตามหลกการจดการเรยนการสอนโดยเนนผเรยนเปนส�าคญหรอไมครสามารถตรวจสอบดวยตนเองโดยใชเกณฑมาตรฐาน

ดานกระบวนการมาตรฐานท18ซงมตวบงชดงตอไปน

1. มการจดกจกรรมการเรยนการสอนอยางหลากหลายเหมาะสมกบธรรมชาตและสนองความตองการของผเรยน

2. มการจดกจกรรมการเรยนการสอนทกระต นใหผ เรยนร จกคดวเคราะห คดสงเคราะห คดสรางสรรค

คดแกปญหาและตดสนใจ

3. มการจดกจกรรมการเรยนการสอนทกระต นใหผ เรยนร จกศกษาหาความร แสวงหาค�าตอบและสราง

องคความรดวยตนเอง

4. มการน�าภมปญญาทองถนเทคโนโลยและสอทเหมาะสมมาประยกตใชในการจดการเรยนการสอน

5. มการจดกจกรรมเพอฝกและสงเสรมคณธรรมและจรยธรรมของผเรยน

6. มการจดกจกรรมการเรยนการสอนใหผเรยนไดรบการพฒนาสนทรยภาพอยางครบถวนทงดานดนตร ศลปะ

และกฬา

7. สงเสรมความเปนประชาธปไตยการท�างานรวมกบผอนและความรบผดชอบตอกลมรวมกน

8. มการประเมนพฒนาการของผเรยนดวยวธการหลากหลายและตอเนอง

9. มการจดกจกรรมใหผเรยนรกสถานศกษาของตนและมความกระตอรอรนในการไปเรยน

47

สรปวา การจดการเรยนการสอนทเนนผ เรยนเปนส�าคญ คอ การจดการใหผ เรยนสรางความร ใหม

โดยผานกระบวนการคดดวยตนเองท�าใหผเรยนไดเรยนรดวยการลงมอปฏบต เกดความเขาใจและสามารถน�าความรไป

บรณาการใชในชวตประจ�าวน และมคณสมบตตรงกบเปาหมายของการจดการศกษาทตองการใหผ เรยนเปนคนเกง

คนดและมความสข

พฤตกรรมทคาดหวง (Expected Behavior)

1) ความร-ความจ�า

• บอกขอมลตางๆเชนชอวนและสถานทได

• ชบงถงแหลงทรพยากรตางๆได

• บอกเกณฑในการวนจฉยการสรางสมความด

• บงลกษณะค�าโฆษณาชวนเชอได

• บรรยายแนวคดหลกของระบอบประชาธปไตยได

• บอกองคประกอบคานยมไทยได

• ฯลฯ

2) ความเขาใจ

• แปลส�านวนในแผนพบ“สงแวดลอมของไทย”ฉบบภาษาไทยเปนภาษาตางประเทศได

• เขยนพรรณนาเกยวกบสารคดการทองเทยวในจงหวดของตนหรอนวนยายได

• เขยนแผนภมเพอน�าเสนอแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

• สรปใจความส�าคญจากเรองทอานได

• เปรยบเทยบความเหมอนกนหรอตางกนของเรองสน2เรองได

• คาดคะเนสงทจะเกดขนในอนาคตไดจากขอมลทก�าหนดให

• บอกความหมายของแตละจดบนกราฟเสนแสดงความถสะสมได

3) การน�าไปใช

• สามารถพฒนาหนงสอพมพของโรงเรยนได

• สามารถใชทกษะตางๆในภาษาไทยเพอรายงานตามหวขอทก�าหนดได

• ใชความคดรวบยอดและหลกการกบสถานการณใหมๆได

• ยกตวอยางทแปลกใหมจากทเคยใชในเรองความเสมอภาคได

• การประยกตใชแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยงการรณรงคเรองภาวะโลกรอน

4) การวเคราะห

• แยกขอมลความจรงจากทฤษฎและการสรปได

• แยกแยะการจดระเบยบโครงสรางของงานได(ศลปะ/ดนตร/การเขยน)

• แยกขอความในค�าถามทไมจ�าเปนได

• คนหาเหตผลของเรองราวทใหอานได

• คนหาความสมพนธระหวางเบญจศลกบเบญจธรรมเปนรายขอได

48

5) การสงเคราะห

• เขยนนวนยายขนใหมได/การสรางบทละครเชงประวตศาสตรของเหตการณส�าคญตอนหนงได

• พดบรรยายชแจงได

• วางแผนการทดลองได

• เขยนค�าปราศรยสดดโอวาทประกาศแถลงการณได

• สามารถหาวธการใหมๆในการเขยนค�าบรพบทได

• อภปรายปญหาการพฒนาประชาธปไตยของไทยได

6) การประเมนคา

• ตดสนสงทอานไดอยางถกตองกระจาง

• ตดสนคณคาของงาน(ศลปะ/ดนตรวฒนธรรมพนบาน/การเขยน)โดยใชเกณฑภายนอกได

• ตราคาเรองทอาน(รปภาพ/การทดลอง)มสรรพคณเดนดอยตรงกบเกณฑใดไดบาง

• ตดสนไดวาเหตการณทเปนประวตศาสตรความส�าคญตอนหนง พงศาวดาร นวนยายเรองใดท

แสดงถงความโกรธของคนไดดทสด

• บอกเหตผลของการตดสนวาแผนทกราฟทก�าหนดใหเหมาะสมถกตองหรอไมได

• วจารณการกระท�าของ...ได(พนทายนรสงหในทศนะของกฎหมาย)

• อภปรายความเหมาะสมของการปกครองแบบประชาธปไตยกบสงคมไทยปจจบนได

สถานการณ (Condition) คอการก�าหนดเนอหา และกจกรรมทสอดคลองกบการเรยนการสอน

สถานการณ คอ สภาพหรอสงเราทจดใหเดก สถานการณทเราสรางขนส�าหรบการทดสอบอาจไดมาจาก

เรองราววสดอปกรณเนอหาขอมลเชน“จากการปฏบตชนงานตามภาระงานทนกเรยนเคยไดรบระหวางการเรยนการสอน

หรอสงทก�าหนดขนใหมใหมความคลายคลงหรอแปลกใหมไปจากสงทเดกคนเคยเงอนไขทก�าหนดนจะตองชดเจนจนถง

ขนทผอนจะสามารถจดหาหรอสรางเงอนไขนนแทนได”

เกณฑ(Criteria)หมายถงขอความทอธบายใหทราบวาผเรยนจะตองปฏบตใหดเพยงใดหรอพฤตกรรม

ของผเรยนควรจะอยระดบใดเราจงจะยอมรบวาผเรยนมพฤตกรรมทคาดหวงจรงหรอกระท�าในสงนนไดจรง

ตวอยาง การวเคราะหพฤตกรรมดานจตพสย

1. ความขยนหมนเพยรพฤตกรรมทสงเกตเหนเชน

• การใชเวลาวางใหเกดประโยชนสงสด

• มาโรงเรยนสม�าเสมอ

• ตงใจท�างานในชนเรยน

• ชวยเหลองานของกลม

• สนใจฟงและตอบ

• อานท�างานเลนในขณะวางตามความเหมาะสม

• ชวยงานครและโรงเรยน

• อดทนท�างานไดนาน

49

2. ความซอสตยพฤตกรรมทสงเกตเหนเชน

• ซอตรงตอเวลา:มาเรยนทนเวลาสงงานทนเวลา

• ซอตรงตอหนาทการงาน:ท�างานครบถวนไมลอกงานผอนไมหลกเลยง

• ซอตรงตอการใหค�าสญญา:ไมพดปด

• ซอตรงตอทรพยสนของผอน:ไมลกขโมย

3. การมวนยในตนเองพฤตกรรมทสงเกตเหนเชน

1) การมวนยในการท�างานและการเรยน

• ท�างานดวยความตงใจแมไมมครอยดวย

• เรมงานชนใหมโดยครไมตองสง

• เขาเรยนท�ากจกรรมโดยไมบดพลว

• ท�างานในระดบสงกวาทก�าหนด

• ปฏบตตนตามกฎของโรงเรยน

2) การมวนยในการอยรวมกบผอน

• ไมขมเหงรงแกผอน

• ไมรบกวนผอน

• รกษาความยตธรรม

• ปฏบตตนตอผใหญไดอยางเหมาะสม

4. นสยรกการท�างานพฤตกรรมทสงเกตเหนเชน

• ตดตามงาน

• ท�างานโดยอสระ

• ท�างานประณต

• ท�างานดวยความพอใจ

• ท�างานเสรจตามเวลาทเหมาะสม

5. ความขยนอดทนในการท�างานพฤตกรรมทสงเกตเหนเชน

• กระตอรอรนในการท�างาน

• ใชเหตผลตดสนใจในการท�างาน

• ตงใจมมานะท�างานตามทไดรบมอบหมาย

• ศกษาคนควาสอบถามความรความจรงอยเสมอ

• พยายามแกไขขอบกพรองและปรบปรงวธการท�างานใหมประสทธภาพ

• ควบคมตนเองในการใชเวลาการท�างานตามทก�าหนด

• ปรกษาหารอเกยวกบงานอยางสม�าเสมอ

• ใหความรวมมอในการท�างานทเปนประโยชนตอสงคม

• บากบนในการท�างานและไมเลอกงาน

• ทนตอความยากล�าบากในการท�างาน

50

6. ความรบผดชอบพฤตกรรมทสงเกตเหนเชน

• ซอตรงตอหนาท

• วางแผนการท�างานและด�าเนนงานอยางมระเบยบ

• ใชความรความสามารถปฏบตหนาทการงานทกประการ

• ยอมรบผลส�าเรจและความลมเหลวแหงการกระท�า

• ปรบปรงแกไขปฏบตหนาทการงานทบกพรองใหสมบรณ

• ปฏบตงานในหนาทใหส�าเรจรวดเรวเรยบรอยดวยความเตมใจและจรงใจเสมอ

7. ความเมตตากรณาพฤตกรรมทสงเกตเหนเชน

• ไมฆาหรอขมเหงรงแกตลอดจนท�ารายดวยลกษณะตางๆตอมนษยและสตวทงหลาย

• ชวยเหลอเกอกลผอนดวยความยนด

• ไมเบยดเบยนผอนใหเดอดรอน

• ไมขมขดหมนเสยดสพดจาดวยความกรวโกรธเคยดแคน

• แนะน�าชวยเหลอผอนดวยความปรารถนาด

• แสดงความสลดใจและพดใหก�าลงใจเมอผอนประสบความทกข

• เปนมตรแทของผอนแมวาเขาจะคดรายตอตน

51

1. จดการเรยนการสอนโดยยดหลกวาผเรยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดและถอวาผเรยน

มความส�าคญทสดรวมถงจะตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ(ม.22)

2. จดสาระการเรยนร โดยเนนความส�าคญทงความร คณธรรม กระบวนการเรยนร และบรณาการตาม

ความเหมาะสมของแตละระดบการศกษากลาวคอ(ม.23)

1) ความรเกยวกบตนเอง และความสมพนธของตนเองกบสงคม ไดแก ครอบครว ชมชน ชาต สงคมโลก

รวมทงความรเกยวกบประวตศาสตรความเปนมาของสงคมไทยและระบบการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตย

อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

2) ความรและทกษะดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมทงความร ความเขาใจและประสบการณเรองการ

จดการการบ�ารงรกษาและการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางสมดลยงยน

3) ความรเกยวกบศาสนาศลปะวฒนธรรมการกฬาภมปญญาไทยและการประยกตใชภมปญญา

4) ความรและทกษะดานคณตศาสตรดานภาษาเนนการใชภาษาไทยอยางถกตอง

5) ความรและทกษะในการประกอบอาชพและการด�ารงชวตอยางมความสข

3. จดเนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจและความถนดของผเรยนโดยค�านงถงความแตกตาง

ระหวางบคคล(ม.24(1))

4. ฝกทกษะ กระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณ และการประยกตความร มาใชเพอปองกนและ

แกปญหา(ม.24(2))

5. จดกจกรรมใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรงฝกการปฏบตใหท�าไดคดเปนท�าเปนรกการอานและเกด

การใฝรอยางตอเนอง(ม.24(3))

6. จดการเรยนการสอน โดยผสมผสานสาระความรตาง ๆ อยางไดสดสวนสมดลกน รวมทงปลกฝงคณธรรม

คานยมทดงามและคณลกษณะอนพงประสงคไวในทกวชา(ม.24(4))

7. จดบรรยากาศ สภาพแวดลอม สอการเรยน และอ�านวยความสะดวกเพอใหผ เรยนเกดการเรยนร และ

มความรอบรรวมทงสามารถใชการวจยเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนรทงนผสอนและผเรยนอาจเรยนรไปพรอมกน

จากสอการเรยนการสอนและวทยาการประเภทตางๆ(ม.24(5))

8. จดการเรยนร ใหเกดขนไดทกเวลาทกสถานท มความประสานความรวมมอกบบดามารดาผปกครอง และ

บคลากรในชมชนทกฝายเพอรวมกนพฒนาการเรยนตามศกยภาพ(ม.24(6))

9. จดการประเมนผเรยน โดยพจารณาจากพฒนาการของผเรยน ความประพฤต สงเกตพฤตกรรมการเรยน

การรวมกจกรรมและการทดสอบควบคไปกบกระบวนการเรยนการสอนตามความเหมาะสมของแตละระดบและรปแบบ

การศกษา(ม.26)

10. จดท�าสาระของหลกสตรในสวนทเกยวกบสภาพปญหาในชมชนและสงคมภมปญญาทองถนรวมทงคณลกษณะ

อนพงประสงคเพอใหผเรยนเปนสมาชกทดของครอบครวชมชนสงคมและประเทศชาตโดยสาระของหลกสตรทงทเปน

วชาการและวชาชพ ตองม งพฒนาคน ใหมความสมดล ทงดานความร ความคด ความสามารถ ความดงามและ

ความรบผดชอบตอสงคม(ม.27,28)

การเรยนรและทกษะเพอการด�ารงชวตในศตวรรษท 21 (21st century skills)

ประกอบดวย

52

11. รวมกบบคคลครอบครวชมชนองคกรชมชนองคกรปกครองสวนทองถนเอกชนองคกรเอกชนองคกรวชาชพ

สถาบนศาสนาสถานประกอบการและสถาบนสงคมอนสงเสรมความเขมแขงของชมชนโดยจดกระบวนการเรยนรภายใน

ชมชนเพอใหชมชนมการจดการศกษาอบรมมการแสวงหาความรขอมลขาวสารและรจกเลอกสรรภมปญญาและวทยาการ

ตาง ๆ เพอพฒนาชมชนใหสอดคลองกบสภาพปญหา และความตองการ รวมทงหาวธการสนบสนนใหมการแลกเปลยน

ประสบการณการพฒนาระหวางชมชน(ม.29)

12. พฒนากระบวนการเรยนการสอน ทมประสทธภาพและด�าเนนการวจย เพอพฒนาการเรยนรทเหมาะสมกบ

ผเรยนแตละระดบการศกษา(ม.30)

13. พฒนาขดความสามารถ ในการใชเทคโนโลยเพอการศกษาของผเรยน เพอใหมความรและทกษะเพยงพอ

ทจะใชเทคโนโลยเพอการศกษาในการแสวงหาความรดวยตนเองอยางตอเนองตลอดชวต(ม.66)

14. ปฏบตงานและประพฤตปฏบตตนตามมาตรฐานและจรรยาบรรณของวชาชพคร(ม.53)

การด�าเนนงานจดกระบวนการเรยนรใหขนกบผเรยนและชมชนตามแนวทางทกลาวมาแลวเปนบทบาทของคร

ซงถอวาเปนบคลากรหลกในการปฏรปการศกษา สามารถจะด�าเนนไดเลยตลอดเวลา โดยไมตองรอค�าสงหรอทศทางจาก

กระทรวงหรอหนวยงานตนสงกดแตอยางใดเนองจากสงทปรากฏเปนแนวทางจดการศกษาอยในพระราชบญญตการศกษา

แหงชาต ลวนเปนหลกวชาคร ผประกอบวชาชพครหรอครมออาชพ ไดศกษาเลาเรยน และฝกอบรมแลวทงสน ถาคร

ไดเรมตนเปลยนแปลงหรอปฏรปการจดกระบวนการเรยนรใหแกผเรยนเสยแตบดนกจะเปนการเรยก“ความเปนมออาชพ”

ของครกลบคนมาคณภาพและมาตรฐานการประกอบอาชพของครกจะสงขน ท�าใหครมศกดศร เปนทยอมรบนบถอและ

ไววางใจจากสาธารณชนโดยทวกน

53

ผลลพธการเรยนรของผเรยนและระบบสนบสนน

การเรยนรในศตวรรษท 21

21st Century Student Outcomesand Support Systems

สาระวชาหลกและทกษะเพอการด�ารงชวตในศตวรรษท 21

การเรยนรสาระวชาตางๆมความส�าคญและจ�าเปนอยางยงตอความส�าเรจของผเรยนสาระวชาหลกมดงน

สาระวชาหลก (Core Subjects)ไดแก

1.ภาษาแมภาษาของโลกหรอภาษาสากล

2.ศลปะ

3.คณตศาสตร

4.เศรษฐศาสตร

5.วทยาศาสตร

6.ภมศาสตร

7.ประวตศาสตร

8.การปกครองและความเปนพลเมองด

Learning andInnovation Skills - 4Cs

Critical thinking CommunicationCollaboration Creativity

Core Subjects - 3Rsand 21st Century Themes

Standards and Assessments

Curriculum and Instruction

Professional Development

Learning Environments

Information,Media, andTechnology

Skills

Life andCareerSkills

54

หวขอส�าหรบศตวรรษท 21

การเรยนรในปจจบนทางโรงเรยนตองสอดแทรกสงเสรมความร ความเขาใจเกยวกบหวขอเนอหาสาระและทกษะ

เพอการด�ารงชวตในศตวรรษท21ตอไปนเขาไปในทกวชาหลกไดแก

1. ความรเกยวกบโลก(GlobalAwareness)

2. ความรเกยวกบการเงนเศรษฐศาสตรธรกจและการเปนผประกอบการ(Financial,Economics,Business

andEntrepreneurialLiteracy)

3. ความรดานการเปนพลเมองด(CivicLiteracy)

4. ความรดานสขภาพ(HealthLiteracy)

5. ความรดานสงแวดลอม(EnvironmentalLiteracy)

ทกษะแหงศตวรรษท 21

1. ทกษะดานการเรยนรและนวตกรรม (Learning and Innovation Skills)

1.1 ความคดสรางสรรคและนวตกรรม(CreativityandInnovation)

1.2 การคดอยางมวจารณญาณและการแกปญหา(CriticalThinkingandProblemSolving)

1.3 การสอสารและความรวมมอ(CommunicationandCollaboration)

2. ทกษะดานสารสนเทศ สอ และเทคโนโลย (Information, Media and Technology Skills)

2.1 ทกษะดานสารสนเทศ(InformationLiteracy)

2.2 ทกษะดานสอ(MediaLiteracy)

2.3 ทกษะดานเทคโนโลย(TechnologyLiteracy)

3. ทกษะชวตและอาชพ (Life and Career Skills)

3.1 ความยดหยนและความสามารถในการปรบตว(FlexibilityandAdaptability)

3.2 การรเรมสรางสรรคและการเปนตวของตวเอง(InitiativeandSelf-Direction)

3.3 ทกษะดานสงคมและสงคมขามวฒนธรรม(SocialandCross–CulturalSkills)

3.4 การเปนผผลตและความรบผดชอบตรวจสอบได(ProductivityandAccountability)

3.5 ภาวะผน�าและความรบผดชอบ(LeadershipandResponsibility)

ระบบสนบสนนการเรยนร (Support Systems)

1. มาตรฐานและการประเมนในศตวรรษท21(21stCenturyStandardsandAssessments)

2. หลกสตรและการเรยนการสอนในศตวรรษท21(21stCenturyCurriculumandInstruction)

3. การพฒนาครมออาชพในศตวรรษท21(21stCenturyProfessionalDevelopment)

4. สภาพแวดลอมในการเรยนรในศตวรรษท21(21stCenturyLearningEnvironments)

55

ทกษะของคนในศตวรรษท 21

การด�ารงชวตของคนในศตวรรษท21นนทกคนจะตองเรยนรและทกคนตองเรยนรตลอดชวตจงตองมทกษะส�าคญ

เพอการเรยนรทเรยกวา3R×7C

3 R

Reading การอาน อานออก

(W)Riting การเขยน เขยนได

(A)Rithemetics การคดเลข คดเลขเปน

“7 C” skills of 21st century learning.

1. Criticalthinkingandproblemsolvingทกษะดานการคดอยางมวจารณญาณและทกษะในการแกปญหา

2. Creativityandinnovationทกษะดานการสรางสรรคและนวตกรรม

3. Cross-culturalunderstandingทกษะดานความเขาใจตางวฒนธรรมตางกระบวนทศน

4. Collaboration,teamwork,andleadershipทกษะดานความรวมมอการท�างานเปนทมและภาวะผน�า

5. Communications,information,andmedialiteracyทกษะดานการสอสารสารสนเทศและรเทาทนสอ

6. ComputingandICTliteracyทกษะดานคอมพวเตอรและเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

7. Careerandlearningskillsทกษะอาชพและทกษะการเรยนร

56

คณลกษณะและศกยภาพผเรยนทเปนสากล

การจดการเรยนรในปจจบน มงเนนการเสรมสรางความร ความสามารถและคณลกษณะทพงประสงคในศตวรรษ

ท 21 สอดคลองกบหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551 และเปนไปตามปฏญญาวาดวยการจด

การศกษาของUNESCOไดแก

Learning to know : หมายถง การเรยนเพอใหมความรในสงตาง ๆ อนจะเปนประโยชนตอไป ไดแก การรจก

การแสวงหาความรการตอยอดความรทมอยและรวมทงการสรางความรขนใหม

Learning to do : หมายถง การเรยนเพอการปฏบต หรอลงมอท�า ซงน�าไปสการประกอบอาชพจากความรทได

ศกษามารวมทงการปฏบตเพอสรางประโยชนใหสงคม

Learning to live together : หมายถง การเรยนรเพอการด�าเนนชวตอยรวมกบผอนไดอยางมความสข ทง

การด�าเนนชวตในการเรยนครอบครวสงคมและการท�างาน

Learning to be :หมายถงการเรยนรเพอใหรจกตนเองอยางถองแท รถงศกยภาพความถนดความสนใจของ

ตนเองสามารถใชความรความสามารถของตนเองใหเกดประโยชนตอสงคม เลอกแนวทางการพฒนาตนเองตามศกยภาพ

วางแผนการเรยนตอการประกอบอาชพทสอดคลองกบศกยภาพของตนเองได

ทงน เพอพฒนาผเรยนใหมคณภาพทงในฐานะพลเมองไทยและพลเมองโลก เทยบเคยงไดกบนานาอารยประเทศ

โดยมงเนนใหผเรยนมศกยภาพทส�าคญดงน

1. ความรพนฐานในยคดจทล (Digital-Age Literacy)มความรพนฐานทจ�าเปนทางวทยาศาสตรเศรษฐศาสตร

เทคโนโลยรภาษาขอมลสารสนเทศและทศนภาพ(Visual&InformationLiteracy)รพหวฒนธรรมและมความตระหนก

ส�านกระดบโลก(MulticulturalLiteracy&GlobalAwareness)

2. ความสามารถคดประดษฐอยางสรางสรรค (Inventive Thinking) มความสามารถในการปรบตว สามารถ

จดการกบสภาวการณทมความซบซอนเปนบคคลทใฝรสามารถก�าหนดหรอตงประเดนค�าถาม(HypothesisFormulation)

เพอน�าไปสการศกษาคนควาแสวงหาความรมความสามารถในการคดวเคราะหคดสงเคราะหขอมลสารสนเทศและสรป

องคความร(KnowledgeFormulation)ใชขอมลเพอการตดสนใจเกยวกบตนเองและสงคมไดอยางเหมาะสม

3. ทกษะการสอสารอยางมประสทธภาพ (Effective Communication)ความสามารถในการรบและสงสารการ

เลอกรบหรอไมรบขอมลขาวสารดวยหลกเหตผลและความถกตองมวฒนธรรมในการใชภาษาถายทอดความคดความร

ความเขาใจความรสก และทศนะของตนเอง เพอแลกเปลยนขอมลขาวสารและประสบการณอนจะเปนประโยชนตอการ

พฒนาตนเองและสงคม รวมทงมทกษะในการเจรจาตอรองเพอขจดและลดปญหาความขดแยงตาง ๆตลอดจนสามารถ

เลอกใชวธการสอสารทมประสทธภาพโดยค�านงถงผลกระทบทมตอตนเองและสงคม

4. ความสามารถในการใชทกษะชวตความสามารถในการน�ากระบวนการตางๆไปใชในการด�าเนนชวตประจ�าวน

การเรยนรดวยตนเอง การเรยนรอยางตอเนอง เขาใจความสมพนธและการเปลยนแปลงของเหตการณตาง ๆ ในสงคม

สามารถจดการปญหาและความขดแยงตางๆ อยางเหมาะสมและน�าไปสการปฏบตน�าไปใชใหเกดประโยชนตอสงคมบรการ

สาธารณะ(Publicservice)ซงหมายถงการเปนพลเมองไทยและพลโลก(GlobalCitizen)

5. ความสามารถในการใชเทคโนโลยการสบคนหาความรจากแหลงเรยนรและวธการทหลากหลาย(Searching

forInformation)เลอกและใชเทคโนโลยดานตางๆ และมทกษะกระบวนการทางเทคโนโลยเพอการพฒนาตนเองและสงคม

ในดานการเรยนรการสอสารการท�างานการแกปญหาอยางสรางสรรคถกตองเหมาะสมและมคณธรรม

57

กระบวนการพฒนาผเรยนสคณภาพทคาดหวง

การจดการเรยนรเพอใหผเรยนมคณลกษณะและศกยภาพความเปนสากลดงทระบไวขางตน ตองมกระบวนการ

จดการเรยนรอยางตอเนอง มล�าดบขนตอนทเหมาะสมและสอดคลองกบพฒนาการของผเรยนในแตละระดบชน โดยม

กระบวนการส�าคญในการจดการเรยนรทอาจกลาวไดวาเปน“บนได 5 ขน ของการจดการเรยนรในโรงเรยนมาตรฐานสากล

(Five steps for student development)”ไดแก

1. การตงประเดนค�าถาม หรอ การตงสมมตฐาน (Hypothesis Formulation) เปนการฝกใหผเรยนรจกคด

สงเกตตงค�าถามอยางมเหตผลและสรางสรรคซงจะสงเสรมใหผเรยนเกดการเรยนรในการตงค�าถาม(LearningtoQuestion)

2. การสบคนความรจากแหลงเรยนรและสารสนเทศ (Searching for Information) เปนการฝกแสวงหา

ความร ขอมลและสารสนเทศจากแหลงเรยนรอยางหลากหลาย เชน หองสมด อนเทอรเนต หรอจากการปฏบตทดลอง

เปนตนซงจะสงเสรมใหผเรยนเกดการเรยนรในการแสวงหาความร(LearningtoSearch)

3. การสรางองคความร (Knowledge Formulation)เปนการฝกใหน�าความรขอมลและสารสนเทศทไดจากการ

แสวงหาความรมาถกแถลงอภปรายเพอน�าไปสการสรปและสรางองคความร(LearningtoConstruct)

4. การสอสารและการน�าเสนออยางมประสทธภาพ (Effective Communication) เปนการฝกใหผเรยนน�า

ความรทไดมาสอสารอยางมประสทธภาพซงจะสงเสรมใหผเรยนเกดการเรยนรและมทกษะในการสอสาร (Learning to

Communicate)

5. การบรการสงคมและจตสาธารณะ (Public Service)เปนการน�าความรสการปฏบตซงผเรยนจะตองเชอมโยง

ความรไปสการท�าประโยชนใหกบสงคมและชมชนรอบตวตามวฒภาวะของผเรยน ซงจะสงเสรมใหผเรยนมจตสาธารณะ

และบรการสงคม(LearningtoServe)

บนได 5 ขน ของการจดการเรยนรในโรงเรยนมาตรฐานสากล (Five steps for student development)

1.การตงประเดนค�าถามหรอการตงสมมตฐาน(HypothesisFormulation)

2.การสบคนความรจากแหลงเรยนรและสารสนเทศ(SearchingforInformation)

3.การสรางองคความร(KnowledgeFormulation)

4.การสอสารและการน�าเสนออยางมประสทธภาพ(EffectiveCommunication)

5.การบรการสงคมและจตสาธารณะ(PublicService)

58

การศกษาคนควาดวยตนเอง (Independent Study : IS)

การศกษาคนควาดวยตนเอง หมายถง “Educational activity carried on by an individual seeking

self-improvement,usuallybutnotalwaysselfinitiated”(CarterV.Good.1973–565)

การศกษาดวยตนเองเปนเครองมอส�าคญของแนวคดในการศกษาตลอดชวตมความมงหมายเกยวกบการพฒนาการ

เรยนรของผเรยนเพอใหผเรยนไดศกษาคนควาหาความรดวยตนเองเกยวกบประเดนทอยในความตองการและความสนใจ

อยางเปนระบบ เปนการเพมพนความร ความเขาใจ อกทงไดพฒนาทกษะกระบวนการคด ตระหนกถงความส�าคญของ

กระบวนการศกษาคนควาดวยตนเองและสามารถน�าไปประยกตใชในการเรยนรตลอดชวตได

ในระดบประถมศกษาและมธยมศกษาตอนตนอาจมการก�าหนดหวขอตาง ๆ ใหเลอกศกษาหาค�าตอบแลวจงผลต

ผลงานน�าเสนอ

การศกษาคนควาดวยตนเอง (Independent Study : IS) แบงเปน3สาระประกอบดวย

IS 1 การศกษาคนควาและสรางองคความร (Research and Knowledge Formulation)

เปนสาระทมงใหผเรยนก�าหนดประเดนปญหา ตงสมมตฐาน คนควา แสวงหาความรและฝกทกษะการคด

วเคราะหสงเคราะหและสรางองคความร

IS 2 การสอสารและการน�าเสนอ (Communication and Presentation)

เปนสาระทมงใหผเรยนน�าความรทไดรบ มาพฒนาวธการถายทอดสอสารความหมาย แนวคด ขอมลและ

องคความรดวยวธการน�าเสนอทเหมาะสมหลากหลายรปแบบและมประสทธภาพ

IS 3 การน�าองคความรไปใชบรการสงคม (Social Service Activity)

เปนสาระทมงใหผเรยนน�าองคความร ประยกตใชองคความรไปสการปฏบต หรอน�าไปใชใหเกดประโยชนตอ

สงคมเกดบรการสาธารณะ(PublicService)

IS3การน�าองคความรไปใชบรการสงคม

(SocialServiceActivity)

IS2การสอสารและการน�าเสนอ

(CommunicationandPresentation)

IS1การศกษาคนควาและสรางองคความร

(ResearchandKnowledgeFormulation)

59

แนวการจดการเรยนรทผเรยนศกษาคนควาดวยตนเอง

บทบาทของผสอน

1. เปดโอกาสใหผเรยนปะทะสมพนธกบประเดนปญหาของสงคมดวยวธการตาง ๆ เพอใหเหนบรบทของปญหา

และความรทจ�าเปนในการแกปญหารวมถงชองทางในการน�าความรไปใชในการแกปญหาอยางชดเจน

2. มปฏสมพนธกบผเรยนแนะน�าถามใหคดเพอใหผเรยนคนพบหรอสรางความรความเขาใจดวยตนเอง

3. สรางแรงจงใจใฝเรยนรชวยใหผเรยนคดคนตอไปฝกใหผเรยนมทกษะการท�างานเปนกลม

4. เปนผชแนะกระตนใหผเรยนคดมากกวาการบอกความร

5. จดบรรยากาศทผเรยนรสกมนคงปลอดภยทจะเรยนรและลงมอปฏบต

6. ประเมนผเรยนทงดานกระบวนการ (Process) และผลผลต (Product) รวมทงคณลกษณะอนพงประสงค

คานยมและเจตคตดวยวธการทหลากหลาย

บทบาทของผเรยน

1. ก�าหนดจดหมายและวางแผนในการคนควาแสวงหาความรดวยตนเอง

2. ฝกฝนและเรยนรวธการเรยนรดวยตนเอง

3. กระตอรอรนในการเรยนรกลาแสดงออกกลาซกถามกลาน�าเสนอความคดอยางสรางสรรค

4. สรางปฏสมพนธทดระหวางผเรยนดวยกนผเรยนกบผสอนรวมแลกเปลยนเรยนรยอมรบฟงความคดเหนของ

ผอนฝกความเปนผน�าผตามทด

5. มทกษะทางสงคมเคารพกตกาทางสงคมรบผดชอบตอสวนรวม

6. พฒนาความสามารถในการเชอมโยงความรประสบการณเดมกบความรประสบการณใหม

7. พฒนาทกษะการท�างานรวมกนเปนกลม

8. สรางเจตคตทดตอการเรยนรดวยตนเองรกการอาน

9. บนทกความรอยางเปนระบบสามารถน�าความรไปสการปฏบตได

60

ทฤษฎการเรยนร

ทฤษฎพหปญญา (Theory of Multiple Intelligences)

ผทพฒนาแนวคดทฤษฎนคอ การดเนอร (Gardner, 1983) ซงท�าใหเกดการเปลยนแปลงทางความคดเกยวกบ

“เชาวนปญญา” เปนอยางมากและก�าลงมอทธพลตอการจดการศกษาและการเรยนการสอนในปจจบนการดเนอรมความ

เชอพนฐานส�าคญ2ประการคอ

1. เชาวนปญญาของบคคลมไดมเพยงความสามารถทางภาษาและคณตศาสตรเทานนแตมอยอยางหลากหลายถง

8 ประการ ความจรงมมากกวาน ซงแตละคนมแตกตางกน มไมเทากน ความสามารถนนจะผสมผสานเปนแบบแผน

เอกลกษณเฉพาะตน

2. เชาวนปญญาของแตละบคคลจะไมคงทสามารถเปลยนแปลงไดหากไดรบการพฒนาสงเสรมทเหมาะสม

ความคดของการดเนอรเชอวาเชาวนปญญาของบคคลประกอบดวยความสามารถ3ประการคอ

1. ความสามารถในการแกปญหาในสภาพการณตาง ๆทเปนไปตามธรรมชาตและตามบรบททางวฒนธรรมของ

บคคลนน

2. ความสามารถในการสรางสรรคผลงานทมประสทธภาพและสมพนธกบบรบททางวฒนธรรม

3. ความสามารถในการแสวงหาหรอตงปญหาเพอหาค�าตอบและเพมพนความร

เชาวนปญญา 8 ดาน ตามแนวคดของการดเนอร มดงน

1. เชาวนปญญาดานภาษา (Linguistic intelligence)

เปนความสามารถในการอาน การเขยน การพด การอภปราย การสอสาร การใชค�าศพท การแสดงออกทาง

ความคดการประพนธการแตงเรองการเลาเรองเปนตน

2. เชาวนปญญาดานคณตศาสตรหรอการใชเหตผลเชงตรรกะ (Logical mathematical intelligence)

เปนความสามารถดานการใชเหตผลเชงตรรกะ มกจะคดโดยใชสญลกษณ มระบบระเบยบในการคด

ชอบคดวเคราะหแยกแยะสงตางๆ ใหเหนชดเจนชอบคดและท�าอะไรตามเหตผลเขาใจสงทเปนนามธรรมไดงายชอบและ

ท�าคณตศาสตรไดด

3. เชาวนปญญาดานมตสมพนธ (Spatial intelligence)

เปนความสามารถดานศลปะ การวาดภาพ การสรางภาพ การคดเปนภาพ การเหนรายละเอยด การใชส

การสรางสรรคงานตางๆและมกจะมองเหนวธแกปญหาในมโนภาพได

4. เชาวนปญญาดานดนตร (Musical intelligence)

เปนความสามารถดานจงหวะการรองเพลงการฟงเพลงและดนตร การแตงเพลงการเตน และไวตอการรบร

เกยวกบเสยงและจงหวะ

5. เชาวนปญญาดานการเคลอนไหวรางกายและกลามเนอ (Bodily-kinesthetic intelligence)

เปนความสามารถดานการเคลอนไหวรางกายการเลนกฬาเลนเกมตางๆ การใชภาษาทาทางการแสดงการเตนร�า

เปนตน

61

6. เชาวนปญญาดานการสมพนธกบผอน (Interpersonal intelligence)

เปนความสามารถในการมปฏสมพนธกบผอนการท�างานรวมกบผอนการเขาใจและเคารพผอนการแกปญหา

ความขดแยง และการจดระเบยบผทมเชาวนปญญาดานนจะเปนผทมความไวตอความรสกของผอน มความเปนมตร

ชอบชวยเหลอและใหค�าปรกษาแกผอน

7. เชาวนปญญาดานความเขาใจตนเอง (Intrapersonal intelligence)

เปนความสามารถดานการเขาใจตนเองชอบคดพจารณาไตรตรองถงความรสกพฤตกรรมของตนเองมนคง

ในความเชอความคดท�าอะไรตองการเวลาในการคดไตรตรองชอบคดคนเดยวชอบความเงยบสงบเชาวนปญญาดานน

มกเกดรวมกบดานอนอยางนอย2ดานขนไป

8. เชาวนปญญาดานความเขาใจธรรมชาต (Naturalist intelligence)

เปนความสามารถในการสงเกตสงแวดลอมทางธรรมชาต การจ�าแนกแยกแยะ จดหมวดหมสงตาง ๆ รอบตว

มกเปนผทรกธรรมชาตเขาใจธรรมชาตตระหนกในความส�าคญของสงแวดลอมสนใจพชและสตวชอบเลยงสตวและปลก

ตนไม

การประยกตใชทฤษฎพหปญญาในการเรยนการสอน

เนองจากผเรยนมเชาวนปญญาแตละดานแตกตางกนดงนนการจดการเรยนการสอนควรด�าเนนการดงน

1. จดกจกรรมการเรยนรทหลากหลายสามารถพฒนาและสงเสรมเชาวนปญญาหลายๆดานมใชมงพฒนาเพยง

ดานใดดานหนงดงเชนในอดต

2. จดการเรยนรใหเหมาะสมกบขนการพฒนาการในแตละดานของผเรยนตามความแตกตางระหวางบคคล

3. การมเชาวนปญญาของแตละคน แตละดานไมเหมอนกน การผสมผสานความสามารถดานตาง ๆ ทมอย

ไมเทากนท�าใหเกดเอกลกษณเฉพาะบคคล และน�ามาใชประโยชนรวมกนได ดงนน จงควรจดการเรยนรทเนนพฒนา

สงเสรมความเปนเอกลกษณของผเรยน ใหผเรยนคนหาเอกลกษณของตนภาคภมใจในเอกลกษณความเปนตวตนและ

เคารพในเอกลกษณของผอนเหนคณคาและเรยนรทจะใชความแตกตางของบคคลไปใชประโยชนตอสวนรวมเคารพและ

เหนคณคาผอนชวยเหลอเกอกลและอยรวมกบผอนไดอยางมความสข

ทฤษฎการสรางความรดวยตนเอง (Constructivism)

ทฤษฎพฒนาการทางเชาวนปญญาของเพยเจต(JeanPiaget)และของวกอทสก(SemyonovichVygotsky)เปน

รากฐานส�าคญของทฤษฎการสรางความรดวยตนเอง(Constructivism)ทฤษฎการสรางความรดวยตนเองนแพรหลายใน

สหรฐอเมรการาวๆ60ปกอนแนวคดConstructivismเนนการเรยนรทน�าไปสหลกการในการจดการเรยนรทวาผเรยน

ตองลงมอเรยนและคดดวยตนเอง โดยการปะทะสมพนธกบประสบการณตาง ๆ และมการแลกเปลยนเรยนรจงจะท�าให

ผเรยนมขอมล มมมองหลากหลายน�าไปสการปรบโครงสรางความร ความคดรวบยอดหรอหลกการส�าคญทตนสราง

ขนมากอนดงนนการจดการเรยนรดวยการศกษาคนควาดวยตนเอง(IndependentStudy)จงเปนแนวทางทสนองความ

แตกตางระหวางบคคลทงในแงความสนใจประสบการณวธการเรยนรและการใหคณคาความรทผเรยนแตละคนสรางขน

อยางมความหมายเพอน�าไปใชใหเกดประโยชนตอตนเองชมชนและสงคมโลก

การเรยนรตามทฤษฎการสรางความรเปนกระบวนการในการ “acting on” ไมใช “taking in” กลาวคอ เปน

กระบวนการทผ เรยนจะตองจดกระท�ากบขอมล ไมใชเพยงรบขอมลเขามา และนอกจากกระบวนการเรยนร จะเปน

62

กระบวนการปฏสมพนธภายในสมอง(internalmentalinteraction)แลวยงเปนกระบวนการทางสงคมอกดวยการสราง

ความรจงเปนกระบวนการทงทางดานสตปญญาและสงคมควบคกนไป

การประยกตใชทฤษฎการสรางความรในการเรยนการสอน

1. ทฤษฎการสรางความร ผลการเรยนรมงเนนไปทกระบวนการสรางความร และตระหนกรในกระบวนการนน

เปาหมายการเรยนรตองมาจากการปฏบตงานจรง (authentic tasks) ครตองเปนตวอยางและฝกฝนกระบวนการเรยนร

ใหผเรยนเหนผเรยนตองฝกฝนการสรางความรดวยตนเอง

2. เปาหมายของการสอนเปลยนจากการถายทอดใหผเรยนไดรบสาระความรทแนนอนตายตว ไปสการสาธต

กระบวนการแปลและสรางความหมายทหลากหลาย การเรยนรทกษะตาง ๆ ตองมประสทธภาพถงขนน�าไปปฏบตและ

แกปญหาไดจรง

3. การเรยนการสอนนนผเรยนจะเปนผทมบทบาทในการเรยนรอยางตนตว (active)ผเรยนตองเปนผจดกระท�า

กบขอมลหรอประสบการณตาง ๆ และจะตองสรางความหมายใหกบสงนนดวยตนเองดวยการเรยนรผานสอ กจกรรม

แสวงหาความรเกบขอมลดวยวธการทหลากหลาย

4. การจดการเรยนการสอนครตองสรางบรรยากาศทางสงคมจรยธรรมผเรยนตองมโอกาสเรยนรในบรรยากาศ

ทเออตอการปฏสมพนธทางสงคมเกดการรวมมอและการแลกเปลยนความรความคดและประสบการณระหวางผเรยนกบ

ผเรยนและบคคลอนๆจะชวยใหการเรยนรของผเรยนกวางซบซอนและหลากหลายขน

5. การเรยนการสอนนนผเรยนจะมบทบาทในการเรยนรอยางเตมทผเรยนจะน�าตนเองและควบคมตนเองในการ

เรยนรเชนเลอกสงทตองการเรยนรตงกฎระเบยบขอตกลงสรรหาและเลอกผรวมงานก�าหนดและเลอกวธการเรยนรและ

รบผดชอบผลการเรยนรทเกดขนรวมกน

6. ครเปลยนบทบาทจากการเปนผถายทอดความรและควบคมการเรยนรไปเปนผใหความรวมมอ อ�านวยความ

สะดวกและชวยเหลอผเรยนในการเรยนรคอการเรยนการสอนตองเปลยนจาก“instruction”ไปเปน“construction”คอ

เปลยนจาก “การใหความร ” ไปเปน “การใหผ เรยนสรางความร ” ครตองสรางแรงจงใจ เตรยมกจกรรม เตรยมสอ

ใหค�าปรกษาแนะน�าดแลเอาใจใส ใหความชวยเหลอและประเมนผเรยนครตองมความเปนประชาธปไตยและมเหตผล

ในการสมพนธกบผเรยน

7. การประเมนผลเนนประเมนตามสภาพจรงตามความแตกตางระหวางบคคลดวยวธการทหลากหลายอาศยบรบท

จรงทมความซบซอนของกระบวนการกจกรรมและงานทเปนจรงใชเกณฑทสอดคลองกบความเปนจรง

ทฤษฎการสรางความรดวยตนเอง โดยการสรางสรรคชนงาน (Constructionism)

ทฤษฎ “Constructionism”มพนฐานมาจากทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของเพยเจต (Piaget) และวกอทสก

(Vygotsky) เชนเดยวกบทฤษฎการสรางความร (Constructivism) ผพฒนาและเผยแพรทฤษฎนคอ ศาสตราจารย

ซมวรเพเพอรท(SeymourPapert)แหงสถาบนเทคโนโลยแมสซาชเซตส(MassachusettsInstituteofTechnology)

แนวความคดของทฤษฎนคอ การเรยนรทดเกดจากการสรางพลงความรในตนเองและดวยตนเองของผเรยนหาก

ผเรยนมโอกาสไดสรางความคดและน�าความคดของตนเองไปสรางชนงานโดยอาศยสอและเทคโนโลยทเหมาะสมจะท�าให

เหนความคดนนเปนรปธรรมทชดเจนและเมอผเรยนสรางสงใดสงหนงขนมาในโลกกหมายถงการสรางความรขนในตนเอง

นนเองความรทผเรยนสรางขนในตนเองนจะมความหมายตอผเรยนจะอยคงทนผเรยนจะไมลมงายและจะสามารถถายทอด

63

ใหผอนเขาใจความคดของตนไดดนอกจากนนความรทสรางขนนเองยงจะเปนฐานใหผเรยนสามารถสรางความรใหมตอไป

อยางไมมทสนสด

การประยกตใชทฤษฎการสรางความรดวยตนเอง โดยการสรางสรรคชนงานในการเรยนการสอน

เนองจากทฤษฎ “Constructivism” และ “Constructionism” มรากฐานมาจากทฤษฎเดยวกน แนวคดหลก

จงเหมอนกน จะมความแตกตางไปบางกตรงรปแบบการปฏบต ซง “Constructionism”มเอกลกษณของตนในดานการ

ใชสอ เทคโนโลยวสดและอปกรณตางๆทเหมาะสมในการใหผเรยนสรางสาระการเรยนรองคความรและผลงานตางๆ

ดวยตนเอง

อยางไรกตามแมวาผเรยนแตละคนจะมวสดทเหมาะสมส�าหรบสรางความรไดดแลวกตามแตอาจไมเพยงพอส�าหรบ

การเรยนรทดยงมปจจยส�าคญอกประการหนงคอบรรยากาศและสภาพแวดลอมทดซงควรม3ประการคอ

1. เปนบรรยากาศทมทางเลอกทหลากหลายเปดโอกาสใหผเรยนมทางเลอกเรยนและท�าในสงทตนสนใจ

2. เปนสภาพแวดลอมทมความแตกตางกน อนเปนประโยชนตอการเรยนร เชน มกลมคนทมวย ความถนด

ความสามารถและประสบการณแตกตางกน ซงจะเออใหมการชวยเหลอกนและกน การสรางสรรคผลงานและความร

รวมทงพฒนาทกษะทางสงคมดวย

3. เปนบรรยากาศทเปนมตรเปนกนเองอบอนปลอดภยสบายใจซงเออใหเกดการเรยนรอยางมความสข

ครตองท�าหนาทอ�านวยความสะดวกในการเรยนรใหแกผเรยนใหค�าปรกษาชแนะชวยเหลอเกอหนนในการเรยนร

ใหแกผเรยน การประเมนผลการเรยนรนนตองมการประเมนทงดานผลงาน (product) และกระบวนการ (process)

ดวยวธทหลากหลายทงประเมนโดยครผเรยนเพอนๆและผปกครอง

6464

ตวอยางแผนการจดการเรยนรรายหนวย

กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ชนประถมศกษาปท ๓

65

66

67

68

69

70

71

72

73

74

7575

ตวอยางแผนการจดการเรยนรรายชวโมง

กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ชนประถมศกษาปท ๓

76

77

78

79

80

81

82

83

ตวอยางแผนการจดการเรยนรรายหนวย

กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร ชนประถมศกษาปท 3

84

85

86

87

88

89

90

91

92

93

94

95

96

ตวอยางแผนการจดการเรยนรรายชวโมง

กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร ชนประถมศกษาปท 3

97

98

99

100

101

102

103

104

105

106

107

108

109

110

111

112

113

114

115

116

117

118

119

120

121

122

123

124

125

126

127

128

129

130

131

132

133

134

135

136

137

138

139

140

141

142

143

ตวอยางแผนการจดการเรยนรรายหนวย

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

ชนประถมศกษาปท 3

144

145

146

147

148

149

150

151

152

153

154

155

156

157

158

159

160

161

162

163

164

165

166

ตวอยางแผนการจดการเรยนรรายชวโมง

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

ชนประถมศกษาปท 3

167

168

169

170

171

172

173

174

175

176

177

178

179

ตวอยางแผนการจดการเรยนรรายหนวย

กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม :

เศรษฐศาสตร

ชนประถมศกษาปท 3

180

181

182

183

184

185

186

187

188

ตวอยางแผนการจดการเรยนรรายชวโมง

กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม :

เศรษฐศาสตร

ชนประถมศกษาปท 3

189

190

191

192

193

194

195

196

197

บรรณานกรม

กระทรวงศกษาธการ. หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑. โรงพมพชมนม

สหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จำากด, 2552.

สำานกการศกษากรงเทพมหานคร, สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ (พว.). การพฒนาเครองมอวดผล

เพอการเรยนรสผลสมฤทธทางการเรยน, 2556.

สำานกวชาการและมาตรฐานการศกษา. แนวปฏบตการวดและประเมนผลการเรยนร. กรงเทพฯ :

โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จำากด, 2551.

สำานกการศกษากรงเทพมหานคร, สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ (พว.). โครงการพฒนาการสอนแบบ

บรณาการขามกลมสาระการเรยนร, 2557.

Genesse & Upshur. http://www.carla.umm.edu/assessment/VAC

บนทก

บนทก